Simeioseis TechnTherm Mich Mich

Εισαγωγή
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι • ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (Θέρμη+Δύναμη)
• Η επιστήμη της Ενέργειας

Ιστορικά Στοιχεία
Θερμοδυναμική και Ενέργεια Ενέργεια: Αντιληπτή σαν Ικανότητα
Θερμοδυναμικά Συστήματα πραγματοποίησης αλλαγών
Σαν μοντέρνα επιστήμη ασχολείται με τον

Κεφάλαιο 1 Μετασχηματισμό κάθε μορφής Ενέργειας σε κάποια
Ενότητα 1
άλλη καθώς και με όλα τα συστήματα και τις διατάξεις
κατανάλωσης και μετατροπής ενέργειας
Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 1 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 3

Κ. Περράκης Εισαγωγή-Θερμοδυναμικά Συστήματα Κ. Περράκης Εισαγωγή-Θερμοδυναμικά Συστήματα
Τ. Θερμοδυναμική Ι Τ. Θερμοδυναμική Ι
Βιβλιογραφία Ιστορικά Στοιχεία

•Προσπάθεια για Μηχανική Ισχύ από Θερμότητα
• Θερμοδυναμική για Μηχανικούς, Y. Cengel, M. Boles 3η έκδοση,
Εκδόσεις Τζιόλα, 1998, (Διανέμεται δωρεάν στους φοιτητές). •Ατμός-Διατάξεις και κινητήρες ατμού
• Basic Engineering Thermodynamics, M. Zemansky, M. Abbott, H. -Ήρων ο Αλεξανδρεύς
Van Ness, Mc Graw Hill, 1975.
• Εισαγωγή στη θερμοδυναμική, J.Smith, M. Abbot, H. Van Ness, 5η -Thomas Savery 1697 Αγγλία
έκδοση Εκδόσεις Τζιόλα, 1998 -Thomas Newcοmen 1712 Αργοί- μικρή απόδοση 5%
• Προβλήματα Θερμοδυναμικής, Σειρά Schaum
• Fundamentals of Classical Thermodynamics, G. Van Wylen, R. •Διατύπωση 1ου, 2ου Θερμοδυναμικού αξιώματος 1850
Sonntag, C. Borgnakke, 4th Edition, J. Wiley, 1993. William Rankine
Εργασίες Rudolf Clausius
Lord Kelvin (William Thomson)

1
Γενική Θεώρηση Θερμοδυναμική και Ενέργεια
•• Επιστήμη
ΕπιστήμηΜηχανολόγου
Μηχανολόγου •• Θερμοδυναμική 1ος Νόμος της Θερμοδυναμικής
Θερμοδυναμική
Μηχανικού
Μηχανικού –– Ένα
Αρχή διατήρησης Ενέργειας-Ένας θεμελιώδης φυσικός νόμος
Έναθεμελιώδες
θεμελιώδεςαντικείμενο
αντικείμενο
–– Μηχανική
Μηχανική του
τουΕνεργειακού
Ενεργειακούτομέα
τομέατης
της
–– Ενέργεια
Ενέργεια Μηχανολογίας.
Μηχανολογίας.
–– Συστήματα
Συστήματα –– Διαπραγματεύεται
Διαπραγματεύεταιόλαόλατατα
–– Σχεδιασμός
Σχεδιασμός συστήματα
συστήματακαι
καιτις
τιςδιατάξεις
διατάξεις
•• Ο κατανάλωσης
κατανάλωσηςκαικαιμετατροπής
Ο Πρωταρχικός
Πρωταρχικός στόχος
στόχος ενέργειας.
μετατροπής
είναι
είναιοοσχεδιασμός
σχεδιασμός ενέργειας.
προϊόντων
προϊόντων για
για
ικανοποίηση
ικανοποίηση κοινωνικών
κοινωνικών
αναγκών.
αναγκών.

Πλαίσιο εργασίας Μηχανολόγου Θερμοδυναμική και Ενέργεια
ΘΕΩΡΙΑ 2ος νόμος της Θερμοδυναμικής

Η Ενέργεια εκτός από ποσότητα έχει και ποιότητα
Οι πραγματικές διεργασίες γίνονται προς την κατεύθυνση της
ελάττωσης της ποιότητας της Ενέργειας
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΡΙΣΗ
(ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ)
2
Πεδία εφαρμογών Θερμοδυναμικής Φυσική σημασία της Εσωτερικής Ενέργειας
• Κάθε δραστηριότητα της μηχανικής που περιλαμβάνει αλληλεπιδράσεις Εσωτερική ενέργεια U
μεταξύ ενέργειας και μάζας
• Παραγωγή Ισχύος από πρωτογενείς ενεργειακές πηγές
• Μετατροπή μορφών ενέργειας
• Σχέσεις ιδιοτήτων της ύλης Θερμική Ενέργεια
Πυρηνική
Ενέργεια
δεσμών των Λανθάνουσα
ατόμων του Σχετίζεται με την
πυρήνα Αισθητή
ενέργεια
Κινητική
αλλαγών φάσης
ενέργεια των
Χημική μορίων
Ενέργεια
δεσμών των
ατόμων του
μορίου
Μορφές ενέργειας Μορφές ενέργειας

Στάσιμες μορφές Ενέργειας Δυναμικές Μορφές Ενέργειας
Ολική Ενέργεια Συστήματος Ε Περιέχονται ή αποθηκεύονται στο ή Ενεργειακές αλληλεπιδράσεις
Θερμική Μηχανική Κινητική Δυναμική σύστημα
Μεταφορά Θερμότητας-Έργο
Χημική Ηλεκτρική Μαγνητική Πυρηνική
Μακροσκοπικές μορφές Μικροσκοπικές μορφές

Σχετίζονται με το σύστημα σαν σύνολο σε Συνδέονται με την μοριακή δομή και
σχέση με εξωτερικό σύστημα αναφοράς κινητικότητα των μορίων του συστήματος
(πχ. Δυναμική, Κινητική) (Εσωτερική Ενέργεια U)
Εολ=U + KE + PE = U + mV2/2 + mgz (kJ)

Η Θερμοδυναμική ασχολείται με τις μεταβολές της ολικής Ενέργειας όχι με
την απόλυτη τιμή της
3
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ενέργεια κατά την
Σύστημα - Περιβάλλον μικροσκοπική περιγραφή
Θερμοδυναμικό Σύστημα ή Σύστημα
Καθορισμένη ποσότητα ύλης ή περιοχή του
χώρου
Περιβάλλον
Η μάζα ή η περιοχή έξω από το σύστημα
Όριο ή οριακή επιφάνεια
Η υποθετική επιφάνεια που χωρίζει το 1 2
σύστημα από το περιβάλλον Ενέργεια ατόμου = e= mV
2
Αριθμός ατόμων = N, Ν=6.02x1026 mol-1
Απαραίτητος ο ακριβής καθορισμός του συστήματος που θα μελετηθεί N
N
∑
2
Ολική Ενέργεια = eN = mV = ke 1
2 i =1
Μεθοδολογίες Εξέτασης Θερμοδ. Συστημάτων

Μικροσκοπική και Μακροσκοπική θεώρηση... Η Μακροσκοπική Περιγραφή
Η ενέργεια και στις δύο,
περιπτώσεις είναι ίδια E.
Στην μακροσκοπική
περιγραφή αγνοούνται οι
υποθέσεις για την δομή
Περιγραφή του συστήματος από της ύλης.
μικρό αριθμό επιλεγμένων
μακροσκοπικών συντεταγμένων
που εμπίπτουν στις αισθήσεις, που
μπορούν να μετρηθούν και
Άτομα σε ένα δοχείο, και η ταχύτητά τους προσδιορίζονται πειραματικά.

4
Μεθοδολογίες εξέτασης συστημάτων
Τύποι Συστημάτων προς Εξέταση
Για την περιγραφή της συμπεριφοράς των Θερμοδυναμικών Συστημάτων και της
αλληλεπίδρασής τους με το περιβάλλον πρέπει να γίνει καθορισμός και επιλογή
των κατάλληλων μεγεθών που συνδέονται με αυτό
•ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ • ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Κλειστό

¾Περιγραφή του συστήματος από μικρό ¾ μεγάλος αριθμός μικροσκοπικών Σύστημα
αριθμό μακροσκοπικών συντεταγμένων συντεταγμένων
¾που εμπίπτουν στις αισθήσεις ¾ γίνονται υποθέσεις για την δομή της Ροή Μάζας
ύλης
¾ που μπορούν να μετρηθούν και
¾ δεν εμπίπτουν στις αισθήσεις μας
¾ προσδιορίζονται πειραματικά ¾ δεν μπορούν να μετρηθούν
¾χωρίς να γίνονται υποθέσεις για την dm =0 Ανοιχτό
δομή της ύλης Πχ. Ν μόρια αερίου Ν=6.02x1026 dt Σύστημα
mol-1
Πχ. Σύνθεση, όγκος, πίεση, θερμοκρασία x,y,z συντεταγμένες θέσης κάθε
ενός καύσιμου μίγματος μορίου
Ux, Uy, Uz ταχύτητες κάθε μορίου Ροή Μάζας

Ιδιότητες Θερμοδυναμικού Συστήματος Κλειστό Θερμοδυναμικό Σύστημα-

Σύστημα-Μάζα ελέγχου
Θερμοδυναμικό Σύστημα Συνεχές μέσο

Θερμοδυναμικές Ιδιότητες Σύμπαν = Σύστημα +Περιβάλλον
Εκτατικές και Εντατικές ιδιότητες
Εξαρτώνται από το μέγεθος Δεν εξαρτώνται από το Περιβάλλον

του συστήματος μέγεθος του συστήματος
Κλειστό Σύστημα
Όριο Συστήματος
Ειδικές ή μοριακές ιδιότητες ανά μονάδα μάζας ή ανα mol
5
Ανοιχτό Θερμοδυναμικό Σύστημα-
Σύστημα-Όγκος ελέγχου Παράδειγμα: Κύλινδρος Έμβολο-Ένα κλειστό Σύστημα
Περιβάλλον Επιφάνεια Ελέγχου m

Έμβολο
Ροή Μάζας Ανοιχτό Σύστημα
( Καθορισμένος Αέριο σε πίεση, P
Χώρος ή Όγκος)
Τα ανοιχτά συστήματα παρουσιάζουν ροή

μάζας μέσω των ορίων τους
Κλειστό Σύστημα Κλειστά συστήματα
Κλειστό Σύστημα
ή Μάζα ελέγχου
Θερμότητα
Σύστημα
Έργο

6
Ανοικτό Σύστημα Παράδειγμα: Θερμοσίφωνας-Ένα ανοιχτό Σύστημα
Θερμότητα
Ροή
Μάζας
Σύστημα
Έργο Ροή
Μάζας Ανοικτό Σύστημα
ή Όγκος ελέγχου

Παράδειγμα: Αεροστρόβιλος-Ένα ανοιχτό Σύστημα Σκοπός της Θερμοδυναμικής

Εισαγωγή καυσίμου ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ
Μακροσκοπική θεώρηση στερεού σώματος Μακροσκοπική θεώρηση της εσωτερικής
κατάστασης ενός συστήματος
Μακροσκοπικές Μηχανικές συντεταγμένες
Καυστήρας για την περιγραφή του συστήματος (θέση, Θερμοδυναμικές συντεταγμένες
Εισαγωγή χρόνος, συνδυασμός τους). Μακροσκοπικές ποσότητες που ασκούν
Βοηθούν στον καθορισμό της εξωτερικής ή επίδραση στην εσωτερική κατάσταση ενός
Αέρα Έξοδος Ισχύος Μηχανικής ενέργειας (Κινητική-Δυναμική) συστήματος
Σκοπός Εύρεση σχέσεων μεταξύ των
συντεταγμένων θέσης και χρόνου σύμφωνα με Σκοπός Εύρεση σχέσεων που συνδέουν την
τον νόμο του Newton για την κίνηση. εσωτερική ενέργεια και άλλες εσωτερικές
ιδιότητες ενός συστήματος με τις
Ισχύς προς συμπιεστή θερμοδυναμικές συντεταγμένες και ο
συσχετισμός των μεταβολών της
θερμοδυναμικής κατάστασης του συστήματος
Έξοδος Καυσαερίων και των αλληλεπιδράσεων με το περιβάλλον
του.

7
Ιδιότητες Θερμοδυναμικού Συστήματος
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ I
Πίεση •Εκτατικές •Εντατικές
Θερμική Ισορροπία –ΜΑΖΑ –ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Μηδενικό Αξίωμα –ΟΓΚΟΣ –ΠΙΕΣΗ
Θερμοκρασία-Μέτρηση Θερμοκρασίας –ΕΝΕΡΓΕΙΑ –ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ
Θερμοδυναμική Ισορροπία
Καταστατικές Εξισώσεις Εξαρτώνται από το Δεν εξαρτώνται
Διεργασίες μέγεθος του από το μέγεθος του
συστήματος.. συστήματος..
Κεφάλαιο 1
Ενότητα 2
Ειδικές ή μοριακές ιδιότητες ανά μονάδα μάζας ή ανά mol
Κ. Περράκης Θερμοκρασία-Θερμόμετρα-Διεργασίες Κ. Περράκης Θερμοκρασία-Θερμόμετρα-Διεργασίες
Το αξίωμα των καταστάσεων Πίεση

Θερμοδυναμικά Συστήματα που μπορούν να περιγραφούν σαν συνάρτηση τριών Πίεση (ρευστού) P: Η δύναμη που ασκείται από ένα ρευστό ανά
Θερμοδυναμικών συντεταγμένων Χ,Υ, Ζ (2 ανεξάρτητες 1 εξαρτημένη) μονάδα επιφάνειας
ονομάζονται απλά Θερμοδυναμικά Συστήματα Δυναμη N (Newton)
Μονάδα μέτρησης SI: Πιεση= = = Pascal
επιφανεια m2
kPa, MPa
Συστήματα P,V,T Ισοτροπικά συστήματα σταθερής μάζας και σύνθεσης

που εξασκούν στο περιβάλλον ομοιόμορφη υδροστατική πίεση απουσία
Άλλες μονάδες: bar, atm (κανονική ατμόσφαιρα)
επιφανειακών, ηλεκτρικών, μαγνητικών και βαρυτικών επιδράσεων.
1 bar= 105 Pa = 100 kPa = 0,1 MPa
Καθαρές ουσίες (χημικές ενώσεις) ή Ομογενή μίγματα από χημικές
στοιχεία σε αέρια, υγρή ή στερεά ενώσεις ή στοιχεία σε αέρια, υγρή ή 1 atm= 101 325 Pa= 101.325 kPa = 1.01325 bar
φάση στερεά φάση
Αγγλοσαξωνικό Σύστημα: 1 psi = 1 lbf/in2
1 atm= 14.6960 psi
1
Μέτρηση της πίεσης Πίεση
Απόλυτη πίεση Pabs
Η πίεση είναι η ίδια σε όλα τα σημεία
πίεση οργάνου Pgage= Pabs -Patm ενός οριζοντίου επιπέδου σε ένα
πίεση κενού Pvac= Patm -Pabs ρευστό ανεξάρτητα από την γεωμετρία.

Μέτρηση της πίεσης Μέτρηση της πίεσης

Βαρόμετρο
Το βασικό μανόμετρο

2
Θερμοκρασία και Θερμότητα Θερμοκρασία και θερμότητα συσχετίζονται
Σώμα
Σώμασε
σε
Θερμοκρασία
TT11 TT11 TT11
Σώμα
Σώμασε σε
Θερμοκρασία TT22
TT22<T
TT22
<T11
Για μέταλλα,
μέταλλα, υψηλή Για μη μέταλλα,
μέταλλα, χαμηλή
ροή θερμότητας ροή θερμότητας
Η αίσθησή μας για την ροή θερμότητας Διαθερμικά υλικά Μονωτικά υλικά
Από υψηλή σε χαμηλή θερμοκρασία Αδιαβατικά τοιχώματα

Φέρουμε δύο συστήματα σε επαφή μέσω διαθερμικού

Θερμιδομετρικός ορισμός θερμοκρασίας τοιχώματος και τα περιβάλλουμε με αδιαβατικά όρια .
Μονωτικά
τοιχώματα
T2 T1
Τελική κατάσταση
T1 > T2 Θερμική Ισορροπία

3
Μηδενικός νόμος
A B Αδιαβατικά
Διαθερμικά
Μηδενικός νόμος της
D D
Θερμοδυναμικής...
C
(Σταθερή κατάσταση)
Συστήματα Α, Β σε επαφή με ένα σύστημα C

Μηδενικός νόμος Ισόθερμες

X X’
Δύο συστήματα σε
X1’,Y1’
X1,Y1 X2’,Y2’
X3’,Y3’
θερμική ισορροπία με
X2,Y2
X3,Y3
X4,Y4
ένα τρίτο, βρίσκονται σε

θερμική ισορροπία Y Y’
• Ισόθερμη: Όλα τα σημεία ενός συστήματος σε

μεταξύ τους. θερμική ισορροπία με μία κατάσταση ενός άλλου
συστήματος
• Αντίστοιχες Ισόθερμες 2 συστημάτων
4
Θερμοκρασία Θερμόμετρα – Θερμομετρικές Ιδιότητες
Όλες οι καταστάσεις των αντιστοίχων ισόθερμων των
διαφόρων συστημάτων κατέχουν μια ιδιότητα που εξασφαλίζει
την θερμική ισορροπία μεταξύ τους
ΠΙΝΑΚΑΣ 1-1 : ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ.
ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΟ
Η θερμοκρασία ενός συστήματος είναι η ΙΔΙΟΤΗΤΑ
θερμοδυναμική ιδιότητα που καθορίζει αν το σύστημα Αέριο υπό σταθερό όγκο Πίεση P
βρίσκεται σε θερμική ισορροπία με άλλα συστήματα
Ηλεκτρική αντίσταση 'Ηλεκτρική αντίσταση R
(υπό σταθερή πίεση και εντατική
(Θερμοδυναμικός ορισμός της θερμοκρασίας) κατάσταση)
Στηρίζεται στις έννοιες Θερμοζεύγος Θερμική ηλεκτρεγερτική emf
•Θερμική Ισορροπία (υπό σταθερή πίεση και εντατική δύναμη
•Μηδενικός Νόμος κατάσταση)
Στήλη υγρού σε γυάλινο τριχοειδές Μήκος L
•Ισόθερμη

Θερμοκρασιακές κλίμακες-Θερμόμετρα Θερμοκρασιακές κλίμακες-Θερμόμετρα

Θερμόμετρο Αερίου Σταθερού Ογκου
P
Θ(P) = 273.16
Pt
Ενδείξεις του Θερμομέτρου για την

θερμοκρασία συμπύκνωσης του νερού σε
ατμοσφαιρική πίεση, με χρήση διαφόρων
αερίων και διαφορετικές πιέσεις Pt στο
Καθορισμός κλίμακας Θερμοκρασιών τριπλό σημείο του νερού
Θ(Χ)=αΧ (Υ σταθερό) (1) Θερμοκρασία ΤΣΝ= 273.16 (2) Θερμοκρασία τελείου αερίου
P
άρα (1) (2) --> 273.16 = αΧt --> α = 273.16 / Χt (3) Τ = 273.16 lim
Pt →0 Pt
Pt (mm Hg)
και (1) (3) --> Θ(Χ)= 273.16 Χ / Χt
5
Θερμοκρασιακές κλίμακες-Θερμόμετρα
Θερμοκρασιακές κλίμακες
Θερμόμετρο Ηλεκτρικής Αντίστασης
R=Ro(1+A t +B t2) t σε οC, Κλίμακα
Κλίμακα Kelvin
Kelvin •• Κλίμακα
Κλίμακα Celsius
Celsius
Ro αντίσταση σε 0 οC •• Τριπλό
Τριπλό σημείο
σημείο νερού
νερού •• Τριπλό
Τριπλό σημείοσημείο νερού
νερού
PP== 0.6113
0.6113kPa
kPa PP== 0.6113
0.6113kPakPa
TT == 273.16
273.16KK
273.16 TT == 0.1
.1 ooCC
00.1
•• Σημείο
Σημείο πήξης
πήξης νερού
νερού •• Σημείο
Σημείο πήξης
πήξης νερού
νερού
PP==11atmatm PP==11atm atm
Χαρακτηριστικές
TT == 273.15
273.15KK
273.15 TT ==00ooCC
•• Σημείο
Σημείο βρασμού
βρασμού νερού
νερού •• Σημείο
Σημείο βρασμού
βρασμού νερού
νερού
Θερμομέτρου αντίστασης
πλατίνας PP==11atmatm PP==11atm atm
Θερμίστορ (Thermal Sensitive TT ==373.15
373.15KK TT == 100
100 oCC
o
Resistor) •• 11 oCC==11KK
o

Κλίμακες Θερμοκρασίας
Θερμοδυναμική Ισορροπία
Καταστατικές Εξισώσεις
T(K) = T(oC) + 273.15
Διεργασίες
T(R) = T(oF) + 459.67
T(R) = 1.8 T(K)
T(oF) = 1.8 T(oC) + 32

6
Ιδιότητες Θερμοδυναμικού Συστήματος
Το αξίωμα των καταστάσεων
•Εκτατικές
•Εκτατικές ••Εντατικές
Εντατικές Θερμοδυναμικά Συστήματα που μπορούν να περιγραφούν σαν συνάρτηση
τριών Θερμοδυναμικών συντεταγμένων Χ,Υ,Ζ (2 ανεξάρτητες 1 εξαρτημένη)
–ΜΑΖΑ
–ΜΑΖΑ ––ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ονομάζονται απλά Θερμοδυναμικά Συστήματα
–ΟΓΚΟΣ
–ΟΓΚΟΣ ––ΠΙΕΣΗ
ΠΙΕΣΗ
–ΕΝΕΡΓΕΙΑ
–ΕΝΕΡΓΕΙΑ ––ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ
ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ
Συστήματα P,V,T Ισοτροπικά συστήματα σταθερής μάζας και σύνθεσης
Εξαρτώνται
Εξαρτώνται από
από το
το Δεν που εξασκούν στο περιβάλλον ομοιόμορφη υδροστατική πίεση απουσία
Δεν εξαρτώνται
εξαρτώνται από
από
μέγεθος του
μέγεθος του το μέγεθος του
επιφανειακών, ηλεκτρικών, μαγνητικών και βαρυτικών επιδράσεων.
το μέγεθος του
συστήματος.
συστήματος.. συστήματος.
συστήματος.. Καθαρές ουσίες (χημικές ενώσεις) ή Ομογενή μίγματα από χημικές
στοιχεία σε αέρια, υγρή ή στερεά ενώσεις ή στοιχεία σε αέρια, υγρή ή
φάση στερεά φάση
Ειδικές ή μοριακές ιδιότητες ανά μονάδα μάζας ή ανά mol

Καταστατικές Εξισώσεις
Συστήματα και Θερμοδυναμική Ισορροπία
Κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας
Κατάσταση με καθορισμένες τιμές των θερμοδυναμικών συντεταγμένων
Μηχανική Ισορροπία Αέριο σε 2 καταστάσεις

Θερμοδυναμική Θερμοδυναμικής ισορροπίας
Θερμική Ισορροπία
Ισορροπία
Χημική Ισορροπία
Σύστημα σε κατάσταση Θερμοδυναμικής Ισορροπίας μπορεί να

περιγραφεί σε συνάρτηση με τις θερμοδυναμικές του συντεταγμένες
Η Θερμοδυναμική ασχολείται μόνο με συστήματα
Αν πχ. καθοριστεί ο όγκος και η θερμοκρασία του
σε θερμοδυναμική Ισορροπία
συστήματος τότε η πίεσή του καθορίζεται αυτόματα
** Με συστήματα σε κατάσταση μη (Θ.Ι.) ασχολούνται άλλοι κλάδοι της επιστήμης Από τα P, V, T οι δύο είναι ανεξάρτητες θερμοδυναμικές
(Μηχανική ρευστών - Φαινόμενα μεταφοράς κλπ)
συντεταγμένες και η τρίτη εξαρτημένη
7
Καταστατικές Εξισώσεις Καταστατικές Εξισώσεις
Κάθε θερμοδυναμικό σύστημα έχει την δικιά του καταστατική

Για κάθε σύστημα σε κατάσταση Θερμοδυναμικής εξίσωση που εκφράζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και
συνήθως δεν προσδιορίζεται θεωρητικά αλλά πειραματικά και
Ισορροπίας υπάρχει μια σχέση (εξίσωση) που είναι τόσο ακριβής όσο και οι πειραματικές μετρήσεις από τις
οποίες προέκυψε.
συνδέει τις θερμοδυναμικές συντεταγμένες του από
τις οποίες μία δεν είναι ανεξάρτητη μεταβλητή. Μπορεί να ισχύει για περιορισμένο εύρος τιμών των
θερμοδυναμικών συντεταγμένων.
Αυτή η σχέση ονομάζεται
Πχ.
Καταστατική εξίσωση (ΚΕ) ΚΕ αερίου σε χαμηλή πίεση Pv=RT
PV Β(Τ) C(T)
ΚΕ σε υψηλότερες πιέσεις = 1+ + 2 + ......
RT V V

Καταστατικές Εξισώσεις Θερμοδυναμική διεργασία

Περιβάλλον Πίεση, p
f(P,V,T) = 0 p
Κατάσταση 1
Σύστημα
Θερμοδυναμική V
επιφάνεια Όγκος, V
Θερμοκρασία, T
T
8
Παράδειγμα: Θέρμανση νερού Ανάλυση συστήματος για αργή θέρμανση:
θέρμανση:
Όριο Συστήματος Αγνόηση απωλειών ατμού
T1 T1+dT T1+2dT T2
Υπόθεση μη απωλειών
Tνερού θερμότητας
….
T1 T1+dT T1+2dT T2
Tθερμαντήρα
Προσφορά θερμότητας.
Προσφορά ενέργειας
(ηλεκτρική ή από καύση)
Ανάλυση συστήματος για το νερό σε συνθήκες Διεργασίες και καταστάσεις ισορροπίας

ισορροπίας
p
S1 Διαδρομή διεργασίας
Tνερού Tνερού
Ποια
Ποια είναι
είναι ηη
κατάσταση
κατάσταση του του
Tθερμαντήρα Tθερμαντήρα V κατά
κατά μήκος
μήκος της της
S2 διαδρομής;
διαδρομής;
Προσφορά Απόρριψη
Ενέργειας Ενέργειας
T
Εάν
Εάνσε
σεκάθε
κάθεσημείο
σημείο το
τοσύστημα
σύστημαβρίσκεται
βρίσκεταιαπειροστά
απειροστάκοντά
κοντάσεσε
Θέρμανση με διαδικασία ισορροπίας Αντίστροφη διεργασία αργής ψύξης,
ψύξης, κατάσταση
κατάστασηθερμοδυναμικής
θερμοδυναμικήςισορροπίας
ισορροπίαςτότε
τότε ηηδιεργασία
διεργασίαλέγεται
λέγεται
που είναι αντιστρεπτή για το νερό ψευδοστατικήήήημιστατική
ψευδοστατική ημιστατική
9
Θερμοδυναμικοί κύκλοι
Θερμοδυναμική διεργασία
P1 Κατάσταση 1 Διαδρομή I
Διεργασία 1 Κατάσταση 2
p
Διαδρομή II
Διεργασία 2 V
Μη ημιστατική P2
T
Κυκλικές διεργασίες και θερμοδυναμικές ιδιότητες

Παράδειγμα:
Παράδειγμα: Κύκλος ατμοστροβίλου Απειροστές μεταβολές κατάστασης συστημάτων PVT
Προϊόντα - Αν ένα σύστημα PVT υποβληθεί σε μια μικρή αλλαγή κατάστασης

καύσης από μια αρχική σε μια τελική κατάσταση ισορροπίας τότε οι
Ατμοστρόβιλος
συντεταγμένες του θα υποστούν μικρές αλλαγές
Μηχανική Ενέργεια
Καύσιμο προς Γεννήτρια - dV, dP μεταβολές της φυσικής ποσότητας μικρή σε σχέση με την
τιμή της, αλλά μεγάλη σε σχέση με μεταβολές που προκαλούνται
Αέρας σαν αποτέλεσμα της συμπεριφοράς μερικών μορίων.
Εναλλάκτης
Αντλία - Έτσι αν V=V(T,P) σύμφωνα με τον διαφορικό λογισμό
θερμότητας
μπορούμε να γράψουμε για ένα διαφορικό (τέλειο) της συνάρτησης:
Όριο
Όριοσυστήματος
συστήματος ⎛ ∂V ⎞ ⎛ ∂V ⎞
για
γιαθερμοδυναμική
θερμοδυναμική dV = ⎜ ⎟ dT + ⎜ ⎟ dP
Νερό ψύξης ανάλυση
ανάλυση ⎝ ∂T ⎠P ⎝ ∂P ⎠T
10
Απειροστές μεταβολές κατάστασης συστημάτων PVT Μαθηματικές σχέσεις από διαφορικό λογισμό
Εάν f(x,y,z)=0 τότε οι x(y,z) και y(z,x) γράφονται
⎛ ∂V ⎞ ⎛ ∂V ⎞
dV = ⎜ ⎟ dT + ⎜ ⎟ dP ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂y ⎞ ⎛ ∂y ⎞
⎝ ∂T ⎠P ⎝ ∂P ⎠ T dx = ⎜ ⎟ dy + ⎜ ⎟ dz dy = ⎜ ⎟ dz + ⎜ ⎟ dx
⎝ ∂y ⎠ z ⎝ ∂z ⎠ y ⎝ ∂z ⎠ x ⎝ ∂x ⎠ z
−1
Μεταβολή του όγκου ανα μονάδα όγκου 1 ΔV ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂y ⎞ ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂y ⎞
Μέση διαστολή όγκου = = ⎜ ⎟ ⎜ ⎟ =1 η ⎜ ⎟ = ⎜ ⎟ (1)
Μεταβολή της θερμοκρασίας V ΔT
⎝ ∂y ⎠z ⎝ ∂x ⎠z ⎝ ∂y ⎠ z ⎝ ∂x ⎠ z
⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂z ⎞
1 ⎛ ∂V ⎞ ⎜ ⎟ = −⎜ ⎟ ⎜ ⎟ (2)
Και για ΔΤ----> 0 έχουμε τον στιγμιαίο
συντελεστή διαστολής β ή (εκτατικότητα όγκου)
β= ⎜ ⎟
V ⎝ ∂T ⎠P ⎝ ∂y ⎠ z ⎝ ∂z ⎠ y ⎝ ∂x ⎠ x
⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂x ⎞ ⎛ ∂w ⎞
1 ⎛ ∂V ⎞ ⎜ ⎟ =⎜ ⎟ ⎜ ⎟ (3)
Ομοίως ορίζουμε τον συντελεστή
κ=− ⎜ ⎟ ⎝ ∂y ⎠ z ⎝ ∂w ⎠z ⎝ ∂y ⎠ z
ισόθερμης συμπιεστότητας κ ή α V ⎝ ∂P ⎠ T
Σύστημα Ράβδου υπό Εφελκυσμό ή Θλίψη Επιφάνειες

σ σ
Τάση σ (KN/m2) ή KPa
Θερμοδυναμικές συντεταγμένες Παραμόρφωση ε dε ≡ dL / L L:μήκος
γ = F /2b
Θερμοκρασία Τ (K) γ: επιφανειακή τάση (dyn/cm)
⎛ ∂ε ⎞ ⎛ ∂ε ⎞
ε=ε(Τ,σ) dε = ⎜ ⎟ dT + ⎜ ⎟ dσ
⎝ ∂T ⎠ σ ⎝ ∂σ ⎠ T
Θερμοδυναμικό σύστημα με συντεταγμένες
⎛ ∂ε ⎞
Όπου ⎜ ⎟ =α συντελεστής γραμμικής διαστολής και γ, A, T
⎝ ∂T ⎠ σ
⎛ ∂σ ⎞
⎜ ⎟ =Ε το μέτρο ελαστικότητας άρα
⎝ ∂ε ⎠ τ
1
dε = αdT + dσ Νόμος του Hook σ = ε Ε (Τ=σταθ)
Ε
11
Θέρμανση νερού υπό σταθερή πίεση-Εξάτμιση
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι
ΚΑΘΑΡΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Μάθημα 5ο
Κεφάλαιο 2, Παράγραφοι 1-10
Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 1 Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 2

Τ. Θερμοδυναμική Ι Καθαρές ουσίες Τ. Θερμοδυναμική Ι Καθαρές ουσίες
Διάγραμμα (T-v) Διάγραμμα (T-v)

Κρίσιμο
Σημείο
Κορεσμένος
Κορεσμένο ατμός
υγρό

1
Θέρμανση διφασικού μίγματος υπό σταθερό όγκο
Διάγραμμα (P-v)
p
Tcr
pcr
Ισορροπία
Υγρού-
Υγρού-Ατμού
σε p και T.
p
v
v1 v 2 =v cr v3
Διάγραμμα (P-v) (συστολή κατά την πήξη) Διάγραμμα (P-v) (διαστολή κατά την πήξη)

2
Διάγραμμα φάσεων (P-T) Επιφάνεια P-V-T καθαρών
Ουσίες που Ουσίες που
ουσιών που συστέλλονται
διαστέλλονται συστέλλονται κατά την πήξη
κατά την πήξη κατά την πήξη
Κρίσιμο
Σημείο
ΥΓΡΟ C
Στερεό-Υγρό
Τή
ξη
ση
μι
ξάτ
ΣΤΕΡΕΟ Ε
Πίεση
Υγρό
Αέ
ριο
Τριπλό Σημείο Υγ
ρό
-Α
Τρ τμ
ιπλ ός
ή Γρ
η αμ
μ
ωσ ή
άχν ΑΕΡΙΟ Στ
ερ
Ε ξ εό-
Ατ
μό ία
ς
ασ
Όγ ο κρ
κος ρμ
Θε
Επιφάνεια P-V-T καθαρών Τριπλό σημείο ουσιών

ουσιών που διαστέλλονται Ουσία Τύπος Ttr (Κ) Ptr (kPa)
κατά την πήξη Ακετυλένιο
Αμμωνία
C2Η2
ΝΗ3
192,40
195,40
120,00
6,0760
(πχ. νερό) Αργό Α

Στερεό-Υγρό
83,81 68,90
Ανθρακας (Γραφίτης) C 3900,00 10100,00
Διοξείδιο του άνθρακα CΟ2 216,55 517,00
Μονοξείδιο του άνθρακα CO 68,10 15,37
Δευτέριο D2 18,63 17,10
Υγρό Αιθάνιο C2H6 89,89 8x10-4
Κρίσιμο Αιθυλένιο C2H4 104,00 0,12
Σημείο Ηλιο (σημείο λ) He 2,19 5,10
Υδρογόνο Η2 13,84 7,04
Στερεό Υδροχλώριο HCl
Υγ 158,96 13,90
Πίεση
ρό Υδράργυρος Ηg
-Α 234,20 1.65x10-7
τμ Μεθάνιο CΗ4
ός 90,68 11,70
Αέ
Νέον Ν6 24,57 43,20

ρι
Τρ
ιπλ
ο
Μονοξείδιο του Αζώτου ΝΟ 109,50 21,92

ήΓ
ρα Αζωτο Ν2 63,18 12,60
μμ Υποξείδιο του αζώτου N2O
ή 182,34 87,85
Οξυγόνο Ο2 54,36 0,152
Παλλάδιο Ρd 1825,00 3,5 x 10-3
Λευκόχρυσος Pt 2045,00 2.0 x 10-4
Στ Διοξείδιο του θείου SΟ2 197,69 1,67
ε ρε Τιτάνιο Ti
ό-Α 1941,00 5,3 x 10-3
τμ Εξαφθοριούχο ουράνιο UF6 337,17 151,70
ός ία
ασ
Νερό Η2O 273,16 0,61
Όγ
κος ο κρ Ξένον Χe 161,30 81,50
ρμ Ψευδάργυρος Zn 692,65 0,065
Κ. Περράκης ΘεΕνότητα 1, Διαφάνεια 11

Κεφάλαιο2, Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 12
3
Tc
p Η επιφάνεια p-V-T για το νερό
T = Tsat
Διφασική
Ισορροπία
p = psat
pc • Ισορροπία πάγου-νερού-ατμού
νερού-ατμού
Pt=0.61 kPa, Tt=273.16 K= 0.01 oC
Ισορροπία
p Υγρού-
Υγρού-Ατμού
• Υγρό και ατμός σε ισορροπία
σε p και T.
( 0.01 < T < Τcr= 374.14 oC)
• Πάγος σε ισορροπία με ατμό T < 0.01 oC

vf vg v
Ειδικός όγκος του Ειδικός όγκος του
υγρού σε p και T ατμού σε p και T
Πίνακες Ιδιοτήτων νερού (κορεσμού) Πίνακες Ιδιοτήτων (υπερθέρμων ατμών)

Temp Pressure, P Sat Liq, Sat Vapor Interanl Internal
vf x 1000 vg Engery, uf Energy, ug
(deg C) (bars) (m3 /kg) (m3 /kg) (kJ/kg) (kJ/kg)
15 0.017 1.001 77.93 62.99 2396.1
20 0.023 1.002 57.79 83.95 2402.9
50 0.124 1.012 12.03 209.3 2443.5
100 1.014 1.043 1.673 418.9 2506.5

4
Γραμμική παρεμβολή: Μίγματα κορεσμένων υγρών-ατμών
Μεταξύ τιμών των πινάκων
Για καθαρά υπολογιστικούς λόγους ένα

σύστημα δύο φάσεων μπορεί να θεωρηθεί
ομογενές
Ποιότητα mvapor mvapor

x= =
mtotal mf + mg
όπου mvapor : μάζα ατμού

T − TL v − vL Δείχτες:
mtotal = μάζα υγρού+μάζα ατμού
=
L – Χαμηλότερη τιμή στον πίνακα
H – Υψηλότερη τιμή στον πίνακα = mf + mg
Κ. Περράκης
TH − TL vH − vL Χωρίς δείχτη – Ζητούμενη τιμή
Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 17
Καθαρές ουσίες
Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 18
Καθαρές ουσίες
Μίγματα κορεσμένων υγρών-ατμών Μίγματα κορεσμένων υγρών-ατμών
V = Vf + Vg = mf vf + mg vg
V = (mt - mg )vf + mg vg
διαιρώντας με mt
v = (1-x) vf + x vg ή
v = vf + x (vg - vf ) ή
Όμοια u = uf + x (ug - uf ) ή u = uf + x hfg
v = vf + x vfg
h = hf + x (hg - hf ) ή h = hf + x hfg
και γενικά y = yf + x (yg - yf ) ή y = yf + x yfg
όπου y οποιαδήποτε (μοριακή ή ειδική) θερμοδυναμική ιδιότητα
5
Μίγματα αερίων - Το μοντέλο του Dalton
Το μοντέλο του Dalton για μίγματα Ιδ. αερίων
n1 n2 n3 nN
Κάθε συστατικό
βρίσκεται στην
(n, p,V,T)
p iV = n iR u T
ίδια θερμοκρασία
και έχει ni moles σε
Αέριο1
Αέριο1 Αέριο2
Αέριο2 Αέριο3
Αέριο3 Αέριο N
πίεση pi. pV = nR u T
∑
ni pi
p= pi yi = =
Αέριο μίγμα: n1+n2+n3+...nN = nTotal i n p
Μίγματα αέρα - ατμών νερού Βασικές έννοιες και ορισμοί

Patm= Pa + Pv όπου
Pa : πίεση του ξηρού αέρα Κρίσιμο Σημείο
Pv : πίεση (ή τάση) των ατμών του νερού Τριπλό Σημείο
Σε ένα μίγμα αερίων με συνολική πίεση Pm
και μερικές πιέσεις των συστατικών του Pi Επιφάνεια P - v - T
ισχύει
Πίεση Κορεσμού
Pi Vi
=
n
= i = yi Θερμοκρασία Κορεσμού
Pm Vm nm
Ποιότητα ή Ξηρότητα
Απόλυτη υγρασία ω=
mv
(kg υδρατμών / kg ξηρού αέρα)
Μερικές Πιέσεις Αερίων σε Μίγματα
ma Απόλυτη-Σχετική Υγρασία
m v Pv
Σχετική υγρασία φ= = όπου Pg = Psat @ T
mg Pg

6
Pv= A(1 + B' P + Γ' P2 + Γ' P3 +.....)
ΤΕΦΝΘΚΗ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΘΚΗ Θ
Καηαζηαηικέρ Εξιζώζειρ Αεπίων
Ν2
Κεφάλαια 2, 3 - Παράγραφοι 2.7, 2.8, 2.9, 3.8, 3.9
Κεθάλαια 2-3, Δνόηηηα 2, Γιαθάνεια 1 Κεθάλαια 2-3, Δνόηηηα 2, Γιαθάνεια 2

Κ. Πεππάκηρ Κ. Πεππάκηρ
Καηαζηαηικέρ εξιζώζειρ αεπίων Καηαζηαηικέρ εξιζώζειρ αεπίων
Τ. Θεπμοδςναμική Ι Τ. Θεπμοδςναμική Ι
Μια ζημανηική ιδιόηηηα ηων αεπίων Καηαζηαηικέρ Εξιζώζειρ Αεπίων

Pv  A(1  B' P   ' P 2   ' P 3  .....) (1)
lim(Pv)  A : ζςναπηηζη θεπμοκπαζιαρ ανεξαπηηηωρ αεπιος
P 0
P
Θερμοκραζία Ιδ. T  273.16 lim (v=ζηαθ.)
P,Pt 0 Pt
αερίου
Pv lim(Pv)
T  273.16 lim =273.16
Pt v lim(Pv) t
lim(Pv) t
lim(Pv)  T  R uT  A
P 0 273.16
lim(Pv) t
οπος R u = , Παγκοζμια ζηαθεπα ηων αεπιων
273.16
lim(Pv)  A : ζςναπηηζη θεπμοκπαζιαρ ανεξαπηηηωρ αεπιος
P 0

1
Καηαζηαηικέρ Εξιζώζειρ Αεπίων Καηαζηαηική Εξίζωζη Ιδανικού Αεπίος
B  
Και η (1) γίνεηαιPv = 1 + B' P + Γ' P 2 + Γ' P 3 +... Ε=1 +    ...
R uT v v 2 v3
-Β/ v , Γ/ v2, …. ςποδηλώνοςν αλληλεπίδπαζη 2, 3 μοπίων κοκ.
Pv
Z= , Παπαγονηαρ ζςμπιεζηοηηηαρ -Σε σαμηλέρ πιέζειρ ο όγκορ αςξάνει και η ζςνειζθοπά ηων ζςνηελεζηών
R uT
Ε=1 + B' P + Γ' P 2 + Γ' P 3 +... Β/ v , Γ/ v2 ελαηηώνεηαι
-Έηζι για P0 Z1 και έσοςμε ζςμπεπιθοπά ηελείος αεπίος με ΚΔ
Ε=1 + B' P + Γ' P + Γ' P +...

2 3
-Δξιζώζειρ Virial Pv  R u T
B   -B’, Γ’,Γ’ και Β,Γ,Γ Παγκόζμια ζηαθεπά ηων αεπίων Ru
Ε=1 +  2  3  ...
v v v
Σςνηελεζηέρ virial Ru= 8.314 (J)/(mol)(K) = 83.14 (cm)3(bar)/(mol)(K)
= 0.08314 (lt)(bar)/(mol)(K) = 82.06 (cm)3(atm)/(mol)(K)
= 1.986 (Btu)/(lb mol)(R) = 1545 (ft)(Lbf)/(lb mol)(R)
Καηαζηαηικέρ Εξιζώζειρ Αεπίων Σσέζη P-V-T για Ιδανικά Αέπια
Pv  R u T ΚΔ Ιδανικού Αεπίος T1
Pv
Ε=1 + B' P + Γ' P 2 + Γ' P 3 +... T T2
B   KE Virial
Ε=1 +  2  3  ...
v v v
a T3
(P  )(v  b)  R u T KE Van der Waals Pv
v2
lim  Ru
p 0 T
p
R uT c A
P (1  3 )(v  B)  2 KE Beattie-Bridgeman
v2 vT v
2
Επιθάνεια ΚΕ Ιδανικού αεπίος Μοπθέρ ηηρ Καηαζηαηικήρ Εξίζωζηρ Ιδ.
Αεπίος
Επιθάνεια ΚΕ Θδανικού αεπίος
p Pv  R u T η PV  nR u T
m  R 
PV  R u T η PV  m  u  T
MB  MB 
PV  mRT R ζηαθεπά ηος κάθε αεπίος
V
P    RT η Pv  RT η P  ρRT
m
T V V: όγκορ (m3), v: ειδικόρ όγκορ (m3/kg), : v μοπιακόρ όγκορ (m3/mol)
Εζωηεπική ενέπγεια και Ενθαλπία Ιδ. αεπίος Ππαγμαηικά αέπια
u  u(T )
Z
pv T1
R uT T2
(Πειπάμαηα από ηον Joule T3
1843.) 1
h  u  pv  u  RT Ιδανικό T1 < T2 < T3

αέπιο
h(T)  u(T)  RT P
3
Ανοιγμένη πίεζη και Θεπμοκπαζία Γενικεςμένο διάγπαμμα ζςμπιεζηόηηηαρ
Γενικεςμένο διάγπαμμα ζςμπιεζηόηηηαρ
Z Pr
Tr1
Tr2
Pr = P/Pcritical Tr = T/Tcritical
Pr
Βαζικέρ έννοιερ και οπιζμοί
Παπάγονηαρ ζςμπιεζηόηηηαρ Ζ
Καηαζηαηικέρ εξιζώζειρ Virial
Θδανικό αέπιο
Ππαγμαηικά αέπια
Κεθάλαια 2-3, Δνόηηηα 2, Γιαθάνεια 15

Κ. Πεππάκηρ
Καηαζηαηικέρ εξιζώζειρ αεπίων
Τ. Θεπμοδςναμική Ι
4
20/11/2007
Γηεξγαζίεο
Καηάζηαζε 1
P1 Μνλνπάηη δηεξγαζίαο
ΘΔΡΜΟΓΤΝΑΜΙΚΗ Ι
ΔΡΓΟ
P3
Κεθάιαην 3
Ελόηεηα 1
P2 Καηάζηαζε 2
Κεθάιαην3, Ελόηεηα 1, Δηαθάλεηα 1 Κεθάιαην3, Ελόηεηα 1, Δηαθάλεηα 2

Κ. Πεξξάθεο Έξγν Κ. Πεξξάθεο Έξγν
Τ. Θεξκνδπλακηθή Ι Τ. Θεξκνδπλακηθή Ι
Αιιειεπίδξαζε ΢πζηήκαηνο-Πεξηβάιινληνο Ρνή Μεραληθνύ Έξγνπ

Κηλεηήξαο
Πεπιβάλλον Ηιεθηξηθή Ιζρύο
Ρνή Μάδαο Ρνή Έξγνπ
Θεξκόηεηα
΢ύζηεκα Όξην
Ma
f(Pk, k =1...N)=0 ΢πζηήκαηνο Πεξηζηξεθόκελν
ζηξνθείν, ην
απνηέιεζκα ηεο
κεηαθνξάο
Έξγν Ρνή Μάδαο Μεραληθνύ Έξγνπ.

1
20/11/2007
Μεραληθό έξγν Μεραληθό έξγν
W  F  d s
V V+dV
ds
F dV dV ds
δs W  F  ds  m ds  m ds  mVdV
m dt ds dt
ds s2 m
W1 2   F  ds   V22  V12 
s s1 2
W1 2  Δ1 2 KE
Μεραληθό έξγν Έξγν παξακόξθσζεο νξηαθώλ επηθαλεηώλ

ή έξγν νγθνκεηαβνιήο
F
δs W  Ft  ds m Γηεύζπλζε ηεο θίλεζεο
s x Κύιηλδξνο
mg ΢ύζηεκα:
Αέξην ζε Έκβνιν
W1 2   Ft  ds  Δ1 2 KE  mg   s 2  s1 
s2 p,V, θαη T.
s1
 Δ1 2 KE  Δ1 2 PE
΢εκείσζε: Pαεξίνπ > Pπεξηβάιινληνο
2
20/11/2007
Έξγν Oγθνκεηαβνιήο Έξγν Ογθνκεηαβνιεο ΢πζηήκαηνο PVT

Όξην
x x
΢ύζηεκα W>0
ds W< 0 Πεξηβάιινλ
Pαεξίνπ
Pαεξίνπ
Ππόζημο έπγου
(΢ΤΜΒΑ΢Η)
δW= F ds =P A ds θαη A ds = dV ΔΡΓΟ ΠΟΤ ΔΚΣΔΛΔΙΣΑΙ ΑΠΟ ΣΟ ΔΡΓΟ ΠΟΤ ΔΚΣΔΛΔΙΣΑΙ ΔΠΙ ΣΟΤ
΢Τ΢ΣΗΜΑ ΘΔΣΙΚΟ (+) ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΟ΢ ΑΡΝΗΣΙΚΟ (-)
δW= P dV dV Θεηηθό dV Αξλεηηθό
δW= P dV Θεηηθό δW= P dV Αξλεηηθό
πρ. Έξγν Εθηόλσζεο πρ. Έξγν Σπκπίεζεο

Έξγν PVT ζπζηήκαηνο

Έξγν ζην δηαγξακκα PV
Πξνϋπόζεζε γηα εθαξκνγή ηεο ε ύπαξμε
δW= P dV (1) ηνπιάρηζηνλ κεραληθήο ηζνξξνπίαο V2
Η έιιεηςε ρεκηθήο ηζνξξνπίαο ή ε παξνπζία

ηξηβήο δελ απνθιείεη ηελ εθαξκνγή ηεο (1)
W12   PdV   dA
V1
W1-2= Δπιθάνεια κάηω από ηην 1-2

Σε πεπεξαζκέλε εκηζηαηηθή κεηαβνιή από όγθν V1 ζε V2 ην έξγν ππνινγίδεηαη
V2
W  PdV
V1
Γηα εκηζηαηηθή κεηαβνιή P =P( Τ,V) (πρ. θαηαζηαηηθή εμίζσζε).

Καη αλ ε δηαδξνκή ηνπ νινθιεξώκαηνο είλαη θαζνξηζκέλε κπνξεί λα
ππνινγηζηεί.

3
20/11/2007
Έξγν ζην δηαγξακκα PV Έξγν ζην δηαγξακκα PV
Σο καθαπό έπγο ηου

κύκλου είναι η
διαθοπά μεηαξύ ηου
αποδιδόμενου και ηου
πποζλαμβανόμενου
έπγου
Σο έπγο γενικά εξαπηάηαι από ηην διαδπομή (διαδικαζία)

Έξγν ξάβδνπ ζε εθειθπζκό Βαζηθέο έλλνηεο θαη νξνινγία
δW= F dL
Γηεξγαζίεο-Μεηαθνξά Έξγνπ
F=ζ Α θαη dL = L dε
Μεραληθό έξγν-Κηλεηηθή, Γπλακηθή Δλέξγεηα
δW= ζ A L dε = ζ V dε ή
Γηεξγαζίεο ςεπδνζηαηηθέο
ε2 Έξγν νγθνκεηαβνιήο PVT ΢πζηήκαηνο

W   Vd Δμάξηεζε Έξγνπ από ηελ δηαδξνκή
ε1 Δμάξηεζε Έξγνπ από ηελ δηαδξνκή
Οξηζκόο πξνζήκνπ Έξγνπ
Γηα εκηζηαηηθή κεηαβνιή ε νινθιήξσζε απαηηεί ζρέζε ζ = ζ(ε) V=ζηαζ.
πρ. Γηα ηελ ειαζηηθή πεξηνρή ζ=Εε
4
Έργο και Θερμόηηηα
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι
ΜΗΥΑΝΙΚΟ
1νο Θεξκνδπλακηθόο Νόκνο ΕΡΓΟ
ΘΕΡΜΟΣΗΣΑ
Κεθάιαην 3
Ελόηεηα 2
ΕΡΓΟ ΚΑΙ
ΘΕΡΜΟΣΗΣΑ

Κ. Πεξξάθεο Πξώηνο Θεξκνδπλακηθόο Νόκνο Κ. Πεξξάθεο Πξώηνο Θεξκνδπλακηθόο Νόκνο
Σ. Θεξκνδπλακηθή Ι Σ. Θεξκνδπλακηθή Ι
Αδιαβαηικό έργο Αδιαβαηικό έργο
Σύλζεην Σύζηεκα
ΓKE=0,ΓPE=0
WΙ = WI I =WI I I
Μεηρώνηας πειραμαηικά ην έξγν ζηηο 3 αδηαβαηηθέο δηαδξνκέο
I, II, III δηαπηζηώλνπκε όηη Wαδ Ι = Wαδ ΙΙ =Wαδ ΙΙΙ
Ο ραξαθηήξαο ηεο ελεξγεηαθήο κεηαβνιήο Τν αδηαβαηηθό έξγν ελόο ζπζηήκαηνο κεηαμύ δύν
εμαξηάηαη από ηελ επηινγή ηνπ ζπζηήκαηνο θαηαζηάζεωλ είλαη αλεμάξηεην ηεο δηαδξνκήο.
1
Σσνάρηηζη ηης Δζωηερικής Δνέργειας Γιαηύπωζη ηοσ 1οσ Θερμοδσναμικού νόμοσ
-Τν αδηαβαηηθό έξγν ελόο ζπζηήκαηνο κεηαμύ δύν θαηαζηάζεωλ είλαη
P1 1
Μη Αδιαβαηική
αλεμάξηεην ηεο δηαδξνκήο.
-Καη’ αλαινγία κε ηελ ζπλάξηεζε δπλακηθήο ελέξγεηαο ή ηελ ζπλάξηεζε Wαδηαβ 12 =ΔU12=U2-U1
ειεθηξηθνύ δπλακηθνύ ζπκπεξαίλνπκε όηη
2
Αδηαβαηηθή
Υπάξρεη γηα έλα ζεξκνδπλακηθό ζύζηεκα κηά ζπλάξηεζε
ηωλ Θεξκνδπλακηθώλ ηνπ ζπληεηαγκέλωλ πνπ ε ηηκή ηεο P2
κεηαβνιήο ηεο ηζνύηαη κε ην αδηαβαηηθό έξγν
κεηξάκε ην έξγν ζηελ κε αδηαβαηηθή 1-2 θαη βξίζθνπκε
Απηή ε ζπλάξηεζε νλνκάδεηαη ζπλάξηεζε Εζωηεξηθήο όηη λέν έξγν δηαθέξεη
Ελέξγεηαο ΔU Wκε αδηαβ 1-2 ≠ Wαδηαβ 1-2
ΔU= -Wαδηαβαηηθό Ελώ ΔUκε άδηαβ = ΔU12

Θερμόηηηα Οριζμός ηης Θερμόηηηας

Wαδηαβ,1-2  U 2  U1  Wκε αδηαβ, 1-2 Όηαλ έλα ζύζηεκα πθίζηαηαη κηα κεηαβνιή θαηά ηελ
• Γηα λα ηζρύεη ε αξρή ηεο δηαηήξεζεο ηεο ελέξγεηαο δηάξθεηα ηεο νπνίαο εθηειείηαη έξγν, ε ελέξγεηα πνπ
πξέπεη λα έρεη κεηαθεξζεί ελέξγεηα κε έλαλ δηαθνξεηηθό κεηαθέξεηαη θαηά κε κεραληθό ηξόπν, ηζνύηαη κε ην
κεραληζκό από ηνλ κεραληζκό ηνπ έξγνπ αιγεβξηθό άζξνηζκα ηεο κεηαβνιήο ηεο εζωηεξηθήο
• Απηόο ν δηαθνξεηηθόο κεραληζκόο ελεξγνπνηείηαη κέζω ελέξγεηαο θαη ηνπ έξγνπ θαη θαιείηαη ζεξκόηεηα Q.
ηεο δηαθνξάο ζεξκνθξαζίαο θαη είλαη ε κεηαθνξά Q = (U2 - U1)+W ή ΔU = Q - W
Θεξκόηεηαο. Έηζη
Q 1-2  Wκε αδηαβ, 1-2  Wαδηαβ, 1-2 Μεηαθορά Θερμόηηηας προς ηο ζύζηημα: Q12  0
Q12  Wκε αδηαβ, 1-2  U 2  U1 Μεηαθορά Θερμόηηηας από ηο ζύζηημα: Q12  0
2
Πρώηος Θερμοδσναμικός νόμος Πρώηος Θερμοδσναμικός νόμος
Η κεηαθνξά ζεξκόηεηαο όζν θαη έξγνπ είλαη κεραληζκνί
ΔU = Q - W κεηαθνξάο ελέξγεηαο πξνο ή από έλα ζύζηεκα.
Η έθθξαζε απηή ηνπ 1νπ λόκνπ πεξηιακβάλεη 3 ζπζρεηηδόκελεο ηδέεο. Δελ έρεη λόεκα λα αλαθεξόκαζηε ζε ζεξκόηεηα ή έξγν ελόο
1. Τελ ύπαξμε κηαο ζπλάξηεζεο εζωηεξηθήο ζπζηήκαηνο (ή ζώκαηνο)
ελέξγεηαο Δελ είλαη δπλαηό λα δηαρωξηζηεί ε εζωηεξηθή ελέξγεηα ελόο
2. Τελ αξρή ηεο δηαηήξεζεο ηεο ελέξγεηαο ζπζηήκαηνο ζε έλα “ζεξκηθό” θαη έλα “κεραληθό” ηκήκα.
3. Τνλ νξηζκό ηεο ζεξκόηεηαο ζαλ ελέξγεηαο ζε Η ζεξκόηεηα θαη ην έξγν δελ είλαη ζπλαξηήζεηο ηωλ
κεηαβαηηθή θαηάζηαζε ζεξκνδπλακηθώλ ζπληεηαγκέλωλ, εμαξηώληαη από ηελ
κεηαβνιή, θαη δελ κπνξνύλ λα εθθξαζηνύλ ζαλ πιήξε ή
ηέιεηα δηαθνξηθά (δελ είλαη ζεξκνδπλακηθέο ηδηόηεηεο).
Πρώηος Θερμοδσναμικός νόμος

Σσνάρηηζη ηης Δζωηερικής Δνέργειας
Δηαθνξηθή κνξθή ηνπ 1νπ λόκνπ (απεηξνζηέο κεηαβνιέο-θιεηζηό ζύζηεκα)
dU = δQ - δW
Η Εζωηεξηθή Ελέξγεηα κπνξεί λα γξαθεί ζαλ ζπλάξηεζε δύν
Απεηξνζηή εκηζηαηηθή δηαδηθαζία ζπζηήκαηνο PVT dU = δQ - PdV αλεμάξηεηωλ ζεξκνδπλακηθώλ ζπληεηαγκέλωλ.
Η γεληθή κνξθή ηνπ πξώηνπ λόκνπ γηα έλα θιεηζηό ζύζηεκα είλαη Έηζη γηα U=U(T, P) θαη U=U(T, V) παίξλνπκε αληίζηνηρα:
Q - W= ΔE =ΔU + ΔEθηλεηηθή + ΔEδπλακηθή
 U   U 
dU    dT    dP
ΔU= m (U2-U1) ΔEθηλεηηθή= 1/2 m (V2 V1
2- 2) ΔEδπλακηθή = mg(z2-z1)  T  P  P  T
Τν ηζνδύγην ελέξγεηαο κπνξεί λα εθθξαζηεί κε βάζε ηα πνζά πνπ
κεηαθέξνληαη πξνο θαη από ην ζύζηεκα ζαλ  U   U 
dU    dT    dV
ΔΕΣπζηήκαηνο = Εin - Eout = (Qin - Qout ) + (Win - Wout) + {(Emass in - Emass out)}
 T  V  V  T
Αλνηθηό ζύζηεκα
3
Δνθαλπία Θερμοτωρηηικόηηηα
Η Ελζαιπία νξίδεηαη ζαλ βνεζεηηθή Θεξκνδπλακηθή ζπλάξηεζε Q

Μέζη Θερμοχωρηηικόηηηα 
T2  1
H  U + PV Q δQ
Σηιγμιαία Θερμοχωρηηικόηηηα  C  lim 
θαη δηαθνξίδνληαο dH = dU + d(PV) ή T2 T1 T2  Τ1 dT
dH = δQ - δW + d(PV)=δQ-PdV+PdV+VdP
dH = δQ + VdP  Q  Eηδηθή ζεξκόηεηα ή Θεξκνρωξεηηθόηεηα
CV   
κπνξεί λα γξαθεί ζαλ ζπλάξηεζε 2 ζεξκνδπλακηθώλ ζπληεηαγκέλωλ  dT  V ππό ζηαζεξό όγθν (kJ/kgK) (kJ/kmolK)
             Q 
dH    dT    dP dH    dT    dV CP    Eηδηθή ζεξκόηεηα ή Θεξκνρωξεηηθόηεηα
 T P  P T  T  V  V T  dT P ππό ζηαζεξά πίεζε (kJ/kgK) (kJ/kmolK)

Θερμοτωρηηικόηηηα Θερμοτωρηηικόηηηα
δQ  dU  W  dU  pdV 0
Ιζόρωξε
κεηαβνιή Τπνινγηζκόο Θεξκνρωξεηηθόηεηαο
 δQ   U 
CV      1. Τπόζεζε γηα ζηαζεξή Θεξκνρωξεηηθόηεηα
 dT V  T V
2. Από δεδνκέλα πηλάθωλ Μέζε Θεξκνρωξεηηθόηεηα
δQ  dU  W  dH  d(pV)  pdV  3. Πεηξακαηηθέο ζρέζεηο γηα Θεξκνρωξεηηθόηεηα
Ιζνβαξήο dH  pdV  Vdp  pdV  dH 0
κεηαβνιή
 δQ   H 
Cp     
 dT  p  T  p
4
Γενικό διάγραμμα λύζης αζκήζεων
1. ΢ρεδίαζε- Πξνζδηνξηζκόο ηνπ ΢πζηήκαηνο

2. Καηαγξαθή δεδνκέλωλ θαη ελεξγεηαθώλ αιιειεπηδξάζεωλ
3. Έιεγρνο γηα εηδηθέο δηεξγαζίεο (πρ. ηζνβαξήο, αδηαβαηηθή) Δηεξγαζίεο Ιδαληθώλ Αεξίωλ
4. Καηαγξαθή παξαδνρώλ (Ηκηζηαηηθόηεηα, Ιδ .Αέξην)
5. Εθαξκνγή εμηζώζεωλ δηαηήξεζεο
6. ΢ρεδίαζε δηεξγαζηώλ ζε θαηάιιειν δηάγξακκα
7. Πξνζδηνξηζκόο Ιδηνηήηωλ θαη αγλώζηωλ πνζνηήηωλ

Η πολσηροπική διεργαζία: PVn=Const. Ιδανικό αέριο
Καηάζηαζε 1 PV  mRT
p
PV n =ζηαζ
n
Καηάζηαζε 2 PT 1 n
 ζηαζ
V
Tv n 1  ζηαζ
5
Έθθξαζε γηα ην έξγν: Γηα ηελ εηδηθή πεξίπηωζε πνπ n = 1 (Ιζόζεξκε):
V2
W1 2   PdV V2 C1 V 
V1 W12   dV  P1V1 ln  2 
Εμίζωζε ηεο δηεξγαζίαο: V1 V  V1 
P1V1n  C1  PV n Ελαιιαθηηθέο εθθξάζεηο γηα ην W1-2
Τπνινγηζκόο ηνπ νινθιεξώκαηνο:
V2 C1 P2 V2  P1V1 W1 2 
mR
T2  T1 , n  1
W12   dV  1 n
V1 Vn 1 n V 
W1 2  mRT ln  2 , n  1
Σν n δελ κπνξεί λα ηζνύηαη κε 1, ζηελ γεληθή πεξίπηωζε.  V1 
Πολσηροπικές διεργαζίες
p
Ιζόζεξκε (n = 1)
p1
Δηεξγαζίεο ζηαζεξήο πίεζεο...
p2
T1
n>1
p2
T2
V1 V2 V
6
Γιεργαζίες ζηαθερής πίεζης
• P = Σηαθερή
• Μπορεί να θεωρηθεί οριακή καηάζηαζη
ηης γενικής πολσηροπικής διεργαζίας Ψεπδνζηαηηθή Αδηαβαηηθή δηεξγαζία
(n=0). Ιδαληθνύ Αεξίνπ…
• Υπολογιζμός ηοσ έργοσ
V2
W12   PdV  P(V2  V1 )
V1

Ψεσδοζηαηική Αδιαβαηική διεργαζία ΙΑ Ψεσδοζηαηική αδιαβαηική διεργαζία ΙΑ

δQ  dU  δW  c v dT  pdV θαη δQ=0 dp dV
δQ  dH  Vdp  c p dT  Vdp  p
 k 
V
 lnp=-klnV+lnC
c v dT  pdV  0  pdV  c v dT pV k  C  ζηαθ.

cp dT  Vdp  0  Vdp  c p dT
PV  mRT θαη PV k =ζηαζ
k
dp c p dV dV Αλ k=ζηαζεξό
  k νινθιεξώλνληαο
PT 1 k
 ζηαζ
p cv V V k 1
Tv  ζηαζ
7
Γιεργαζίες ζηαθερής πίεζης, ζηαθερής θερμοκραζίας
πολσηροπικές και αδιαβαηικές Βαζικές έννοιες και οριζμοί
P
1 P = ΢ηαζεξή Αδιαβαηικό Έργο
Ιζνβαξήο Εζωηερική ενέργεια, U
(n = 0)
Πρώηος Θερμοδσναμικός Νόμος
n 1 Θερμόηηηα
T = ΢ηαζεξή Ολική Ενέργεια
Ιζόζεξκε
Ενθαλπία
Αδηαβαηηθή
n 1 (n = 1)
Θερμοτωρηηικόηηηα
(n = k) 2 Διεργαζίες Ιδανικών Αερίων
V

8
ΘΕΡΜΟ∆ΥΝΑΜΙΚΗ Ι
ΠΡΩΤΟΣ ΝΟΜΟΣ
ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Μάθηµα 6ο
Κεφάλαιο 4, Παράγραφοι 1-2-3-4
Κεφάλαιο4, Ενότητα1, ∆ιαφάνεια 1

Κ. Περράκης Πρώτος Νόµος σε Ανοιχτά Συστήµατα
Τ. Θερµοδυναµική Ι
1
Ανοικτά Συστήµατα
Θερµότητα
Ροή
Μάζας
Σύστηµα
Έργο Ροή
Μάζας

2
Ανοικτά Συστήµατα
Ανοιχτό Σύστηµα σε χρόνο t και t + ∆t

3
Γενικό Ροϊκό Πεδίο
Ανοικτό Σύστηµα
Ροή Ρευστού ή Όγκος ελέγχου
Επιφάνεια
Ελέγχου

4
Όγκος Ελέγχου, Επιφάνεια Ελέγχου
Όγκος ελέγχου µε κινητές

οριακές επιφάνειες

5
Νόµοι ∆ιατήρησης
•∆ιατήρηση της µάζας

•∆ιατήρηση της Ενέργειας

6
∆ιατήρηση της µάζας
Μόνιµη και µη Μόνιµη ροή µάζας
σε έναν όγκο ελέγχου

7
Μη µόνιµη διαδικασία: dmC.V./dt >0
Επιφάνεια ελέγχου
m (t )
Όγκος ελέγχου
Ροή µάζας Μάζα συστήµατος,

στην επιφάνεια m(t)
ελέγχου, kg/s
8
Μόνιµες, και µη Μόνιµες διαδικασίες
m 2
Εισροή
µάζας
m 1 Όγκος ελέγχου Εκροή

µάζας
Μη Μόνιµη διαδικασία : Μόνιµη διαδικασία :

dmC.V. /dt ≠ 0 dmC.V. /dt =0
1 ≠m
m 2 1 =m
m 2
9
Γενικευµένη περίπτωση
1 7
2 Όγκος ελέγχου 6
3
5
4 Περιβάλλον

10
Η γενική αρχή ισοζυγίου µάζας του συστήµατος:
Μια εξίσωση ρυθµών
Ρυθµός
µεταβολής Ρυθµός όλων Ρυθµός όλων
µάζας = των εισροών - των εκροών
συστήµατος µάζας µάζας
Καθαρός ρυθµός
+ παραγωγής µάζας

11
Ρυθµός Μεταβολής µάζας
στον όγκο ελέγχου = ∆ m Σ Υ ΣΤ
N
Ρυθµός όλων των
εισροών µάζας = ∑ m
i =1
i ,in
M
Ρυθµός όλων των
εκροών µάζας = ∑ m
j =1
j ,out
Καθαρός ρυθµός
παραγωγής µάζας = Γ
12
Γενικό ισοζύγιο µάζας
∆m ΣΥΣΤ = ∑ m i ,in − ∑ m j ,out + Γ

i j
Ισοζύγιο µάζας σε µόνιµη κατάσταση
0 = ∑ m − ∑ m + Γ
in out
Αν Γ=0 τότε Σmin = Σmout

13
Ροή µάζας δια της επιφάνειας ελέγχου
dm = ρ Vn dA
m = ∫ ρ Vn dA
A
m = ρ V m A
Επιφάνεια Ελέγχου Επιφάνεια = A
∆ιεύθυνση Ροής
14
∆ιατήρηση της Μάζας σε Συστήµατα Μόνιµης
Ροής

15
∆ιατήρηση ενέργειας
Ροή ενέργειας στην επιφάνεια ελέγχου

16
Ενέργεια µεταφερόµενη µε την ροή
System
( ρVe )out
( ρVe )in
dE(t)/dt
V2
e = u + ke + pe = u + + zg
2 Κεφάλαιο4, Ενότητα1, ∆ιαφάνεια 17
17
Ροή ενέργειας στην επιφάνεια ελέγχου
Ain
( ρV A ) e
in
kg m J J W
ρVe = 3 = = 2
m s kg s − m
2
m
18
∆ιατήρηση Ενέργειας
Εφαρµογή του
πρώτου νόµου...
19
Στοιχεία του ενεργειακού ισοζύγιου
Περιβάλλον Μετάδοση Θερµότητας
Εισροή
Ενέργειας
Σύστηµα
Εκροή
Ενέργειας
Μεταφορά έργου

20
Στοιχεία του ενεργειακού ισοζύγιου
Επιφάνεια Ελέγχου

Φ W
Σύστηµα
(ρV e)A in
E(t)
(ρV e)A out

Q
21
Πρώτος νόµος, ή ενεργειακό ισοζύγιο
Ρυθµός
Ρυθµός Ρυθµός
µεταβολής
E στον Ο.Ε. = Μεταφοράς + Μεταφοράς
Έργου
+
Θερµότητας
dE/dt
Εισροή Ενέργειας, Εκροή Ενέργειας,

λόγω - λόγω
εισροής ρευστού εκροής ρευστού
Ρυθµός γένεσης
+ Ενέργειας
22
Ρυθµός
µεταβολής
E στον Ο.Ε.
= ∆Ε ΣΥΣΤ
dE/dt
Ρυθµός
Μεταφοράς = W
Έργου
Ρυθµός
Μεταφοράς = Q CS

23
N
= ∑ m i ,in (u + ke + pe )i ,in
Εισροή Ενέργειας,
λόγω
εισροής ρευστού 1=i
M
= ∑ m j ,out (u + ke + pe ) j ,out
Εκροή Ενέργειας,
λόγω
εκροής ρευστού j =1
Ογκοµετρικός
Ρυθµός γένεσης
=Φ
Ενέργειας
24
∆Ε ΣΥΣΤ = Q − W
N
+ ∑ m i ,in (u + ke + pe )i ,in −
1=i
M
∑ m j ,out (u + ke + pe) j ,out + Φ
j =1

25
Έργο ροής...

26
Έργο ροής
po
Vo
pi
Vi
Q W
Fx ,i V
 ∆xi 
∆xi −δ Win ≈ Fx ,i  
Fx ,i = pi Ai  ∆ t 
= pi AV i i

27
Καθαρό έργο ροής
−δ Win ≈ pi AV
i i
 ∆xe 
δ Wout ≅ Fx ,o   = po AoVo
 ∆t 
W FW = po AoVo − pi AV
i i

28
Ο όρος του έργου στα όρια
ΣW
Έργο που µεταφέρεται δια µέσω Έργο ροής (ή ενέργεια ροής)

των ορίων του συστήµατος από
Επίδραση της πίεσης σε
περιστρεφόµενο ή παλινδροµικό
κινούµενα τοιχώµατα
άξονα ή ηλεκτρικό έργο
Ws WFW

29
Ο όρος του έργου στα όρια
W = WS + W FW
W FW = po AoVo − pi AV
i i
p
pA V = m = m pv
ρ
WFW = m o po vo − m i pi vi
30
Εξίσωση της Ενέργειας
∆Ε ΣΥΣΤ = Q − W s − W FW
N
+ ∑ m i ,in (u + ke + pe )i ,in −
1=i
M
∑ m j ,out (u + ke + pe) j ,out + Φ
j =1
31
∆Ε ΣΥΣΤ = Q − W s − ( m o po vo − m i pi vi )
N
+∑ m
i,in ( u + ke + pe )i,in
i =1
M
−∑ m
j,out ( u + ke + pe ) j,out + Φ

j=1

32
∆Ε ΣΥΣΤ = Q − W s
N
+ ∑ m i ,in ( u + pv + ke + pe )i ,in
i =1
Ειδική Ενθαλπία, h
M
−∑ m j ,out ( u + pv + ke + pe ) j ,out + Φ

j =1
33
Θi,in
N
+ ∑ m i ,in ( h + ke + pe )i ,in
1=i Θj,out
M
−∑ m j ,out ( h + ke + pe ) j ,out + Φ

j =1

34
N M
+ ∑ m i ,inθi ,in − ∑ m j ,outθ j ,out + Φ

1=i j =1

35
Εξίσωση της Ενέργειας σε συστήµατα µόνιµης ροής
Οι ιδιότητες του
ρευστού, στον όγκο
ελέγχου µπορεί να
αλλάζουν µε την θέση,
αλλά όχι µε τον χρόνο

36
Εξίσωση της Ενέργειας σε Συστήµατα
Μόνιµης Ροής
Η µάζα και η ενέργεια
του Ο.Ε. παραµένουν
σταθερές
Οι ιδιότητες του ρευστού

σε κάθε είσοδο ή έξοδο του
Ο.Ε. παραµένουν σταθερές
37
Εξίσωση Ενέργειας για Ανοιχτό Σύστηµα
Μόνιµη Κατάσταση
M N
Q − W = ∑ m j ,outθ j ,out − ∑ m i ,inθ i ,in
j =1 1=i
Στην ειδική περίπτωση µόνιµης ροής που έχουµε
ένα ρεύµα εξόδου και ένα εισόδου (mout = min =m)
 V 2
− V 2

Q − W = m  h2 − h1 + 2 1
+ g ( z2 − z1 ) 
 2 
Οι καταστάσεις εισόδου και εξόδου υποδηλώνονται µε τους
δείκτες 1, 2 αντίστοιχα

38
Εξίσωση Ενέργειας για Ανοιχτό Σύστηµα
Μόνιµη Κατάσταση
Ανά µονάδα µάζας ρευστού που διασχίζει τον όγκο ελέγχου
V22 − V12
q − ws = h2 − h1 + + g ( z2 − z1 )
2
Εναλλακτικά επειδή Εin = Eout
V2 V2
(h + + gz + q + w s )in = (h + + gz + q + w s )out η
2 2
V12 V22
h1 + + gz1 + qin + w s,in = h2 + + gz2 + qout + w s,out
2 2
Όπου οι όροι έργου και θερµότητας είναι θετικές ποσότητες
39
∆ιατάξεις Μόνιµης Ροής

40
Εναλλάκτης

41
ΓΕΝΙΚΟ ∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΛΥΣΗΣ
ΑΣΚΗΣΕΩΝ
1. Σχεδίαση- Προσδιορισµός του Συστήµατος
2. Καταγραφή δεδοµένων και ενεργειακών αλληλεπιδράσεων
3. Έλεγχος για ειδικές διεργασίες (πχ. ισοβαρής, αδιαβατική)
4. Καταγραφή παραδοχών (Ηµιστατικότητα, Ιδ .Αέριο)
5. Εφαρµογή εξισώσεων διατήρησης
6. Σχεδίαση διεργασιών σε κατάλληλο διάγραµµα
7. Προσδιορισµός Ιδιοτήτων και αγνώστων ποσοτήτων

42
Βασικές έννοιες και ορισµοί
Όγκος και επιφάνεια ελέγχου

Μεταφορά ενέργειας
Έργο Ροής
∆ιατήρηση µάζας και ενέργειας
Μόνιµη µη Μόνιµη κατάσταση

43
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
1. Ακροφύσια και
διαχύτες
Κεφάλαιο4, Ενότητα 2, ∆ιαφάνεια 1
Ακροφύσια
p1   p 2 < p1
V1  V > V
 2 1
 
T1   T2
h1   h 2

Υποθέσεις για την ανάλυση
• Μόνιµη κατάσταση
• Αδιαβατικά όρια
• Συνθήκες ισορροπίας σε είσοδο-έξοδο
• Μέσες ταχύτητες για υπολογισµούς
• Απουσία έργου
• Αµελητέες µεταβολές δυναµικής
ενέργειας

Ακροφύσια
( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − W CV + m 1 (h + ke + pe )1
− m 2 (h + ke + pe )2
Q CV = 0, W CV = 0
0 = (h + ke )1 − (h + ke )2
 V1
2
  V2 
2
0 =  h1 +  −  h2 + 
 2   2 
  
 V1
2
  V2 
2
0 =  h1 +  −  h2 + 
 2   2 
  
V 2 V 2 
0 = ( h1 − h2 ) +  1 − 2 
2 2 
 
Μεταβολή ειδικής Μεταβολή ειδικής
ενθαλπίας Κινητικής ενέργειας

Όταν υπάρχει µεταφορά Θερµότητας
V 2 V 2 
0 = Q CV + ( h1 − h2 ) +  1 − 2 
 2 2 
 
− ∆h1− 2 = Q CV + ∆ke1− 2

∆ιαχύτες...

∆ιαχύτες
p1   p 2 > p1
V1  V < V
 2 1
 
T1   T2
h1   h 2

• Απουσία έργου
ενέργειας

( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − W CVs + m 1 (h + ke + pe )1
− m 2 (h + ke + pe )2
0 = (h + ke )1 − (h + ke )2
 V1
2
  V2
2

0 = h1 +  − h2 + 
 2   2 
2 2
V1 V2
h2 − h1 = −
2 2
1 2
2 2
V1 V2
h2 − h1 = QCV + −
2 2
2. Στραγγαλιστικές
διατάξεις

Θάλαµος δειγµατολειψίας
p2, T2
∆ιφασική ροή.
ροή.
p1, T1, x1
Σωλήνας
∆ειγµατολειψίας
Βάνα στραγγαλισµού

Αρχή λειτουργίας
Στένωση
1
2
Αδιαβατικό όριο

∆ιάγραµµα διαδικασίας
p Two-phase fluid is usually the
where x < 1 but not too small.
Expansion is to the super

p1 heat region (x = 1) with
p1,T1
T2 > T1.
p2
p2,T2
V
Non-equilibrium expansion
Πορώδες διάφραγµα
Πορώδες διάφραγµα
1 2
Υποθέσεις:
(1) Αµελητέες µεταβολές k.e. και p.e.
(2) Απουσία µεταφοράς έργου
(3) Απουσία µετάδοσης θερµότητας
(4) Μόνιµη κατάσταση
1
2
( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − WCVs + m 1 (h + ke + pe)1
− m 2 (h + ke + pe)2
Εξισώσεις διατήρησης
( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = h1 − h2
h1 = h2
Q CV
0= + h1 − h2
m
Q CV
h1 = h2 −
m
3. Συµπιεστές και αντλίες

Outlet
Impeller
Inlet

Στάτορας
ΙΣΧΥΣ
Ρότορας

Συµπιεστής
m 1 m 2
h1 h2
p1 W CV p2
ρ1 Q CV ρ2

Υποθέσεις για την ανάλυση Συµπιεστών
• Όχι θερµικές απώλειες
ενέργειας

( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − W CV + m 1 (h + ke + pe )1
− m 2 (h + ke + pe )2

0 = −W CV + m (h )1 − m (h )2
W CV
0 = h1 − h2 −
m
W CV
h2 = h1 −
m
Αντλίες
State 2
W s
P
Q
State 1

Υποθέσεις για την ανάλυση Αντλιών
•Μόνιµη κατάσταση
•Αδιαβατικά όρια
•Συνθήκες ισορροπίας σε είσοδο-έξοδο
•Μέσες ταχύτητες για υπολογισµούς
•Όχι θερµικές απώλειες
•Σταθερή πυκνότητα (ασυµπίεστα ρευστά)

( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − W CV + m 1 (h + ke + pe )1
− m 2 (h + ke + pe )2

∆ke ≈ 0, Q = 0
0 = −W CV + m (h + pe )1 − m (h + pe )2
W CV
0 = [h1 + ρgz1 ] − [h2 + ρgz 2 ] −
m
W CV
h2 − h1 = − + ρg ( z1 − z 2 )
m
4. Τουρµπίνες (Στρόβιλοι)

Στάτορας
Έξοδος
Ισχύος
Ρότορας

Βασικές αρχές λειτουργίας
• Η πίεση µειώνεται
• Η ταχύτητα µειώνεται
• Μεταφορά έργου από το σύστηµα

m 1 W CV m
2
h1 h2
p1 p2
ρ1 Q CV ρ2

• Όχι θερµικές απώλειες
• Αµελητέες µεταβολές PE

( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = Q CV − W CV + m 1 (h + ke + pe )1
− m 2 (h + ke + pe )2

( ) (
0 = ρAV 1 − ρAV ) 2
0 = −W CV + m 1 (h + ke )1
− m 2 (h + ke )2
Όταν ∆ke ≈ 0
0 = −W CV + m h1 − m h2
W CV
0 = h1 − h2 −
m
W CV
h1 = h2 +
m
Με παρουσία απωλειών Θερµότητας
0 = Q CV − W CV + m h1 − m h2
W CV Q CV
0 = h1 − h2 − +
m m
W CV Q CV θερµότητας
Οι απώλειες
h1 − h2 = − µειώνουν το
m
m παραγόµενο
έργο.
5. Εναλλάκτες
Γενικοί τύποι εναλλακτών...

Γενικοί τύποι εναλλακτών
Αναµειγνυόµενα ρευστά

Μη αναµειγνυόµενα ρευστά.
∆ιασταυρωµένη ροή. Κεφάλαιο4, Ενότητα 2, ∆ιαφάνεια 46
Μη αναµειγνυόµενα
ρευστά.
Κέλυφος-σωλήνας.
Παράλληλη ροή.
Μη αναµειγνυόµενα
ρευστά.
Κέλυφος-σωλήνας
Αντιπαράλληλη ροή.

Σχηµατοποίηση του προβλήµατος
} {
Έξοδος Είσοδος m A
m A
Ρευστό “A” PA, 2
PA,1
hA,1 hA , 2
TA,1 TA , 2
} {
m B Q A− B m A
PB ,1
PB , 2
hB ,1
hB , 2
TB ,1
TB , 2 Ρευστό “B”
Γενική ανάλυση εναλλακτών κελύφους-
σωλήνα...

Εναλλάκτης κελύφους-σωλήνα. Αντιπαράλληλη ροή.
Έξοδος ρευστού Β,
Έξοδος ρευστού A, TBo , pBo, hBo
TAo, pAo, hAo
Είσοδος ρευστού Α,
A
TAi, pAi, hAi , m
Είσοδος ρευστού B,
B
TBi , pBi , hBi , m
• ∆εν υπάρχει µεταφορά έργου.

• Αµελητέες απώλειες Θερµότητας.
• Αµελητέες µεταβολές PE και KE.
• Οι ιδιότητες ορίζονται στις εισόδους
των δύο ρευµάτων.

Ισοζύγια Μάζας και Ενέργειας
2 2
0 = ∑m
A,i 0 = ∑m
B,i
i=1 i=1
2
0 = Q A − B − W A + ∑ m A,i (h A + ke A + pe A )i
i =1
=0
2
0 = Q B − A − W B + ∑ m (h
i =1
B ,i B + ke B + pe B )i
=0

Συνδυασµός ισοζυγίων µάζας και ενέργειας
2
0 = ∑ m A,i (hA + keA + pe A )i +
i =1
2
∑ m (h
i =1
B ,i B + keB + peB )i

Q A − B = −Q B− A
Αφού

m A1 = m A 2
m B1 = m B 2
0 = m A ( hA1 − hA 2 ) + m B ( hB1 − hB 2 )

Γενική ανάλυση
εναλλακτών µίξης...

B C
Αναµειγνυόµενα ρευστά

• ∆εν υπάρχει µεταφορά έργου.

• Αµελητέες απώλειες Θερµότητας.
• Αµελητέες µεταβολές PE και KE.
• Οι ιδιότητες ορίζονται στις εισόδους
των δύο ρευµάτων.

Ισοζύγιο µάζας
A
3
0 = ∑ m i
B C
i =1
0 = m A + m B − m C
Ισοζύγιο Ενέργειας
3
0 = Q CV − W CV + ∑ m i hi
i =1
0 = m A h A + m B hB − m C hC

0 = m A hA + m B hB − m C hC
m A hA + m B hB
hC =
m A + m B
Βασικές έννοιες και ορισµοί
•Ενεργειακά Συστήµατα
•Ακροφύσιο
•∆ιαχύτης
•Στραγγαλιστική διάταξη
•Συµπιεστής
•Αντλία
•Τουρµπίνα
•Εναλλάκτης ανάµιξης ρευστών
•Εναλλάκτης µη ανάµιξης ρευστών
•Εναλλάκτης διασταυρούµενης ροής
•Εναλλάκτης κελύφους-σωλήνα
•Εναλλάκτης παράλληλης ροής
•Εναλλάκτης αντιπαράλληλης ροής

Εισαγωγή στον 2ο Θερμοδυναμικό Νόμο
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ I
2ος ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ
Διεργασίες που μπορούν να εξελιχθούν προς μία μόνο κατεύθυνση.

Κ. Περράκης Δεύτερος Θερμοδυναμικός Νόμος Κ. Περράκης Δεύτερος Θερμοδυναμικός Νόμος
Εισαγωγή στον 2ο Θερμοδυναμικό Νόμο Θερμικές Μηχανές:

Ειδικές διατάξεις μετατροπής της
Θερμότητας σε Έργο
•Περιορισμοί του 1ου νόμου. Δεξαμενές Θερμότητας (Θερμοδοχεία)
Γένεση - Καταστροφή ενέργειας Σώματα πολύ μεγάλης θερμοχωρητικότητας
που μπορούν να ανταλλάξουν πεπερασμένα
•2ος Νόμος – κατεύθυνση διεργασιών-ποιότητα ενέργειας. ποσά θερμότητας χωρίς μεταβολή των
•Παραβίαση του 2ου νόμου-Εντροπία
θερμοδυναμικών τους συντεταγμένων.
Παραδείγματα: Θάλασσα, ατμόσφαιρα, μια λίμνη, ένα ποτάμι,
ένας βιομηχανικός φούρνος
Θερμοδοχεία - Ψυχροδοχεία
1
Κοινά χαρακτηριστικά θερμικών μηχανών
Κοινά χαρακτηριστικά
Θερμοδοχείο
Θερμοδοχείο
ΤH
θερμικών μηχανών ΤH
Απορρόφηση θερμότητας από
θερμοδοχείο υψηλής θερμοκρασίας
Μετατροπή μέρους της • Κυκλική λειτουργία

θερμότητας σε έργο • Η ενεργειακές μεταφορές υλοποιούνται
από διεργασίες που πραγματοποιούνται
από το Λειτουργόν Ρευστό ή Μέσον
Απόρριψη της υπόλοιπης θερμότητας σε
ψυχροδοχείο χαμηλής θερμοκρασίας
Ψυχροδοχείο
Ψυχροδοχείο ΤL
ΤL
Εξωτερική πηγή
Διατάξεις Ενέργειας Απόδοση - Θερμική Απόδοση
παραγωγής έργου
Επιθυμητή έξοδος
Λέβητας Γενικά απόδοση n=
Απαιτούμεν η είσοδος
Καθαρό έργο που παράγεται

Θερμική απόδοση n=
Αντλία Στρόβιλος Θερμότητα που παρέχεται
Wnet,out Qin − Qout Qout

Μηχανές n= = = 1-
Συμπυκνωτής Qin Qin Qin
εσωτερικής-
εξωτερικής
καύσης Αφού ΔU= Qtot - Wnet ή |Wnet | = |Qtot | = |Qin| -|Qout|

2
Θερμική απόδοση Μπορεί να εξοικονομηθεί η Qout
Ο Δεύτερος Νόμος της Θερμοδυναμικής-Διατύπωση Kelvin-Plank

• Μια διάταξη που λειτουργεί σε κύκλο είναι αδύνατον να παίρνει
θερμότητα από μία δεξαμενή και να παράγει έργο.
• Καμία μηχανή δεν μπορεί να έχει απόδοση 100%
Παραδείγματα θερμικών μηχανών Κύκλος Otto- Βενζινοκινητήρας

Μηχανές Εσωτερικής Καύσης (Otto – Diesel)

3
Δίχρονη παλινδρομική μηχανή Κύκλος Diesel

Ψυκτικοί κύκλοι Περιβάλλον Ψυγεία και αντλίες Θερμότητας

Συμπίεσης αερίου Περιβάλλον Χώρος Θέρμανσης
TH>TL TH>TL
Συμπυκνωτής Επιθυμητή
Απαιτούμενη έξοδος
είσοδος
Βαλβίδα
Εκτόνωσης Συμπιεστής
Απαιτούμενη
Επιθυμητή είσοδος
έξοδος
Εξατμιστής
Χώρος ψύξης Περιβάλλον

ΤL TL
Χώρος Ψύξης

4
Ψυγεία και αντλίες Θερμότητας Δεύτερος νόμος – Διατύπωση Clausius
Δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστεί μια διάταξη η οποία λειτουργεί σε κύκλο
με μοναδικό αποτέλεσμα την μεταφορά θερμότητας από ένα σώμα
Επιθυμητό αποτέλεσμα χαμηλότερης θερμοκρασίας προς ένα σώμα υψηλότερης θερμοκρασίας.
Συντελεστής λειτουργίας = COP =
Απαιτούμενη είσοδος
QL QL 1 QH QH 1 Ισοδυναμία των δύο

COPR = = = COPHP = = =
WNET QH − QL QH / QL − 1 WNET QH − QL 1 − QL / QH διατυπώσεων
COPHP=COPR + 1

Αντιστρεπτές και μη διεργασίες Κύκλος Carnot

Αντιστρεπτή διεργασία είναι αυτή που μετά το τέλος της τόσο το σύστημα
όσο και το εγγύς περιβάλλον μπορούν να επανέλθουν στις αρχικές τους Θερμοδοχείο ΤΗ
καταστάσεις χωρίς να προκαλείται καμιά μεταβολή στο λοιπό περιβάλλον
Αντιστρεπτή Ισόθερμη σε ΤΗ
Αναντιστρεπτότητα διεργασιών Προσθήκη QH
Εξωτερική-Εσωτερική Μηχανική Αναντιστρεπτότητα
Εξωτερική-Εσωτερική Θερμική Αναντιστρεπτότητα Αντιστρεπτή Αντιστρεπτή
αδιαβατική από Εργαζόμενη αδιαβατική από
Χημική Αναντιστρεπτότητα TL σε TH Ουσία TH σε TL
Συνθήκες Αντιστρεπτότητας διεργασιών Αντιστρεπτή Ισόθερμη σε ΤL

Απόρριψη QC
1. Να εκτελούνται ημιστατικά
Θερμοδοχείο ΤL
2. Να μην συνοδεύονται από εκφυλιστικούς παράγοντες αντιστρεπτότητας (Τριβή,
ιξώδες, ανελαστικότητα, ηλ. αντίσταση, τύρβη, μετάδοση θερμότητας κλπ)

5
Κύκλος Carnot Ιδανικού Αερίου Ψυκτικός Κύκλος Carnot Ιδανικού Αερίου

Θερμοδυναμική κλίμακα Θερμοκρασιών

Τα αξιώματα του Carnot
Q L Q
n = 1- = g(TH , TL ) ή H
= f (TH , TL )
Q H
Q L
Q1
= f (T1, T2 )
Q2 Q1 Q1 Q2
Q2 =
= f (T2 , T3 ) Q3 Q 2 Q3
Q3
ή f (T1, T3 ) = f (T1, T2 )f (T2 , T3 )
Q1
= f (T1, T3 )
Q3
φ(T1 ) Q1 φ(T1 )
f (T1, T3 ) = και = f (T1, T3 ) =
φ(T3 ) Q3 φ(T3 )
QH φ(TH ) TH QH
= = T = 273,16
QL φ(TL ) TL QL

6
ΘΕΡΜΟ∆ΥΝΑΜΙΚΗ IΙ
ΕΝΤΡΟΠΙΑ
Κεφάλαιο 6
Κ. Περράκης Κεφάλαιο6, Ενότητα 1, ∆ιαφάνεια 1

Τ. Θερµοδυναµική Εντροπία
1
Εισαγωγή
1ος Νόµος
-Ενέργεια
-Αρχή διατήρησης της Ενέργειας
2ος Νόµος
-Εντροπία
-Ιδιότητα που δεν διατηρείται
-Αφηρηµένη Ιδιότητα-∆ύσκολη κατανόηση της
φυσικής της σηµασίας

2
Θεώρηµα Clausius
Ισόθερµες
Qr,3 διαδροµές
Qr,n-1 Αδιαβατικές
p1
Qr,1
T3
T1
T2
Qr,2 T
4 Qr,n
Qr,4
Q r,1 Q r,2 p2
+ =0
T1 T2
3
Θεώρηµα Clausius για ένα αντιστρεπτό κύκλο
Q r,1 Q r,2 Q r,3 Q r,4
+ = 0, + =0
T1 T2 T3 T4
Q r,1 Q r,2 Q r,3 Q r,4 Q r,n −1 Q r,n
+ + + + .... + + =0
T1 T2 T3 T4 Tn −1 Tn
Q r,i
∑ n Ti
=0
 δQ 
v∫  
 T  rev
= 0 (1)

4
Εντροπία
δQ
Ανισότητα Clausius v∫ T
≤0
Ισχύει για όλους τους κύκλους-Αντιστρεπτούς και µη
δWC = δQ R − dE C ( δW C = δWrev + δWsys )
δQ R δQ
=
TR T
δQ
δWC = TR − dE C
T
δQ
v∫ δWC = TR v∫ T − v∫ dEC ( v∫ dE C =0 )
T
δQ
WC = TR v∫ ( WC ≤ 0 )
T
δQ
v∫ T ≤ 0
5
Εντροπία
ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ
δQ
Ανισότητα Clausius v∫ T ≤ 0 ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΟΥΣ Η ΜΗ
ΚΑΙ ΓΙΑ ΨΥΚΤΙΚΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ
•Αν ο κύκλος είναι αντιστρεπτός µπορεί να αντιστραφεί (ψυκτικός)

•Οι ποσότητες θα έχουν ίδιο µέγεθος αλλά αντίθετο πρόσηµο
•Το έργο WC τότε δεν µπορεί να είναι αρνητικό
•Αφού το WC δεν µπορεί να είναι ούτε θετικό ούτε αρνητικό
τότε στην περίπτωση των αντιστρεπτών κύκλων είναι µηδέν
 δQ   δQ 
v∫  
T int rev
=0 v∫   <0
T irrev

6
Θερµοδυναµικές ιδιότητες σε κυκλική διεργασία
Χ
Αν για κάποια ιδιότητα X

ισχύει: v∫ X = 0
Υ
•Τότε η Χ είναι θερµοδυναµική Ιδιότητα
•∆εν εξαρτάται από την διαδροµή παρά µόνον από την αρχική
και τελική κατάσταση και είναι τέλειο διαφορικό
Θερµοδυναµικές ιδιότητες V, P, T, U, H, CP , CV
Μη Θερµοδυναµικές ιδιότητες: W, Q
7
Εντροπία
Έστω ο αντιστρεπτός κύκλος του σχήµατος
 δQ 
Χ 1 v∫  T R R = 0
1 2
R1 2 1
 δQ   δQ 
R2
∫1  T R ∫2  T R = 0
  + 
1 2
2
1 2
 δQ   δQ 
Υ
∫2  T R ∫1  T R
= −
2 2
2 2
 δQ   δQ 
∫1  T R ∫1  T R
=
1 2

8
Εντροπία
Υπάρχει µια συνάρτηση των θερµοδυναµικών συντεταγµένων
ενός συστήµατος της οποίας η διαφορά τιµών µεταξύ αρχικής
και τελικής κατάστασης ισούται µε το ολοκλήρωµα
f
 δQ 
∫ 
i

T R
Αυτή η συνάρτηση είναι µια θερµοδυναµική ιδιότητα που

ονοµάζεται Εντροπία και συµβολίζεται µε S
f
 δQ  Για απειροστές µεταβολές
∫ 
i
T
 = Sf − Si
R δQ R
= dS
T
9
Υπολογισµός της µεταβολής της Εντροπίας
•Η εντροπία είναι θερµοδυναµική ιδιότητα του συστήµατος
•Υπολογίζεται µε ολοκλήρωση κατά µήκος µιας αντιστρεπτής µεταβολής
2
 δQ 
∆S = S2 − S1 = ∫  
1
T R
Ο υπολογισµός της µεταβολής της Εντροπίας

σε µια µη αντιστρεπτή διαδικασία µπορεί να
γίνει κατά µήκος µιας οποιασδήποτε υποθετικής
αντιστρεπτής µεταξύ των ίδιων ορίων

10
Αρχή της αύξησης της Εντροπίας
δQ
v∫ T
≤ 0 (Clausius)
2 1
δQ  δQ 
∫1 T + ∫2  T int rev ≤ 0
2
δQ
∫
1
T
+ S1 − S2 ≤ 0
2
δQ
S2 − S1 ≥ ∫
1
T
δQ
Ή σε διαφορική µορφή dS ≥
T
Η ισότητα ισχύει για την περίπτωση αντιστρεπτής µεταβολής

11
2
δQ Μεταφερόµενη εντροπία
S2 − S1 ≥ ∫ µε µεταφορά θερµότητας
1
T
Η µεταβολή της εντροπίας ενός κλειστού συστήµατος κατά την διάρκεια
µιας µη αντιστρεπτής διεργασίας είναι πάντα µεγαλύτερη από την µεταφορά
εντροπίας
∆ηλαδή υπάρχει ένα ποσό παραγόµενης εντροπίας Sgen λόγω
αναντιστρεπτοτήτων και έτσι
2
δQ
S2 − S1 = ∫ + Sgen οπου Sgen ≥ 0
1
T
Σε ένα µονωµένο σύστηµα (ή κλειστό αδιαβατικό) Q=0
δQ
∆SIsolated ≥ ∫ =0
T
12
Sgen = ∆Stotal = ∆Ssys + ∆Ssurr ≥ 0

>0 µη αντιστρεπτές διεργασίες
Sgen =∆Stotal =0 αντιστρεπτές διεργασίες
<0 αδύνατες διεργασίες
13
Συµπεράσµατα για την Εντροπία
• Οι διεργασίες πραγµατοποιούνται προς την κατεύθυνση
αύξησης της ολικής εντροπίας ∆Sολικό ≥ 0.
• Η εντροπία είναι ιδιότητα που δεν διατηρείται γενικά (παρά
µόνον σε αντιστρεπτές διαδικασίες)
• Η παραγωγή εντροπίας είναι µέτρο της παρουσίας παραγόντων
αναντιστρεπτότητας.
• Οι παράγοντες αναντιστρεπτότητας υποβαθµίζουν την απόδοση
των µηχανικών συστηµάτων.
• Η απόδοση µηχανικών διατάξεων συσχετίζεται ποσοτικά µε
την παραγόµενη εντροπία.

14
Μεταβολή της Εντροπίας των καθαρών ουσιών
s = sf +x (sg - sf ), s@P,T = sf@T

∆S = m ∆s = m (s2-s1)
Αδιαβατικές-Αντιστρεπτές
Ισεντροπικές διαδικασίες
∆s=0 ή s2=s1
15
Η έννοια της Εντροπίας
•Εντροπία: µέτρο της µοριακής αταξίας ενός συστήµατος
•Συνδέεται µε τον ολικό αριθµό των δυνατών µικροσκοπικών
καταστάσεων ενός συστήµατος (θερµοδυναµική πιθανότητα p).
•S=k ln p (εξίσωση Boltzman),
όπου k=1.3896 10-23 (kJ/kmol K) η σταθερά Boltzman
•Η εντροπία ενός συστήµατος αυξάνεται µε την µοριακή αταξία
(αβεβαιότητα ή µοριακή πιθανότητα).
•Οι διεργασίες µπορούν να πραγµατοποιηθούν µόνο προς την
κατεύθυνση αύξησης της ολικής εντροπίας ή µοριακής αταξίας
•Η µεταφορά ενέργειας µε την µορφή έργου δεν συνοδεύεται
από µεταφορά εντροπίας.
16
Η έννοια της Εντροπίας
•Η εντροπία του Σύµπαντος αυξάνεται-Το Σύµπαν προοδευτικά
γίνεται περισσότερο χαοτικό-Θερµικός θάνατος του Σύµπαντος
•Η Εντροπία µιας καθαρής κρυσταλλικής ουσίας στο απόλυτο
µηδέν µηδενίζεται εφόσον δεν υπάρχει πλέον αβεβαιότητα για την
κατάσταση των µορίων (Τρίτος νόµος της Θερµοδυναµικής)
•Εντροπία και παραγωγή εντροπίας στην καθηµερινή ζωή

17
Θερµοδυναµικά ∆ιαγράµµατα

18
δ Q R = TdS
Τ  δ QR   ∂S   ∂S  
  = T  → CP = T   
 ∂T P  ∂T  P  ∂T  P 

Ισεντροπική
 δ QR   ∂S   ∂S  
  = T  → CV = T  
χω
ρη
 ∂T V  ∂T  V  ∂T  V 
Ισό
 ∂S  CP  ∂T  T 
  = →  = 
ής  ∂T  P T  ∂S  P CP 
βαρ 
Ισο  ∂S  CV  ∂T  T 
  = →  =
 ∂T  V T  ∂S  V CV 
Ισόθερµη
 ∂T   ∂T 
S αφου CP ≥ CV →   ≥ 
 ∂S  V  ∂S  P
19
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ T-s
για νερό

20
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ h-s
(Mollier) για νερό

21
Οι σχέσεις Τds
Θεωρούµε απειροστή αντιστρεπτή διεργασία για σύστηµα PVT
Α’ ΝΟΜΟΣ dU = δQR - δWR και

δQR = T dS
δWR = PdV
Συνδυασµός των παραπάνω σχέσεων δίνει
TdS = dU + PdV (1) Πρώτη εξίσωση TdS (εξίσωση Gibbs)
H = U + PV και διαφορίζοντας dH = dU + PdV + VdP

Και αντικαθιστώντας από την (1) έχουµε
TdS = dH - VdP (2) ∆εύτερη εξίσωση TdS

Η σχέσεις (1)(2) είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της κλασσικής Θερµοδυναµικής
για συστήµατα PVT
XΠεριέχουν µόνο θερµοδυναµικές Ιδιότητες
XΕφαρµόζονται σε κάθε µεταβολή (αντιστρεπτή ή µη) ενός συστήµατος PVT

22
Μεταβολή της Εντροπίας στα Ιδανικά Αέρια
dT dv Iδανικό Aέριο :
TdS = dU + PdV → ds = cv +R
T v du=CvdT
dT dP dh=CpdT
TdS = dH - VdP → ds = cp −R
T P
2
dT v
s 2 − s1 = ∫ c v + R ln 2
1
T v1
2
dT P
s 2 − s1 = ∫ c p − R ln 2
1
T P1

23
Μεταβολή της Εντροπίας στα Ιδανικά Αέρια
Υπολογισµός για σταθερές ειδικές θερµότητες
T2 v T2 P
s 2 − s1 = cv ln + R ln 2 και s 2 − s1 = cp ln − R ln 2
T1 v1 T1 P1
Υπολογισµός για µεταβλητές ειδικές θερµότητες
α. Από αναλυτικές σχέσεις ειδικών θερµοτήτων µε θερµοκρασία
C = f (T)
β. Για θερµοκρασία αναφοράς το απόλυτο µηδέν ορίζεται
T dT T dT
s0 = ∫ c p (T) και s02 − s10 = ∫ c p (T)
0 T 0 T
P2 Οι τιµές των s0 δίνονται σε
s 2 − s1 = s02 − s10 − R ln πίνακες σαν συναρτήσεις
P1
της θερµοκρασίας
24
Ισεντροπικές διαδικασίες στα Ιδανικά Αέρια
R
T v T R v T  v  cv
s 2 − s1 = c v ln 2 + R ln 2 → ln 2 = − ln 2 → ln 2 = ln  1 
T1 v1 T1 c v v1 T1  v2 
R
T P T R P T R  P  cp
s 2 − s1 = c p ln 2 − R ln 2 → ln 2 = ln 2 → ln 2 = ln  2 
T1 P1 T1 c p P1 T1 c p  P1 
Αλλά για ΙΑ: R=cp-cv , k= cp/cv , R/cv=k-1, R/cp=(k-1)/k
Tv k −1 = σταθ. Ισχύουν για

•Ιδανικά Αέρια
TP (1− k ) / k = σταθ. •Ισεντροπικές διαδικασίες
Pv k = σταθ. •Σταθερές ειδικές θερµότητες

25
Υπολογισµοί σε ισεντροπικές µεταβολές-Σχετική πίεση
Αν σε ισεντροπική µεταβολή IA δίνεται ο λόγος των πιέσεων
P2
s 2 − s1 = s 02 − s10 − R ln →
P1
P2
s 02 = s10 + R ln
P1
 P2 
0
s02 − s10 exp s 2 / R P ( )
  = exp = = r2
 P1 s R 0
exp s1 / R Pr1 ( )
Pr =exp(s0/R) : Σχετική πίεση
(αδιάστατη ποσότητα, Pr = f(T) )

26
Υπολογισµοί σε ισεντροπικές µεταβολές
Σχετικός ειδικός όγκος
Αν σε ισεντροπική µεταβολή IA δίνεται ο λόγος των ειδικών όγκων
P1v1 P2 v 2
= →
T1 T2
v 2 T2 P1 T2 Pr1 T2 / Pr 2
= = =
v1 T1 P2 T1 Pr 2 T1 / Pr1
 v2  vr 2
  =
 v1 s v r1
vr = Τ/Pr: Σχετικός ειδικός όγκος
vr = f(T)

27
Αντιστρεπτό έργο σε µόνιµη ροή
Έργο διατάξεων σταθεροποιηµένης ροής
δ q rev − δ w rev = dh + dke + dpe 

δ q rev = Tds   − δ w rev = vdP + dke + dpe
 δ q rev = dh − vdP 
Tds = dh − vdP  
2 2
w rev = − ∫ vdP − ∆ke − ∆pe η w rev = − ∫ vdP
1 1
2
Συµπιεστες-αντλιες w rev,in = ∫ vdP
1
∆ιατάξεις σταθεροποιηµένης ροής ασυµπίεστων ρευστών v=στ

Χωρίς παραγωγή έργου
V22 − V12 Εξίσωση Bernoulli
v(P2 − P1 ) + + g(z 2 − z1 ) = 0
2
28
Ελαχιστοποίηση του έργου συµπίεσης
2
w rev,in = ∫ vdP
1

29
Ισεντροπικές Αποδόσεις
∆ιατάξεων Σταθεροποιηµένης Ροής

30
Ισεντροπικές Αποδόσεις -Στρόβιλοι
Ισεντροπικός
συντελεστής
Wa h1 − h2a
nT = =
Ws h1 − h2s
31
Ισεντροπική Απόδοση Στροβίλου
Παράδειγµα 6.16 Wa h1 − h2a

nT = =
Ws h1 − h2s
32
Ισεντροπική Απόδοση Συµπιεστών-Αντλιών
Ws h2s − h1
Αδιαβατικός Συµπιεστής nC = =
Wa h2a − h1
33
Ισεντροπική Απόδοση Ακροφυσίων
2
V2a h −h
nN = 2 = 1 2a
V2s h1 − h2s

34
Το Ισοζύγιο της Εντροπίας

35
Ισοζύγια
Ενέργειας & Εντροπίας
Συστήµατος
Ολική Ολική Ολική Μεταβολή της

εντροπία - εντροπία + παραγόµενη = συνολικής εντροπίας
εισόδου εξόδου εντροπία του συστήµατος
Sin - Sout + Sgen = ∆Ssystem

36
Μεταβολή της εντροπίας ενός Συστήµατος
Μεταβολή της εντροπία στην εντροπία στην

συνολικής εντροπίας = τελική κατάσταση - αρχική κατάσταση
του συστήµατος
∆ssystem =Sτελική - Sαρχική = S2 - S1
Αν οι ιδιότητες του συστήµατος δεν είναι οµοιόµορφες
Ssystem = ∫ sδm = ∫ sρdV

V

37
Μηχανισµοί µεταφοράς της εντροπίας Sin ,Sout
Μηχανισµοί
•Μεταφορά θερµότητας
µεταφοράς της
εντροπίας •Μεταφορά (ροή) µάζας

38
Μηχανισµοί µεταφοράς της εντροπίας
Q
SHeat = (T σταθερο)
T
2 δQ Q
Μεταφορά θερµότητας SHeat =∫ = ∑ Κ (T µεταβλητο)
1 T TΚ
Swork = 0
39
Μηχανισµοί µεταφοράς της εντροπίας Sin ,Sout
Μεταφορά
Ενέργειας & Εντροπίας
µε την µεταφορά µάζας
Smass = ms (σταθερη s)
Μεταφορά (ροή) µάζας
S mass = ∫ sρVn dA c
Ac
(ανοικτά συστήµατα)
Smass = ∫ sδm = ∫ S mass dt
∆t

40
Το Ισοζύγιο της Εντροπίας-Παραγωγή Εντροπίας
για οποιοδήποτε σύστηµα
Sin - Sout + Sgen = ∆Ssystem

Καθαρή µεταφορά Παραγωγή Μεταβολή της
εντροπίας µέσω εντροπίας συνολικής εντροπίας
θερµότητας και µάζας του συστήµατος
Sgen: Παραγόµενη εντροπία µέσα στα όρια του συστήµατος άρα αν

Sgen = 0 : Εσωτερικά αντιστρεπτή διεργασία (όχι ολικά αντιστρεπτή)
Υπολογισµός συνολικά παραγόµενης εντροπίας γίνεται σε ένα
εκτεταµένο σύστηµα (σχήµα)
41
Κλειστό Σύστηµα
Qk
∑T +Sgen = ∆SΣΥΣΤ = S2 − S1
k
Κλειστό Αδιαβατικό Sgen = ∆SΑ∆ΙΑΒΑΤ. ΣΥΣΤ

Σύστηµα Sgen = ∑ ∆Stotal = ∆SΣΥΣΤ + ∆SΠΕΡΙΒ
Ανοιχτό Σύστηµα-Όγκος Ελέγχου

Qk
∑ T +∑ m s − ∑ m s
i i e e + Sgen = ∆SΣΥΣΤ = ( S2 − S1 )CV
k
Qk
Σταθεροποιηµένη ροή Sgen = ∑ m es e − ∑ misi − ∑
Tk
Qk
Ένα ρεύµα Sgen = m ( s e − si ) − ∑
Tk
42

Simeioseis TechnTherm Mich Mich

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Simeioseis TechnTherm Mich Mich

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Εισαγωγή

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι • ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (Θέρμη+Δύναμη)

• Η επιστήμη της Ενέργειας

Σαν μοντέρνα επιστήμη ασχολείται με τον

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 1 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 3

Βιβλιογραφία Ιστορικά Στοιχεία

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 2 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 4

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 5 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 7

Πλαίσιο εργασίας Μηχανολόγου Θερμοδυναμική και Ενέργεια

ΘΕΩΡΙΑ 2ος νόμος της Θερμοδυναμικής

Μορφές ενέργειας Μορφές ενέργειας

Μακροσκοπικές μορφές Μικροσκοπικές μορφές

Εολ=U + KE + PE = U + mV2/2 + mgz (kJ)

Μεθοδολογίες Εξέτασης Θερμοδ. Συστημάτων

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 14 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 16

•ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ • ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Κλειστό

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 17 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 19

Ιδιότητες Θερμοδυναμικού Συστήματος Κλειστό Θερμοδυναμικό Σύστημα-

Θερμοδυναμικό Σύστημα Συνεχές μέσο

Εξαρτώνται από το μέγεθος Δεν εξαρτώνται από το Περιβάλλον

Περιβάλλον Επιφάνεια Ελέγχου m

Τα ανοιχτά συστήματα παρουσιάζουν ροή

Κλειστό Σύστημα Κλειστά συστήματα

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 22 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 24

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 25 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 27

Παράδειγμα: Αεροστρόβιλος-Ένα ανοιχτό Σύστημα Σκοπός της Θερμοδυναμικής

Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 26 Κεφάλαιο1, Ενότητα 1, Διαφάνεια 28

Το αξίωμα των καταστάσεων Πίεση

Συστήματα P,V,T Ισοτροπικά συστήματα σταθερής μάζας και σύνθεσης

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 5 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 6

Μέτρηση της πίεσης Μέτρηση της πίεσης

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 7 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 8

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 9 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 10

Φέρουμε δύο συστήματα σε επαφή μέσω διαθερμικού

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 11 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 12

Συστήματα Α, Β σε επαφή με ένα σύστημα C

Μηδενικός νόμος Ισόθερμες

ένα τρίτο, βρίσκονται σε

• Ισόθερμη: Όλα τα σημεία ενός συστήματος σε

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 17 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 18

Θερμοκρασιακές κλίμακες-Θερμόμετρα Θερμοκρασιακές κλίμακες-Θερμόμετρα

Ενδείξεις του Θερμομέτρου για την

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 21 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 22

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 23 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 24

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 25 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 26

Μηχανική Ισορροπία Αέριο σε 2 καταστάσεις

Σύστημα σε κατάσταση Θερμοδυναμικής Ισορροπίας μπορεί να

Κάθε θερμοδυναμικό σύστημα έχει την δικιά του καταστατική

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 29 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 30

Καταστατικές Εξισώσεις Θερμοδυναμική διεργασία

Ανάλυση συστήματος για το νερό σε συνθήκες Διεργασίες και καταστάσεις ισορροπίας

Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 37 Κεφάλαιο1, Ενότητα 2, Διαφάνεια 38

Προϊόντα - Αν ένα σύστημα PVT υποβληθεί σε μια μικρή αλλαγή κατάστασης

Σύστημα Ράβδου υπό Εφελκυσμό ή Θλίψη Επιφάνειες

Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 1 Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 2

Διάγραμμα (T-v) Διάγραμμα (T-v)

Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 3 Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 4

Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 7 Κ. Περράκης Κεφάλαιο2, Ενότητα 1, Διαφάνεια 8

Επιφάνεια P-V-T καθαρών Τριπλό σημείο ουσιών

(πχ. νερό) Αργό Α

Νέον Ν6 24,57 43,20

Μονοξείδιο του Αζώτου ΝΟ 109,50 21,92

ρμ Ψευδάργυρος Zn 692,65 0,065

Κ. Περράκης ΘεΕνότητα 1, Διαφάνεια 11

m 1 Όγκος ελέγχου Εκροή