Ανάλυση και μελέτη του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (HDI) μεταξύ

ανεπτυγμένων, αναπτυσσομένων και υποανάπτυκτων κρατών.

Γκούμας Στράτος. Πτυχιούχος Οικονομολόγος.

MSc ‘Εφαρμοσμένη Οικονομική και Χρηματοοικονομική (Ε.Κ.Π.Α./ Τμήμα Οικονομικών)’
e-mail: s_4goum@yahoo.com, My Blog
10/9/2010

ΠΕΡΙΛΗΨΗ- ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην παρουσίαση αυτή θα εξετάσουμε τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Δ.ΑΑ),

στην αγγλική ορολογία γνωστός ως Human Development Index (H.D.I.), για ένα
εύρος χωρών και για μια σειρά ετών.
Ο δείκτης αυτός επινοήθηκε από τον Πακιστανό οικονομολόγο Mahbub ul Haq και
τον Ινδό Amartya Sen (ο οποίος κέρδισε βραβείο Νόμπελ το 1998), σε συνεργασία με
μια ομάδα οικονομολόγων-κοινωνιολόγων την οποία αποτελούσαν οι Paul Streeten,
Frances Stewart, Gustav Ranis, Keith Griffin, Sudhir Anand and Meghnad Desai.
Ο H.D.I. είναι ένας σύνθετος στατιστικός δείκτης ο οποίος λαμβάνει τιμές στο
διάστημα (0,1) και αποτελεί ένα μέτρο σύγκρισης του προσδόκιμου ζωής (L.E.I), της
εκπαίδευσης (E.I.) και της ποιότητας ζωής, -η οποία χαρακτηρίζεται από το κατά
κεφαλήν ΑΕΠ (G.D.Ppc.I.)-, των κρατών ανά τον κόσμο. Ο σταθμικός μέσος αυτών
των τριών μεταβλητών εκτιμάει το μέγεθος του H.D.I.
Με βάση τον HDI τα κράτη κατατάσσονται σε 3-4 κατηγορίες ανάπτυξης, αναλόγως
στην κλίμακα την οποία υπάγονται (βλ. Πίνακα 1). Κάθε έτος ο Οργανισμός
Ηνωμένων Εθνών δημοσιεύει τα στοιχεία και την κατάταξη των χωρών. Η σχέση
υπολογισμού του H.D.I. είναι η ακόλουθη:

Μαθηματικός Τύπος:
1 1 1
H.D.I.= * L.E.I . + * E.I . + G.D.Ppc .I.
3 3 3

Life _ Expec tan cy _ of _ country − Min( Age)

● Life Expectancy Index (L.E.I.)=
Max( Age) − Min( Age)
Life Expectancy of country= Το προσδόκιμο ζωής σε ένα κράτος.
Min(Age)=25, Max(Age)=85
 2 1
● Education Index (E.I.)= * A.L.I . + * G.E.I .
3 3
A.L.I .
Adult Literacy Index (A.L.I.)=
100
Adult Literacy Index= Δείκτης (Ποσοστό) που εξετάζει πόσοι ενήλικοι ενός κράτους
είναι ικανοί να διαβάζουν και να γράφουν.
G.E.I
Gross Enrollment Index (G.E.I.) =
100
Gross Enrollment Index= Δείκτης (Ποσοστό) που υπολογίζει το πλήθος των ατόμων
που είναι εγγεγραμμένα στην πρωτοβάθμια/ δευτεροβάθμια/ τριτοβάθμια εκπαίδευση,
ως ποσοστό των ατόμων που ηλικιακά δύναται να είναι εγγεγραμμένα σε αυτές τις
βαθμίδες εκπαίδευσης.

● Gross Domestic Product per capita Index

log[ GDPper _ capita _ PPP ($)] − log(100 )
(G.D.Ppc.I.)=
log( 40 .000 ) − log(100 )
G.D.P. per capita PPP($)= Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του κράτους σε δολάρια
συνυπολογίζοντας την Ισοτιμία Αγοραστικής Δύναμης (PPP).

Παράδειγμα

Έστω σε ένα κράτος το προσδόκιμο ζωής (L.E.Ι.) είναι 78 έτη, το κατά κεφαλήν
ΑΕΠ σε δολάρια (ΡΡΡ) είναι 8.840$ (G.D.Ppc.I.) το ποσοστό των ενηλίκων (Α.L.I.)
που μπορούν να διαβάζουν/ γράφουν είναι 95.85% και τέλος το ποσοστό των ατόμων
που είναι εγγεγραμμένα στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης (G.E.I.) είναι 69%.

Έχουμε ότι: L.E.Ι.= 78, G.D.Ppc.I.= 8.840$, Α.L.I= 95.8%, G.Ε.I= 69%

Life _ Expec tan cy _ of _ country − Min( Age) 78 − 25

L.E.I.= = = 0.883
Max( Age) − Min( Age) 85 − 25
2 1 2 1
Ε.Ι= * ALI + * GEI = * 0.958 + * 0.69 = 0.869
3 3 3 3
log[ GDPper _ capita _ PPP ($)] − log(100 ) log(8.840) − log(100)
G.D.Ppc.I.= = =0.748
log( 40 .000 ) − log(100 ) log(40.000) − log(100)
 Υπολογίζουμε λοιπόν ότι:
1 1 1 1 1 1
H.D.I.= * L.E.I . + * E.I . + (G.D.Ppc .I.) = * 0.883. + * 0.869. + 0.748. Æ
3 3 3 3 3 3
H.D.I =0.883

Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι ακριβώς συνεπάγεται ο αριθμός H.D.I=0.883.

Αυτό το ερώτημα θα το απαντήσουμε παρουσιάζοντας στον παρακάτω πίνακα τις
κλίμακες του HDI.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Κλίμακα HDI.

Τιμές H.D.I.
H.D.I. >=0.90 Πολύ Ανεπτυγμένη (Very High Human Development (or developed))
0.8<=H.D.I. <0.90 Υψηλά Ανεπτυγμένη (High Human Development (or developing))
0.5<=H.D.I. <0.80 Μεσαία Ανεπτυγμένη (Medium High Human Development (or developing))
H.D.I. <0.50 Λίγο Ανεπτυγμένη/Υποανάπτυκτη (Low High Human Development (or developing))
Πηγή: United Nations Development Programme's

Σε αρκετές αναφορές παραβλέπεται συνήθως η πρώτη κλίμακα (HDI >=0.90), με

αποτέλεσμα να έχουμε μόνο τρεις (HDI >=0.80, 0.5<=HDI <0.80, HDI <0.50). Εμείς
έχουμε επιλέξει τις αναφορές όπου γίνεται χρήση των τεσσάρων κατηγοριών.

ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Στα δεδομένα μας περιλαμβάνονται οι 10 πρώτες χώρες από κάθε κλίμακα για τα έτη
1997-2007. Τα στοιχεία διατίθενται στην ιστοσελίδα ‘’United Nations Development
Programme's’’, όπου από εκεί υπάρχει η δυνατότητα συλλογής και ανεύρεσης πλήθους
πληροφοριών για τις οικονομίες, το τεχνολογικό επίπεδο, τους δείκτες υγείας και τις
κοινωνίες των κρατών. Οι χώρες που είναι καταχωρημένες και λαμβάνουν μέρος σε
αυτή την μελέτη είναι κοντά στις 180 από τις συνολικά 192 του πλανήτη.
Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζουμε την κατάταξη με βάση τον δείκτη HDI,
την οποία προσπαθήσαμε να συνοψίσουμε ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο κατανοητή
και παράλληλα περιεκτική.
 ---------------ΕΤΟΣ 1997---------------

Canada 0,932 Spain 0,894

Norway 0,927 Singapore 0,888
United States 0,927 Israel 0,883
Japan 0,924 Hong Κong 0,880
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Belgium 0,923 DEVELOPMENT Brunei Darussalam 0,878
(OR DEVELOPED) Sweden 0,923 (OR DEVELOPING) Cyprus 0,870
H.D.I. >=0.90
Australia 0,922 0.8<=H.D.I. <0.90
Greece 0,867
Netherlands 0,921 Portugal 0,858
Iceland 0,919 Barbados 0,857
United Kingdom 0,918 Korea 0,852
Trinidad and Tobago 0,797 Lao 0,491
Hungary 0,795 Congo 0,479
Venezuela 0,792 Sudan 0,475
MEDIUM HUMAN Panama 0,791 LOW HUMAN Togo 0,469
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Mexico 0,786 (OR DEVELOPING) Nepal 0,463
Saint Kitts and Nevis 0,781 Bhutan 0,459
0.5<=H.D.I. <0.80 Grenada 0,777 H.D.I. <0.50 Nigeria 0,456
Dominica 0,776 Madagascar 0,453
Estonia 0,773 Yemen 0,449
Croatia 0,773 Mauritania 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

---------------ΕΤΟΣ 1998---------------

Canada 0,935 Spain 0,899

Norway 0,934 Cyprus 0,886
United States 0,929 Israel 0,883
Australia 0,929 Singapore 0,881
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Iceland 0,927 DEVELOPMENT Greece 0,875
(OR DEVELOPED) Sweden 0,926 (OR DEVELOPING) Hong Kong 0,872
H.D.I. >=0.90
Belgium 0,925 0.8<=H.D.I. <0.90
Malta 0,865
Netherlands 0,925 Portugal 0,864
Japan 0,924 Slovenia 0,861
United Kingdom 0,918 Barbados 0,858
Saint Kitts and Nevis 0,798 Lao 0,484
Costa Rica 0,797 Madagascar 0,483
Croatia 0,795 Bhutan 0,483
MEDIUM HUMAN Trinidad and Tobago 0,793 LOW HUMAN Sudan 0,477
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Dominica 0,793 (OR DEVELOPING) Nepal 0,474
Lithuania 0,789 Togo 0,471
0.5<=H.D.I. <0.80 Seychelles 0,786 H.D.I. <0.50 Bangladesh 0,461
Grenada 0,785 Mauritania 0,451
Mexico 0,784 Yemen 0,448
Cuba 0,773 Djibouti 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
 ---------------ΕΤΟΣ 1999---------------

Norway 0,939 Israel 0,893

Australia 0,936 Greece 0,881
Canada 0,936 Hong Kong 0,88
Sweden 0,936 Cyprus 0,877
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Belgium 0,935 DEVELOPMENT Singapore 0,876
(OR DEVELOPED) United States 0,934 (OR DEVELOPING) Korea 0,875
H.D.I. >=0.90
Iceland 0,932 0.8<=H.D.I. <0.90
Portugal 0,874
Netherlands 0,931 Slovenia 0,874
Japan 0,928 Malta 0,866
Finland 0,925 Barbados 0,864
Trinidad and Tobago 0,798 Pakistan 0,498
Latvia 0,791 Togo 0,489
Mexico 0,79 Nepal 0,48
MEDIUM HUMAN Panama 0,784 LOW HUMAN Bhutan 0,477
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Belarus 0,782 (OR DEVELOPING) Lao 0,476
Belize 0,776 Bangladesh 0,47
0.5<=H.D.I. <0.80 Russian Federation 0,775 H.D.I. <0.50 Yemen 0,468
Malaysia 0,774 Haiti 0,467
Bulgaria 0,772 Madagascar 0,462
Romania 0,772 Nigeria 0,455
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

---------------ΕΤΟΣ 2000---------------

Norway 0,961 Cyprus 0,897

Sweden 0,954 Greece 0,895
Australia 0,954 Portugal 0,895
Netherlands 0,950 Slovenia 0,892
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT United States 0,949 DEVELOPMENT Kuwait 0,874
(OR DEVELOPED) Canada 0,948 (OR DEVELOPING) Malta 0,874
H.D.I. >=0.90
Switzerland 0,948 0.8<=H.D.I. <0.90
Qatar 0,870
Belgium 0,945 Korea 0,869
Japan 0,943 Czech Republic 0,868
Iceland 0,943 Bahrain 0,864
Malaysia 0,797 Mauritania 0,495
Serbia 0,797 Ghana 0,495
Brazil 0,790 Bangladesh 0,493
MEDIUM HUMAN Romania 0,788 LOW HUMAN Sudan 0,491
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Belarus 0,786 (OR DEVELOPING) Côte d'Ivoire 0,481
Albania 0,784 Malawi 0,478
0.5<=H.D.I. <0.80 Colombia 0,772 H.D.I. <0.50 Nigeria 0,466
Peru 0,771 Uganda 0,460
Mauritius 0,770 Tanzania 0,458
Tonga 0,759 Benin 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
 ---------------ΕΤΟΣ 2001---------------

Norway 0,944 Hong Kong 0,889

Iceland 0,942 Barbados 0,888
Sweden 0,941 Singapore 0,884
Australia 0,939 Slovenia 0,881
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Netherlands 0,938 DEVELOPMENT Korea 0,879
(OR DEVELOPED) Belgium 0,937 (OR DEVELOPING) Brunei Darussalam 0,872
H.D.I. >=0.90
United States 0,937 0.8<=H.D.I. <0.90
Czech Republic 0,861
Canada 0,937 Malta 0,856
Japan 0,932 Argentina 0,849
Switzerland 0,932 Poland 0,841
Antigua and Barbuda 0,798 Cameroon 0,499
Bulgaria 0,795 Nepal 0,499
Malaysia 0,79 Pakistan 0,499
MEDIUM HUMAN Panama 0,788 LOW HUMAN Zimbabwe 0,496
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Macedonia 0,784 (OR DEVELOPING) Kenya 0,489
Libya 0,783 Uganda 0,489
0.5<=H.D.I. <0.80 Mauritius 0,779 H.D.I. <0.50 Yemen 0,47
Russian Federation 0,779 Madagascar 0,468
Colombia 0,779 Haiti 0,467
Brazil 0,777 Gambia 0,463
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

---------------ΕΤΟΣ 2002---------------

Norway 0,956 Portugal 0,897

Sweden 0,946 Slovenia 0,895
Australia 0,946 Korea 0,888
Canada 0,943 Barbados 0,888
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Netherlands 0,942 DEVELOPMENT Cyprus 0,883
(OR DEVELOPED) Belgium 0,942 (OR DEVELOPING) Malta 0,875
H.D.I. >=0.90
Iceland 0,941 0.8<=H.D.I. <0.90
Czech Republic 0,868
United States 0,939 Brunei Darussalam 0,867
Japan 0,938 Argentina 0,853
Ireland 0,936 Seychelles 0,853
Bulgaria 0,796 Pakistan 0,497
Russian Federation 0,795 Togo 0,496
Libya 0,794 Congo 0,494
MEDIUM HUMAN Malaysia 0,793 LOW HUMAN Lesotho 0,493
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Macedonia 0,793 (OR DEVELOPING) Uganda 0,493
Panama 0,791 Zimbabwe 0,491
0.5<=H.D.I. <0.80 Belarus 0,790 H.D.I. <0.50 Kenya 0,488
Tonga 0,787 Yemen 0,482
Mauritius 0,785 Madagascar 0,469
Albania 0,782 Nigeria 0,466
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
 ---------------ΕΤΟΣ 2003---------------

Norway 0,963 Cyprus 0,891

Iceland 0,956 Barbados 0,878
Australia 0,955 Czech Republic 0,874
Luxembourg 0,949 Malta 0,867
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Canada 0,949 DEVELOPMENT Brunei Darussalam 0,866
(OR DEVELOPED) Sweden 0,949 (OR DEVELOPING) Argentina 0,863
H.D.I. >=0.90
Switzerland 0,947 0.8<=H.D.I. <0.90
Hungary 0,862
Ireland 0,946 Poland 0,858
Belgium 0,945 Chile 0,854
United States 0,944 Estonia 0,853
Libya 0,799 Madagascar 0,499
Macedonia 0,797 Swaziland 0,498
Antigua and Barbuda 0,797 Cameroon 0,497
MEDIUM HUMAN Malaysia 0,796 LOW HUMAN Lesotho 0,497
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Russian Federation 0,795 (OR DEVELOPING) Djibouti 0,495
Brazil 0,792 Yemen 0,489
0.5<=H.D.I. <0.80 Romania 0,792 H.D.I. <0.50 Mauritania 0,477
Mauritius 0,791 Haiti 0,475
Grenada 0,787 Kenya 0,474
Belarus 0,786 Gambia 0,407
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

---------------ΕΤΟΣ 2004---------------

Norway 0,965 Czech Republic 0,885

Iceland 0,96 Barbados 0,879
Australia 0,957 Malta 0,879
Ireland 0,956 Kuwait 0,871
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Sweden 0,951 DEVELOPMENT Brunei Darussalam 0,871
(OR DEVELOPED) Canada 0,95 (OR DEVELOPING) Hungary 0,869
H.D.I. >=0.90
Japan 0,949 0.8<=H.D.I. <0.90
Argentina 0,863
United States 0,948 Poland 0,862
Switzerland 0,947 Chile 0,859
Netherlands 0,947 Bahrain 0,85
Libya 0,798 Togo 0,495
Russian Federation 0,797 Djibouti 0,494
Macedonia 0,796 Lesotho 0,494
MEDIUM HUMAN Belarus 0,794 LOW HUMAN Yemen 0,492
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Dominica 0,793 (OR DEVELOPING) Zimbabwe 0,491
Brazil 0,792 Kenya 0,491
0.5<=H.D.I. <0.80 Colombia 0,79 H.D.I. <0.50 Mauritania 0,486
Saint Lucia 0,79 Haiti 0,482
Venezuela 0,784 Gambi 0,479
Albania 0,784 Senegal 0,46
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
 ---------------ΕΤΟΣ 2005---------------

Norway 0,968 Malta 0,897

Australia 0,967 United Arab Emirates 0,896
Iceland 0,965 Czech Republic 0,894
Canada 0,963 Barbados 0,890
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Ireland 0,961 DEVELOPMENT Bahrain 0,888
(OR DEVELOPED) Sweden 0,960 (OR DEVELOPING) Hungary 0,874
H.D.I. >=0.90
Netherlands 0,958 0.8<=H.D.I. <0.90
Chile 0,872
Switzerland 0,957 Estonia 0,872
Luxembourg 0,956 Poland 0,871
France 0,956 Slovakia 0,867
Mauritius 0,797 Nigeria 0,499
Turkey 0,796 Togo 0,495
Colombia 0,795 Uganda 0,494
MEDIUM HUMAN Kazakhstan 0,794 LOW HUMAN Timor-Leste 0,488
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Peru 0,791 (OR DEVELOPING) Benin 0,481
Ukraine 0,783 Côte d'Ivoire 0,480
0.5<=H.D.I. <0.80 Armenia 0,777 H.D.I. <0.50 Malawi 0,476
Thailand 0,777 Zambia 0,466
Iran 0,773 Eritrea 0,466
Belize 0,770 Senegal 0,460
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

---------------ΕΤΟΣ 2006---------------

Norway 0,970 Malta 0,899

Australia 0,968 Czech Republic 0,899
Iceland 0,967 United Arab Emirates 0,896
Canada 0,965 Bahrain 0,894
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Ireland 0,964 DEVELOPMENT Barbados 0,891
(OR DEVELOPED) Sweden 0,961 (OR DEVELOPING) Estonia 0,878
H.D.I. >=0.90
Netherlands 0,961 0.8<=H.D.I. <0.90
Hungary 0,878
Luxembourg 0,959 Poland 0,876
Switzerland 0,959 Chile 0,874
Japan 0,958 Slovakia 0,873
Peru 0,799 Togo 0,498
Ukraine 0,789 Benin 0,487
Armenia 0,787 Malawi 0,484
MEDIUM HUMAN Thailand 0,780 LOW HUMAN Timor-Leste 0,484
DEVELOPMENT DEVELOPMENT
(OR DEVELOPING) Iran 0,777 (OR DEVELOPING) Côte d'Ivoire 0,482
Azerbaijan 0,773 Zambia 0,473
0.5<=H.D.I. <0.80 Dominican Republic 0,771 H.D.I. <0.50 Eritrea 0,467
Belize 0,770 Senegal 0,462
Georgia 0,768 Rwanda 0,455
Jamaica 0,768 Gambia 0,453
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
 ---------------ΕΤΟΣ 2007---------------

Norway 0,971 Bahrain 0,895

Australia 0,970 Estonia 0,883
Iceland 0,969 Poland 0,880
Canada 0,966 Slovakia 0,880
VERY HIGH HUMAN HIGH HUMAN
DEVELOPMENT Ireland 0,965 DEVELOPMENT Hungary 0,879
(OR DEVELOPED) Netherlands 0,964 (OR DEVELOPING) Chile 0,878
H.D.I. >=0.90
Sweden 0,963 0.8<=H.D.I. <0.90
Croatia 0,871
France 0,961 Lithuania 0,870
Switzerland 0,960 Antigua and Barbuda 0,868
Japan 0,960 Latvia 0,866
Armenia 0,798 Togo 0,499
Ukraine 0,796 Malawi 0,493
Azerbaijan 0,787 Benin 0,492
Thailand 0,783 Timor-Leste 0,489
MEDIUM HUMAN LOW HUMAN
DEVELOPMENT Iran 0,782 DEVELOPMENT Côte d'Ivoire 0,484
(OR DEVELOPING) Georgia 0,778 (OR DEVELOPING) Zambia 0,481
0.5<=H.D.I. <0.80
Dominican Republic 0,777 H.D.I. <0.50
Eritrea 0,472
Saint Vincent and the
Grenadines 0,772 Senegal 0,464
China 0,772 Rwanda 0,460
Belize 0,772 Gambia 0,456
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συνοψίζοντας τους παραπανω πίνακες μπορούμε να εξάγουμε τα εξής

συμπεράσματα.
1) Εξετάζοντας γεωγραφικά τις περιοχές θα παρατηρήσουμε ότι στα υψηλά
ανεπτυγμένα (0.80<=H.D.I.<0.90) και πολύ ανεπτυγμένα κράτη (H.D.I.>=0.90),
κατατάσσονται κυρίως οι χώρες του βόρειου ημισφαίριου, ενώ στα λίγο ανεπτυγμένα
και υποανάπτυκτα κράτη (H.D.I.<0.50) συγκαταλέγονται τα κράτη του νότιου
ημισφαίριου και κυρίως οι αφρικανικές χώρες.
2) Στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες (H.D.I.>0.90), εμφανίζονται ως επί το πλείστον οι
βιομηχανοποιημένες ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Αυστραλία.
3) Η πλειοψηφία των κρατών με H.D.I.>=0.80 προέρχεται από ευρωπαϊκό χώρο, με
τις βόρειες Ευρωπαϊκές κοινωνίες να ξεχωρίζουν στην κατάταξη.
4) Στα μεσαία ανεπτυγμένα κράτη (0.50<=H.D.I.<0.80) παρατηρείται έντονη
διακύμανση, καθώς στις 10 πρωτες θέσεις δύσκολα θα διακρίνουμε τα ίδια κράτη
διαχρονικά, εν αντίθεση με τις υπόλοιπες κλίμακες όπου η κατάταξη και οι
γεωγραφικές περιοχές από όπου προέρχονται τα υπό εξέταση κράτη είναι περίπου οι
ίδιες κατά τη διάρκεια των ετών. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να
συμπεράνουμε ότι στην κλίμακα αυτή κατατάσσονται οι χώρες που προήλθαν από
την διάσπαση της Ε.Σ.Σ.Δ., οι περιοχές της Μέσης Ανατολής, οι χώρες τις
Ανατολικής Ευρώπης αλλά και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής.
5) Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν τάση αύξησης του δείκτη σε αντίθεση με τις λίγο
ανεπτυγμένες και υποανάπτυκτες χώρες (H.D.I.<0.50), όπου παρουσιάζεται τάση
σταθεροποίησης ή/και μείωσης.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Στην παρουσίαση αυτή δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την θέση της Ελλάδας
στον παγκόσμιο χάρτη. Παρόλες τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουμε κατά
καιρούς, κατέχουμε ικανοποιητική θέση διαχρονικά στην παγκόσμια κατάταξη. Στον
πίνακα που ακολουθεί παραθέτουμε την τιμή του H.D.I. καθώς και την σειρά
κατάταξής της.

H.D.I. / Θέση Ελλάδας

Έτος H.D.I. Θέση
1997 0,867 27
1998 0,875 25
1999 0,881 23
2000 0,895 23
2001 0,892 24
2002 0,902 24
2003 0,912 24
2004 0,921 24
2005 0,935 23
2006 0,938 25
2007 0,942 25

Από τα δεδομένα του πίνακα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει τάση προς αύξηση του
δείκτη διαχρονικά. Επιπλέον, από το έτος 2002 και έπειτα η Ελλάδα συγκαταλέγεται
στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες.
Καμπύλη Προσαρμογής.

Στην τελευταία ενότητα του παραρτήματος θα παρουσιάσουμε μια τεχνική η οποία

είναι αρκετά κατάλληλη στην εκτίμηση και προσαρμογή των δεδομένων του H.D.I..
Δεν θα αναπτύξουμε το μαθηματικό υπόβαθρο ώστε να μην γίνει δυσνόητη η ουσία
της τεχνικής αυτής.
Έχει παρατηρηθεί από μελέτες καθώς και από πραγματικά δεδομένα και πειράματα
ότι το ΑΕΠ και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παρουσιάζουν ένα ρυθμό μεταβολής ο οποίος
είναι παρόμοιος με την εκθετική μεταβολή, ήτοι μια εκθετική καμπύλη είναι
κατάλληλη ώστε να προσαρμόζεται στα δεδομένα του ΑΕΠ. Η μορφή της εκθετικής
καμπύλης είναι η εξής: Y= a*emx
Στη σχέση μας, μια από τις μεταβλητές του δείκτη H.D.I. είναι το κατά κεφαλήν
Α.Ε.Π. Σκοπός μας λοιπόν είναι να εξετάσουμε αν μια εκθετική καμπύλη είναι ικανή
να εκτιμήσει τον H.D.I. Το υπόδειγμα που θα χρησιμοποιήσουμε έχει εκτιμηθεί με τα
δεδομένα της Ελλάδας, ωστόσο το ίδιο μοντέλο και τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί
για τις χώρες που εμφανίζουν H.D.I.>0.80. Για τις υποανάπτυκτες χώρες ένα τέτοιο
υπόδειγμα δεν θα λειτουργήσει ιδιαίτερα αποτελεσματικά διότι εμφανίζουν έντονες
διακυμάνσεις στα δεδομένα τους.
Για την εφαρμογή αυτού του μοντέλου θα χρειαστούμε το Excel 2003 (ή κάποιο
νεώτερο). Τα βήματα είναι τα εξής:
1) Εισάγουμε σε ένα φύλλο Excel τα δεδομένα (Έτος και H.D.I ) της Ελλάδας που
φαίνονται στον ανωτέρω πίνακα.
2) Επιλεγούμε μια περιοχή κελιών 5 (γραμμές) x 2 (στήλες). Καλούμε την συνάρτηση
Logest.
3) Στο πλαίσιο που εμφανίζεται, στο πεδίο ‘’Known_’y’s’’ επιλεγώ τα δεδομένα του
δείκτη H.D.I, στο πεδίο ’’Known_x’s’’ εισάγω τα δεδομένα για το Έτος. Το πεδίο
’’Const’’ το αφήνω κενό ενώ στο ’’Stats’’ τυπώνω True ώστε να εμφανιστούν όλες οι
απαραίτητες στατιστικές πληροφορίες.
4) Πιέζω μαζί τα ‘’Ctrl‘’ ‘’Shift‘’ και μετά το‘’Enter‘’ και υπολογίζω την εκθετική
καμπύλη. Στην περιοχή κελιών 5 (γραμμές) x 2 (στήλες) που έχουμε επιλέξει, ο
πίνακας που θα εμφανιστεί περιέχει τα εξής δεδομένα:
b (Συντελεστής b) a (Συντελεστής a)
se(b) (Τυπική Απόκλιση Συντελεστή b) se(a) (Τυπική Απόκλιση Συντελεστή a)
R2 (Συντελεστής Προσδιορισμού) se(y) (Τυπική Απόκλιση των τιμών της Υ)
F (Στατιστική τιμή κατανομής F) deg-F (Βαθμοί ελευθερίας της F)
SSR (Άθροισμα τετραγώνων της παλινδρόμησης) SSE (Άθροισμα τετραγώνων των σφαλμάτων)

Αυτά που μας ενδιαφέρουν κυρίως είναι οι συντελεστές a ,b και ο συντελεστής

προσδιορισμού R2, ο οποίος δείχνει τον βαθμό προσαρμογής της καμπύλης στα
δεδομένα. Οι τιμές που λαμβάνει το R2 είναι στο διάστημα (0,1). Όσο πιο κοντά
είναι στη μονάδα τόσο καλυτέρα προσαρμόζεται η καμπύλη στα στοιχεία μας. Με
τους υπόλοιπους συντελεστές δεν θα ασχοληθούμε στην παρούσα μελέτη.
Ένα ακόμη σημείο στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι ο
συντελεστής b. Το υπόδειγμα της εκθετικής καμπύλης έχει την μορφή Y=a*emx.
Στον πίνακα των συντελεστών που εμφανίζει η συνάρτηση Logest έχει
υπολογιστεί το em, δηλαδή ο συντελεστής b του παραπάνω πίνακα είναι στην
πραγματικότητα το em. Θα πρέπει λοιπόν να γίνει η κατάλληλη προσαρμογή ώστε
να δημιουργηθεί το υπόδειγμα. Y= a*emx.
Από την εκτίμηση με τα δεδομένα της Ελλάδας υπολογίσαμε τους συντελεστές
που παρατίθενται στον κάτωθι πίνακα (με έντονο μαύρο είναι οι συντελεστές a, b,
R2 ).

b=1,008682 a=2,76083E-08
0,000378 0,757409988
R2 =0,983052 0,003967919
522,0413 9
0,008219 0,000141699

Αρχικά θα αναπροσαρμόσουμε τον συντελεστή b. Όπως προαναφέραμε το Excel έχει

υπολογίσει το b=em. Άρα em= 1,008682Æ m=0,0086.
Το υπόδειγμα λοιπόν μπορεί να εκφραστεί ως Η.D.I.= 0,00000002761*e0,0086x