Επενδυτικές ιδέες για χαμηλά, μεσαία εισοδήματα και αρχάριους.

Γκούμας Στράτος. Πτυχιούχος Οικονομολόγος.

MSc ‘Εφαρμοσμένη Οικονομική και Χρηματοοικονομική (Ε.Κ.Π.Α./ Τμήμα Οικονομικών)’
Team Site: A.E.A.C. Co. Project Manager-Site Administrator
e-mail: s_4goum@yahoo.com, My Blog, Twitter, Linkedin
20/03/2023

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Περίληψη ......................................................................................................................................................... 2
Εισαγωγή ......................................................................................................................................................... 2
Συνταξιοδοτικά προγράμματα. ........................................................................................................................ 4
Πρόγραμμα αποταμιευσης γονέων για τα παιδιά ............................................................................................ 5
Επενδυτικά προιόντα τραπεζών ...................................................................................................................... 6
Επενδύσεις σε χρηματιστήριο. ........................................................................................................................ 7
Bonus τοποθέτηση. Κρυπτονομίσματα ......................................................................................................... 11
Σύνοψη .......................................................................................................................................................... 15
Αναφορές - Βιβλιογραφία .............................................................................................................................. 17

## Αφιερωμένο εξαιρετικά, στην μικρή μας κόρη που γεννήθηκε τον

Ιούλιο/2018 ##

Μπορείτε να κατεβάσετε την παρουσίαση από εδώ, εδώ, εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην παρουσίαση αυτή θα παραθέσουμε μερικές επενδυτικές ιδέες για χαμηλά και μεσαία
εισοδήματα για μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα (διάρκεια από 5 εως 30 έτη)
Σκοπός μας είναι να εξηγήσουμε με κατανοητά και απλά οικονομικά τον τρόπο να αξιοποιήσουμε
τις αποταμιεύσεις μας ώστε να αποδώσουν όσο το δυνατόν καλύτερα και να έχουμε ένα επιπλέον
εισόδημα ή εφάπαξ κεφάλαιο για μελλοντική χρήση.
Προϋπόθεση για να αξιοποιηθούν οι παρακάτω επενδύσεις είναι να υπάρχει η δυνατότητα να
αποταμιεύεται ένα ελάχιστο ποσό, τουλάχιστον 70 ευρώ ανά μήνα. Σε περίπτωση που δεν είναι
εφικτή η μηνιαία αποταμίευση, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ανάλογα ποσά σε τρίμηνη- τετράμηνη
βάση.

Keywords: investments, bank investments, retirement plan, etfs, stocks, stock exchange markets, saving
accounts, children saving account, mutual funds, bonds, cryptos.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αρχικά θα πρέπει να διευκρινίσουμε τον τρόπο που λειτουργούν γενικά οι μεσοπρόθεσμες/

μακροπρόθεσμες επενδύσεις και η αποταμίευση.

Αποταμίευση είναι το εισόδημα που μένει στον κουμπαρά μας, αφού έχουν πληρωθεί οι
υποχρεώσεις μας. Από την μακροοικονομία, λαμβάνοντας υπόψη την σχέση κατανάλωσης-
αποταμίευσης έχουμε ότι, Εισόδημα= Κατανάλωση + Αποταμίευση (Y=C+S).

Άρα, οτιδήποτε δεν καταναλώνεται αποτελεί δυνητική αποταμίευση. Αναφέρω τον όρο δυνητική,
διότι πάντα θα πρέπει να φυλάσσεται ένα μέρος του εισοδήματος σε μορφή μετρητών ή ισοδύναμου
μετρητών (π.χ. κατάθεση όψεως/ ταμιευτηρίου), καθώς μπορεί να προκύψει μια έκτακτη ανάγκη
και να χρειαστεί άμεση πρόσβαση σε μετρητά.

Επίσης, θα ήταν επενδυτικά καλό η αποταμίευση να αρχίσει από νεαρή ηλικία, ιδανικά από 25 ετών.

Μπορεί να μην είναι εφικτό να υπάρχει σταθερό εισόδημα από αυτή την ηλικία, ωστόσο έστω και
ένα ποσό της τάξης των 50-70 ευρώ ανά μήνα θα δημιουργήσει καλές προοπτικές στο μέλλον.
Έχοντας λοιπόν υπόψη τα παραπάνω, έστω ότι καταφέρνουμε να αποταμιεύουμε 70 ευρώ ανά
μήνα, τα οποία μπορούμε να επενδύσουμε όπως επιθυμούμε και σε περίπτωση που τα χάσουμε δεν
θα δημιουργηθεί κανενός είδους πρόβλημα στον προϋπολογισμό μας (είναι αυτό που συχνά
αναφέρεται ως ‘’λεφτά για κάψιμο’’). Το ποσό αυτό θα αποτελεί το κεφάλαιο για την επένδυση
μας, η οποία στοχεύει σε μεσοπρόθεσμο/ μακροπρόθεσμο ορίζοντα

Οι επενδύσεις που θα παρουσιάσουμε παρακάτω αφορούν τα εξής

1) Συνταξιοδοτικά προγράμματα.

2) Πρόγραμμα αποταμίευσης γονέων για τα παιδιά.

3) Επενδυτικά προϊόντα τράπεζων.

4) Επενδύσεις σε χρηματιστήριο.

Οι τρεις πρώτες κατηγορίες είναι συνήθως τυποποιημένα προϊόντα τα οποία τα διαχειρίζονται και
μπορούν να αποκτηθούν σε τράπεζες. Οι επενδύσεις στο χρηματιστήριο μπορούν να γίνουν, είτε
ατομικά από τον κάθε ενδιαφερόμενο είτε με την διαμεσολάβηση χρηματιστή/ επενδυτικού-
τραπεζικού συμβούλου.

Σημαντική Σημείωση. ΟΛΕΣ οι επενδύσεις υπόκεινται σε κίνδυνο και πάντα υπάρχει η

πιθανότητα για μερική ή ολική απώλεια κεφαλαίου (στο χειρότερο σενάριο). Ωστόσο, επειδή τα
προγράμματα που αναφέρονται παρακάτω αφορούν μεσοπρόθεσμο/ μακροπρόθεσμο ορίζοντα
υπάρχει αισθητή μείωση του κινδύνου, καθώς μεσολαβεί ο απαραίτητος χρόνος για να μαζευτούν
τυχόν απώλειες.

Πάντα θα πρέπει να έχουμε στο πλευρό μας έναν επενδυτικό/ τραπεζικό σύμβουλο να αξιολογεί τις
τοποθετήσεις μας, αν δεν κατέχουμε, έστω και υποτυπώδη οικονομική γνώση πάνω σε αυτά τα
θέματα.
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ.

Τούτα τα προγράμματα μπορούν να αποκτηθούν σε τράπεζες τις οποίες συνεργαζόμαστε.

Αποτελούν επενδύσεις μακροπρόθεσμης διάρκειας (30+ ετη) και καλό θα είναι να αρχίζουν στην
ηλικία 25-30 ετών, ώστε να έχει σχηματιστεί ένα αξιόλογο κεφάλαιο στην ηλικία της
συνταξιοδότησης (60-65 ετών)

Οι τρόποι που λειτουργούν συνήθως είναι οι εξής

1) Υπογράφεται σύμβαση με την τράπεζα και κατατίθεται ένα εφάπαξ αρχικό κεφάλαιο σε
τραπεζικό λογαριασμό το οποίο δεσμεύεται μέχρι την ηλικία της συνταξιοδότησης (60-65 ετων).
Στο ποσό αυτό δεν έχουμε πρόσβαση και ανατοκίζεται συνεχώς μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Η
τράπεζα εγγυάται ένα προκαθορισμένο ποσό στη λήξη, το οποίο καταβάλλεται είτε εφάπαξ είτε σε
μορφή μηνιαίας καταβολής για κάποιο χρονικό διάστημα. Συνήθως υπάρχει ελάχιστο ποσό εισόδου
για εφάπαξ καταβολή για την συμμετοχή σε αυτό το πρόγραμμα (π.χ. 15.000 ευρω). Το ποσό αυτό
στην λήξη είναι πιθανό να φτάνει στο +80% του αρχικού κεφαλαίου (π.χ. αν έχουμε καταθέσει στην
ηλικία των 30 ετών, εφάπαξ 10.000 ευρώ, τότε στην ηλικία των 65 ετών μπορεί το ποσό να έχει
φτάσει τις 18.000 ευρώ).

2) Υπογράφεται σύμβαση με την τράπεζα και κατατίθεται ένα ποσό ανά μήνα σε τραπεζικό
λογαριασμό. Το ποσό αυτό μπορεί να είναι σταθερό καθόλη την διάρκεια της σύμβασης ή να
αναπροσαρμόζεται με σταθερό επιτόκιο ανά έτος (π.χ. το πρώτο έτος 50 ευρω/ μήνα, το δεύτερο
έτος αναπροσαρμογή με 3% άρα 51,5 ευρώ/ μηνα, το τρίτο έτος αναπροσαρμογή με 3% αρα 53,05
ευρώ/ μήνα κ.οκ.) . Οι μηνιαίες πληρωμές καταβάλλονται μέχρι την ηλικία της συνταξιοδότησής
και η τράπεζα εγγυάται ένα προκαθορισμένο ποσό στη λήξη, το οποίο καταβάλλεται είτε εφάπαξ
είτε σε μορφή μηνιαίας καταβολής για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Τούτο το πρόγραμμα είναι ιδανικό για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα καθώς η ελάχιστη μηνιαία
καταβολή είναι της τάξεως των 50 ευρώ.
Με αυτό το ποσό των 50 ευρώ/ μήνα είναι πιθανό στην ηλικία των 65 ετών να καταβάλλεται π.χ.
για τα επόμενα 15 έτη το ποσό των 150-200 ευρώ/ μήνα

Τα συνταξιοδοτικά προγράμματα είναι επίσης εφικτό να έχουν δικαιούχους και να μεταβιβαστούν

σε σύζυγο/ παιδιά, εφόσον το επιθυμεί ο συμβαλλόμενος και το αναφέρει στην τραπεζική σύμβαση.

ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΥΔΗΣ: Μακροπρόθεσμη

ΒΑΘΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Χαμηλός
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Τούτο το πρόγραμμα αποτελεί ένα καταπίστευμα για τα παιδιά από τους γονείς. Συνήθως αρχίζει
από την ηλικία 2-5 ετών και λήγει με την ενηλικίωση του παιδιού ή και λίγο αργότερα.

Οι γονείς μέσω του τραπεζικού προγράμματος, καταθέτουν ένα συγκεκριμένο ποσό κάθε μήνα σε
τραπεζικό λογαριασμό, το οποίο συσσωρεύεται διαχρονικά και καταλήγει στο τέκνο με την
ενηλικίωση.

Η τράπεζα επενδύει τα χρήματα για αυτό το χρονικό διάστημα, υπολογίζει 3-4 σενάρια για την
πορεία της επένδυσης (ακραίο δυσμενές, δυσμενές, μετριοπαθές, ευνοϊκό), καθώς και τα χρηματικά
ποσά που καταβάλλονται για κάθε σενάριο με την λήξη της σύμβασης.

Για παράδειγμα, με μηνιαία καταβολή 50 ευρώ από την ηλικία των 2 ετών μέχρι τα 18 έτη (σύνολο
192 μήνες) και μηδενικό επιτόκιο, έχει καταβληθεί συνολικά κεφάλαιο ποσού 9.600 ευρώ
(50*192=9.600). Να σημειώσουμε ότι το μηδενικό επιτόκιο το αναφέρουμε για χάριν ευκολίας,
καθώς η τράπεζα σε αυτά τα προϊόντα πάντα υπολογίζει κάποια ελάχιστη απόδοση για τα
καταβεβλημένο κεφάλαιο.

Πάνω σε αυτό το αποδοθέν κεφάλαιο, η τράπεζα αξιολογεί τα σενάρια ότι π.χ. στο δυσμενές
σενάριο το τελικό ποσό που θα καταβληθεί είναι 8.500 ευρώ, στο μετριοπαθές 11.000 ευρώ και
στο ευνοϊκό 13.000 ευρώ

Παρατηρούμε λοιπόν ότι αποκομίζεται ένα ικανοποιητικό κεφάλαιο στη λήξη, όπου μπορεί να
καλύψει τις ανάγκες του τέκνου (π.χ. σπουδές, έναρξη επαγγέλματος κτλ), αρκεί βεβαίως να μην
καταλήξουμε στο δυσμενές σενάριο όπου χάνεται μέρος του αρχικού κεφαλαίου.

ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΥΔΗΣ: Μακροπρόθεσμη

ΒΑΘΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Χαμηλός-Μέτριος

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Σε αυτή την κατηγορία εντοπίζουμε επενδυτικά σχήματα τα οποία τα διαχειρίζονται είτε οι ίδιες οι
τράπεζες είτε τα μεταβιβάζουν σε διαχειριστές ξένων κεφαλαίων (hedge funds, mutual funds).
Τα προγράμματα είναι πανομοιότυπα, και δεν έχουν ουσιαστικές διαφορές. Αφορούν
μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα (5-10 έτη) και οι αποδόσεις τους στοχεύουν στο 10%-
15% στη λήξη τους και μερικές φορές ίσως με κάποιες έξτρα αποδόσεις αναλόγως το προϊόν και
την διαμεσολαβήτρια τράπεζα.
Τα προγράμματα που διαχειρίζονται οι τράπεζες, συνήθως εγγυώνται το αρχικό κεφάλαιο και
κάποια απόδοση στην λήξη (π.χ. 10%).
Τα προγράμματα που μεταβιβάζονται στους ξένους διαχειριστές συνήθως συνοδεύονται με
εκτιμήσεις για το επενδυμένο κεφάλαιο (δυσμενές, μετριοπαθές, ευνοϊκό σενάριο). Σε αυτές τις
περιπτώσεις υπάρχει πιθανότητα να απωλεστεί μέρος του αρχικού κεφαλαίου, όμως υπάρχει και
δυνατότητα για επίτευξη υψηλών αποδόσεων (π.χ. 15%-20%) στη λήξη της συμβάσης

Η δυσκολία που αντιμετωπίζει ένας υποψήφιος πελάτης με αυτά τα προγράμματα είναι ότι
απαιτείται η καταβολή ενός ελάχιστου ποσού, συνήθως της τάξεως των 3.000 ευρώ. Το ποσό αυτό
δεσμεύεται για την χρονική διάρκεια που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των συμβαλλομένων, το οποίο
αποδίδεται στο τέλος της συμβάσης μαζί με τους τόκους.
Αρα, για να ξεκινήσει κάποιος τούτες τις επενδύσεις, θα πρέπει να συγκεντρωθεί το αρχικό
κεφάλαιο. Καταθέτοντας ποσό ύψους 50-70 ευρω κάθε μήνα σε ένα τραπεζικό μας λογαριασμό, τα
οποία παραμένουν εκεί, το απαιτούμενο ποσό απαιτεί περίπου 3,5-5 έτη έως ότου να συγκεντρωθεί.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα, αν συγκεντρωθεί αρκετά παραπάνω από το ελάχιστο ποσό, να
σπάσει το κεφάλαιο σε δυο μέρη και να καταβληθεί τόσο σε επενδυτικά προϊόντα που διαχειρίζεται
η ίδια η τράπεζα όσο και προϊόντα που αναλαμβάνουν ξένοι διαχειριστές.
Για παράδειγμα, αν συγκεντρωθεί ποσό ύψους 7.000 ευρώ, μπορούν να επενδυθούν 4.000 ευρώ σε
προϊόντα της τράπεζας και 3.000 σε προϊόντα ξένων διαχειριστών.
Γενικά, τούτες οι επενδύσεις έχουν καλές αποδόσεις όταν έχουν χρονικό ορίζοντα κοντά στα 10
έτη.

Να επαναλάβουμε και να ξεκαθαρίσουμε ακόμα μια φορά ότι πάντα επενδύουμε χρήματα τα οποία
δεν χρειαζόμαστε για κάλυψη αμέσων αναγκών (διατροφή, στέγαση, πληρωμές πάγιων εξόδων,
ιατρικά έξοδα κτλ). Όλες οι επενδύσεις ενέχουν κίνδυνους και υπάρχει πάντα το ακραίο σενάριο,
έστω και με μικρή πιθανότητα, για ολική απώλεια του κεφαλαίου μας.

ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΥΔΗΣ: Μεσοπρόθεσμη- Μακροπρόθεσμη

ΒΑΘΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Μέτριος- Υψηλός

Έχοντας παρουσιάσει τα παραπάνω τρία επενδυτικά σχήματα, παρατηρούμε, σε γενικές γραμμές,
ότι οι τραπεζικές διοικήσεις προσπαθούν να εξασφαλίσουν το αρχικό κεφάλαιο και πλέον κάποια
εγγυημένη απόδοση για τα προγράμματα που αφορούν συνταξιοδοτικά προϊόντα και αποταμιευτικά
προϊόντα για παιδιά.
Για τα υπόλοιπα επενδυτικά σχήματα ναι μεν υπάρχει δυνατότητα για αυξημένη απόδοση αλλά
παράλληλα ο πελάτης αναλαμβάνει και μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας για το αρχικό κεφάλαιο.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ.

Σε αυτό το κομμάτι θα εισέλθουμε λίγο πιο βαθιά στον κόσμο των επενδύσεων. Θα ασχοληθούμε
και εδώ μόνο με μεσοπρόθεσμες/ μακροπρόθεσμες επενδύσεις, καθώς οι βραχυχρόνιες
τοποθετήσεις αφορούν κυρίως την ομάδα των traders/ χρηματιστών.

Να αναφέρουμε συνοπτικά ότι αν κάποιος ενδιαφέρεται να ασχοληθεί σοβαρά και επαγγελματικά

με βραχυχρόνιες χρηματιστηριακές επενδύσεις οι οποίες στοχεύουν σε χρονικό ορίζοντα από
μερικές μέρες έως μερικούς μήνες αλλά και καθημερινές συναλλαγές, θα πρέπει να έχει υπομονή,
χρόνο να μελετάει καθημερινά την οικονομική επικαιρότητα, οικονομικό υπόβαθρο ανώτερης
σχολής (οικονομικά, χρηματοοικονομική, τραπεζική, στατιστική ή σύνδεση αυτών), ώστε να
αντιλαμβάνεται το τρόπο λειτουργίας των αγορών/ χρηματαγορών και σίγουρα κάποια σεμινάρια/
πιστοποιήσεις πάνω σε χρηματιστηριακά θέματα και τεχνική ανάλυση μετοχών, ώστε να είναι
εξοικειωμένος με την λειτουργία του χρηματιστήριου και του trading. Οι χρηματιστηριακές
συναλλαγές (trading) δεν συνιστώνται επ’ ουδενι σε αρχάριους.

Οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές καλό θα ήταν να έχουν οικονομική γνώση, ωστόσο έχουν την
δυνατότητα να προχωρήσουν σε επιτυχημένες επενδύσεις και χωρίς εκτενές υπόβαθρο
οικονομικών.

Αρχικά, ο επενδυτής θα πρέπει να ανοίξει χρηματιστηριακή μερίδα μέσω της τράπεζας που
συνεργάζεται για να αποκτήσει πρόσβαση στο χρηματιστήριο ή ατομικά σε κάποια
χρηματιστηριακή πλατφόρμα η οποία είναι εγκεκριμένη και εποπτευόμενη από την Επιτροπή
Κεφαλαιαγοράς/ Κεντρική Τράπεζα/ Εποπτική Αρχή.
Θα πρέπει να ερευνηθεί αρχικά σε ποια χρηματιστήρια έχει πρόσβαση η χρηματιστηριακή εταιρία
και τις προμήθειες που χρεώνει. Καλό θα ήταν η εταιρία να συνεργάζεται με το αμερικανικό και τα
ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, καθώς σε αυτά πραγματοποιείται ο κύριος όγκος των παγκόσμιων
συναλλαγών.
Το επόμενο βήμα είναι ο τρόπος που θα αρχίσουμε τις επενδύσεις.

1) Προσπαθούμε να αρχίσουμε τις επενδύσεις σε νεαρή ηλικία ώστε να αποδώσουν καρπούς σε

βάθος χρόνου. Η ηλικία 20-30 ετών είναι ιδανική.

2) Ως αρχάριοι επενδυτές με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, θα πρέπει αρχικά να εξασφαλιστεί μια
ροή χρημάτων ώστε να αγοράζουμε μετοχές. Όπως προαναφέραμε, με 50-70 ευρώ ανά μήνα
υπάρχει η δυνατότητα για αξιοπρεπείς τοποθετήσεις. Να σημειώσουμε ότι τα επενδυμένα κεφάλαια
θα χρειαστούν αρκετά χρόνια να αποδώσουν, ίσως και πάνω από 15 έτη, καθώς λειτουργούμε με
μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

3) Συμβουλευόμαστε ένα ειδικό επι του θέματος (επενδυτικό σύμβουλο, λογιστή κτλ) σχετικά με
την φορολογία των μετοχών ή πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν επενδύοντας στο
χρηματιστήριο.

4) Επιλέγουμε και κρατάμε χαμηλό προφίλ στις επενδύσεις και δεν ανοίγουμε πολλές θέσεις.
Η τακτική αυτή λειτουργεί ως εξής. Δεν επιλέγουμε μεμονωμένες μετοχές, αλλά στρεφόμαστε σε
ETFs (Exchange Traded Fund, στα ελληνικά ΔΑΚ- Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο). Τα
ETFs αποτελούν καλάθια μετοχών και διαχειρίζονται από διαχειριστές κεφαλαίων (hedge funds,
mutual funds), τράπεζες , επενδυτικές εταιρίες.
Είναι ιδανικά για αρχάριους επενδυτές καθώς επιλέγοντας ένα ETF, αγοράζουμε ένα κομμάτι από
ένα σύνολο μετοχών, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται διασπορά του κινδύνου (άρα μικρότερος
κίνδυνος απώλειας κεφαλαίου).
Υπάρχουν ETFs τα οποία τοποθετούνται και παρακολουθούν δείκτες χρηματιστηρίων (π.χ.
S&P500, Xerta DAX, NASDAQ κτλ), κλάδους (π.χ. κλάδο ενέργειας/ τεχνολογίας κτλ), οικονομίες
χωρών (π.χ. Αγγλία, ΗΠΑ, Κίνα κτλ) κ.α.
Επίσης υπάρχουν ETFs τα οποία αποδίδουν μέρισμα σε τακτά χρονικά διαστήματα και άλλα που
επανεπενδύουν τα μερίσματα.
Αγοράζοντας λοιπόν ένα ETF, γινόμαστε ουσιαστικά μέτοχοι των εταιριών που παρακολουθεί το
ETF.

5) Αν επιθυμούμε να επενδύσουμε μεμονωμένα σε μετοχές, τότε καλή θα ήταν η επιλογή εταιριών

που μετέχουν στο χρηματιστήριο για αρκετά χρόνια και έχουν καλό όνομα (brand). Υπάρχουν
εταιρίες της μεγάλη κεφαλαιοποίησης (Large Cap) και τις μεσαίας κεφαλαιοποίησης (Mid Cap) του
Αμερικάνικου χρηματιστηρίου, οι οποίες έχουν εδραιωθεί στον χώρο για πολλά έτη (π.χ Large Cap
όπως Apple, Google, Microsoft, Amazon, Exxon, Visa κτλ και Mid Cap όπως Axon, Steel
Dynamics, United Steel Corporation, Chemours Company κτλ).
Το αρνητικό που εντοπίζεται είναι ότι πολλές από αυτές τις μετοχές, ειδικά των μεγάλων εταιριών,
είναι σχετικά απλησίαστες για ένα μεσαίο/ χαμηλό εισόδημα.

Για αρχή λοιπόν, ένα ETF που παρακολουθεί τον δείκτη S&P500 (σε αυτόν μετέχουν οι 500
μεγαλύτερες εταιρίες των ΗΠΑ) ή κάποιον Ευρωπαϊκό δείκτη όπως λόγου χάρη τον FTSE-100,
είναι ιδανικό για το πρώτο ξεκίνημα. Μπορεί να μην έχουμε την δυνατότητα να αγοράσουμε
απευθείας μια μετοχή της Microsoft (τον 03/2023 μια μετοχή της αξίζει 270$), όμως με ένα ETF
του S&P500, τοποθετούμαστε σε ένα καλάθι μετοχών που περιλαμβάνει και παρακολουθεί όχι
μόνο της Microsoft, αλλά όλες τις εταιρίες του S&P500.

Κυκλοφορούν στην αγορά πολλά εναλλακτικά ETF που παρακολουθούν συγκεκριμένους δείκτες,
τα οποία αρκετά από αυτά είναι σε προσιτές τιμές (π.χ. ένα ETF μπορεί να αξίζει 60$). Υπάρχει
λοιπόν η δυνατότητα, επενδύοντας ένα μικρό ποσό κάθε μήνα (50-70 ευρώ), να αγοράζουμε
τεμάχια από το ανάλογο ETF.
Σε βάθος χρόνου, αν υπάρχει επιπλέον εισόδημα, μπορούμε να ανοίξουμε επιπλέον θέσεις και να
αγοραστούν κλαδικά ETF (π.χ. τεχνολογία/ ενέργεια) ή ETF που παρακολουθούν την οικονομία
ολοκλήρων χωρών. Με ένα σύνολο 4-5 ETFs, τα οποία παρακολουθούν διαφορετικούς δείκτες ή
κλάδους ή χώρες υπάρχει αρκετή διαφοροποίηση και κάλυψη σε ένα εύρος τοποθετήσεων.

Τα ETF, όπως και γενικά οποιαδήποτε επένδυση, χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν. Μετά από
10-15 έτη μπορεί να έχει τριπλασιάσει- τετραπλασιάσει την τιμή του, άρα το αρχικό κεφάλαιο έχει
αποφέρει κέρδη, τα οποία μπορούμε να αποκομίσουμε πουλώντας το ETF.
Αν έχουμε επιλέξει ETF που αποδίδει μέρισμα ανά τακτά διαστήματα, απολαμβάνουμε ένα μικρό
εξτρά εισόδημα μέσα στο έτος.

Να αναφέρουμε ωστόσο, να μην αναμένονται υπερβολικά κέρδη από χαμηλά ποσά επενδύσεων, τα
οποία θα εξασφαλίσουν εισόδημα που θα μας επιτρέπει να καλύπτουμε εξολοκλήρου τις μηνιαίες
ανάγκες μας (π.χ. 1.000 ευρώ/ μήνα).
Οι αποδόσεις των χρεογράφων/ μετοχών, δεν είναι σταθερές ούτε εγγυώνται εξασφαλισμένα
μερίσματα.

Για να είναι εφικτό να επιτευχθεί τέτοιο ύψος μηνιαίων κερδών, θα πρέπει να επενδυθεί εφάπαξ
κεφάλαιο, παραδείγματος χάριν, 300.000 ευρώ που να αποφέρει μέση σταθερή ετήσια απόδοση της
τάξεως 5%. (300.000*5%=15.000 ευρώ/ έτος, άρα 1.250 ευρω/ μήνα).
Προϋπόθεση βεβαίως είναι να επιτυγχάνεται αυτή η μέση ετήσια απόδοση. Οι αγορές
παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις και οι προηγούμενες αποδόσεις δεν εξασφαλίζουν τις
μελλοντικές αποδόσεις.

Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν περίοδοι όπου τα χρηματιστήρια θα παρουσιάσουν απώλειες, δεν
χρειάζεται όμως να πανικοβληθούμε και να αρχίσουμε να πουλάμε σωρηδόν. Όσο χρονικό
διάστημα διακρατείται ένα χρεόγραφο τότε, όταν υπάρχει πτώση μειώνεται η αξία του αξιογράφου
ενώ όταν υπάρχει άνοδος αυξάνεται η αξία. Πραγματική ζημιά ή κέρδος θα καταγραφεί όταν
πωληθεί το χρεόγραφο και η τιμή πώλησης είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη από την τιμή αγοράς
(Τιμή Πώλησης < Τιμή Αγοράς= Ζημιά , Τιμή Πώλησης > Τιμή Αγοράς= Κέρδος).
Η οικονομία κάνει κύκλους και πάντα θα υπάρχουν περίοδοι ή απρόοπτα γεγονότα που θα οδηγούν
σε άνοδο ή πτώση των αγορών.

Διαχρονικά, o S&P500 έχει μέση ετήσια απόδοση 12% τα τελευταία δέκα έτη (2011-2021), ενώ οι
εταιρίες που τον απαρτίζουν, αποδίδουν για την ίδια περίοδο, μέσο μέρισμα ανά τρίμηνο περίπου
στο 2%. Αυτό συνεπάγεται ότι αν 01/01/2021 είχαν επενδυθεί 100$ σε ένα ETF που παρακολουθεί
των S&P500, τότε στις 31/12/2021 θα είχα 112$ (100$ +100*12%=100+12). Αν το ETF αποδίδει
μέρισμα ανά τρίμηνο τότε θα είχα εξτρα εισόδημα 2$ ανά τρίμηνο (100$*2%= 2$)

Γίνεται κατανοητό λοιπόν ότι θα πρέπει να επενδυθούν υψηλά ποσά για να υπάρξουν ικανοποιητικά
κέρδη, για τον λόγο αυτό οι επενδύσεις στο χρηματιστήριο καλό είναι να αρχίζουν σε νεαρή ηλικία
ώστε να έχει συγκεντρωθεί ένα ικανοποιητικό κεφάλαιο μετά από 8-10 έτη, έπειτα από τακτική
αποταμίευση, το οποίο να αποδίδει κέρδη που μπορούν να καλύψουν ένα ποσοστό των μηνιαίων
αναγκών μας σε βάθος χρόνου.

ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΥΔΗΣ: Μεσοπρόθεσμη- Μακροπρόθεσμη

ΒΑΘΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Υψηλός

BONUS ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ. ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ (CRYPTOS)

Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε συνοπτικά για ‘’επενδύσεις’’ σε κρυπτονομίσματα. Τούτες οι

τοποθετήσεις αφορούν κυρίως επενδυτές με πολύ υψηλό προφίλ κινδύνου και υψηλή αίσθηση
οικονομικών ευκαιριών. Δεν συνιστώνται για αρχάριους επενδυτές ούτε για άτομα που δεν είναι
διατεθειμένα να απωλέσουν ολοκληρωτικά το επενδυμένο κεφάλαιο τους
Γενικά, οι τοποθετήσεις στα κρυπτονομίσματα, θα λέγαμε ότι δεν αποτελούν επενδύσεις με την
κλασσική έννοια. Με τα τρέχοντα δεδομένα, θα τις κατατάσσαμε στην κατηγορία της
κερδοσκοπίας/ τζόγου. Δεν αφορούν τόσο τους μακροπροθέσμους επενδυτές όσο κυρίως εκείνους
που αναζητούν ευκαιρίες για γρήγορα κέρδη.

Οι επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα υπάγονται στην κατηγορία με το υψηλότερο προφίλ κίνδυνου.

Τα ανταλλακτήρια/ πλατφόρμες που προσφέρουν συναλλαγές και επενδυτικές υπηρεσίες σε
κρυπτονομίσματα δεν εποπτεύονται από κάποια θεσμική αρχή (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς/
Κεντρική Τράπεζα κτλ), οπότε δεν εγγυάται κανένας την ασφάλεια των τοποθετήσεων μας ούτε
των κεφαλαίων μας.
Τούτο συνεπάγεται ότι υπάρχει πιθανότητα απώλειας όχι μόνο των χρημάτων που έχουμε
χρησιμοποιήσει για αγορές κρυπτονομισματων, όσο και των ίδιων των περιουσιακών στοιχείων
(κρυπτονομίσματα) σε περίπτωση που χρεωκοπήσει το ανταλλακτήριό/ πλατφόρμα ή το project.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι, αν θέλουμε να αναλάβουμε ρίσκο και να ‘’επενδύσουμε’’ σε

cryptos τι θα μπορούσαμε να κάνουμε.

Τα βήματα είναι τα εξης.

1) Ερευνούμε και εντοπίζουμε κάποιο ανταλλακτήριό/ πλατφόρμα που να είναι γνωστό, λειτουργεί
για αρκετά έτη και έχει καλές κριτικές ώστε για να ανοίξουμε σε αυτό τον λογαριασμό μας. Ειδικά
στις κριτικές που αφήνουν οι συναλλασσόμενοι, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα αρνητικά.
Διαβάζουμε επίσης τους όρους χρήσης και αν παρέχονται κάποιες εγγυήσεις.
Εντοπίζουμε, αν αναφέρονται σε κάποιο μέρος της ιστοσελίδας της πλατφορμας, τα μέλη/ ιδρυτές,
έδρα της εταιρίας
Παρατηρούμε αν υπάρχει παρουσία- δραστηριότητα σε κοινωνικά δίκτυα.
Τούτα δεν εγγυώνται ότι το ανταλλακτήριο δεν είναι απάτη ή δεν θα χρεωκοπήσει τα επόμενα έτη,
έχουμε όμως καλές πρώτες ενδείξεις για την λειτουργία του.
2) Ερευνούμε αν υπάρχει λειτουργία υποστήριξης (support- live chat) ώστε να έχουμε επικοινωνία
με κάποιον ειδικό σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο πρόβλημα ή χρειαζόμαστε βοήθεια/
διευκρινήσεις.

3) Ελέγχουμε την ασφάλεια της πλατφόρμας.

α) Ελέγχουμε αν υπάρχει κρυπτογράφηση των δεδομένων (Ο σύνδεσμος θα πρέπει να αρχίζει με
‘’https’’ όχι’’ http’’)
β) Ελέγχουμε αν υπάρχει 2-Factor- Authentication (2FA), δηλαδή εκτός από το username/
password, θα πρέπει να έρχονται στο κινητό/ mail μας κωδικοί επιβεβαίωσης για τις κινήσεις μας.
γ) Ελέγχουμε όταν πραγματοποιούμε συναλλαγές και χρησιμοποιούμε ευαίσθητα προσωπικά
δεδομένα (π.χ. αριθμός χρεωστικής/ πιστωτικής κάρτας, τραπεζικοί λογαριασμοί κτλ), αν αυτά
μεταβιβάζονται με την ένδειξη ‘’https’’ στον σύνδεσμο. Ιδανικά, αν είναι εφικτό, χρησιμοποιούμε
κάποια προπληρωμένη κάρτα (prepaid card). Τούτες τις κάρτες τις φορτίζουμε με το χρηματικό
ποσό που επιθυμούμε και πραγματοποιούμε συναλλαγές μέχρι το ποσό της φόρτισης, έτσι δεν
υπάρχει κίνδυνος για παραπάνω χρεώσεις.

4) Οι αρχικές μας αγορές- συναλλαγές, περιορίζονται σε μικρά ποσά, ώστε να ελέγξουμε την
λειτουργία της πλατφόρμας.

5) Είμαστε πάντα ψυχολογικά προετοιμασμένοι, για το πλέον δυσμενές σενάριο, να χρεωκοπήσει

το ανταλλακτήριο ή/και το project των κρυπτονομισμάτων και να χάσουμε το κεφάλαιο και τα
κρυπτονομίσματα.

Τα βήματα που ακολουθούμε για τοποθετήσεις σε cryptos είναι τα εξης

Α1) Εντοπίζουμε κάποιο κρυπτονόμισμα το οποίο ίσως έχει καλές προοπτικές ανόδου και το
αγοράζουμε. Συνήθως τα cryptos που είναι καινούργια στην αγορά, έχουν απότομη άνοδο τις
πρώτες ημέρες/ εβδομάδες .

Α2) Αναμένουμε να ανεβεί η τιμή του και να το πουλήσουμε. Συνήθως μέσα στην πρώτη εβδομάδα
διαγράφεται η πορεία ενός νεοεισερχόμενου crypto.
Αναγκαστικά με αυτή την τακτική, θα πρέπει να παρακολουθούμε τακτικά, ίσως και καθημερινά,
τις τοποθετήσεις μας για να έχουμε κάποια κέρδη.
Αν επιθυμούμε κάποιες πιο ‘’ασφαλείς’’ και μεσοπρόθεσμες επιλογές τότε πορευόμαστε ως εξής
Β1) Εντοπίζουμε κάποιο ‘’ασφαλές’’ κρυπτονόμισμα και το αγοράζουμε. Με τον όρο ‘’ασφαλές‘’
εννοούμε κάποιο crypto το οποίο να συναλλάσεται στην αγορά τουλάχιστον πέντε έτη και έχει
μεγάλη κεφαλαιοποίηση (π.χ. bitcoin, etherum, litecoin κτλ)

Β2) Αναμένουμε για ένα εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. 2-8 μήνες), να ανεβεί η τιμή και να το
πωλήσουμε αποκομίζοντας κάποιο εύλογο κέρδος.

Τα κρυπτονομίσματα αποτελούν ένα νέο είδος τοποθετήσεων τα οποία προς το παρόν δεν
ενδείκνυνται για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για δυο λόγους κυρίως.

1) Είναι νέο είδος χρηματοοικονομικών μέσων, τα οποία δεν έχουν ευρεία αποδοχή από
οργανισμούς, τράπεζες, υπηρεσίες κτλ και δεν υπάγονται σε κάποιου είδους ρυθμιστικό/
κανονιστικό πλαίσιο. Κοινώς, οι δραστηριότητες, επι του παρόντος, παραπέμπουν περισσότερο σε
τζόγο παρά επένδυση. Είναι πιθανό μέσα στην διάρκεια μιας ημέρα να εμφανίζουν διακυμάνσεις
στις τιμές τους από -10% έως +10%

2) Τα τελευταία 2-3 έτη (2020-2022) κυκλοφορούν πάνω από 9.000 κρυπτονομίσματα (Μετρήσεις
11/2022). Ακόμα και ένας έμπειρος αναλυτής που ασχολείται αποκλειστικά με τον τομέα αυτό είναι
αδύνατον να μας καθοδηγήσει.
Πολλά από αυτά είχαν εξωφρενικές ανόδους για κάποιο χρονικό διάστημα και έπειτα βούλιαξαν
στην αφάνεια. Άλλα από αυτά δεν βγήκαν ποτέ στο προσκήνιο και δεν έγιναν ποτέ γνωστά. Άλλα
αποδείχτηκαν φούσκες και εξαφανίστηκαν, συμπαρασύροντας σε ζημιές/ απώλεια κεφαλαίων τόσο
τους επενδυτές όσο και συνδεδεμένα projects/ πλατφόρμες. Κάποια έχουν αντέξει στο χρόνο και
δείχνουν σημάδια ότι έχουν καθιερωθεί στο χώρο αυτό.

Γενικά, ο χώρος των cryptos, βρίσκεται σε ένα στάδιο εξέλιξης και δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη
αν αυτά τα projects θα συνεχίσουν ή αν κάποια από αυτά αποτελούν απάτη ή αν θα εγκαταλειφθούν
από τους δημιουργούς τους.
Η μόνη ασφαλής κίνηση που μπορούμε να πράξουμε, αν επιθυμούμε να εμπλακούμε με αυτό τον
χώρο, είναι να δαπανηθεί ένα μικρό κεφάλαιο (π.χ. 10% από το συνολικό ποσό που διαθέτουμε
προς επένδυση), και να ελπίζουμε να έχουμε κάποιο κέρδος εντός μεσοπρόθεσμου χρονικού
ορίζοντα ώστε να εξαργυρώσουμε τα κέρδη μας. Για μακροπρόθεσμη τοποθέτηση (π.χ. 3+ έτη) δεν
συνιστάται, καθώς τα projects των cryptos, ειδικά τα πιο πρόσφατα, είναι πολύ ρευστά και δεν
υπάρχει διασφάλιση ότι θα συνεχίσουν να λειτουργούν για τα επόμενα έτη. Αν ακυρωθεί/
σταματήσει το project, χάνεται ουσιαστικά το crypto.

ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΥΔΗΣ: Βραχυπρόθεσμη- Μεσοπρόθεσμη

ΒΑΘΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Πολύ Υψηλός. Κίνδυνος απώλειας κεφαλαίου και περιουσιακών

στοιχείων
ΣΥΝΟΨΗ

Σε τούτη την παρουσίαση είδαμε μερικές επενδυτικές ιδέες όπου μπορούν να μας εξασφαλίσουν
ένα συμπληρωματικό εισόδημα για μελλοντική χρήση. Οι γενικοί κανόνες για επενδύσεις είναι οι
εξής

1) Επενδύουμε εισόδημα το οποίο δεν χρειαζόμαστε. Φροντίζουμε να καλύπτουμε τις τρέχουσες

ανάγκες μας (διατροφή, υγεία, έξοδα σπιτιού/ οικογένειας, εκπαίδευση κτλ.), να έχουμε σε μορφή
μετρητών ή σε τραπεζικό λογαριασμό όψεως/ ταμιευτήριου ένα εξτρά εισόδημα σε περίπτωση
έκτακτης ανάγκης και ό,τι περισσεύει από αυτά, τούτο το ποσό διαθέτουμε προς επένδυση. Όλες οι
επενδύσεις ενέχουν τον κίνδυνο για μερική ή ολική απώλεια κεφαλαίου, έστω και με μικρή
πιθανότητα.

2) Ποτέ δεν συνάπτουμε τραπεζική δανειακή σύμβαση για να επενδύσουμε. Πάντα διατρέχει ο
κίνδυνος να μην αποδώσουν οι επενδύσεις και στο τέλος να μην υπάρχει η δυνατότητα
αποπληρωμής του δανείου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα περιουσιακά μας στοιχεία.
Αρχίζουμε από νεαρή ηλικία την αποταμίευση/ επένδυση (20-25 ετών), ώστε να έχουμε εύρος
χρόνου 30+ έτη για την δημιουργία ικανοποιητικού κεφαλαίου και αποδόσεων.
* Βλέπε παρακάτω ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1

3) Στοχεύουμε σε μεσοπρόθεσμο- μακροπρόθεσμο ορίζοντα ώστε να επιτευχθούν καλές αποδόσεις

και να έχει δημιουργηθεί ικανοποιητικό κεφάλαιο μετά τους ανατοκισμούς.
Οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις χρειάζονται υπομονή και τακτική για να αποδώσουν. Ειδικά για τα
χρηματιστηριακά προϊόντα, δεν πρέπει να καταβαλλόμαστε από πανικό όταν παρουσιάζονται
απώλειες. Οι οικονομία μεταβάλλεται παρουσιάζοντας οικονομικούς κύκλους, διαχρονικά όμως,
μετά από κάθε κύκλο, υπάρχει αυξητική τάση των μακροοικονομικών μεγεθών (ΑΕΠ, Εισόδημα).
Πάντα θα υπάρχει οικονομική ύφεση/ άνθηση, η οικονομική ιστορία ωστόσο έχει δείξει ότι
μακροπρόθεσμα, κάθε περίοδος είναι σε καλύτερο σημείο ισορροπίας από την προγενέστερη
περίοδο. Ειδικά η τεχνολογικής πρόοδος, συμβάλει αισθητά στην ανάπτυξη των οικονομικών
μεγεθών.
Ακόμα και αν δεν καταφέρουμε να αποκομίσουμε ικανοποιητικά κέρδη στο δικό μας επενδυτικό
χρονικό ορίζοντα, έχουμε στήσει τα θεμέλια και έχουμε αφήσει ένα κεφάλαιο για την επόμενη
γενεά.

4) Για τις χρηματιστηριακές συναλλαγές, διερευνούμε, με βάση το οικονομικό μας υπόβαθρο, όσο
το δυνατόν καλύτερα την εταιρία στην οποία θα ανοίξουμε χρηματιστηριακή μερίδα και τα
χρεόγραφα που πρόκειται να αγοράσουμε. Αρκετές τράπεζες παρέχουν την δυνατότητα
δημιουργίας χρηματιστηριακής μερίδας μέσω των καταστημάτων τους και ενημερώνουν το πελάτη
σχετικά με τα προϊόντα, δυνατότητες που παρέχουν.
Φροντίζουμε η εταιρία να εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς/ Κεντρική Τράπεζα.
Επιλέγουμε χρεόγραφα των οποίων οι εταιρίες είναι αξιόπιστες, έχουν χτίσει καλό όνομα και
οικονομικά μεγέθη σε βάθος χρόνου. Μεγάλες τράπεζες, πετρελαϊκές, τεχνολογικές,
φαρμακευτικές εταιρίες, συνήθως ανήκουν στην κατηγορία των blue chips, έχουν δηλαδή σταθερά
χρεόγραφα και οικονομική πορεία για αρκετά συναπτά έτη. Ειδικότερα εταιρίες που αποτελούν
μονοπώλια/ ολιγοπώλια σε τομείς (π.χ. Google/ Microsoft/ Apple) είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχουν
εδραιώσει την παρουσία τους και έχουν εξασφαλισμένα μερίδια αγοράς. Όσο αφορά τα ETFs,
επιλέγουμε επενδυτικές εταιρίες/ διαχειριστές κεφαλαίων με τα ίδια κριτήρια (αξιοπιστία, καλό
όνομα, παρουσία στο χώρο για αρκετά έτη, ισχυρά οικονομικά μεγέθη)

5) Επιλέγουμε επενδυτικά οχήματα τα οποία ταιριάζουν στο οικονομικό μας προφίλ και νοιώθουμε
άνετα με αυτά. Αν το προφίλ μας είναι αποστροφής κινδύνου (risk-averse), επιλέγουμε προϊόντα
χαμηλού κινδύνου όπως τα συνταξιοδοτικά προγράμματα ή προθεσμιακές καταθέσεις
μεσοπρόθεσμου ορίζοντα. Αν το προφίλ μας είναι αναζήτησης κινδύνου/ ριψοκίνδυνο (risk-lover),
οι τοποθετήσεις μας μπορούν να γίνουν στο χρηματιστήριο όπου αναλαμβάνεται υψηλότερος
κίνδυνος , στοχεύουμε όμως σε υψηλότερες δυνητικές αποδόσεις.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1

Ενδεικτικά, με σταθερή καταβολή 50 ευρώ ανά μήνα για περίοδο 35 ετών και ετήσια απόδοση 2%,
το κεφάλαιο που θα δημιουργηθεί μετά από 35 έτη είναι 30.377 ευρώ.
Ο αναγνώστης μπορεί να ελέγξει με το Microsoft excel ή κάποιο άλλο εργαλείο, χρησιμοποιώντας
2%
την συνάρτηση FV(rate, nper, payment) = FV( , 35 ∗ 12, 50).
12

Για απόδοση 5% το έτος, για τα ίδια δεδομένα, το κεφάλαιο που θα σχηματιστεί μετά από 35 έτη
είναι 56.805 ευρώ.
Όλα τα μεγέθη ανάγονται σε μηνιαία κλίμακα. Τούτη η σχέση αποτελεί την οικονομική συνάρτηση
Μελλοντική Αξία Χρονικής Ροής γνωστή και ως Μελλοντική Αξία Ράντας (Future Value of
Annuity).
ΑΝΑΦΟΡΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] Χρηματοοικονομική διοίκηση και τραπεζική οικονομική (Πετράκης Παναγιώτης- 2002)

[2] Αγορές και προϊόντα παραγώγων (Μυλωνάς Νικόλαος, Εκδόσεις Gutenberg- 2005)
[3] Το αλφαβητάρι του επενδυτή (Δημόπουλος Δημήτρης- 2004)
[4] Επενδύσεις Ι (Gitman J. Lawrence, Joehnk D. Michael- 2001)

Ιστοσελίδες
[5] www.bloomberg.com
[6] www.nasdaq.com
[7] www.forbes.com
[8] www.etfdb.com
[9] www.piraeusbank.gr
[10] www.nbg.gr
[11] www.coinmarket.com