PREDAVANJA

Redni
Nastavna jedinica
broj predavanja

1. Uvod, Temelji, Hidroizolacije

2. Osnovni elementi i tipologije konstrukcija visokogradnje
3. Kameno ziđe
4. Betonske stijene
5. Pregradne stijene
6.
Završne obloge zidova
7. Stropovi I
8. 1. kolokvij
9. Stropovi II
10. Podovi
11. Krovišta
12. Pokrovi
13. Stubišta
14. 2. kolokvij
15. Popravni kolokvij
 5. KAMENO ZIĐE
KAMEN – najstariji građevinski materijal

VRSTE KAMENA PO POSTANKU:

1. MAGMATSKI ILI ERUPTIVNI KAMEN

– granit, gabro (dubinski),
- bazalt (izljevni) GRANIT
TVRDI KAMEN

2. SEDIMENTNI KAMEN
a) nevezani – drobina, sipina, šljunak, pijesak
b) vezani – pješčanik, vapnenac, dolomit, sadrovac, tupina

3. METAMORFNI
– mramor, serpentin
MEKI KAMEN

GABRO
 5. KAMENO ZIĐE

GRANITI

VAPNENCI

MRAMORI
 5. KAMENO ZIĐE
SVOJSTVA
SVOJSTVA KAMENA
KAMENA

- gustoća (težina)
ovisi o strukturi (poroznosti ili kompaktnosti): 2400 – 3500 kg/m3

- čvrstoća na pritisak
ovisi o vrsti kamena: 60 –250 Mpa - eruptivni kamen najčvršći,
- sedimentni kamen najmekši

- čvrstoća na vlak i savijanje

vrlo mala, te se kamen ne koristi u konstrukcijama izloženima vlačnim
silama i savijanju
pritisak (tlak) MPa savijanje MPa

granit 100-250 10-20

gabro 150-250 10-20
vapnenac 15-200 6-15
mramor 60-230 6-15
 5. KAMENO ZIĐE
SVOJSTVA
SVOJSTVA KAMENA
KAMENA

- čvrstoća na udar
žilavi i krhki

- otpornost na habanje
važna za podne obloge, stubišta

- vodljivost topline
kamen je dobar vodič topline u pravilu - hladan pod (odvodi toplinu)

- temperaturno rastezanje
bitno kod većih dužina opločenja – razmaci za temperaturno dilatiranje!

- vatrootpornost
iznad 550 °C vapnenac puca i raspada se

- otpornost na vanjske utjecaje

ovisi o vrsti kamena, vrsti vanjskih utjecaja, načinu obrade te o poziciji
(mjestu) ugradnje
 5. KAMENO ZIĐE
SVOJSTVA KAMENA

Finlandia – koncertna dvorana Helsinki, obloga – mramor (Carrara)

 5. KAMENO ZIĐE
VAĐENJE KAMENA

POSEBAN REDOSLIJED VAĐENJA

KAMENOLOM PUČIŠĆA – O. BRAČ

 5. KAMENO ZIĐE
VAĐENJE KAMENA - TRADICIJSKO
 5. KAMENO ZIĐE
VAĐENJE KAMENA - TRADICIJSKO

Prikaz ekstrakcije kamena korištenjem poluge i kvadratnih klinova (K. Hellman, 2002, 76)
 5. KAMENO ZIĐE
VAĐENJE KAMENA - SUVREMENO

Pilanje – korištenje
dijamantne žičane pile

Bušenje – korištenje
samohodne bušače
garniture

Ekstrakcija kamena vrši se:

- Bušenjem,
- piljenjem (dijamantna žičana pila,
vodeni mlaz, plamen)
- cijepanjem (hidraulični klinovi,
neeksplozivna sredstva)
- miniranjem
 5. KAMENO ZIĐE
VRSTE KAMENA PREMA STUPNJU OBRADE:

1. LOMLJENI KAMEN
2. KALANI KAMEN
3. OBRAĐENI KAMEN
- industrijski obrađen
- klesan
- drobljen

LOMLJENI KAMEN DROBLJENI KAMEN

 5. KAMENO ZIĐE
PREMA OBRADI POVRŠINE RAZLIKUJEMO

1. BUNJASTA, RUSTIKA S FAZETAMA

2. OKLJUCANA, PIKOVANA
3. BRAZDANA (ORIBANA)
4. ZRNČASTA, ŠTOKANA
5. PRIRODNO LOMLJENA
6. BRUŠENA – MAT
7. POLIRANA – SJAJ
8. PALJENA
9. ČETKANA
10. PJESKARENA

+ KOMBINACIJE OBRADA
 5. KAMENO ZIĐE
ZIDOVI OD KAMENA – PRAVILA UGRADNJE

- kamen se polaže u zidu onako kako je ležao u prirodi

- kameni element u pravilu leži na svojoj široj plohi
- dimenzije elemenata od kamena ovise o vrsti kamena, čvrstoći i obradivosti
- debljine zidova 40 – 80 cm
- u jednoj točki sastaju se najviše tri reške na licu zida
- na uglovima i uz otvore koriste se veće dimenzije kamenih blokova
- ostala pravila za identična su onima za zidanje zidova od opeke

UGRAĐENI ZID
 5. KAMENO ZIĐE
PRAVILAN NAČIN ZIDANJA KAMENOM

PRESJEK TLOCRT

NEPRAVILAN NAČIN ZIDANJA KAMENOM

PRESJEK TLOCRT
 5. KAMENO ZIĐE

UZDUŽNJAK VEŽNJAK
 5. KAMENO ZIĐE
1. ZID OD KAMENA SAMCA
 5. KAMENO ZIĐE
1. ZID OD KAMENA SAMCA
 5. KAMENO ZIĐE
2. ZID OD OBIČNOG LOMLJENOG KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
3. ZID OD OBIČNOG PLOČASTOG KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
3. ZID OD OBIČNOG PLOČASTOG KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
4. KIKLOPSKI ZID
 5. KAMENO ZIĐE
4. KIKLOPSKI ZID
 5. KAMENO ZIĐE
5. SUHOZID
 5. KAMENO ZIĐE
5. SUHOZID
 5. KAMENO ZIĐE
5. SUHOZID
 5. KAMENO ZIĐE
6. SLOJNI ZID OD GRUBO OBRAĐENOG KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
7. SLOJNI ZID OD ČISTO OBRAĐENOG KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
8. GABION

Gabion (od talijanske

riječi gabbione što
znači "veliki kavez") je
kavez, cilindar, ili
kutija ispunjena
stijenama, betonom ili
pijeskom i zemljom
koje se koristi u
građevinarstvu za
izgradnja cesta
(kontrolu erozije)
 5. KAMENO ZIĐE
ALATI ZA DIZANJE I PRENOŠENJE KAMENIH BLOKOVA

“VELIKI MAČAK”

“MALI MAČAK”

“PARIŠKI MAČAK”
 5. KAMENO ZIĐE
ČELIČNE SPONE ZA POVEZIVANJE KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
MJEŠOVITI ZID KAMEN + BETON – POLJSKI VEZ

1. SLOJ

2. SLOJ PRESJEK
 5. KAMENO ZIĐE
MJEŠOVITI ZID KAMEN + OPEKA – ENGLESKI VEZ

1. SLOJ POGLED I PRESJEK

2. SLOJ
 5. KAMENO ZIĐE
OTVORI U KAMENIM ZIDOVIMA

RAVAN NADVOJ OD KAMENA

RAVAN LUK OD KAMENA

 5. KAMENO ZIĐE
OTVORI U KAMENIM ZIDOVIMA

RAVAN LUK OD KLESANACA

SEGMENTNI LUK OD KAMENA

 5. KAMENO ZIĐE
OTVORI U KAMENIM ZIDOVIMA
SEGMENTNI LUK OD
KLESANACA

POLUKRUŽNI LUK OD
KAMENA
 5. KAMENO ZIĐE
OTVORI U KAMENIM ZIDOVIMA
POLUKRUŽNI LUK OD
KVAKASTIH KLESANACA

KOMBINACIJE – SEGMENTNI
LUK KOJI RASTEREĆUJE
RAVNI LUK
 5. KAMENO ZIĐE
KAMENI OKVIR OTVORA – “ŠEMBRANA”
 5. KAMENO ZIĐE
KAMENI OKVIR OTVORA – “ŠEMBRANA”
 5. KAMENO ZIĐE
KAMENI STUPOVI

D > 1/8 H 1/8 H> D > 1/15 H D < 1/15 H

 5. KAMENO ZIĐE
KAMENI STUPOVI
 5. KAMENO ZIĐE
LITERATURA

GRAĐENJE PRIRODNIM KAMENOM - Branko Crnković, Ljubo Šarić

MEDITERANSKA KAMENA KUĆA, tehnike gradnje i obnove – Filip Šrajer