Professional Documents
Culture Documents
3 wh-jeh m%fõYh
rgg wk;=reodhlh 5 w¨;a jHjia:djg
tfrys jkafkda ljryq o@ 9 bka§h md,kfha ÿ.| uqiq
wd;aufha ksrEmKh —llal+iq˜
Pkaoh l,aodk
m%foaYSh ue;sjrKhg msúfik
wfma ldka;dfjda
2018 ckjdßfha § meje;aùug kshñ; m<d;a md,k úÿfk;a ishU,dmsáh |
ue;sjrKh i|yd ldka;d ksfhdackh 25] la jkq miq.sh fmnrjdßui 17 jk Èk
we;' 1931 isg i¾jck Pkao whs;sh ldka;djkag iSud kS¾Kh ms<sn| wNshdpkd lñgqj
,enqK o f.ù .sh jir 86 ;=< ldka;djkag ysñúh úiska ilia lr m%ldYhg m;alrk
hq;= j ;snQ ksfhdack whs;sh fkd,enqKs' miq.dó
ie,iqu
,o 2006$44 .eiÜ ksfõokh
iudc ;;a;ajh Bg fya;=jkakg we;' wo ldka;djka
n,rys; lrkakehs b,a,ñka
ck.ykfhka 52] ls' idlaIr;djh w;ska iudk
uÜgul h' jD;a;shka ys ksfhdackh fõ.fhka miq.sh 15 jk od
jeä ù ;sfí' úfoaY úksuh Wmhd fok ldka;dfjda wNshdpkdêlrKhg f.dkqlrk
ixLHd;aul j by< uÜgul h' ,o fm;aiu ue;sjrKh l,a oud.
tfia jqj o foaYmd,kfhys fhfok ldka;djka ekSfï l=uka;%Khla nj fï jkúg
iudch ;=< fnfyúka wvq h' tu ksidu" fy<sorõ ù ;sfí'
md¾,sfïka;=fõ fuka u m<d;a iNd iy m%dfoaYSh m~qjiakqjr" uykqjr" yd,s we,"
iNdj, ldka;d ksfhdackh fYdapkSh f,i my< ud;r iy weô,smsáh m%foaYj,
uÜgul h' fuu ;;a;ajhg fya;= jk idOl fndfyda mÈxÑ Pkao odhlhska 06 ofkl=
h' mj;sk foaYmd,k ixialD;sh o fnfyúka n,md úiska wNshdpkdêlrKhg
we;s idOlhls' fuu ;;a;ajh flfrys wjOdkh fuu fm;aiu bÈßm;a lrkq
m%udKj;a f,i iudch ;=< u;= fkdjqKs' n,mEï ,en we;' fuu fm;aiïldr
m%udKj;a fkdù h' hg;a msßfika 25] l m%;sY;hl
,Eia;shs
md¾Yajfha kS;s{jrhd jYfhka
ldka;d ksfhdackhla kS;sh ud¾.fhka ,nd .ekSug lghq;= lrkafka m<d;a md,k
n, flreKs' ±ka wju jYfhka wksjd¾h 25] l weue;sjrhd hgf;a l,la lghq;=
ksfhdackhlg ysñlï ,nhs' wjYH kï iy yels l< kS;s{jrfhla nj foaYmd,k
kï 100] m%;sY;hla ,nd.ekSug ndOdjla kS;sh lafIa;%fha l;dnyla o we;sù we;'
me;af;ka we;af;a ke;'
fï w;r fuu fm;aiu yd ta
úiqrejd yßkq ,enq wjia:dfõ ìï uÜgfï m%dfoaYSh
wkqYdx.sl lreKq ms<sn| úfYaI
md,kfhys fh§ isá ldka;d ksfhdað;hka ixLHdj
m%uqL;djhla ,nd fok f,i rdcH
86 la muK h' md¾,sfïka;=fõ o we;af;a 5] la
udOH wdh;kj,g rcfha by<
muK h' 2018 ckjdßfha isg" isÿùug kshñ; fuu
;eklska ksfhda. ,eî we;ehs rcfha
fjki ksid foaYmd,k ixialD;sh hï m%udKhlska
fyda .=Kd;aul j fjkia lr,Sug wjia:dj Wodfõ
wNHka;r wdrxÑ ud¾. Tiafia
hhs wms m%d¾:kd lruq' jd¾;d fõ'
meyeÈ,sj u 1978 wdKavql%u jHjia:dj foaYmd,k miq.sh i;sfha /iajQ tcdm
ixialD;sh whym;a f,i fjkia ùug m%n,j wNHka;r lñgqjla yuqjlg
n,mE nj w;a±lSfuka wms oksuq' we;a;jYfhka bÈßm;a lr we;s nqoaê wxY ryiH
.dñKS fikr;a
u ldka;d ksfhdackh jeälr,Sfï wjYH;djh jd¾;djlska miq fï fudfydf;a
^16& m%ldY lr ;sfí'
iudchg ±fkkakg mgka .;af;a msßfyñka mj;sk m<d;a md,k ue;sjrKh meje;aùu
lsisfia;a iqnodhl fkdjk njg tu fm;aiu úNd.hg .kakd
foaYmd,k ixialD;sh ksid h' tu n,mEu iuia;
o ;SrKh lr we;ehs o tu wdrxÑ wjia:dfõ md¾Yajlrejka f,i
iudch ;=<ska u mek k.sk yeá wms ÿáuq'
È.gu ßudkaâ
ud¾. Tiafia ;jÿrg;a jd¾;d fõ' ueÈy;aùug ;j;a foaYmd,k
iudch fN!;sl iïm;a w;ska fmdfydi;a ùug
mlaI yd ixúOdk .Kkdjla
iudka;r j wfmalaId l< YsIaG;ajfha .=Kd;aul m<d;a md,k wdh;kj, iSud
bÈßm;a úh' tu md¾Yajlrejka
Ndjh ta whqßka isÿ fkdù h' isÿjQfha YsIaG;ajfha kS¾Khg wod< .eiÜ ksfõokh
isg wdmiq ñf,aÉP;ajhg .uka lsÍuls' kj ,snr,a n, rys; lrk f,i b,a,d f.dkq
w;r ue;sjrK fldñIka iNdj o¾Yk fyajdjiï | ;=k u.ska remsh,a ì,shk 18'5 l
o fõ' Bg wu;rj ue;sjrK uqo,la leìkÜ uKav, wkque;sfhka
wd¾Ól m%Óm;a;sh óg n,md we;s m%Odk idOlh l< fm;aiu úNd. lsÍug wjir remsh,a ì,shk 04 la muK jQ rcfha
hs' ixj¾Okh jk rgj, muKla fkdj Bkshd ksÍlaIK ixúOdk" foaYmd,k fjka lr we;s w;r thska remsh,a
fokjdo keoao hkak ms<sn| ;srKh uqo,a wjNdú;d lrk ,±hs lshk
ixj¾ê; rgj, o fuu m%mxph ±lsh yels h' mlaIo md¾Yajlrejka f,i ì,shk 04 la kS;s úfrdaë f,iska
,nk 22 nodod Èkfha m%ldY lrk isÿùu iïnkaOfhka w;awvx.=jg
ueÈy;aù isáhs' yïnkaf;dg yhsÜ ßfckais fydag,a
m%foaYSh foaYmd,k kdhlhska" úfYAIfhka u nj wNshdpkdêlrKh miq.sh od f.k isák ysgmq ckdêm;sjrhdf.a
m%dfoaYSh foaYmd,k n,OdÍyq ldka;d ysxikh" w;sf¾l f,alï .dñKS fikr;a jHdmD;shg fhoùfuka rcfha uqo,a
;u whs;shla njg m;alr .;ay' ;x.,a, m%dfoaYSh
iNdfõ iNdm;sjrhd" úfoaY ixpdrl ldka;djla ne÷ïlr jd¾;dj;a iuÕ uy;d we;=¿ ;sfokd ,nk 21 jkod
olajd h<s ßudkaâ ndrfha ;eîug
wjNdú;d lr we;s njg fmd<sia
uQ,H wmrdO fldÜGdYh wêlrKhg
lreKq jd¾;d fldg ;snqKs'
uqia,sï mlaI;a
±ka l< hq;af;a l=ula o@ wjYHfhka u iqÿiq
ixialrKh ( .dùr
jd ¾Isl j meje;afjk
fldñhqksiaÜ iy lïlre
mlaIj, cd;Hka;r /iaùu fujr
Bg kdhl;ajh ÿka wiydh mqoa.,hd
jQfha õ,eäó¾ f,kska h' udlaia"
tx.,aia iy f,kska úoHd;aul
Ökfha ksfhdað; uKav,fha
kdhlhd jQfha Ök fldñhqksiaÜ
mlaIfha uOHu ldrl iNdfõ
foa'
isßhdkq .egqï ms<sn| forg w;r ñ,sgß ikaksfõok pek,h újD; j ;nd
.ekSug;a" isßhdfõ .egqï ksrdlrK l,dmj,g iyfhda.h §ug;a" forg u tlÕ
mej;sfha Tlaf;dan¾ iudcjd§ iudcjdofha .=rejre fj;s' Tjqkaf.a cd;Hka;r fomd¾;fïka;=fõ ù we;'
úma,jh isÿ l< reishdfõ Ydka; o¾Ykh iy u.fmkaùu wo;a f,dj ksfhdacH wud;H .=´ fhIayõ h'
mSg¾ian¾.a kqjr tu úma,jh tod mqrd iudcjd§ka m%fndaOu;a lrhs' Ök fldñhqksiaÜ mlaIh udlaia-
meje;s reishka Èk o¾Ykh wkqj Tlaf;dan¾ úma,jh w,,d meje;s f,kskajdofha uQ,sl isoaOdka; f,nkka w.ue;sjrhd meyerf.k f.dia
isÿjQfha Tlaf;dan¾ ui Èkl jqj;a" u; msysgd trg mj;sk h:d¾:hg
cd;Hka;r Èk o¾Ykh wkqj 1917
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaI iuq¿
jev igyk Tlaf;dan¾ 02 od isg wkql+,j Ök ck;dj fufyhjk n,y;aldrfhka r|jdf.k
fkdjeïn¾ 07 jkod isÿ jQ nj 07 od olajd meje;aúK' Tlaf;dan¾ nj fyf;u lSfõ h' Ök f,nkka ckdêm;s
fmdÿfõ ms<s.efka' fldñhqksiaÜ mlaIh bl=;a od meje;a
iuq¿fõ f;audj jQfha —fYa%IaG
Tlaf;dan¾ iudcjd§ úma,jfha
02 jkod iy 03 jkod uq¿ ÿkafka
fldñhqksiaÜjrekaf.a 19 jk c.;a
iuq¿j jqj;a" Bg miqÈk úma,jh isÿ
jQ 19 jk iïfï,kh .ek lreKq
±la jQ fyf;u Ök wx. ,laIK
m iq.sh i;sfha ijqÈ wrdìfha ixpdrhl fhfok w;rjdrfha ;ud w.%dud;H
moúfhka b,a,d wia jQ njg m%ldY l< f,nkka w.%dud;H idâ w,a yßß
meyer.ekSug ,laj we;s nj;a" TYq n,y;aldrfhka r|jdf.k we;s nj;a" f,nkka
100 jk ixj;airh' fldñhqksiaÜ lsÍfï ix{dj ksl=;a l< lDDi¾ iys; Ökfha iudcjd§ .uk ±ka
ckdêm;s uhsl,a wjqka uy;d m%ldY lf<a h'
jHdmdrfha mru wruqKq" wêrdcHjd§ j¾.hg wh;a —wõfrdard˜ kej;a" ;SrKd;aul wjÈhlg msúi we;s
nj;a" Ökfha j¾;udk wruqK Tyq tfia m%ldY lf<a miq.sh isl=rdod trg úfoaYSh ;dkdm;sjreka wu;ñks'
hqoaOj,g tfrys j iduh iy úma,jfhka miq" udi lsysmhla
iudcjdoh i|yd jQ wr.,h h<s fidaúhÜ wdKavqfõ uOHia:dkh jQ;a" jkafka fi!Nd.Hu;a" Yla;su;a"
m%cd;ka;s%l" ixialD;sl jYfhka
fjksishq,djg reishd-Ök iydh
mK.ekaùu hkakhs' fujeks f,kskaf.a ld¾hd,h msysáhd jQ;a"
f;audjla f;dard .ekSu;a /iaùu
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaIj,
iafuda,aks f.dv ke.s,a,g Tjqka .sh
.uk;a úma,jh ms<sn| ±kqu w¨;a
ÈhqKq iduldó fYa%IaG kùk
iudcjd§ rgla bÈlsÍu hhs i|yka fj ksishq,dfõ Kh f.ùï m%;sjHqy.; lsÍu yryd bÈß jir yh ^06& ;=<
wju wdmiq f.ùfï l%uhlg fjksishq,dj yd reishdj tlÕ úh'
ta w;r Ökh m%ldYhla ksl=;a lrñka —Kh m%Yakh˜ ksjerÈ yd iqÿiq wdldrfhka
19 jk jd¾Isl úma,jfha kscìfuys lf<a h' lf<a h'
meje;aùug .;a ;SrKh Tlaf;dan¾ mD;=.d,h ksfhdackh l< tu fjksishq,dj l<ukdlrKh lrk nj m%ldY lf<a h'
úma,jfhka miq" fidaúhÜ reishdfõ
úma,jfha wdYajdoh ,;a ish¨ w.kqjr jQfha fudialõ k.rhhs' mlaIfha m%Odk f,alï äñá%ia fï wkqj reishdj yd Ökh fjksishq,djg ,nd § we;s Kh wdmiq f.ùu i|yd
fokdf.a u fuka meiiqug ,laùu 1924 § f,kska wNdjm%dma; jQfha fldmaÜWïndia wka;¾ wêrdcHjd§ iykodhs fldkafoaisj,g tlÕ ù we;s nj fmkajd fok cd;Hka;r ksÍlaIlhska
mqÿuhg lreKla fkdfõ' h' úma,jfha kdhlhdg .re m%;s úfrdaO;d flfrys wjOdkh tu rg uqyqK fok ÿIalr;dj,ska ñ§u i|yd fuu ;;a;ajh bjy,a jkq we;s njg
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaI lsÍula f,i úma,jfha kqjr fika fhduq lrjQ w;r fj<| fmd<j,a u; m< lr;s'
fhdod .ekSu wd§ ;rÕh .ek lreKq
f,dj mqrd k.rj, fuka u
we;eï .ï kshx.ïj, Tlaf;dan¾
mSg¾ian¾.a kqjr f,kska .%Eâ f,i
kï flßK" 1991 reishdfõ isÿ jQ ±lajQfha h' hqfrdamd ix.uh wdrlaIl .súiqulg w;aika ;nhs
úma,jh ieuÍug lghq;= lf<a h'
ta ksñ;af;ka YS% ,xldfõ meje;s
m%;s úma,jfhka miq h<s;a ta k.rhg
merKs ku ,eìK'
isßhdkq fldñhqksiaÜ mlaIfha
ksfhdað;hd isßhdfõ mj;sk hq frdamd ix.uhg wh;a rgj,a wdrlaIl yd úfoaY wud;Hjreka miq.sh
fkdjeïn¾ 13 od n%i,aia kqjr § kj wdrlaIl .súiqulg t<UqKs' tu .súiqug
wkqj hqfrdamd rgj,a taldnoaO ñ,sgß wdfhdack isÿ lrkq ,nk w;r m¾fhaIK yd
Y; ixj;air W;aijh ixúOdkh fudialõj,g meñKs fldñhqksiaÜ y;a wjqreÿ isú,a hqoaOh flfrys
lsÍug uQ,sl;ajh .kq ,enqfõ YS% iNdfõ wjOdkh fhduq lf<a h' ixj¾Ok lghq;= o lrkq we;' fuu .súiqu PESCO kñka ye¢kafõ'
iy lïlre mlaI ksfhdað;hkg
,xldfõ fldñhqksiaÜ mlaIhhs' fl%ï,skhla f,kskaf.a uD; hqoaOh ksu fjñka ;sfnk w;r hqfrdamd ix.ufhka bj;a jk uyd ì%;dkHh fuu kj wdrlaIl .súiqug úreoaO
YS% ,xldfõ m%Odk;u rx. Yd,dj foayh;a ±l n,d .ekSug wjia:dj rg m%;sixialrKh lsÍfï ±jeka; w;r tu rg m%ldY fldg we;af;a fï u.ska fkafgda j wj;lafiare flfrk njhs'
jk —fk¿ï fmdl=fKys˜ meje;s i,id ;snqKq w;r fkdy÷kk ld¾hhg isßhdj uqyqK § we;s nj fvkaud¾lh" wh¾,ka;h" mD;=.d,h yd fuda,agdj ;ju;a w;aika fldg ke;'
tu iure /iaùfï m%Odk wuq;a;d fid,aodÿjdf.a iaudrlhg mqIafmdaydr lSfõ h' hqfrdamd ix.ufha úfoaY lghq;= ms<sn| m%OdkS f*mfvßld fudfydßks m%ldY lf<a
jQfha wm rdcHfha m%Odkshdh' ta ±laùug o wjia:dj ,eìK' fï fmr iuq¿j, § fuka Okjdofha fuh ft;sydisl wjia:djla njh'
uÜgñka Tlaf;dan¾ úma,jfha Y; ish¨ ;eka Tlaf;dan¾ úma,jhg iy w¾nqoh .ek;a" lïlre mka;s igka hqfrdamfha wdrlaIdj ms<sn| iajhx fmdaIs; ;;a;ajhla we;slr .ekSfï jeo.;a
ixj;airh meje;aùu tu úma,jh bka miq msysg jQ fidaúhÜ wdKavqjg .ek;a" t;rï wjOdkhla fhduq mshjrla f,i fuu .súiqu ye¢kajQfha c¾uksfha úfoaY wud;Hjrhd h'
msÈh yels by<u f.!rjh nj fuu iïnkaO ft;sydisl ia:dkhka h' fkdjQfha m%Odk f;audj jYfhka
,shqï lref.a u;hh' rdcH kdhlhd ta Tlaf;dan¾ úma,jh ieuÍfï fndfyda ksfhdað; uKav, Tlaf;dan¾ f,dalfha úoHd{fhda
foaYmd,k{fhl= ùu fyda fyf;fï
YS% ,xld ksoyia mlaIfha kdhlhd
fldgila ùh' úma,jh iy tys n,mEu .ek jeä fojk wk;=re weÕùu;a ksl=;a lr;s
wjOdkh fhduq l< ksid úh yelsh'
ùu fujeks f.!rj ±laùug wod,
fkdfõ' i;H jYfhka u tu
fkdjeïn¾ 06 jk Èk 19 jk
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaI
iuq¿jg iïnkaO ;j;a /iaùula ùh'
idlÉPdjka fl<jr § fmdÿ
wdhdpkhla ksl=;a flßK' tys
j ir 25 lg fmr 1992 § f,dalfha m%Odk fmf,a úoHd{hska 1700 g wêl
m%udKhla Rcq fldg m%ldYhla lrñka b,a,d iáfha mDÓúh yd Ôjh ms<sn|
j wm ls%hd lrñka isák wdldrh úYd, fjkilg Ndckh fldg udkj ixy;sh
W;aijh ixúOdkh lr ;snqfka
—Tlaf;dan¾ 1917 iudcjdoh foig wjOdrKh jQfha o 1917 Tlaf;dan¾ uyd fÄojdplhlska fíßh hq;= njhs'
ks¾foaYmd,ksl" ks¾ wd.ñl yd
mqk¾Ôjkh˜ hk f;audj hgf;a úma,jfha ft;sydisl jeo.;alu Tjqyq 1992 § fmkajd ÿkafka ´fidaka ia:rh wvqùu" c, iemhqu" id.r Ôùka
ks¾ ckjd¾.sl mokulsks' ta fulS
fulS mlaI iy ;j;a jdu mlaI ms<sn| lreKhs' f,dj mqrd /l.ekSu" le,E úkdYh" ffcj úúO;ajh úkdY lsÍu" ld,.=Ksl fjkialï yd
ft;sydisl isoaêfha jeo.;alu w,,d
30 la muK iuÕ meje;s /iaùuhs' wêrdcHjdohg tfrys j ck;dj f,dalfha ck.ykh jeäúu hk lreKq h'
uq¿uy;a ukqIH ixy;sfha u msÿu
keóìhdfõ iajfmda ^md,l& mlaIfha f.k hk wr.,j,g iydhh m<
mK.ekaùu i|yd h' wjqreÿ 25 lg miq 2017 § tu úoHd{hska f,dalhg fojk wk;=re weÕùu ksl=;a
iy c¾uksfha md¾,sfïka;=fõ m%n, flßK' Okjdoh .eUqre jHyqyd;aul
Tlaf;dan¾ úma,jh úiska m<uqjrg fldg we;'
mlaIhla jk ,skafl fyj;a jdu w¾nqohlg uqyqK § we;' rch
m<uq fmf<a u;jd§ rdcHhla fmr<d mlaIfha iyNd.s;ajh lemS fmksK' iy úma,jh kï jQ f,kskaf.a ck.ykh j¾Okh m%udKj;a mßÈ md,kh fkdlsÍu u.ska yß;d.dr jdhq
lïlre" f.dú iy fin< n, lD;sh m< fldg jir 100 la f.ù md,kh fkdlsÍu ksid" mqk¾ckkSh n,Yla;sh i|yd Èß.ekaùu ,nd fkd§fuka
19 jk fldñhqksiaÜ iy lïlre
weKshla úiska iudcjdoh ia:dmkh hEu iy ,nk jif¾ ld,a udlaia mDÓúh u; Ôú;h mj;ajdf.k hdug wjYH ;;a;ajhka wdrlaId fkdlsÍu u.ska
mlaI iuq¿fõ jeä wjOdkh fhduqq
lsÍu i|yd rdcHhla msysfgõfõ h' f.a 200 jk Wmka Èk ieuÍug mßirh h:dj;a lr.ekSug ls%hd fkdlsÍu ksid mßir ¥IKh wjika lrkakg
flrefka Tlaf;dan¾ úma,jh iy tys
fuh ta Èkj, u b;du;a j¾Kj;a ;SrKh flßK' lshqndjg mkjd yels fkdùu ksid le,E úkdYh k;r lrkakg ;ju;a neß ù we;s ùu hk lreKq
f.da,Sh n,mEu ms<sn|j h' iuq¿fõ
f,i úia;r lr we;af;a wefußldkq we;s t' cd' ;yxÑ bj;a lsÍug n, wkqj wm Ôj;a jk Ôj f.da,h wdrlaId lr.ekSug wiu;a ù we;s njhs'
wdrïNl foaYkh l< reishdkq
udOHfõÈfhl= jQ fcdaka Íâ úiska lsÍu" ksoyia iaffjÍ iy iajdëk fuu ;;a;ajh ksjerÈ lr.ekSug ls%hd fkdl<fyd;a m%udo jQjd jeä úh yels
fmvr,a iuQydKavqfõ fldñhqksiaÜ
,shk ,o —f,dj fi, jQ oi Èk˜ rdcHhlg m,ia;Sk ck;djg we;s nj fmkajd fok úoHd{hska wmf.a Ôjf.da,h /l .ekSug ls%hd lrk f,i b,a,d
mlaIfha kdhl ^iNdm;s& Tlaf;dan¾
kï .%ka:fha h' whs;shg iyfhda.h m< lsÍu;a fuu isà'
úma,jh ;=<ska lïlre mka;sh
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaI 103 n,hg tau;a" tu.ska f,dal Okjd§ whdpkfhys m%ldY úh'
la Ydka; mSg¾ian¾.a kqjr meje;s wdêm;Hhg bka t,a, jQ myr;a" kj tfuka u wêrdcHjd§
Ök-úhÜkdï iyfhda.S;djh kj wjêhlg msúfia
iuq¿jg tlajQfha fYa%IaG Tlaf;dan¾
úma,jfha tlS mru wruqKq bÈßhg
f.khEu i|ydhs' rgj,a 80
iudc l%uhla ìys lsÍug f,kskaf.a
kdhl;ajh hgf;a .kq ,enQ mshjr;a
úia;r lf<a h' fidaúhÜ foaYh
ueÈy;aùïj,g tfrys isßhdj iy
fjksishq,djg fuu wdhdpkhu .ska
iyfhda.h m< flßK'
Ö k ckdêm;s lais ðkamsx.a f.a úhÜkdï ixpdrh" forg w;r kj
Wmdhud¾.sl iyfhda.S;djhg moku iemhQ ft;sydisl ixpdrhla úh'
Ök ckdêm;s lais m%ldY lf<a Ök-úhÜkdï iyfhda.S;djh mq¿,a lrkakg;a"
ksfhdackh l< ;=ka ishhlg jeä u.ska f,dalfha lïlre mka;s .eUqre lrkakg;a" iudcjd§ rgj,a fol yd fldñhqksaÜ mlaI fol w;r in|;d
fldñhqksiaÜ iy lïlre mlaIj,
ksfhdað; msßila by; i|yka jHdmdrh ,enQ iúh ms<sn|j;a" ;yjqre lrkakg;a" forg ls%hd l< hq;= njhs' iduh" ia:djr;ajh yd ixj¾Okh
20 jk cd;Hka;r /iaùu 2018
f;audj hgf;a l;sldjl fh§ug hg;a úð; l%uh ì| fy,Sug bka jQ forfÜ ck;djg;a" l,dmhg;a" f.k taug forg tlaj ls%hd l< hq;= nj Ök
fkdjeïn¾ ui .S%isfha we;Ekaia
tlaùu úfYaI wjia:djla ùh' fiajdj;a" Tyq wjOdrKh lf<a h' ckdêm;sjrhd ;jÿrg;a m%ldY lf<ah'
kqjr meje;afjkq we;'
udlaia iy tx.,aia ,shQ fldñhqksiaÜ fndfyda ksfhdað;fhda c.;a úhÜkdï fldñhqksiaÜ mlaIfha m%Odk f,alï kqfhka fg%dx.a m%ldY lf<a forg
m%ldYkfha wruqKq iy u. fidhd úma,ùh ls%hdoduhg Tlaf;dan¾ w;r iïm%odhsl ñ;%;ajh ;yjqre lrkakg;a" .eUqre lrkakg;a" id¾j wdxYhsl
isÿl< ta úma,jfha ixúOdhlhd úma,jh ;=<ska isÿ jQ fufyh ms<sn| c.;apkaø Wmdhud¾.sl iyfhda.S;djh mq¿,a lrkakg;a" úhÜkduh iQodkï nj h'
jQfha reishka fnd,afIúla mlaIhhs' j úia;rd;aul j l:d l<y'
2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod 3
jd¾.sl wd;;Ska
weú,ùu ms<sn|j
wk;=re weÕùula
fu jr 2011$2012 ck
ix.Kk m%;sM,
wdYs%; j u;= jQ tla;rd wfYdaNk
iudchl fujeks
wúYajdihka
fldgila úfoaY .; ùu;a" n¾.¾
ck fldgia ixl%uKh ùu;a" nj
fmfkhs&
uq;a tu wka;jdoh úiska jvd;a
u úkdYhla isÿfldg we;af;a
uqia,sï m%cdjg ùu o h:d¾:hhs'
ufkdaNdjhla f,dalfha È.= ld,Sk
m%.;shg wys;lr wdldrhg
n,mdkq we;' wm úiska uykais
úisks'
bÈßfha § jd¾.sl yd wd.ñl
wkkH;djhka ys mr;rh
m%jdohla jkafka YS% ,xldfõ mrdch lsÍu iajNdj O¾uhg yd f,dalfha Tjqkaf.a blauka wjidkh úh hq;af;a" udkùh .=Kfhka l%ufhka ;=kS ù ^l=,h kï
uqia,sï ck.ykh n,j;a f,iska iu;=,s; meje;aug Tfrd;a;= f,dal iduh Wfoid wksjd¾h hq;a" nqoaêu;a" ks¾udKYS,S ñksiqka miq.dó wkkH;dj wfydais jQjd
j¾Okh fjñka we;s h hkak
iduQysl W;aidyhla fldkafoaishla jkq we;'& ixLHdjla —nyq;rh˜ njg nyq;r
fkdfok ck.ykhla fia& jvd udkùh jákdlï
h' fuu m%jdoh ;=< cd;sjd§ úI ;=<ska l< hq;= fjhs' fmdÿfõ ish¨ m%cdjkag krl iudchl fujeks wúYajdihka m%cdj njg m;alr .ekSfï jEhu W;al¾Ihg kkajkakd jQ hym;a
wvx.= jk w;r tfia uqia,sï tkï" ish¨ m%;súmdlhkag u. mE§ula jkq mrdch lsÍu iduQysl W;aidyhla i|yd h' f,dalhla .ek n,dfmfrd;a;=
jd¾.sl ck.ykfha j¾Okh we;' ta nj wjfndaO lr.ekSu ;=<ska l< hq;= fjhs' tkï" ish¨ tfia fkdue;s j wij,a ;nd.; yels h'
;¾ckhla f,i;a" isxy, jd¾.sl fldgiaj, ish¨ fokdf.a j.lSuls' jd¾.sl fldgiaj, isák ÈhqKq ckj¾.h nyq;rh njg b;sydifha § th tfia isÿ ù
nyq;rhg tfrys l=uka;%Khla isák ÈhqKq ±kqj;a iudc fldgia úiska udkjjd§" m%.;sYS,S ñksiqka m;alr.ekSfï ksIaM, jEhu we;' ÈhqKq ngysr iudchka
njg;a" jeks l=ms;ldÍ weÕjqï udkjjd§" m%.;sYS,S taldnoaO j .; hq;= jEhula úh i|yd fkdfõ'
l< hq;= ksjerÈ ld¾hh jkqfha" lrd fõ.fhka fmrÈ. jeishka
iys; fjhs' hq;= h' tfia fkdjqkfyd;a" th
ñksiqka taldnoaO iudcfha mj;sk miq.dó w.;Ska f,dal h:d¾:h ;=< ixl%uKh fj;a" th mqoa.,
we;af;ka u fuu ldrKh mrdch lsÍu;a" tu w.;Ska úiska ch .ekSu wiSre lreKla jkq id¾:l;ajh /£ we;af;a m%udKh Wkak;sldó w¾:fhka isÿjkjd
wrnhd úh hq;= udkjjd § ±lau j .; hq;= jEhula ;j;a iudc lKavdhula ;=< we;' ^m%udKd;aul úYd,;ajh& u; úh yels h' tfuka u ;j;a úYd,
yd m%fõYh l=ula o@ isxy, úh hq;= h' tfia tjeks fyda fjk;a wdldrhl tksid h<s;a wjOdrKh l< fkdj .=Kh u;hs' w;S;fha msßila tfia ixl%uKh ùug
ckudOH ;=<ska úúO wd.ïjd§ w.;Ska ckkh ùug ^fyda hq;= jkafka hïlsis iudchl jevjiï iudcfha úYd, N+ñ wfmalaIdfjka isá;a'
foaYmd,k ixúOdk ;=<ska yd fkdjqkfyd;a" th
fmdIKh ùug& we;s bvlv nyq;rh ;=< wmf.a ckj¾.hg m%udKhlg ysñlï lSu n,fha tfy;a" ta rgj,a fuu ixl%uKh
iuyr NslaIQka fj;ska m%p,s; ch .ekSu wiSre ;u rgj,a wdl%uKh lsÍula f,i
ù we;s u;h ksjerÈ fkdjk lreKla jkq we;' ck j¾.h 1901 1971 1981 2012 fkdi,lhs' f,dj úúO ckj¾.
w;r u th jd¾.sl ixys¢hdjg
isxy, 65'4] 72'0] 74'0] 74'9] iïñY%Kh jQ f,dalhla jvd;a
wl=,a fy,k yd jd¾.sl ielh
j¾Kj;a f,dalhla jkq we;'
j¾Okh lrkakd jQ wk;=reodhl YS% ,xld fou< 26'7] 11'2] 12'7] 11'2]
m%jK;djhls' isÿ fkdl< nj;a" 2001 ck f,dj mqrd kd.ÍlrKh ;=<
bkaÈhdkq fou< - 9'3] 5'5] 4'2] olakg we;s tla m%Odk ,laIKhla
ixLHd;aul f;r;=re ix.Kkfha § W;=re kef.
YS% ,xld fhdakl uqia,sï 6'4] 6'7] 7'0] 9'2] jkafka úúO ckj¾.hkaf.a"
úYaf,aIKh lsÍfï § fufia kysr Èia;s%lal 07 l f;dr;=re
wjdrKh lsÍug fkdyels jQ fjk;a 1'5] 0'8 0'8] 0'5] ixl%uKslhkaf.a iïñY%Khla
w;sYfhdala;shg k.d we;s
nj;a" ie,ls,a,g .; hq;= h' njg tu k.r m;aùuhs'
m%nkaOfha ;ru jvd;a fyd¢ka
meyeÈ,s lr.; yelsjkq we;' uqia,sï m%cdj ;=< hï wdldrhl tksid jd¾.sl" wd.ñl weú,Sï
^ck.yk& j¾OkSh ;;a;ajhla mrdch lsÍu;a h' tfia w.;Ska wmf.a wd.ñl m%cdjg ^fuh yd wdêm;Hfha ks¾Kdhlh i|yd bjy,a úh yels úI iudch
miq.sh ix.Kk wjia:djkaj, w¨;ska ks¾udKh fldg m%d:ñl-iduQysl wkkH;djhls& úh' tkï" tjlg m%udKd;aul
ksÍlaIKh l< yels h' tfy;a" ;=< me;srùug W;aidy lrk
§ ,;a" ck.yk f;dr;=rej, jd¾.sl fldgia w;r wd.ñl nyq;rhla ùu hk wdYajdoh úYd,;ajh úiska n,hla ckkh
tu m%jk;djh l%ufhka wvqjkq foaYmd,k ixúOdk" ckudOH
idrdxYhla ^ckjd¾.sl fldgia w;r wd;;shla" ielhla" N=la;s ú£u fya;=fjka f,dalhg fldg ÿks' tkuq;a j¾;udkfha
we;ehs n,dfmdfrd;a;= úh yels yd wd.ñl fldgia mrdch lsÍu"
m%;sY;hka jYfhka& fuys olajd ffjrhla f.dvk.kakka o w¾:j;a hula Wmhd .; yels n,h ckkh lrkafka ±kqu
h' flfia jqj;a" isxy, ckj¾. iyÔjkh iys; kQ;k;ajh
we;' fuys § W;=f¾ yd ol=fKa mrdch l< hq;= fjhs'
fha wvqùula fkdfmkajk j. fkdfõ' nyq;r ckj¾.hlg úisks' tkï wo n,h yd Yla;sh lrd hk wiSre .ufka wksjd¾h
meje;s isú,a .egqï fya;=fjka
by; j.=fjka ukdj ksrEmKh ^whs' tia' ;%ia;jdoh úiska fyda wd..ñl m%cdjlg fyda ^ms<s.ekSu ckkh lrkafka fldkafoaishla fjhs'
ck ix.Kkhg wod< mQ¾j
fjhs' ^Bg fya;=j jkafka hqoaOh f,dalfha iyÔjkhg udrdka;sl tlS rfÜ Wreuh fyda wdêm;Hh m%udKd;aul ks¾kdhlhka ;=<ska
iQodkï úï isÿ l< fkdyels
ndOlhla bÈfldg we;' flfia È.ska È.g mj;ajdf.k hdu jeks fkdj .=Kd;aul ks¾kdhlhka ;drl jrdmsáh
ùu ksid 1991 § ck ix.Kkhla fya;=fjka fou< m%cdfjka hï
wh-jeh m%fõYh
;=< keõ fiajd imhk wdh;kj, whs;sh 100]
u úfoaYSh wdh;kj,g ysñlr .ekSug yels mßÈ
fjkia lr we;' th fuhg fmr 60] l YS% ,dxlsl
whs;shla ysñ j ;snQ cd;sfha jHdmdrhls' tfuka u
fuu fCIa;%fha wo jk úg" YS% ,dxlslhska 12000 la
rgg wk;=reodhlh
muK fiajh lrkq ,nk njg jd¾;d fjhs'
fuu fhdackdj ls%hd;aul ùu;a iuÕ rfÜ
kdúl fiajh iïnkaO j YS% ,dxlsl m%cdjg we;s
ysñlu uq¿ukska u úfoaYslhska w;g m;aùu o
fkdje,elaúh yels h' tf,i u fuh YS% ,dxlsl
jHdmdßl m%cdj j,m,a,g heùfï ;j;a bÈß
muKla njh' fhdackd bÈßm;a lr we;af;a ;uka mshjrla f,ig ye¢kaúh yels h' ±k.kakg we;s
úYajdi lrk úfoaYSh ydïmq;=kka i;=gq lsÍug mßÈ fï jk úg" fï iïnkaOfhka YS% ,xld ksoyia
ñi" foaYSh wd¾Ól lghq;= Yla;su;a lsÍu foig mlaIh ish úfrdaOh ckdêm;sjrhdg bÈßm;a lr
fkdfõ' we;s nj o jd¾;d fjhs'
rg ;=< wd¾Ól m%j¾Okhla ,nd .ekSug kï" fï w;r wh-jeh u.ska w¨;ska uQ,H fCIa;%hg
foaYSh iïm;a ksis f,i Wmfhda.S lr .; yels oud we;s nexl= .kq-fokqj,
f,i cjhla ta i|yd ,nd Èh hq;= h' th úfoaYSh § whlrk noao o ^nexl= yr noao& w¨;a woyila
wdfhdackj,ska muKla ,nd.; fkdyels h' ta fkdfõ' th fuhg fmr o rdcmlaI rcfha uq,a
i|yd rg ;=<ska l< hq;= foa ksis f,i y÷kd.; ld,fha § o meje;s noaols' jHdmdßl wxYj,g oud
hq;= h' isÿlr we;af;a foaYSh;ajh l%udkql+,j jeiS ;snQ tu noao fujr iEu nexl= .kq-fokqjlg u
hk f,i i,iajd úfoaY wdfhdackj,g fj<| oud we;' úfYaIh thhs' tfy;a" úúO wxY úiska
fmd< uq¿ukska u újD; lsÍug bv lv ie,iSu ñka nexl= .kq-fokqj,g isÿjk
h' fuh m%;sm;a;suh m%Yakhla muKla u fkdfõ' ydksh fmkajd ÿka miq th bj;a lrkq ,eîh'
bÈßfha § fï ksid foaYSh ck m%cdjg ,efnk uQ,H fj<| fmd< ls%hdldÍ;ajhg ndOd muqKqjk
m%;sM, Nhdkl jk neõ fmkajd §ug wmg isÿfõ' fujeks ks,Odßjd§ fhdackd j,ska wd¾Ól lghq;=
fuys § wm WodyrK lsysmhlg fhduq fjuq' mk.ekaùula isÿ fkdfõ' isÿjkqfha wd¾Ólh ;j
rfÜ m%Odk k.rj, bvï iy f.dvke.s,s n, ;j;a ÿ¾j, lsÍuls' fuu noao mdßfNda.hdf.ka
ysñlu úfoaYSh wdh;kj,g ,nd .ekSug bv ,nd wh fkdlrk neõ rch mejiqj o m%dfhda.sl;ajfha
§ ;snQfha fldkafoais iys;j h' tfia bv ,nd § § th i;Hfhka f;drh'
;snqfka 06 jeks uyf,a isg by< uy,a i|yd muKs'
l= vd ue;sjrKhg fmr bÈßm;a lrkq ,nk
wh-jeh iyk wh-jehla jkq we;s njg
ck;dj ;=< úYajdihla ;snqKs' tfy;a" ±ka th
ch .ekSug fkdyels nj fujr wh-jeh fhdackd
u.ska o ;jÿrg;a m%o¾Ykh ù ;sfí'
wdrïNfha§ u wh-jeh fhdackdj,sfha i|yka l<
thg fya;= jQfha my< uy,aj, ysñlu foaYSh m%cdj
i;=j ;nd .ekSfï wjYH;djh ksid h' tfuka
fï w;r u rg ;=< m%jdyk moaO;sh fjkia
lsÍug woyia lrñka lr we;s fhdackd wo jk úg
rg ;=< m%jdyk fiajfha we;s .eg¨ jika lsÍug
ì| jeà ;sfí' uqo,a wud;H ux., iurùr bÈßm;a u ;rÕldÍ;ajfha § tu fldgi úfoaYslhkag f.k we;s woyia nj o úYajdi l< yelsh' wh-
mßÈ iudc fj<| fmd< wd¾Ólhla f.dvkeÕSu
l< ux., wh-jeh miq.sh jir ;=k ;=< u rch ysñùu j,lajd ,Su i|yd h' fujr whjefha § tu jeh ;=<ska ÿïßh fiajfha fuka u wksl=;a m%jdyk
i|yd ;u rch lghq;= lrñka isák nj mejiqj
f.k .sh ÿ¾j, wd¾Ól l<ukdlrKh m%o¾Ykh fldkafoais bj;a lr f.dvke.s,sj, my< uy,a o lghq;= ksis f,i kshdukh lsÍu iïnkaO j ,nd
o fj<| fmd< iy wd¾Ólh ta foig yerùula
jQ ;j;a È.=jla jQ neõ ±ka meyeÈ,s h' wh-jeh ñ,§ .ekSfï whs;sh úfoaYslhskag ,nd § ;sfí' § we;s ie,ls,a,la fkdue;s ;rï h' fuu fiajhg
isÿ ù fkdue;s nj fmkajd Èh hq;= h' tf,i u
fhdackd iïnkaOfhka woyia fhduq lsÍug fmr rg ;=< jHjidhl m%Yakj,g wduka;%Kh lsÍula ñka b;d È.= ld,hla ;siafia rg ;=< wdrlaId l< wo wjYHj we;af;a läkï úi÷ï fõ' ;sS%ú,a
tys m%fõYh ms<sn| j hula m%ldY lsÍu jeo.;a fuka u jHdmdr mK .ekaùu;a" isÿjk nj mjid m%Odk Yla;shla fuka u N+ñh o úfoaYSh m%d.aOkh lrejkaf.a m%Yakh idlÉPdjg n÷ka l< hq;af;a o
h' ;snqkd jqj o fuu fhdackdj,sh ;=<ska isÿjkqfha fjkqfjka újD; lr ;sfí' fï ksid bÈß ld,fha tu fiajh w.hñka ñi thg ks.%y lrñka fkdjk
wm mqj;am; u.ska o fuu ;Srej u.ska o rg ;=< foaYSh jHdmdßlhdg ysñ fj<| fmd< mx.=j o § fld<U" .d,a," ud;r" uykqjr" l=reKE., jeks nj o fmkajd Èh hq;= h' fï jkúg" ;reKhska
wd¾Ól l<ukdlrKh ms<sn|j b;d jeo.;a jQ úfoaYslhskag újD; lsÍula nj fmkajd Èh hq;= j ÈhqKq jk k.rj, jákd f.dvke.s,s úfoaYSh ,laI .Kkla fï fiajfha fh§ isák w;r tys
lreKq rdYshlA tl È.g u bÈßm;a l< nj wm ;sfí' wdh;kj,g ysñùu je,elaùug fkdyels jkq lrkq ,nk fjkialï m%dfhda.sl úh hq;= fjhs'
mdGlhd okS' ta wkqj wd¾Ól ÈYdk;sfha .uka we;' fuu fhdackdj ls%hd;aul lsÍug bv ,nd
rg bÈßfha we;s wd¾Ól wNsfhda.h b;d
ÿkfyd;a" th YS% ,xldfõ N+ñfha whs;sh ms<sn| j
ud¾.h f;dard .ekSulska f;drj whdf,a hk ;SrKd;aul h' tjeks ;;a;ajhla ;=< wmg olaIsK lxldkïf.a
;SrKd;aul m%fõYhla jkq we;=jdg ksiel h'
o¾Ykhlska" rg bÈßfha we;s wd¾Ól wNsfhda.h fmfkkafka fuu wh-jeh ;j;a fYdald,dmhla dakshinak78@gmail.com
fï w;r ;j;a fhdackdjla u.ska YS% ,xldj
4 2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod
ux.,f.a wh-jefha
úYaf,aIKhla fkdue;s j ;u fhdackd
idOdrKSlrKh lrkafka flfia o@ mßÈ iSks fnda, fuka we;eï idOkSh
fhdackd lr ;sfí' ta YS% ,xld ksoyia
;=kafjkqj hymd,k rch úiska 2015 mlaIh mskùu i|yd h' tfy;a" wh-
wh-jeh m%;sfYdaOkh lrkq ,eî h' jefha foaYmd,kh kj ,snr,ajdoh
foaYmd,kh
uyskao rdcmlaI rch úiska iïmdokh Tiafia Okm;s mka;sh fmdaIKh lrñka
lrkq ,enQ 2015 wh-jeh kj rch b;sß jk hula fmdÿ ck;djg ,nd§u
hgf;a m%;sfYdaOkhg ,lalsÍu f;areï h'
.; yels h' m%;sm;a;s m%uqL;d fjkia
jk neúKs' wo rg ;=< l:dnyg ,la ù ;sfnkafka
îr o" .,a wrlal= o" lismamq o hkak f;dard
2016 iy 2017 wh-jeh jd¾;d bÈßm;a .ekSu ms<sn|j h' l=ula f;ard .;a; o tys
lrkq ,enqfõ kj rcfha u wh-jeh h' jdish Okm;s mka;shg h' mSvkh fmdÿ
ta wkqj we;a;jYfhka u 2015" 2016 Tyq o foaYmd,k i;ajfhl= jk neúka ixj¾Okhg wjYH uqo,a —Kh˜ ;=<ska ksid fnda,h hQ' weka' msfhka YS% ,xld ck;djg h' wh-jefha ienE foaYmd,kh
iy 2017 wh-jeh ;=kla u ls%hd;aul th o f;areï .; yels h' ,nd .ekSug h' tfia Kh ,nd .ekSu ksoyia mlaIhg;a" rks,af.ka uyskao fulS wjfYaI fhdackdj,ska jika lrkq
lrkq ,enqfõ hydmd,k rch hgf;a i|yd kj Wml%u fhdod f.k ;sfí' rdcmlaIg;a" uyskaof.ka pkaøsldg;a" ,en we;' wh-jefha ienE foaYmd,kh
rch wh-jeh yryd iy ;u m%pdrl
h' tajd iïmdokh lrkq ,enqfõ NdKavd.dßl ì,a m;%j,g wu;r j mdialr isáhdg jevla ke;' uq,a jro md¾,sfïka;=j ;=< o u;= jkafka ke;'
udOH yryd iudc.; lr,Sug W;aidy
ysgmq uqo,a weue;s rú lreKdkdhl —ne÷ïlr˜ w;sf¾l j y÷kajd § ;sfí' uq,a mdml¾uh kj ,snr,ajdoh je<| ckudOH cd,h úiska Bg wjYH bkaOk
.kafka —Kh W.=,˜ flfrys ck;d
úisks' ish¨ wh-jeh uqo,a weue;sjrhd ne÷ïlr ud¾.fhka uQ,H m%d.aOkm;s .ekSu h' 1978 wdKavq l%u jHjia:dj imhkq fmfka' —nÿ mkjkak tmd˜ hk
wjOdkh fhduq lr .ekSug h'
úiska iïmdokh l< o ta ish,a, ia:rfhka Kh ,nd .ekSu i|yd tu f.k wdfõ o Bg wjYH jHjia:duh fmdÿ igka mdGhla we;eï m%.;sYS,S
wd¾Ól weue;sjrhd jQ w.ue;s rks,a —Kh W.=,˜ rdcmlaIjrekaf.a
ne÷ïlr Wml%uh fkdfyd;a WmlrKh Yla;sh ,nd .ekSug h' fldgiaj,ska o u;= ù ;sfí' Okm;s
úl%uisxyf.a ±lau" Wmdh ud¾." Wml%%u flrejdjla nj fmkajd ;u j.lSfuka
fhdod .kq ,efí' nÿ iSud" nÿ iyk" j;auka rcfha m%Odk wd¾Ól wNsfhda. mka;sfhka nÿ whlr,Su kj;d ,Sug
iy m%uqL;d wkqj iy ta u; ls%hd;aul neyerúug ux., W;aidy .kS' ;uka
nÿ iud" we;=¿ úúO Wml%u ud¾.fhka fudkjd o@ rdcH wdodhu wvqùu" úfoaY lrk b,a,Sula±hs wms fkdoksuq' we;eï
lrk ,o wh-jehhs' ta wh-jeh ;=fka ,nd.;a úYd, Kh m%udKhg fya;=
talrdYS lr.;a m%d.aOkh by< fmd,shg úksuh wvqùu iy tu wvqj msßuid jD;a;Sh iñ;s mjd tjeks b,a,Sïj,g
m%;sM, ljf¾ ±hs uek ne,Sug ld,h jYfhka rdcmlaIjrekaf.a Kh .ekSu
Kh jYfhka rchg ,ndfohs' .ekSu ksid we;s jQ Kh w¾nqohhs' fuh iyh olajkq fmfka' Tjqka wh-jeh
meñK ;sfí' wújdofhka" iajdNdúl bÈßm;a lsÍug W;aidy .;a; o we;a;
m%d.aOk uqo,d,s tlame;a;lska nÿ fuh ±ka plS%h ls%hdj,shls' fhdackdj,sfha foaYmd,kh fkd;ld
fya;+ka tkï ;ukaf.a md,kfhka jYfhka fuu —Kh W.=f,a ˜ m%Njh
fkdf.jd b;sß lr .kakd uqo,a Okm;s foaYmd,khg jdis jk ckms%h
ndysr j isÿ jQ foa wh-jeh ls%hd;aul l=ula o@ th o;a; u; f.dvke.sh hq;= ±ka tlu n,dfmdfrd;a;=j úfoaY
rfÜ mj;akd fmd,S wkqmd;hg by< igka mdGj,g hgfjkq olakg ,efí'
lsÍug n,mdkakg we;' tajd ms<s.; ;¾lhla iy nei .; hq;= ks.ukhls' Kh iy úfoaY wdOdr muK h' úfoaY
m%;sY;hlg Kh jYfhka rchkag rdcH wdodhu jeälr,Su fk;elSu
yels idOl h' tfy;a" we;a;jYfhka u —Kh W.=,˜ f.da,Sh m%jK;djhls' m%d.aOk wdfhdack wfmalaId l< o ;=<ska isÿjkafka kj ,snr,ajdohg rg
uqo,a iemhSu kj ,snr,ajdofha w¨;a .,d tkafka ke;' .; jQ jir 40 ;=<
o< foaYSh ksIamdokh my; jeàug fya;= f,dj mqrd ixj¾ê; fuka u ixj¾Okh ;j ;j;a ;,a¨ ùuh' by< ;,fha
u Wml%u hhs' ixj¾Okh jk rgj,a fkdmeñKs úfoia m%d.aOk wdfhdack ±ka
jQfha md,kfhka ndysr fya;+kag jvd jk rgj, ±lsh yels m%jK;djhls' fuu jegqma ,nk wh" wdodhï nÿ f.ùfuka
muKla fkdj ixj¾ê; rgj,a mjd wo .,d ta o@ wmg ,enqfKa úfoaY wdOdr
;u md,kh ;=< ls%hd;aul jQ fya;+ka h' úIh wd¾Ól iy iudc úoHd{hka w;r j<lajd,Sug ;e;a lsÍfuka isÿjkafka
Kh W.=,g yiq ù ;sfnkafka fuu ke;akï myiq Kh wdOdr h' uyje,sh
2018 wh-jeh fhdackd bÈßm;a lsÍug újdohg ,la ù we;s ;shqKq .eg¨jls' iudcfha my< ;,fha ck;dj
m%;sm;a;sh ksidh' f.dvke.=fõ ta wkqj h'
fmr" .; jQ jir ;=k ;=< we;s jQ jir úiail muK .eUqre m¾fhaIKj, wdrlaIKh lr,Sfuka j<lajd,Su h'
idOkSh fuka u ksfIaOkd;aul idOl m%;sM, yeáhg nei.; yels tla wm fï Kh W.=,g meg,Su wdrïN j;auka f.da,Sh wd¾Ól mßirh wod<
ljf¾±hs ck;djg lreKq myod §u ks.ukhla jkafka uQ,H fCIa;%fhys jkafka 1978 wh-jeh iuÕ h' ish¨
wh-jefha tla wruqKls' ta wkqj" kj l<ukdlrK hhs' nÿ m%;sm;a;s iy nÿ wfydais lrkq ,en wdodhï noao
wh-jefha fhdackd idOdrK o" wjYH o rdcH uQ,H m%;sm;a;sh fuys mokuhs' wvqu m%;sY;hg wvqlrkq ,eî h' rdcH
hkak ;SrKh lsÍu wjYH jkafka h' kj ,snr,a wd¾Ól m%;sm;a;sh hgf;a" wdodhu 1978 ^24]& isg 2015 ^10]& olajd
tjekakla ux.,f.a w;ska isÿ fkdù h' fõ.fhka ish¨ rgj, iudch ;=< my; jegqfka tu nÿ m%;sm;a;sh fya;=
th o ;u j.lSu meyer yeÍuls' u;= ù we;s uQ,H m%d.aOk ia:rh" ;u fldg f.k h'
ux.,f.a ux., wh-jeh bÈßm;a lsÍfï Okh talrdYS lrf.k we;af;a nÿ jir 40 l kj ,snr,ajdohg miq wms
§ bÈßfha § meje;aùug kshñ; m<d;a m%;sm;a;s ,sys,a lr,Su iy ta fjkqjg ±ka Kh W.=f,a ysr ù isáuq' ta wkqj
md,k ue;sjrKh .ek jeä wjOdkhla Kh iemhSu ;=<sks' fuh tl u ldisfha fuys m%Njh 1978 frdkSf.a wh-jehhs'
fhduq lr ;sfnk nj meyeÈ,s h' tu fome;a;hs' —nÿ iy Kh˜ ta fome;a;hs' jdudxYsl mlaI uq,isg u óg ±ä
we;s-yels mka;sfhka nÿ Wmhd .kakjd f,i úreoaO jQfha fuu —Kh W.=f,a˜
foaYmd,k ,shqïlre úisks
ksid wld¾IKSh fhdackd bÈßm;a
lsÍug ux., wu;l lr we;af;a ke;' fjkqjg rch fmd<Ujkq ,en we;af;a ysrjk njg wk;=re yÕjñks' tu
ðkodi lxldkïf.a
wd
lñgq
Kavql%u
uKav,fha
w;=re
jHjia:d
fufyhqï
jd¾;dj
ms<sn| md¾,sfïka;= újdoh
miq.sh i;sfha ksud úh' tu w;=re
w¨;a
jd¾;dj t<s ±la jQ jyd ta ms<sn|
rg ;=< we;s jQ ixjdoh w;sYh
ms<sl=,a iy.; h' úfYaIfhka uyd
ix>r;akfhka t,a, jQ úfõpk
yd ksfõok ffu;s%h" lreKdj"
iudkd;au;djh mokï lr.;a jHjia:djg
tfrys
fn!oaO yr moaO;shg o le,,la
nj i|yka lrkq jà' lf;da,sl"
yskaÿ" ia,dóh mQcl;=ukq;a"
ksy~ j .skakg msÿre fkd±óu
hq;= nj f.da;s%l ukilska ls%hd fkdlf<a h' tys úmdlj,g uqyqK ckdêm;s l%uh;a thska isÿ jQ t<fUk m<d;a md,k ue;sjrK
jkafkda
Tjqka i;= nqoaê m%Ndjh fmkakqï
lrk wfma foaYmd,k l=ylhkag fokafka rfÜ uq¿ uy;a ck;dj wksgq m%;sM,hka o iuÕ h' fõÈldfõ ;¿urK lreKla
lrkakla úh'
f;areï fkdhdu wNd.Hhls' nj ;ju;a f;areï fkd.kS' tfy;a" úOdhl ckdêm;s l%uh njg cd;sjdoh yd wd.ïjdoh
úOdhl ckdêm;s l%uh wfydais wfydais l< hq;= njg uyd m;ajkq we;' ta iQodku ±ka ±ka
tfia u ish¨ i;ajhska ksÿla nyq jd¾.sl" nyq wd.ñl
lr cd;sl m%Yakhg úi÷ï we;s
kj wdKavql%u jHjia:djl
wjYH;djh fjkqfjka fmkS
ksfrda.S lsÍu" iduh" wkqkag
ie,lSu foidndk mkai,aj,
tlsfkldg fjkia jQ ixialD;Ska
we;s rgl ish¨ cd;Skaf.a whs;Ska
f>daIdjla l< we;eïyq o fï
ixjdofha § úOdhl ckdêm;s ljryq o@ b;d meyeÈ,sj u ±l.; yel'
fï m%;s.dó W;aidyhg tfrys
mälalï mqrjk fidaudrdu,d o iqrlaIs; l< hq;af;a wdKavql%u l%uh ;jÿrg;a ;nd .; hq;= hhs j lghq;= l< yelafla jfï
isá ish,af,da u fï f.da;S%h mejiQy' n,fõ.hkag muKs' thg tfrys
th f;areï fkd.ks;s' jHjia:dfjks' th f.da;s%l
ixjdohg tla fkdù h' idfmalaI j fm< .eiSu jug mejfrk
wfma rfÜ jd¾.sl fjkialï ukilska l,amkd lr ilia l< n,hg flá u`. mkai,a .dfka
j is;k úg th ksjerÈ h' kj nrm;, j.lSula o fõ'
fya;= fldg weú,S .sh cd;sl hq;= ld¾hhla fkdfõ' f.dia cd;sjdoh yd wd.ïjdoh
jHjia:djl wjYH;djh jfuka
m%Yakh hqoaOhla njg m;a j kj jHjia:djla i|yd jQ weúiaiSu njg l,a we;sj u kj wdKavql%u jHjia:djla
mgkaf.k taldêm;s jHjia:dj
w;sYh úkdYhlska fl<jr úh' fhdackdj,shla ilia lr we;af;a l,amkd l< f.da;%jd§yq tu ks¾udKh lr .ekSfï
ks¾udKh l< hQ' weka' mSh o
thska wysñ jQ ñksia Ôú; h<s uyck ksfhdað;hka" fiiq jHdhduh È.g u lrf.k .sh ld¾hhg n,mEï t,a, lrk
kj jHjia:djl wjYH;djh
wmg lsis Èkl yuq fkdjkq we;' mlaIj, iy uyck;djf.a iy w;r kj jHjia:djla ks¾udKh ksfYaOkd;aul ;;a;ajhla ±l.;
fjkqfjka ;u u;h fjkia ;;a;ajhla ;=< fï wdKavqjg t,a,
cd;Ska w;r jQ fooÍfï fodaxldrh nqoaêu;=kaf.a woyia o ie,ls,a,g lsÍfï ck;d wNs,dIhg Tjqka yels jqj o cd;Ska w;r ixys¢hdj
fldg tlaùu iq¿mgq isÿùula ù we;s ck;d fkdleue;a; Tjqka
iQlaIu f,i yria ù we;' ;srir ixj¾Okh Wfoid wfma
o fkdfõ' flfuka flfuka f;areï fkd.ks;s' kj jHjia:d
md¾,sfïka;=j ;=< o fuu rgg kj jHjia:djla wjYH nj
uq¿ rg u kj jHjia:djl jfï hhs lshd .kakd jrm%ido wysñ ks¾udKh lr .ekSu wdKavqj ish¨ n,fõ. f;areï .; hq;=
fhdackdj,sh ms<sn| jQ újdoh
wjYH;djh tlafjk ;ekg kj wjia:djd§ mqoa.,hka o jHjia:dj iEySulg m;aúh fkdyels h' tu
wxl tfla m%uqL;d ,ehsia;=fõ h'
jHjia:d l;sldj n,j;a úh' tlalr .; hq;= lreKla úh' th
oaú;shsl lreKla nj lSug mgka újdofhka o fmkS hkafka rgg
tfia isÿ fkdjqKs'
nqoaêu;=ka fï wjia:dfõ ksy~
kj jHjia:djl m%Yakh ms<sn|
wfma foaYmd,k mlaI wjxl f.k ;sîu jug lrk ,o ks.djls' ta wjYH kj jHjia:djla ks¾udKh
uq, isg u isÿ úh hq;= j ;snQ
fkdù wjxlj u ;u woyia
lr .ekSug f.da;s%l woyia we;s yd kj jHjia:djl idOkSh
fkdjkafka uka o h;a m%Yakh mqoa.,hkag lg o mql o mg,eù we;' ksfhdað;hka yria jk nj h' tla tla md¾Yajh w;r isÿl< hq;= wjYH;djh rfÜ ck;dj yuqjg
b;d meyeÈ,s h' ta foaYmd,k idlÉPduh tlÕ;djhka we;slr
jfï hhs lshd .kakd jrm%ido f.k hd hq;= h'
n,h ,nd .ekSug we;s wjldY ;ju;a myj f.dia ke;' hqoaOh f.k h' jHjia:djla fkdjQ tu .ekSug lghq;= fkdl< wdKavqj
wysñ jkq we;s njg we;s mgq wjika fj;a u YS% ,dxlsl ,shú,a, ms<sn| rg ;=< fudaÿ wysñ wjia:djd§ mqoa.,hka o úkdYhg wjYH jkafka b;d iq¿
ck;dj w;r o kj wdKavql%u
wjia:djd§ Wjukdj ñi wka cd;sh f.dv kexùfï ld¾hh l< ixjdoh j¾.jd§ f.da;S%h jHjia:dj oaú;shsl lreKla nj ld,hls' tfy;a" m%;sks¾udKhg
jHjia:djla ks¾udKh lr
fohla fkdfõ' rfÜ wd.ïjdoh" bgqlsÍug tjl md,lfhda wjxl iy wd.ïjd§ m%jk;d biau;= lSug mgka f.k ;sîu jug úYd, ld,hla hkq we;'
.ekSfï ienE wjYH;djh ms<sn|
cd;sjdoh wjqiaid ku f,dl= lr fkdjQy' .egqfuka W.;a mdvï l< ixjdohls' th nqoaêu;a" lrk ,o ks.djls' ta mqoa.,hkag b;sydih mqrd wmsg we;af;a
±kqj;a ùfï ls%hd ms<sfj;la f.k
n,hg tau Okm;s foaYmd,kfha iy m%;sixOdkh ms<sn| fhdackd yrj;a yd m%Yakh y÷kdf.k lg o mql o mg,eù we;' úYd, w;a±lSï iïNdrhls' tfy;a"
hdug wfmdfydi;a úh' m%Odk
tla Wmdhls' we;=<;a jd¾;d ls%hd;aul thg m%fõYùug WmldÍ fkdjQ fï ks¾udKh ù we;s ish¨ mlaI fol tla j wdKavqj l< ta w;a±lSï u; msysgd lghq;=
ish¨ cd;Skag tla rgla ;=< fkdlf<a h' hqoaOhg ;=vqÿka lrÉp,hla u úh' ;;a;ajhkag wdKavqj Rcqj u o Tjqka w;r o uq,ska u we;slr lsÍug wfma foaYmd,k{hkag
iduldó j Ôj;aùug we;s fya;= idOl bj;a lr ienE n,h fn§u ms<sn| ixjdoh j.lsj hq;= h' m%Yak w;.dñka" .; hq;= tlÕ;djla i|yd lghq;= we;s fkdyelshdj wNd.Hhls'
wjldY mq¿,a j ks¾udKh úh ixys¢hdjla we;s lsÍug lghq;= lr,shg tjkafka taldêm;s" l,a urñka ld,hg ndr § isák l< nj;a fmfkkakg ke;'
wdKavql%u jHjia:djla
i|yd fou<" uqia,sï tl mqoa.,fhl= w;g n,h ysñ
ùfuka rg ;=< we;s jQfha uyd
ck;dj b;sydifha úkdYhls' th 2015 ckjdß
m%:u jrg uQ,sl ckdêm;sjrKh u.ska uyskao
f.dvk.uq
tlÕ;djhka rdcmlaI uy;d n,fhka bj;a
lsÍug uQ,sl fya;=j úh' taldnoaO
lsysmhlg meñK úmlaIh 1978 jHjia:dj /l
we;' bÈßm;a ù .ksñka uyskao rdcmalI uy;d
we;s jHjia:d kej; n,hg m;a lsÍug W;aidy
ú Odhl ckm;s l%uh uy ue;sjrK" m<d;a iNd yd ms<sn| jdÑl j yd ,sÅ; woyia tmd 1978 jHjia:dj ;jÿrg;a fhdackdud,dfõ orkafka kej; rg ;=< úOdhl
wfydais lr YS% ,xldfõ m<d;a md,k ue;sjrKj, ,nd .ekSu ms<sn| wud;H uKav, ;nd.; hq;= hhs y~ k.k ckdêm;s n,hla we;s lsÍu i|yd
taldnoaO úmlaIhg h' ish¨ cd;Skag iu whs;sjdislï
j¾;udkhg fuka u wkd.;hg § tlai;a cd;sl mlaIh yer wkque;sh iys; j idudðlhska tldnoaO úmlaIh thg tla ù
.e,fmk kj wdKavql%u ish¨ foaYmd,k mlaI n,h 20 fokl=f.ka hq;a" wdKavql%u isák uyck tlai;a fmruqK"
tlÕ úh fkdyels ,efnk wdKavql%u jHjia:djla
jHjia:djla iïmdokh lsÍu ,nd .;af;a 1978 wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh ms<sn| msú;=re fy< Wreuh" cd;sl jpk we;akï Bg iïmdokh lr .ekSfuka ish¨
i|yd bÈßm;a lr we;s fhdackd jHjia:dj fjkia lsÍu i|yd woyia úuiSfï lñgqjla u.ska ksoyia fmruqK" isxy, fn!oaO tlÕ úh yels jpk fokdf.a Ôú;j,g o wdrlaIdj
ud,dj ms<sn| rg ;=< f.dvkef. h' tfy;a" n,h ,nd .ekSfuka h' tu fhdackdud,dj wud;H wd.ñl kdhlhskaf.a meálsßh ,efí' cd;Ska w;r we;sjk
bÈßm;a lsÍug fkdikaiqka;dj ;uka hqoaOhlg
ñka mj;sk ixjdoh ish¨ cd;Ska miq" 1978 jHjia:dj fjkia lf<a uKav, wkqlñgqjla u.ska o i,ld n,k úg" Tjqka ish¨
w;r fkdikaiqka;djhla we;s ke;' 2015 ckdêm;sjrKh yd wkqu; lrk ,§' tfia u ish¨ fokd cd;sjd§ uqyqKqjrlska n,h ndOdjla ke;' th uq, mqrK wä;d,u ilia
lsÍug iu;a ù we;' ±kg rg uyd ue;sjrKfhka miq 1978 foaYmd,k mlaIj, woyia o thg ,nd .ekSu i|yd igka lrk l< yelafla idlÉPd lsÍuls' m<d;a iNd l%ufhka
rg fnokafka ke;akï" ±kg
;=< ls%hd;aul 1978 wdKavql%u jHjia:dfõ iïmdol mlaIh we;=<;a ù we;' 2017 Tlaf;dan¾ wh fj;s' 1978 jHjia:dj fuka ;=<ska h' ;uka orK bÈßm;a ù we;s fhdackdud,dfõ
jHjia:dj bÈßm;a jQ wjia:dfõ jQ tlai;a cd;sl mlaIh 1978 30 fjks Èk fuu fhdackdud,dj u 1986 bkaÿ ,xld .súiqu hgf;a
§ tu jHjia:dj mqoa.,fhl= jHjia:dj fjkia l< hq;= hhs md¾,sfïka;= újdohla i|yd m<d;a iNd l%uh y÷kajd fok
u;h isxy, ck;dj we;s jpkj,ska rg fnokAfka@
yg wêl n,;, talrdYS jk meyeÈ,s ia:djrhlg meñK bÈßm;a ù we;af;a ;jÿrg;a wjia:dfõ § YS% ,xld ksoyia w;rg f.k f.dia tjekakla isÿ jkafka kï" tu
taldêm;s" nyqN+; jHjia:djla we;' woyia ,nd .ekSu i|yd h' mlaIh" uyck tlai;a fmruqK Tjqka ;=< rg fnokjd jpk bj;a lr .ekSu wmyiq
f,i ye¢ka jQ ish¨ foaYmd,k fujeks m%cd;ka;%jd§ ls%hdj,shla yd ck;d úuqla;s fmruqK rg ld¾hhla fkdfõ' md¾,sfïka;=
YS% ,xld wdKavql%u jHjia:d hk u;h bÈßm;a jdo újdo fyda cku; úpdrKh
mlaI ±ka tu jHjia:dj fjkia uKavmfha 202 iema 21 fufyhqï 1972 yd 1978 jHjia:djka i|yd .sks ;nd cd;sjd§ flda,yd,hla
fkdl< hq;= hhs m%ldY lr;s' 1978 ls%hd;aul fkdù h' kej; rg ;=< f.dv ke.Sug
lsÍu cd;sjdoh ta i|yd fhdod.; yels h'
lñgq jd¾;dj ilia lr we;af;a
ka miq" meje;a jQ ckdêm;sjrK" wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh w¨;a wdKavql%u jHjia:djla ls%hd lrñka isá;s' isxy, fn!oaO biau;= lsÍuls' ch;siai l=,;=x.
6 2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod
udOH ixialD;sfha
jHdmdrhg 2017 j¾Ihg jir 25 la imsfrhs'
25 jk ieureï Wf<, ziudc j.lSula iys; ksoyia udOH ixialD;shlaZ iuq¿j
jYfhka ckudOHfõ§ka" ifydaor ckudOH ixúOdkj, ksfhdað;hka" úoaj;=ka yd
iudc l%shdldÍkaf.a iyNd.s;ajfhka fkdjeïn¾ 21 jeksod oji mqrd fld<U" ,laIula
lÈr.du¾ uOHia:dkfha § ieuÍug ksoyia udOH jHdmdrh ie,iqï lr ;sfí' fï
fjkila keye
ksoyia udOH jHmdrfha tod fuod ld¾h Ndrh ms<sn| tys j¾;udk le|jqïlre iS'
fodvdj;a; uy;d iuÕ zwe;a;Z l< ixjdohhs'
we,siaf.a úiau,ka;h - 1
zwe ,siaf.a úiau,ka;hZ wm l=vd l< lsh jQ l;kaor fmd;ls'
we,siaf.a úiau,ka;fha mshú f,dj ish,a, ;sfnkafka lKmsgg
h' Y%S ,xldfõ wm isákafka o zwe,siaf.a úiau,ka;fhaZ oehs isf;k ;rug
ish,a, lKmsgg fmfkk ;;a;ajhla wfma foaYmd,kfha oelsh yelsh'
fï zwe,siaf.a úiau,ka; Y%S ,xldfõZ § President hkq zckhdf.a
wêm;shdZ fyj;a zckdêm;shZ' zmqrjeishdZ hkq fok fohla ld,d
kdhlhska lshk w;g kefjk zhg;a jeisfhlsZ' zkS;sfha wdêm;Hh
f.dv ke.SuZ hkq zwjkS;sh rc lsÍuhZ' jHjia:djla wjYH jkafka
zmd,lhska md,kh lrkakgZ fkdj zTjqkag wiSñ; f,i n,h fokakg
kï" wdkhk úhoï jeäùu" ksIamdok iy ixialD;sl ndOdjka tug h' fïjd hZ' zúOdhl ckdêm;s l%uh wfydais lrkjdZ hkqfjka woyia lrkafka
wpd¾h ksu,a i|r;ak úhoï wêl ùug yd th ,xldfõ h:d¾:jd§ wd¾Ól ixj¾Ok udjf;a we;s zth /l .ekSu hZ' ish,a, jgyd .; hq;af;a lKmsgg h' ud wo fï
iS >% wd¾Ól ixj¾Okhla idlaId;a wmkhkhka ;rÕldÍ uÜgfuka my< m%Odk; u wjysr;djhka h' ,shkakg mgka .kafka úOdhl zckdêm;s l%uh wfydais lsÍu" oeka zth
lr.ekSug ta i|yd jk ;;a;ajhlg jeàug fya;= jk njhs' jdKsc iS>% j¾Okhlg wjYH u wd¾Ól yd /l .ekSuZ njg m;aùu .ek h'
ksfIaOlhka ixLHdj bj;a lr .ekSu wdrlaIKjd§ m%;sm;a;s rfÜ wmkhk fjkia m%;sixialrK ls%Hdjg kexùfï 1978 msysg jQ j;auka jHjia:dj hgf;a mej;s m<uq ckdêm;sjrKh
w;HdjYH fõ' 2025 ^wd¾Ól& ±lau úiska yelshdjg iy wd¾Ól j¾Okhg ydks § wdKavqj we;=<; u mj;akd oDIaÀuh mej;ajQfha 1982 h' tod úreoaO mlaI ksfhdackh l< m%Odk wfmalaIlhd
tjka ksfIaOlhka rdYshla we;s nj muqKqjd ;sfí' iefjdu fuu ;;a;ajh fjkialï nrm;, u ndOdjka jkafka jQ fldínElvqj uy;d bÈß;a l< m%Odk f;aud mdGh jQfha ckdêm;s Oqrh
y÷kdf.k ;sfí' tfia y÷kdf.k we;s wjfndaO lrf.k fkdue;s w;r tksid h' —2025 ±lau˜ g wod< m%;sm;a;s wfydais fldg kej; 1972 jHjia:dj ia:dms; lsÍu h' kej; fuh 1994 §
fya;= w;r id¾j wd¾Ól ia:dhs;dj <Õd u wdkhk wdrlaIKhg mlaImd;S ue;s- ls%Hdjg kexùu i|yd l,a;nd ilid m%Odk f;audj njg m;aúh' ta jkúg u¾okh NSIKh iy ¥IKh úOdhl
lr .ekSug wjYH jk uqo,a ysÕh wvqlr weue;sjre o isákq olakg ,efí' .;a tlÕ;djhla wdKavqfõ mlaI fol ckdêm;s l%ufha wd;auh njg m;a ù ;snqKs' t;eka isg 2015 olajdu
.ekSu" jdKsc fr.=,dis m%;sixialrKh wdKavqfõ m%h;akhla w;r mj;S o@ —2025 ±lau˜ ys we;=<;a fuh m%Odk Pkao fmdfrdkaÿjla úh' tfy;a tu igka mdGfha msysfgka
lsÍu" rdcH fiajfha .=Kd;aul Ndjh wdKavqj úiska ±kg fuu wê ;Srenÿ wd¾Ól m%;sm;a;s ls%hd;aul lsÍfï ,d n,h ,enQ wh tu ;k;=f¾ n,h w;g ,enqKq miqj lSfõ fjk l:djls'
j¾Okh" rdcH ysñlu we;s jHdmdr uqojd bj;a lsÍfï mshjr .ksñka isáhs' wjYH iduQysl .súiqula fkdue;s kï" n,h ,enQ miq lSfõ ;uka tu ;k;=r oeÍfuka miqj f.or hkodg th
.ekSu" fr.=,disuh ndOdjka bj;alr fuh rfÜ wmkhk jvd;a ;rÕldÍ fuu —2025 ±lau˜ t<s±la jQ wjia:djg wfydais lr f.or hk nj h' wjidkfha isÿjQfha tu ;k;=r wfydais
±óu iy bvï m%;sm;a;Ska m%;sixialrKh ;;a;ajhlg .ekSfï,d ksjerÈ ÈYdjg ckdêm;sjrhd;a" w.ue;sjrhd;a tl u lsÍu fjkqjg th Ôj;a lrùu h' thg fya;=j úOdhl ckdêm;sf.a i¾j
m%Odk fõ' —202 ±lau˜ ys 02 jk ;enQ jeo.;a mshjrls' tu.ska wmkhk fudag¾ r:hlska meñKSfï ixfla;d;aul n,OdÍ;ajjdoh Totalitarianism Tjqkag o wdKavq lsÍug wjYH jQ neúks'
mßÉfþofhys —j¾Okhg we;s ndOdjka˜ i|yd ksIamdok l¾udka; msysgqùu i|yd iduQysl Ndjfha lsisu jákdlula tu ;k;=r orkakdg jvd tys msysg m;kakkag th ;nd .ekSu wjYH
hkqfjka kïlr we;s ksfYaOlhkag úfoaY wdfhdaclhka fm<Uùug o bv fkdue;af;a h' wjYH u foh kï" úh' f.or .sh iuyre f.or .sfha ijq;a;= ù neúka th wfydais lrkakg
wu;rj úpdrYS,S wd¾Ól m%;sm;a;Ska we;' flfia kuqÿ fuu wê-;Sre nÿ iuÕs wdKavqfõ idudðlhka tla fmdÿ fldfydug;a iydhla fydhd .; fkdyels úh'
ls%hd;aul lsÍug w;sYhska u ndOlhkaj wdodhï ud¾. jYfhka mj;sk ksid tajd wd¾Ól kHdh m;%hlg lem ù isàu h' 2015 ckdêm;sjrKfha § úOdhl ckdêm;s Oqrh wfydais lr f.or
mj;sk foaYmd,ksl" oDIaÀuh iy bj;a lsÍfï ÿIalr;d mj;S' 2018 wh- fuu iduQysl tlÕ;djh fkdue;s nj hkakg meñKs" ;ukag mlaIhla ke;ehs lsjQ fmdÿ wfmalaIlhl= n,hg
wd¾Òluh ksfIaOlhka mj;S' wdKavqj jeh u.ska w¨;a wdodhï uQ,dY% fihd miq.sh jir fol yudr ;=< wd¾Ól m%;sm;a;s m;a jQfha tu ld¾h bgq lsÍu ck;d wfmalaIdjla f,i fudaÿ ù ;snqKq
we;=<; u mj;akd wd¾Ól m%;sixialrK .; fyd;a wê-;srenÿ bj;a lsÍug jeä ls%hdjg kexùu wefoñka mej;Sug fya;= neúks' fidaNs; ysñf.a jHdmdrh fmdÿ wfmalaIlhl= fijqfõ n,hg
i|yd tlÕ;djka rys; nj yd taldnoaO YlH;djhla mj;S' úh' jeo.;a jkafka idlaId;a lr.ekSug wdidjla we;s fkdjk whl= fidhd .ekSu fï i|yd wjYH hhs fmkqK
úmlaIfha ndOdldÍ yeisÍï o wd¾Ól wiSre iEu m%;sm;a;shla u fjkqfjka neúks'
bvï uqod yeÍu
ixj¾Okh i|yd jQ m%;sm;a;Ska ls%hd;aul tlÕ ùug W;aidy ±Íu fkdj flakaøSh oeka h<s;a úOdhl ckdêm;s ;k;=f¾ msysg m;kakka tlsfklg fjkia
lsÍug we;s ndOdjka h' l¾udka; fuka u lDIsl¾uh i|yd o m%;sm;a;s flf¾ iduQysl tlÕ;djhka
mj;sk tla nrm;, ÿIalr;djhla kï" udj;aj,ska meñfKñka tu ;k;=r mj;ajd .ekSu .ek l:d lrkakg
ksfIaOlhka we;slrf.k ta fjkqfjka ;sridr f,i mgka f.k we;' fuhska iuyrlg wkqj ckdêm;s Oqrh muKla fkdj
bvï fkdue;slu nj wdKavqj úiska lemùu h'
iS>% jQ wd¾Òl j¾Okhla fjkqfjka y÷kdf.k we;' jdKsc yd wfkl=;a fuu jHjia:dj u /l.; hq;= h' ta ksid oeka kj jHjia:djla fldfy;a
wd¾Ól m%;sm;a;Skays úúO fjkialï lvdlmam,aldÍkaf.a úfrdaO;d u wjYH j ke;' kj jHjia:djla wjYH ù ;sfnkafka ukaoehs wik
ksIamdÈ; wruqKq i|yd mj;sk w;sYh
isÿlsÍu w;HjYH h' fuu fjkialï ;SrKd;aul ÿIalr;d iuyrla kï bvï md¾,sfïka;= m%cd;ka;%jd§ l%uh ;=< msßila o isà' ;j msßila lshkafka ue;sjrK l%uh muKla ixfYdaOkh
w;r wdfhdack i|yd jk ndOdjka bj;a ysÕhhs' tu ksid l¾udka;" lDIsl¾uh úreoaO mlaIh úiska wdKavqfõ m%;sm;a;s lsÍu m%udKj;a h lshdh' fï l=uk wdldrfhka m%Yakhg t<Uqk;a
lsÍu" wdkhksl nÿ i|yd jk ndOdldÍ yd lDIs jHjidh i|yd bvï ,nd§u úfõpkh lsßu" úfYaIs; we;eï ckdêm;s Oqrh /l .ekSu fï ish,a,kagu wjYH ù ;sfnk nj fmfka'
úksuh wkqmd; wvq lsÍfuka rcfha iy;sl lsÍfï yÈis wjYH;djhla mek m%;sm;a;sj,g tfrys j Pkaoh mdúÉÑ hï muKl ksoyia ukila we;s j isá fï rfÜ mqrjeishka hg;ajeis
bvï ksoyia lsÍu" wd¾Ól jHjidhhka ke.S ;sfí' lsßu iy we;eï wd¾Ól m%;sm;a;sj, udkisl;ajhla iys; jy¨ka njg m;a lsÍug tu ;k;=r u.ska f.dv ke.+
fjkqfjka rcfha bvï ksoyia lsÍu" rdcH wvx.= lreKq wdKavqj ,jd Wml%uYS,S j i¾jn,OdÍ;ajh l%shd l< wkaou wfma Ôú; ld,h ;=< § w;aolsk ,o
rchg wh;a N+ñh
i;= wd¾Ól jHjidhhka m%;sixialrKh" fjkia lrjd .ekSu wdÈh isÿ fõ' uE;la wmg fï l:djka iuÕ tlÕùug wiSre h' tu ;k;=r jgd f.dv ke.=Kq
wlS%h ù mj;sk bvï kS;s m%;sm;a;Ska m%Yakfha ÿIalr; u fldgi r|d jk ;=reu fï rfÜ isÿjQfha fuhhs' ñ,sgßjdoh úiska ol=fKa fukau W;=f¾ o ;reKhska ler,sldÍ;ajhg
fjkia lsÍu iy wd¾Ól m%;sm;a;Ska mj;afka N+ñfha m%Odk; u ysñlrejd fhduq l< ieá wfma weiaj,ska wms ÿgqfjuq' lkaj,ska weiqfjuq' ;uka
kuq;a j¾;udkfha wm úiska w;a
ls%hdjg ke.Su n,d;aul lsÍu wdÈh fõ' wdKavqj h hk idOlh u; h' rfÜ úiskau m%pKav;ajhg fhduq l< tu ;reK ;reKshkaf.a ler,s u¾okh
olskafka flakaøSh wd¾Ól m%;sm;a;s
Ndú;d fkdlrk úYd, jYfhka me;sr lsÍfuka ùr;ajhg m;a lr .;a tu ;k;=r fhdod f.k u¾okh NSIKh
fïjd w;=ßka rdcHh i;= jHjidhhka ls%hdjg ke.Su wiSre;djhlg weo fy<k
mj;akd N+ñ m%udKh wh;a jkafka ÿïßh iy ¥IKh wd;auh lr .;a rdcHhla olajd Y%S ,xldj my;g jeàug
m%;sixialrKh lsÍug wdKavqj ;=< u lvdlmam,aldÍ jHdmdr rg ;=< u;=
fomd¾;fïka;=jg h hk lreKq o fuhg úOdhl ckdêm;s l%uh l< odhl;ajh wmg kï wu;l l< fkdyels
mek ke.S we;s m%;súfrdaOhka yd taldnoaO ù ;sîu h' tfia úfrdaO;djhg ,la jQ
wka;¾.; h' fndfyda úfoaY wdfhdaclhka h' fuu ;k;=r u.ska we;s l< zmQ¾Kn,OdÍjdohZ Totalitarianism
úmlaIfha iy jD;a;Sh iñ;sj, úfrdaOh meyeÈ,s fohla kï" yïnkaf;dg jrdhg
wdmiq yeÍ hkakg fhÿfka bvï ,nd fï rfÜ j;auka msßyqKq foaYmd,k ixialD;sh ìys lsÍug uq, msrE njg
ksid wmyiq úh yels h' wdKavqfõ úhoï yd yïnkaf;dg ld¾ñl l,dmhg tfrys
.ekSug ;snQ yd fkdyelshdj fya;=fjks' wdrïNfha isgu isg u ;¾l lrk whl= f,i fï ish¨ fokdf.a lreKq
úlD;s flfrk yd ck;dj u; uQ,H nr j meje;s Woaf>daIKhka h' úmlaIfha
wd¾Ól jHjidhka i|yd rcfha bvï oelaùï ms<sn|j fláfhka fyda i,ld ne,sh hq;= hhs ug isf;a' ug
megfjk fuu rdcH jHjidhhka ms<sn| wNsm%dh yßyeá f;areï fíreï lr
nÿ§ug úYd, w,a,ia uqo,a b,a,d we;s fmfkk wkaoug fï ;k;=r iy jHjia:dj /l .ekSug l:d lrk wh
fjkialï lsÍu i|yd fya;= jk by; lS .ekSug Ök wdfhdaclhkg wjYH j
njg o fpdaokd ;sfí' iy Tjqkaf.a ;¾lKhka my; i|yka mßÈ j¾. l< yelsh'
ndOdjka ch .ekSug yels jk kj;u we;s neúka fuu jHdmD;s fol u weK
m%;sm;a;s we;s lsÍu w;HjYH h' .s,s yS .sh wjia:d ysg we;s ;;a;ajhla ±lsh yels h' fï rg 1' isxy, fn!oaO uQ,sl;ajh ;yjqrejk mßÈ talSh rdcH ixl,amh uq,a
jdKsc lghq;= ksoyia lsÍu wmkhk i|yd b,a¨ula mj;sk uyd úfoaY wdfhdaclhkag i;aldrl fkdjk lrf.k f.dv k.d ;sfnk jHjia:d l%uh wdrlaId lr.ekSu fjkqfjka
mßudK wmkhk l¾udka; yd úYd, foaYhla njg m;alsÍug úmlaIfha fuu fmkS isáñka Yla;su;a uOH.; úOdhlhla mj;ajd .ekSug wjYH hhs
wmkhkh mq¿,a lsÍu i|yd jdKsc
b,a¨ula we;s ieliQ wdydr i|yd wjYH ksfIaOkd;aul ls%hdldrlï fya;= ù ;sfí' úYajdi lrk wh
lghq;= ksoyia lsÍu wjYH fõ' —wmkhk
fNda. j.d lsÍug o úfoaY wfhdaclhkg Rcq úfoaY iy f.jqï fYaI ksis f,i 2'19jk ixfYdaOkh u.ska úOdhl ckdêm;s Oqrfha n,h m%udKj;a
lghq;= ÿ¾j, ;;a;ajhl mejf;ñka
fuka u foaYSh jHjidhlhkag o fkdyels mj;ajd .ekSfï yelshd j o wys;lr mßÈ wvq lr we;ehs ;¾l lrñka oeka ;sfnk wdldrfha Pkafohka m;a
;sfí' rfÜ mj;akd wmkhkhg ys;lr
ù ;sfí' fmd,a ksIamdok" wU" wkakdis" f,i n,mdhs' jQ ckdêm;s úOdhlhla È.gu mj;ajd .ekSug wjYH hhs úYajdi lrk
fkdjk wd¾Ólhg fya;=j ;rÕldÍ
lcq" uqrex.d jeks m,;=re yd t<j¿j,g ks.ukh wh
fkdjk úksuh wkqmd; iuÕ wkq.;
o uyd mßudKfha úoHd;aul Ndú;h
jk by< n,mEula iys; wdrlaIK wd¾Ól j¾Okhg ndOd muqKqjk 3' 2015 ckdêm;sjrKfhka miqj we;s ù ;sfnk m%Odk mlaI fofla
fkdue;s j j.d l< fkdyels foaYSh
wkqmd; hhs'˜ fuu úksYapfhka yeÕS fndfyda ÿIalr;djhka wdKavqj úiska yjq,a wdKavqj u.ska we;s lr we;s ckdêm;s iy w.ue;s w;r we;s ù
fndfy;a øjHj,g o úfoaY rgj,ska úYd,
hkafka by<ska u mj;sk wdrlaIKjd§
b,a¨ula mj;S' tneúka wmf.a lDIsld¾ñl
yªkdf.k we;;a" tajd bj;alr ±óu ;sfnk iyyeisÍu Co-Habitation ksid we;s ù we;s n, ixjrKh kj
jdksc wêldßh m%;sixialrKh lsÍu wê f,fyis ld¾hhla fkdfõ' fuu m%Yakh jHjia:djlska o È.g u mj;ajd .ekSu wjYH hhs ;¾l lrk wh
wmkhk w;sßla;h jeälr .ekSu i|yd
;Srenÿ ^nÿ fkdjk .dia;= iy wh lsÍï úi£fï mQ¾j wjYH;dj,g uq,g u 4' úOdhl ckdêm;s Oqrh bj;a l< fyd;a we;sjkafka kdñl úOdhlhla
bvï ,nd§u yÈis wjYH;djhls' tjeks
wdkhk u; megùu& bj;a lsÍu u.ska isÿ meñKsh hq;af;a iuÕs rch we;=<; u u.ska md,kh l< fkdyels úOdhl w.ue;s Oqrhla hhs ;¾l lrk wh
wmkhk jHjidhhka i|yd blaukska
l< hq;= njhs' tlÕ úh yels ksis m%;sixialrKhs'
rcfha bvï uqod yeÍug wdKavqj úiska 5' oeka we;s ù ;sfnk yjq,a wdKavqj wjika lrñka thska .e, ù hkúg
mj;akd wdrlaIKjd§ ms<sfj; úmlaIfha lvdlmam,aldÍ ls%hdj,g
hdka;%Khla msysgqúh hq;= njg fhdackd Y%S,ksmhg Yla;su;a f,i foaYmd,kh ;=< u;=úh yelafla úOdhl
ol=Kq wdishdfõ jvd;a u újD; wd¾Ól tfrys m%;sixialrK ls%hd;aul lsÍu iy
ù ;sfí' ckdêm;s Oqrh ork j;auka ckdêm;sjrhd h<s n,hg m;a lr .ekSfuka
ms<sfj; we;s" wdkhk nÿ wvq" újD; ±ä ;Skaÿ .ekSfï Yla;su;a foaYmd,k
kj bvï m%;sm;a;sh hhs úYajdi lrk wh
wd¾Ól lrKh jQ rg jYfhka 1977 § wêIaGdkhla we;slr .ekSu w;HjYH h'
h,a mskQ bvï kS;s bj; oud jvd;a u 6' j;auka ckdêm;sjrhd u.ska ;ukaf.a mqoa.,sl ;;a;ajh yd n,h
,xldj ye¢kajqj o ld,h .; fj;a u wdrlaId lr.;a wh
M,odhS f,i bvï j.d lsÍug yelsjkq
wdkhkhka u; w;sf¾l nÿ mek jQ wpd¾h ksu,a i|r;ak 2017 fkdjeïn¾
msKsi fï rfÜ bvï Ndú;d lsÍfï 7' úOdhl ckdêm;s l%uh bj;a l<fyd;a we;sjk leìkÜ l%uh hgf;a
fuu l,dmfha jvd;a u wdrlaIKjd§ rg 05 Èk —ikafâ ghsïia˜ mqj;am;g
udÈ,sh .ek blaukska mßlaId lsÍfï n,hg m;ajkafka rks,a úl%uisxy iy Tyqf.a ksfhda ,snr,a jevigyk
njg m;aúh' 2004 fkdjeïn¾j, isg u iïmdokh l< ,smshls
wjYH;djhla mj;S' bvï kss yd fr.=,dis hhs úYajdi lrk wh
iS>%fhka j¾Okh l< wêl ;Sre nÿ j¾. mßj¾;kh tia' rK;=x.
j, h,a mek .sh iajNdjh wdKavqj úiska 8' j;auka wdKavqj mrdch lsÍug foaYmd,k úfrdaOhla f.dv ke.Su
úiska rg b;d by< wd¾Ól wdrlaIl
y÷kdf.k we;s ksid mßir ys;ldó i|yd j;auka jHjia:d m%;sixialrK l%shdj,shg tfrysj isxy,
rgla njg m;a flßK' jrdh nÿ" rdcH
idOlj,g wkqrEmS jkfia fõ.j;a fn!oaOhskaf.a úfrdaOh weúiaiSu wjYH hhs is;k wh
rlaIK nÿ iy fjk;a rgla njg m;a
fuka u h:d¾:jd§ wdldrhg bvï kS;s
flßK' jrdh nÿ" rdcHrlaIK nÿ iy ^we,siaf.a úiau,ka;fha ckdêm;s Oqrh wfydais lsÍu .ek we;s fï
ixfYdAOkh l< hq;= h'
fjkia wê-;Sre nÿ ^Para Tariff& wdÈh ;¾l .ek fjk fjku ,súh hq;=h' b;sß fldgi ó<Õ i;sfha ,shñ&'
ksid wdkhkhkaf.a úhou b;d wêl ù nrm;, wjysr;d
;sìK' wd¾Ól j¾Okhg ndOd jk foaYmd,kuh"
yßyeá wjfndaO lr fkd.;a lreKla oDIaÀuh" iudÔh' wOHdmksl" mßmd,kuh
8 2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod
iqÿiaid fjkqjg
wmg ke; bkafka - tA ksid wms u;lh' iuyr uqo,a weue;sjre tï' f.ka foaYmd,kh bf.k .;a
jQfha fuys § lsishï lghq;a;la
;efjkafka tka tï g ;re fmkajkakg wfhls' kuq;a md¾,sfïka;=jg .sh
i|yd kdhlfhla f;dark úg
f;arefKa Tyqf.a iqÿiqlï fyd¢ka rfcla ,enqfkd;ska - lejqï .sfha h' wo ;re fmakafka wmsg Tyqg ,enqfka yrla weue;sluh'
lsßn;a lkafka h' wehf.a rcfha ishs kS;s úYdro yrla ms<sn| Tyq ;=< oekqula
kqiqÿiaid m;aùu
mÍlaId fldg n,d nj ksid h'
fï mdif,ka t<shg wd ud Wiia fmryer lrkakï - idOqldr § fld,aúka w¾ o is,ajd wdKavql%u fkd;snqK nj yrflla fkdjQ
wOHdmkh i|yd we;=¿ wdpd¾hh .s.=ï fokakïZ iïmdol weue;sjrhd muKla uu oek isáfhñ' tjeks yrla
tka' tï' fmf¾rd uOH uyd fkdj jeú,s l¾udka; weu;sjrhd jev lrk rchlska ck;djg
YS% ,xldfõ ñksiqkaf.a yoj;
o úh' Tyq wêrdcHjd§kaf.ka j;= isoqjkafka wk¾:hla nj uE; §
úoHd,h o kdhlhka f;arefõ rfcla m%d¾:kd lrk nj Tmamq jQ
ksoyia lr .;af;ah' rkamjqï Tmamq jQ m%Odk idlaIsh ,xldfõ
tfia h' tys YsIHh kdhlhska idudkH isß;ls' tuksid cd;lh nj Tn jgyd.kq we;ehs uu m%Odk idlaIshla o we;' hqoaOfhka
iud.ï yl=<df.k tx.,ka;hg f;,a w¾nqoh h' hfula ;ukaf.a
f;arefõ .=rejre úiska f;dard.;a ms<sn|j fidhdne,Sug fm<UqKq is;ñ' mrïmrdjla ke;s rgj,a rg ksoyia lr.;a úg tjlg
.sfha h' bvï rch i;= úh' jD;a;Sh fjkqfjka mqyqKq lf<a
ukd yslaóula we;s <uhska h' ud yg m<uqfjka yuq jQ cd;lh tkï wefußldj jeks rgj,a isá rdcHh kdhlhd fjkqfjka
wêrdcHhjd§kaf.a jHjia:dj l%Svdj kï Tyq md¾,sfïka;=jg
kuq;a m%Odk YsIH kdhlhd mkaish mkia cd;lh úh' bkamiq kdhlhd m;alr .;af;a uf.a ks¾udKh l< tla m%Yia;s Tjqka úiska wj,x.= lr we;' .sfha kï Tyqg md¾,sfïka;=j ;=<
f;arefõ th <uhskaf.a úYajdih ug yuqjqKq cd;lh kï ud uq,ska fojeks úoHd,h jQ háhkaf;dg .dhkhl Tyq y÷kajd ;snqfKa 1972 § YS% ,xld m%cd;ka;%jd§ ysñúh hq;af;a fi,a,x weu;slu h'
iy kdhl;ajh ,nd.;a <uhskaf.a lshQ cd;lhhs' tu cd;lh ;=< ud fuks' tka' tï' fmf¾rd uOH zuy rcdfKksZ f,ih' flfia iudcjd§ ckrch ìysúh' fuhska tkï l%Svd weu;slu h' kuq;a Tyqg
Pkaofhka n,hg m;ajk wr YsIH y÷kd.;a cd;l 03la we;' w;scd;" uyd úoHd,fha m%Odk YsIHh fyda YS% ,xldfõ rcjre m;alsÍu miq fï rfÜ md¾,sfïka;=fõ ,efnkafka jrdh iy f;,a jeks
kdhlhka w;frka tla wfhls' iycd; iy wjcd; h' tys w;scd; kdhlhd f;dard.;a wkaoñks' th wo o lrkafka uyd iïu;fhka tjeks iqÿiaika m;a fkdjQ nj weue;slula kï Tyqf.a ld¾hh
tl È.g u úoHd,fha m%Odk YsIH kï Tyq mshd l< /lshdjg by< uyd iïu;fhka h' uyd iïu;h h' kuq;a tA uyd iïu;h ;=< yßhg Tyqg lsÍug fkdyels jk
ud Nh ke;sj m%ldY lrkafka
kdhlhd jQfha ud nj ud uy;a /lshdjla lrkafka kï tfia;a whdf,a .shúg t;k we;af;a le,E weue;sjre m;alsÍu ;=< we;af;a uf.a m%sh;u úIh foaYmd,k nj f;areï.; hq;af;a Tyq m;alr
wdvïnrfhka wo o isysm;a lrñ' ke;skï mshd l< lghq;=j,g kS;sh h' tys YS,dpdrlula ke;' wiïu;hls' tjeks wiïu;fhka úoHdj jQ ksid;a ,xldfõ isÿ jQ hjkq ,nk Pkao odhlhska fkdj
uf.a tA kdhl;ajh l%ufhka jvd fyd| lgh;= lrkafka kï tys we;af;a YS,dpdr fkdfyd;a f;dr rchla wjika jrg ud isÿùï ms<sn|j ud úuis,af,ka weue;s uKav,h f;darkakjqka h'
.u k.r wNsNjd rg o wNsNjd Tyq w;scd; mq;%fhla h' Tyq mshd YS,hg wpdr lrk mqoa.,hka oelafla 1970 fõ h' tjlg isá isá ksid;a h' wo isÿjkafkaa w;S;fha wms Pkao odhlhska f,i
cd;Hhka;rh lrd ud /f.k lrk /lshdju lrkafka kï Tyq fkdj wYS,dpdÍka h' fujeks rdcHh kdhsldj isßudfjda vhia uyd úldr l%ufõohla h' tfia Pkaoh fok úg wms Pkaoh ,nd
.sfha ud Wmhd imhd.;a oekqu mshd lghq;= lrk wdldrfhkau wYS,dpdr md,lhl= jQ id¾f. nKavdrKdhl ue;sKsh uqo,a weue;sjrfhla m;alrkjd kï fokafka ksh; jegySulska h'
ksid nj wo ug jegfya' lgh;= ;lrkafka kï Tyq iycd; ka n,h Wÿrd.;a reishdkqfjda weue;slug m;alf<a wd¾Ól m;al< hq;af;a Tyqf.a jD;a;sh háhkaf;dg wms Pkaoh ÿkafka
ud /lshdjla i|yd jeú,slrefjla mq;%fhla h' Tyq mshd l< riaidjg YS,dpdr f,kska kdhlhd f,i úfYaI{hls' fÊ' wd¾' kï jQ wkqj h' tfia ke;akï Tyqf.a uqo,a weue;sjrhd m;alsÍug h'
f,i jeú,s lafIa;%hg we;=¿ jvd my;a riaidjla lrkafka kï m;alr .;af;a h' ud kdhl;ajh rdcH kdhlhd Tyq ye¢kajQfha mshd l< /lshdj wkqj h' w;a;k.,af,a ñksiqka Pkaoh
jQ úg hïlsis ;k;=rla i|yd Tyq mshdg jvd my;a ;;ajhl jev .ek fufia l:d lf<a ,xldfõ iQjia wef,ka fuyd me;af;a isák tfia l< fyd;a tu weue;slu ÿkafka w.ue;sjrhd m;alsÍug h'
iqÿiafila m;alr.kakd úg th lrhs kï Tyq wjcd; mq;%fhla h' ;snQ wYS,dpdr kdhl;ajhka nqoaêu;a u ñksid f,i h' Tyqg fjkqfjka mshdf.ka Tyqg meñKs tl, Pkao odhlhd o nqoaêu;a h'
ug lshdÿkafka ,xldfõ jeú,s iqoaodf.a fidhd.ekSu w;s úYsIaG ì|jeàu .ek igykla ;eîug wdpd¾hh Wmdê folla úh' tlla cdkh fyda Tyqf.a wef.a we;s Pkaoh b,a,kakka o nqoaêu;a h'
lafIa;%fha isá wka;su iqoaod h' h' rjq¨ rdjKf.a rdclSh rdcH md,kh ms<sn| Wmdêhla h' jD;a;Sh mqyqKqlu m%fhdackj;a ish,a, ì| jefgñka we;s iudch
jQ fl%iag¾ h' Tyq ug lsõfõ mßKdujdoh .ek l:dlrk mrïmrdj bkaohdfõ isg meñKs tkï foaYmd,k úoHdj ms<sn|j jkq we;' md¾,sfïka;=j ;=< ;=< Tfí ±k.ekSu msKsi fkdj
;k;=rlg hfula m;alrk úg úg pd,aia vdúka u;=lrkakg rdu úiska ì| oeuQ úg fï rg wdpd¾h Wmdêhla h' fojeks k¿fjla isákafka kï Tyq kegqï Tnf.a nqoaêh fjkqfjka úuid
Tyqf.a Wi" m<," È." uy; fkdj" yeÿfõ fuu ;¾lh u fkdfõ md,kh lf<a bkaÈhdfjka meñKs Wmdêh uqo,a md,kh ms<sn|j weue;sjrhd úh hq;= h' ke; ne,Sug fuu lreKq ud Tng
Tyqf.a nexl= .sKqfï m%udKh o@ uf.a is; ;=<g meñKqk fuu jä. rcjreka h' bkaÈhdfõ ;snQ wdpd¾h Wmdêh h' tkï fyd;a Tyq l,dj ksfhdackh lrk bÈßm;a lrkafka rg ms<sn|j ug
fkdj" Tyqf.a wïudf.a ;d;a;df.a woyi ud ms<sn|j ú.%y lsÍfï § rcjre mqyqKq ù isáfha lvqfjka wd¾Ól úoHdj ms<sn| wdpd¾h wud;HdxYhl weue;slu ,nd.; we;s jQ uy;a ixfõ.h ksidu h'
n,mq¨jkaldrlu fkdj" Tjqka ug ud ms<sn|j we;sjQfha uy;a rg md,kh lsÍug h' tuksid Wmdêh h' Tyq ye¢kajQfha vn,a hq;=h' md¾,sfïka;=j ;=< Woe,a,
úiska idod § we;s Wmamekak wdvïnrhls' uf.a Wmamekak wjidk jYfhka isá fï fvdlag¾ yeáhg h' Tyq wdpd¾h
iy;slh n,k f,i h' tA i|yd iy;slh wkqj uf.a mshd iqoaodf.a wYS,dpdr rcq mkakd oeóu i|yd tka' tï' fmf¾rd h' isßudfjda mßirfõ§ ;s,la lkafoa.u
idys;H - l,d 2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod 9
wkqId isj,sx.ï
ys;=jlaldr
mj;sk i;Hhla fy<s lrhs'
fuu jd¾;d Ñ;%mgh kHIaál
;dlaIKfhka .sks .kakg
oÕ,k bka§h md,k ;ka;%hg
tfrysj tys fomd uq, .|
.ik wudkqISh m%;sm;a;s m%Yak hym;a iudchla i|yd
lrhs' bka§h rch órdg ta
fjkqfjka wmqre ;Hd.hla
msßkuhs' fï ta ms<sn| l;djhs'
l ¿ iuk,hd .sh i;sfha fld,u wyjr lf<a" wïu
flfkla orefjl=g <ud l;djla lshùug bv
fkd§fï iy yqre fkdlsÍfï fÄojdplh iuÕ h' ta l;dny
fuu jd¾;d Ñ;%máh f;aud ;j ÿrg;a f.k.sh yels njh l¿ iuk,hdf.a woyi'
jkafk wmøjH bj;a lsÍu
ukao th iudc hym; i|yd fya;=jk neúka h' ñksiqka
/lshdj lr .;a k.r iNdfõ
fndfydauhla u isákafka jvd hym;a iudchla wfmalaIdfjka
fiajh lrk ñksiqka ms<sn|jh'
h' kuq;a furg ;=< hym;a iudchla f.dvke.Su hkq tl
—llal+iq˜
wmøjH we;=¿ li< ish,a,lau
msßia o ^jfï fldgia mjd& *ekagis ;=< Ôj;aùu wfkla
bj;a lr" msßisÿ lr ksfrda.S
fÄojdplh jkafka h' úúO kHdhka olajñka th mqrjeishdg
ck;djla ìys lsÍug W;aiy
úYajdi lrkak hehs lS muKska iudch fjkia fkdjkafka
lrkafka ta l%shdj ksidu frda.S
jk iudcfha ;j;a ñksia kef.k fõokdjhs' lsh,d weyqjd' uu lsõjd wms h' m<uqfjka f;areï .; hq;= jeo.;a ldrKh jkafka
fldÜGdihls' tu wka;¾.;h bkaÈhdfõ fndfyda úg ilals,s wh lsh,d' Thd,g f.j,a ,xldj hkq foaYmd,k úlD;shla nj h' tfia u fuys
;=< /f|ñka úfYaIfhka l=,h" ;sfnkafka gexls c,h h' th fokak nE' Thd,d jev lrkafka foaYmd,k idlaIr;dj o ìxÿj nj h' iqoaod .sh od isg hemqï
/lshdj" hg;a ùï" wf.!rj lsÍï" .ekSug bá l< f.ä ;nd .ksñka k.r iNdfõfka' Thd,d msßiqÿ udkisl;ajhlg ñksiqka yqre lr we;s rgl Wäka iudch
udkisl wd;;sh" wOHdmkh ñksiqka fmda,sfï bkak whqre wms kE lsh,d lsõjd˜ fjkia lsÍu i|yd kHdhj,a neiai úh fkdyelafla h' kj
yd .|-iqj| jeks b;d iQCIu bka§h Ñ;%mg .Kkdjlska oel tfy;a tu ksji whs;slre Ñka;khlg w; fkdfok" ks¾udKYS,S ñksfil= ìyslsÍug
foaj,a mjd ish jd¾;d is;=jfuka we;af;uq' k.r iNdfõ ñksfil= msßisÿj isákafka ldf.a l%shd wiu;a wOHdmkhla we;s rgl tl /hska iudch fjkia
idlÉcdjg n÷ka lsÍug órd j;=r w,a,kak l< f.äh ìu ksid o hkak Tjqkag wu;lh' l< yels o@ ta i|yd áflka ál ìï uÜgfï fmd<fõ
W;aidy ord we;' ñksiqka ;enQ úg wfkla ish¨u fokd ta wu;l u;lh kej; kej; me<fjk jev l< hq;= h' ta i|yd m%fõYhla jYfhks l¿
;ukaf.a ksjfia l=Kq mjd w;ska ìu ;nd ;snQ ish l< f.ä w;g wdj¾ckh lrùug fuu jd¾;d iuk,hd fhdackd lrkafk orejka lshùu yqre l< hq;=
w,a,kakakg ue,s jk ;;a;ajhl .ks;s' k.r iNdfõ /lshdj lrk Ñ;%mgh iu;a ù we;s nj wújdÈ; nj' n;a melÜ tlg" is,a froaolg" glrka állg fyda ta
wkqkaf.a l=Kq mjd w;ska w,a,d ñksiqkag j;=r /f.k hdug bv h' wdÈ ldrKd fjkqfjka foaYmd,kh lrk" th u foaYmd,kh
bj;a lrk iudchl h:d¾:j;a fo;s' wfkl=;a ish¨u foag fuu bkaÈhdj ;=< fu;rï .eg¿ hehs úYajdi lrk mqrjeishkaf.a wdl,amhka m<uqfjka
;;= wmqrejg lshdmdk iskuduh ñksiqkaj md.d ouk fï Woúh rdYshla ;sfnoa § f.!rjkSh rch f;areï .;a hq;= fkdfõ o@ ta i|yd uq,ska u l< hq;af;a
jd¾;djla f,i fuu lD;sh j;=r l<h blau‚ka mqrjd f.k ñihs, n,fhka yd kHIaál mqrjeis wdl,amhka fjkia lsÍu h' lïlrefjl=f.a tl u
f,dalfha b;sydi .; jkq we;' órd Ndr;S n,dfmdfrd;a;=j jkafka iq¿ uOHu mdka;slhl= ùu h' iq¿
hEug muKla uq,a ;ek ,nd n,fhka fmdfydi;a ùug W;aidy
ñksiqkaf.a wmøjH ;j;a ñksiqka fokafka wdorhlg fkdj" ta .ksñka isáhs' ñksiqka úúOdldr uOHu mdka;slfhl=f.a n,dfmdfrd;a;=j jkafka uOHu
msßila úiska ish w;aj,ska bj;a ks,Odßfhl=g mejiQ úg Tyq Tjqkaf.a YdÍßl úiîc ish l< uÜgfï uOHu mdka;slhl= ùu h' uOHu uÜgfï uOHu
frda.j,g f.dÿre ù ñh hk
lsÍu 2013 § bka§h rch kS;shla fmr<d m%ldY lrkafka tu f.ä j,g o wjfYdaIKh jkq mdka;slhkaf.a wruqK jkafka by< uOHu mdka;slhl= ùu
úg rchg wjYH jqfha ñihs,
u.ska ;ykug ,la lr we;' /lshdjg isákafka Tjqka nj;a" we;ehs is;k fyhsks' h' yeufoau áflka ál tl;= ù úlD;shla ù we;s iudch"
mqmqrjkakgh' idudkH mjq,l
ta wkqj tu kS;shg wkqj wod< thg fjk ljqreka fyda fhoúh fï l%uh mqrjeishd ;,a¨ lr we;af;a tjeks wdia:dkhg
—ojila uu gexlsh w,a,,d isg meñ‚ ckdêm;s flfkl=
ld¾hfha fhfokakka i|yd fkdyels nj;a h' h' ñksiqka fmdÿ iudc wjYH;djkaf.ka ÿriafldg we;af;a
j;=r mqrjd .;a;d lsh,d"t;k m;a jQ úg f,dalhd is;=fõ
Bg wjYH WmlrK 44la ,nd —crdj w;ska we,a¨jdu" ojia ysgmq jhi wjqreÿ 70 l ú;r bkaÈhdfõ iEu ñksfil=gu h' ;jÿrg;a ñksiqkg we;af;a ;ks ;ks wd;aud¾:ldñ
Èh hq;=h' fï nj kS;s fmdf;a folla ;=kla wmsg lkak neßj wïud flfkla weú;a inka iudkd;au;djh ,efnkq we;s n,dfmdfrd;a;= h' tlS ;;a;ajh uq,ska f;areï f.kh iudc
muKla mfriaiug ,shd kS;s hkjd' n;a msÕdk w;g .;a;u j;=frka uu w,a,mq ;ek fiaÿjd' nj h' tfy;a mj;sk ienE fjkilg jev l< hq;af;a' ke;skï ish,a, foaYmd,k
fmd; jid oud we;s w;r fuu fï foaj,a ;uhs wmsg u;la uu weyqjd wehs lsh,d' Thd ;;a;ajh oeka fyd¢ka jgyd .; jHdmD;sj,ska Tíng fkdhkafka h'
jD;a;Sfha fhfok Y%ñlhkag fjkafka' wms lk msÕdfka wfma we,a¨jdfka ;SÜgq ^ls,s& jeÈ,d yelsh' uÿre lror ueo ksod.;a
orejkag ljodj;a lkak fokafka ir< l;dkaorhla fï i|yd f.kyer oelaúh yelafla h'
lsis÷ WmlrKhla ,nd § ke;' we;s lsh,d lsõjd˜ Wka jdhq iukh l< ldurj,
keye'˜ l=vd l, mdi,a orejl= fydrlula l< úg" fmdä je/oaola
ta u.ska f.!rjkSh bka§h rcfha l=Kq bj;a lsÍug ksfjia lrd ksooa§ Tjqkag uÿrejka fyda ksud
l< úg th f;areï f.k" th orefjl= jefvk uq,a wjÈfha
kS;sh;a wudkqIsl ksy~;djh;a ta Tjqkaf.a jpkhs' w;ajeiqï hk ñksiqkag j;=r ;snyla oeKqk jQ w;S;h fyda kej; isyshg
fkdie<ls,su;alu;a fudkjg udkisl ;;a;ajhla nj f;arï f.k lghq;= lrk .=rejre
fyda fkdue;s ñksia w;ska crdj úg ta by< me<eka;sfha ksfjiaj, kef.kafka ke;'
lshdmdkakg o iu;a fjhs' w,a,d ksfjig f.diska w;a
fï rfÜ isákafka fldmuK o@ Wfoa wdydr fkd.ekSu ksid
ñksiqka Ndckhlg j;=r fkd§ f;dr;=re mk; Y%S ,xldfõ jukh .sh orejl= .eínr ù hehs mdif,ka fkrmQ .=rejre
bka§h rch ksoyi ,nd inka muKla oud fidaod ta tla w;a w,a,kak hehs lshd w;g iïu; lr .ekSug o;lk
w;lskau n;a wyqrla folla lgg isák iudchla nj wm wu;l l< hq;= o@
.kafka 1947 jif¾ § h' t;eka j;=r j;a lrhs' tfy;a —y;=frla úg§o wmg WodyrKh f,i
mgka ñksiqka úiska ñksiqkaf.a oud .ekSug isÿ ùfï fÄojdplh jqjo ksfjig meñ‚hfyd;a j;=r ksrEmKh lf<a bkaÈhdjh' tfia .=rejrekaf.ka w.;shg m;ajk iudchl yefok
le;l=Kq w;ska w,a,d bj;a lsÍu Tng wmg úksYaph lr .; yels ùÿrejla ,nd § heúh hq;=˜ hehs bkaÈhdfõ ffjoHjrekag;a jvd orejka ;,a¨ jkafka fld;ekg o@ ysÜ,¾ flfkl= ye¥
;ykï lsÍug bka§h rchg o@ fou< ixialD;sh mokï wmQre jeä f.!rjhla ,nd fokafka miqìu fuys§ isys.ekafjkafka h'
wjqreÿ .Kkla .; ùu ms<sn|j bkaÈhdj ;=< Y%S ,xldjg jvd lshukla o fjhs' b;ska Tjqkaf.a udOHfõ§kag hehs lshñka o wms fï l;dj ;jÿrg;a meyeÈ,s lsÍug tia' Ô' mqxÑfyajd uy;d
órd m%Yak lrhs' ñksia wmøjH ;Sj% f,i l=, m%Yakh ;sfnk ienE ixialD;sl meje;au Woï wkkafkuq' .fõYKd;aul ish .=re Ôú;fha ú¢ w;aoelSula lSu jgfka h' tla;rd
ñksia w;ska we,a,Su jrola nj fndfyda fokd oks;s' l=,hla bÈßfha o órd ,l=Kq lrkafka jd¾;dlrKhl ks;r ksr; jk mdi,l ys;=jlaldr oeßhla isáhd h' wehf.a p¾hdjka
f,i y÷kd .ekSug bka§h mokï lr .ksñka lrkak hehs m%Yakd¾:hls' bka§h udOH f,dalhgu wdo¾Yhla
ms<sn| .=rejreka iy wfkla isiqka w;r ;snqfKa meyeÈ,s
rch jir .Kkdjla m%udo n, lrk /lshdj;a" /lshdj wo jqj o zljqo l=,h .Kka hehs mjikafkuq' fï ish,a,g
Ñ;%hla fkdfõ' weh wfkla <uhskag .eiqjd h' mekai,a
jkafka wú{dkslj o hkak yryd mekk.sk ÿIalr;djh;a" .kafka@Z hehs ;reK mrmqr mgyeKs jk lK.dgqodhl mqj;
m%Yakd¾:hls'
f.k ;=v ìkaod h' fydfrka fyda Wÿrdf.k lEu lEjd h'
ta ksidu uqyqK oSug isÿ jk lsh;s' fjk;a /lshdjlg Tjqkag jkafka fuu jd¾;d Ñ;%mgh
wef.a .=re;=ñh fuu p¾hdjka .ek mqxÑfyajd uy;dg lS úg
ñksia wmøjH w;ska we,a,Su isÿ mSvkh;a fuu jd¾;d Ñ;%mgfhka hd yels hehs fmdÿ iudch o ks¾udKh l< tu wOHCIjßh
rEmhg yiq lr .kshs' f,dalh Tyq ta .ek ksÍlaIKdlaIsfhka fidhd ne¨fõ h' orejdf.a
l< fkdyels hehs ldka;djla lshhs' tfy;a fï ñksiqka k.r fï jk úg f.!rkSh bka§h rch
;dlaI‚l yd iudc úm¾hdi .=re;=ñhg o wef.a p¾hdjka bjiSfuka f;areï .ekSug ;rï
iNdfõ l=Kq lr;a;h w;ayer úiska w;awvx.=jg f.k ;sîu h'
yryd fjkia fjñka ;sfnk Tn fï igyk lshjk fudfyd; YslaIKhla ;snqKd h' l%ufhka oeßhf.a ksjeishka ms<sn|
frÈ lvhl /lshdjg .sh o
bkaÈhdj ;=< Y%S fudfyd;l bkaoshdfõ fuu frÈ lfâ jeisls<s msßisÿ lsÍfï jk úg;a weh isákafka isr.;j fidhd neÆ úg oek .;yels jQfha" wehg ksis wdorhla
,xldjg jvd ;Sj% f,i kreu ixialD;sh m%Yak lrkafka h' f,dalhg mrudo¾Y iemhSug fkd,efnk nj h' fï oeßhg l=vd l< wef.a uj wysñ ù
/lshdj yer fjk;a /lshdjla ysñ
bkaÈhdfõu mqrjeisfhls' fmr ;ukaf.a fodia ksfodia we;s w;r weh oeka yefokafka mshdf. fojk ìßh iuÕh'
l=, m%Yakh ;sfnk nj jkafka ke;' ñksiqka f.!rjh
oeßhg l=vd ke.Kshl o jk w;r wïud rn¾ j;a;l
fuys nrm;< u fÄojdplhla olajkafka ñksiqkag fkdj" l=,h lr.ekSu ldf.a;a j.lSuls'
fndfyda fokd oks;s' bkaÈhdfõ ñksiqkaf.a ienE lsßlmkak hkafka weh ksjfia ;kshu oud fodr jid h'
f,i fYaI ù ;sfnkafka cd;sh jeks m%d:ñl ixl,amj,g
l=,hla mokï lr fuu ñksiqkaf.a orejkaf.a h' ;;a;ajh iy md,kh mj;skafka flfia fyda tjeks fya;= ldrKd fndfyduhla u iu`. oeßhg
.ksñka lrkak hehs n, wOHdmkhg mjd foudmshkaf.a fujka wähl kï udkj ysñlï fifkyi" wE flf¾ wjOdkh wvqùu" wd§ ldrKd y÷kd.;a
—yefudau lshkjd foúhka tlal
/lshdj ndOdjla ùu h' b;ska ms<sn|j ljr l;d o@ .=rejßh wE flf¾ ie,ls,su;a fjñka lghq;= l<d h' oeßh
lrk /lshdj;a" iu lrkak mq¿jka Y=oaO mú;%
wjOdkh .ekSu msKsi lrk foaj,a bjiqjd h' tajdg wkjYH
fiiq ish¨ fodrj,a jeiS tl lrk whj muKhs lsh,d' ta;a bka§h rch órdg ÿka ;Hd.h
/lshdj yryd fodrla muKla fï m%cdjg wmQ¾j tlla f,i y÷kajñ' f,i ier jer fkdl<d h' ÿfõ lshd weu;=jd h' kdu
ñksiqka tlal ii|oaÈ Tjqkaf.a
mekk.sk újD;j we;' ll=,aj, m;=,g;a háka ;uhs wms rgl isr ljq¿jla hkq f,dalhg f,aLkh f.ktau" yqKq l+r f.ktau wd§ j.lSï mejrejd
ÿIalr;djh;a" ta msúish yels fyd|u oajdrhls' h' fifkyi fiau ms<s.ekSu o oeßhg ÿkakd h' l%ufhka
—uu mß.Kl lafIa;%fhka bkafka˜
oeka órd ;u jd¾;d Ñ;%mgh oeßhf.a fjkialï isÿ jQ w;r yskd mq¿gla uqfKa fkdjQ
ksidu uqyqK oSug isÿ bf.k f.k /lshdjlg wema,hs fujka ixfõ§ jd.a fldgiaj, oeßh È,sfik oEiska fnda ld,hlg miq iskd iqkd h'
l<d' iïuqL mÍlaIKhg .shdu wka;¾.; foaYmd,ksl ixisoaëka f,dalh yuqfõ ;nhs' mSä; ñksia
jk mSvkh;a fuu m%cdjlf.a l;djg bkaÈhdfjka
iy;slh n,,d weyqjd' u,a,s wvq ksre;aidyslj fm%aCIdj fj; cks; fï wdldrfha ,xldfõ isÿ jQ wjidk fyda tlu l;dj fuh
jd¾;d Ñ;%mgfhka l=f,a o lsh,d@ msßisÿ lsÍfï lsÍug órd iu;alï olajd we;s tmsg f,dalfha wjOdkh o ,nd fkdjkafka h' wr oeßh fydfrla lshd" mx;sfhka fkrmqjd
rEmhg yiq lr .kshs' wxYfha fõlkaiSia ;shkjd' tajg nj meyeÈ,s h' tu ;;a;ajhka .ekSug órd iu;a fjhs' th kï" .=á neg ÿkakd kï wEg l=ula jkafka o@ orejka
wema,hs lrkj o lsh,d uf.ka órd fukau tu ñksiqka o ,enQ
f,dalh ;dlaI‚l jvd;a meyeÈ,sj ú.%y lsÍug
ch.%yKhls'
.ek bjiSfuka n,kd .=rejre ,xldfõ isákafka fldhs
weyqjd'˜ órd fhdod .kafka —remsh,a ;rï m%udKhla o@ fu;ek isg fndfyda oE iudc fjkila
yd iudc úm¾hdi ;u fy¿j jid .ekSug jákd
—uf.a orefjda biafldaf,a hkak 5lg ñ< § .kakd u,a ud,h fjkqfjka isÿ l<hq;= fkdfõ o@
yryd fjkia fjñka neye lshkjd' uf.a ÿjf.ka wE;a foúhkaf.a ldurh we;=f<ka i¿ me<| isák bka§h rchg ;u
;sfnk fudfyd;l fj,d jdä fjkak lsh,d .=rejre ;nk ñksiqka remsh,a 500lg uqyqK jid .ekSu i|yd tu i¿ l¿ iuk,hd
bkaoshdfõ fuu kreu lshkj¨'˜ ñ<§ .kakd fifrmamqj ;nkafka Wiaid ;u ksrej; fmkajd,Sug
fufia jpkhg kef.kafka ksjiska tmsgh˜ jeks .eUqre jd.a ux újr l< órd Ndr;S ;reK
ixialD;sh m%Yak lKavhka h' wOHCIjßhg bka§h iudcfha
Ôú;h .eg.id .ekSug ;ju;a
lrkafka bkaÈhdfõu wiSñ; ùßhla ork ta wysxil —uu l=,shg f.hla fydhdf.k u;= fkdj iuia; f,dalfhau
mqrjeisfhls' ñksiqkaf.a yoj; m;=f,kau .shd' wms fudk cd;sfho ^l=,fho& f.!rjh ysñ úh hq;=h'
10 2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod idys;H - l,d
ieureï
úÑ;%h zTn iskd i,l=KZ wyi iqÿ meye yefrk fudfyd;l
Tij.kq fkdyelsj jdo msáhl isis,a ueIsul
Fmdf<dj u; fomh uq,a weÈ fomi .sks f.k oefjk fudfyd;l
tÈfkka miq jdo msáhl isis,a meka we;
idohls ( Ôú;h
lfodame‚ ñ;%hks" ksiaidr ld,hl w.ska fl<jr lvkakg ySkfha b;s
wyi fl<jr w÷re /hlg Th t<sh ksjdmka b;ska fï ál we;a o hk .ukg fyg
ySks È. ,ka;Ereula ;nó whs;sh ish,a, wysñ jQ fYdalfhka
Ôú;h iuÕ iskd w;yer
/yehsfhl=f.a ÿl wikakg yia; úysÿKq mdg u,a we;s is,a wrka jf.a isá udre;h Ôj;a fkdjQ yeá isys lr úÿ,s lKqj, uq,l je,ÆKq ;efkl
Tng werhqï m;la tjó jevqKq Wr we;s uy .ila b,a ufya Wu;=fjks ryfia levm;g yskefyñ le<e,a ;ek ;ek mqreÿ mdgl ys|
fhdao ú,iska bkafka fldfyduo /yehshks" l<, u;lh jefvk Èkhl uf.a
wv i|la .x Èhg jegqKu weiqfj fmd<fõ isá ,mla ta iyka .S;sld widmka úlsKqkd r;= mdg u,a ñá wef.a
;=Idßld weka;ks
jeys lndhla f.ke;a T;ó
Èhj hkakg ´ku o ;j túg tiù n,d jgmsg cEia ;df,ka oE;a Tijk iyka fyajd .uf.a
weiaj,g tì tî wió ;nd bK u; ;u w;la ;=re m;la fma%ufhks"
oEia jikd ie‚ka
w;ankqjlska ì÷K y~lg —wkak wr ÿr fmak ksjfia ms‚ ydÿ tjdmka
blsì¢kakg bvla fkdfoó isáfh fyd| ys; we;s l;la mE.s mE.S u,a ms¥j;a
mrK lúhl wl=re msßueo
ßfok jpku fidhd .ksó
ksrka;r fldamfhks
mQ¾‚ud l=,;=x.
u;
fu;eka isg w; ÿßka ys¢ó˜ ;j;a .ilg bv ke;s j.la y~k jeys j<djla
uOq meos u;"
zwe;a; ksjiZ" fkd' 91" wdpd¾h tka'weï' fmf¾rd udj;" fld<U 08'
ksÆ r;akdhl ÿ,kacka ú;dru úfkda§ fmf¾rd ÿr$*elaia - 011 2695925" b ,sms - aththa@sltnet.lk
lD Isld¾ñl jgmsgdjla
tlal yeÿKq jevqKq
ksid Tng mßirh yd iudch udj iajhxfmdaIs; ñksfyla lf<a
y`vg weyqïlka fokakg wdÉÑ
wïud wmg lshkjd ug u;lhs'
yß mqÿuhla''æ nv.skafka
tlal ysáhd ug u;lhs'
Tn g%hsl,¾ olskafka
fldfydu o''@
iu`. noaO ùfï yelshdjla
lshjuq
wE ñh.sh fj,dfõ ud wehg
37
^wdÉÑ wïudf.ka ;sßÕ= wyqrla th fuyhjQfha r*dfh,a ßúfhard wjia:dj ,nd Èh hq;=uh lsh,hs
lúhla ,Sjd' tys fldgia u; lkakg wfma jy,h Wv iqÿu iqÿ jf.a olaI l;=jre' foisfohsfrda uu ;du;a ys;kafka'
;du u;lhs' ta lúh ms<sn| ud mfrúhka uyd f>daidjla l<d fg%dïfmia" w¾;=frda fudÍfkda
bkaÈl fmf¾rdf.a mßj¾;khla basiperera73@yahoo.com
wo;a i;=gq jkjd'' weh ;ud ug u;la fjkjd' ta mfrúhkaf.a jf.a olaI ks¾udKlrejka fï
,nk i;shg''''
2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod 11
fi!LH fiajdfõ wdfoaYl fiajlhska jyd ia:sr lsßu" 06$2006
f;,a w¾nqoh .ek jD;a;Sh iñ;s l;d lrhs pl%f,aLh úêu;a mßÈ ls%hd;aul lsÍu yd tys ysÕ uqo,a uqo,a f.ùu"
is h .eg¨j,g úi÷ï ,nd fok f,i b,a,d ysÕ=rdk" me,aj;a; urodk iudc yd iduhsl flakaøfhaoS úfYaI udOH yuqjla le|jñka ,nd .ekSug fkdyels ù we;s nj;a fydag,a fiajl uOHia:dkh
iy fijK., wd§ m%foaYhkays Wla f.dúfhda fijK.," ,xld .=re fiajd ix.uh fï nj fy<sorõ lf<ah' fmkajd fohs' fï jk úg ixpdrl fCIa;%fha fiajlhska uqyqK oS
oKavqu ux ikaêfha§ bl=;a 15 jeks osk úfrdaO;djl ksr; jQy' 2012 jir ioyd jk ú.Kk jd¾;dj miq.sh Tlaf;dan¾ 29 jeks od isák .eg¨ iïnkaOfhka úúO wjia:dj,oS b,a,Sï l< nj;a ta iEu
wOHdmk iuQmldrfha uy iNdjg bÈßm;a l< nj;a ú.Kkhg ndOd wjia:djloSu fydag,a fiajlhkag ,enqfKa l=vïudf.a ie<ls,s nj;a
iuia; ,xld taldnoaO Wla f.dú n,uKav,h yd iuia; ,xld
lsßu iy uq,H jd¾;d fkdue;s ùu fya;=fjka fiiq jirj, ú.Kk fydag,a fiajl uOHia:dkh m%ldY lrhs' ta ksid fydag,a fiajlhkag
f.dúck iïfï,kh tlaj fuu úfrdaO;djh ixúOdkh lr ;sì‚'
jd¾;d mjd bÈßm;a lsÍug fkdyels ;;a;ajhla Woa.;j we;s nj;a n,dfmdfrd;a;= ;nd .; yels wjia:djla jQfha whjeh muKla nj;a ta
Wla fgdka tll ñ< remsh,a 8"500la olajd by< oeóug;a" Wla j.d
,xld .=re fiajd ix.ufha m%Odk f,alï uyskao chisxy uy;d m%ldY ix.uh jeä ÿrg;a m%ldY lrhs' fï iïnkaOfhka uqo,a wud;Hjrhd
lrk bvï whs;sh f.dúhka fj; ,nd §ug;a" Wla j.dj i|yd
lrhs' fï ish,a, ms<sn| i<ld n,d bosßfhaoS w;=re md,l uKav,hg fj; kej; ,sÅ; oekqïoSula lsÍug wfmaCId lrk nj;a th o M,
fmdfydr iyKdOdrh jyd ,nd §ug;a" wdh;kh úiska ,nd fok
tfrysj kS;suh mshjr .ekSug lghq;= lrk nj o ta uy;d m%ldY rys; jqjfyd;a jD;a;Sh l%shdud¾.hlg m%fõY ùug isÿ jk nj;a
Kh myiqlï i|yd wh lrk widOdrK fmd,sh wfydais lsÍug;a
lf<ah' fydag,a fiajl ix.uhg wkqnoaO wka;¾ iud.ï fiajl ix.ufha
fuu f.dúfhda rchg n, lr isá;s' Bg wu;rj m%ñ;sfhka f;dr
iNdm;s cdkl wêldÍ uy;d m%ldY lf<ah'
îc ksid isÿ jk j.d ydkshg;a" jix.; frda. yd nrm;< iajNdúl ,xld .=re fiajd ix.uh fï iïnkaOfhka udOH ksfõolhla ksl=;a
úm;a ksid isÿ jk ydkshg;a" wiajkq fk<Sfï§ iud.fï m%udoh lrñka fmkajd fokafka wOHdmk iuQmldr iñ;sfha fiajl úkh yd WudTh fiajlhka j¾ckhl
ksid isÿ jk mdvqjg;a f.dúhdg jkaÈ f.jk f,i o Wmjdifha
b
wNHka;r md,kh ÿ¾j, ;;a;ajhl meje;s nj;a jHjia:duh m%;smdok ,a,Sï lsysmhla uq,a lr .ksñka WudTh taldnoaO boslsÍï
kshq;= f.dúfhda jeä ÿrg;a b,a,d isá;s' l¾udka; Yd,dj, fiajh W,,ax>Kh lrñka lghq;= lr we;s nj;ah' iñ;sh ;=< w;sßla; fiajlhskaf.a ix.uh úiska bl=;a 11 jeks osk jev j¾ckhla
lrk ishÆ fiajlhkag Ôú;aùug iß,k jegqmla yd wfkl=;a §ukd fiajlhka isáhoS jHdc mqrmamdvq ujdmdñka úOdhl" fufyhqï yd isÿ lr we;s nj jd¾;d fõ' fiajlhskaf.a ETF uqo,a fkdf.ùu"
jyd ,nd§u" iaÒr fkdjk fiajlhka jyd iaÓr lsÍu" f.dúhd yd iyh uÜgïj,g ndysr fiajlhka n|jd f.k we;s nj;a iñ;sh i;= w;a;fkdau;sl f,i fiajlhkaf.a fiajh wjika lsÍug ksfhda.
iud.u w;r jk oaú md¾Yùh iunr .súiqula jyd we;s lsÍu wd§ ñ,shk 1800l w;sßla; uqo,a M,odhS f,I wdfhdackh lrkq fyda ksl=;a lsÍu" fiajlhskag m;aùï ,sms ,nd fkdoSu yd oS¾> ld,hla
jD;a;Sh b,a,Sï o l¾udka; Yd,dfõ ÿu;a iu. msg jk wmo%jH ksid iudc wd¾Ól iqnisoaêh Wfoid mßyrKh lrkq fjkqjg 07] lg;a fiajfha fhoS isá fiajlhkaf.a m;aùï iaÓr fkdlsÍu hk lreKqj,g
isÿfjñka mj;sk mßir yd fi!LH .eg¿ úi£ug jyd mshjr .ekSu jvd wvq fmd,shlg uyck nexl=fõ ia:djr ;ekam;= .sKqul ;ekam;a úfrdaOh m< lrñka isÿ jQ fuu jev j¾ckfhaoS fiajlhkaf.a uQ,sl
jeks mdßißl b,a,Sï o fudjqkaf.a b,a,Sï w;r fõ' lsÍu ksid iñ;shg úYd, uQ,H w,dNhla isÿ ù we;s nj;a ,xld .=re jegqma f.ùug wod<j ksis l%ufõohla ilia lsÍug o n, flß‚'
fuu f.dùyq wo jk úg Èk 28l wLKav i;H.%yhl o ksr;j fiajd ix.uh tu udOH ksfõokfhka fy<sorõ lrhs'
wid¾:l WudTh jHdmD;sh ksid fmdÿ ck;djg o tys wksis m%;sM,
isá;s' kuq;a Tjqkaf.a b,a,Sï iïnkaOfhka rch fï jk ;=re ie<lsh
hq;= wjOdkhla fhduq lr ke;s nj iuia; ,xld taldnoaO Wla f.dú fi!LH fiajlhkaf.ka fm;aiula N=la;s ú|Sug isÿ ù we;s ;;a;ajhla hgf;a tys fiajlhkag fï
wdldrfha widOdrKlïj,g uqyqK oSug isÿ ùu fÄojdplhla nj
n,uKav,h fpdaokd lrhs'
mqyqKqj ,nd ke;ehso Wmiïmod NsCIqKs mqyqKq uOHia:dkhla o ff;%hsksldhsl NsCIq kdhlhska ff;%hsksldhsl uyd ix>hd
08 msgqfjka'' wjia:dfõ NsCIQ NsCIqKs hk WNh l%shd;aul fõ' NsCIqKska ,xldfõ ke;snj jykafia,d nyq;rhlg ke;' ta
ix>hd fkdisáfha h hk nj mjik fyhska ta wkqj lghq;= fjkqjg Ydik ;=, we;s ienE
NsCIqKS Ydikh .ek''' mjiñka Tjqkaf.a Wmiïmodjo
ms<s.; fkdyelshehs m%;slafIam
fï wkqj wo jkúg Y%S ,xldfõ
wLKavj jir 20 la muK ;siafia lrk f,ig Tjqkag Wmfoia ,nd
§ we;s njhs' ta i|yd Tjqka ne`§
m%Yak Wka jykafia,d ;u odhl
iudchg jikalrñka isà'
NsCIqKs Wmiïmodj mj;ajdf.k
l<y' f:arjd§ NsCIq ix>hd fuu tkq ,nhs' ta wkqj wo Y%S ,xldj we;s nj;a m%ldY lf<a h' tfia nqoaO Ydikh Yla;su;aj
bkamiqj Y%S ,xldfõ NsCIqKs b;d meyeÈ,sj fmkajd ÿkay' oi
m%h;akh jH¾: lsrfï§ uq,a ù mqrd NsCIqKska oyilg jeä msßila blaì;sj ,xldfõ NsCIqKska nqÿrÿka wkqoek jod< wldrhg
Ydikh ia:dms; lsÍfï idOkSh is,a ud;djla hkq .sys;a fkdjk
lghq;= l<y' Ydik fufyjrfhys fh§ isá;s' jykafia lSm kulg f.dvke.Sug jvd rfÜ
mshjrla ;nkafka mKaä; kdrxj, mejÈ;a fkdjk nqÿrÿka ish
Oïur;k ysñhka h' Wkajykafia Ydikfha wkq.dñlhka f,i thska o wffO¾h fkdjq O¾uor wo ;;a;ajh mqoa.,hska ,shdmÈxÑ lsÍfï foaYmd,k m%Yakj,g ueÈy;a
Ökfha mSlsx kqjr idu iuq¿jlg lsis;ekl yÿkajd fkdÿka msßila úkhOr NsCIqka jykafia 1998 fomd¾;fïka;=fjka NsCIqKshla ùu" cd;Ska w;r m%Yakfha§ isxy,
ta wkqj wo Y%S ,xldj h<s;a
iyNd.Ss jQ wjia:dfõ Ökfha nj;a Tjqka fmkajd ÿkay' § ;dhsjdkfha f*daf.da Ydka f,i yeÿkqïm;la ksl=;a lr fn!oaO wêldßhla u;=lr .ekSu
wkqrdOmqr hq.fha fukau NsCIq
NsCIqKs Ydikh .ek wOHhkh (FOGUNG SHAN) NsCIqKs wdrduh we;s nj;a fn!oaO lghq;= ;uka leu;s kdhlhd isxydrEV
kuq;a l=,jdofhka yd NsCIqKs Wmdil Wmdisld hk
lr we;' tys§ fy,s ù we;af;a iu`. iïnkaO ù oUÈj nqoaO. fomd¾;fïka;=fõ ,sÅ; lr .ekSu" ihsgï m%Yakh
mqreIdêm;Hfhka hq;= NsCIq ix>hd isõjkla msßi iys; mqKH N+ñhla
l%s'j' 429 § wkqrdOmqrfhka Ökhg hdfõ§ NsCIqKs Wmiïmod l¾uhla ks¾foaYhla fkdue;sj mqoa.,hska úi£u" wdÈh Wkajykafia,df.a
jykafia;a Wkajykafia,df.a njg m;aj we;'
jevu l, zfoajirdZ NsCIqKska isoaO l,y' fndfyda fihska ,shdmÈxÑ lsÍfï fomd¾;fïka;=j l,amkdjg wkqj m%uqL jk ksid
Wmfoia mßÈ l%shd;aul jQ rdcH kuq;a ;ju;a ff;%hsksldhsl uyd
jykafia we;=¿ tfldf<dia ixúOdkd;aul jQ fuu Wmiïmod tjeks ye÷kqïm;la ksl=;a úh yelsh'
kdhl;ajh;a ksid isõjkla msßi ix>r;akh;a Wkajykafia,df.a
kula NsCIqKska jykafia,d úiska l%ufha§ oi is,a ud;djka w;r lrkafka flfia oehs úuiqfjñ' tfiau f,dalfha f:rjd§ nqÿ
f.dv ke.Sfï tu m%h;akh;a Wmfoia wkqj rch;a NsCIqKska
Ök NsCIqKs Ydikh msysgqjd fhda.H;dj we;s msßila f;dardf.k túg wod< ks,Odßhd mjid oyfï flakaøia:dkh f,i Y%S
jH¾: jQ nj i|yka l< hq;=h' jykafia,d fkdms<s .ekSu ksid
we;s njhs' tu NsCIqKs idikh Tjqkag islaL udkúldjka f,i isáfha uq, § wms tfyu l<d kuq;a ,xldj m;a lsÍug fjrork Y%S
fuu W;aidyhka tlsfkl ì£ ksis mqyqKqjla ,nd § WNf;da nqÿka jykafia wkqoek jod< nqoaO ff;%hsksldhsl uydkdysñjre
wo olajd wLKavj wúÉÑkakj ,xld rdcHh o zf.org ur.df;a
jefgoa§ iïnqoaO Ydiikfha ix>hdf.a iyNd.s;ajfhka fuu Ydikfha ixhq;sh jQ isõjkla úreoaO ksid th keje;a;=jd
meje; ths' ta ksid Ök NsCIqKska jqk;a f,daflg mrldfiaZ l< hq;=
ÑriaÓ;shu wruqKq lrf.k Wmiïm%odj isÿ flfrKs' mQcH msßi Y%S ,xld OrKs ;,fha isáh;a hkakhs'
u`.ska ,xldfõ NsCIqKs Ydikh ksid fujka m%Yak .ek rchla
ffO¾hu;a jQ f.!rjKSh bkdu¨fõ iqux., ksysñhkaf.a tu ;;a;ajh Ydiksl jYfhka
msysgqjd NsCIqKskag mejÈ wk;=rej tu ks,Odßhdf.ka f,i ueÈy;a jkakg Wkkaÿjla
NsCIqka jykafia,d 1996 § ;j;a m%Odk;ajfhka udm,.u úmq,idr ms<sf.k l%shd;aul fkdjk w;r
Wmiïmodj ,nd f.k lghq;= ud 1989 isg oUq,af,a jd¾Islj fj,djla ke;sj rdcHh lrjkjd
m%h;akhla orKq ,enqy' ta uydkdysñ uylvj, mx[disß rch o ta foi Wlg,Sj n,d isák
l< yels nj Wkajykafiaf.a flfrk NsCIqKs Wmiïmodj úh yels h'
udm,.u úmq,idr ysñhkaf.a uydkdysñ" mKaä; ;,,af,a ;;a;ajhla mj;S'
woyi úh' Wkajykafiaf.a tu .ek;a nqÿrÿka wkqoek jod< kuq;a tla mCIhlg tjeks cd;sl
uQ,sl;ajfhks' Wkajykafia Oïud kkao uydkdysñ uydpd¾h ;;ajh fl;rï nrm;,o h;a
woyi l%shdjg ke.Sug mKaä; isõjkla msßi Ydikfha meje;aug ye÷kqïm;la ,nd § wks;a whg
f,dal ix> iuq¿j (WORLD fla' jðrkdysñ fmdrjd.u fuu ,smsh wdrïN lsÍug m%:u
kkaÈm;aj, {dKdf,dal ud ysñ isáh hq;= fka oehs úuiSh' Bg Tyq tfia ,nd fkd§ Tjqkag ;u .sys
SANGA SUMMIT) iy iLH§;d fidaud,xldr kd ysñ" lsßkafoa ud Y%s ,xldfõ fn!oaO lghq;=
mdkka jykafia" fyakamsg f.or ug wmqre ms<s;=rla ÿkafka h' kñka úfoaY .uka n,m;%h mjd
cd;Hka;r fn!oaO iïfï,kh Y%s Oïud kkao kdysñ wd§ úh;a fomd¾;fïka;=fõ 011-2307694
mx{iSy kdysñmdkka jykafia" —uy;a;hd wms rcfha fiajlfhda ,nd .kakg isÿjk ;ekg weo
iu`. tlaj (SAKYADEETHA ix>hd jykafia,d we;=¨ ix>hd ÿrl:k wxlh wu;d NsCIqKs
nUrkafoa isj,S kdysñmdkka wmg wkaOfhda" îfrda jf.a jev oukjd kï rfÜ uQ,sl kS;shg
INTERNATIONAL BUDDHIST jykafia msßila fuhg iyNd.s Ydik wxYh b,a¨fjñ' ta wkqj
jykafia wd§ mej§ h;sjre msßila lrkak fj,d ;sfhkafka' wms wkqj fjkia fldg ie,lSula
WOMEN SUMMIT) 1996'12'08 jqy' fuys§ NsCIqKska oi kula wNHka;r ÿrl:k wxl 105
yd .sys Wmdilhka jQ wk.dßl rdcdKavqjg hg;a fjkak;a ´k' isÿ lsÍfuka wfkla NsCIqKska
jk Èk bkaÈhdfõ idrdkd;a meúÈ Wmiïmod ,enqy' tu b,a,k f,i ug Wmfoia ,eìKs'
O¾umd, ;=ud" i¾ ã'î' ch;s,l ix> wdKavqjg;a hg;a fjkak;a jykafia,df.a uQ,sl whs;Ska
yS § fldßhdkq uydkdhl NsCIqKska jykafia,d ,xldjg ta wkqj ud l%shd lf,ñ' ÿrl:kh
uy;d" tÉ' ksYaYxl uy;d" ´k' Thsg jvd m%Yak wykak tmd' W,a,x>kh jk úg rchlg ta
ix>hd jykafia iu`. NsCQIKs jevu lsÍfuka miqj m%:u jrg wod< wxYhg fhduq jQ miq fn!oaO
wdpd¾hh Ô'mS' u,,fialr uy;d lshd Tyq ÿrl:kh úikaê lf<a .ek ksy`vj isáh yels o@ tfiau
Wmiïmodjla meje;a jQy' tys§ 1998 § rx.sß oUq¨ úydrfha§ oi lghq;= fomd¾;fïka;=fõ NsCIqKs
iy fÊ'wd¾' chj¾Ok uy;d h'˜ fuh udkj ysñlï lv lsÍula
Y%S ,xldfjka f;dard.;a oi is,a is,a ud;djka úis ;=ka fofkl= wxYh oehs uu úuiqfjñ' ms<s;=r
we;=¿ úYd, msßila iyh ÿkay' fï wkqj tla ldrKhla b;d o fõ' ta wkqj wdishdfõ f:rjd§
ud;djka oy fofkl= Wmiïm%od NsCIqKska jykafia,d jYfhka jQfha tfyu wxYhla ke;s njhs'
wjia:d lsysmhla iS,h msysgqjd Wmiïmod lrkq meyeÈ,s h' tkï nqoaO Ydik fn!oaO flakaøh f,i f,dalhg
Wmiïmod lrKq ,eìKs' ,xldfõ NsCIqKska ke;s nj;a
fuu úoaj;=ka ish¨ fokd nqÿ ,eìKs' fomd¾;fïka;=j;a wud;HxYh;a fok wdo¾Yh l=ula o@
tod isg fï olajd jd¾Islj iEu ;jÿrg;a ms<s;=r ÿka ks,Odßhd
rÿkaf.a foaYkhg wkqj oi is,a fuu NsCIqKs Wmiïmodfjka mejiqfõh' ,xldfõ isákafka fï ;;a;ajh .ek oekqj;a h' fï ,smsh iïmdokh lsÍfï§
cQ,s udihl u Y%s ,xldfõ oUq¨
ud;d hkqfjka msßila ke;s nj;a miqj Wmiïmod jQ NsCIqKska islaL oi is,a ud;djka muKla nj;a kuq;a fkdokakjd fia ksy`vj NsCIqKS Ydikfha b;sydih
úydrfha§ NsCIqKS Wmiïmodj
NsCIq NsCIqKs Wmdisl Wmdisld udkúldjka f,i oE wjqreoaola i`oyka lf<a h' isá;s' ms<sn`o wmg f;dr;=re ,nd ÿka
isÿ lrkq ,nhs' tfiau fï i`oyd
hk isõjkla msßi nqÿka wkqoek f;reka jykafia kula fyda tfiau nqoaO foaYkhg wkqj uyr.u W;am,jKAKd NsCIqKska
oiis,a ud;djkag wejis mqyqKqj ta wkqj ud i;= f;dr;=re Tyqg
jod< wkq.dñl msßi jk nj;a f;rKska jykafia kula hgf;a Y%S ,xldfõ nqoaO Ydikh f.dv jykafiag kuialdr mq¾jl
,nd §ug oUq,af,a l¨kaoEfõ m%ldY l< úg Tyq lshd isáfha
.ekSug wejeis l;sldj;;a ia;=;sh msßkuñ'
úma,jfha ishjia iure l¾;jHh
Tlaf;danrfha
2017 fkdjeïn¾ 19 jeks od bßod woyia o i,ld ne,Su iqÿiq h'
fooyia odyf;a fkdjeïnrh
t<efUk úg u wm fjfik
we;a; ksji" wxl 91" fï ñys;,fha wjÈfhka isák
yeu úpdrj;a m%nqoaO ukqIH
ishh
wdpd¾h tka' tï' fmf¾rd udj;" fld<U 08'
m%dKsfhl=f.a u isyshg ks;e;ska
fg,s $ *elaia - 011 2695925
u kef.k udkj b;sydih le<UQ
b - ;emE, - aththa@sltnet.lk fjí wvúh - www.aththa.lk
nrm;, isoaêhla we;af;a h' Bg
ishjilg fmr 1917 fkdjeïn¾
nkaÿ, udkjvq | wo ojfia § o yeoEÍu iqÿiq hhs ;SrKd;aul u úma,jh jYfhka w;sl%uKh lrñka f,dj mqrd lr ;sfnk ksfõokh o yrj;a 07 jeksod reishdfõ isÿ jQ uyd
yefÕk neúka Tng bÈßm;a y÷kd .kq ,en we;af;a fYa%IaG fjfik mSä;hska fj; kejqï lreKqj,ska iñkaú; h' fnd,afIúla úma,j hhs' tÈk
f,da lh
m;aùfuka
YsIaG;ajhg
ksoyia udOH jHdmdrh —ixckkS 2017˜ kj tluq;=jlska idCIs úuiSuZ hk f;audj uqLH
lr .ksñka meje;afjk Short
25 jk ixj;airh iurhs m%Nd rK;=x." m%ùK iskudfõ§
Stamp flá Ñ;%mg ;rÕdj,shhs'
úYajúoHd, uÜgfuka iy
1989-90 NSIK iuh;a iu. tjlg meje;s md,kfhka ckudOHfõ§kag
tï' ã' uyskaomd," m%ùK újD; wxYfhka flá Ñ;%mg yd
yd udOH ksoyig t,a, fjñka ;snQ ;¾ck yd u¾okhkag tfrysj"
iskudfõ§ jika; Tfífialr" jd¾;d Ñ;%mg fuu ;rÕdj,shg
n,mEfï lKavdhula jYfhka talrdYSj 1992 cqks udifha isg
m%ùK udOHfõ§ tia' mshfiak wd§ bÈßm;a flfrk w;r úYajúoHd,
úêu;aj ixúOdk.;jQ ksoyia udOH jHdmdrhg 2017 j¾Ihg jir 25
úYsIaGhka .Kkdjla we.ehqug wdpd¾hjrekaf.ka iy iskud
la imsfrhs'
,la lrñka óg fmr ixckkS fCIa;%fha m%ùKhkaf.ka iukaú;
25 jk ieureï Wf<, ckudOHfõ§ka" ifydaor ckudOH ixúOdkj, - yrir iïdukh m%odkh lr úoaj;a úksYaph uKav,hla úiska
ksfhdað;hska "úoaj;=ka" yd iudc l%shdldÍkaf.a iyNd.s;ajh we;' fuu Ñ;%mg úksYaph flfrhs'
we;sj fkdjeïn¾ 21 jeksod oji mqrd fld<T" ,laIauka lÈr.du¾
isxy, iskudfõ iqúfYaIS lvbï iskudfõ kj wxl=r cks;
uOHia:dkfha§ wNsudkj;a f,i ieuÍug ksoyia udOH jHdmdrh
ms<sn| isÿ l< úu¾Ykhla lsÍfï iy úoHd¾Ókaf.a kj
l< fuu Wf<, fu;eka mgka
le
ie,iqïlr ;sfí' iuq¿fõ m%Odk wdrdê; foaYkh wdpd¾h iqks,a ,‚h úYajúoHd,hSh m%didx.sl bosßm;a lsÍula njg ks¾udKd;aul l=i,;d fmdaIKh
úfÊisßj¾Ok uy;d úiska mj;ajkq ,nk w;r" wfkl=;a idlÉPd ckikaksfõok YsIH ix.ufha
ckikaksfõok m;a l< —nhsiafldama yekaoEj˜ lsÍfï wruqKq iys;j Short Stamp
uKavm i|yd wdpd¾h §msld Wv.u" kfâims,a,hs úoHdorka" relS wOHhk wxYh u.ska 14 jeks iy uyck iïnkaO;d yd udOH
fuu Wf<,g wNskjfhka tla ixúOdkh fõ' Ñ;%mg m%o¾Ykh
m%kdkaÿ" kd,l .=Kj¾Ok" úchdkkao rEmisxy iy ,ika; reyqKf.a jrg ixúOdkh lrkq ,nk l<ukdlrK YsIH ix.ufha
jQ wx.hls' jir lsysmhla mqrd yd ch.%dyS Ñ;%mg i|yd iïudk
we;=¿ úoaj;=ka yd iudc l%shdldÍka iyNd.S ùug kshñ;h' —ixckkS˜ ikaksfõok yd uyck tluq;=fjka ixúOdkh fõ'
ckikaksfõok mdGud,dj yodrk m%odkh lsÍu o —ixckkS˜ fojeks
iïnkaO;d Wf<, fkdjeïn¾ —hyck udOH yd uyck ine|shdj úoHd¾Ókaf.a wOHhk ld¾hhla osk rd;%sfha isÿ lsÍug kshñ;h'
22" 23 iy 24 f;Èk mqrd Wfoid˜ fujr meje;afjk f,i meje;s —nhsiafldama yekaoEj˜ fï w;r —ixckkS˜ m<uq
úYajúoHd, mßY%fha§ meje;aùug ikaksfõok yd uyck iïnkaO;d fuu jif¾ mgka —ixckkS˜ osk fol mqrdu meje;afjk
kshñ;h' ckikaksfõok Wf<, ckikaksfõokh úIh Wf<,g iu.dój ksIamdokh m%o¾Yk .ïudkh ms<sn|j;a osk
wOHhk wxYfha ckikaksfõok iy uyck iïnkaO;d yd udOH flfrhs' 22 jeks osk rd;%sfha ;=k mqrdu úldYh jk fjí
Wmdê mdGud,djg wu;rj l<ukdlrKh úIh yodrk le<‚ iriú meismkaÿ msáfhaoS f¾äfhdaj iy fjí rEmjdysksh
miq.sh jif¾§ uyck iïnkaO;d úoHd¾Ókaf.a oekqu" wdl,am isxy, iskudfõ fjfiia ;eka ms<sn|j;a i|yka l< hq;=uh' fï
yd udOH l<ukdlrK Wmdê yd l=i,;d j¾Okh lsÍfï m%;sks¾udKh jkq we;' ish,af,ys W;al¾Ij;a wjia:djg
mdGud,dj o we;=<;a ùu ksid wruqfKka meje;afjkakls'
ckikaksfõokh yodrk mdi,a m%fõY jkafka f;jeks oskfhaoS
jirla mdid meje;s —ixckkS yqÿ úYajúoHd, m%cdjg muKla
YsIHhka b,lal lr .ksñka O¾udf,dalfha os.yefrk —wfma
udOH Wf<,˜ fujr —ixckkS fkdj" iuia; m%cdjgu újD;
mdi,a jevuq¿jla o fuysoS yekaoEj˜ m%ix.h iuÕsks'
Y%S ,xldfõ fldñhqksiaÜ mlaIfha foaYmd,k uKav, iNsl kS;s{ ikaksfõok yd uyck iïnkaO;d jk —ixckkS 2017˜ úYajúoHd,
meje;afjk w;r osjhsk mqrd úisÍ ckikaksfõok úIh iy uyck
ta' mS' lKm;sms,af,a uy;d Tlaf;dan¾ úma,jfha 100 jk ixj;airh Wf<,˜ f,i kdulrKh lr moaO;sh ;=< meje;afjk m%uqL;u
we;s mdi,a 50lg wêl m%udKhl iïnkaO;d yd udOH l<ukdlrK
fjkqfjka bkaÈhdkq udlaiajd§ fldñhqksiaÜ mlaIh meje;ajQ we;' fuf;la ckikaksfõok udOH Wf<,hs'
YsIHhka fuu jevigykg úIh yodrk úoHd¾Ókaf.a uDÿ
iïuka;%Khg iyNd.s fjñka'' YsIH ix.ufha uQ,sl;ajfhka isÿ —ixckkS 2017˜ ;=< iqúfYaIS iyNd.S ùug kshñ;h' fuu l=i,;djkaf.a" l<ukdlrK
wx.hla jkafka yrir iïudk jevuq¿fõoS úYajúoHd, l=i,;djkaf.a yd ;dCI‚l
m%odfkda;aijhhs' ikaksfõok yd wdpd¾hjrekaf.a iy úoHd¾Ókaf.a l=i,;djkaf.a ixl,kfhka
uyck iïnkaO;d fCIa;%hka ;=< iyfhda.h hgf;a úIh iïnkaO —wfma yekaoEj˜ m%ix.h fõosld.;
mqfrda.dó fufyjrla isÿ lr we;s m%dfhda.sl mqyqKqjla ,eîug o fõ'
fcHIaGhka iy úoaj;=ka we.ehqug mdi,a YsIHhkag wjia:dj Wod ckikaksfõok úIhfha uyf.
,la lrñka yrir iïudk fõ' fuf;la meje;s mdi,a or f,i ye|skafjk le,‚h
m%odfkda;aijh meje;afjhs' ta jevuq¿ ksid úYajúoHd, m%fõYh úYajúoHd,hSh ckikaksfõok
wkqj isì,a fj;a;isxy ue;s‚h" iïnkaOfhka mdi,a YsIHhka wOHhk wxYfha jd¾Ysl udOH
frdayK neoaof.a uy;d iy ;=< W;af;ackhla we;s jQ nj Wf<, f,i meje;afjk
pkaøisß m,a,sh.=re uy;d wod< o mdi,a .=rejre m%ldY lr;s' fuu ufyda;aijh fujr
fCIa;%hka ;=< isÿ l< fufyh fuu jevuq¿jg iu.dój mdi,a ckikaksfõokh yd uyck
fjkqfjka yrir ,eîug YsIHhkaf.a udOH l=i,;d j¾Okh iïnkaO;d úIhhka ixl,kfhka
kshñ;h' —ixckkS˜ udOH lsÍfï wruqfKka jd¾Islj úúO hq;=j fjkiau wdrlska bosßm;a jkq
Wf<f,a iudrïNl wjia:djg jevigyka l%shd;aul lrk w;r we;' wOHdmksl yd úkaokd;aul
iu.dój 22 jeks osk fujr fujr wka;¾ mdi,a ksfõok jákdlulska fyì fudfyd;la
yrir iïudk m%odkh lsÍug ;rÕdj,shla meje;aùug lghq;= .; lsÍug ßis wfhl=g —ixckkS
kshñ;h' m%ùK udOHfõ§ isß,d,a ixúOdkh lr we;' —ixckkS 2017˜ udyeÕs jákdlulska hq;=
fldäldr" m%ùK udOHfõ§ 2017˜ys fojeks oskh fjka jk nj mjikq leue;af;ñ'
úlag¾ whsjka" m%ùK udOHfõ§ lr we;af;a mdi,a YsIHhka
iqks,a udOj fm%au;s,l" m%ùK fjkqfjks'
udOHfõ§ ;s,la chr;ak" m%ùK
wfkla iqúfYaIS wx.h kï
iskudfõ§ ;siai wfífialr"
z;;a;amrhg rEm rduq 24l
m%ùK iskudfõ§ f,iag¾ fÊïia pñkao l=udr
fõ.fhka fjä ;enQjkaf.a oDYH
mSßia" m%ùK .=jkaúÿ,s Ys,amskS
wdpd¾h tka' weï' fmf¾rd udjf;a wxl 91 orK ia:dkfha msysá iSudiys; m%.;s fm%ia ^mqoa.,sl& iud.u úiska u;af;f.dv ksjdi mdr" wxl 102$176 ork ;ek msysá ihqß uqøKd,fha uqøKh lr m%isoaO lrk ,§