Orca Share Media1521443141612 PDF

UNIVERZITET „DŽEMAL BIJEDIĆ“ U MOSTARU
GRAĐEVINSKI FAKULTET
viši asistent
mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.
ZBIRKA RIJEŠENIH ZADATAKA

PROGRAMIRANJE U FORTRANU
SKRIPTA
MOSTAR, 2007.
UNIVERZITET „DŽEMAL BIJEDIĆ“ U MOSTARU
GRAĐEVINSKI FAKULTET
A
viši asistent
PT
ZBIRKA RIJEŠENIH ZADATAKA
RI
SKRIPTA
SK
MOSTAR, 2007.
Univerzitet «Džemal Bijedić» u Mostaru
Građevinski fakultet
Programiranje i numeričke metode viši asistent mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.
A
PT
SADRŽAJ:
1. Programiranje u Fortran-u 02
2. Riješeni zadaci 22
3. Problemi za vježbanje 55
4. Neki od dosadašnjih ispitnih zadataka 62
RI
5. Zadaci za seminarski rad 66
6. Literatura 73
SK
Zbirka riješenih zadataka 1

Programiranje i numeričke metode - FORTRAN
A
PT
RI
SK

UVOD
Svaki program se sastoji od pet osnovnih koraka. Prvi korak START odnosno početak,
drugi korak je UČITAVANJE PODATAKA sa kojima će se raditi u programu, treći korak je
OPERACIJA, odnosno faza programa gdje se unešeni podaci obrađuju tj. vrši se rad sa
podacima u zavisnosti od zadatka. U četvrtom koraku se ŠTAMPAJU rezultati programa,
dok se u petom koraku program završava (STOP i END).
A
DIJAGRAM TOKA PROGRAMA
Definicija
Dijagrami toka se koriste za grafičko predstavljanje redosljeda svih radnji, koje su sastavni
PT
dio nekog programa: početka, učitavanja podataka, operacija, poređenja, štampanja
rezultata, pozivanja potprograma i završetka.

U dijagramima toka se koriste geometrijski oblici radi predstavljanja raznih operacija
programa, koji se obavljaju. Standardizovanim oblicima obezbjeđuje se vizuelno
predstavljanje problema zajedničko za sve programe.
Oznaka Značenje Naredba u Fortranu

Učitavanje podataka u READ, DATA, OPEN
ili program
RI
Zavisno od zadatka
Operacija - rad sa
koriste se različite
podacima
komande
Štampanje podataka i
rezultata na ekranu ili na WRITE, PRINT
ili štampaču
SK
Poređenje – ispunjenje
IF
uslova
Početak i kraj programa START , STOP i END
Povratak iz potprograma
RETURN
u glavni program
Pozivanje potprograma i FUNCTION ili CALL

potprogram SUBROUTINE

Dijagram
Objašnjenje
toka
Potrebne podatke unosimo sa tastature ili iz nekog poznatog FILE-a. U
Učitavanje
Fortranu koristimo naredbu READ(*,*) ili READ(5,*). U slučaju da se podaci
podataka
unose u program iz nekog FILE-a onda se koristi naredba OPEN.
U ovu grupu spadaju sve komande, koje obavljaju neku vrstu operacije u
Operacija
zavisnosti od onog što se traži u zadatku.
Ispis podataka i rezultata na ekranu ili na štampaču. Vrši se pomoću
Štampanje naredbe WRITE(*,*) ili WRITE(6,*). Oznaka * ili 6 znači da se podaci i
A
podataka rezultati ispisuju na ekranu. Oznaka * poslije zareza znači da je naredba
unešena u slobodnom formatu.
Najčešće korištena funkcija je IF (ako – u prevodu sa engleskog jezika) koja
Poređenje –
nam služi da bi postavili pitanje neke operacije i da bi na to pitanje imali dva
ispunjenje
moguća odgovora DA i NE. Kasnije će biti više riječi o funkciji IF.
uslova
PT
START, Komande koje se stavljaju u dijagram toka da bi se označio početak i kraj
STOP i END programa.
Pozivanje Znak koji nam služi za pozivanje potprograma. Razlikujemo 2 potprograma:

potprograma FUNCTION (funkcijski) i CALL – SUBROUTINE (opšti).
Komanda koja se koristi da bi se izvršio povratak iz potprograma u glavni
RETURN
program.
VARIJABLE
Varijable koje počinju sa prvim slovom I, J, K, L, M i N su po standardu cjelobrojne

varijable, a sve ostale su realne varijable.
RI
INTEGER – naredba koja od realnih brojeva pravi cijele brojeve
Primjer: INTEGER ALBA – ALBA u ovom slučaju postaje cjelobrojna varijabla.
REAL – naredba koja od cjelobrojnih varijabli pravi realne varijable

Primjer: REAL MAAS,KRUG,NET (100) – u ovom slučaju MAAS,KRUG,NET (100) postaju
realne varijable (cjelobrojne su zato što su početna slova M, K, N ...)
PRAVILA UPISIVANJA PODATAKA U FORTRAN – u

SK
U FORTRAN-u koristimo 80 kolona.

U prvu kolonu unese se slovo C, kao oznaka za komentar. Komentari unešeni na ovaj
način pri ispisivanju programa na ekranu ili na štampaču se ne vide tj. skriveni su u
programu i pomažu samo programeru da zna šta je radio u programu i dokle je stigao.
U kolone 2, 3, 4 i 5 upisuju se brojevi komandi.
U šestu kolonu se upisuje znak * ili + , koji služi kao nastavak prethodnog reda.
Od sedme kolone se upisuju naredbe jezika FORTRAN, pa do 72 i poslije prelazimo u
sljedeći red (ukoliko naredba ne može da stane).
Znak = u FORTRAN-u nema isto značenje kao matematički znak = već znači: prebaci sa
desne strane jednačine na lijevu stranu.

OPERACIJE U FORTRANU
Aritmetičke operacije Oznake u FORTRAN – u

Stepenovanje **
Dijeljenje /
Množenje *
Sabiranje +
Oduzimanje -
A
Redoslijed korištenja aritmetičkih operacija:
R.br. Definicija Fortran

1. zagrade ()
2. stepenovanje **
PT
3. množenje i dijeljenje *,/
4. sabiranje i oduzimanje +,-

Pisanje formula
Matematički način prikazivanja formula Pisanje formula u Fortranu

A+ B
(A+B)/C
C
( ( A+B) ⋅ C )
D
((A+B)*C)**D
B2 + 4 ⋅ A ⋅ C
RI
(B**2+4*A*C)/(2*A)
2⋅ A
2 ⋅π ⋅ r 2 2*3,1415927*R**2
Zavisne operacije
Značenje Prikaz u Fortranu

Jednako = .EQ. (Equally)
Nije jednako <> .NE. (Not Equally)
Manje < .LT. (Little)
SK
Veće > .GT. (Great)

Manje i jednako ≤ .LE. (Little and Equally)
Veće i jednako ≥ .GE. (Great and Equally)
Logičke operacije
Značenje Fortran Primjer

Nije .NOT. .NOT.(3.EQ.2) TAČNO
I .AND. (3.EQ.3).AND.(2.EQ.2) TAČNO
Ili .OR. (3.EQ.3).OR.(2.EQ.2) TAČNO
Ili je .EQV. (3.EQ.3).EQV.(2.EQ.2) TAČNO
Ili nije .NEQV. (3.EQ.3).NEQV.(2.EQ.2) NETAČNO
(3.EQ.3).EQV.(3.EQ.2) TAČNO

NEKE OD NAREDBI U FORTRANU:
READ
Naredba za učitavanje podataka u program.
READ(*,*) ili READ(*,n) ili READ(5,n)
Oznaka * ili 5 znači da se podaci unose sa tastature. Oznaka * poslije zareza znači da je
A
naredba unešena u slobodnom formatu. Oznaka n predstavlja ime FORMATA, a
označava se proizvoljnim brojem i upućuje na broj kojim je predstavljena naredba Format.
Primjer:
READ(5,10)N
10 FORMAT (I2)
PT
WRITE
Naredba za štampanje ili ispis podataka i rezultata na ekranu ili na štampaču.

WRITE(*,*) ili WRITE(*,n) ili WRITE(6,n)
Oznaka * ili 6 znači da je ispis prikazan na ekranu. Oznaka * poslije zareza znači da je
naredba unešena u slobodnom formatu. Oznaka n predstavlja ime FORMATA, a
označava se proizvoljnim brojem i upućuje na broj kojim je predstavljena naredba Format.
Primjer:
RI
WRITE(6,10)N
10 FORMAT(I2)
FORMAT
Naredba pomoću koje, u programu, definišemo ulaz i izlaz podataka tj. prema vrsti
podataka se određuje format u kojem će biti unešeni (razlikujemo cjelobrojne i realne
varijable), kao i uređenje ekrana ili štampane stranice.
FORMAT u Naredba Fortrana

SK
Promjenljiva
Fortranu u kojoj se koristi
Cijeli broj In READ/WRITE
Realan broj maksimalno do 7 decimala Fn.m READ/WRITE
Realan broj maksimalno do 7 decimala En.m READ/WRITE
Realan broj (do 7 decimala ) –
Gn.m READ/WRITE
decimalan i eksponencijalan
Realan broj (do 16 decimala) Dn.m READ/WRITE
Alfanumerički broj An READ/WRITE
Logički broj Ln READ/WRITE
Početna tačka za broj kolone Tn WRITE
Preskakanje n kolona nX READ
Broj preskočenih redova n/ WRITE
Broj preskočenih kolona 1X WRITE
Samo neki od Format-a će biti obrađeni u ovoj skripti.

In – format za cjelobrojne varijable

n – broj mjesta koja će se ostaviti (rezervisati) za broj cifara cjelobrojnih varijabli
Primjer:
READ(5,10)N
10 FORMAT (I3)
Ili
A
WRITE(6,10)N
10 FORMAT(I3)
U ovim primjerima moguće je unijeti samo trocifrene pozitivne dok je nemoguć unos
neativnih brojeva ili ispisati trocifrene pozitivne dvocifrene negativne brojeve.
PT
Grafički prikaz formata I4:
±

Format – READ Unešeni podatak Očitani podatak
I4 12 12
I4 -122 -122
I4 123456 1234
I4 1000 1000
Format - WRITE Vrijednost Ispisani podatak

I4 12 12
RI
I4 -122 -122
I4 123456 ****
I4 1000 1000
Fn.m – format za realne varijable

n – ukupan broj cifara uključujući i mjesto za predznak ± i jedno mjesto za decimalnu tačku
m – broj mjesta koja će se ostaviti za decimalne brojeve (za broj cifara koje će doći poslije
decimalne tačke)
SK
En.m - format za realne varijable (E se koristi za eksponencijalne brojeve)

n – ukupan broj cifara uključujući i mjesto za predznak ± i jedno mjesto za decimalnu tačku
m – broj mjesta koja će se ostaviti za decimalne brojeve (za broj cifara koje će doći poslije
decimalne tačke)
U ovom formatu se ne mogu koristiti negativni brojevi.
Primjer:
READ(5,10)N
10 FORMAT (F8.2)
Ili
WRITE(6,10)N
10 FORMAT(F8.3)

± .
Grafički prikaz formata F8.3
n =A+ B + C + D
A – broj mjesta za predznak
B – broj mjesta za broj cifara broja koji će biti unešen ili ispisan
C – broj mjesta za decimalnu tačku
D – broj mjesta koji je ostavljen za broj decimalnih brojeva
A
Isto važi i za Format En.m osim što nije predviđen broj mjesta za predznak, jer se Format
En.m ne koristi za negativne brojeve.
Matematički prikaz Prikaz u Fortranu za E8.3 Prikaz u Fortranu za F8.3

1234556.958 .123E+07 ********
PT
0.34567 .346E+00 0.346
435.67 .436E+03 435.670

-123.4567 ******** -123.456
Tn – početna tačka na ekranu za broj kolone (koristi se u naredbi WRITE)
Primjer:
WRITE(6,10)N
10 FORMAT(T20,I2)
Značenje u Formatu:
RI
U prvom redu i u 20–toj koloni (T20) će početi ispis rezultata.
nX – oznaka za broj kolona koje će se preskočiti prilikom unošenja ili ispisa podataka
ili rezultata. Koristi se u naredbama READ i WRITE.
Primjer:
READ(5,10)R
10 FORMAT(10X,F8.2)
SK
10X – preskočeno deset kolona
Znak / - oznaka za preskakanje određenog broja redova pri unosu ili ispisu podataka
ili rezultata. Koristi se u naredbama READ i WRITE.
Primjer:
WRITE(6,*)’UNESITE NEKI REALAN BROJ’
READ(5,10)R
10 FORMAT(F8.2)
WRITE(6,11)R
11 FORMAT(///,10X,’REALAN BROJ JE:’,F8.2)
STOP
END

/// – preskočena tri reda i 10X – preskočeno deset kolona tj. ispis REALAN BROJ JE: će
početi u četvrtom redu i u 11-toj koloni.
KONTROLNI IZRAZI U FORTRAN-u
A
1) Bezuslovni GOTO
Naredba koja usmjerava program direktno na broj nekog reda bez ikakvog uslova.
2) IF
a) LOGIČKI “IF”
b) ARITMETIČKI “IF”
PT
c) BLOK “IF”
a) LOGIČKI “IF”

Koristi se za poređenje i ispunjavanje samo jednog uslova koji ima dva odgovora DA ili NE.
Logički IF se piše u sljedećoj formi:

[<Broj reda>] IF [<Logički izraz>] <izraz u FORTRAN – u >
.EQ.
RI
.NE.
.NOT. .GT.
<Logički izraz> = <Izraz> .GE. <Izraz> .AND. <Izraz>
.LT. .OR.
.LE.
promjenljiv
<Izraz> : nepromjenljiv
Aritmetički izraz
SK
<izraz u FORTRAN – u >: Ako je rezultat aritmetičkog izraza TAČAN onda program <izraz
u FORTRAN – u > naredbu slijedi, u suprotnom program nastavlja sa svojim tokom (u
slučaju odgovora NE).
Primjer: NE DA
K=5 K=5
IF(K.EQ.5)WRITE(*,*) ‘USLOV TACAN’
WRITE(*,9)’USLOV POGRESAN’
STOP
END

b) ARITMETIČKI “IF”
Koristi se za poređenje i za ispunjavanje jednog uslova koji ima tri različita odgovora.
Aritmetički IF se piše u sljedećoj formi:

<Broj izraza> IF (Aritmetički izraz) N1, S1, P1
A
N1: <Arit. Izraz> Ako je rezultat <0 (manji od nule) → broj reda
S1: <Arit. Izraz> Ako je rezultat =0 (jednak nuli) → broj reda
P1: <Arit. Izraz> Ako je rezultat >0 (veći od nule) → broj reda
<0 >0
Rezultat
PT
=0
Primjer: Unijeti cijele negativne i pozitivne brojeve i naći pojedinačno zbir pozitivnih i zbir
negativnih. Program se zaustavlja unošenjem nule u program.
C BROJ: UCITANI CIJELI BROJ

C PZBIR: ZBIR CIJELIH POZITIVNIH BROJEVA
C NZBIR: ZBIR NEGATIVNIH CIJELIH BROJEVA
RI
INTEGER BROJ, PZBIR
PZBIR=0
NZBIR=0
WRITE(6,*)’UNESITE NEKI BROJ’
5 READ(5,15)BROJ
15 FORMAT(I4)
IF (BROJ)50,200,100
C
SK
C UNESEN JE NEGATIVNI CIJELI BROJ

C
50 NZBIR=NZBIR+BROJ
GOTO 5
C
C UNESEN JE POZITIVAN CIJELI BROJ
C
100 BIR=PZBIR+BROJ
GOTO 5
C USLOV ZA ZAUSTAVLJANJE PROGRAMA JE ISPUNJEN
200 WRITE(6,10)PZBIR,NZBIR
10 FORMAT(1X,’ZBIR POZ. BROJEVA:’,I6,///,1X,’ZBIR NEG.BROJEVA:’,I6)
STOP
END

Rješenje:
Prikaz na ekranu će biti, ako unesemo sljedeće brojeve 3, 5, -8, -7, 10, 0.
ZBIR POZ. BROJEVA:####18

-
-
-
ZBIR NEG. BROJEVA:###-15
A
c) BLOK “IF”
<Broj izraza> IF (<Uslov>) THEN

-----------------------
-----------------------
PT
ELSE
-----------------------
-----------------------

ENDIF
Možemo raditi i sa više uslova i sa više blokova, ali samo se jedno ENDIF koristi.
a) Slučaj kada se naredba ELSE ne koristi
Ako se naredba ELSE ne koristi, onda je uslov tačan i program nastavlja sa radom dok ne
dođe do naredbe ENDIF, osim u slučaju ako u bloku IF ne postoji naredba GOTO koja bi
RI
preusmjerila tok programa.
Primjer:
K=5
IF(K.EQ.5) THEN
WRITE(6,*)’TACNO’
WRITE(6,*)’KRAJ PROGRAMA’
5 GOTO 50
SK
ENDIF
10 WRITE(6,*)’NETACNO’
50 STOP
END
U ovom slučaju, ako je uslov K=5 tačan onda se koristi naredba GOTO da bi se
preusmjerio tok programa na kraj programa, u suprotnom program ispisuje na ekranu
NETACNO i zaustavlja se.
b) Slučaj kada se naredba ELSE koristi
Ako se naredba ELSE koristi u bloku IF i ako je uslov tačan onda program ide onim tokom
kako ga usmjeravaju naredbe THEN i ELSE, osim u slučaju ako u bloku IF ne postoji
naredba GOTO koja bi preusmjerila tok programa.

Primjer:
K=5
IF(K.EQ.5) THEN
WRITE(6,*)’TACNO’
WRITE(6,*)’ISHOD POZITIVAN’
ELSE
WRITE(6,*)’NETACNO’
WRITE(6,*)’ISHOD NEGATIVAN’
A
ENDIF
STOP
END
Pomoću ELSE programu dajemo mogućnost da odabere tačan odgovor, odnosno ako je
uslov tačan na ekranu biće ispisano:
PT
TACNO
ISHOD POZITIVAN
dok će u suprotnom biti:

NETACNO
ISHOD NEGATIVAN
IF blokovi mogu raditi na sljedeći način:
a) IF blokovi – proces rada: jedan po jedan
[<broj reda>] IF [<Uslov>] THEN

RI
-------
------- BLOK X
-------
ELSE IF [<Uslov 1>] THEN
-------
------- BLOK Y
-------
-------
SK
------- BLOK Z
-------
ELSE
-------
------- BLOK W
-------
ENDIF
Redoslijed ispunjavanja uslova:
<Uslov> Ako je TAČNO program će uraditi BLOK X .

<Uslov> NETAČAN i <Uslov 1> TAČAN – program će uraditi BLOK Y .
<Uslov> i <Uslov 1> NETAČNI i <Uslov 2> TAČAN – program će uraditi BLOK Z .
<Uslov>,<Uslov 1> i <Uslov 2> NETAČNI – program će uraditi BLOK W .

b) IF blokovi – proces rada: iznutra ka vani

[<broj reda>] IF [<Uslov>] THEN
-------
------- BLOK A
-------
------- BLOK B
A
-------
------- BLOK C
ELSE
-------
------- BLOK C1
PT
ENDIF
ENDIF
-------

------- BLOK B1
ELSE
-------
------- BLOK A1
ENDIF
Redoslijed ispunjavanja uslova:

RI
<Uslov> TAČAN program će uraditi BLOK A.
<Uslov> i <Uslov 1> TAČNI program će uraditi BLOK B.
<Uslov> i <Uslov 1> i <Uslov 2> TAČNI program će uraditi BLOK C.
<Uslov> i <Uslov 1> TAČNI i <Uslov 2> NETAČAN program će uraditi BLOK C1.
<Uslov> TAČAN, a <Uslov 1> NETAČAN program će uraditi BLOK B1.
<Uslov> NETAČAN program će uraditi BLOK A1.
c) svaki blok koji počne mora se i završiti. Iz jednog IF bloka se ne može prebacivati
neka informacija u drugi.
SK
Tačan blok IF
IF (<Uslov>) THEN
-------
-------
-------
-------
ELSE
-------
-------
-------
-------
-------
-------
ENDIF
Netačan blok IF
IF (<Uslov>) THEN
-------
-------
-------
-------
ELSE
A
-------
-------
-------
-------
ENDIF
PT
3) DO – CONTINUE petlja

Naredba koja se koristi za ponovno učitavanje varijabli nekog niza.
[<broj reda>] DO <Sn> <povratna varijabla> = <prva> , <kraj> [,<korak rasta>]

---------
---------
---------
<Sn> [ CONTINUE ]
RI
<povratna varijabla> : može biti cijeli ili realni broj
<prva> : početna vrijednost povratne varijable
<kraj> : posljednja vrijednost povratne varijable
<korak rasta> : vrijednost za koju se povećava unos podataka
<prva>, <kraj>, <korak rasta> : mogu biti
promjenljivi
SK
nepromjenljivi
aritmetički izraz
broj – funkcija.
<Sn> : broj reda koji završava petlju i kome se pridružuje naredba CONTINUE. Mora biti
cijeli broj.
Pravila:
1. Naredba DO se uvijek mora koristiti zajedno sa naredbom CONTINUE.
2. Petlja počinje sa naredbom DO i uzima vrijednost <prva> i nastavlja sa
radom sve do naredbe CONTINUE.
3. Naredba CONTINUE prilikom svakog okretanja petlje povećava vrijednost
<prva> za vrijednost <korak rasta> dok ne dođe do zadnje vrijednosti
<kraj>. Poslije toga program dalje nastavlja sa radom.
4. Ako se vrijednost <korak rasta> ne napiše onda se uzima da je 1.
5. Ako je vrijednost <korak rasta> pozitivna vrijednost <povratna varijabla> se

mijenja sve dok ne dođe do vrijednosti <kraj> pri tom će izvršavati sve
naredbe unutar DO – CONTINUE petlje.
Primjer:
WRITE(6,10)
10 FORMAT(1X,24(/))
DO 20 I = 1,5
A
WRITE(6,25) I
25 FORMAT(1X,I2,’.PUTA RADIO’)
20 CONTINUE
STOP
END
PT
6. Ako je ispunjen uslov onda će se DO – CONTINUE petlja okrenuti barem
jednom.

Primjer:
WRITE(6,10)
10 FORMAT(1X,24(/))
DO 20 I = 5,1
WRITE(6,25) I
20 CONTINUE
STOP
RI
END
Prikaz na ekranu:
5. PUTA RADIO
tj. ako je vrijednost <prva> veća od vrijednosti <kraj> onda će se petlja jedan put okrenuti.
7. Ako je vrijednost <korak rasta> negativna onda vrijednost <prva> mora biti
SK
veća od vrijednosti <kraj> tako da će se svaki put pri oktretanju petlje

vrijednost <povratna varijabla> smanjivati za vrijednost <korak rasta>.
Primjer:
WRITE(6,10)
11 FORMAT(1X,24(/))
DO 20 I = 5,1,-1
WRITE(6,25) I
25 FORMAT(1X,’I=’,I2)
20 CONTINUE
STOP
END

Prikaz na ekranu:
I=5
I=4
I=3
I=2
I=1
8. Ako su vrijednosti <prva>, <kraj>, <korak rasta> definisane kao promjenljive
A
prije dolaska do naredbe DO tj. prije petlje mora im se prethodno zadati neka
vrijednost.
----------
----------
5 DO 10 I = N,M
----------
PT
----------
10 CONTINUE
----------

----------
U primjeru je vrijednost <prva> N, a vrijednost <kraj> M. npr. N=1, M=5.
9. Vrijednost <povratna varijabla> unutar petlje se ne smije ponovo posebno

zadavati, jer tada petlja nece uraditi predviđeno.
Primjer:
RI
WRITE(6,10)
10 FORMAT(1X,24(/))
DO 20 I = 1,5
WRITE(6,25) I
50 I=6
20 CONTINUE
STOP
END
SK
Prikaz na ekranu:
PUTA RADIO
a da nije bilo reda 50 onda bi prikaz na ekranu bio:
1. PUTA RADIO
2. PUTA RADIO
3. PUTA RADIO
4. PUTA RADIO
5. PUTA RADIO

10. Vrijednost <povratna varijabla> može da bude zadata i kao promjenljiva i da

se koristi u nekoj drugoj svrhi osim u onoj osnovnoj.
Primjer:
INTEGER ZBIR
ZBIR=0
WRITE(6,10)
A
10 FORMAT(1X,24(/))
DO 20 I = 1,100
ZBIR=ZBIR + I
20 CONTINUE
WRITE(6,25)ZBIR
PT
25 FORMAT(1X,’ZBIR BROJEVA:’,I5)
STOP
END

11. Naredbe GOTO ili IF program mogu da izvedu van granica DO – CONTINUE
petlje.
MOGUĆE DO ...................
GOTO ili IF
...................
CONTINUE
RI
NEMOGUĆE DO..................
....................
....................
CONTINUE
GOTO ili IF
SK
12. U slučaju da imamo više od jedne petlje pravilo rješavanja petlji je iznutra
prema vani.
MOGUĆE

NEMOGUĆE
DO 10
DO 20
DO 30
....................
....................
A
....................
30 CONTINUE
10 CONTINUE
20 CONTINUE
PT
13. Za više petlji možemo da koristimo samo jedan CONTINUE.
DO 10 K

DO 10 L
DO 10 M
10 CONTINUE
14. Po završetku <povratna varijabla> se može koristiti u razne druge svrhe u

zavisnosti od zadatka.
RI
DIMENSION
Naredba koja određuje (rezerviše) prostor za varijable i promjenljive koje će biti unešene
prilikom korištenja programa.
DIMENSION serija – ime (a1, a2, ...) [serija – ime 1 (b1, b2,...)]
Primjer:
SK
DIMENSION AD(100), MAAS (100),MATRICA(10,10)
Pravila:
1. Naredba DIMENSION se postavlja na početku programa. (START)

2. U ovoj naredbi možemo definisati jednu ili više serija.
3. U jednom program u naredba se može više puta koristiti.
4. a1, a2, an ili b1, b2, bm dimenzija može biti cijeli ili promjenljivi broj.
5. Ne može se u istom programu 2 puta definisati prostor za istu seriju.
6. U programu se ne mora koristiti ova naredba.
Primjer: INTEGER A(10,10),B(100).

POTPROGRAMI
Prilikom programiranja mnogo puta se desi da se dijelovi programa ponavljaju. Da ih
ne bi ponovo pisali na različitim mjestima, koristimo se potprogramima za obavljanje te
funkcije. Znači, program koji može da radi sam za sebe, a koji je dio glavnog programa
zovemo POTPROGRAM.
Postoje dvije vrste potprograma:
A
1) Otvoreni potprogram: FUNCTION (funkcijski) potprogram
2) Zatvoreni potprogram: CALL SUBROUTINE (opšti) potprogram
Radi povratka iz potprograma u glavni program obavezno je korištenje naredbe RETURN.
PT
RETURN: Naredba za povratak iz potprograma u glavni program.

Pravila:
1) Najmanje jedna naredba RETURN mora biti u potprogramu

2) Prilikom povratka u glavni program vraća se u red iz kojeg je pozvan potprogram
(FUNCTION) ili odmah u prvi poslije poziva CALL (opšti).
1) FUNCTION (funkcijski) potprogram

RI
Dio programa koji može da radi sam za sebe i koji može da bude pozvan više puta.
Opšti oblik:
INTEGER
REAL
DOUBLE PRECISION FUNCTION <ime> (par1(,par2)...)
COMPLEX --------
LOGICAL --------
SK
CHARACTER --------
--------
RETURN
END
<ime> Ime funkcijskog potprograma.

(par1(,par2)...) promjenljive koje se prebacuju iz glavnog programa u potprogram.
Pravila:
1) FUNCTION potprogram mora početi sa FUNCTION a završiti sa END.

2) Može se koristiti više od jedne definicije, osim u slučaju ako je funkcija aritmetička,
onda semože koristiti samo jednom.
3) Koristeći se imenom funkcije FUNCTION (funkcijski) potprogram dolazi u aktivno
stanje.
4) Iz ovog potprograma u glavni program vraća se samo jedna vrijednost. Povratna

vrijednost nosi ime funckijskog potprograma.
5) Ime funkcije istovremeno određuje i tip funkcije.
6) Isti FUNCTION potprogram može biti pozvan više puta.
7) U potprogramu mora biti samo jedno RETURN prisutno.
8) Jedan FUNCTION potprogram može biti pozvan iz nekog drugog FUNCTION
potprograma.
9) Vrijednosti promjenljivih koje se šalju u potprogram moraju biti jednake promjenljivim
A
u tom potprogramu.
Primjer:
←
S = F(A,B)
PT
↑↓↓
↑↓↓

FUNCTION F(C,D)
Objašnjenje:
F je ime potprograma koji se poziva iz glavnog programa i samim tim je nepoznata u

potprogramu, a dok su A i B već poznate varijable koje su unešene u glavnom programu.
Prelaskom u potprogram nije obavezno korištenje istih oznaka za varijable, tako da u
primjeru varijabla A prelazi u C, a varijabla B u D. Nakon izvršene potrebne operacije u
potprogramu izračunata vrijednost F se vraća u glavni program i to u isti red iz kojeg je
RI
potprogram, sa imenom F, pozvan. Nakon povratka u glavni program, vrijednost koju je
potrebno štampati ili ispisati na ekranu je vrijednost S (strelicama je objašnjen put prelaska
vrijednosti iz glavnog programa u potprogram i nazad).
Kroz gornji primjer je objašnjeno na koji način se izračunava samo vrijednost S koristeći
se funkcijskim potprogramom.
2) OPŠTI POTPROGRAM
SK
Opšti oblik CALL SUBROUTINE (opšteg) potprograma.
SUBROUTINE <ime potprograma> (par1,(par2),...)

--------
--------
RETURN
END
<ime potprograma> Koristi se za određivanje imena funkcije

(par1,(par2),...) Lista promjenljivih parametara.
Pravila:
1) Opšti potprogram se poziva naredbom CALL iz glavnog programa, a potprogram

počinje sa SUBROUTINE, a završava sa END.
2) Unutar opšteg potprograma sve naredbe se mogu koristiti.

3) Najmanje jedno RETURN mora postojati.
4) Ime potprograma nema nikakvog uticaja na vrijednost koja se vraća u glavni
program.
5) Jedan SUBROUTINE potprogram može biti pozvan više puta.
6) Iz jednog potprograma se može pozvati novi potprogram.
Primjer:
A
-------
CALL PRIMJER (A,B,C,N,...)
------- ↑↑ ↓ ↓
------- ↑↑↓↓
SUBROUTINE PRIMJER (D,E,F,M...)
-------
PT
-------
RETURN

END
Objašnjenje:
U gornjem primjeru ime potprograma je PRIMJER i obavezno se mora naznačiti u

potprogramu. Naime, potprogram PRIMJER se poziva iz glavnog programa pomoću
naredbe CALL, tako da program prelazi u potprogram pomoću naredbe SUBROUTINE.
Pored CALL i SUBROUTINE mora stajati ime potprograma (u ovom slučaju PRIMJER).
Ime programa predstavlja samo vezu između glavnog programa i potprograma, ali se ne
RI
uzima kao nepoznata vrijednost kao kod funkcijskog potprograma. U zagradi se nalaze sve
vrijednosti, poznate i nepoznate, odnosno vrijednosti koje će biti obrađivane u
potprogramu.U glavnom programu su A i B nepoznate, a C i N su poznate i prelaze u F i
M, a iz potprograma kao proračunate D i E prelaze u glavni program na mjesto nepoznatih
A i B. U daljnem radu programa moguće je štampati proračunate varijable A i B, kao i
poznate C i N.
Kroz gornji primjer je objašnjeno na koji način se izračunava veči broj nepoznatih
vrijednosti koristeći se opštim potprogramom.
SK
Glavna razlika između dva predstavljena potprograma je u tome što

funkcijski potprogram može da proračuna samo jednu vrijednost, a
opšti potprogram može beskonačno mnogo vrijednosti.

A
PT
RIJEŠENI ZADACI
RI
SK

1) Učitati varijable A i B i odštampati ih u glavnom programu.

Rješenje:
Dijagram toka
START
A
A
PT
B

A, B
STOP
END
RI
Fortran
C UCITATI VARIJABLE A i B I ODSTAMPATI IH

C UCITAVANJE VARIJABLI A i B
READ(5,10)A,B
10 FORMAT(F8.2)
C STAMPANJE VARIJABLI A i B
WRITE(6,20)A,B
20 FORMAT(10X,//,'VARIJABLA A=',F8.2,/,'VARIJABLA B=',F8.2)
C ZAUSTAVLJANJE PROGRAMA
SK
STOP
END
Ispis na ekranu

2) Učitati varijable A, B i ZBI, te odrediti S=(A+ZBI)*B i odštampati ih u glavnom programu.

Rješenje:
Dijagram toka START
INTEGER ZBI
A
A
ZBI
PT
S=(A+ZBI)*B

S
STOP
END
RI
Fortran
C PROGRAM ZA UNOSENJE ZBI I ODREDJIVANJE S

WRITE(*,*)'PROGRAM ZA PRORACUN S=(A+ZBI)*B'
WRITE(*,*)' '
INTEGER ZBI
WRITE(6,*)'UNESITE VARIJABLU A'
READ(5,1)A
1 FORMAT(F8.2)
WRITE(6,*)'UNESITE VARIJABLU B'
READ(5,2)B
SK
2 FORMAT(F8.2)
WRITE(6,*)'UNESITE ZADNJI BROJ INDEKSA'
READ(5,3)ZBI
3 FORMAT(I2)
S=(A+ZBI)*B
WRITE(6,4)S
4 FORMAT(/,5X,'VRIJEDNOST S=',F10.2)
STOP
END
Ispis na ekranu

3) Učitati dvije varijable i odštampati onu koja je veća u glavnom programu.

Rješenje:
Dijagram toka
START
A
A
DA NE
A>B
PT
A B

STOP
END
Fortran
RI
C UCITATI VARIJABLE A i B I ODSTAMPATI VECU
C UCITAVANJE VARIJABLI A i B
WRITE(*,*)'UNESITE VARIJABLE A i B'
READ(5,10)A,B
10 FORMAT(F8.2)
C STAMPANJE VARIJABLI A i B
IF(A.GT.B)GOTO 15
WRITE(6,2)
2 FORMAT(10X,///,'VARIJABLA B JE VECA=',F8.2)
WRITE(6,20)B
20 FORMAT(10X,///,'VARIJABLA B=',F8.2)
SK
GOTO 100
15 WRITE(6,3)
3 FORMAT(10X,///,'VARIJABLA A JE VECA=',F8.2)
WRITE(6,25)A
25 FORMAT(10X,///,'VARIJABLA A=',F8.2)
100 STOP
END
Ispis na ekranu

4) Učitati varijable A i B, naći sumu i proizvod istih i odštampati ih u glavnom programu.

Rješenje:
Dijagram toka
START
A
A
SUMA=A+B
PT
PROIZVOD=A*B

SUMA,
PROIZVOD
STOP
END
RI
Fortran
C KALKULACIJA SUME I PROIZVODA DVIJE VARIJABLE

REAL C
WRITE(*,*)'UNESITE VARIJABLU A'
READ(5,1)A
1 FORMAT(F6.2)
WRITE(*,*)'UNESITE VARIJABLU B'
READ(5,2)B
2 FORMAT(F6.1)
SK
C=A+B
P=A*B
WRITE(6,3)C
3 FORMAT(10X,///,'SUMA=',1X,F7.2)
WRITE(6,4)P
4 FORMAT(10X,////,'PROIZVOD=',1X,F10.2)
STOP
END
Ispis na ekranu

5) Učitati varijable A i B, naći sumu i proizvod istih i odštampati veću od njih u glavnom
programu.
Rješenje:
Dijagram toka
START
A
A
PT
S=A+B

P=A*B
DA NE
S>P
S P
RI
STOP
END
Fortran
C KALKULACIJA SUME I PROIZVODA I STAMPANJE VECE OD NJIH

READ(5,1)A
1 FORMAT(F 6.2)
SK
READ(5,2)B
2 FORMAT(F 6.1)
S=A+B
P=A*B
IF(S.GT.P)THEN
WRITE(*,5)
5 FORMAT(/,'SUMA JE VECA OD PROIZVODA')
WRITE(6,3)S
3 FORMAT(/,'SUMA JE',1X,F 7.2)
ELSE
WRITE(*,6)
6 FORMAT(/,'PROIZVOD JE VECI OD SUME')
WRITE(6,4)P
4 FORMAT(/,'PROIZVOD JE',1X,F 10.2)
ENDIF
STOP
END

Ispis na ekranu
A
6) Učitati varijable A i B, naći količnik istih i odštampati ga u glavnom programu.
Rješenje:
Dijagram toka
PT
START

A
DA
B=0
RI
C=A/B
STOP
END
SK
Fortran
C KALKULACIJA KOLICNIKA
READ(5,1)A
1 FORMAT(F 6.2)
5 WRITE(*,*)'UNESITE VARIJABLU B'
READ(5,2)B
2 FORMAT(F 6.2)
IF(B.EQ.0)GOTO 5
C=A/B
WRITE(6,3)C
3 FORMAT(/,'KOLICNIK JE',F10.2)
STOP
END

Ispis na ekranu
A
7) Napraviti program za rješavanje kvadratne jednačine: ax2 + bx + c = 0.
Rješenje:
−b ± b 2 − 4ac
PT
x1,2 =
2a

D= b 2 − 4ac
D > 0 => Realna rješenja (dva rješenja x1 , x2)

D < 0 => Kompleksno rješenje
D = 0 => Dvostruko rješenje (x1 = x2)
Dijagram toka START

RI
B,C
DA
A=0
D = B2 − 4 * A * C
SK
−B − D
−B X1 =
X1 = 2* A
IMAM 2* A
KOMPLEKSNA
RJESENJA −B + D
IMAM DVOSTRUKO X1 =
RJESENJE, X= 2* A
IMAM DVA RJESENJA

STOP X1= , X2=
END

Fortran
C PROGRAM ZA RJESAVANJE KVADRATNE JEDNACINE

REAL D,X1,X2
WRITE(6,*)'PROGRAM ZA RJESAVANJE KVADRATNE JEDNACINE'
WRITE(6,*)'Ax2+Bx+C=0'
WRITE(6,*)' '
WRITE(6,*)'UNESITE VRIJEDNOST B'
A
READ(5,1)B
WRITE(6,*)'UNESITE VRIJEDNOST C'
READ(5,1)C
WRITE(6,*)'UNESITE VRIJEDNOST A'
10 READ(5,1)A
1 FORMAT(F8.2)
IF(A.EQ.0)GOTO 10
PT
D=B**2-4*A*C
IF(D)20,30,40
20 WRITE(6,2)

2 FORMAT(///,2X,'IMAM KOMPLEKSNA RJESENJA')
GOTO 100
30 X1=-B/(2*A)
WRITE(6,3)X1
3 FORMAT(///,2X,'IMAM DVOSTRUKO RJESENJE',/,'X=',F10.2)
GOTO 100
40 X1=-B/(2*A)-SQRT(D)/(2*A)
X2=-B/(2*A)+SQRT(D)/(2*A)
WRITE(6,4)X1,X2
4 FORMAT(///,2X,'IMAM DVA RJESENJA',/,'X1=',F10.2,/,'X2=',F10.2)
100 STOP
RI
END
Ispis na ekranu
SK

8) Učitati niz od N elemenata i odštampati ga u glavnom programu.

Rješenje:
Dijagram toka
START
A
DIMENSION A (100)
UNESITE BROJ
ELEMENATA
NIZA
PT
UČITAJTE
ELEMENTE
NIZA A

DO 10 I = 1,N
A (I)
10
ELEMENTI
NIZA A SU:
RI
DO 20 I = 1,N
A (I)
20
STOP
SK
END
Fortran
C UCITAVANJE I STAMPANJE NIZA ELEMENATA

DIMENSION A(100)
C UCITAVANJE BROJA ELEMENATA NIZA
WRITE(6,*)'UNESITE BROJ ELEMENATA NIZA'
READ(5,2)N
2 FORMAT(I4)
C UCITAVANJE ELEMENATA NIZA A
WRITE(6,*)'UCITAJTE ELEMENTE NIZA A'
DO 10 I=1,N
READ(5,1)A(I)
1 FORMAT(F8.2)
10 CONTINUE

C STAMPANJE ELEMENATA NIZA A

WRITE(*,*)'ELEMENTI NIZA A SU:'
DO 20 I=1,N
WRITE(6,3)A(I)
3 FORMAT(F8.2)
20 CONTINUE
STOP
END
A
Ispis na ekranu
PT
9) Učitati niz od 20 elemenata i naći sumu članova na parnim i proizvod elemenata na
neparnim mjestima. Sumu i proizvod odštampati u glavnom programu.
Rješenje: START
Dijagram toka DIMENSION A(20)

RI
DO 10 I=1,20
A(I)
10
P=1
S=0
SK
DO 20 I=1,10
S=S+A (2*I)
P=P*A (2*I-1)
20
S,P
STOP
END

Fortran
C SUMA PARNIH I PROIZVOD NEPARNIH ELEMENATA NIZA

DIMENSION A(20)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA SABIRANJE PARNIH I MNOZENJE NEPARNIH’
WRITE(*,*)’ELEMENATA NIZA'
WRITE(*,*)'UNESITE 10 ELEMENATA NIZA'
C UNOSENJE ELEMENATA NIZA A
A
DO 1 I=1,10
READ(5,10)A(I)
10 FORMAT(F8.2)
1 CONTINUE
C OPERACIJA SA ELEMENTIMA NIZA A
P=1
S=0
PT
DO 2 I=1,5
S=S+A(2*I)
P=P*A(2*I-1)

2 CONTINUE
C STAMPANJE SUME I PROIZVODA NIZA A
WRITE(6,20)S,P
20 FORMAT('SUMA=',F8.2,/,'PROIZVOD=',F14.2)
C ZAUSTAVLJANJE PROGRAMA
STOP
END
Ispis na ekranu
RI
SK
10) Učitati niz od 10 elemenata, onda formirati drugi niz B, tako da se sastoji samo od
različitih elemenata niza A. Zatim naći minimalni i maksimalni elemenat niza B. Odštampati
elemente niza A i niza B i minimalni i maksimalni elemenat u glavnom programu.
Rješenje:

Dijagram toka
A
PT
RI
Fortran
C UCITATI NIZ OD 10 ELEMENATA, ONDA FORMIRATI DRUGI NIZ B TAKO DA SE

SK
C SASTOJI SAMO OD RAZLICITIH ELEMENATA NIZA A. ZATIM NACI MIN.I MAX.

C ELEMENAT NIZA B. ODSTAMPATI NIZ B I MIN. I MAX. ELEMENTE NIZA B.
WRITE(*,*)’FORMIRANJE NIZA B OD RAZLICITIH EL. NIZA A’
WRITE(*,*)'I TRAZENJE MAKSIMALNOG I MINIMALNOG ELEMENTA NIZA'
DIMENSION A(10),B(10)
C UCITAVANJE ELEMENATA NIZA A
WRITE(*,*)'UNESITE 10 ELEMENATA NIZA A'
DO 10 I=1,10
READ(5,1)A(I)
1 FORMAT(F8.2)
10 CONTINUE
C STAMPANJE ELEMENATA NIZA A
WRITE(*,*)'ELEMENTI NIZA A SU:'
DO 11 I=1,10
WRITE(6,5)A(I)
5 FORMAT(F8.2)
11 CONTINUE

C ODREDJIVANJE ELEMENATA NIZA B

B(1)=A(1)
K=0
DO 15 I=1,10
DO 20 J=1,K
IF(A(I).EQ.B(J))GOTO 15
20 CONTINUE
K=K+1
B(K)=A(I)
C STAMPANJE BROJA ELEMENATA NIZA B
A
WRITE(*,2)B(K)
2 FORMAT(/,'NOVI ELEMENAT NIZA B JE:',F8.2)
15 CONTINUE
WRITE(*,6)K
6 FORMAT(/,5X,'BROJ ELEMENATA NIZA B JE:',I3)
C ODREDJIVANJE MAX. I MIN. ELEMENTA NIZA B
PMAX=B(1)
PT
PMIN=B(1)
DO 30 I=1,K
IF(PMAX.LT.B(I))THEN

PMAX=B(I)
ELSE
IF(PMIN.GT.B(I))PMIN=B(I)
ENDIF
30 CONTINUE
C STAMPANJE MAX. I MIN. ELEMENTA NIZA B
WRITE(6,3)PMAX,PMIN
3 FORMAT(//,'MAX.ELEM.=',F8.2,/,'MIN.ELEM.=',F8.2)
STOP
END
RI
Ispis na ekranu
SK

11) Učitati 20 elemenata niza A, sortirati ih u rastućem redosljedu i odštampati.

Rješenje:
Dijagram toka
START
DIMENSION A(20)
A
DO 10 I=1,20
A(D)
PT
10

DO 20 I=1,19
DO 15 J=I+1,20
DA
A(I)<A(J)
NE
C=A(I)
RI
A(I)=A(J)
A(J)=C
15
20
SK
A(J)
STOP
END
Fortran
C UCITATI NIZ A OD 20 ELEMENATA, NAPISATI
C PROGRAM ZA SORTIRANJE U RASTUCEM REDOSLJEDU
DIMENSION A(20)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA SORTIRANJE EL. NIZA A U RASTUCEM REDOSLJEDU'
WRITE(*,*)'UNESITE 20 ELEMENATA NIZA A'

DO 10 I=1,20
READ(5,1)A(I)
1 FORMAT(F8.2)
10 CONTINUE
C SORTIRANJE ELEMENATA
DO 20 I=1,19
DO 15 J=I+1,20
IF(A(I).LT.A(J))GOTO 15
C=A(I)
A(I)=A(J)
A
A(J)=C
15 CONTINUE
20 CONTINUE
WRITE(*,*)'SORTIRANI ELEMENTI NIZA A SU:'
DO 30 J=1,20
WRITE(6,3)A(J)
3 FORMAT(F8.2)
PT
30 CONTINUE
STOP

Ispis na ekranu
RI
SK

12) Učitati niz A od 10 elemenata, pa formirati niz B tako da imamo sljedeće:
B(1)<B(2)>B(3)<B(4)>B(5)<B(6)>B(7)<B(8)>B(9)<B(10)
Rješenje:
Dijagram toka:
START
DIMENSION A(10),B(10)
A
DO 10 I=1,10
A(10)
PT
10

DO 20 I=1,9
DO 30 J=I + 1,10
DA
A(I)>A(J)
C =A(I)
NE
A (I) = A (J)
RI
A(J) = C
30
20
DO 40 I=1,5
B(2*I-1) = A( I )
SK
B(2*I) =A ( I + 5 )
40
DO 50 I=1,10
B(I)
50
STOP
END

Fortran
C UCITATI NIZ A OD 10 ELEMENATA, PA FORMIRATI NIZ B TAKO DA IMAMO

C SLJEDECE: B(1)<B(2)>B(3)<B(4)>B(5)<B(6)>B(7)<B(8)>B(9)<B(10)
DIMENSION A(10), B(10)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA FORMIRANJE NIZA B IZ NIZA A TAKO DA JE'
WRITE(*,*)'B[1]<B[2]>B[3]<B[4]>B[5]<B[6]>B[7]<B[8]>B[9]<B[10]'
WRITE(*,*)' '
WRITE(*,*)'UNESITE ELEMENTE NIZA A'
DO 10 I=1,10
A
READ(5,1)A(I)
1 FORMAT(F8.2)
10 CONTINUE
DO 20 I=1,9
DO 20 J=I+1,10
IF(A(I).GT.A(J))THEN
C=A(I)
PT
A(I)=A(J)
A(J)=C
ELSE

GOTO 20
ENDIF
20 CONTINUE
DO 30 I=1,5
B(2*I-1)=A(I)
B(2*I)=A(I+5)
30 CONTINUE
WRITE(*,*)'ELEMENTI NIZA B SU:'
DO 40 I=1,10
WRITE(6,2)B(I)
2 FORMAT('NIZ B',F8.2)
RI
40 CONTINUE
STOP
END
Ispis na ekranu
SK

13) Učitati matricu A(4×4) i matricu B(4×4), onda naći matricu C kao proizvod matrica A i B.
C i , j = Ai , k ⋅ B k , j
Rješenje:
Dijagram toka:
START
A
DIMENSION A(4,4), B(4,4), C(4,4)
DO 10 I=1,4
DO 10 I=1,4
PT
A (I)

10
DO 20 I=1,4
DO 20 J=1,4
B(I)
RI
20
DO 50 I=1,4
DO 30 J=1,4
C(I,J) =0
DO 40 K=1,4
SK
C(I,J)= C(I,J) + A(I,K)* B(K,J)
40
30
50
C(I,J)
STOP
END
Fortran
C NACI PROIZVOD MATRICA A i B, KAO MATRICU C

DIMENSION A(4,4), B(4,4), C(4,4)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE PROIZVODA DVIJE MATRICE'
WRITE(*,*)' '
WRITE(*,*)'UNESITE ELEMENTE MATRICE A(4×4)'
DO 10 I=1,4
DO 10 J=1,4
WRITE(6,5)I,J
5 FORMAT('A(',I1,',',I1,')')
A
READ(5,1)A(I,J)
1 FORMAT(F8.2,F8.2)
10 CONTINUE
WRITE(*,*)'UNESITE ELEMENTE MATRICE B(4×4)'
DO 20 I=1,4
DO 20 J=1,4
WRITE(6,6)I,J
PT
6 FORMAT('B(',I1,',',I1,')')
READ(5,2)B(I,J)
2 FORMAT(F8.2,F8.2)

20 CONTINUE
WRITE(*,*)'PROIZVOD MATRICA A i B JE:'
DO 30 I=1,4
DO 30 J=1,4
C(I,J)=0
DO 40 K=1,4
C(I,J)=C(I,J)+A(I,K)*B(K,J)
40 CONTINUE
WRITE(6,8)I,J
8 FORMAT('C(',I1,',',I1,')')
WRITE(6,7)C(I,J)
RI
7 FORMAT(F10.2,F10.2)
30 CONTINUE
STOP
END
Ispis na ekranu
SK

14) Učitati matricu A(4×4) onda naći trag matrice A
Rješenje:
Dijagram toka:
START
A
DIMENSION A(4,4)
DO 10 I=1,4
DO 10 J=1,4
A(I)
PT
10

TRAG = 0
DO 20 I=1,4
TRAG=TRAG+ A(I,I)
20
TRAG
RI
STOP
END
Fortran
C NACI TRAG MATRICE A

DIMENSION A(4,4)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE TRAGA MATRICE'
SK
WRITE(*,*)' '
WRITE(*,*)'UNESITE ELEMENTE MATRICE A(4x4)'
DO 10 I=1,4
DO 10 J=1,4
WRITE(6,5)I,J
5 FORMAT('A(',I1,',',I1,')')
READ(5,1)A(I,J)
1 FORMAT(F8.2,F8.2)
10 CONTINUE
TRAG=0
DO 20 I=1,4
TRAG=TRAG+A(I,I)
20 CONTINUE
WRITE(6,2)TRAG
2 FORMAT('TRAG MATRICE JE:',F10.2)
STOP
END

Ispis na ekranu
A
PT
RI
15) U glavnom programu učitati varijable A i B i pozivom funkcijskog potprograma izračunati
sumu tih varijabli.
Rješenje:
Dijagram toka:
START
SK
P. P.
A
FUNCTION F(A,B)
B
F= A+B
SUMA = F(A,B)
RETURN
SUMA
END
STOP
END

Fortran
C FUNKCIJSKI POTPROGRAM
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA SABIRANJE VARIJABLI POMOCU'
WRITE(*,*)'FUNKCIJSKOG POTPROGRAMA'
WRITE(*,*)' '
READ(5,1)A
1 FORMAT(F8.2)
A
READ(5,2)B
2 FORMAT(F8.2)
SUMA=F(A,B)
WRITE(6,3)SUMA
3 FORMAT('SUMA VARIJABLI JE:',F10.2)
STOP
END
PT
FUNCTION F(A,B)
F=A+B
RETURN

END
Ispis na ekranu
RI
16) U glavnom programu učitati varijablu X, te pomoću funkcijskog potprograma odrediti
X2 ako je X>5
f(X)= X2+2 ako je X=5
5X ako je X<5
Rješenje:
P.P.
Dijagram toka:
FUNCTION F(X)
SK
DA
X>5
START
DA
F=X2
X=5
UNESITE NEPOZNATU X
DA
F=X2+2
Y=F(X) X<5
F=5X
Y NE
STOP
END RETURN
END

Prvi način Fortran
C PROGRAM ZA ODREDJIVANJE FUNKCIJE

C X**2 X>5
C f(X)= X**2+2 X=5
C 5X X<5
WRITE(*,*)'UNESITE NEPOZNATU X'
READ(5,2)X
2 FORMAT(2F8.2)
Y=F(X)
A
WRITE(6,1)Y
1 FORMAT(1X,'SUMA:',F7.2)
STOP
END
FUNCTION F(X)
IF(X.GT.5)F=X**2
IF(X.EQ.5)F=X**2+2
PT
IF(X.LT.5)F=5*X
RETURN
END

Ispis na ekranu – prvi način
RI
SK
Drugi način Fortran (pomoću BLOK IF)
C ODREDITI FUNKCIJU
C X**2 X>5
C f(X)= X**2+2 X=5
C 5X X<5
WRITE(*,*)'UNESITE NEPOZNATU X'
READ(5,2)X
2 FORMAT(2F8.2)

Y=F(X)
WRITE(6,1)Y
1 FORMAT(1X,'F(X)=',F7.2)
STOP
END
FUNCTION F(X)
IF(X.GT.5)THEN
F=X**2
WRITE(6,*)'POSTO JE X>5 VRIJEDNOST FUNKCIJE JE F(X)=X**2'
ELSE
A
IF(X.EQ.5)THEN
F=X**2+2
WRITE(6,*)'POSTO JE X=5 VRIJEDNOST FUNKCIJE JE F(X)=X**2+2'
ELSE
ENDIF
IF(X.LT.5)THEN
F=5*X
PT
WRITE(6,*)'POSTO JE X<5 VRIJEDNOST FUNKCIJE JE F(X)=5*X'
ENDIF
ENDIF

10 RETURN
END
Ispis na ekranu - drugi način

RI
SK
17) U glavnom programu učitati prvi, pa drugi broj kombinacije, te pozivom funkcijskog
I!
potprograma izračunati kombinaciju: K =
J ! ( I − J )!
Rješenje:

Dijagram toka:
START
P.P
INTEGER A,B,C,FAKTI
INTEGER FUNCTION FAKT (L)
I,J
FAKT = 1
A = FAKT (I) DO 10 N=1,L
A
B = FAKT (J) FAKT = FAKT*N
C = FAKT (I-J)
10
K = A/ (B*C)
F,J,K RETURN
PT
END
STOP

END
Fortran
C PRORACUN KOMBINACIJE K=I!/[J!(I-J)!]

INTEGER A,B,C,FAKT
C I=PRVI BROJ
C J=DRUGI BROJ
C K=REZULTAT
RI
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE BROJA KOMBINACIJA'
WRITE(*,*)' '
WRITE(*,*)'UNESITE PRVI,PA DRUGI BROJ KOMBINACIJE'
READ(5,1)I,J
1 FORMAT(2I3)
A=FAKT(I)
B=FAKT(J)
C=FAKT(I-J)
K=A/(B*C)
WRITE(6,3)I,J,K
SK
3 FORMAT(1X,'1.BROJ:',I3,//,1X,'2.BROJ:',I3,//,1X,
+'BROJ KOMBINACIJA:',I4)
STOP
END
INTEGER FUNCTION FAKT(L)
FAKT=1
DO 10 N=1,L
FAKT=FAKT*N
10 CONTINUE
RETURN
END
Ispis na ekranu

18) Učitati x,y koordinate 10 tačaka. Napisati funkcijski potprogram koji će da računa rastojanja
datih tačaka sa kordinatom XA = 0.5 i YA = 1.0, te naći najveću i najmanju dužinu u glavnom
programu.
Dijagram toka:
START
P.P.
A
DIMENSION X(10),Y(10),D(10)
FUNCTION DUŽINA (A,B,C,D)

DO 10 I=1,10
X(I) ,Y(I) DUŽINA=SORT((A-C)**2(B-D)**2)
PT
10
RETURN
XA =0,5

END
YA =1,0
DO 20 I = 1,10
D(I)=DUŽINA (X(I),Y(I),XA, YA)
20
DMAX=D(1)
RI
DMIN=D(1)
DO 30 I = 1,10
DA
DMAX<D(1)
DMAX = D(1)
NE
NE
SK
DMIN>D(1)
DMIN = D (1)
30
DMAX,DMIN
STOP
END

Fortran
C UCITATI x,y KOORDINATE 10 TACAKA.NAPISATI FUNKCIJSKI POTPROGRAM

C KOJI CE DA RACUNA RASTOJANJA DATIH TACAKA OD TACKE SA
C KOORDINATOM Xa=0,5 i Y=1,0. NACI NAJVECU I NAJMANJU DUZINU U
C GLAVNOM PROGRAMU
DIMENSION X(10),Y(10),D(10)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE RASTOJANJE TACAKA OD TACKE'
WRITE(*,*)'Xa=0,5 i Y=1,0'
WRITE(*,*)' '
A
WRITE(*,*)'UNESITE KOORDINATE 10 TACAKA A(X,Y)'
DO 10 I=1,10
WRITE(6,3)I
3 FORMAT('TACKA BROJ',I2,' JE: ')
READ(5,1)X(I),Y(I)
1 FORMAT(2F8.2)
10 CONTINUE
PT
XA=0.5
YA=1.0
DO 20 I=1,10

D(I)=DUZINA(X(I),Y(I),XA,YA)
20 CONTINUE
DMAX=D(1)
DMIN=D(1)
DO 30 I=1,10
IF(DMAX.LT.D(I))THEN
DMAX=D(I)
ELSE IF(DMIN.GT.D(I))THEN
DMIN=D(I)
ENDIF
30 CONTINUE
RI
WRITE(6,2)DMAX,DMIN
2 FORMAT(5X,'MAX. DUZINA JE:',F8.2,//,5X,'MIN. DUZINA JE:',F8.2)
STOP
END
FUNCTION DUZINA(A,B,C,D)
DUZINA=SQRT((A-C)**2+(B-D)**2)
RETURN
END
Ispis na ekranu
SK

19) Učitati matricu A(4×4). Naći sumu elemenata iznad glavne dijagonale. Zatim naći maksimalni
elemenat (vrijednost) i njegove indekse. Sve to obraditi pomoću opšteg potprograma.
Rješenje:
Dijagram toka:
START
P.P
A
DIMENSION A (4,4)
SUBROUTINE RACUN (B,S,M,N,PMAX)
DO 10 I = 1,10
DIMENSION B (4,4)
DO 10 I = 1,10
S=0
PT
A (I, J) DO 20 I = 1,4

DO 20 J = 1,4
10
I<J
CALL RACUN (A,SUMA ,M,N,PMAX)

S=S+B(I,J)
20
SUMA,PMAX,
PMIN PMAX=B(1,1)
M=1
RI
STOP
N=1
END DO 30 I = 1,4
DO 30 J=1,4
PMAX<
B(I,J)
PMAX=B(I,J)
M=I
N=J
SK
30
RETURN
END
Fortran
C SUMA ELEMENATA IZNAD GLAVNE DIJAGONALE I MAX. ELEM. MATRICE

C M= PRVI INDEKS
C N= DRUGI INDEKS
DIMENSION A(4,4)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE SUME ELEMENATA'
WRITE(*,*)'IZNAD GLAVNE DIJAGONALE I MAX. ELEM. MATRICE'
WRITE(*,*)' '
DO 10 I=1,4
DO 10 J=1,4
WRITE(6,5)I,J

5 FORMAT('A(',I1,',',I1,')')
READ(5,1)A(I,J)
1 FORMAT(F8.2,F8.2)
10 CONTINUE
CALL RACUN(A,SUMA,M,N,PMAX)
WRITE(6,2)SUMA,PMAX,M,N
2 FORMAT('SUMA ELEMENATA IZNAD GLAVNE DIJAGONALE JE:',F10.2,/,
+'MAKSIMALNI ELEMENAT:',F8.2,/,'MJESTO MAKSIMALNOG ELEMENTA JE: A('
+,I1,',',I1,')')
STOP
A
END
SUBROUTINE RACUN(B,S,M,N,PMAX)
DIMENSION B(4,4)
S=0
DO 20 I=1,4
DO 20 J=1,4
IF(I.LT.J)THEN
PT
S=S+B(I,J)
ENDIF
20 CONTINUE

PMAX=B(1,1)
M=1
N=1
DO 30 I=1,4
DO 30 J=1,4
IF(PMAX.LT.B(I,J))THEN
PMAX=B(I,J)
M=I
N=J
ENDIF
30 CONTINUE
RI
RETURN
END
Ispis na ekranu
SK

20) Učitati matricu A(4×4). Naći sumu elemenata ispod glavne dijagonale. Sve to obraditi
pomoću opšteg potprograma.
Rješenje:
Dijagram toka:
START P.P
A
SUBROUTINE RACUN (B,S)
DIMENSION A(4,4)
DIMESION B(4,4)
DO 10 I=1,4
S=0
DO 10 J=1,4
PT
DO 20 I=1,4
A (I,J)
DO 20 J=1,4

10
CALL RACUN (A, SUMA) I>J
SUMA
S= S+B (I,J)
STOP
20
RI
END
RETURN
END
Fortran
C SUMA ELEMENATA ISPOD GLAVNE DIJAGONALE

DIMENSION A(4,4)
WRITE(*,*)'PROGRAM ZA RACUNANJE SUME ELEMENATA ISPOD'
SK
WRITE(*,*)'GLAVNE DIJAGONALE MATRICE'

WRITE(*,*)' '
DO 10 I=1,4
DO 10 J=1,4
WRITE(6,5)I,J
5 FORMAT('A(',I1,',',I1,')')
READ(5,1)A(I,J)
1 FORMAT(F8.2,F8.2)
10 CONTINUE
CALL RACUN(A,SUMA)
WRITE(6,2)SUMA
2 FORMAT('SUMA ISPOD GLAVNE DIJ.',F10.2)
STOP
END
SUBROUTINE RACUN(B,S)
DIMENSION B(4,4)
S=0

DO 20 I=1,4
DO 20 J=1,4
IF(I.GT.J)THEN
S=S+B(I,J)
ENDIF
20 CONTINUE
RETURN
END
Ispis na ekranu
A
PT
RI
21) Napraviti program za proračun reakcija, momenata savijanja i transverzalnih sila na
desetinama raspona proste grede opterećene ravnomjernim kontinuiranim opterećenjem.
Rješenje:
Dijagram toka:
DO 20 K=0,10
SK
DO 10 I=0,10
START
I *L
REAL M,T,Q,L 2 T = R −Q*
⎛ I *L ⎞ 10
I *L ⎜ 10 ⎟
M = R* −Q* ⎝ ⎠
L 10 2 T
Q M
20
R=Q*L/2
10
STOP
R
END

Fortran
REAL M,T,Q,L
WRITE(6,*)'PROGRAM ZA PRORACUN M I T SILA PROSTE GREDE'
WRITE(6,*)'ZA RAVNOMJERNO KONTINUIRANO OPTERECENJE'
WRITE(6,*)'NA DESETINI RASPONA GREDE'
WRITE(6,*)' '
WRITE(6,*)'UNESITE STATICKI RASPON GREDE KAO REALAN BROJ'
WRITE(6,*)'STATICKI RASPON GREDE L='
READ(5,1)L
A
1 FORMAT(F 6.2)
WRITE(6,*)'UNESITE VRIJEDNOST OPTERECENJA KAO REALAN BROJ'
WRITE(6,*)'VRIJEDNOST OPTERECENJA Q='
READ(5,2)Q
2 FORMAT(F 6.2)
R=Q*L/2
WRITE(6,3)R
PT
3 FORMAT(/,1X,'REAKCIJE',/,10X,'Av=Bv=',F 8.2,' kN')
WRITE(6,*)'MOMENTI SAVIJANJA NA DESETINAMA RASPONA'
DO 10 I=0,10

M=R*(I*L/10)-Q*(I*L/10)**2/2
WRITE(6,4)I,M
4 FORMAT(10X,'M',I2,'=',F 10.2,' kNm')
10 CONTINUE
WRITE(6,*)'TRANSVERZALNE SILE NA DESETINAMA RASPONA'
DO 20 K=0,10
T=R-Q*(K*L/10)
WRITE(6,5)K,T
20 CONTINUE
5 FORMAT(10X,'T',I2,'=',F 10.2,' kN')
STOP
RI
END
Ispis na ekranu
SK

A
PT
PROBLEMI ZA VJEŽBU
RI
SK

PROBLEMI ZA VJEŽBU
Problem 1: Za dati program napisan u FORTRANU napisati izlazne podatke.
INTEGER A,B,C,D
A=3
B=2
C=4
A
D=1
CALL DENE(A,B,C,D)
WRITE(*,10)A,B,C,D
10 FORMAT(/,4(I5,3X))
STOP
END
SUBROUTINE DENE(C,D,B,A)
PT
INTEGER A,B,C,D
I=A+B+C+D
K=A*B

WRITE(*,10)A,B,C,D,I,K
10 FORMAT(/,4(I5,3X))
RETURN
END
Problem 2: Za dati program napisan u FORTRANU napisati izlazne podatke i nacrtati

dijagram toka.
RI
INTEGER A,B,C,D
A=3
B=2
C=4
D=1
CALL DENE(A,B,C,D)
CALL ALT(C,D,B,A)
WRITE(*,10)A,B,C,D
10 FORMAT(/,4(I5,3X))
STOP
END
SK
SUBROUTINE DENE(C,D,B,A)
INTEGER A,B,C,D
I=A+B+C+D
K=A*B
WRITE(*,10)A,B,C,D,I,K
10 FORMAT(/,4(I5,3X))
CALL ALT(I,K,A,B)
RETURN
END
SUBROUTINE ALT(I,K,A,D)
INTEGER A,D
J=K+A+D
I=J
D=I*J
WRITE(*,10)I,J,K,A,D
10 FORMAT(/,3(I5,3X))
RETURN
END


dijagram toka.
INTEGER X1,X2
X1=4
X4=6
WRITE(*,10)X1,X2
10 FORMAT (1X,I4)
A
CALL ALT (X1,X2)
WRITE(*,10)X1,X2
STOP
END
SUBROUTINE ALT(A,B)
INTEGER A,B
X1=A+B
PT
X2=A*B
A=A*B
B=A+5

WRITE(*,10)A,B
10 FORMAT (1X,I4)
RETURN
END

dijagram toka.
RI
INTEGER X1,X2
X1=4
X4=6
WRITE(*,10)X1,X2
10 FORMAT (1X,I4)
CALL ALT (X1,X2)
X1=X1+X2
CALL ALT(X2,X1)
WRITE(*,10)X1,X2
STOP
SK
END
SUBROUTINE ALT(A,B)
INTEGER A,B
X1=A+B
X2=A*B
A=A*B
B=A+5
WRITE(*,10)A,B
10 FORMAT (1X,I4)
WRITE(*,15)X1,X2
15 FORMAT (1X,F7.2)
RETURN
END

Problem 5: Za dati program napisan u FORTRANU nacrtati dijagram toka.
C
C PROGRAM ZA KORISTENJE FUNKCIJA POMOCU POTPROGRAMA
C
EXTERNAL SIN1,COS1,TAN1
WRITE(*,5)
5 FORMAT (1X,'UGAO',T17,'SINUS',T31,'KOSINUS',T46,'TANGENS',/,1X,
+ '----',T17,'-----',T31,'-------',T46,'-------')
A
DO 10 I=1,90
X=FLOAT(I)*1.745329E-2
CALL PRORACUN(SIN1,X,S)
CALL PRORACUN(COS1,X,C)
CALL PRORACUN(TAN1,X,T)
WRITE(*,20)I,S,C,T
20 FORMAT(1X,I3,T15,F7.3,T30,F7.3,T45,F7.3)
10 CONTINUE
PT
STOP
END

SUBROUTINE PRORACUN(FUNC,Y,REZULTAT)
REZULTAT=FUNC(Y)
RETURN
END
FUNCTION SIN1(X)
SIN1=SIN(X)
RETURN
END
FUNCTION COS1(X)
COS1=COS(X)
RI
RETURN
END
FUNCTION TAN1(X)
TAN1=TAN(X)
RETURN
END
Ispis na ekranu
SK

A
PT
RI
SK

A
PT
RI
SK
C PRORACUN ARCSINUS-a, ARCKOSINUS-a I ARCTANGENS-a

Problem 6: Za dati program napisan u FORTRANU nacrtati dijagram toka.

C PRORACUN ARCSINUS-a, ARCKOSINUS-a I ARCTANGENS-a
C
WRITE(*,10)
10 FORMAT(1X,T10,'UGAO',T20,'ARCSINUS',T35,'ARCKOSINUS',T50,
+ 'ARCTANGENS',/,1X,T10,'----',T20,8('-'),T35,10('-'),T50,10('-'))
DO 20 I=0,90,5
X=I*1.745329E-2
S=ASIN(X)
A
C=ACOS(X)
T=ATAN(X)
WRITE(*,15)I,S,C,T
15 FORMAT(1X,T10,I3,T19,F10.7,T35,F10.7,T50,F10.7)
20 CONTINUE
STOP
END
PT
Ispis na ekranu

RI
dijagram toka.
SK
Fortran
INTEGER BROJ(5,5),ZBI
WRITE(*,*)'RJESENJE ZADAATKA'
WRITE(*,*)'UNESITE ZBI'
READ(5,1)ZBI
1 FORMAT(I3)
DO 10 I=1,5
DO 10 J=1,5
BROJ(I,J)=0
IF(I.EQ.J)BROJ(I,J)=ZBI
10 CONTINUE
WRITE(*,30)((BROJ(I,J),J=1,5),I=1,5)
30 FORMAT(/,5(I2,4X),/)
STOP
END

A
PT
LITERATURA:
1. Cezmi Orkun: Fortran 77, Ornas Yayinlari 1994.

2. Philip Crookall: Programiranje za početnike, Tehnička knjiga 1983.
RI
SK


Orca Share Media1521443141612 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Orca Share Media1521443141612 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET „DŽEMAL BIJEDIĆ“ U MOSTARU

ZBIRKA RIJEŠENIH ZADATAKA

Zbirka riješenih zadataka 1

Zbirka riješenih zadataka 2

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Oznaka Značenje Naredba u Fortranu

Početak i kraj programa START , STOP i END

Pozivanje potprograma i FUNCTION ili CALL

Zbirka riješenih zadataka 3

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Varijable koje počinju sa prvim slovom I, J, K, L, M i N su po standardu cjelobrojne

REAL – naredba koja od cjelobrojnih varijabli pravi realne varijable

PRAVILA UPISIVANJA PODATAKA U FORTRAN – u

U FORTRAN-u koristimo 80 kolona.

Zbirka riješenih zadataka 4

Aritmetičke operacije Oznake u FORTRAN – u

R.br. Definicija Fortran

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Matematički način prikazivanja formula Pisanje formula u Fortranu

Značenje Prikaz u Fortranu

Veće > .GT. (Great)

Značenje Fortran Primjer

Zbirka riješenih zadataka 5

NEKE OD NAREDBI U FORTRANU:

READ(*,*) ili READ(*,n) ili READ(5,n)

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

FORMAT u Naredba Fortrana

Zbirka riješenih zadataka 6

In – format za cjelobrojne varijable

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Format - WRITE Vrijednost Ispisani podatak

Fn.m – format za realne varijable

En.m - format za realne varijable (E se koristi za eksponencijalne brojeve)

Zbirka riješenih zadataka 7

Matematički prikaz Prikaz u Fortranu za E8.3 Prikaz u Fortranu za F8.3

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Tn – početna tačka na ekranu za broj kolone (koristi se u naredbi WRITE)

Zbirka riješenih zadataka 8

KONTROLNI IZRAZI U FORTRAN-u

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Logički IF se piše u sljedećoj formi:

Zbirka riješenih zadataka 9

Aritmetički IF se piše u sljedećoj formi:

C BROJ: UCITANI CIJELI BROJ

C UNESEN JE NEGATIVNI CIJELI BROJ

Zbirka riješenih zadataka 10

ZBIR POZ. BROJEVA:####18

<Broj izraza> IF (<Uslov>) THEN

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

a) Slučaj kada se naredba ELSE ne koristi

b) Slučaj kada se naredba ELSE koristi

Zbirka riješenih zadataka 11

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

IF blokovi mogu raditi na sljedeći način:

a) IF blokovi – proces rada: jedan po jedan

[<broj reda>] IF [<Uslov>] THEN

Redoslijed ispunjavanja uslova:

<Uslov> Ako je TAČNO program će uraditi BLOK X .

Zbirka riješenih zadataka 12

b) IF blokovi – proces rada: iznutra ka vani

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

Redoslijed ispunjavanja uslova:

mr. Rašid Hadžović, dipl.inž.građ.

READ(,) ili READ(*,n) ili READ(5,n)