ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ 2013

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ /1

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΕΚΦΟΡΑ
διότι, ἐπεί, ἐπειδή συνήθως από ρήματα : 1. Οριστική : πραγματική αιτία 1. Χαίρω, ὅτι εὐδοκιμεῖς. - Δεινὸν ἐστι ὅτι ταῦτα
ὅτε, ὁπότε (γνωστή α. ψυχικού πάθους, όπως: 2. Δυνητική Οριστική : αιτία δυνατή στο ποιεῖτε - Ἐτύγχανε ἐφ’ ἁμάξης πορευόμενος,
αιτία) φοβοῦμαι, θαυμάζω, παρελθόν ή μη πραγματική διότι ἐτέτρωτο. - Ὅτε τοίνυν οὕτως ἔχει,
ὡς (υποκειμενική αιτία) ἥδομαι, αἰσχύνομαι, 3. Δυνητική Ευκτική : αιτία δυνατή στο προσήκει προθύμως ἐθέλειν ἀκούειν.
ὅτι (αντικειμενική αιτία) ἀγανακτῶ, χαίρω, δεινόν παρόν-μέλλον 2. Δέομαι οὖν σου παραμεῖναι ἡμῖν, ὡς ἐγὼ
εἰ (υποθετική-αβέβαιη ἐστιν κ.ά. 4. Ευκτική πλαγίου λόγου : εξάρτηση οὐδ’ ἂν ἑνὸς ἥδιον ἀκούσαιμι ἢ σοῦ.
αιτία) β. δικανικά: αιτιῶμαι, από ρ. ιστορικού χρόνου-αιτία 3. Τοὺς δ’ ἀπαιδεύτους ἀρετῆς θαυμάζοιμι
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ καταψηφίζομαι, επιτιμῶ, υποκειμενική ή αβέβαιη ἄν, εἴ τι πλέον ἄν ὠφελήσειε λόγος.
α.Επιρρηματικός ζημιῶ κ.α. 4. Τους στρατηγούς ἐζημίωσαν, ὠς δώροις
προσδιορισμός της πεισθέντες ὑποχωρήσειαν. - Ἐμίσει εἴ τις
αιτίας εὐεργετούμενος ἀχάριστος φαίνοιτο.
β. Επεξήγηση σε
προηγούμενο εμπρόθετο
προσδιορισμό της αιτίας

ΤΕΛΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΕΚΦΟΡΑ
ἵνα, ὅπως, ὡς από ρήματα : 1. Υποτακτική : σκοπός προσδοκώμενος 1. Τά πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μή ὁ Κῦρος διαβῆ.
α. κίνησης : 2. ὅπως, ὡς +ἄν+υποτακτική : σκοπός 2. Γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἐκουσίοις, ὅπως ἂν δύνῃ καὶ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ἔρχομαι, προσδοκώμενος υπό προϋπόθεση τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν.
ΘΕΣΗ πορεύομαι, φεύγω, 3. Οριστική ιστ.χρόνου : σκοπός ανεκπλήρωτος 3. Ἐβουλόμην δ’ ἂν Σίμωνα τὴν αὐτὴν γνώμην ἐμοὶ
α.Επιρρηματικός ἥκω κ.λ.π. 4. Οριστική Μέλλοντα : σκοπός βέβαιος ἔχειν, ἵνα ῥᾳδίως ἔγνωτε τὰ δίκαια
προσδιορισμός β. σκόπιμης 5. Ευκτική πλαγίου λόγου : εξάρτηση από ρ. 4. Συμπράττουσι ὅπως μεγίστην δόξαν ἕξουσι.
του σκοπού ενέργειας : ιστορικού χρόνου-σκοπός υποκειμενικός ή 5. Θράσυλλος Ἀθήνας ἔπλευσεν, ἵνα αἰτήσειε ναῦς.Μένων
β. Επεξήγηση σε πράττω, καλῶ, αβέβαιος στο παρελθόν ἐπεθύμει ἄρχειν, ὅπως πλείονα λαμβάνοι.
προηγούμενο συλλέγω, πληρῶ 6. Ευκτική : λόγω έλξης ή σκοπός που 6. Βασιλεὺς περὶ παντὸς ἂν ποιήσαιτο ἀπολέσαι ἡμᾶς ἵνα
εμπρόθετο του κ.λ.π. εμφανίζεται ως απλή σκέψη καὶ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι φόβος εἴη. - Ἴσως δέ που
σκοπού ἀποσκάπτει, ὡς ἄπορος εἴη ἡ ὁδός.

ο
ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΟΔΟΥ
 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ 2013

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ /2

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΚΦΟΡΑ
ὥστε, ὡς 1. Οριστική : αποτέλεσμα πραγματικό 1. Ἐπιπίπτει χιών ἄπλετος, ὥστε ἀπέκρυψε τους ἀνθρώπους.
ἐφ’ὧ, ἐφ’ὧτε (=με τον όρο να) 2. Δυνητική Οριστική : αποτέλεσμα δυνατό στο 2. Ἀριάδνη ἀκούσασα τοῦτο ἐποίησε, ὥστε πάντες ἄν ἔγνωσαν ὅτι
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ παρελθόν υπό προϋποθέσεις-μη πραγματικό ἤκουσε.
α.επιρρηματικός 3. Δυνητική Ευκτική : αποτέλεσμα δυνατό στο 3. Πλοῖα δ’ ὑμῖν πάρεστιν, ὥστε ἐξαίφνης ἂν ἐπιπέσοιτε.
προσδιορισμός που δηλώνει παρόν-μέλλον υπό προϋποθέσεις 4. Ἀλλὰ οὐκ ἐδίδαξεν, ὥστε ἡμᾶς αὐτοὺς δέοι τοὺς τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς
αποτέλεσμα, όρο, προϋπόθεση 4. Ευκτική πλαγίου λόγου : εξάρτηση από ρ. ιστορικού κακοὺς κρίνειν.
ή συμφωνία χρόνου-αποτέλεσμα υποκειμενικό 5. Εἰ τις χρῷτο τῷ ἀργυρίῳ, ὥστε πριάμενός τι διὰ τοῦτο κάκιον τὸ
β. επεξήγηση σε εμπρόθετους 5. Ευκτική απλή : λόγω έλξης σῶμα ἔχοι, πῶς ἂν τὸ ἀργύριον ὠφέλιμον εἴη;
προσδιορισμούς που δηλώνουν, 6. ὥστε, ὡς +απαρέμφατο = α) αποτέλεσμα 6. α) Πρὸν τὸν ἀδελφὸν δὲ οὕτως ἐνειμάμην (τὴν οὐσίαν) ὥστε
όρο, προϋπόθεση, συμφωνία ενδεχόμενο/λογικό β) αποτέλεσμα επιδιωκόμενο γ) ὁμολογεῖν ἐκεῖνον τῶν πατρῴων πλέον ἔχειν ἐμοῦ.
που βρίσκεται στην κύρια μετά από συγκριτικό βαθμό + ἤ : β΄ όρος σύγκρισης β) Πᾶν ποιοῦσιν, ὥστε δίκην μη διδόναι.
πρόταση (ἐπὶ τούτῳ, επί τοῖσδε, 7. ἐφ’ὧ, ἐφ’ὧτε+απαρέμφατο : όρος, συμφωνία ή γ) Βραχύτερα ἠκόντιζον ἢ ὡς ἐξικνεῖσθαι τῶν σφενδονητῶν.
ἐπὶ τούτοις) προϋπόθεση 7. Οἱ τριάκοντα ἡρέθησαν ἐφ’ ὧτε συγγράψαι νόμους.
8. ἐφ’ὧ, ἐφ’ὧτε+ Οριστική Μέλλοντα : όρος, 8. Καὶ τὴν Βοιωτίαν ἐξέλιπον Ἀθηναῖοι πᾶσαν σπονδὰς ποιησάμενοι ἐφ’
συμφωνία ή προϋπόθεση ᾧ τοὺς ἄνδρας κομιοῦνται.
ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ και ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ
ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ : εκφράζουν εναντίωση προς κάτι πραγματικό, βέβαιο ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ : εκφράζουν παραχώρηση προς κάτι υποθετικό, απίθανο
ΕΙΣΑΓΩΓΗ : εἰ και (+Οριστική ή Ευκτική) - ἐάν και, ἄν και, ἤν και ΕΙΣΑΓΩΓΗ : καί εἰ (κεἰ) (+Οριστική ή Ευκτική) - οὐδ’/ μηδ’ εἰ (+Οριστική ή Ευκτική -
(+Υποτακτική) όταν η κύρια είναι αρνητική) - και ἄν (κἄν), και ἐάν, και ἤν (+Υποτακτική)
 Συχνά στην κύρια πρόταση υπάρχουν αντιθετικοί σύνδεσμοι ή λέξεις: οὐδ’/μηδ’ ἐάν, ἄν, ἤν (+Υποτακτική - όταν η κύρια είναι αρνητική)
καίπερ, ἀλλά, ὅμως, ἄλλ’ ὅμως, ἀλλὰ και, ἀλλ’ οὖν. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ : επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης
ΕΚΦΟΡΑ : με τις εγκλίσεις των υποθετικών προτάσεων –σχηματίζουν όλα τα είδη των υποθετικών λόγων
στην εναντ. / παραχ. στην κύρια (απόδοση) Σημασία (είδος)
Οριστική Κάθε έγκλιση Πραγματικό Ὁ κιθαρίζειν μαθών, και εἰ μη κιθαρίζει, κιθαριστής ἐστι.
Οριστική ιστορικού χρόνου Δυνητική οριστική μη πραγματικό Οὐδ’ εἴ με ἐκέλευες ταῦτα ποιεῖν, ἡδέως ἂν ταῦτα ἐποίουν.
Δυνητική ευκτική απλή σκέψη Οὐδ' εἰ πάντες ἔλθοιεν Πέρσαι, πλήθει οὐχ ὑπερβαλοίμεθ' ἂν τοὺς πολεμίους.
Ευκτική
Οριστική παρατ. ή αόριστη επαν. στο (σπανιότατα)
αορίστου +ἄν παρελθόν
Οριστική μέλλοντα προσδοκώμενο Κἂν μὴ ἐθέλωμεν πολεμεῖν, ἴσως ἀναγκασθησόμεθα τοῦτο ποιεῖν.
Υποτακτική Οριστική αόριστη επαν. στο Ἀνὴρ πονηρὸς δυστυχεῖ, κἂν εὐτυχῇ
ενεστώτα/γνωμ. Αόρ. παρόν-μέλλον

ο
ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΟΔΟΥ
 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ 2013

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ /3

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α.1.Προτερόχρονο : ὡς, ἐπεί, ἐπειδή, πρίν (+ρήμα), ἐπεί πρῶτον/τάχιστα, ἀφ’οὗ, ἀφ’ὅτου, ἐξ’οὗ, ἐξ’ὅτου
Α.2. Σύγχρονο : ὅτε, ὁπότε, ἕως, ἕστε, ἄχρι, μέχρι, ἡνίκα, ὁπηνίκα (=όταν), ὁσάκις, ὁποσάκις (=όσες φορές), ἐν ᾧ, ἐν ὅσῳ
Α.3. Υστερόχρονο : ἕως, ἕστε, ἄχρι, μέχρι, πρίν (+απαρέμφατο), μέχρι οὗ, μέχρι ὅτου, ἄχρι οὗ, ἕως οὗ
Α.4. χρονικός σύνδεσμος+ἄν (αοριστολογικό) +υποτακτική : ὅταν, ὁπόταν, ἐπάν, ἐπήν, ἐπειδάν, πρὶν ἄν, μέχρι ἄν, ἕως ἄν, ἡνίκα ἄν.
Β. ΕΚΦΟΡΑ
Β.1.Γενικά
1. Οριστική : πραγματικό 1. Ὅτε πλούσιος ἦν, ἐφοβούμην.
2. ευκτική πλαγίου λόγου : εξάρτηση από ρ. ιστορικού χρόνου 2. Σπονδὰς ἐποιήσαντο, ἕως ἀπαγγελθείη τὰ λεχθέντα εἰς Λακεδαίμονα.
3. Ευκτική : βλ. χρονικο-υποθετικές
4. Χρονικός σύνδεσμος+ἄν +υποτακτική : βλ. χρονικο-υποθετικές
Β.2. Σύνταξη του πρίν
1. +οριστική : πραγματικό –προτερόχρονο (συνήθως η κύρια αποφατική) 1. Οὐκ ἤθελε ἰέναι, πρίν ἡ γυνή αὐτόν ἔπεισε.
2. (+ἄν)+υποτακτική : προσδοκώμενο ή αόριστη επανάληψη στο παρόν- 2. Μὴ ἀπέλθητε, πρὶν ἀκούσητε.
μέλλον (βλ. χρονικο-υποθετικές) 3. Κῦρος ὑπέσχετο τοῖς Ἕλλησι μὴ πρόσθεν
3. ευκτική πλαγίου λόγου : εξάρτηση από ρήμα ιστορικού χρόνου παύσεσθαι, πρὶν αὐτοὺς καταγάγοι οἴκαδε.
4. +απαρέμφατο : κύρια καταφατική-δηλώνει το υστερόχρονο 4. Ἀποπέμπουσιν αὐτόν, πρίν ἀκοῦσαι.
Β.3. Χρονικο- υποθετικές προτάσεις (λειτουργούν ως υπόθεση λανθάνοντος υποθετικού λόγου- ισχύουν οι τύποι των υποθετικών λόγων)
στην χρονικο-υποθετική στην κύρια (απόδοση) Σημασία (είδος)
Οριστική Κάθε έγκλιση Πραγματικό Ὁπότε τις λέγει περὶ ἀρετῆς, οἱ παῖδες ἤκουον.
Οριστική ιστορικού χρόνου Δυνητική οριστική μη πραγματικό Οἱ δ΄ἄρχοντες ἐβασάνιζον ἂν, μέχρι οὗ αὐτοῖς ἐδόκει.
Δυνητική ευκτική απλή σκέψη Ὁπότε βουληθείητε, οὐ χαλεπῶς εἰρήνην ἂν ποιήσαιτε.
Ευκτική
Οριστική παρατατικού αόριστη επανάληψη Ἐπεὶ πλησιάζοιεν οἱ ἵπποι, ταὐτὸν ἐποίουν.
ή αορίστου +ἄν στο παρελθόν
Ἐπειδὰν ἔλθωσιν, ἕξομεν τὰ ἐπιτήδεια.
Οριστική μέλλοντα προσδοκώμενο Ὑπέσχετο δώσειν ἑκάστω πέντε μνᾶς, ἐπάν εἰς Βαβυλῶνα ἥκωσι.
Χρονικός σύνδεσμος + ἄν
+υποτακτική Οριστική αόριστη επανάληψη Ἡμεῖς ἐπειδὰν πυθώμεθά τι γιγνόμενον, τηνικαῦτα
ενεστώτα/γνωμικός στο παρόν-μέλλον θορυβούμεθα καὶ παρασκευαζόμεθα.
αόριστος Μαινόμεθα ἅπαντες, ὁπόταν ὁργιζώμεθα.

ο
ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΟΔΟΥ