Το μυστήριο του ρωμαϊκού δωδεκάεδρου

Το ρωμαϊκό δωδεκάεδρο είναι ένα μικρό κοίλο

αντικείμενο, συνήθως από μπρούντζο ή
σπανιότερα από πέτρα, με γεωμετρικό σχήμα
που έχει 12 έδρες. Κάθε έδρα έχει σχήμα
πεντάγωνου.

Τα ρωμαϊκά αυτά δωδεκάεδρα διακοσμούνται

με μικρούς βόλους σε κάθε γωνία του
πενταγώνου, ενώ τις περισσότερες φορές οι
έδρες έχουν τρύπες. Έχουν περάσει πάνω από 200
χρόνια από την ανακάλυψή τους, όμως αυτά τα
αντικείμενα εξακολουθούν να παραμένουν
ένα άλυτο μυστήριο.
Τα πρώτα δωδεκάεδρα χρονολογούνται τον
2ο και 3ο αιώνα π. Χ και το μέγεθός τους
κυμαίνεται από 4 εώς 11 εκατοστά.
Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί περισσότερα από
100 τέτοια αντικείμενα σε διάφορες χώρες
όπως, Βρετανία, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία,
Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Ελβετία
και Ουγγαρία.

Ημιτελή χάλκινα δωδεκάεδρα (1-400 π. Χ) που

ανακαλύφθηκαν από ανιχνευτή μετάλλου στο
Γιόρκσαϊρ της Αγγλίας
Το μεγάλο μυστήριο για τους επιστήμονες
είναι η χρησιμότητά τους. Δυστυχώς δεν
υπάρχουν γραπτές πηγές από την εποχή της
δημιουργίας τους που θα μας διαφώτιζαν για
την λειτουργικότητά τους. Κατά καιρούς
έχουν διατυπωθεί πολλές εικασίες.
Μπορεί να χρησιμοποιούνταν ως όργανα
μέτρησης, συσκευές που καθόριζαν την
καλύτερη εποχή για καλλιέργεια σιτηρών,
όργανα μέτρησης για πίεση σε σωλήνες,
βασιλικά σκήπτρα, παιχνίδια, ή απλώς
γεωμετρικά γλυπτά.
Μεταξύ αυτών των υποθέσεων κάποιες είναι
πιο βάσιμες.

Ρωμαϊκό δωδεκάεδρο που βρέθηκε στην Βόννη της

Γερμανίας.

Οργανα μέτρησης στα πολεμικά πεδία:

Μία από τις πιο πιθανές υποθέσεις είναι ότι
οι Ρωμαίοι τα χρησιμοποιούσαν ως όργανα
μέτρησης στα πεδία της μάχης για να
προσδιορίζουν την τροχιά και την
εμβέλεια ρίψης όποιων όπλων διέθεταν. Αυτό
θα μπορούσε να εξηγήσει τα διάφορα μεγέθη
που έχουν οι τρύπες στα πεντάγωνα.
Μία παρόμοια ερμηνεία είναι ότι τα
δωδεκάεδρα λειτουργούσαν σαν άλφαδι για
να καθορίζουν πόσο επίπεδη ή τι κλίση είχε
κάθε περιοχή. Ωστόσο, τίποτα δεν έχει
αποδειχθεί ώστε μετά βεβαιότητας να
μπορούν οι επιστήμονες να αποφανθούν για
τη χρήση τους.

Οργανα αστρονομίας:
Μία άλλη πιθανή εκδοχή είναι να πρόκειται
για όργανα αστρονομίας που προσδιόριζαν
την καλύτερη εποχή για την καλλιέργεια
των σιτηρών. Σύμφωνα με τον G. M.C Wagemans το
δωδεκάεδρο ήταν δηλαδή ένα αστρονομικό
όργανο μέτρησης με τη βοήθεια του οποίου
μπορούσε να μετρηθεί η γωνία φωτός του
ήλιου και συνεπώς να υπολογιστεί η εποχή
της άνοιξης και του φθινοπώρου με
ακρίβεια.
Κάποιες συγκεκριμένες μάλιστα ημερομηνίες
πρέπει να θεωρούνταν ιδιαίτερα
σημαντικές για την καλλιέργεια.
Αλλά και αυτή η θεωρία δεν επιβεβαιώνεται
επειδή τα δωδεκάεδρα δεν είχαν ένα μόνο
συγκεκριμένο μέγεθος.
Όργανο μέτρησης:
Για την χρήση του ως όργανο μέτρησης έχουν
γίνει δοκιμές, εκτιμήσεις και έχουν
δημοσιευθεί μελέτες οι οποίες χωρίζονται
σε κατηγορίες. Μια εξ αυτών θεωρεί το
δωδεκάεδρο όργανο μέτρησης ακτίνας κύκλου
ή γενικώς κυκλικών κατασκευών, γεγονός που
θα μπορούσε να εξηγήσει τα διαφορετικά
μεγέθη οπών στις πλευρές. Μια υποθετική
χρήση είναι ως όργανο μέτρησης (δίοπτρο) των
Ρωμαϊκών στρατιωτικών συμβόλων.

Ως όργανο μέτρησης δακτύλων είναι μια άλλη

θεωρία που παρουσιάζεται από ορισμένους,
λόγω της ύπαρξης οπών διαφορετικού
διαμετρήματος, οι οποίες αντιπροσώπευαν
διαφορετικά μεγέθη δακτύλων,
χρησιμοποιούμενα πιθανώς από
κατασκευαστές κοσμημάτων.
Άλλη θεωρία αναφέρει ότι τα αντικείμενα
χρησιμοποιούνταν από τους Ρωμαίους
υδραυλικούς, ως όργανα μέτρησης διατομής
σωλήνων.
Πιθανολογείται ακόμα ότι τα δωδεκάεδρα
ήταν θρησκευτικά αντικείμενα των
Καληδόνιων ιερέων στη Βρετανία, αλλά και
για αυτή την ερμηνεία δεν υπάρχουν
καταγραφές σε γραπτά κείμενα.

Δωδεκάεδρο , άγαλμα στο Τόνγκερεν του Βελγίου

Μία άλλη ανακάλυψη εντείνει ακόμη

περισσότερο το μυστήριο. Πριν λίγο καιρό ο
Μπένο Άρτμαν ανακάλυψε ένα ρωμαϊκό
εικοσάεδρο το οποίο εσφαλμένως θεωρήθηκε
δωδεκάεδρο με μια πρόχειρη ματιά και
τοποθετήθηκε αδιάφορα σε μια γωνία ενός
μουσείου.

Η ανακάλυψη αυτή εγείρει το ερώτημα αν

υπάρχουν παρόμοια πολύεδρα της ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας με διαφορετικό αριθμό εδρών
, όπως οκτάεδρα, εξάεδρα, ή άλλα εικοσάεδρα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι ιδιοκτήτες
τους τα εκτιμούσαν ιδιαιτέρως καθώς πολλά
από αυτά βρέθηκαν ανάμεσα σε πολύτιμα
αντικείμενα και νομίσματα…

Πηγές:
https://chilonas.com/2014/12/16/httpwp-mep1op6y-1lr/
http://www.mixanitouxronou.gr/%EF%BB%BF%EF%BB%BFto-alito-enigma-tou-romai
kou-dodekaedrou-itan-kapio-archeo-pechnidi-organo-metrisis-i-thriskeftiko-antikime
no-iche-megali-axia-ke-filassotan-mazi-me-nomismata-ke-timalfi/