Cee Ee Ay say Cs ONG ~ Gido trinh thi DIEU HO HE THTINH CHUYEN BGI CAC BON VI THEO HE SI Toni di 7 068m 2 Thea ‘Tmphimiles per hour} = 0,447 mis Grate + AV min {fom}= 0,008 nis 4 rnin = 0,278 mis ss! = 0.304815" Diba veh 7 sqin, = 6,45 cm?= 0/685 10°m! = 0.000885 mF | t15q tt = 0,0929 m* 13q mile = 2.590 km = 2890 007 mn? . 1 acre = 43,560 f= 4.050 mi “The teh 4 eum = 16,39 om= 16,398.10" Th tich risng 4 cafl = 28,32 di’ = 0,02832 m* Lau aang thé ich 1 imp gallon = 4.546 it = 0,004546 m? 1 USA gallon (endt ling) = 3,786 lt = 0.009785 11USA gallon (chit kg) = 4,405 it = 0.004405 m? 1 bushel (chat kh) = 0,082 m? 4 ut p= 0.96243 ml kg _ 4 efinfeu 8 in) = 0,472 IMs 5 Khai luang) 1b (pound) = 0.453615, hd wong ring Luu huang kn aang) N grain = 64.8 10° ko {Luu Kuang ks uong, Hon(US fog) =224 in tien ‘Yon(U8 short) = 2000Lb = 907 ko 1 Lb (mass) Is = 0,454 kg/s 4 ofr 1 = 5,03 |W si? 7 1 Ubi t= 16,02 kg! m? 900872 ms 6 we ayn = 10° N 1kG = 9.81 . {ib (orce) = 1602 (force) = 4.45 N Tip suit GI em = Tat = 98700 Nia’ = 0987 ar (ON t= 1Pa) ‘ar = 100000 Nim! = 100 000 Pa | 1 mbar = 100Pa Lt aim = 1,013 bar Torr = 133,2 Pa = 1,332 moar 6896 Pa ~ 0.06895 Dar ‘Vin Hg = 33,87 moar = 3387 Pa ‘in WG = 036" ps 8 .Céng, Nniét lung” + 360K) 487 «d 055i Btu Ib = 2.326 ku ko ‘therm = 10° Btu = 105,500ks A quar = 10" Blu = 1,08 10° kd 141 (orce) = 1,3558) org= tkg 7NGUYEN BUC LOI GIAO TRINH THIET KE HE THONG DIEU HOA KHONG KHi NHA XUAT BAN GIAO DUCCéng ty Cé phan sach cong b6 tac pham. ‘chite, cé nhén mudn sit dung téc phém duc moi hinh thite phai durge sir déng y cba chi sdb qyéh tac gi. 161 ~ 2009/CXB/15 - 208/GD hoc ~ Day nghé ~ Nha xuft bn Gio duc git quyénTrong nhing nam gin dy, cing véi su phat trin kinh t& cua cd nuttc, nganh Giéu hoa khong khi cing 48 co nhimg bude phat trién Vol bac va ngay cang trd fnén quen thude trong dai sting va san xudh Ngay nay, diéu hoa tién nghi khéng thé thiéls trong céc toa nha, khch san, van phéng, nha hang, céc dich vu du lich, van hod, y té, thé thao ma cén cd trong cdc cén hd, nha 8, cae phutong tién ai lai nhu 6 t6, tau hod, tau thuy, iu hoa cong nghé trong nhing niém qua ciing da hd tre dé bac cho nhiés aganh kinh 18, gop phén d& nang cao chat tang san phém, dm bdo quy trinh céng nghé nhus trong eae nganh soi, d6t, ché big thud 18, ché, in ah, dién td, vi dién tO, buu dién, vién thong, may tinh, quang hee, co KI chinh xac, hoa hoc. Trttng Bei hee Bach khoa Ha ndi Id ca sd dio 190 K7 su Nhiét Lanh va Biéw hoa khong khi tir gan ba chue nam nay vei sO lugng sinh vién dao tao téng asp nhiéu idn. Do yéu edu thye té, nhi6u truting khae cing md nganh Nhiét Lenh ren nhu cu vé céc gido trinh nganh Lanh Ia rét lan, Trong hen 30 ndm qua etuing td) 8 bién scan nhiéu gido trinh phy vy cho cdc mén hoc (xem bang trang 4)". Hign nay, nhu céu vé mot cuén Gido trinh Huting dén thiét ké'hé thong diéu hod khdng kh alung fara (ai liGu Khi thigt KO d6 fin mén hoc hose a6 an tOt nghiép 18 rat Jen. BE dap ung phén nao d6i hdl eép bach ca thye 16, chung (64 bién soan gio trinh nay. Ngoal vite aap ing nhu edu cia sinh vién chuyén nganh lanh va diéy hos khong khi, giao trinh cing rt bé ich cho céc cén bo, ky su céc nganh khac co Jen quan dén didu hod khong khi v8 viée tim hiéu, Iva chon, tinh toan, thidt ké ing nhu viée lép dt, ven hanh, bdo dutdng, sifa cha céc thiét bi lanh va cac hé théng diy hoa khong khi. Gio trinh chic chdn khéng trmh kh8i nhing thiéu sot, nhdrm In, ching 16% rat ‘mong nhan dug ¥ ki6n dong gdp xay dumg cia ban doc. Cac y kign xin git vé Cong ty CP Sach Bai hoc - Day nghé - Nha xuat ban Gido dyc, 25 Han Thuyén, Ha NOI hod cho tac gi8 (Mob: 0962288095, NR: 04.3.716.5860) Xin tran trong cém ont PGS. TS NGUYEN DUC LOI Vién Nhiét Lanh DHBK Ha NOI Pho Chi tich H6i Lanh va DHKK Vigt Nam(+) Cac mén hoc vé ky thuat lanh va diéy hoa khéng kh! do BS mén Ky thuat Lanh va ig hod khang kn Vign KHCN Nhat Lanh bin soan trong gén 30 nam qua phue w cdo mén hee xin xem bing sau, BANG CAC MON HOC VA GIAO TRINH hoe 1.KV thuat lanh co s6 (601 2. KY thusi lank ung dung (60); Gio trinn KY thuat lanh co sd, NXB GD kj thuét ung dung, NXB GD Bi tp tinh todn kg thudt fanh, NXB BK 3.6 an mén hoe ky thuat lanh (301); 4.Ki thuat aidu hoa khong khi (600); ‘Hutng din tit keh thong lan, NXB KHKT Gio trinh thst ké he thing Hanh, NXB GD Ky thud di6u hod khOng Any, NXB KHKT 5. B6 an man hoc BHKK (301): 6. Tw dbng hoa he thing lan (600); [7 Vat iw ky thust Nhier Lann (200) Ay thuat an toan he thénglenh (300; 9. Tidng Anh chuyén nganh Lenh v8 DHKK (751); ‘Hong dln tiét KE HT BNKK, NXB KHKT | Gido tinh thi6t ké HT BKK, NXB GD Ty-dong hos hg théng lank. NXB GO| Vat ib by thuat Niet Lonh, NX KHIT 1 hud an fosn he thng lank, XB, GD Tiéng Anh chuyén nga (has nh 608) Turcién Ky thudtlanh v8 BHKK Anh ~ Php — Viet, NXB KHKT. 10. Céc chuyén dé (mbi chuyén dé 300); 2) Ta lanh va may didu hoa abibt a gia dung; ) Lap d8t, van hanh, bao dudng, sda ‘cha may lanh dén dung; ©) Lp dt, ¥2n hanh, bdo dudng, sia chia may ‘anh cong nghigp; 4) Bor nhigt va Ung dung cia bam nbiét TH anh, may kom, may da, may didu hod nit 66, NXB KUT Ti lonh va méy iu hod din dung, NXB BK Day nghé sia chive tl fanh va may diu hoa dan dung, NXB GD ‘Sita chita may lgnh va DAK, NXB KHKT Ghi cha: Kem thém phén t8i iu tham khdoLICH SU PHAT TRIEN, MUC DICH VAY NGHIA CUA DIEU HOA KHONG KHi Ngay tif thii ed dai, con ngudi da biét d6t Ita sudi dim vao mia dong wa ding quat hode tim vao cdc hang déng mat ma vdo mia he. Hoang dé thanh Rém Varius Avitus tri vi tit ndm 218 dén 222 da cho dap cd mot mii tuyét trong vuin thugng uyén dé mda hé c6 thé thing ngoan nhiing ngon gié mat thdi vio cung dién, Trong cud “he Origins of Air Conditioning’ 48 nhéc dén rat nhigu tai 1igu tham khdo va gidi thiéu nhiéu hinh vé mé ta nhiing thi nghiém vé digu hoa khéng khi... Vi du, Agricola di m6 td mét cOng trink bom khong khi xudng gigng mé a6 cung ciip kh tuoi cing nhy diéu hoa nhiét do cho céng nhdn mé vao nam 1555, Nha bac hoe thién t&i Leonardo de Vinci efing da thiét ké va ché tao hé théng théng gid cho mét giéng mé. 6 Anh, Humphrey Davy a4 tinh Qué hdi mot dy dn cai thidn khng khj trong toa nha Quée hii. Nam 1845, bée si ngudi My John Gorrie d& ché tao may lanh nén khf dau tidn €é diéu hoa khong khé cho bénh vign tu cia dng. Chinh su ign nay da 1m cho dng néi tidng thé gidi va di vao lich sit cha ky thuat di6u hoa khong kbi. m 1850, nha thién van hoc Piuzzi Smith ngudi Scotland Jan diu ign dua ra dyf én diéu hoa khéng khi phong 6 bing may lanh nén kh. Su tham gia cla nha bie hoc néi ting Rankine dA lam cho 6 tai khong nhiing trd nén nghiém tic ma cdn duge dong ddo moi ngudi quan “im theo dai. Bat diu tit nhiing nam 1860 4 Phap, F. Carré di duta ra nhitng y tung vé diéu hoa khong khi cho cae phong d va die bidt cho céc nha hat. ‘Theo C. Linde, ngay cd vao thai diém nhiing nam 1890 wa sau dé, ngudi ta vin chita hiéu duge nhitng yéu céu vé sinh ca khong kht a vdi con nguii cing nhy nbiing kha nang kinh té ma nganh ky thuat nay 6 thé tao ra, tuy rang khong 6 khé khan gi vé mAL ky thudt. Nam 1894, Cong ty Linde da x4y dung mot hé théng diéu hoa khéng khi bing may tanh amoniac ding dé lam lanh va khit &m khong khimia hé. Dan Janh dat trén tran nl khéng khf déi lutu ty nhién, khong khi Janh ti trén di xuéng phia dudi do m§t dg lén hon. May lanh dat dudi tang ham, Nam 1901, mét cong trinh khéng ché nhiét do dudi 28°C véi a6 dm thich hgp cho phéng hoa nhae & Monte Carlo duge khanh thanh. Khéng khf duge dua qua budng phun nude véi nhiét 46 nuée 10°C réi eaip vao phong. Nam 1904, tram dién thoai 6 Hamburg dude duy tri phiét 46 méa hé duéi 23°C va di lim 1910 Cty Borsig xy dung cac hé thdng diéu hoa khéng khi 6 Koeln va Rio de Janeiro. Cac céng trinh nay chi yéu mdi la khéng ché nhiét 46, chua dat duge sy hoan thién va dap ting duge cde yéu cfu ky thudt edn thiét. Nhung cing tir lic nay-da bat déu hinh thanh bai xu hudng cd ban 1a diéu hoa tig 4 va diéu hoa cong nghé phuc vy ede nhu cdu nghi cho céc phong n xudit, Daing vao thdi diém nay, mOt nhén vat quan trong dai duta nganh diéu ho’ khong khf caa My n6i riéng va eda toan thé gidi noi chung dén mot bude phat trién rye r9, 46 1a Willis H. Carrier. Chinh dng 1a ngudi da dua ra dinh nghia diéu hoa khéng khi 1a két hgp sudi sim, lam lgnh, gia dm, huit dm, loc va rita khOng khi, tu dong duy tri khéng ché trang thai khOng khi khong déi phuc vu cho moi yéu edu tign nghi hoge cng nghé. Nam 1921, Carrier da lin ddu tién xay dyng dm dé eda khong khié dim va cét nghia tin chat nhigt eda khong khi fim va c4e phuong php xit Iy dé dat duge cae trang théi khong khf you cfs (Trans. Amer. Soc. mech. Engineers, Bd.33 (1911) p.1005). Ong 1A ngudi di dau ca trong vie xy duing cd sd ly thuyét cing nhu trong phat minh, sing ché, thiét ké va ché tao cde thiét bi va h@ théng diéu hoa khéng khi Ong da cong hign tron d3i minh cho riganh diéu hoa khong khi va cing 48 trd thanh Ong 16 vi dai nhat cia nganb nay, h@ thdng diéu hod khong khi bao gém mgt may nguén nutée lanh 10°C di ding), Willis H. Carrier Janh (hode mot 6Do cdc hg théng digu hoa khong kh{ thuting phuc va cho cde phong 6 ngudi 4, trong cée khu din cut déng diic nhu thanh phé, khu cong nghiép nén van dé sit dung moi chait lanh 1a rat quan trong va cn duge Iya chon edn than, Amoniac va didxit sunfua d@c hai cé mii kh6 chiu nén khéng sit dung duge. CO, khong déc nhung ap sudt ngung tu qua cao. Carrier da thiét ké méy lanh vai may nén ly tém, mdi chat dicloétylen va diclométan. Ban dau, hai méi chat nay tam thei dap cy duige mot sé yéu ciu dé ra. Trong qua trinh phat trién, ky thuat di hoa khéng khi da thtic day cde nganh khac phat trign, dac biét thiic da) nganh céng nghiép hoa chat tim tdi méi chit lanh mdi. Nam 1930, 1a dau tién hing Du Pont de Nemours vi Co. (Kinetic Chemicals) 4 Wilmington (My) da sn xuét ra mt logt cde moi chat lanh méi val tén thuong mai freon rat phd hgp véi nhiing yéu cdu ciia diéu hod khéng Kh. Chi tit khi a6, diéu hod khéng khi mdi e6 nhiing bude nhay vot méi va nttée My trd thanh nude e4 nganh ebng nghigp diéu hoa khéng kh lén nhat thé gid. Ngoai vige didu hda tién nghi cho cée phdng cé ngudi nhu nha d, nha hang, nha hit, rap chiéu phim, hgi trudng, phdng hop, khéch san, brwting hoc, van phéng... ma khi dé 4 chau Au van coi la xa xi va sang trong thi vige diéu hda céng nghé cing da duge céng nhan. Diéu hod céng nghé bao gém nhigu link vyc san xudt khde nhau, trong dé c6 sgi dét, thud 14, in Sin, phim Anh, duge lidu, dé da, quang hoc, dién ti, od khi chinh xc vA mot lot cée phéng thi nghigm khée nhau... Vi dy, diéu hoa khdng khi trong céc ging mé da phat trién mank mé vi n6 dim bio stte khoé va néng cao hiéu sust lao ding cia cOng nhn rt nhiéu. 6 My, tu nm 1945, diéu hoa khong Ichi trong nganh duting sit phat trién dén mite khong cdn mét toa xe lita ché ngudi ndo ma khong dutge diéu hoa. Cong ty dung sit Baltimore — Ohio a4 c6 nhiing toa tau diéu hoa khong khi dau tién bing nude da ngay vx nhding nam 1884. Dén ‘nam 1929 ce toa tau duge diéu hoa bang may lanh amoniac, nam 1930 Jing may lgnh metylelorid va dén ngay 24 — 5 - 1931, doan tau diéu hod khong kh{ to’n b§ chay trén doan New York ~ Washington di vAo hoat dong. Trude nam 1932 may lanh kiéu amoniac, may nén dude kéo bang Ong eg xang. Nhung tif nam 1982, toan bé ed hé théng diéu hoa khong kni da chuyén sang sit dung méi chat freon R12. Nhiing thanh tu dang ké trong inh vue nay thuéc vé chudng trinh "Train of Tomorrow" cia hang Frigidaire 3 Dayton Ohio.Hang Carricr con phat trién may lanh ejects dé diéu hoa khong khi cho tau hoa vi nguén hoi cé thé lay tryc tiép tir ddu tau, nhyng chung trinh nay Khéng dat dude két qua vi cing ngiy ede ddu may hai nude cang bi thay thé bang cdc dau may diesel va dd may chay dién. ‘Mac da viée diéu hoa bing may lanh phat trién nhanh chéng, nhung 0 tau hod bing nude da vin dutge sit dung téi nhiéu nam cila né, Che ey dé 150kg duge cung ep tai cde tram tiép da dam bdo vige digu hod cho cA doan duiiing, Vige diéu hoa bang nue da cling duge ting dung rong rai han trén (au thuy. Vige diéu hoa khong khi cho may bay (de biét IA buéng lai) ciing trd nén hét stfe quan trong. Téc dd may bay cing cao, budng Idi cing néng, Tuy & d6 cao lan, khong khf rit lank, nhung do khéng khi dap vao vé ngoai, ding nang bidn thin whiét nang lam cho may bay bi bao tram bai mét lép khéng khi néng. Hon nita, vi phdi dim bao 4p suit trong khoang may bay bang 4p sudt khi quyén trén mat dat nén phdi nén Khéng kchi loang bén ngodi may bay dé cung cp cho cdc Khoung. Qué trinh nén nay cing lam cho nhiét 46 khong khi ting dang ké. Trén may bay thuttng cé hé théng nén kh{ turbin dé cung céip khi nén cho cdc dong eg phan Ie nén chu trinh lanh nén khi aé diéu boa khong khi 12 phi hop hon ca. 6 day chi cdn trang bj thém mat may dan nd turbin pha hop va higu qua véi cée thiét bi trao déi nhiét thich hgp 1 da 6 mot he thdng diéu hoa khéng khf hoan chink, Diéu hoa khéng khi cdn tac dong manh mé dén six phat trién cha ‘dom nhigt, mét loai may lanh ding dé sudi sm trong mua déng. Bom nhiét thyc ra la mgt may lanh véi khdc bidt 1a 8 muc dich sit dung. Goi la may lanh khi ngudi ta si dung hiéu ting lanh 6 thiét bi bay hai con goi la bom nhigt khi sit dung nguén nhiét lay ti thiét bi ngung tu, Bom nhigt ddu tién duge William Thomson (Lord Kelvin) sang chi nam 1852, Theo tinh todn 1f tbuyét, bom nhiét nén khi cia dng 96 dat hé sO nhigt @ = 80 (nghia Ia néu bé ra mét cOng nén 1kWh cfip cho may nén ta the duge 30kWh nbiét tudng dudng dé sudi fim phdng) voi dé chénh nhiét dé gitta nguén néng va lanh 1A 10°C. Ngudn lanh 1 nude 10°C va nguén néng 1 khéng khf sutdi trong phdng 20°C. Tuy vay, vide phat trién bom nhiét di trai qua mét théi gian khé dai. Ly do chinh 1a. thanh thidt bj bam nhiét, gia dign cing nhu gid van hanh khi Neay nay céc logi may diéu hod khéng khi hai chiéu (bom nhiét) da tre thimh edt phd bign va théng dung.CHUONG CAC S6 LIEU BAN DAU 4.4. CHON CAC THONG SO THIET KE TRONG NHA 1.1.1, Nhigt d6 va d6 dm tien nghi Déi voi diéu hoa tién nghi cén phai chon cac didu kign tién nghi pha hgp, cdn déi véi didu hoa cng nghé thi thong a6 thiét ké trong nha phai tuan theo yéu cdu cong nghé. Vé tign nghi cing edn ya chon céc thong sé vhich hap véi ting ting dung cy thé. Vi dy, vdi nha d binh thutdng nén chon theo tiéu chudn Viét Nam méi TCVN 5687-2008 (23], nhung néu 1a khach san phue vy du khach nuéc ngoai thi cé thé tham kh4o thém théng s6 tién nghi cua cdc tai ligu tigu chudn Anh, My hoae chau Au. Theo TCVN mdi, cdc théng s6 vi khi hu thich ting véi cée trang thai Jao ding khac nhau eda con ngudi duge gidi thigu trén bang 1.1, trong d6 t —nhigt d6, @ ~ 46 dm tung adi va w ~ 6c 4 khong khY. Bang 1.1. Théng 86 vi khi hau téi wu thich Ung véi e&c trang thai lao dong (Phy tye 1~TCVN mei) Trang thai ua ‘Mia he maa) tao dong wc [9% | ams a Nahi agai 22 +24 01 +02 | 25 = 28 08 + 06 Lao agng nhe | 21 +23 04405 | 23 + 26 9 [08 +10 .| 60 +70 70 Lao agng vies | 20 +22" | © ops 10 | 22425 Lao aéngnang | 18 +20 | +15 | 20 = 23 6 mién Bie, tif déo Hai Van tré ra, ¢6 hai maa hé va dong r3 rét. Maa he néng va dm, nhiét dé trung binh thang néng nhat trén 30°C, nhiét dé cao nhat trong bong ram ghi nlvan lige trén 40°C. Mita déng gid rét, & cc ving Tay Bac cé khi c6 bing gid, trén nui cé thé cé tuyét. G déng bang va trung du mita dong dd khée nghiét hon. Tuy nhién vo mia dong, do théi quen mc do dim cia nguai Viet Nam nén cé thé ly nhiét dé trong nha trung binh 1a 20°C dé tinh toan thiét ké, nhu vay céng suit thiét bi sfiy 06 thé tiét kigm, gidm duge chi phi dau tw ban dau. Vé mia he, can thiét lay theo bang 1.1, tuy c6 mot sO nghién cttu cho ring ngwti Viét Nam wa néng hon ngudi chau Au va ngudi & ving‘on ddi, hon nita vée ding ngudi Vidt Nam nhé bé, ty 1g bé mat da (ign tich tod nhiét) trén khoi lugng ca ngudi Viet Nam so véi ngudi ving dn adi cao hon, kha ning tod nhiét do d6 1én hon nén cing nén chon nhiét dé trong nha cao hdn, Nhung tuy mue dich sit dung ching ta c6 thé chon khde tiéu chudn Vigt Nam. Vi du, mét can hé cho ngudi A Rap thué c6 thé chon nhiét 6 trong nha cao han so vdi can hd cho ngudi Canada thué chang han. Hinh 1.1 gidithigu | se 48 thj vang tién nghi cia Hoi Lanh va Didu hoa Khong khi cia My 7 hs ASHRAE. Vang tién 2 10% nghi duge biéu dién trén truc tung 1A nhiét 4 dong sutong (dew point temperature) va true hoanh 1a nhiét 46 van hanh t, (operative temperature). Nhi¢t 46 van hanh duge dinh nghia 1a: = Math Hye t= Gat temtn 2 yy $y trong dé: t, — nhigt dd kehOng’khf bau kb6, °C; f ty, — nbigt 4} bie xa | hi ae x ana Smo Nit 0 dong su i trung binh, °C; ag, — hé 88 tod nhiét 1 L luu vA bite xa, wee vanneonn Wim?K, Khi bd qua trao déi nhiat bac xa Hinh 4.4. 08 thj ving tign nghi thi nhiét 4} van hanh theo tigu chun ASHRAE cla MY bang nhigt do khong khi bau khd, Phia trong ving tién nghi c6 ghi nhiét d higu qué tudng duong t. Nhiét dé higu qué tuong duong duge biéu dién trén dé thi quen thud “dai Iva bay” 1A ham cia nhiét do bau khé, bu wdt va tée d6 khong khi: t, 0,5.(y + ty) ~ 1,94. fo, trong dé t,, ty J nhigt d bau khé va bdu wét, °C va @, 1a tée dd low dng eda khéng khi, m/s. 10