Professional Documents
Culture Documents
SanjuanakEibarren2018
Maiatzean eta ekaineko lehen egunetan izan ditugu
Eibarko bereizgarri den jai-giroaren lehenengo ziprizti-
nak, baina San Juan jaietakoak dira eibartarrok gehien
itxaroten ditugun egunak eta, duda barik, festaz jositako
bi hilabeteei hasiera ematen dietenak.
Ohiturari jarraituz, Estaziño kalean elkartuko gara denok
Lizarrako dultzaineroei harrera egiteko, eta handik
Untzagara, herriak duen kalejirarik jendetsuenean.
Aurten, udal batzarekin eta kuadrillekin batera, kirol
ordezkariak izango ditugu: Odei Jainaga, Jabalinako
Espainiako txapelduna; Pello Osoro, Neguko Triatloiko
Espainiako txapelduna; eta Jesus Alzaga, hiru hamarka-
da baino gehiagotan Urki CD-ko presidente izan dena
eta aurten omenduko duguna. Kultura eta gastronomia
arloko ordezkariak ere izango dira bertan, Eta Kitto! eta
Bakailaoaren Kofradiaren eskutik.
Eskuartean duzun egitarauan, beste behin ere, jaietako
une nagusi bihurtu diren tradizioari lotutako jarduerak eta egindako lana. Azkenik, gonbita egin nahi dizut
izango ditugu, hala nola soka-dantza Kezka taldearekin eibartarrok hain gustuko ditugun jaietan ondo pasatzera
eta su artifizialak. Egitarauaren parte dira, halaber, ber- eta egitarauaren ekitaldietan parte hartzera.
benak, kontzertuak, kale-jirak eta kaleko antzerkia.
Gora Eibar! Gora San Juan!
Askotariko egitaraua eta jarduera ugari; bereziki azpi-
marratu eta eskertu nahi ditut hogeita hamar bat talde Miguel de los Toyos
sozial, kultural eta kirol arlokoek antolatutako ekitaldiak, Eibarko Alkatea
SanjuanakEibarren2018
SanjuanakEibarren2018
4
SanjuanakEibarren2018
6
7
SanjuanakEibarren2018
Argitaratzailea/Edita: Eibarko Udala - Ayuntamiento de Eibar
Azala/Portada: Laura Pastor Lorente
Argazkiak/Fotografías: Félix Morquecho
Archivo Helmoltz, Castrillo-Ortuoste, Plazaola
8 Markel Gutiérrez, Christophe Raux-Casals
D.L.: SS-845-2012
MAIATZAK 30 ETA 31, EKAINAK 15, BARIXAKUA 11:00etan, Hezkuntza Esparruan,
EGUAZTENA, EGUENA 17:00etan, Ipurua kiroldegian, San Juan XXVIII. tiro txapelketa
EKAINAK 1, XV Eibarko Hiria squash sariaren haizezko armekin.
BARIXAKUA baztertzeko fasea. Antolatzailea: Dinbi-Danba.
20:00etan, Coliseo antzokian, Antolatzailea: Eibarko Klub Deportiboa.
Biraka Dantzaren eskutik, “Zinema
2018” ikuskizunaren emanaldia. 19:30ean, Untzaga plazan, Dantzari 12:00etan, Coliseo antzokian,
Sarrera: 3 €. Eguna. Untzaga Jubilatuen Egoitzaren kont-
Antolatzailea: Klub Deportiboa - zertua. Sarrera: 2 €.
EKAINAK 5, 6, 7 ETA 8 Kezka Dantza Taldea.
MARTITZENA, EGUAZTENA,
EGUENA, BARIXAKUA
20:00etan, Coliseo antzokian,
Eibarko Dantza Garaikide taldearen
dantza emanaldia.
Sarrera: 3 €.
EKAINAK 8, OSTIRALA
19:45ean, Ipurua kiroldegian,
XXX San Juan Igeriketa Saria.
Antolatzailea: Eibar Igerixan.
22:30etan, Astelena frontoian, 12:00etan, Ipuruako bolatokian
EKAINAK 9 ZAPATUA boxeo gaua. XXXII. ”Eibarko Hiria” Bolo Palma
21:00etan, Ibarkurutzen, emanaldia Antolatzailea: Gimansio Ttatt S.L.. txapelketa, Eibarko Casa Cantabria
Itzamná poesia tailerraren eskutik, eta Ermuko Peña Bolística taldeek
Maite Lorenzok zuzenduta. EKAINAK 16, ZAPATUA norgehiagoka.
Antolatzailea: Itzamna. 09:00etan, Ipurua kiroldegian, XV. Antolatzailea: Casa de Cantabria.
Eibarko Hiria squash sariaren
EKAINAK 10, IGANDEA oinarrizko koadroa. arratsaldean zehar, AI LAKET!!en
12:45ean, Untzaga plazan, Eibarko eskutik BOTILTZARRA programa, alko-
Cielito Musika Bandaren kontzertua. 16:00etan, XV. Eibarko Hiria squash holaren prebentzioa gazteen artean.
sariaren finalak.
EKAINAK 12, MARTITZENA Antolatzailea: Eibarko Klub Deportiboa. 17:00etatik 20:00etara Untza-
19:00etan, Untzagan, Garagardo gan SEXUBIZI BABES GUNEA: babes
Jaiaren inaugurazioa. Ekainaren 10:30etik 19:30era, Arraten, lekua, gune segurua izango da
17arte izango da. XXXIV. Extremadurako eskatzen duen edozein pertsonarent-
Antolatzailea: Eibar Rugby Taldea. Herrialde-Elkarraldi Jardunaldia. zat. Bertan, genero indarkeriari aurre
egiteko bitartekoak eskura ahalko
EKAINAK 14, EGUENA 11:00etatik 14:00etara, eta dira.
20:00etan, Coliseo antzokian, 16:00etatik 20:00etara, Untzaga
Ballet Eibarrés taldearen dantza plazan, simulazioa jokoen taillerrak 17:00etatik 21:00etara,
emanaldia. (modelismoa, magia, escenografia Txaltxa Zelaiko kioskoan Eibarko IV.
Sarrera: 3 €. eta mahiko jokuak), Odisea elkartea- Bboying Txapelketa eta New Style
ren eskutik. Txapelketa. 9
SanjuanakEibarren2018
18:00etatik 21:00etara, Urkizun, 19:30ean Untzagan Cubako Septe- 18:15ean, Astelena frontoian San
umeentzako puzgarriak. to Naborí taldearen kontzertua. Juan pilota txapelketa. Pilota eskolen
partiduak, seniorren 4 ½ -ko eta
19:30ean, Untzagatik, “Femmes” binakako partidak.
ikuskizuna Hortzmuga antzerki Antolatzailea: Eibarko Klub Deportiboa.
taldearen eskutik.
22:00etan, Untzaga Plazan, Sostoa
22:00etan,Untzaga plazan, Shinova Abesbatza, Trio Medianoche eta Eibar-
eta The Vartools taldeen kontzertua. ko Koro Gaztea taldeen kontzertua.
11
SanjuanakEibarren2018
13:30ean, Udaletxetik, pregoia eta 19:00etan, Untzagatik, Irulitxa 08:30ean, kalejira Lizarrako Dultzai-
jaiei hasiera emateko txupinazoa. fanfarrearekin kalejira. neroekin.
13:45ean, Udaletxean, Sanjua- 19:00etan, San Andres elizan, 11:00etan, Arraten, Euskadiko
netako kartel lehiaketa eta alkohol Salbea Parrokiako abesbatzarekin. helize tiro txapelketa Antolatzailea:
gehiegikeriaren kontrako pegatina Sociedad de Tiro al Vuelo.
lehiaketen sari banaketa. 19:00etan, Ego Gain, Untzaga,
Calbeton, Zuloagatarren eta Tori- 11:00etatik 14:00etara eta
17:30etik 20:30era, Urkizun, bio Etxeberria kaleetatik, “Sardina 18:00etatik 20:00etara, Untzaga
umeentzako puzgarriak. Bakalau” kale antzerkia Anita Maravi- Plazan, “Koloreak munstroak” jolas
llas konpaniarekin. parkea Tombs Creatius antzerki
17:00etatik 21:00etara Untza- taldearen eskutik
gan klarionez taillera: Sanjuanetako 23:00etatik 04:00etara, Untzaga
munduko kartel haundiena, Lekim plazan, berbena Lisker taldearekin.
Animazioen eskutik.
23:30ean, Untzagan, San Juan
Sua eta Eibarko Dantza Garaikide
taldearen emanaldia, ...eta kitto!
elkartearen eskutik, eta Queimada,
As Burgas Casa Cultural de Galiciaren
ardurapean.
SanjuanakEibarren2018
18:30ean, Untzaga Plazan, “Babo EKAINAK 25, ASTELEHENA 17:00etan, Karmen kaleko parkean,
Royal” ikuskisuna Ganso & Cía taldea- 08:30ean, kalejira Lizarrako Dultzai- umeendako jokuak.
ren eskutik. neroekin eta goiz-erestia.
19:00etan, Karmen kaleko parkean,
11:30ean, San Juan XXV. marmi- Gorriti eta bere abereak.
tako lehiaketa, Untzaga plazan. Antolatzailea: Beheko Tokia.
00:00etan, suzko erroberak Caba- 22:00etan, Untzagan, A Santo de EKAINAK 30, ZAPATUA
ller Fx Pirotecniaren eskutik. Qué taldearen kontzertua 16:30ean, Untzaga Plazan, Eibarko
23:00etan, suzko erroberak Pirotec- Hiria XXXIV. xake partida azkarren
00:15etik 03:00etara, Untzaga nia Valecearen eskutik. txapelketa, Jose Mari Kruzetaren
Plazan, berbena Jamaica Show Oroimenez.
orkestrarekin. EKAINAK 27, EGUAZTENA Antolatzailea: Eibarko Klub Deporti-
16:30ean, Karmen kaleko parkean, boa. 15
umeendako txokolate-jana.
SanjuanakEibarren2018
30 Y 31 DE MAYO, 1 DE JUNIO 14 DE JUNIO, JUEVES de 11:00 a 14:00 y de 16:00
MIÉRCOLES, JUEVES, VIERNES a las 20:00 horas, en el teatro a 20:00 horas, en la plaza de
a las 20:00 horas, en el teatro Coliseo, festival de danza a cargo del Untzaga, taller de simulación
Coliseo, representación del espectá- Ballet Eibarrés. de juegos (modelismo, magia,
culo “Zinema 2018”, a cargo de Biraka Entrada: 3 €. escenografía y juegos de mesa), a
Dantza. Entrada: 3 €. cargo de la Asociación Odisea.
SanjuanakEibarren2018
A las 19:30, desde Untzaga, espec- 21 DE JUNIO, JUEVES 23 DE JUNIO, SÁBADO
táculo de calle “Femmes” a cargo de durante todo el día las atracciones a las 08:00 horas, embolados de la
la compañía de teatro Hortzmuga. de la feria a 0,70 €. mano de Saka en la plaza de Unzaga.
A las 19:00 horas, desde Urkizu, a las 18:00 horas, en Untzaga, “San
pasacalle de la comparsa de gigantes de 00:00 a 03:30 horas en la Plaza Juan city secrets”, macro-ginkana para
y cabezudos de Estella y los Dulzaine- de Unzaga, carpa para la prevención cuadrillas por la localidad a cargo de
ros de Estella. del abuso del alcohol con SASOIA. Itzamna.
a las 19:00 horas, desde Untzaga, 24 DE JUNIO, DOMINGO a las 18:30, desde Urkizu, teatro de
pasacalle con la fanfarre Irulitxa. a las 08:00 horas, embolados de la calle. “JAIxotasunak” a cargo de Lekim
mano de Saka en la plaza de Unzaga. animazioak.
a las 19:00 horas, Salve en la
parroquia de San Andrés, con el Coro a las 08:30 horas, pasacalle con los
Parroquial. Dulzaineros de Estella.
SanjuanakEibarren2018
SanjuanakEibarren2018
ALKOHOL GEHIEGIKERIAREN
KONTRAKO PEGATINA
LEHIAKETA
CONCURSO DE PEGATINAS
CONTRA EL ABUSO DEL
ALCOHOL
LEHEN SARIA
Primer Premio
ITXO BARIK
Amaia Ajuriaguerra Ortiz
de Zarate
UMEAK
Niñas y niños
11 ETA 14 URTE BITARTEKOAK
Entre 11 y 14 años
LEHEN SARIA
Primer Premio
KLIK SANJUANERI
Lore Arregi Cabezon
10 URTE ARTEKOAK
NAGUSIAK hasta 10 años
Mayores LEHEN SARIA
LEHEN SARIA Primer Premio
Primer Premio SU INGURUAN DANTZAN
SIGUE EL RITMO Miren Arroitajauregi
32 Laura Pastor Lorente Ibañez de Aldekoa
Herriko jaien egitaraua egiten lagundu duten talde guztiei eskerrik
beroenak ematen dizkie Eibarko Udalak:
El Ayuntamiento de Eibar agradece la colaboración de todas las entidades
que han hecho posible este programa de fiestas:
33
SanjuanakEibarren2018
SanjuanakEibarren2018
Hecho por José Ibaceta y José Luis Elorza a Jesús Mª Agirre es Fueron mejorando la calidad del producto y sacaron otro modelo,
el siguiente: Stella Maris, ahora ya con dos niveles de teclados y pedalero.
También fueron modificando los tipos de altavoces, amplificado-
Hacia los años 57-58, en la calle Calbetón 20 de Eibar, en el camarote res,,etc.
de José Ibaceta, ambos construyeron un primer teclado monofóni-
co, es decir, solo una tecla aportaba el sonido mientras las demás no Pero la Parroquia de Ermua había adquirido un original Hammond CV
estaban operativas. y fueron varios los intentos de los técnicos de Eibar en tratar de averi-
guar cómo estaba construido aquel aparato. El entonces organista Sr.
En vista de ese primer éxito, se animaron a lograr un órgano polifó- Ormaechea apenas les dejaba soltar la tapa posterior para mirarlo un
nico, esto es, que cualquier tecla aportara su nota correspondiente en rato y poco más.
todo momento y así hacer que todas ellas intervinieran en el sonido
final. Hasta que fueron a un concierto (1960?) del famoso concertista Juan
Urteaga, que se celebró en el Frontón Astelena. Se emplearía un Ham-
Una vez logrado esto, deberían adoptar el método de generación de mond CV como el de Ermua y había que aprovechar esa oportunidad.
las notas necesarias para cada una de las teclas, armonizando el órgano (en realidad, era el mismo órgano Hammond de la Parroquia de Er-
convenientemente. mua, traído al frontón)
Vieron algunos métodos de generación de notas de entonces: electros- De aquí concluyeron que había que avanzar en la técnica del órgano
tático, vibrafónico, electromagnético… Leyendo revistas técnicas de la y que sus dos modelos (Unda maris y Stella Maris) de generador
época (Radio Electronics…), concluyeron que, si la firma Hammond de tambor no tenían futuro si se les comparaba con aquellos nuevos
(hacia órganos desde 1.933) había adoptado el método electromag- americanos que irrumpían en Europa.. Había que construir “uno como
nético y era una de las mejores marcas mundiales ya entonces, pues aquellos”.
aquí había que hacer lo mismo.
Pero esa es otra Historia que ya se explicara en su debido momento.
Diseñaron (todavía no conocían las interioridades del Hammond) un
primer generador de tonos de 96 notas, en total 8 octavas, y repro- Eibar, abril 2018
36 dujeron el sistema de armonización de los órganos americanos, mon- Jesús María Agirre
SanjuanakEibarren2018
Geroago Sozietate Komanditarioa izatera pa- 1990ean, enpresaren gestio arlo guztie-
satu ziren eta 1951n Sozietate Anonimoa. tako birmoldaketa garrantzitsu baten ondoren,
soil-soilik girgiluen ekoizpenean espezializatu
Lehenengo Ardantza kalean egon ziren. Geroago Jardinetara joan zen. Halaber, garrantzia hartu zuen marketin
ziren. Eta handik, 1959an Barrena kaleko 13an jarri zuten enpresa. arloak eta artikulu berrien sorkuntzak eta mer-
katuratzeak, haren aukera handituz eta sare
Hasieran su-armak egitera dedikatu ziren, “Jubala” izeneko pistola komertziala zabalduz sektoreko ferietan parte
egitera hain zuzen ere. 6,35 mm (25 ACP) eta 7,65mm (32 ACP) kali- hartuta.
breetan fabrikatua, Eibar motako pistola zen, Browning 1906 ar-
man oinarritua. Instalazioak modernizatu beharra zela eta, duela 10 urte Elgoibarrera
lekualdatu zen, non kokatzen den gaur egun.
1923ra arte jarraitu zuten pistola hura egiten, baina 1921ean Larrañaga
y Elorza SAk bere produkzioa dibertsifikatu zuen girgiluak eginez. Hori Aurreko guztiaren ondorioz, Larrañaga y Elorza S.A. ondo koka-
izan da haren jarduera nagusia gaur egunera arte, eta “ALCYON” marka tuta dago gaur egun segurtasun artikuluen munduko merkatuan
erregistratuarekin komertzializatu da. “ALCYON” markarekin, zeina mundu osoko 90 herrialde baino ge-
hiagotara esportatzen den.
Gerra zibilaren ondoren, 1941 inguruan, burdindegiko artikuluak
egiten hasi zien: zulagailuak, tornu txikiak, mailuak, birabarkiak… Mendeurrena dela eta, Armagintzaren Museoak “Larrañaga y
Geroago, eta 1980ra arte, brikolajeko eta burdindegiko produk- Elorza S.A. 100 urte” erakusketa antolatu du eta bertan enpresaren
tuak ere komertzializatu zituzten: kortxo-ateratzekoak, pintzak, zuku- ekoizpenaren bilakaera aurkeztuko da. Erakusketa ikusgai egongo da
gailuak… ekainaren 7tik 29ra.
38
SanjuanakEibarren2018
40
SanjuanakEibarren2018
Aurreko XX. mendean, 1910eko hamarkadan, aitzindaria Luis Ale- Hurrengo “handiaz” hitz egiteko ezin da garai jakin bat aipatu; izan
jo Bolunburu iraupen luzeko probetan espezialista izan zen, Gi- ere, bere ibilbide atletikoak urte eta arrakasta asko eta asko bildu
puzkoako lehen kros txapelketak irabazi zituena 1916 eta 1918an ditu eta ezin da hamarkada bakar batera mugatu. Asier Cuevas ul-
eta zeinaren omenez antolatzen den urtero kros memorial bat Arra- trairaupenlaria munduko txapeldunorde izan zen 100 kilometrotan
ten, nondik pasatu diren urte askotan zehar estatuko iraupen-las- 2015ean, Europako txapelduna 2013an, eta beste hainbat eta hain-
terkaririk onenak. 1924an Eibarko Klub Deportiboa sortu zenean bat lorpen izan zituen: estatuko tituluak maratoietan eta 100 kilome-
atletismoa izan zen bultzatu zen modalitateetako bat, eta 40ko eta troko probetan. Asier handietan handia da. Esfortzu eta dedikazioan
50eko hamarkadetan Simon Aldazabal iraupen-lasterkari markinarra eredu miresgarria.
aukeratu zuten estatuko ekipoan parte hartzeko Nazioen Krosean,
gaur egun Kroseko Munduko Txapelketa dena. 30 urte beranduago, Beheragoko maila batean, beste hainbat ere aipagarriak dira: Javier
Elena Gisasola abiadura-lasterkariak iraultza ekarri zuen euskal atle- Zabala, xabalina-jaurtitzaile eibartarra Atletiko San Sebastianen ibili
tismora marka handiak lortuz 80ko hamarkadan. 90eko hamarka- zena 70eko hamarkadan; Roberto Aguirregomezkorta, 70eko ha-
dan Eibarko atletismoaren “urrezko ahizpak” iritsi ziren, Cristina eta markadaren amaieran eta 80koaren hasieran izar handia izan zena
Naiara Larrea. Lehenengoak xabalinan eta bigarrenak pertika-jauzian Euskadin herri-lasterketetan eta geroago Eibarko KDko entrenatzaile
garaipen izugarriak lortu zituzten: Cristinak estatuko hiru titulu abso- eraginkorra; Javier de la Arada gorako jauzilari elgoibartarra 80ko
lutu lortu zituen eta Iberoamerikako bi txapelketetan eta Universiada hamarkadan, Gamazo abiadura-lasterkaria eta Alberto Eguiazu irau-
batean parte hartu zuen; Naiarak ere estatuko titulu absolutu bat lor- pen-lasterkaria nabarmendu ziren hamarkada berean. Hurrengo
44 tu zuen eta hainbat errekor nazional. hamarkadetan azpimarratu behar dira Arrate Azkona soraluzetarra
altuera-jauzian, Pello Osoro pro-
ba konbinatuetan espezialista,
Jone Perales jauzilaria eta Voui-
lloz anaiak; denak estatu mailan
nabarmendu ziren. Horiekin ba-
tera, atletismo eibartarrak hazten
jarraitzen zuen, eta beterano mai-
lan ere Pedro Agirregomezkortak
podiumak lortu zituen Europako
eta munduko txapelketetan dis-
ko-jaurtiketan.
SanjuanakEibarren2018
SanjuanakEibarren2018
46
manos Vouilloz, todos ellos destacaron a nivel estatal. En paralelo mer atleta español que rompe el horizonte de los 80 metros y supera
el atletismo eibarrés seguía creciendo, incluso en la categoría de así la anterior marca, que databa de quince años antes. Ese registro
veteranos Pedro Aguirregomezcorta logró pódiums en europeos y le da derecho a participar en el Campeonato de Europa Absoluto que
mundiales en lanzamiento de disco. se celebrará en el Estadio Olímpico de Berlín entre el 7 y el 12 de
agosto, y que verá a los 1.600 mejores atletas del continente en el
Actualmente tiene una trayectoria prometedora atletas como Gutié- mismo escenario que sirvió de marco para las Olimpiadas de 1936,
rrez en marcha o Terán en fondo, mientras entre los escolares destaca aquellas en las que Hitler presenció los triunfos del velocista de raza
Imanol Egidazu. Pero sobre todo destaca internacionalmente la figu- negra Jesse Owens y que tanta leyenda generó.
ra emergente de Odei Jainaga, un lanzador que estaba predestina-
do a ser figura. Ser hijo de Cristina Larrea y sobrino de su hermana En ese escenario Odei Jainaga intentará seguir su progresión en una
Naiara le hizo ser desde niño un asiduo visitante de Unbe, que se prueba que requiere muchas condiciones y, muy importante, que las
inauguró en 1997, un mes antes de que Odei llegara al mundo. Allí lesiones le respeten, ya que la exigencia física es máxima. Su gran
jugaba habitualmente mientras su familia entrenaba, su madre, su flexibilidad, velocidad y explosividad a la hora de lanzar el dardo le
tía e incluso su tío Alberto tenían su compañía, custodiado por el aita han llevado a ser una de las grandes esperanzas del atletismo esta-
Aitor. tal, y es que del lanzador lanzado que podía ser figura en muchos
deportes y lo es en el atletismo se puede esperar mucho. Esos días
El deporte era un juego, y cuando comenzó en multikirola Odei dis- de agosto todos empujaremos la jabalina que surque el aire del cielo
frutaba con todos los deportes. Sus condiciones naturales eran ex- berlinés para llegar lejos, muy lejos. Y detrás, impulsándola, esta-
celentes, y el fútbol fue su primer deporte reglado, hubiese llegado remos su entrenador, su familia, y también todas las personas que
lejos, pero tuvo la mala suerte de encontrarse en su puesto con la durante más de un siglo han practicado atletismo en Eibar a todos
competencia de un tal Mikel Oyarzabal. Su siguiente y largo paso fue los niveles.
por el balonmano, jugando como extremo. Durante varios años tam-
bién compitió con el CD Eibar en esquí de fondo, siendo campeón de Todas esas personas y muchas más estaremos en el brazo de Odei.
Gipuzkoa. Pero el atletismo como juego de base natural para todos Nuestro lanzador, el de muchas personas que admiran una historia
los deportes siempre estaba allí. Odei visitaba Unbe regularmente de trabajo y esfuerzo, porque Odei es la representación del atletismo
asesorado por la entrenadora Inma Urkiola y sin presión iba pasando eibarrés con un itinerario constante de superación y esfuerzo que en
por muchas pruebas, lo mismo corría, que saltaba o lanzaba, sin es- nuestra ciudad cuenta con una trayectoria de más de un siglo.
pecializarse en ninguna prueba. En ese momento cobra importancia
la figura de Pedro Aguirregomezcorta “Petrus” como el iniciador de Jesús Gutiérrez
Odei en la jabalina.
47
SanjuanakEibarren2018