You are on page 1of 3

Γίνεται αντιληπτό ότι ο Νάγκελ θέλει να αναφερθεί αρχικά στη σχέση μεταξύ σώματος και

εγκεφάλου.Αξίζει να επισημανθεί ότι ο εγκέφαλος είναι το μέρος του σώματος,στο οποίο βρίσκεται
η συνείδηση του ανθρώπου.Έτσι ο Νάγκελ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συνείδηση και τονίζει ότι
μέσω αυτής μπορεί ο άνθρωπος να αντιληφθεί ό,τι γίνεται στο σώμα του.Ένα παράδειγμα για να
γίνει πιο κατανοητή αυτή η διαδικασία είναι ότι μερικές φορές όταν ο άνθρωπος δεν έχει φάει για
πολλές ώρες,νοιώθει εξαντλημένος και αυτό είναι ένα μήνυμα του σώματος του ανθρώπου στη
συνειδήσή του που τον προειδοποιεί ότι έχει ανάγκη να φάει ώστε να καταναλώσει την ενέργεια
που χρειάζεται το σώμα του.Η σχέση μεταξύ σώματος και συνείδησης που παρουσιάζει ο Νάγκελ
είναι μια κύρια λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού που φαίνεται ολότελα σωστή,αφού χωρίς
αυτήν τη διαδικασία ο ανθρώπινος οργανισμός δε θα ήταν υγιής
Ο Νάγκελ αναφέρει όμως ότι προτού σταλθεί το μήνυμα στη συνείδηση,έχει περάσει ήδη στον
εγκέφαλο.Ένα παράδειγμα είναι ότι πριν ένας άνθρωπος κινήσει το στόμα του για να μασήσει μια
τροφή,γεγονός που εξαρτάται απο το σώμα του ανθρώπου έχουν ήδη σταλθεί εντολές στον
εγκεφάλο του για να γίνει αυτή η διαδικασία και μετά γίνεται η διαδικασία της συνείδησης,με την
οποία καταφέρνει να αισθανθεί τη γεύση της τροφής την οποία μασάει.Ο Νάγκελ χρησιμοποιώντας
ένα παράδειγμα για να καταδείξει τη διαδικασία κατά την οποία ο άνθρωπος σκέφτεται αναφέρει
ότι εκίνη την ώρα τελούνται χημικές και ηλεκτρικές μεταβολές στα δισεκατομμύρια νευρικών
κυττάρων που αποτελούν τον εγκέφαλο του ανθρώπου.Γίνται φανερό έτσι ότι ο Νάγκελ αναφέρει
αρκετές βιολογικές διαδικασίες ωστέ να μπορέσουν οι αναγνώστες του να αντιληφθούν καλύτερα
αυτά που αναφέρει και να μπορέσουν να ακολουθήσουν το σκεπτικό του.Παράλληλα αναφέροντας
αυτές τις βιολογικές διαδικασίες του ανθρώπινου οργανισμού καταφέρνει να αποδείξει ότι το
σκεπτικό του και τα επιχειρήματα του βασίζονται σε γενικά αποδεκτές αλήθειες και όχι σε αβάσιμα
ψέματα.
Ο Νάγκελ ισχυρίζεται ότι άλλοτε ο εγκέφαλος επηρρεάζει τη νόηση και άλλοτε συμβαίνει το
αντίστροφο δηλαδή η νόηση τον εγκέφαλο και το αποδεικνύει παρουσίαζοντας κάποια
παραδείγματα.Υπάρχουν περίπλοκες σχέσεις μεταξύ αυτών που γίνονται στη νόηση του ανθρώπου
και άλλες φυσικές λειτουργίες που συντελούνται στον εγκεφάλό του.Όμως όλα αυτά που έχει
αναφέρει ο Νάγκελ μέχρι τώρα παρουσίαζουν περισσότερο ενδιαφέρον απο βιολογικής απόψεως
και δεν φαίνεται να έχουν καμία σχέση με τη φιοσοφία.Ο Νάγκελ φαίνεται να περιγράφει μέχρι
τώρα κάποιες βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού και όχι μια φιλοσοφική
άποψη.Μάλιστα το αναφέρει κι ο ίδιος ότι όλα αυτά που περιγράφει μέχρι τώρα αφορούν την
επιστήμη και όχι τη φιλοσοφία.Έτσι προμηνύει ότι θα ασχοληθεί τώρα με τη φιλοσοφία και
φαίνεται έτοιμος να θέσει κάποιο φιλοσοφικό θέμα που όμως θα έχει σχέση με όλα αυτά που
ανέφερε μέχρι τώρα.Γίνεται φανερό έτσι ότι όλες αυτές οι περιγραφές σχετικά με τις διαδικασίες
του ανθρώπινου οργανισμού αποτελούσαν μια εισαγωγή για το φιλοσοφικό θέμα που θέλει να
θέσει.Αυτό και κάνει τελικά αφού θέτει το ερώτημα αν η νόηση είναι κάτι διαφορετικό από τον
εγκέφαλο αν και συνδέονται μεταξύ τους ή η συνείδηση και εγκέφαλος είναι μόνο ο εγκέφαλος?Ο
Nάγκελ διερωτάται αν οι σκέψεις,τα αισθήματα,οι αντιλήψεις,οι αισθήσεις και οι επιθυμίες είναι
πράγματα που συμβαίνουν επιπλέον στις φυσικές λειτουργίες ή αν κι αυτές είναι φυσικές
λειτουργίες.Έτσι ο Νάγκελ καταφέρνει να συνδυάσει τις βιλογικές διαδικασίες που ανέφερε πριν
για τον εγκέφαλο και τη συνείδηση με το φιλοσοφικό θέμα και ερώτημα που απασχολεί αυτόν για
τη συνείδηση και τον εγκέφαλο.Παράλληλα όμως αναρωτιέται και για τα πράγματα που ο
εγκέφαλος και η συνείδηση παράγουν και αν τα παράγουν και οι δύο ή μόνο ο εγκέφαλος.Με άλλα
λόγια αν η συνείδηση είναι χωριστά από τον εγκέφαλο,τότε αυτή είναι που παράγει τις σκέψεις,τα
αισθήματα και όλα αυτά που ανάφερε ο Νάγκελ πριν ως επιπρόσθετα στις φυσικές λειτουργίες που
γίνονται στον εγκέφαλο αλλά αν συνείδηση και εγκέφαλος είναι απλώς ο εγκέφαλος,τότε όλα αυτά
τα παράγει ο εγκέφαλος και τότε κι αυτά αποτελούν φυσικές λειτουργίες.
Έτσι ο Νάγκελ φαίνεται να αναρωτιέται αν οι ασθήσεις ,τα αισθήματα και όλα αυτά είναι
κάποιο φυσικό συμβάν στα εγκεφαλικά κύτταρα ή κάτι διαφορετικό από αυτά.Αυτό το ερώτημα
του φαίνεται μέσα από ένα παράδειγμα που αναφέρει για μια σοκολάτα.Ένα άλλο παράδειγμα που
θα μπορούσε να τεθεί για να αναδείξει αυτή την άποψη είναι ένα άγγιγμα στο σώμα ενός άλλου
ανθρώπου,ο οποίος νοιώθει ερωτική έλξη για το άτομο που τον ακουμπά.Έτσι εκείνη την στιγμή
στο ενδιαφερόμενο άτομο προκαλούνται κάποια ηλεκτρικά ερεθίσματα,τα οποία μεταφέρονται
στον εγκέφαλο του ατόμου και εκεί προκαλούνται κάποιες φυσικές μεταβολές.Ο Νάγκελ έτσι
παρουσιάζει πάλι ένα επιστημονικά αποδεδειγένο επιχείρημα ότι εκείνη την ώρα αν μπορούσε
κάποιος να έβλεπε το κρανίο του ατόμου αυτού θα έβλεπε πολλές περίπλοκες φυσικές λειτουργίες
να γίνονται.Ο Νάγκελ όμως αναρωτιέται αν θα μπορούσε να βρει αυτή την αισθήση που
προκαλείται παραδείγματος χάρη από το ερωτικό άγγιγμα στον εγκέφαλο.
Η αίσθηση αυτή που δημιουργεί ένα ερωτικό άγγιγμα ή η γεύση της σοκολάτας προκαλεί
περίπλοκες φυσικές λειτουργίες πολλών ειδών σύμφωνα με τον Νάγκελ.Επίσης κάποιος στο
εσωτερικό του εγκεφάλου του ανθρώπου θα μπορούσε να παρατηρήσει μόνο μια γκρίζα μάζα
νευρώνων κατά τη διάρκεια που αισθανόταν το ερωτικό άγγιγμα.Φαίνεται πάλι ο Νάγκελ να
τεκμηριώνει τις απόψεις του με επιστημονικά επιχειρήματα.Αναρωτιέται όμως πάλι αν θα
μπορούσε κανείς να βρει μέσα στον εγκέφαλο του ανθρώπου τη γεύση της σοκολάτας ή το ερωτικό
άγγιγμα.
Η εμπειρία του ερωτικού αγγίγματος ή της σοκολατένιας γεύσης βρίσκονται βαθιά στο
εσωτερικό του ανθρώπινου εγκεφάλου με ένα είδος εσωτερικότητας όπως εξηγεί ο Νάγκελ που
είναι αρκετά διαφορετικό από τον τρόπο που βρίσκεται ο εγκέφαλος μέσα στο κεφάλι του
ανθρώπου.Κάποιος μπορεί να ανοίξει το κεφάλι ενός ανθρώπου και να δει τον εγκέφαλό του,δε θα
μπορέσει όμως να δει τις εμπειρίες και τις αισθήσεις του ανθρώπου που βρίσκονται μέσα στη
συνείδησή του.Οι αισθήσεις και όλα αυτά είναι λογικό να μην είναι ορατά.Ακόμα και στην
περίπτωση που κάποιος αποπειραθεί να γλείψει τον εγκέφαλο του ανθρώπου ώστε να δοκιμάσει τη
γεύση του φαγητού που δοκίμασε αυτός ο άνθρωπος πριν δε θα μπορέσει να γευτεί τη γεύση του
φαγητού που ο άλλος έφαγε πριν.Άλλωστε η γεύση του ίδιου φαγητού είναι διαφορετική για τον
κάθε άνθρωπο.Γίνεται αντιληπτό ότι ο Νάγκελ καταφέρνει να συνδυάσει επιτυχώς επιστημονικά
και φιλοσοφικά επιχειρήματα ώστε να αποδείξει ότι υπάρχει η συνείδηση στον εγκέφαλο ενός
ανθρώπου.
Οδηγείται έτσι ο Νάγκελ στο λογικό συμπέρασμα ότι αν αυτά που συμβαίνουν στις εμπειρίες
των ανθρώπων βρίσκονται στη νόησή τους τότε οι εμπειρίες και άλλες νοητικές καταστάσεις δεν
μπορούν να είναι απλά φυσικές καταστάσεις του εγκεφάλου τους.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο
Νάγκελ να ισχυρίζεται ότι υπάρχει κάτι περισσότερο από το ανθρώπινο σώμα και το νευρικό
σύστημα του του ανθρώπου.Ένα πιθανό συμπέρασμα που εξάγει ο Νάγκελ είναι ότι η ψυχή είναι
προσκολλημένη στο ανθρώπινο σώμα με τέτοιο τρόπο,ωστέ να επιτρέπει την αληλλοεπίδρασή
τους.Ο Νάγκελ τότε θεωρεί ότι σε αυτήν την περίπτωση ότι τότε οι άνθρωποι αποτελούνται από
έναν σύνθετο φυσικό οργανισμό και από μια ψυχή που είναι καθαρά νοητική.Αυτή η άποψη
ονομάζεται δυισμός.Αξίζει να αναφερθεί ότι ο δυισμός είναι μια πολυ ενδιαφέρουσα θεωρία από
φιλοσοφική άποψη και αρκετοί φιλόσοφοι έχουν ασχοληθεί μαζί της.
Πολλοί όμως σύμφωνα με τον Νάγκελ θεωρούν ότι η πίστη στην ύπαρξη της ψυχής είναι
αντιεπιστημονική.Έτσι ο Νάγκελ αρχίζει να περιγράφει πως δημιουργείται το ανθρώπινο σώμα
αναφέροντας επιστημονικά επιχειρήματα πάλι.Αρκετοί θεωρούν ότι ο ανθρώπινος οργανισμός είναι
αφ' εαυτού επαρκές,ώστε να δημιουργήσει μια διανοητική ζωή.Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το
επιχείρημα είναι ένας ακόμα επιστημονικός ισχυρισμός.Έτσι ο Νάγκελ καταλήγει να αναρωτιέται
αν μπορεί η φιλοσοφία να αποδείξει ότι υπάρχει και η ψυχή στον άνθρωπο,η οποία είναι καθαρά
νοητική.Έτσι αν οι επιστήμονες θεωρούν ότι δεν υπάρχει διανοητική ψυχή,μπορούν αυτό να το
αποδείξουν οι φιλόσοφοι?Γίνεται φανερή με αυτόν τον τροπό μια σύγκρουση μεταξύ των απόψεων
των φιλοσόφων και των επιστημόνων.
Αυτοί που πιστεύουν ότι οι άθρωποι δεν αποτελούνται από τίποτε άλλο παρά μόνο από φυσική
ύλη και ότι οι νοητικές καταστάσεις είναι φυσικές καταστάσεις είναι οι φυσικαλιστές και η θεωρία
τους αποκαλείται φυσικαλισμός ή και μερικές φορές υλισμός.Φαίνεται ο Νάγκελ να θεωρεί λάθος
τη θεωρία τους καθώς σχολιάζει ότι δεν έχουν μια ιδιαίτερη θεωρία που μπορεί να εξηγεί ποια
λειτουργία συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο σχετικά με τις εμπειρίες και όλα αυτά που σχετίζονται
με τις αισθήσεις.Θεωρούν όμως ότι όλες οι νοητικές καταστάσεις είναι απλώς καταστάσεις του
εγκεφάλου.Τονίζει μάλιστα ότι πιστεύουν πως σε καμία περίπτωση η φιλοσοφία δεν μπορεί να
βοηθήσει,ώστε να αποδειχθεί κάτι άλλο.Η επιστήμη όμως μπορεί να δώσει μια περαιτέρω ανάλυση
σύμφωνα με αυτό το θέμα.
Οι φυσικαλιστές θεωρούν ότι η επιστήμη θα μπορέσει να αποδείξει πως οι εμπειρίες είναι στην
πραγματικότητα εγκεφαλικές λειτουργίες όπως η επιστήμη έχει αποδείξει άλλα τόσα πράγματα.Η
επιστήμη όμως έχει αποδείξει τόσα παράξενα πράγματα σχετικά την πραγματική φύση των
συνιθισμένων αντικειμένων και των λειτουργιών που δε θα ήταν καθόλου περίεργο να αποδείξει ότι
οι αισθήσεις και οι εμπειρίες δεν είναι παρά ένα περίπλοκο φυσικό συμβάν μέσα στον εγκέφαλο
του ανθρώπου.Οι φυσικαλιστές πιστεύουν επίσης πως είναι χρόνου η ανακάλυψη της βιολογικής
φύσης της νόησης.Το περίεργο είναι όμως ότι το θεωρούν θέμα χρόνου και πιστεύουν σε κάτι χωρίς
να το έχουν αποδείξει ουσιαστικά.Αυτή είναι η άποψη των φυσικαλιστών που παρουσιάζει στους
ακροατές ο Νάγκελ.Φαίνεται να περιγράφει στους ακροατές του την άποψη των φυσικαλιστών με
σκοπό να παρουσιάσει την άποψη των φιλοσόφων.
Οι δυιστές από την άλλη πλευρά θεωρούν ότι η ανάλυση των φυσικών αντικειμένων όπως το
νερό δεν είναι η ίδια με τη χημική σύνθεση του τρόπου,με τον οποίο ένας άνθρωπος
βλέπει,αισθάνεται και γεύεται το νερό.Ακόμα και από επιστημονική πλευρά για να θεωρηθεί μια
αίσθηση εγκεφαλική λειτουργία πρέπει πρώτα να αναλυθεί κάτι νοητικό με αναφορά σε μέρη που
είναι φυσικά.Το λογικό συμπέρασμα είναι επομένως ότι τα φυσικά συμβάντα αποτελούνται από
μικρότερα φυσικά μέρη αλλά μια νοητική λειτουργία όχι,αφού τα φυσικά μέρη δεν μπορούν σε
καμία περίπτωση να αποτελέσουν ένα νοητικό σύνολο.
Ο Νάγκελ έτσι συνοψίζει όσα ανάφερε παραπάνω για το φυσικαλισμό και τον δυισμό στους
ορισμούς τους.Ορίζει το δυσιμό ως τηνάποψη ότι οι άνθρωποι συνιστώνται από ένα σώμα συν μία
ψυχή και ότι η νοητική τους ζωή συντελείται μέσα στην ψυχή τους και το φυσικαλισμό ως την
άποψη ότι η νοητική τους ζωή έγκειται σε φυσικές λειτουργίες μέσα στον εγκέφαλό
τους.Παρουσιάζει όμως και μια αλλη άποψη.Σύμφωνα με αυτήν την άποψη,η νοητική ζωή των
ανθρώπων συντελείται μέσα στον εγκέφαλό τους,ωστόσο όλες αυτές οι εμπειρίες,οι σκέψεις,τα
αισθήματα και οι επιθυμίες δεν είναι φυσικές λειτουργίες μέσα στον εγκάφαλό τους.Αυτό σημαίνει
ότι η γκρίζα μάζα από δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα στο κρανίο του ανθρώπου έχει πλήθος
φυσικές ιδιότητες που μέσα σε αυτή τη μάζα μεγάλα ποσά χημικής και ηλεκτρικής ενέργειας
εκλύονται αλλά το πιο σημαντικό έχει και νοητικές λειτουργίες που συντελούνται μέσα σε αυτήν.
Η άποψη ότι ο εγκέφαλος είνα η έδρα της συνείδησης αλλά ότι οι συνειδητές καταστάσεις του
δεν είναι απλώς φυσικές καταστάσεις καλείται θεωρία διπλής όψης.Αποκαλείται έτσι σύμφωνα με
τον Νάγκελ αφού όταν ο άνθρωπος γεύεται παραδείγματος χάρη ένα ζαχαρωτό αυτό προκαλεί στον
εγκέφαλό του δύο όψεις,δηλαδή από τη μία πλευρά μια φυσική όψη που συνεπάγεται ποικίλες
χημικές και ηλεκτρικές μεταβολές και από την άλλη μια νοητική όψη,δηλαδή την εμπειρία του
αρώματος του ζαχαρωτού.Την εσωτερική αυτή όψη κανένας παρατηρητής σύμφωνα με το Νάγκελ
δεν μπορεί να την προσεγγίσει ούτε με την ανατομία.Έτσι συντελούνται εκείνη την ώρα κάποιες
λειτουργίες στο εσωτερικό του εγκεφάλου ωστέ να προκληθεί μια ορισμένη αίσθηση από τη
γεύση.Ο Νάγκελ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι αφού ο εγκέφαλος διαθέτει αυτές τις δύο όψεις
μπορεί να τεμαχιστεί αλλά από την άλλη διαθέτει τέτοιο εσωτερικό που δεν μπορεί να βγει στην
επιφάνεια με την ανατομία.Θεωρεί χαρακτηριστικό επίσης χαρακτηρηριστική τη γεύση για το
εσωτερικό του ζαχαρωτού,αφού είναι χαρακτηριστικό για το εσωτερικό του να βρίσκεται ο
εγκέφαλος του ανθρώπου στην κατάσταση που προκαλείται όταν τρώει το ζαχαρωτό.
Οι φυσικαλιστές όμως φαίνεται να πιστεύουν μόνο στον κόσμο της αντικειμενικής
πραγματικότητας,με άλλα λόγια το φυσικό κόσμο που μπορεί να τον μελετήσει η επιστήμη.

You might also like