άρθρα

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ Πέτρος Ροβίθης

— Μια γλαφυρή παρουσίαση της δημιουργίας και του θανάτου
ΠΙΚΕΡΜΙ 10.000.000 ΧΡΟΝΙΑ π.Χ.
— Ένα παλαιοντολογικό δράμα Ι.Ν. Συμεωνίδης
ΙΠΤΑΜΕΝΟΙ ΔΙΣΚΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ Διον. Π. Σιμόπουλος
— Έξωγήϊνοι φίλοι η διαστημικοί εχθροί;
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΗΛΘΕ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ; Erich von Daniken
— Ή αγωνία του ανθρώπου ολοκληρώνεται
ΟΛΜΕΚ ΟΙ ΠΟΛ1ΤΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΜΕ ΤΑ ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ : Βασ. Γιαρήμουστας
— Το αίνιγμα των χαμένων πολιτισμών ΣΩΜΑΤΑ
ΚΟΣΜΙΚΕΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ - ΝΑΟΙ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΑ Peter Colosimo
— Φαντασιώσεις ή κυτταρική μνήμη;
Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ Georg Gerster
— Οί πυραμίδες κρατάνε τα μυστικά τους
ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΡΠΕΡΑΝ Paola Giovetti
— Οί νεκροί «ζουν» σε άλλη διάσταση;
ΟΙ «ΟΑΝΝΕΣ» Solas Boncompagni
— Οί άνθρωποι ψάρια του πρωταρχικού αυγού
Η ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ James Wellard
— Έρευνα για τους χαμένους κόσμους

τμήματα
ΦΙΛΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ Μια βαθειά τομή στην σύγχρονη, σκέψη

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Νέα και ειδήσεις

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Πείτε μας την γνώμη σας

Εκδότης Σπύρος Άλεβιζόπουλος ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ μηνιαίο περιοδικό. Έτος

Λιευθυντής ίδρύσεως 1975. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ : Εκδόσεις «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ»
Συντάξεως Χ.Δ. Λάζος Γ. Σωτηρόπουλος Σ. Άλεβιζόπουλος Ο.Ε. Πανεπιστημίου 56,
Καλλιτεχνική Τηλ. 600.059. ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Σπύρος Άλε-
Επιμέλεια
Γλωσσική Δ. Λάζου . βιζόπουλος, Βούλγαρη 72, Πειραιεύς. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝ-
ΤΑΞΕΩΣ Χρήστος Δ. Λάζος, Δημητρακοπούλου 65 - 67,
Επιμέλεια Γ. Κωνσταντόπουλος Αθήνα. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
Εκτύπωσις: G R A M A C Ε.Π.Ε, Δανάη Άρνέλλου - Λάζου. ΠΡΟΊ'ΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΥΠΟΓΡΑ-
ΦΕΙΟΥ Μιχάλης Μακέδος, Boυλγαροκτόνου 26 - 28, Τηλ.
64.33.197 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΉ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ
G R A M A K Ε.Π.Ε. Βουλγαροκτόνου 26 - 28. ΓΛΩΣΣΙΚΗ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γεώργιος Κωνσταντόπουλος, Εύτυχίδου 10,
Παγκράτι. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ : Εξάμηνη 180 δρχ. —'Οργανι-
σμών κ.λ.π. 300 δρχ. Επιταγές, εμβάσματα, Σπύρο Αλεβι-
ζόπουλο , Πανεπιστημίου 56, Αθήνα Τ.Τ. 142.

Πόσες γενιές θα περάσουν άραγε μέχρι να μάθουμε
το μυστικό της; Το αίνιγμα της Σφίγγας ενώνει το
παρελθόν με το παρόν.
Η παρουσίαση ενός νέον εντύπου είναι πάντα δύσκο-
λη, όπως δυσκολες ήταν και οι συνθήκες κάτω από
τις οποίες εργάστηκαν, όλοι οι συνεργάτες μας ώστε
να παρουσιάσουν το περιοδικό αυτό στο αναγνωστικό,
κοινό.
Δύσκολες βέβαια, γιατί το περιοδικό μας έχει το,
προτέρημα της πρώτης στην Ελλάδα εκδόσεως, πού,
ερευνά την περιοχή του «αγνώστου» με τα σύγχρονα
επιστημονικά δεδομένα και ανιχνεύει τα αινίγματα
του παρελθόντος καί τις πιθανότητες τον μέλλοντος.
Τα αινίγματα τής προϊστορίας και ιστορίας, οι χαμέ-,
νoι πολιτισμοί του παρελθόντος, ή παραψυχολογία, η
έρευνα ταυ Διαστήματος, ή επιστημονική φαντασία,
τά μυστικά τής θάλασσας, ή μελλοντολογία, ή πα-
λαιοντολογία, οι εξωγήινες διάνοιες οί σύγχρονες άμφι-.
σβητήσεις και ή σύγχρονη ιστορία.
Αυτός είναι ό κύκλος των θεμάτων μέσα στον όποιο
θα κινηθεί το περιοδικό μας.
Επιδιώκουμε να προκαλέσουμε συζητήσεις, αντιδρά-,
σεις και να δημιουργήσουμε το κατάλληλο κλίμα. μέσα.
στό οποίο θα δοθεί ή ευκαιρία να εκδηλωθούν, στό
τόπο μας, οι νέες απόψεις γύρω από τα προβλήματα
της εποχής μας. Πρόθεση μας είναι να μην ταχθούμε
«υπέρ τής μιας ή της άλλης άπόψεως αλλά να προ-
βάλουμε αντικειμενικά, κάθε γνώμη παυ θα είναι εποι-
κοδομητική.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο εξωτερικό μιά
πλατιά διάδοση νέων ιδεών στους διάφορους τομείς
που αναφέραμε, ένω παράλληλα έκδίδονται πλήθος
περιοδικών που σκοπό τους, έχουν την εξοικείωση
του αναγνωστικού κοινοϋ με τις νέες αυτές θεωρή-
σεις γύρω από την εξέλιξη του κόσμου και τις ανα-
καλύψεις.
Στήν Ελλάδα διεκδικούμε με το πεοιοδικό μας την
πρωτοπορία.
Φιλοδαξία μας είναι να βελτιώνουμε συνεχώς την
ποιότητα του, τόσο στην ύλη όσο και στην τεχνική
και στον τομέα αυτό ή συμβολή σας μας είναι άπα-
ραίτητη.
Σάς καλούμε να συμπαρασταθείτε στή προσπάθεια
μας για τη δημιουργία ενός κοινού πόλου έλξεως πού
θα δώσει τη δυνατότητα σ' όλους να εκφράσουν τις
απόψεις τους, και παράλληλα θα κατατοπίσει το Ελλη-
νικό αναγνωστικό κοινό στα προβλήματα που απα-
σχολούν σήμερα όλο τον κόσμο,
Συνεργάζονται ήδη μαζύ μας πολλοί "Ελληνες επι-
στήμονες, ερευνητές, ιστορικοί. Ακόμα εχουμε εξα-
σφαλίσει τη δημοσίευση κειμένων διακεκριμένων ξέ-
νων ερευνητών. Αλλά οί πόρτες είναι ανοιχτές για.
όλους.
Ξεκινάμε, λοιπόν με την ελπίδα ότι ή προσπάθειά
μας και ή συμβολή μας στο τομέα του σύγχρονου
πνεύματος θα εκτιμηθεί.
οί εκδότες
 απομείνει από το σημερινό και προ- Ουσιαστικά μόνον οί πρώτοι Ελ-
αιώνιο τόπο αναπτύξεως μας; ληνες από όλους τους αρχαίους λαούς
Τα προβλήματα αυτά είναι πα- δεν ασχολήθηκαν, έστω και μυθολο-
νάρχαια και προκαλούν το ενδιαφέ- γικά με το θέμα της δημιουργίας
ρον για πολλούς, ενώ για το μεγα- αλλά δέχθηκαν σαν αυτονόητη την
Ό αστρονόμος κ. Πέτρος Ροβίθης λύτερο πλήθος είναι ουτοπίες πού προύπαρξη της Γης, των ορέων κλπ.
απαντά με επιστημονική γλαφυρό- ποτέ δεν πρόκειται να διαταράξουν και μετά προχωρούσαν στη γέννηση
τητα στο πανανθρώπινο ερώτημα: την ηρεμία τους. Και όμως οι πε- των Θεών. Αποτελεί γεγονός ότι
Πότε θα έλθει το τέλος του κόσμου ρισσότερες από τις επιστήμες είναι πρώτοι οί αρχαίοι Ελληνες και με-
μας; υποχρεωμένες να τα ερευνήσουν πα- τά οί Ρωμαίοι προσπάθησαν με φυ-
ράλληλα με διαφορετικούς τρόπους σικό τρόπο να εξηγήσουν τα φυσικά
ή κάθε μια τους. φαινόμενα και οί λίγες, έστω κοσμο-
Η σύγχρονη Αστρονομία και αρ- γονικές θεωρίες τους, έχουν, γι' αύ-
Ή γέννηση, ή ανάπτυξη και ο θά- κετές άλλες επιστήμες είναι σε θέση τό φιλοσοφικό χαρακτήρα.
νατος είναι βασικά γνωρίσματα των να δώσει σχεδόν βέβαιη απάντηση Πολλοί μικροί λαοί, τόσο της
ζωντανών οργανισμών. Δεν υπάρχει στα πάρα πάνω ερωτήματα, γιατί Ασίας όσο και της Ευρώπης, έπί-
φυτό ή ζώο, πού να μην ακολουθεί στηρίζεται σε συγκρίσεις προς άλλα στευαν ότι ό μεγαλύτερος θεός είναι
αυτόν τον κύκλο της ζωής, ούτε ουράνια σώματα και κυρίως σε υπο- ο Ούρανός, τα νέφη είναι το πέπλο
εμφανίσθηκε ποτέ έμβυο όν χωρίς λογισμούς πάνω στα δεδομένα της πού καλύπτει το θείο πρόσωπο του
να γεννηθεί. Ακόμα περισσότερο παρατηρήσεως. και τα άστρα πολύτιμα πετράδια
δεν υπάρχει ζωντανός οργανισμός, Στό άρθρο αυτό εκθέτουμε τις δο- του ηγεμονικού ενδύματος του. Εκ-
που να νίκησε ποτέ το θάνατο. ξασίες των αρχαίων λαών και τα δήλωση της θείας βουλήσεως και
Αυτά, πού είναι γνωστά σε κά- κυριώτερα από όσα πιστεύουμε σή- ιδιαίτερα της οργής του Θεού, ήταν
θε άνθρωπο του κεντρίζουν τή σκέ- μερα γύρω από το θέμα πού μας ή βροντή και ή αστραπή, ενώ οί
ψη και θέλει να, ερευνήσει αν παρό- ενδιαφέρει. εκλείψεις του Ηλιου και της Σελή-
μοιος κύκλος ακολουθείται και από Είναι γνωστό, ότι όλοι οι ανατο- νης αποτελούσαν «φάσεις» από την
τα μη οργανικά όντα. Και είναι φα- λικοί λαοί της αρχαιότητας απέφευ- πάλη πού έκανε ό Θεός με τους
νερό, ότι όσα κατασκευάζονται από γαν να ερμηνεύουν και να δικαιολο- κακοποιούς δαίμονες. Σ' αυτούς
τον ίδιο τον άνθρωπο έχουν χρόνο γήσουν τα φυσικά φαινόμενα με τη τους λαούς ή «κοσμογονική θεωρία»
και τόπο γεννήσεως συγκεκριμμένο, λογική σκέψη και τους ήταν αρκετό είναι απλή, χωρίς λεπτομέρειες, και
πιθανώς ανάπτυξη και βέβαια το να αναφερθούν, απλώς με τη μυθο- εντελώς άνθρωπομορφική. Ό μέγας
«θάνατο» πού μπορούμε να ονομά- λογία και με εύκολα και συχνά όμορ- θεός του Ουρανού δημιούργησε την
σουμε «καταστροφή» ή «διάλυση». φα μυθολογικά «γεγονότα» να κα- Γη με το φύσημα του. Οι τότε άν-
Αυτά συμβαίνουν όχι μόνο για συγ- θησυχάζουν τους προβληματισμούς θρωποι έμεναν ικανοποιημένοι με
κεκριμένα αντικείμενα, όπως ένα οι- τους. την «υπόθεση» αυτή. Δεν χρεια-
κοδόμημα, μια μηχανή ή ένα έργο
τέχνης, αλλά και για μια ιδέα ή έναν
οργανισμό. Ήλιοκεντρικό Σύστημα του Πτολεμαίου, σε μεσαιωνικό σχέδιο. Το κέν-
Υπάρχουν όμως και μη οργανικά τρο του Κόσμου κατέχει ή Γη, οί δε πλανήτες με τον Ηλιο και τη Σε-
όντα, για τα οποία τίθεται το ζή- λήνη περιστρέφονται επί κυκλικών τροχιών γύρω άπ' αυτή.
τημα, όχι απλώς για τη γέννηση,
αλλά και για τον τρόπο και το χρό-
νο πού συνέβη αυτή ή γέννηση ή
πού θα επέλθει ό θάνατος. Και τού-
το, γιατί αν για ένα κατασκεύασμα
ανθρώπινο είναι γνωστός ίσως ό
τρόπος γεννήσεως του και κατά προ-
σέγγιση και ό χρόνος του θανάτου
του, είναι δύσκολο να βρεθεί τι θα
συμβεί και πότε για ένα όρος π.χ. ή
μία ήπειρο ή ένα άστρο.
Ας έλθουμε όμως πρώτα στη Γη,
το σπίτι όπου κατοικούμε, και ας
εξετάσουμε πώς δημιουργήθηκε και
πότε. Πώς βλέπουν το θέμα, οι αρ-
χαίοι λαοί και ποιες είναι οι κυριώ-
τερες δοξασίες τους. Και ακόμα, ας
θέσουμε μερικά από τα προβλήματα,
πού υποχρεωτικώς γεννούνται στη
σκέψη μας, άραγε, προχωρεί ή ηλι-
κία της, και αν ναι σε ποιο στάδιο
της αναπτύξεως της βρίσκεται σή-
μερα; Θα γεράσει μήπως; Θα έλ-
θει ό θάνατος της κάποτε, και με
ποιόν τρόπο; Ακόμα σπουδαιότε-
ρο όμως είναι το ερώτημα πότε θα
έλθει το τέλος της Γης, και τι θα
ζονταν ούτε λογική, ούτε λεπτομέ-
ρεια καμιά.
Αλλοι λαοί, κυρίως ασιατικοί,
πίστευαν ότι το «πνεύμα της νύχτας»
κατοικούσε στο κενό διάστημα και
μετά το θάνατο του από το πτώμα
του γεννήθηκε το Σύμπαν. Από το
στήθος γεννήθηκε ο Ουρανός από
τους ώμους ή Γη, από τα δυο του
μάτια ό "Ηλιος, ή Σελήνη κ.ο.κ.
Ας σημειώσουμε και την ποιη-
τική «υπόθεση» όπου ο Ουρανός και
ή Γη, που είχαν ενωθεί στο σκοτάδι
του διαστήματος, έχωρίσθηκαν βί-
αια. Άλλα ή Γη συνεχίζει να στέλ-
νει στον Ουρανό τα αρώματα της
και ο Ουρανός στη Γη τα δάκρυα
της αγάπης τους με τη μορφή βρο-
χής και δροσιάς.
Οπως βλέπουμε ό μύθος και μό-
νο, μπορούσε να ικανοποιεί τους
τότε λαούς. Πλήθος από παρόμοιες
υποθέσεις αποτελούν την κοσμογο-
νία των προϊστορικών κυρίως και
μικρών σχετικώς λαών.
Οι αρχαίοι πολιτισμένοι λαοί της
Κεντρικής Αμερικής, αρκετούς αιώ-
νες προ Χριστού έπίστευαν ότι τα
πάντα οφείλονται σε ένα και μόνο·
θεό, πού τον παρίσταναν σαν τερά-
στιο φτερωτό δράκοντα. Από αυτόν
γεννήθηκαν θεοί, πού έπλασαν τους
ανθρώπους με πηλό από άργιλο και.
τους χάρισαν τη φωτιά, τον "Ηλιο.
και τη Σελήνη. Εδώ πρέπει να προ-
σέξουμε περισσότερο τον «ανθρωπο-
κεντρισμό» αυτών των δοξασιών.
Ολόκληρο το τότε Σύμπαν δηλαδή
έγινε σαν δώρο στον άνθρωπο.
Οι Βέδες, τα ιερά βιβλία των Ιν-
δών, περιέχουν μεταξύ των άλλων-
και ύμνους προς τον Αγνι πού εί-
ναι θεός της φωτιάς και του "Ηλιου.
Το Σύμπαν ήταν «τότε» σκοτεινό,
ασύλληπτο και ακατανόητο. Τότε τό
υπέρτατο πνεύμα έγέννησε σπέρμα,
από το όποϊο γεννήθηκε αυγό λαμ-
πρό σαν άστρο και μέσα σ' αυτό,
το υπέρτατο ον πήρε μορφή Βραχ-
μάνου, πού έμεινε εκεί ένα βραχμα-
νικό έτος.
"Οπως είναι γνωστό το βραχμα-
νικό έτος αποτελείται από δώδεκα
βραχμανικές ημέρες και δώδεκα νύ-
χτες. Κάθε βραχμανική μέρα αποτε-
λείται από 4.320.000.000 γήϊνα έτη).
Το υπέρτατο πνεύμα έχώρησε το αυ-
γό εκείνο σε δύο μέρη και από αυτά
γεννήθηκε ο Ουρανός και ή Γη.
Η υπόθεση αυτή, συγκρινόμενη
με τις προηγούμενες, παρουσιάζε-
ται περισσότερο πολύπλοκη με με-
γάλο πλήθος διαδοχικών «γεγονό-
των». Χαρακτηριστικό της έπίσης
αποτελεί ότι, για πρώτη φορά πα-
ρουσιάζεται το πνεύμα σαν συστα-
4
τικό στοιχείο, τόσο στον χρόνο πριν
συμβεί ή δημιουργία όσο και μετά
από αυτή.
Οί Σίνες δεν ασχολούνται με τη
δημιουργία του Ούρανοϋ καί της
Γης, αλλά τα θεωρούν ως προϋπάρ-
χοντα καί προχωρούν στη δημιουρ-
γία των στοιχείων της φύσεως.
Οι Ιάπωνες, οί Μογγόλοι καί οι
λαοί της Περσίας έχουν δοξασίες
όμοιες με εκείνες των αρχαίων Κι-
νέζων, αλλά σ' αυτούς σπουδαίο ρό-
λο στίς επί μέρους φάσεις της δη-
μιουργίας, παίζουν τα πνεύματα.
Οί Φοίνικες καί οι Βαβυλώνιοι,
είχαν παρόμοιες δοξασίες καί μόνο
οι Χαλδαίοι, για πρώτη φορά στην
Ιστορία ασχολήθηκαν με το σχήμα
της Γης και του Ούρανοϋ, συσχετί-
ζοντας το με τα στοιχεία της φύ-
σεως. Δεν είναι γνωστό, αν οί Χαλ-
δαίοι είχαν κοσμογονική θεωρία. Ε-
πίστευαν πάντως ότι το σχήμα του
Σύμπαντος είναι κλειστό καί περιέ-
χει τη Γη, πού επιπλέει στο νερό
σαν αναποδογυρισμένο πλοίο. Ό Ω-
κεανός σαν ποταμός ρέει γύρω από
τη Γη καί τη χωρίζει από τον Ου-
ρανό, που είναι ή κατοικία των
Θεών, Ό Ουρανός αποτελείται από
σκληρό σφυρηλατημένο μέταλλο.
Ή κοσμογονία των αρχαίων Αι-
γυπτίων είναι ποικίλη, καθαρά μυ-
θολογική καί δεν προσφέρει τίποτε
το αξιόλογο από απόψεως δημιουρ-
Γωνιόμετρο πού χρησιμοποιούσε ό
Τύχο Μπράχε το 1577.
γίας ή έστω γνώσεως του Σύμπαν-
τος.
Τούτο έρχεται σε αντίθεση με τις
προχωρημένες γνώσεις πού είχαν
στην Αστρονομία καί τα Μαθημα-
τικά.
Τέλος ή κοσμογονία των εβραίων
παραλείπεται. Αναφέρεται συνοπτι
κά στην αρχή της Βίβλου στη Γένε-
ση, καί αποδίδεται στο Μωϋσή.
Θεωρούμε υποχρέωση μας να τονί-
σουμε πριν αναπτύξουμε το θέμα. μας
όπως παρουσιάζεται σήμερα, ότι οί
σύγχρονες θεωρίες γιά τη γέννεση
του Κόσμου γενικά, ουσιαστικά δεν
έρχονται σε καμιά αντίθεση με αυτά
πού αναφέρονται στη Βίβλο.
Οί Ελληνες φιλόσοφοι της Κλασ-
σικής Αρχαιότητος (Αριστοτέλης,
Πλάτων, Φιλόλαος, Επίκουρος, Πυ-
θαγόρας κλπ.), ασχολούνται με την
περιγραφή του Κόσμου, αλλά απο-
φεύγουν να αναφερθούν στη δη-
μιουργία.
Αν οί αρχαίοι λαοί μυθολογικά
μόνο αναφέρονται στο πρόβλημα της
δημιουργίας του Κόσμου, όμως γιά
την καταστροφή του ή δεν αναφέ-
ρονται καθόλου, ή απλώς κάνουν λό-
γο για «το τέλος» χωρίς να δίνουν
περισσότερες λεπτομέρειες.
Από την Κλασσική Αρχαιότητα
καί μέχρι τον 15ο αιώνα δεν σημειώ-
θηκε καμιά πρόοδος σχετικά με την
επιστημονική θεώρηση του προβλή-
ματος της δημιουργίας καί μόνο όσον
άφορα στο σχήμα καί στην έκταση
της Γης παρατηρούνται ορισμένες
"καινοτομίες", 'Από της 'Αλεξαν-
δρινής εποχής, όπως είναι γνωστό,
ό Ερατοσθένης είχε μετρήσει με με-
γάλη προσέγγιση το μέγεθος της
Γης. Καί όμως ό πολύς κόσμος είχε
άγνοια σχετικά με την Γη καί το
Σύμπαν καί οι διάφορες δοξασίες
προξενούσαν στους ανθρώπους, εκεί-
νης της εποχής μάλλον φόβο και
συχνά φανατισμό, κυρίως στις λαϊ-
κές μάζες.
Ενα ζήτημα, πού άρχισε να απα-
σχολεί από τους κλασσικούς χρό-
νους τους διάφορους ερευνητές ήταν
ή αληθινή θέση του Ηλιου καί της
Γης. Είναι γνωστό, ότι από την αρ-
χαιότητα επικράτησε ή θεωρία για
το Γεωκεντρικό Σύστημα, Σύμφω-
να με τη θεωρία αυτή ή Γη κατέ-
χει το κέντρο του Κόσμου, γύρω
από το όποιο στρέφονται ο Ηλιος,
ή Σελήνη, οί Πλανήτες καί τα
άστρα. Το Ηλιοκεντρικό Σύστημα,
πού καί αυτό είχε προταθεί από έλ-
ληνες αστρονόμους της αρχαιότητος
καί ήταν περισσότερο ορθό, δεν μπο-
ρούσε να επικρατήσει λόγω των δο-
ξασιών. Ετσι ύστερα από πολλούς

Σύγκριση των πλανητών και του
Ηλίου. Εκ δεξιών προς τ' άριστε-
ρά είvaι οί Έρμής, Άφροδίτη, Γη
Αρης, Ζεύς, Κρόνος, Ουρανός, Πο-
σειδών και Πλούτων.
αιώνες αργότερα δηλαδή, κατά τους
νεωτέρους χρόνους, το έσυρε από το
σκοτάδι της αρχαιότητος ό Καπέρ-
νικος και για το λόγο αυτό ονομά-
σθηκε «Κοπερνίκειον». Τονίζομε ι-
διαίτερα ότι πρώτος ό Άρίσταρχος
ό Σάμιος έδίδαξε ότι κέντρο του
Κόσμου είναι ό Ηλιος και ότι οί
πλανήτες γυρίζουν γύρω από αυτόν
σε κυκλικές τροχιές. Ή θεωρία αυ-
τή παραμελήθηκε όπως είπαμε αιώ-
νες και ό Κοπέρνικος πού χρησιμο-
ποίησε τις αρχαιοελληνικές πηγές,
για να στηρίζει τη Θεωρία του, δι-
δάχθηκε από τον Άρίσταρχο.
Αναφέραμε όλα τα παραπάνω για
δύο λόγους: α) Για να γνωρίσουμε
με σύντομο τρόπο τις αρχαίες δοξα-
σίες και να διαπιστώσουμε ότι ό
τρόπος που αντιμετωπιζόταν το πρό-
βλημα δεν επέτρεπε και την πρόοδο
για τη επίλυση του και β) Γιατί
πρέπει να τονίσουμε ότι, ή ορθή αντί-
ληψη της δομής του Ηλιακού Συ-
στήματος αποτελεί αναγκαία προϋ-
πόθεση, για να δοθεί ορθή απάντηση
στο μεγάλο ερώτημα,
Η κίνηση της Γης και των άλλων
πλανητών γύρω από τον "Ηλιο είναι
ένα από τα πιο βασικά στοιχεία,
πού έχουν σχέση με τη γέννηση της
Γης. Ή κίνηση αυτή, ακολουθεί
τους τρεϊς νόμους του Kepler πού
και αυτοί προκύπτουν από το νόμο
της "παγκοσμίου έλξεως" του Νεύ-
τωνος. Τα επίπεδα των τροχιών των
πλανητών πολύ λίγο διαφέρουν με-
ταξύ τους. Ετσι μπορούμε να πού-
με ότι ουσιαστικά όλοι οί πλανήτες
κινούνται πάνω σε ένα επίπεδο πού
είναι γνωστό σαν επίπεδο της εκλει-
πτικής. Ακόμα ότι όλοι κινούνται
κατά την ίδια φορά.
Αν παρατηρήσουμε τη φαινόμε-
νη κίνηση των πλανητών, είναι δυ-
νατό να αμφιβάλουμε ότι ή κίνηση
τους γύρω από τον Ηλιο είναι
απλή. Και τούτο γιατί με πρώτη
ματιά φαίνεται να είναι πολύπλοκη
όταν μάλιστα λάβει κανείς υπ' όψει
του τις στάσεις και τα αναδρομικά
τόξα, πού φαίνεται να διανύουν.
Φαίνεται δηλαδή ορισμένοι πλα-
νήτες ότι σταματούν για λίγο σε
ορισμένα σημεία και μετά κινούν-
ται εξ ανατολών προς δυσμάς πάνω
σε τόξα αναδρομικά. Υστερα στα-
ματούν και για λίγες ημέρες φαίνον-
ται ακίνητοι σχεδόν ανάμεσα στ'
άστρα οπότε πάλι αρχίζουν να κι-
νούνται από δυσμών προς ανατολάς
στα όρθοδρομικά τους τόξα. Ή κί-
νηση αυτή είναι «φαινόμενη» δηλα-
δή, απατηλή και είναι αποτέλεσμα
από το συνδυασμό των κινήσεων των
πλανητών και της Γης γύρω από
τον Ηλιο. Ή πραγματικότητα εί-
ναι, όπως πάντοτε, απλή και σ' αύ-
τη τη περίπτωση όλοι οί πλανήτες
κινούνται σε ελλειπτικές τροχιές γύ-
ρω από τον Ηλιο, πού βρίσκεται
στην μια εστία όλων αυτών των ελ-
λείψεων και επομένως αποτελεί την
κοινή εστία για όλους. Οί τροχιές
των πλανητών πολύ λίγο διαφέρουν
από τον κύκλο.
Οί μέσες αποστάσεις των πλανη-
τών από τον Ηλιο παρουσιάζουν μια
σπουδαία ιδιότητα. Κάθε πλανήτης
απέχει από τον Ηλιο περίπου δι-
πλάσια απόσταση, από όσο απέχει
ό προηγούμενος. Αυτό εκφράζεται
με το νόμο των Bode και Titius.
Ό νόμος αυτός δίνει τους αριθμούς:
0,4 0,7 1,0 1,6 2,8 5,2 10,0..
σαν απόσταση των πλανητών από
τον Ηλιο, με μονάδα μετρήσεως
την απόσταση, Ηλιου - Γης, πού
ονομάζουμε «Αστρονομική Μονά-
δα» και την παριστάνομε σύντομα
A.M. Πράγματι, ό Έρμης απέχει
από τον Ηλιο 0,4 A.M. ή Αφρο-
δίτη 0,7 AM, ή Γη 1,0 AM, ο Αρης
1,6 A.M. ό Ζευς 5,2 AM κ.ο,κ.
Στήν απόσταση των 2,8 AM, από
τον Ηλιο όμως δεν υπήρχε κανέ-
νας πλανήτης, παρά την επιβεβαίω-
ση για τους άλλους πλανήτες από
το νόμο Των Bode και Titius. To
γεγονός αυτό συζητήθηκε πολύ στα
τέλη του 18ου αιώνα. Είναι άραγε
δυνατόν ή θέση αυτή, στη σειρά πού
ορίζει ό νόμος να είναι κενή; Θεω-
ρήθηκε τότε ότι έπρεπε να υπάρχει
κάποιος άγνωστος μέχρι τότε πλα-
νήτης πού δεν είχε ακόμα ανακαλυ-
φθεί. Ετσι το 1801 ανακαλύφθηκε
ό πρώτος από ένα πλήθος «μικρούς»
πλανήτες, πού κατά μέσο όρο κι-
νούνται στην απόσταση των 2,8 AM
από τον "Ηλιο. Σήμερα είναι γνω-
στοί περίπου 2.000 τέτοιοι πλανή-
τες, πού λέγονται και «Αστεροει-
δείς».
Ή άπλότης λοιπόν του νόμου τών
Bode και Titius είναι πολύ χαρα-
κτηριστική, και συνδέει ακόμα τους
πλανήτες μεταξύ τους.
Η περιστροφή των πλανητών γύ-
ρω από άξονα, είναι όμοια για όλους
σχεδόν. Πράγματι όλοι, εκτός από
την Αφροδίτη, περιστρέφονται γύ-
ρω από άξονα εκ δυσμών προς ανα-
τολάς. Ή κίνηση αυτή της Γης,
εκ δυσμών προς ανατολάς, προκα-
λεί τη φαινόμενη ημερησία περι-
στροφή της ουράνιας σφαίρας, στην
οποία οφείλονται τα φαινόμενα της
ανατολής και της δύσεως των άστρων
και ειδικότερα του Ηλιου, φυσικά
και της εναλλαγής της ημέρας και
της νύχτας.
5

Ό πλανήτης Ζεύς. Φαίνεται μόνο
η ατμόσφαιρα του με πυκνά, νέφη
κυρίως μεθανίου και άμωνίας
Τα στοιχεία πού αναφέραμε προ-
ηγουμένως καί όσα θα ακολουθή-
σουν αποτελούν τη βάση όλων των
θεωριών της γεννήσεως της Γης και
των πλανητών του Ηλιακού Συστή-
ματας. Καί τούτο γιατί καί οι πλα-
νήτες καί ό Ηλιος πρέπει να έχουν
δημιουργηθεί συγχρόνως περίπου με
τον ίδιο τρόπο καί από την ίδια.
αρχέγονη ύλη. Ας εξετάσουμε λοι-
πόν καί τη σύσταση των μελών του
'Ηλιακού Συστήματος από την άπο-
ψη των χημικών στοιχείων πού την
αποτελούν.
Ή έρευνα για τη χημική σύστα-
ση του "Ηλιου αποκάλυψε ότι τα
99% της μάζας του αποτελούνται
από υδρογόνο καί το στοιχείο ήλιο
καί μόνο 1% από διάφορα άλλα στοι-
χεία όμοια με αυτά πού υπάρχουν
καί στη Γη καί στους «γεωειδείς
πλανήτες» (Έρμής, Αφροδίτη καί
Αρη) πού μοιάζουν περισσότερο με
τη, Γή.
Αντιθέτως, μια σοβαρή απόκλι-
ση παρουσιάζεται στους μεγάλους
πλανήτες (Δία, Κρόνο, Ουρανό καί
Ποσειδώνα) πού έχουν μεγάλες πο-
σότητες υδρογόνου. Οταν παρατη-
ρηθούν οί μεγάλοι πλανήτες με τη-
λεσκόπιο, φαίνονται σαν να τους πε-
ριβάλουν ζώνες πού δεν είναι παρά
νέφη της ατμόσφαιρας τους, με κύ-
ριο συστατικό τις χημικές ενώσεις
του υδρογόνου καί κυρίως μεθάνιο
καί αμμωνία.
Οί μικροί πλανήτες (Αστεροει-
δείς) έχουν την ίδια σύσταση με
τους «γεωειδείς». Ακόμα καί κάθε
στερεό σώμα (μετεωρική ύλη), πού
περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο έχει
παρόμοια χημική σύσταση με της
γης. Μερικά από τα μικρά αυτά στε-
6
ρεά σώματα πού έχουν διάφορες δια-
στάσεις, όταν εισέλθουν με μεγάλες
συνήθως ταχύτητες στην ατμόσφαι-
ρα της Γης, εξαερώνονται λόγω τρι-
βής με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Πο-
λύ λίγα όμως από «ύτά, πού έχουν
μεγαλύτερες διαστάσεις, φθάνουν μέ-
χρι του εδάφους. Είναι οί γνωστοί
μας μετεωρίτες ή άερόλιθοι, καί
αποτελούν αληθινά «δείγματα» του
ύλικού τους ότι έχουν την ίδια περί-
που σύνθεση με τα πετρώματα της
Γής.
Την τελευταία δεκαετία ό άνθρω-
πος μπόρεσε να εξετάσει από κοντά
τη χημική σύσταση της Σελήνης,
είτε επί τόπου με αυτόματα μηχα-
νήματα, είτε στα γήινα εργαστήρια
με την ανάλυση των πετρωμάτων,
πού έφεραν μαζύ τους οι αστρο-
ναύτες των διαστημοπλοίων ΑΠΟΛ-
ΛΩΝ.
Ετσι διαπιστώθηκε καί έργαστη-
ριακώς πια ότι καί ή Σελήνη έχει
την ίδια αναλογία χημικών στοι-
χείων με τη Γη.
Από τα πιο βασικά στοιχεία, πού
πρέπει να λάβει υπ' όψη της κάθε
θεωρία γεννέσεως, είναι ή ηλικία
των Πλανητών καί του Ηλιου.
Με μεγάλη συντομία αναφέρου-
με ότι ή εργαστηριακή χρονολόγηση
των αρχαιοτέρων πετρωμάτων,
πού ανακαλύφθηκαν στη επιφάνεια
της Γης, των γρανιτών της Ροδε-
σίας, αποκάλυψε ηλικία μόνο τριών
δισεκατομμυρίων επτακοσίων εκα-
τομμυρίων ετών, ενώ από την πε-
ριεκτικότητα των θαλασσινών νερών
σε άλατα συμπεραίνουμε ότι ή ηλι-
κία τους είναι περίπου τρία δισεκα-
τομμύρια έτη. Για τόσο τεράστιους
αριθμούς ή διαφορά είναι ελάχιστη
καί δεν έπειρεάζει την ομοιογένεια
των αποτελεσμάτων για τη Γη. Το
πρόβλημα όμως παρουσιάζεται από
την χρονολόγηση των Σεληνιακών
πετρωμάτων πού ή ηλικία τους εί-
ναι 4,5 δισεκατομμύρια έτη. Ή δια-
φορά πού παρουσιάζεται είναι περί-
που 700 δισεκατομμύρια έτη καί φαί-
νεται δύσκολο να δικαιολογηθεί, εάν
βέβαια δεχθούμε ότι ή Γη καί ή Σε-
λήνη δημιουργήθηκαν συγχρόνως καί
από την ίδια αρχέγονη ύλη, Αν όμως
λάβουμε υπ' όψη μας ότι τα επιφα-
νειακά πετρώματα της Γης σχημα-
τίσθηκαν όταν ήδη είχε συντελε-
σθεί ή δημιουργία της Γης, ενώ ολό-
κληρη ή Σελήνη σχηματίσθηκε ταυ-
τοχρόνως καί έκτοτε δεν υπέστη σο-
βαρή μεταβολή τότε δικαιολογείται
ή διαφορά ηλικίας των πετρωμάτων
της καί πρέπει να δεχθούμε σαν
ηλικία της Γης 4,5 δισεκατομμύρια
έτη.
Γενικά ή ομοιογένεια που παρου-
σιάζουν οί πλανήτες, τόσo στα μα-
θηματικά τους δεδομένα όσο καί στη
χημική σύσταση τους καί στην ηλι-
κία τους μας υποχρεώνουν να δε-
χθούμε, ότι όλοι δημιουργήθηκαν
ταυτοχρόνως από την ίδια αρχέγο-
νη ύλη καί κατά τον ίδιο τρόπο.
Ακόμα περισσότερο τα αντίστοι-
χα δεδομένα για τov Ηλιο μας πεί-
θουν ότι καί εκείνος δημιουργήθη-
κε συγχρόνως με τους πλανήτες
του.
Περί τα μέσα του 18ου αιώνος
(1755) ό διάσημος Γερμανός φιλό-
σοφος Kant (Εμμανουήλ Κάντ) δια-
τύπωσε την πρώτη σοβαρή υπόθεση
πού άφορά τη δημιουργία του Ηλια-
κού συστήματος. Ο Kant εμπνεύ-
σθηκε την υπόθεση του από τον πλα-
νήτη Κρόνο. Ό πλανήτης αυτός, ό-
πως φαίνεται στη φωτογραφία πε-
ριβάλλεται από τέσσερεις δακτυ-
λίους. Από αυτούς οί δύο εξωτερι-
κοί είναι φωτεινοί, ενώ οι δύο άλλοι
αρκετά σκοτεινοί και δυσδιάκριτοι,
Ό πιο εσωτερικός μάλιστα ανακα-
λύφθηκε μόλις το 1970, Οί δακτύλιοι
του Κρόνου δεν είναι συμπαγή στε-
ρεά σώματα αλλά αποτελούνται από
απειράριθμα μικρά (κυρίως) στε-
ρεά σώματα, πού κινούνται σαν δο-
ρυφόροι σε καθορισμένες τροχιές ώ-
στε από μακρυά να φαίνονται σαν
ένα σώμα.
Ό Kant λοιπόν δέχθηκε ότι κατά
τα πρώτα στάδια της δημιουργίας
του Ηλιακού Συστήματος ό Ηλιος
στη πρώτη του μορφή περιβαλλό-
ταν από ένα δακτύλιο από αέρια καί
σωμάτια. Με την πάροδο του χρό-
νου δημιουργήθηκαν τυχαίες συμ-
πυκνώσεις ύλης μέσα στον δακτύ-
λιο πού διαρκώς μεγάλωνε καί ως
προς τη μάζα καί ως προς τον όγκο
του, λόγω προσκολλήσεως σ' αυτόν
(συσσωματώσεως) ύλης του δακτυ-
λίου. Οι συγκεντρώσεις αυτές απο-
τέλεσαν τους πλανήτες πού σιγά-
σιγά έχασαν μεγάλο μέρος από το
αέριο υδρογόνο τους καί πήραν τη
σημερινή μορφή τους, καθώς και τη
σύσταση. Αργότερα το 1796, ό μέ-
γας Γάλλος μαθηματικός Laplace
δημοσίευσε με τον τίτλο «Εκθεση
του Συστήματος του Κόσμου» νέα
θεωρία για τη γέννηση του Ηλια-
κού Συστήματος. Ό Laplace δέχε-
ται ότι υπήρχε ένα αρχικό νεφέλωμα
πού εκτεινόταν μέχρι τον Ποσειδώ-
να (ό Πλανήτης Πλούτων δεν είχε
ανακαλυφθεί τότε). Το νεφέλωμα:
αύτό συστελλόταν λόγω βαρύτητος.
Ή γωνιακή ταχύτητα περιστροφής
του αυξανόταν καί ή φυγόκεντρος
δύναμη στον ισημερινό του συνεχώς
μεγάλωνε. Οταν έγινε μεγαλύτερη
από τη βαρύτητα τότε αποσπάσθη-
καν ποσότητες ύλης σε άεριώδη κα-
τάσταση. Ή ύλη αύτη αποτέλεσε
δακτυλίους στο ισημερινό επίπεδο
του Ηλιου πού περιστρέφονταν γύ-
ρω από αυτόν και ό ήλιος άπετελέ-
σθη από την κεντρική μάζα του άρ-
χικού νεφελώματος. Με την πάροδο
του χρόνου οι δακτύλιοι έψύχθηκαν,
συμπυκνώθηκαν και έτσι σχηματί-
σθηκαν οι πλανήτες. Οι δορυφόροι
πάλι σχηματίσθηκαν με όμοιο σχε-
δόν τρόπο, από τους δακτυλίους των
πλανητών. Οί δακτύλιοι του Κρόνου
δεν είχαν την απαιτουμένη πυκνό-
τητα καί έτσι δεν μπόρεσαν να συμ-
πυκνωθούν και να γίνουν δορυφό-
ροι.
Έξελεκτικά
χωρισμός των δακτυλίων, (δ) Δημιουρ-
Ή θεωρία αύτη, αν καί επεκρά-
τησε επί ένα αιώνα, κατέπεσε γιατί
δεν εξηγεί μερικά μαθηματικά δεδο-
μένα του Ηλιακού Συστήματος.
Το παράδοξο καί στις δύο προη-
γούμενες περιπτώσεις, είναι ότι ού-
τε ό Kant ούτε ό Laplace έθεμελίω-
σαν κατά σοβαρό τρόπο, μαθηματι-
κώς τις υποθέσεις τους. Ή θεωρία
μάλιστα του Laplace τροποποιήθη-
κε αρκετές φορές. Αυτό είναι ανε-
ξήγητο γιατί όπως είναι γνωστό ό
Laplace ήταν ένας από τους μεγα-
λύτερους μαθηματικούς όλων των
αιώνων. Ετσι όταν ό Maxwell υπέ-
βαλλε σε σοβαρή μαθηματική έπε-
ξεργασία καί έλεγχο τις δύο Θεω-
ρίες (του Kant καί του Laplace)
τις ανέτρεψε καί έπαυσαν να ισχύουν
στάδια της δημιουργίας του
Συστήματος κατά την θεωρία
του Laplace.
(α) το πρωταρχικό νέφος
(β ) Σχηματισμός δακτυλίου, (γ) δια-
γία των πλανητών.
γιατί έκτος από τις δυνάμεις έλξεως,
πού μόνο αυτές είχε λάβει υπ' όψη
του ό Laplace, διαπιστώθηκαν καί
δυνάμεις πού τείνουν να διαλύσουν
τις συγκεντρώσεις της ύλης καί να
σχηματίσουν πάλι δακτυλίους. Αυ-
τές οι δυνάμεις είναι πού εμποδί-
ζουν καί τους δακτυλίους του Κρό-
νου να σχηματίσουν δορυφόρους.
Οι δυο θεωρίες πού αναφέραμε
με την μεγαλύτερη δυνατή συντο-
μία παρουσιάζουν το ενδιαφέρον ότι
είναι τα πρώτα σοβαρά βήματα προς
την κατεύθυνση της λύσεως του προ-
βλήματος της δημιουργίας του Ή-
λιακού Συστήματος.
Έκτός από αυτές έγιναν καί άλ-
λες προσπάθειες χωρίς επιτυχία, καί
έτσι δεν κατόρθωσαν να επιζήσουν
Ήλιακού

Ό «πρώτος - ήλιος» κατά τήν θεω-
ρία του Kant είχε σχήμα παρόμοιο
πρός το σχήμα του Κρόνου.
και κατέρρευσαν αμέσως μετά την
παρουσίαση τους.
Για να μη κουράσουμε τον άνα-
γνώστη δεν θα αναφέρουμε εδώ τις
σχετικές προσπάθειες. Απλώς ανα-
φέρουμε ότι όλες απομακρύνονταν
από την υπόθεση του αρχέγονου νέ-
φους και έθεταν σαν βάση τις πα-
λίρροιες κα,ί άλλα φαινόμενα πού εί-
ναι δυνατόν να συμβούν στον "Ηλιο.
Το 1944 ό νεαρός Γερμανός φυσι-
κός Weizsaecker (Βαϊτζέκερ) κα-
τόρθωσε να παραμερίσει τις αντιρ-
ρήσεις του Maxwell με την χρησι-
μοποίηση νέων στοιχείων πού προέ-
κυψαν στο μεταξύ.
Ή θεωρία του Kant θεμελιώθηκε
μαθηματικώς και αναπτύχθηκε από
τον Weizsaecker αργότερα δε συμ-
πληρώθηκε από τον Kuiper (Kόι-
περ) ώστε σήμερα να θεωρείται αρ-
κετά ικανοποιητική.
Ό Weizsaecker χρησιμοποίησε
για την θεωρία του όχι μόνο τους
νόμους κινήσεως των πλανητών, άλ-
λα και τα νεώτερα δεδομένα για τη
μάζα και τη σύσταση τους. Ή νέα
θεωρία δέχεται ότι, ό αρχέγονος
Ηλιος περιβαλλόταν από ένα δα-
κτύλιο από νεφελώδη ύλη και συγ-
κεκριμμένα από κοσμική ύλη, σκό-
νη μικρά στερεά σώματα και κρυ-
στάλλους από πάγο. Ό δακτύλιος
περιστρεφόταν κατά την ορθή φορά
γύρω από τον Ηλιο. Επειδή τα
διάφορα μέρη του δακτυλίου πα-
ρουσίαζαν συμπυκνώσεις και έφέ-
ρονταν με διαφορετικές ταχύτητες
γύρω από τον "Ηλιο, σχημάτιζαν
δίνες πού έπαιρναν θέσεις γύρω από
αυτόν σε σχήμα, σαν σε «περιδέ-
ραια».
Κάθε περιδέραιο περιέχει πέντε
τέτοιες δίνες (στροβίλους).
8
Ή απόσταση των εξωτερικών
ορίων κάθε δίνης από τον Ηλιο εί-
ναι περίπου διπλάσια από την από-
σταση του εξωτερικού ορίου της
προηγούμενης δίνης, Στά σημεία
τριβής των δινών μεταξύ δύο δια-
δοχικών περιδεραίων σχηματίσθη-
καν οι πλανήτες από τη συμπύκνω-
ση της ύλης των δινών. Εδώ πρέ-
πει να τονίσουμε, ότι όλα αύτά στη-
ρίζονται πλήρως από μαθηματικής
απόψεως.
Ή θεωρία του Weizsaecker δι-
καιολογεί τους νόμους περιφοράς
των πλανητών, το νόμο των Bode -
Titius, την ομοιομορφία της περι-
στροφής γύρω από τον άξονα καί
τη χημική σύσταση των πλανητών,
Ειδικά για το ζήτημα της χημι-
κής συστάσεως καί συγκεκριμένα σε
ότι άφορα στη σοβαρή διαφορά από
απόψεως αναλογίας των χημικών
στοιχείων των γεωειδών από τους
μεγάλους πλανήτες ή θεωρία αυτή
δέχεται τα ακόλουθα:
Οταν άρχισε ό σχηματισμός των
πλανητών ή θερμοκρασία τους ανέ-
βαινε συνεχώς, με αποτέλεσμα να
πήζει ή μάζα, πού σχημάτιζαν τα
βαριά υλικά. Το ίδιο συνέβαινε καί
για τον τότε Ηλιο, αλλά σε εντο-
νότερο βαθμό, ώστε ή πίεση της
ακτινοβολίας του καί ό έντονος ηλια-
κός άνεμος να απομακρύνουν από τη
περιοχή του τα ελαφρότερα στοι-
χεία. Τούτο συνέβη γιατί ή έλξη
των γαιωειδών πλανητών είναι μι-
κρή καί δεν μπορεί να υπερνικήσει
τις παραπάνω δυνάμεις. Ομως οί
μεγάλοι πλανήτες Ζευς, Κρόνος, Ου-
ρανός καί Ποσειδώνας, μπόρεσαν
να συγκρατήσουν μέρος από το αρ-
χικό τους υδρογόνο, πού αργότερα
σχημάτισε τις ενώσεις μεθανίου καί
αμμωνίας καί πού υπάρχουν άφθο-
νες στις ατμόσφαιρες τους.
Αν ήταν δυνατό να βρεθούμε μα-
κριά από το Ηλιακό μας Σύστημα,
αλλά τόσο, ώστε να φαίνονται καί
οί πλανήτες, θα βλέπαμε το θαυμά-
σιο αυτό σύστημα να κινείται στον Ο πλανήτης Κρόνος. Ο μέν πλα-
αχανή χώρο του διαστήματος. Ό νήτης καλύπτεται από πυκνά vέφη
ήλιος, γενάρχης καί ζωοδότης των μεθανίου και αμμωνίας οι δε δα-
παιδιών του, των πλανητών, οί πλα- κτύλιοί τυυ άποτελούνται κυρίως
νήτες υπάκουοι καί σταθεροί στις από στρρεά σώματα, μεταξύ των
κινήσεις τους, κινούνται αρμονικά οποίωv και παγοκρύσταλλοι.
καί αιώνια γύρω του, άντλούντες
απ' αυτόν φως καί Θερμότητα. Σύ- ακμάζει ή ζωή με το μέγα πλήθος
νολο όμορφο, θαυμαστό καί απλό των ποικιλιών καί των ειδών της.
κάθε ένας πλανήτης με τους δορυφό- Από όλα τα ζωικά είδη, ένα ξεχώ-
ρους του καί τα χαρακτηριστικά ρισε στον Κόσμο, όχι λόγω των δια-
της επιφανείας του. στάσεων ή της μυϊκής του δυνά-
Στήν επιφάνεια του τρίτου κατά μεως, αλλά του πνεύματος και του
σειρά από τους πλανήτες του Η- λογικού, πού το χαρακτηρίζουν, Ό
λιου, επεκράτησαν συνθήκες τόσο άνθρωπος είναι ασφαλώς το μόνο
ευνοϊκές, ώστε δημιουργήθηκε καί έμβριο όν στο Ηλιακό σύστημα, πού
προβληματίσθηκε με τα ερωτήματα Ηλιου θά αυξάνει καί θα τείνει να Γης αύξηθή κατά 4.000 βαθμούς,
πού έτέθηκαν στην αρχή του παρόν- γίνει ένας ερυθρός γίγαντας, θα εί- τότε για τον κάθε αιώνα θα αντι-
τος άρθρου καί προσπαθεί να απαν- ναι τότε ένας γιγάντιος ερυθροπυ- στοιχεί αύξησις της θερμοκρασίας
τήσει σ' αυτά. ρωμένος δίσκος, πού θα κατακαίει μόλις κατά 0,001 βαθμούς.
Τώρα τίθεται το μεγάλο ερώτη- τα πάντα στην επιφάνεια της Γης. Θα μπορούσε να ρωτήσει κά-
μα. Ως πότε θα διατηρείται, ό πλα- Ό όγκος του Ηλιου θα συνεχί- «υπάρχουν άλλα άστρα, πού έφθα-
νήτης αυτός και μάλιστα όπως εί- σει να αυξάνεται αργά αλλά σταθερά, σαν σ' αυτό το στάδιο κατά την
ναι σήμερα; Ή επιφάνεια του θα φθάσει στον εξέλιξη τους;» Βεβαίως υπάρχουν
Ως πότε τα γένη των ανθρώπων πλανήτη Έρμή, θα τον «καταπιεί» καί μάλιστα πολλά. Ενα τέτοιο
Θα Θαυμάζουν την αιώνια κίνηση καί θα συνεχίσει να διαστέλλεται άστρο είναι ο γνωστός 'Aντάρης ό
των άστρων; Μήπως κάποτε Θα στα- προς την Αφροδίτη. Καί άφού ενσω- α' του αστερισμού του Σκορπιού.
ματήσει να ανατέλλει ο Ηλιος. Το ματώσει καί αύτή στο πύρινο σώμα Φαίνεται στο νότιο τμήμα του ουρα-
φως του θα μας χαρίζει αιώνια την του, θα έλθει μοιραία, καί ή σειρά νού του θέρους σαν ένας από τους
θαλπωρή του ή μήπως θα μετατρέ- της Γης. Ή φλογερή αφή του θα λαμπρότερους αστέρες του ουρανού.
ψει την επιφάνεια της Γης σε πύ- εξαλείψει κάθε ίχνος ζωής πάνω στη Ό όγκος αυτών των ερυθρών γι-
ρινο καμίνη ή ακόμη μήπως μας επιφάνεια του πλανήτη μας. H μά- γάντων είναι τεράστιος, ενώ ή πυ-
καλύψει το αιώνιο σκοτάδι καί μας ζα της Γης θα λειώσει καί τέλος κνότητα τους είναι πολύ μικρή.
περιβάλλει το ψύχος του Θανάτου; θα ενσωματωθεί καί εκείνη στην τε- Είναι στήν πραγματικότητα ένα
Και αν ναί, πότε καί πώς Θα επέλ- ράστια σφαίρα πυρός, πού θα έχει νέφος ύλης με επιφανειακή θερμο-
θει δ θάνατος του "Ηλιου καί συνε- γίνει τότε ό άλλοτε ζωοδότης της κρασία 3.000 ως 4.000 βαθμούς κελ-
πώς καί της Γης; Γης. Καί ό όγκος του συνεχώς θα σίου. Οι πυρηνικές διεργασίες, πού
Συνηθήσαμε να βλέπουμε κάθε αυξάνει... Ή διαστολή αύτή του Η- γίνονται στο εσωτερικό τους, έχουν
πρωί τον Ηλιο να ανατέλλει, να λιου θα διαρκέσει 100 περίπου εκα- μεταφερθεί κοντά στην επιφάνεια.
φωτίζει καί να θερμαίνει την πλάση,
να ανεβαίνει σιγά - σιγά προς τo με-
σημβρινό καί αργότερα να δύει κα-
θώς φθάνει στη δύση του. Το δρόμο
αυτό πού ακολουθεί πιστά επί πέντε
περίπου δισεκατομμύρια έτη θα συ-
νεχίσει χωρίς την παραμικρή «πα-
ράβαση», επί άλλο τόσο περίπου
χρόνο ακόμα.
Καί όσο περνούν τα χρόνια ο φω-
τοδότης Ηλιος θα εξαντλείται. Ή
άφθονη ενέργεια καί ό Ηλιακός άνε-
μος των σωματίων, πού εκπέμπει,
τον εξαντλούν, αργά αλλά σταθερά.
Το υδρογόνο του Ηλιου, μεταστοι-
χειούται σε ήλιον με παραγωγή με- (α) Tελευταίο στάδιο της δημιουργίας τών πλανητών κατά Laplace και
γάλων ποσοτήτων ενεργείας καί ακτι
νοβολείται στον γύρω χώρο. Πι- τομμύρια έτη, χρόνος πολύ μικρός Ποιός ξέρει, άν κι' αυτοί κάποτε δέν
στεύουμε σήμερα ότι 4.700.000 τόν- σχετικά με τα χρονικά διαστήματα είχαν πλανήτες πού καταβρόχθησαν
νοι υδρογόνου μετατρέπονται σε ε- πού χρησιμοποιεί ή Αστρονομία. κυριολεκτικά, κατά την διαστολή
νέργεια. Ας μη νομίσει κανείς ότι Αν κρίνουμε την εξέλιξη αυτή με τους;
ή ποσότητα αυτή είναι σημαντική, τα ανθρώπινα δεδομένα, θα είναι Η εξέλιξη, πού αναφέρεται παρα-
συγκρινόμενη με την ολική μάζα υπερβολικά σιγανή καί οι τότε γε- πάνω, μέχρι του γιγαντισμού, είναι
του Ηλιου. Με αυτό το ρυθμό υπο- νεές δεν θα διακρίνουν τη μεταβολή. βέβαιη και προκύπτει άπο την θεω-
λογίζονται ότι σε ένα δισεκατομμύ- Αν στα τελευταία 100.000.000 έτη ρητική μελέτη του εσωτερικού των
ριο έτη θα χάσει μόνο τα 2% της ή θερμοκρασία της επιφάνειας της άστρων. Καί άν άλλα άστρα έφθα-
σημερινής μάζας του. Ό συνολικός
χρόνος ζωής του Ηλιου θα πρέπει (β) η απομάκρυνση των ελαφρών αερίων από τούς "γεώδεις πλανήτες"
να είναι περίπου 12 δισεκατομμύρια
έτη καί ήδη έχει διανύσει τα πέντε.
Τι θα γίνει κατά τα επόμενα επτά
δισεκατομμύρια έτη, καθώς θα συ-
νεχίσει να δαπανάται το υδρογόνο
του πυρήνος; Πιστεύουμε ότι τότε,
οι πυρηνικές αντιδράσεις θα μετα-
φερθούν κοντά στην επιφάνεια του
καί αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα
να διασταλεί ο Ηλιος καί να αυξη-
θεί ή ενέργεια πού ακτινοβολεί.
Υστερα ή θερμοκρασία της επι-
φανείας του θα κατεβαίνει συνεχώς
καί ό Ηλιος θα μετατραπεί σε ένα
ερυθρό αστέρι. Ομως ό όγκος του
9
σαν ήδη σ' αυτή την κατάσταση αυ-
τό οφείλεται στο ρυθμό πού με αυτό
γίνονταν οι διεργασίες στο εσωτε-
ρικό τους.
Οταν οι αστέρες κατά την εξέλι-
ξη τους φθάσουν στο ακραίο στά-
διο του έρυθρογιγαντισμού τους, τό-
τε παύουν οί πυρηνικές αντιδράσεις
και εξαντλούνται οι σημαντικότερες
πηγές ενεργείας, πού προέρχονται
από το εσωτερικό τους. Τότε ή μό-
νη δυνατή εξέλιξη είναι ή βαθμιαία
συστολή και ή ψύξη τους.
Χαρακτηριστικό του εξελικτικού
αυτού σταδίου είναι ή αστάθεια της
δομής και γενικότερα της καταστά-
σεως τους. Συνήθως ακολουθεί μια
σειρά παλμών, δηλαδή, διαδοχική
αυξομείωση του όγκου και της λαμ-
πρότητας τους. Γίνονται μεταβλη-
τοί αστέρες όμοιοι με πολλούς γνω-
στούς με το όνομα «Κηφείδες». Αρ-
γότερα με την πάροδο εκατομμυ-
ρίων ετών συνεχίζονται οι αναπαύ-
σεις, άλλα κατ' αραιότερα χρονικά
διαστήματα και περισσότερο ήπιες.
Τέλος πολύ αργότερα, ακολουθεί συ-
νήθως, έκρηξη κολοσσιαίων διαστά-
σεων. Ή λαμπρότητα τους γίνεται
τότε χιλιάδες ή και εκατομμύρια φο-
ρές μεγαλύτερη και ή μάζα τους
διασκορπίζεται στο γύρω χώρο και
σχηματίζεται ένα νέφος θερμής ύλης.
Από το σημείο αυτό και πέρα ακο-
λουθεί ή τέλεια κατάπτωση. Οτι
απόμεινε από το άστρο, πού υπέστη
έκρηξη είναι ένα μικρό και λαμπρό
αστρικό σώμα. Μέσα του δεν γίνε-
ται πια καμιά διεργασία. Και κα-
θώς ακτινοβολεί στο διάστημα την
ενέργεια του, ψύχεται και καταλή-
γει να γίνει ένα ψυχρό νεκρό ουρά-
Στη σειρά «ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ TOY ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ»
κυκλοφορεί το βιβλίο του ΤΟΜΑΣ ΑΝΤΡΙΟΥΣ
ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ
εκδόσεις : 'ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ'
10
Σχηματική παράσταση των «.περι-
δεραίων» και των στροβίλων (δι-
νών) εντός αυτών, κατά, την θεωρί-
αν του Weizsaker.
νιο σώμα, Ότι απόμεινε από μια
πλούσια (σε μεταβολές και λαμπρό-
τητα) αστρική ζωή. Ενα νεκρό σώ-
μα και θα κινείται για αρκετά, ακό-
μα, δισεκατομμύρια έτη στο διά-
στημα.
Μετά από πέντε περίπου δισεκα-
τομμύρια έτη, ή θερμότητα που θα
αναπτυχθεί από τις εκρήξεις πού θα
προκαλούνται στον Ηλιο θα προκα-
λέσει το λειώσιμο, (την τήξη) των
υπολοίπων πλανητών, όσων δηλαδή
δεν προσαρτήθηκαν στο θερμό σώμα
του κατά τη φάση του γιγαντισμού
του. Ό χείμαρρος της θερμής ύλης
του, ίσως τους απομακρύνει οριστι-
κά από την περιοχή της έλξεως του.
Οταν εξαντληθεί ή ορμή της εκρή-
ξεως, τα υπολείμματα του Ηλιου
και των πλανητών θα ψυχθούν στην
θερμοκρασία του διαστρικού χώρου,
πού είναι περίπου το απόλυτο μη-
δέν. Δηλαδή μετά τον θερμό θάνατο,
θα έπέλθη ό ψυχρός και αιώνιος θά-
νατος όχι μόνο της Γης αλλά και
των λοιπών πλανητών και του ίδιου
του Ηλιου,
Οσα άνεπτύχθηκαν πάρα πάνω,
αποτελούν συμπεράσματα της θεω-
ρητικής επεξεργασίας των δεδομέ-
νων της παρατηρήσεως. Όλα αυτά
είναι σαν ένα εφιαλτικό όνειρο. Πάν-
τως παρά τη βεβαιότητα τους, ό χρό-
νος πού θα πραγματοποιηθούν, εί-
ναι τόσο απόμακρος άπο μας ώστε
να μην υπάρχει φόβος γι' αυτά.
Τώρα όμως και για αρκετά έκα-
τομμύρια χρόνια ή ζωή θα συνεχι-
σθεί πάνω στη Γη μας, πού αποτε-
λεί πραγματική όασι στις αχανείς
εκτάσεις του Σύμπαντος.
Εξετάσαμε τη γέννηση και το
θάνατο της Γης, όπως τα βλέπουμε
με το μάτι της Αστρονομίας και
αναφέραμε τις πλέον παραδεγμένες
από τις θεωρίες, Ειδικότερα για την
καταστροφή της χρησιμοποιήσαμε
σαν δεδομένα μόνο αυτά πού δέχε-
ται ή Αστρονομία. Kαι από την
άποψη αυτή έχουμε αρκετή πίστω-
ση χρόνου. Όμως μήπως ό πιό λο-
γικός από τους κατοίκους της Γής,
ό άνθρωπος, δεν είναι ο μεγαλύτε-
ρος από τους κίνδυνους που απει-
λούν τον πλανήτη μας, ή τουλάχι-
στον τις συνθήκες ζωής στην επιφά-
νεια του; Ας ελπίσουμε ότι τελικά
θά επικρατήσει ή σύνεση ώστε ό
μόνος θάνατος της Γης να είναι αυ-
τός πού αποδέχεται ή Αστρονομία.
Ας ελπίσουμε ότι το παιδικό χαμό-
γελο, δείγμα της ευτυχίας του αν-
θρώπου, καί τα όμορφα λουλούδια?
δείγμα της «ευτυχίας» του φυτικού
κόσμου, θά συνεχίσουν να άνθοϋν
για πάρα πολλά χρόνια.
Πέτρος Ροβίθης
 ΠΙΚΕΡΜΙ
1Ο.ΟΟΟ.ΟΟΟ χρόνια π.Χ.
Ο ΜΑΖΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΤΟ Π Ι Κ Ε Ρ Μ Ι

Ό κ. Ι.Ν, Συμεωνίδης, καθηγητής της Γεωλογίας

και Παλαιοντολογίας του Παν)μίου 'Αθηνών αφη-
γείται το προϊστορικό αυτό δράμα, πού υπήρξε στα-
θμός στην Παλαιοντολογία και έδωσε το όνομα του
σ' ολόκληρη περίοδο.

Κατά τους προϊστορικούς χρόνους ένα δράμα
συνέβη στο Πικέρμι της Αττικής, εκεί ακριβώς
πού σήμερα ένα πλήθος κόσμου περνά ευχάριστα
τον χρόνο του απολαμβάνοντας τη φύση. Ενα δρά-
μα, πού θύματα του υπήρξαν τα ποικίλα ζώα της
εποχής εκείνης, πού τοποθετείται περίπου πριν από
9.000.000 χρόνια. Τα ζώα αυτά ήταν τα περίφημα
δεινοθηρία (γιγάντια ζώα με ύψος τέσσερα μέτρα),
οί πρόγονοι των σημερινών ελεφάντων, οί μαστό-
δοντες, οί μαχαιρόδοντες, τα λιοντάρια, οί ύαινες,
οί καμηλοπαρδάλεις, οι πίθηκοι, οί σκύλοι, τα που-
λιά, οί χελώνες, οί αντιλόπες, τα ελάφια και πλή-
θος άλλα, πού αποτελούσαν την πανίδα (το σύνολο
των ζώων), της Ελλάδος κατά την προϊστορική
αυτή εποχή και πού το ανθρώπινο γένος ποτέ δεν
άντίκρυσε.
Το φαινόμενο του όμαδικού αύτοϋ αφανισμού τό-
σων ζώων στο ίδιο μέρος έγινε γνωστό κάτω από
μυθιστορηματικές συνθήκες. Το 1835 ένας Βαυα-
ρός στρατιώτης περνώντας την χαράδρα Μεγάλο
Ρέμμα κοντά στη Ραφήνα, βρήκε ένα απολιθωμένο
όστούν που ή κοιλότητα του ήταν γεμάτη κρυστάλ-
λους πού έλαμπαν. 'Ο στρατιώτης νόμισε ότι ανα-
κάλυψε ένα θησαυρό από διαμάντια, έτσι μετέφε-
11
ρε το «θησαυρό» στη Γερμανία για να τον εξετά-
σουν οι ειδικοί. Οί ειδικοί διαπίστωσαν ότι οί κρύ-
σταλλοι δεν ήταν τίποτα άλλο από απλός ασβεστί-
της, χωρίς καμμία αξία.
Παρ' όλα αυτά όμως είχαν μια ιδιαίτερη, αξία
για την επιστήμη. Το απολιθωμένο όστούν, πού
στην κοιλότητα του υπήρχαν οί κρύσταλλοι, ανήκε
στη γνάθο πιθήκου, πού έζησε πριν 10 εκ. χρόνια
περίπου. Ήταν ένα εύρημα ανεκτίμητο, γιατί ό στρα-
τιώτης είχε ανακαλύψει, χωρίς να το γνωρίζει, ένα
παλαιοντολογικό χώρο μεγάλου επιστημονικού εν-
διαφέροντος.
Αυτή λοιπόν ή ανακάλυψη του Παλαιοντολογι-
κού χώρου Πικέρμι το 1835, αποτέλεσε σταθμό για
την Παλαιοντολογία των Σπονδυλωτών. Σειρά ανα-
σκαφών από το 1835 ως το 1912 (Finlay - Lindermayer
(1835), Roth (1852-1853), Χαιρέτης(1854), Ηρ. Μητ-
σόπουλος (1853), Gaudry και Lartet (1855-1860),
Dames (1882), Neymayr και L. von Tausch (1855),
ό πρίγκηπας της 'Ορλεάνης (1888), Michalet (1895)
A. Smith Woodward, Σκούφος (1901), Abel (1912)
έφεραν στο φως τόσο πλούσια καινοφανή πανίδα
(πανίδα πού ανακαλύφθηκε πρόσφατα, καινούργια)
θηλαστικών της Ποντίου βαθμίδος του Νεογενούς,
(περίπου πριν από 10.000.000 χρόνια) ώστε ένας
από τους πρωτεργάτες της εξερευνήσεως του Πι-
12
κερμίου, ο Γάλλος A. Gaudry να κατατάξει το Πι-
κέρμι, σε ίση αξία προς την Ακρόπολη των Αθη-
νών, γιατί «ό έδώ ζωικός κόσμος ενεφανίσθη δια
της μεγίστης αύτού δυνάμεως».
Οί ανασκαφές έγιναν, εκεί όπου βρέθηκαν και
τα ευρήματα, κατά μήκος της κοίτης του χειμάρ-
ρου Μεγάλο Ρέμμα, κοντά στο παλαιό χωριό Πι-
κέρμι, πού βρίσκεται σε απόσταση 20 km. από
την Αθήνα, και σε υψόμετρο 110 μ. περίπου.
Τα είδη και τα γένη της περιμερικής πανίδας, πού
βρέθηκαν στη θέση αυτή, υπερβαίνουν τα σαράντα.
Στή πρώτη γραμμή αντιπροσωπευτικότερα έρχον-
ται τα Equidae (ίπποειδή) με το Hipparion Meditter-
raneum (Ίππάριο το μεσογειακό), τα Bovidae (Βοοει-
δή) με το Tragocerus Atnaltheus (Τραγόκερως ο
αμάλθειος), τα Antilopinae (Άντιλόπαι) με την Ga-
zella, τα Rhinocerotidae (Ρινόκεροι) με το Diceros
Pachygnathus (Δίκερος ό παχύγναθος), τα Primates
(Πρωτεύοντα) με τον Mesopithecus Pentelicus (Μεσο-
πίθηκος ό πεντελικός) και τα Felidae (Σαρκοφάγα)
με το Machairodus Aphanistus (Μαχαίροδους Apha-
nistus).
Σύμφωνα με τις περιγραφές, πού δημοσιεύθηκαν
τότε για τις ανακάλυψες τα οστά των θηλαστικών
της πικερμικής περιόδου βρισκόντουσαν συγκεν-
τρωμένα κατά φακοειδείς μάζες, (μάζες των όποίων
Άνω σιαγόνα από το χαλικοθήριο σε
μεγέθυνση.
Θέση Ανασκαφών 1: άvω σιαγόνα
σιαγόνα κάτω άπό χαλικοθήριο 2:
από νεαρό άτομο.

Δύο όψεις της κάτω σιαγόνας του Ιππαρίου Με-
σογειακού (HENSEL).
Δύo όψεις από την άνω δεξιά γαλακτική οδοντοφυία
τού Μαστόδοντος του Πεντελικού.
ή έκταση είναι μικρή και ή πυκνότητα μεγάλη,
όπως των φακών), σε διαφόρους ορίζοντες μέσα
στις πλευρές του Μεγάλου Ρέμματος και το πέτρω-
μα που τα περιέβαλε ήταν ερυθρός πηλός με άμμού-
χο μάργα και κροκαλοπαγή, (διάφορες πέτρες άπο-
στρογγυλωμένες από την ενέργεια των υδάτων, κρο-
κάλες). Κατά τη γνώμη των τότε μελετητών, ή συγ-
κέντρωση των οστών κατά σωρούς δημιουργήθηκε
από τον χείμαρρο του Μεγάλου Ρέμματος σε περιό-
δους πού ή ροή του ήταν βίαιη. Ετσι τα πτώματα
των ζώων της εποχές εκείνης καθώς μεταφέρονταν
από τη ροή του ρέμματος συσσωρεύονταν πίσω από
φυσικά εμπόδια.
Κατά τον Lepsius, κατά μήκος της κοίτης του
Μεγάλου Ρέμματος, τα φυτοφάγα θηλαστικά κα-
τέβαιναν κατά αγέλες για να ξεδιψάσουν, ενώ τα
σαρκοφάγα ενέδρευαν για να τα κατασπαράξουν
(«Τραπεζαρίες σαρκοφάγων»). Κατά τον Abel στην
απότομη χαράδα του Μεγάλου Ρέμματος γκρεμίζον-
ταν κατά αγέλες τα πανικόβλητα ζώα όταν εκδηλώ-
νονταν πυρκαϊά στη γύρω τότε φυτική περιοχή. Ή
ερμηνεία αυτή του Abet δημιούργησε ζωηρή εντύ-
πωση πού όμως δεν συμβιβάζεται με την τοπογρα-
φική πραγματικότητα, γιατί ή σημερινή απόκρημνη
χαράδρα στις όχθες της κοιλάδας του Μεγάλου Ρέμ-
ματος, είναι δημιούργημα της διαβρώσεως του χει-
μάρρου, πού ρέει σήμερα. Ό χείμαρρος στο επάνω
τμήμα των όχθων του ρέει σε στρώματα κροκολο-
παγή κ.λ.π. διλουβίου ηλικίας (ανήκει στο πλειστό-
καινο πριν 2.000.000 χρόνια περίπου) και αμέσως
πιο βαθιά σε υποκείμενα πικερμικά στρώματα. Στά
τελευταία αυτά στρώματα και σε διάφορους ορίζον-
τες τους παρουσιάσθηκαν οί όστεοφόροι σωροί κατά
τις ανασκαφές.
Ή μελέτη της πανίδας του Πικερμίου την παρου-
σιάζει σαν πανίδα στέππας, πλούσιας σε θάμνους
και με αραιά δένδρα, μεσογειακής χλωρίδας — και
όχι αφρικανικής — με κλίμα πολύ θερμότερο και
πολύ υγρότερο από το σημερινό.
Μετά το 1912 δεν έχουν γίνει αξιόλογες συστη-
ματικές ανασκαφές στο Πικέρμι. Από πληροφορίες
γνωρίζουμε ότι, κατά το άνοιγμα φρεάτων μακρυά
από το Μεγάλο Ρέμμα βγαίνουν στα φως οστά και
δόντια μεγάλων ζώων μέσα από το υπέδαφος. Από
το παλαιό υλικό, πού εκτίθεται στο Παλαιοντολο-
γικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, διάφο-
ροι μελετητές κατά καιρούς προσθέτουν νέα στοι-
χεία για την πικερμική πανίδα.
Από μεταγενέστερα στοιχεία πέρα της πρώτης
άνακαλύψεως του Πικερμίου ή ύπαρξη της κλασ-
σικής αυτής πανίδας με το Hipparion, σημειώθηκε
και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδος ((Βαθύλακ-
κος ΒΔ της Θεσσαλονίκης, Άφήφακα Θεσσαλίας,
Εύβοια, Τανάγρα, Πύργος της Βασίλισσας (Αθή-
να), Χαλκούτσι (Αττικής), Σάμος, Ρόδος κ.α.), κα-
θώς και της Ευρώπης και της Μεσογείου.
Κατά το 1971 ξεκινώντας από τη συλλογή απο-
λιθωμένων οστών πού υπήρχαν σ' ένα κατάστημα
κοντά στην Παλαιά Μονή Νταού Πεντέλης (πλη-
ροφορία πού οφείλουμε στον φυσιολάτρη κ. Τζιά-
κο) οδηγηθήκαμε στην ανεύρεση εντελώς νέων ευ-
ρημάτων απολιθωμένης πικερμικής πανίδας, σε από-
σταση 2,6 χιλ. ανατολικά από τη θέση των παλαιών
ανασκαφών, στη θέση του υψώματος Κισδάρι. Εδώ
τα οστά αποκαλύφθηκαν όχι από τη συνεχή διά-
βρωση των ρευμάτων (όπως στο Μεγάλο Ρέμμα),
αλλά από την ανασκαφή του εδάφους με μηχανές
πού γίνεται από τα κεραμοποιεία της περιοχής για
να παίρνουν τον άργιλλο και να τον χρησιμοποιούν.
Στά ορυχεία αυτά, πού λέγονται «χωματερές», το
υπέδαφος σκάβεται κατακόρυφα σε αρκετά μέτρα
13
και στις τομές τους παρουσιάζεται εναλλαγή στρω-
μάτων άργίλλων με ψαμμίτες και κροκαλοπαγή, δί-
νοντας εΙκόνα παρόμοια προς την γνωστή εικόνα
του Μεγάλου Ρέμματος, με τη διαφορά ότι εδώ ύστε-
ρούν τα κροκαλοπαγή σε ποσοτική αναλογία και
σε μέγεθος κροκαλών. Τα στρώματα των άργίλλων
γενικά υπερέχουν σε πάχος, ενώ τα ψαμμιτικά στρώ-
ματα άκολουθούν με μορφή συνηθισμένων φακοει-
δών στρωμάτων μεταξύ των άργίλλων. Επίσης εδώ
συνυπάρχουν όλοι οί ενδιάμεσοι πετρολογικοί τύποι
μεταξύ άργίλλων - μάργας - ψαμμίτου και κροκαλο-
παγούς.
Από τις αργίλους αυτές έπικρατούν οί γνωστές
πικερμικές, πού έχουν άτονο ερυθρό χρώμα. Ακα-
νόνιστα συνυπάρχουν και στρώματα μαύρης αργί-
λου, με απολιθώματα από μαλάκια των γλυκών υδά-
των καθώς και μικρά θηλαστικά.
Μία ομάδα οστράκων που βρέθηκαν στο, Πικέρμι.
Οί τοποθεσίες, πού βρέθηκαν τα οστά, έκηρύχθη-
καν απαγορευμένες περιοχές, για κάθε είδους επέμ-
βαση από δε το 1971 γίνονται συστηματικές πα-
λαιοντολογικές ανασκαφές από το Πανεπιστήμιο
Αθηνών με την καθοδήγηση του επιστημονικού
προσωπικού του Εργαστηρίου και Μουσείου Γεω-
λογίας και Παλαιοντολογίας.
Κατά το θέρος του 1972 και 1973, συνεργάσθη-
καν μαζί με μας καθηγητές και ειδικοί τεχνικοί του
Φυσιογραφικού Μουσείου της Βιέννης. Κατά τις
ανασκαφές του 1972 και 1973 οί εργασίες στην σκλη-
ρή άργιλλο του Πικερμίου ήταν πάρα πολύ επίμο-
νες. Με τη βοήθεια έκσκαφέως αφαιρέθηκαν τα υπερ-
κείμενα στρώματα των ευρημάτων. Το στρώμα με
τα όστά βρίσκεται 4 μ. κάτω από την επιφάνεια
του εδάφους και είχε σκαφθεΐ, εν μέρει, από το
συνεργείο του εργοστασίου κεραμοποιΐας. Αμέσως
μετά άρχισε ή εκσκαφή του στρώματος, πού πε-
ριείχε τα όστά αρχίζοντας από πάνω προς τα κάτω.
14
Αν γνώριζε κανείς την ακριβή θέση των οστών,
θα μπορούσε να εξηγήσει και τις συνθήκες συσ-
σωρεύσεως τους. Με πολλή μεγάλη προσοχή έπρεπε
να αποκαλυφθεί με τη βοήθεια σφυριών καί σκαρ-
πέλων, ή θέση των οστών από πάνω προς τα κάτω.
Επειδή το στρώμα αυτό ήταν πολύ σκληρό σε ορι-
σμένες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε άεροσφύρα,
Σέ μικρό χρονικό διάστημα αποκαλύφθηκε επιφά-
νεια 3 τετραγ. μέτρων. Ή νέα θέση αποτελεί ένα
αληθινό κοίτασμα οστών. Ό πραγματικός όμως αρι-
θμός των όστών εϊναι μεγαλύτερος, επειδή τα απο-
λιθώματα άλληλοκαλύπτονται. Συγκεκριμμένο κοί-
τασμα με επιφάνεια 2,5 τετρ. μέτρα παρουσιάζει
ογδόντα (80) όστά από διάφορα μεγάλα ζώα. Ανά-
μεσα στα οστά περιλαμβάνονται 7 σιαγόνες Ίππά-
ριου, 2 σιαγόνες Ρινόκερου, 1 σιαγόνα Χαλικοθή-
ριου, 2 τμήματα σιαγόνων από καμηλοπαρδάλεις,
σιαγόνες από βοοειδή καί Αντιλόπες, Επίσης βρέ-
θηκαν πολλά τμήματα οστών μιας χελώνας με γι-
γάντιες διαστάσεις, της Testudo scafferi πού έφθανε
σε μήκος τα 2,80 μέτρα.
Το στρώμα, πού βρίσκεται ό επιστημονικός αυ-
τός θυσαυρός, έχει πάχος περισσότερο από μισό
μέτρο, και από το γεγονός αυτό μποροΰμε να παρα-
δεχθοϋμε ότι στο στρώμα αυτό βρίσκεται ποικίλο
υλικό, πού θα εξαχθεί κατά τις μελλοντικές ανα-
σκαφές.
Τμήμα της κάτω αριστερής σιαγόνας του Τραγό-
κερου του Άμάλθειου.
Ζεύγος κεράτων του Pliocervus του Πεντελικού
στη θέση των νέων ανασκαφών.

Δύο όψεις της κάτω σιαγόνας του
Ιππαρίου του Μεσογειακού
(HENSEL).
Ή προπαρασκευαστική επεξεργασία των οστών
από τη νέα άπολιθωματοφόρο θέση κοντά στο Πι-
κέρμι, δηλαδή ή εξαγωγή των απολιθωμένων οστών
από την κόκκινη άργιλλο πού τα έχει συγκολλή-
σει και τα έχει μετατρέψει σε πολύ συνεκτικές μά-
ζες, έγινε ως έξης.
Τα όστά με την άργιλλο κολλημένη επάνω τους,
τοποθετήθηκαν επί μισή ώρα μέσα σε διάλυμα υπε-
ροξειδίου του υδρογόνου, Η2Ο2 πού ήταν αραιω-
μένο περίπου κατά 1 : 5, για να χαλαρωθεί το ίζημα,
πού τα περιέβαλε. Κατόπιν το χαλαρωμένο υλικό
της κόκκινης άργίλλου (συνήθως με πάχος ενός εκ).
διαλύθηκε μηχανικά με ένα δονητή, ή σε περιπτώ-
σεις πού ήταν εύκολο ή εργασία άπομακρύνσεως
γινόταν με μια μεταλλική βούρτσα (κυρίως στα δόν-
τια). Ή εργασία αυτή επαναλαμβανόταν κάθε μισή
ώρα. Τελικά τα καθαρισμένα οστά βυθίζονταν μέσα
σε Exicator με αλκοολικό διάλυμα Schellock για να
σκληρύνουν,
Αν και ή εργασία στο Πικέρμι συνεχίζεται ακόμα
μπορούμε όμως να ανακοινώσουμε ορισμένα απο-
τελέσματα.
Ετσι τα όστά παρουσιάζονται με τη γνωστή κα-
τάσταση των στρωματοφακοειδών συγκεντρώσεων
(φακοειδείς μάζες συγκεντρωμένες σε στρώματα) χω-
ρίς να λείπουν και τα μεμονωμένα ευρήματα. Στίς
συγκεντρώσεις αυτές συνυπάρχουν όστά και τμή-
ματα σκελετών από διάφορα γένη θηλαστικών με
μεγάλη υπεροχή σε ποσότητα της οικογένειας equi-
dae.
Τα άκρα των οστών δεν είναι στρογγυλεμένα,
ώστε να αποδεικνύεται ή μηχανική μεταφορά τους
από τα νερά, αντίθετα βγαίνει το συμπέρασμα ότι,
αρχικά μεταφέρθηκαν ως άδιάλυτα πτώματα και συσ-
σωρεύθηκαν σε θέσεις, πού εύνοούσαν κάτι τέτοιο.
Ετσι έγινε ή τελική διάλυση των πτωμάτων και
ή τελική περίπου ταφή των λειψάνων μέσα σε αμμώδη
στρώματα με κροκάλες. Οσον αφορά τη βλάβη
των οστών και τη συχνή απουσία ορισμένων τμη-
μάτων του σκελετοϋ, πού συχνά αναφέρεται άπό
διάφορους συγγραφείς, αυτό οφείλεται κυρίως στα
σαρκοφάγα αρπακτικά ζώα και στη μεταφορά τους
από το νερό του ρέμματος.
Το υλικό εξ άλλου φαίνεται να αντιστοιχεί σε
στάδιο έντονης ροής του χειμμάρου, γιατί πέρα από
άλλη αιτία, ή απόθεση του έγινε σε θέσεις διαβρώ-
σεως της κόκκινης άργίλλου πού ανήκει στο κατά
εποχές παλαιό έδαφος της επιφανείας πριν από κάθε
πλημμύρα.

Σ' αυτό συνηγορεί ή μεταφορά και ή διατήρηση
αρθρώσεων των σκελετών, όπως ήταν στη ζωή.
Δυνατή ήταν καί ή δημιουργία θέσεων συγκεν-
τρώσεως πολλών ζώων, από αυτά πού πέθαιναν από
δίψα μέσα σε άποξεραμμένα έλη και όπου τα πτώ-
ματα μεταφέρονταν στις θέσεις αυτές από τα νερά,
κατά τις εποχές των ραγδαίων βροχών.
Κλιματολογικές συνθήκες, πού εμφανίζονταν με
περιοδικότητα στην αρχή με μεγάλη διάρκεια ανομ-
βρίας και κατόπιν με αποξήρανση των φυσικών εμφα-
νίσεων ύδατος, οδήγησαν σε μαζικούς θανάτους. Τέ-
τοιες καταστροφές όπως είναι γνωστό συμβαίνουν
καί σήμερα τακτικά. Αν δεχθούμε μάλιστα και τον
τρόπο πού σχηματίσθηκαν οί όστεοπαγείς εμφανί-
σεις, (μάζες οστών πού έχουν συγκοληθεί μεταξύ
τους), τότε έξηγούνται μερικά χαρακτηριστικά της
συνθέσεως της πανίδας. Ζώα με μεγάλες ανάγκες
σε νερό έπεσαν πρώτα θύματα της ξηρασίας. Στίς
τελευταίες συγκεντρώσεις νερού βρίσκονται ζώα,
πού προέρχονται από διάφορους βιότοπους, όπως
π,χ. κάτοικοι των δασών καί της στέππας καί έτσι
εξηγείται ή παρουσία τους σ' αυτή την ίδια νεκρική
συγκέντρωση. Ακόμα οί κάτοικοι των δασών πα-
ρουσιάζονται σαν ξένα στοιχεία στην πανίδα της
στέππας, πράγμα πού δείχνει ότι ή πανίδα του Πι-
κερμίου είναι μια θανατοκοινότητα, πού περιλαμ-
βάνει και είδη δασών.
Από τις νέες ανασκαφές αποδείχθηκε ακόμα, ότι
ό κοιτασματολογικός μηχανισμός των λειψάνων του
Πικερμίου ήταν ή μεταφορά των λειψάνων από κα-
τερχόμενα σαν χείμαρρος στρώματα ύδατος κατά
περιόδους παροξυσμών βροχών, σε ανοικτές έπι-
15
φάνειες του εδάφους και όχι από ορισμένους μόνι-
μους χείμαρρους όπως νομιζόταν για το Μεγάλο
Ρέμμα. Οί πλημμύρες αυτές δημιούργησαν και μονι-
μότερα η πρόσκαιρα έλη, όπως αποδεικνύει ή πα-
ρουσία των στρωμάτων της έλειογενούς, υπήρχαν
έλη στα οποία συσσωρευόντουσαν διάφορα υλικά,
μαύρης άργίλλου, πού παρατηρείται επίσης και στο
Μεγάλο Ρέμμα, αλλά και ακόμα ανατολικότερα στη
μικρή λιγνιτοφόρο λεκάνη της Ραφήνας.
'Η ανάμειξη ακόμα των λιμναίων γαστεροπόδων
(όμοταξία ζώων πού ζουν μέση στη θάλασσα, λίμνες,
υφάλμυρα νερά και στην χέρσο, όπως τα σαλιγκά-
ρια) και μικροθηλαστικών πού παρατηρείται οφεί-
λεται προφανώς στο ότι τα μικροθηλαστικά μετα-
φέρθηκαν από την τότε επιφάνεια του ύδατος σε
μικρή λίμνη η τέλμα..
'Η πανίδα αύτή των μεγάλων και μικρών θηλα-
στικών, πού βρέθηκε στο Πικέρμι, παρουσιάζεται
σαν επανάληψη της κλασσικής και γνωστής από
τον περασμένο αιώνα πικερμικής πανίδας του Με-

γάλου Ρέμματος. Άλλα καί κοιτασματολογικά επα-

ναλαμβάνεται ή ίδια περίπτωση. Επομένως, έκταση
εδάφους πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων θα πε-
ρικλείει στην περιοχή αυτή σε απρόβλεπτο μέγε-
θος παλαιοντολογικούς θησαυρούς, αλλά πρέπει να
σημειωθεί ότι, από εδώ καί πέρα είναι δυνατή ή
προγραμματισμένη αναζήτηση νέων θέσεων ευρη-
μάτων, αντί της επίπονης και με μειωμένες πιθα-
νότητες προσπάθειας μόνο κατά μήκος της κοίτης
του Μεγάλου Ρέμματος, όπως γινόταν κατά το πα-
ρελθόν. Το δυσάρεστο στην προκειμένη περίπτωση
είναι ότι ολόκληρη ή περιοχή του Πικερμίου σε
λίγο θα έχει οικοδομηθεί καί αμφιβάλουμε αν θα
υπάρχει πλέον ή δυνατότητα να άναζητηθούν άπο-
λιθωματοφόρα κοιτάσματα. Για το λόγο αυτό, πρέ-
πει να ληφθούν προστατευτικά μέτρα. Ή εμφάνιση
και το πλήθος των απολιθωμάτων του Πικερμίου
τοποθετούν τον παλαιοντολογικό αυτό τόπο στη
πρώτη γραμμή στην Ευρώπη. Γι' αυτό oι άνασκα-
φές στο Πικέρμι αποτελούν μια κατεπείγουσα αναγ-
καιότητα ακόμα καί για λόγους διασφαλίσεως των
παλαιοντολογικών θησαυρών. Το Παλαιοντολογικό
και Γεωλογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθη-
νών έχει προγραμματίσει να διατηρήσει κάτω από
μια στέγη, τουλάχιστον ένα μικρό τμήμα από τις
αποκαλυπτόμενες θέσεις των απολιθωμάτων σαν φυ-
σικό μνημείο.
Ετσι θα μπορούμε και εμείς σήμερα να βλέπουμε
το φυσικό δράμα πού συνέβη στο Πικέρμι και που
έδωσε το όνομά του σ' ολόκληρη πανίδα της Πα-
λαιοντολογίας, την πικερμική πανίδα.
Ι.Ν. Συμεωνίδης
Σ η μ ε ί ω σ η π ε ρ ι ο δ ι κ ο ύ : Θέτουμε υ π ' όψη
των αρμοδίων το όλο θέμα με την πρόθεση να συμ-
βάλλουμε στη διάσωση του τόσο σπουδαίου αυτού
χώρου πού δίκαια ονομάστηκε «Ακρόπολη της Πα-
Avω σιαγόνα του είδους Δίκερος ο παχύγναθος. λαιοντολογίας». Το Κράτος πρέπει να βοηθήσει
Τμήμα της άνω δεξιάς σιαγόνας του Μεσοπίθηκου τους επιστήμονες πού αγωνίζονται για την διασφά-
του Πεντελικού. λιση του.
16
 Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι, ό άνθρωπος εί-
ναι ένα ζώο, πού πάντοτε προσπαθεί να διερευνά και
να μαθαίνει όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα
γύρω από τον εαυτό του, όπως και για τη φύση
πού τον περιβάλλει. Αύτη ή διαπίστωση δεν είναι
κάτι καινούργιο. Πάντοτε ό άνθρωπος, ενσυνείδητα,
το γνώριζε, μέχρι, πού ό Αριστοτέλης το διατύ-
πωσε καί γραπτώς στο έργο του «Μ ε τ ά τα Φυ-
σ ι κ ά » , όπου επιγραμματικά αναφέρει ότι, «Πάν-
τες άνθρωποι του είδέναι ορέγονται φύσει».
Δεν είναι καθόλου παράξενο λοιπόν το ότι επί χι
λιετηρίδες ό άνθρωπος με προσεκτικές παρατήσεις,
μελέτες καθώς επίσης καί με την λογική του,προσ-
πάθησε να εξηγήσει καί να διαλευκάνει χιλιάδες ερω-
τηματικά, πού του γεννήθηκαν γύρω από της φύση
του, το φυσικό του περιβάλλον καί γενικότερα για
το Σύμπαν πού τον περιβάλλει.
Ή προσπάθεια του αυτή πολλές φορές στέφθηκε από
επιτυχία καί ακόμα περισσότερες από άποτυχία με
όλα αυτά ό άνθρωπος σχεδόν ποτέ δεν χία. Παρ'
προσπαθεί να μάθει περισσότερα. Αλλωστε το γε-
γονός αυτό είναι ένα από τα κύρια χαρακτιριστικά
του άνθρώπου, πού τον κάνουν να διαφέρει από τα
άλλα έμβια όντα του πλανήτη μας. Αυτή ή προσπά-
θεια, ό πόθος, ή όρεξη για να μάθει περισσότερα από
τα μυστήρια του Σύμπαντος τον κάνει πραγματικά
άνθρωπο.
Ενα λοιπόν από τα ερωτηματικά, πού έχουν βα-
σανίσει την ερευνητική φύση του ανθρώπου, είναι
καί το « Α ν ό άνθρωπος είναι μόνος του στο Σύμ-
παν ή αν υπάρχουν καί άλλες μορφές ζωής ανάλογες
προς την δική μας καί σε άλλες περιοχές του Σύμ-
παντος».
Με το θέμα αυτό θα ασχοληθούμε, λοιπόν, σε μία
σειρά άρθρων, θα προσπαθήσουμε με τα δεδομένα
της σημερινής επιστήμης να διερευνήσουμε το θέμα
των πολιτισμών στο διάστημα. Θα προσπαθήσουμε,
18
δηλαδή, να δώσουμε μία κάποια απάντηση στο έρώ-
τημα, αν υπάρχουν καί άλλοι πολιτισμοί έξω άπο
την Γη μας σε μία κάποια περιοχή του διαστήματος.
Επί παραδείγματι, ό Επικούρειος Φιλόσοφος του
4ου μ.Χ. αιώνος Μετρόδωρος φέρετε να διδάσκει ότι
«το να θεωρούμε ότι ή Γη είναι ό μόνος κατοικήσι-
μος από έμβια όντα κόσμος στο άπειρο διάστημα,
είναι τόσο ανόητο, όσο καί το να υποστηρίξει κα-
νείς, ότι σε ένα αγρό, σπαρμένο με κριθάρι, μόνον
ένα στάχυ πρόκειται να φυτρώσει».
Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνας, όταν ήταν αρκε-
τά επικίνδυνο να διαφωνήσει κανείς με το παραδε-
κτό Χριστιανικό δόγμα της εποχής, πού υποστήριζε
ότι ή Γη μας ήταν το κέντρο του Σύμπαντος καί ότι
άλλοι κόσμοι ήταν χωρίς ζωής, ό Πολωνός αστρονό-
μος Κοπέρνικος (πού γιορτάσαμε πέρσυ τα 500 χρό-
νια από την γέννισή του) καί οι μαθητές του έπί-
στευαν το αντίθετο. Ό Κοπέρνικος με τις θεωρείες
των αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων καί ιδιαίτερα
του Άρίσταρχου του Σάμιου, καθώς καί ύστερα από
πολυετείς δικές του παρατηρήσεις για τις κινήσεις των
ουρανίων σωμάτων, συμπέρανε ότι ή Γη μας δεν
ήταν παρά ένας απλός πλανήτης, που μαζύ με τους
υπόλοιπους πλανήτες του ήλιακού μας συστήματος
περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. Καί ότί, ό ήλιος
κατέχει την κεντρική θέση στο πλανητικό μας σύ-
στημα. Παρά όλα αυτά την ανακάλυψη του αυτή δεν
την έδημοσίευσε παρά λίγο πριν πεθάνει, στο κλασ-
σικό πια άστρονομικόν έργο του « De Revolutionibus
Orbium Coelestium» ήτοι «Περί της Περιφοράς των
Ουρανίων Σωμάτων». Με το έργο του αυτό ό Κοπέρ-
νικος, έθεσε την βάση της σύγχρονης αστρονομίας,
τονίζοντας την λανθασμένη άποψη του Γεωκεντρικοϋ
Σύμπαντος, καί μεταφέροντας τη γη στην πραγμα-
τική της θέση.
Πάνω σ' αυτό το θέμα, ό σπουδαίος μαθητής του
Κοπέρνικου, ο μοναχός Τζωρντάνο Μπρούνο, πρόσ-
Παλιός χάρτης του
κόσμου ένδεικτικός του
πνεύματος με το οποίο
οι αρχαίοι άντιμετώπι-
ζαν το σύμπαν

Τηλεσκόπιο, σφαίρα και άστρονομικός χάρτης. Ή
έποχή του σκοταδισμού έχει περάσει.
Στήν πειραματική αυτή γυάλινη σφαίρα έγινε δυνατό
νά δημιουργηθεί ή ζωή.
θέσε λίγο αργότερα μια ακόμα πιο συνταρακτική ιδέα,
Κατά τον Μπρούνο, ό ήλιος μας δεν είναι μοναδι-
κός. Στήν πραγματικότητα «υπάρχουν απειράριθμοι
ήλιοι» στο Σύμπαν. Και συνεχίζοντας ό Μπρούνο
προσθέτει την επιστημονική του γνώμη, ότι γύρω
από τους απειράριθμους αυτούς ήλιους υπάρχουν απει-
ράριθμοι πλανήτες, πού περιστρέφονται κατά τον
ίδιο τρόπο, πού περιστρέφονται οι γνωστοί την επο-
χής εκείνης πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Ακόμα ό Μπρούνο έπίστευε ότι, «έμβια όντα κατοι-
κούν, τους πλανήτες αυτούς», Για τις ιδέες του αυ-
τές, συνελήφθη και το 1600 κατεδικάσθη ως αιρετι-
κός πεθαίνοντας επάνω στην πυρά. Παρ' όλα αυτά
οι ίδέες του παρέμειναν ζωντανές, για να, κεντρίζουν
τις ιδέες των επιστημόνων κάθε εποχής, μέχρι, σή-
μερα.
Ή ιδέα αύτη ήταν τόσο λογική, ώστε, όταν μετά
λίγα χρόνια ή εφεύρεση των τηλεσκοπίων άπέδείξε
στους ανθρώπους, ότι οι πλανήτες δεν ήταν απλώς
φωτεινά σημεία επάνω στο ουράνιο στερέωμα, αλλά
ουράνια σώματα παρόμοια με τη Γη μας, έγινε της
μόδας να Θεωρείται ότι όλοι οι πλανήτες κατοικούν-
ται, από ανθρωποειδή όντα.
Τον 18ον αιώνα ό αστρονόμος Γιόχαν Bode ανα-
κάλυψε τη μαθηματικήν σχέση, πού από τότε φέρει το
όνομα του ως νόμος του Bode. Κατά το νόμο αυτό,
κάθε πλανήτης απέχει γενικά από τον ήλιο διπλά-
σια απόσταση από τον προηγούμενο του. Ακόμα ό
Bode υποστήριξε, ότι υπήρχε ή ίδια μαθηματική ανα-
λογία και για την πνευματικότητα των κατοίκων κάθε
πλανήτου. Με τον τρόπο αυτό κατά τη σχέση του
Bode οι κάτοικοι του πλανήτη "Αρη, του 4ου πλα-
νήτη του ηλιακού μας συστήματος, ήταν διπλάσιας
πνευματικότητας από τους κατοίκους του τρίτου πλα-
νήτη, της Γής μας.
Παρόμοιες ιδέες είχε και ό Γερμανός φιλόσοφος
Εμμανουήλ Κάντ, πού κατά τα τέλη του 18ου αιώ-
να υπέθετε ότι οι πλανήτες, πού βρίσκονται κοντά
στον ήλιο, όπως ό Έρμης και ή Αφροδίτη, κατοι-
κούνται από υποανάπτυκτα όντα, πού δεν είναι υπεύ-
θυνα για τις πράξεις τους. Κατά τον ίδιο τον Κάντ,
οι κάτοικοι του πέμπτου πλανήτη, του Δία, ζουν
σε μια κατάσταση ανώτερης ευτυχίας και τελειότητας.
Το 1877 ο Ιταλός αστρονόμος Τζιοβάνι Βιρτζίνιο
Σκιαπαρέλλι ανακοίνωσε ότι, κατά τη διάρκεια των
τηλεσκοπικών του παρατηρήσεων για τον πλανήτη
"Αρη διέκρινε διάφορες σκοτεινές περιοχές, πού ήταν
συνδεδεμένες μεταξύ τους με ορισμένα σχήματα, που
έμοιαζαν με διώρυγες, Ό Σκιαπαρέλλι, όμως δεν
εννοούσε ότι τα ευθύγραμμα σχεδόν σχήματα, πού
παρατήρησε ήταν πράγματι διώρυγες ή κανάλια τε-
χνικά, πού κατασκευάσθηκαν από λογικά όντα. Απλώς,
έκανε χρήση της Ιταλικής λέξεως Canali, πού ση-
μαίνει γενικά κάθε είδους ραβδώσεις τεχνικές ή και
φυσικές.
Αυτή ή επεξήγηση όμως δεν ήταν αρκετή για να
αποτρέψει τον Αμερικανό διπλωμάτη Πέρσιβαλ Λό-
ουελ, πού διέθετε δική του μεγάλη οικονομική ευχέ-
ρεια, έτσι κατασκεύασε ένα από τα μεγαλύτερα
αστεροσκοπεία στην αρκετά ξηρή και σχεδόν χωρίς
νεφώσεις περιοχή του Φλάγκσταφ της 'Αριζόνας, με
κύριο σκοπό να μελετήσει τον πλανήτη Αρη. Τά
επόμενα έτη, ό Λόουελ παρατήρησε εκατοντάδες διώ-
ρυγες πάνω στην Άρειανή επιφάνεια, και τις θεώ-
ρησε ως κατασκευάσματα ενός πολύ αναπτυγμένου πο-
λιτισμού.
19
 Αυτή η πίστη στην ύπαρξη λογικών όντων πάνω
στον Αρη ενέπνευσε το φημισμένο Αγγλο συγγρα-
φέα H.G. Wells να γράψει το μυθιστόρημα του «Ό
πόλεμος των κόσμων». Ραδιοφωνική διασκευή του
ίδιου έργου έγινε το φθινόπωρο του 1938 από τον
Orson Welles, φημισμένο και αυτόν, αλλά ηθοποιό
και σκηνοθέτη. Ή ραδιοφωνική διασκευή του έργου,
πού τη μετέδωσε ένα από τα μεγαλύτερα ραδιοφω-
νικά δίκτυα της Νέας Υόρκης, ήταν τόσο πειστική,
ώστε είχε σαν αποτέλεσμα να προξενηθεΐ μεγάλος
πανικός μεταξύ του πληθυσμού των ανατολικών πολι-
τειών των Η Π Α. Ό κόσμος δηλαδή επίστεψε σαν
πραγματικό γεγονός την απόβαση των κατοίκων του
πλανήτη Αρη στη γη μας με σκοπό να τη κατα-
στρέψουν και να υποδουλώσουν τον πλανήτη μας. Και
αυτά έλαβαν χώρα μόλις προ 37 ετών.
Δεν πρέπει δμως να μας κάνει εντύπωση το γεγο-
νός αυτό. Ακόμα και σήμερα υπάρχει διαδομένη ή
πίστη ότι ό άνθρωπος δεν είναι καθόλου μόνος του
στο Σύμπαν, ότι κάπου μέσα σ' αυτό υπάρχει ανα-
πτυγμένη ζωή. Πριν προχωρήσουμε λοιπόν στην εξε-
ρεύνηση μας για διαπλανητικούς πολιτισμούς, θα πρέ-
Ή βάση της ζωής: τα νουκλείνικά οξέα. Εδώ απει-
κονίζεται ή αλυσίδα τον ADN, ή δεσοξυριζοβονου-
κλεϊνικού οξέος.
πει να αντιληφθούμε και να καθορίσουμε, τί άκριβώς
εννοούμε, όταν λέμε ότι κάπου υπάρχει ζωή. Τι δη-
λαδή, εννοούμε με τη λέξη ζωή.
Γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι τα έμβια όντα πάνω
στον πλανήτη μας, είτε ανήκουν στο ζωικό είτε στο
φυτικό βασίλειο, προήλθαν από μη ζωικές χημικές
ενώσεις. Αυτή μας ή αντίληψη περί ζωής έγινε, γιατί
ή χημική ανάλυση των έμβιων σωμάτων της γης
μας αποδεικνύει ότι τα πάντα αποτελούνται από τα
ίδια στοιχεία, πού βρίσκουμε στο έδαφος της γης μας.
Δεν υπάρχουν ειδικά ή διαφορετικά άτομα στο πρω-
τόπλασμα, από τα άτομα πού αποτελούν το χώμα.
Κάθε έμβιο όν αποτελείται από υδρογόνο, άνθρακα,
οξυγόνο, άζωτο, φωσφόρο, ασβέστιο, καί πολλά αλλά
άπλά χημικά στοιχεία. Ή καθαρή βιολογική ζωή,
δηλαδή αυτή πού βρίσκουμε στο ζωικό καί φυτικό
βασίλειο του πλανήτη μας είναι συνοπτικό αποτέλε-
σμα χημικών ενώσεων.
'Αλλά τι συνέβη, ώστε αυτά τα ανόργανα στοι-
χεία να μετατραπούν σε οργανικές ενώσεις, πού με
την πάροδο εκατομμυρίων ετών να μας δώσουν την
παρουσία έμβιων όντων;
Γύρω στα 1920 ό Ρώσος βιοχημικός Όπάριν, άρ-
χισε να προβληματίζεται για τη χημική κατάσταση
πού είχε ή Γη, όταν πρωτοεμφανίστηκε ζωή πάνω
στο πλανήτη μας. Από την αρχή έγινε αντιληπτό,
ότι δεν ήταν δυνατό να δημιουργηθεί ζωή πάνω στη
γη μόνο από τα ανόργανα μόρια, με την σημερινή
χημική κατάσταση πού έχει ή Γη. Ό κύριος λόγος
είναι ή παρουσία ενός αερίου, πού είναι απαραίτητο
για να διατηρείται σήμερα σχεδόν κάθε είδους ζωής.
Το αέριο αυτό είναι το οξυγόνο. Το ελεύθερο όμως
οξυγόνο της σημερινής ατμόσφαιρας μας θα οξείδωνε,
θά έκαιγε δηλαδή, κάθε είδος λεπτών μοριακών συ-
στημάτων, πού θα είχαν τη φιλοδοξία να αναπαρα-
χθούν.
Κι εδώ φθάνουμε σ' ένα βασικό στοιχείο των έμ-
βιων όντων. Το σπουδαίο χαρακτηριστικό κάθε έμβίου
όντος είναι ή δυνατότητα να αναπαράγει έμβια όντα
με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά του γένους του τα
λεγόμενα MUTATIONS η ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Γε-
νικά, όταν έμβια όντα αναπαράγουν, το άναπαρα-
γόμενο όν είναι ένα ακριβές αντίγραφο του όντος,
πού το αναπαράγει. Μερικές φορές όμως γίνονται
και ορισμένα λάθη κατά την αναπαραγωγή, λάθη δη-,
λαδή στην αντιγραφή, Ετσι ή αναπαραγωγή ενός
έμβιου όντος μπορεί να μας δώσει ένα αντίγραφο
του αρχικού όντος, αλλά δεν θα είναι α κ ρ ι β έ ς
αντίγραφο του. Ενας οργανισμός, λοιπόν, πού έχει
τη δυνατότητα να αναπαράγει με ακρίβεια αντίγραφα
του έαυτού του, αντίγραφα, πού μερικές φορές έχουν
λίγο αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του γένους τους,
λέγονται έ μ β ι ο ι ο ρ γ α ν ι σ μ ο ί .
Χημικώς, δύο είδη μορίων παίζουν βασικό ρόλο,
στη λειτουργία ενός ζώντος κυττάρου. Τα μόρια αυτά
είναι οι πρωτείνες καί τα πυρηνικά οξέα. Οι ενώσεις
αυτές είναι οργανικές ενώσεις, πού βασίζονται στο
χημικό στοιχείο του άνθρακα.
Ό άνθρακας είναι ένα. από τα πια «επιδέξια»Τ μπο-
ρεί να πεϊ κανείς, χημικά άτομα της Γης. "Εχει τη
δυνατότητα να συνδυάζεται με άλλα άτομα άνθρακα,
όπου καί με πολλά άλλα χημικά στοιχεία, καί με
μεγάλη ευκολία να σχηματίζει, μεγάλη ποικιλία όχι
μόνο απλών μορίων, αλλά και των τεράστιων, πολύ-
πλοκων μορίων, πού είναι απαραίτητα για τη δη-
μιουργία, ζωής, όπως τη γνωρίζουμε. 'Αρκεί να σας
θυμίσω μόνο, ότι οι ενώσεις του άνθρακος υπερβαί-
νουν τις 300.000, ενώ όλα τα υπόλοιπα γνωστά χη-
μικά στοιχεία σχηματίζουν συνολικά μόνον 30,000
περίπου χημικές ενώσεις. Οί ενώσεις του άνθρακα
ονομάζονται καί οργανικές ενώσεις γιατί πρώτα μελε-
τήθηκαν οι ενώσεις αυτές πού προήλθαν από ζωικούς
καί φυτικούς οργανισμούς.
Οι οργανικές ένώσεες? πού ήταν το πρωτογενές
υλικό για τη δημιουργία της ζωής πάνω στον πλα-
νήτη μας, δεν ήταν δυνατό να επιβιώσουν σε μιαν
ατμόσφαιρα με ελεύθερο οξυγόνο. Πριν δισεκατομμύ-
ρια χρόνια, στα αρχικά στάδια της εξελίξεως της γής
δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου ελεύθερο οξυγόνο στη
γήινη ατμόσφαιρα. Ό Όπάριν παραδέχεται ότι, τον
καιρό εκείνο το οξυγόνο ήταν ενωμένο μέχρι τις χη-
μικές ενώσεις των βράχων καί του νεροΰ των ωκεα-
νών. Το ελεύθερο οξυγόνο παρουσιάσθηκε στην ατμό-
σφαιρα της Γης αργότερα, κυρίως σαν υποπροϊόν της
φωτοσυνθέσεως των έμβιων όντων, πού άρχισαν να
δημιουργούνται σιγά - σιγά.
Το 1928 ό J.B.S. Haldane έδημοσίευσε ένα δοκί-
μιο του γύρω από τα πρώτα στάδια της δημιουργίας

Πρωτόζωα: μονοκύτταροι οργανισμοί,
της Γης καί υποστήριξε, ότι ή ενέργεια για τη χη-
μική δημιουργία της ζωής ίσως να είχε την προέ-
λευση της άπό την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
Με βάση λοιπόν τις δικές του μελέτες και την υπό-
θεση του Haldane ό, Όπάριν έγραψε το κλασσικό
πια βιβλίο του «Ή π ρ ο έ λ ε υ σ η τ η ς Ζ ω ή ς » ,
Το βιβλίο αυτό πήραν ως βάση αργότερα για σχε-
τική εργασία και πειράματα κυρίως στα Αμερικα-
νικά επιστημονικά εργαστήρια.
Οπως υποστηρίζεται από μερικές θεωρίες, ή προέ-
λευση της ζωής στη Γη άρχισε λίγο μετά τον σχη-
ματισμό του πλανήτη μας, πριν 4,6 δισεκατομμύρια
περίπου χρόνια. Μια πυκνή ατμόσφαιρα χωρίς οξυ-
γόνο, γεμάτη από πνιγηρά, αέρια αμμωνίας μεθανίου
υδρογόνου και υδρατμών είχε περιβάλλει τη Γη μας.
Οι ωκεανοί ήταν γεμάτοι με δηλητηριώδεις ενώσεις
αζώτου, ενώ συνεχείς καταιγίδες και κεραυνοί έτάρα-
ζαν τη Γη συνεχώς. Αυτή είναι περίπου ή εικόνα
πού παρουσίαζε ή Γη, όταν πριν 3 ή 4 δισ. χρόνια έκα-
ναν την εμφάνιση τους στον πλανήτη μας τα πρώτα
ζωντανά πλάσματα.
Είτε με τη βοήθεια της υπεριώδους ακτινοβολίας
του ήλιου, είτε με την ενέργεια των ηλεκτρικών εκ-
κενώσεων των κεραυνών μέσα στη ταραχώδη γήινη
ατμόσφαιρα, είτε με τη θερμότητα των ηφαιστείων
πού συνεχώς ήταν σε ενέργεια σε δλο το μήκος και
πλάτος του νεροϋ, του υπέρθερμου πλανήτη μας ίσως
μερικά από τα μόρια της ατμόσφαιρας να διασπάσθη-
καν και ξαναενώθηκαν, σέ διαφορετικές χημικές ενώ-
σεις. Με τις βροχές, πού ακολούθησαν τα μόρια αυ-
τά παρασύρθηκαν στους ωκεανούς. Μέσα στους ωκεα-
νούς μετά από εκατομμύρια χρόνια οι χημικές αντι-
δράσεις συνεχίσθηκαν και σχηματίσθηκαν ορισμένα
α μ ι ν ο ξ έ α πού αποτελούν τις οργανικές ενώ-
σεις και τα δομικά υλικά των πρωτεϊνών δηλαδή
αυτής της ίδιας της ζωής.
Με συνεχιζόμενες τις χημικές αντιδράσεις μέσα
στην οργανική «σούπα» των προαιώνιων ωκεανών
έσχηματίσθηκαν τα απαραίτητα χημικά συστατικά των
π υ ρ η ν ο ξ έ ω ν , ή βάση κάθε εκδηλώσεως της
ζωής. Τα πυρηνοξέα είναι εκείνα τα πολύπλοκα μό-
ρια των λευκοματούχων ουσιών, πού βρίσκονται στους
πυρήνες των κυττάρων όλων των ζωντανών οργανι-
σμών, και σχηματίζονται από την ένωση διαφόρων
ειδών αζωτούχων ουσιών των αμινοξέων με άλλες
ουσίες, κυρίως φωσφορικά άλατα και υδατάνθρακες.
"Ολες αυτές οι ουσίες μπορούν να σχηματισθούν μό-
νο σε συνθήκες ελλείψεως οξυγόνου και σε ατμόσφαιρα
αζωτούχων αερίων όπως ή αμμωνία. Για την ένωση
τους απαιτείται θερμότητα και ενέργεια πού όπως
ανάφερα, ·ϊήν πήραν είτε από τον ήλιο είτε από
τους κεραυνούς εΐτε άπο τα ηφαίστεια εϊτε τέλος
από ένα συνδυασμό όλων αυτών των πηγών ενερ-
γείας καί θερμότητας.
Τέλος, με το πέρασμα εκατομμυρίων χρόνων καί
μετά από άπειρες χημικές αντιδράσεις έδημιουργή-
θηκε ένα μακρύ μόριο με μια καταπληκτική ικανό-
τητα: την ικανότητα της αναπαραγωγής. Το πιο πι-
θανό είναι ότι, το μόριο αυτό είχε τη δυνατότητα να
διασπάται σε πολλά κομμάτια και κάθε κομμάτι να
προσελκύει «λλα χημικά στοιχεία ή μόρια πού με
τη σειρά τους μετατρέπονταν σε ακριβές αντίγραφο
του αρχικού μορίου. Με την εμφάνιση όμως των πρω-
τογεννητικών αυτών μορίων, ή βιολογική εξέλιξη είχε
πια μπει στο δρόμο της αναπτύξεως της.
Για το σχηματισμό όμως των πρώτων ζωντανών
πυρηνοξέων έπρεπε οί χημίκές αντιδράσεις να γίνουν
κατά μια ορισμένη σειρά, για να δημιουργηθούν τα
πολύπλοκα εκείνα χημικά συστατικά, πού είναι οί
φορείς της ζωής. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι
μία παρόμοια σειρά εκατομμυρίων ενώσεων είναι κάτι
πολύ απίθανο να συμβεί. Ό καθηγητής της Χημείας
Μάνφρεντ Αϊγκεν θεωρεί πώς ή τυχαία δημιουργία
της ζωής είναι κάτι το τόσο απίθανο, ώστε να απο-
τελεί πραγματικό θαύμα. Την ίδια άποψη υποστηρί-
ζει στο βιβλίο του «Σ ύ μ π τ ω σ η ή Α ν α γ -
κ α ι ό τ η τ α» και ό Γάλλος βιολόγος Ζακ Μονό.
Ό Γερμανός συνάδελφος του Ράϊνχαρντ Καπλάν θεω-
ρεί τη δημιουργία της ζωής πάνω στη Γη σαν ένα
φαινόμενο τόσο απίθανο, ώστε κατά πασά πιθανό-
τητα, παρόμοια σύμπτωση να θεωρείται μοναδική σ'
ολόκληρο το Σύμπαν καί να είναι αδύνατο να επανα-
ληφθεί για μια έστω ακόμα φορά.
Ενα, άλλο πρωτόζωο.
21
 Φάση της κοσμογονίας,
που θυμίζει κόλασή του
Δάντη. Στοιχεία της φύ-
σεως στο στάδιο της εκ-
δηλώσεώς τους.

Και όμως. Με ένα κλασσικό πείραμα, που έκανε Σ' ένα άλλο δραματικό πείραμα στο Πανεπιστήμιο
το 1953 στο ΙΙανεπιστήμιο του Σικάγου ό ερευνητής οι Κύριλ Ποναμπερούμα και Χουάν Ορο, απέδει-
Στάνλεϋ Μίλερ, απέδειξε ότι, δεν είναι και τόσο απί- ξαν ότι είναι επίσης δυνατόν, στην πειραματική ανα-
θανο ή ζωή να εξελίχθηκε από την σύνθεση ανόργα- παράσταση των συνθηκών πού επικρατούσαν πάνω
νων ενώσεων. Ό Μίλερ ακολούθησε στο πείραμα που στη νεαρή ακόμα Γη, να σχηματισθούν αρκετές άπό
έκανε μια πειραματική σειρά, πού είχε προτείνει θεω- τις χημικές πρώτες ύλες των πυρηνοξέων.
ρητικώς ό χημικός Χάρολντ Γιούρι, βραβείον Νόμ- Τα πειραματικά αυτά δεδομένα όμως δεν είναι οι
πελ. Μέσα σε ένα αεροστεγές δοχείο ό Μίλερ συγκέν- μόνες ενδείξεις, ότι ή ζωή πάνω στη Γη δεν είναι
τρωσε διάφορες ποσότητες άπό τα αέρια, αμμωνία, κάτι το μοναδικό και απίθανο. Άπο πολλές παρατη-
μεθάνιο, υδρατμούς και υδρογόνο, πού όπως αναφέ- ρήσεις και ενδείξεις φαίνεται ότι παρόμοιες χημικές
ραμε, θεωρούνται ότι αποτελούσαν τα συστατικά της ενώσεις και αντιδράσεις συμβαίνουν και στο διάστημα.
ατμόσφαιρας της Γης πριν ή 4 δισεκατομμύρια χρό- Άπο τις χιλιάδες μετεωρίτες, πού βομβαρδίζουν τη
νια. Μέσα σ' αυτά τα αέρια ό Μίλλερ έξεκκένωσε γη μας κάθε χρόνο. 20% περίπου περιέχουν οργανι-
ηλεκτρικούς σπινθήρες, πού είχαν τη θέση των πρα- κές ή πλούσιες σε άνθρακα ενώσεις. Σέ ορισμένες
γματικών κεραυνών. Αποτέλεσμα των ηλεκτρικών μάλιστα περιπτώσεις μερικοί ερευνητές υποστήριξαν
βομβαρδισμών ήταν ή δημιουργία αμινοξέων και ότι οι μετεωρίτες αυτοί, πού ονομάζονται ά ν θ ρ α-
άλλων οργανικών ενώσεων, πού, όπως είπαμε, απο- κ ώ δ ε ι ς χ ο ν δ ρ ί τ ε ς, περιείχαν αμινοξέα και
τελούν την πρώτη ύλη της ζωής.
'Από τότε άλλοι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα Στήν πυρακτωμένη σφαίρα συντελούνται διάφορες
του Μίλλερ και αντί εκκενώσεων ηλεκτρικών σπιν- χημικές ενώσεις. Από τον ηλεκτρισμό των κεραυ-
θήρων χρησιμοποίησαν διαφορετικές πηγές ενεργείας, νών δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την δη-
όπως υπεριώδεις ακτίνες, θερμικές λάμπες, ακόμα μιουργία των χημικών εκείνων ενώσεων που οδήγη-
και ταραχώδη κύματα κρούσεως. Ό Φίλιπ Αμπελ- σav στην ζωή.
σον, στην Ουάσιγκτον, πρόσθεσε στο πείραμα και
διαφορετικές ατμοσφαιρικές συνθέσεις. Χρησιμοποίη-
σε δηλαδή διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα αντί
για μεθάνιο μια και τα πρώτα ηφαίστεια στη Γη
παρείχαν τα αέρια αυτά σε αφθονία στην πρωτόγονη
γήινη ατμόσφαιρα. Αλλοι αντικατέστησαν την αμμω-
νία, πού χρησιμοποίησε στο πείραμα του ό Μίλλερ,
με άζωτο. Το αποτέλεσμα ήταν πάλι ή εμφάνιση όλων
των αμινοξέων και μερικών απλών πρωτεϊνών.
Ενα ακόμα γιγάντιο βήμα έγινε, όταν ό χημικός
Σίντεϋ Φόξ επέτυχε να συνδέσει με τεχνικά μέσα
σύνθετα αμινοξέα σε ορισμένες πολύπλοκες ενώσεις,
πού ονομάζει «πρωτεϊνοειδή». Πρόκειται για μικρο-
σκοπικά κομμάτια πρωτεϊνών, πού έχουν την τάση
να σχηματίζουν μόνα τους σφαιρίδια σε μέγεθος βα-
κτηρίων.
22
 φέλωμα του 'Ωρίωνα, στον αστερισμό του Τοξότη
και σε άλλες περιοχές του διαστήματος, Οπως λέει
ένας από τους πιο γνωστούς πλανκτολόγους του Κάρλ
Σαγκάν: «Οι πρώτες ΰλες της ζωής είναι διάσπαρτες
σ' ολόκληρο το Σύμπαν».
'Αλλά γιά τη δημιουργία της ζωής δεν είναι αρκετή
ή ύπαρξη των πρώτων υλών της ζωής. Χρειάζεται
ακόμα και ή ύπαρξη ενός προσφερόμενου» πλανήτη
φορέως, πού πάνω του να υπάρχουν ορισμένες άναγ-
γαίες προϋποθέσεις, ώστε να δημιουργηθεί ζωή.
Ποιες όμως είναι αυτές οι αναγκαίες προϋποθέσεις
για τη δημιουργία της ζωής;
'Αναφέραμε πιο πάνω την αναγκαία ύπαρξη ατμό-
σφαιρας χωρίς να υπάρχει ελεύθερο οξυγόνο μέσα σ'
αυτήν.
'Ένα ακόμα κρίσιμος για τη δημιουργία και συντή-
Και έγένετο Φως! Ή γήινη σφαίρα έχει μπει στο ρηση της ζωής είναι και ή ύπαρξη νερού σε υγρή
στάδιο πού παρουσιάζεται ή πρώτη μορφή ζωής. Ή κατάσταση, γιατί μέσα σ' αυτό είναι δυνατή ή διά-
ατμόσφαιρα είναι ήπια και τα νερά των ωκεανών λυση διαφόρων χημικών ουσιών, και ή δημιουργία
είναι γεμάτα από τους πρώτους κατοίκους τους. Μο- διαφόρων χημικών αντιδράσεων. 70% περίπου του
νοκύτταροι οργανισμοί πού τείνουν να τελειοποιηθούν ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό. Αν το
και να εξελιχθούν για να οδηγήσουν στον άνθρωπο. νερό αυτό επάγωνε ή έβραζε, θά έχει σαν επακό-
λουθο τον ακαριαίο θάνατο του σώματος.
απολιθωμένα υπολείμματα μικροσκοπικής έξωγήινης
Ή Θερμοκρασία λοιπόν είναι και αύτή ένα ακόμα.
ζωής. Παρ" όλα αυτά οι περισσότεροι επιστήμονες
κρίσιμο συστατικό της ζωής, όπως τη γνωρίζουμε, Η
υποστηρίζουν ότι, στις περιπτώσεις αυτές, τα αμι-
θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ υψηλή,
νοξέα και τα απολιθώματα τα έλαβαν από την ατμό-
γιατί διασπώνται τα μόρια, αλλά ούτε και πολύ χα-
σφαιρα της γης, οι πορώδεις μετεωρίτες είτε κατά
μηλή, γιατί τότε δεν υπάρχει ανάπτυξη, ούτε αλλα-
την πτώση τους μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα είτε
γή. Ή θερμοκρασία πρέπει να παραμένει μεταξύ 0
αργότερα μέσα στο εργαστήριο.
και 100 βαθμών Κελσίου για να μπορούμε να επι-
Και όμως, πριν τρία περίπου χρόνια ό Κύριλ Πο-
ζήσουμε.
ναμπερούμα, μέσα σε ένα νέο μετεωρίτη, πού έπεσε Με τα βασικά αυτά στοιχεία λοιπόν θα προσπαθή-
στην Αυστραλία, ανακάλυψε 17 διαφορετικά αμινοξέα σουμε στην συνέχεια των άρθρων μας να εξερευνή-
πού προέρχονταν από το διάστημα. Οι αποδείξεις, πού
σουμε την δυνατότητα υπάρξεως ή μη ζωής στους
παρουσίασε ό Ποναμπερούμα, ήταν τόσο άδιάψευ-
άλλους πλανήτες του ήλιακού μας συστήματος και
τες, ώστε και ό πιο αδιάφορος έρευνητής να μη μπο-
πέραν από αυτό, στα όρια του Σύμπαντος.
ρεί να τις αποδεχθεί. Αποδείχθηκε ακόμα Οτι τα
αμινοξέα αυτά ήταν αδύνατο να προέρχονται από γήι- Τοπίο από κάποιον πολιτισμό, κάπου στο σύμπαν.
να αμινοξέα, λόγω της διαφορετικής τους διαμορφώ- Ό άνθρωπος δεv είναι ή κορωνίδα της Δημιαυργίας.
σεως. Ισως όμως είναι το μέτρο της Δημιουργίας, Οι μελ-
Οι αποδείξεις, ότι οι βασικές χημικές ενώσεις της λοντικοί αστροναύτες θα συναντήσουν άραγε παρό-
ζωής μπορούν να άνευρεθοϋν και έξω από τό ήλιακό μοιες εικόνες;
μας σύστημα αυξάνονται καθημερινώς. Το 1968 μία
ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Καλ-
λιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ έστρεψαν ένα ισχυρό ρα-
διοτηλεσκόπιο προς το κέντρο του Γαλαξία μας. Για
πρώτη φορά λοιπόν, ολοκληρωμένα, χημικώς, στα-
θερά μόρια αμμωνίας είχαν ανακαλυφθεί στα περι-
στρεφώμενα νέφη αερίων, πού κατέχουν τις απέραν-
τες περιοχές μεταξύ των αστέρων. Ή ανακάλυψη
αυτή έγινε με την λήψη άρισμένων εκπομπών πού
έλαβε το ραδιοτηλεσκόπιο από τα μόρια της αμμω-
νίας. Βλέπετε ότι, όταν διάφορα μόρια βομβαρδίζον-
ται από ακτινοβολίες, εκπέμπουν χαρακτηριστικά σή-
ματα, πού ε ί ν α ι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σαν ένα
είδος δακτυλικών αποτυπωμάτων για την αναγνώρισή
τους.
Από τότε και μετά την πρώτη αύτη ανακάλυψη
έχουμε συγκεκριμένες παρατηρήσεις ότι υπάρχουν στο
διάστημα και άλλα μόρια, όπως μορίων φορμαλδευ-
δης. Τέτοιες οργανικές ενώσεις ή και περισσότερο
σύνθετες ουσίες άκεταλδεΰδης, μεθυλεμείνης και θειο-
φορμαλδεύδης, ανακαλύφθηκαν περί τα τέλη του περα-
σμένου έτους από μια ομάδα Αυστραλών ραδιοαστρο-
νόμων. Οι επιστήμονες αυτοί, πού ανήκουν στον Αύ-
στραλιακό 'Οργανισμό Επιστημονικών και Βιομηχα-
νικών ερευνών, εντόπισαν τις ενώσεις αυτές στο νε-
πολεμιστές ήξεραν τ' αποτελέσματα
αύτού του όπλου θα έπρεπε να έβγα-
ζαν την Θωράκιση τους από πρίν,
θα πηδούσαν στον ποταμό για να
ξεπλυθούν. Θα έπλεναν ακόμα κάθε
τι πού θα είχαν έλθει σε επαφή μα-
ζύ του. Το πλύσιμο δεν γινόταν χω-
ρίς λόγο γιατί όπως εξηγεί ό ποιη-
τής το όπλο εκείνο έκανε τα μαλλιά
και τα νύχια να πέφτουν και κάθε
άνθρωπος γινόταν χλωμός και αδύ-
νατος.
Ένα άλλο μήνυμα της Μαχαβα-
ράτα δεν μπορεί να μη μας βάλει σε
σκέψη. Περιγράφει τα αποτελέσμα-
τα ενός τρομακτικού όπλου πού
χρησιμοποιήθηκε άπο τους «θεούς»
Έμοιαζε, γράφει, σαν τα στοιχεία
της φύσεως να είχαν άποδεσμευθεί.
Κεραυνοβολημένος από τη φοβερή
θερμότητα των όπλων, ό κόσμος πα-
ραπατούσε από τον πυρετό. Το νε-
ρό έβραζε. Τα ζώα ψοφούσαν. Τα
δένδρα έπεφταν το ένα μετά το άλλο,
όπως ακριβώς γίνεται όταν πιάνει
πυρκαγιά στο δάσος. «Οί ελέφαντες
μούγκριζαν φοβερά και έπεφταν νε-
κροί στη γη σε μεγάλη έκταση. Ά-
λογα και πολεμικά άρματα καίγον-
ταν κατά χιλιάδες. "Υστερα, έπεσε
βαθειά σιωπή. Οί άνεμοι άρχισαν
να φυσούν και ή ατμόσφαιρα ξεκα-
θάρισε. Το θέαμα ήταν τρομακτικό.
Τα πτώματα ήταν κομματιασμένα
από τη φοβερή θερμότητα και δεν
έμοιαζαν πια με ανθρώπινα πλάσμα-
τα. Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε ξαναδεί
τόσο φονικό όπλο».
Πιο κάτω ό ποιητής μας λέει ότι,
όσοι γλύτωναν, έπλεναν το σώμα
τους και τον οπλισμό τους, γιατί
το κάθε τι είχε μολυνθεί από την
θανάσιμη ανάσα των Θεών.
Οί Θεοί από το διάστημα
Όπου και αν ερευνήσεις στα αρ-
χαία γραπτά του κόσμου, θα συναν-
τήσεις συχνά την ίδια ιστορία για
Θεούς, πού ήλθαν από τον ουρανό
μέσα σε αστραφτερά άρματα, οπλι-
σμένους με τρομακτικά όπλα. Σέ
πολλά κείμενα διαβάζεις, ότι οι θεοί
αυτοί ήθελαν να φέρουν κάποιο βα-
θμό πολιτισμού στους μισοβάρβα-
ρους, να κάνουν την ανθρώπινη φυλή
καλύτερη και να θέλουν να κρατή-
σουν στη ζωή τους καλύτερους από
τους ανθρώπους εξοντώνοντας με τα
φοβερά τους όπλα εκείνους πού «δεν
κατόρθωναν να βελτιωθούν» ή πού
αποτελούσαν κίνδυνο για την πρόο-
δο. Όλα τα κείμενα, πού ανέφερα,
συντάχθηκαν χιλιάδες χρόνια πρίν
από τη χρονολογία πού ζούμε. Οί
συγγραφείς τους έζησαν σε διαφο-
ρετικές ηπείρους και άνηκαν σε δια-
φορετικούς πολιτισμούς και θρη-
σκείες. Παρ' όλα αυτά όμως, οι πα-
ραδόσεις πού μας διηγούνται έ-
χουν θέμα κεντρικό την ίδια Ιστο-
ρία σχεδόν, αν και προέρχονται από
όλα τα μέρη του κόσμου και από
αναρίθμητες πηγές. Είναι δυνατόν
λοιπόν όλοι αυτοί οι συγγραφείς να
είχαν την ίδια φαντασία; Είναι αδύ-
νατο να πιστέψει κανείς ότι, εντε-
λώς τυχαία και χωρίς καμμιά βάση
ή Μαχαβαράτα, ή Βίβλος, το έπος
του Γιλγαμές, τα κείμενα των Έσκι- Ή «αινιγματική» Σφίγγα και πί-
μώων, των Έρυθροδέρμων, των σω της ή Μεγάλη Πυραμίδα.
Σκανδιναβών, των Θιβετανών και
πάρα πολλές άλλες πηγές, να πε- Είναι άραγε τυχαίο ότι το ύψος
ριγράφουν όλες τις ίδιες ιστορίες για της πυραμίδας του Χέοπος, όταν
ιπτάμενους θεούς, παράξενα ουρά- το πολλαπλασιάσουμε επί χίλια εκα-
νια οχήματα και φοβερές καταστρο- τομμύρια, μας δίνει κατά προσέγγι-
φές πού συνδέονται με τις εμφανί- ση την απόσταση μεταξύ Γης-'Η-
σεις αυτές. Δεν είναι δυνατόν να δια- λίου; Δηλαδή 149.892.118 χιλ.;
δόθηκαν οι ίδιες ιδέες σε όλο τον Μπορούμε να εξηγήσουμε το γε-
κόσμο. Τα σχεδόν ομοιόμορφα κεί- γονός ότι βρέθηκαν υπολογισμοί για
μενα μπορεί να πηγάζουν μόνο από το βάρος της Γης και ότι το βρα-
γεγονότα, δηλαδή μόνο από προϊ- χώδες έδαφος, επάνω στο όποιο
στορικά γεγονότα. Περιγράφουν ο,τι υψώθηκε ή πυραμίδα, είχε ισοπε-
πράγματι είδαν οι συγγραφείς τους. δωθεί τόσο προσεκτικά και έπιμε-
Άλλα ας πούμε στην Αίγυπτο: Πώς λειμένα; Δεν υπάρχει καμμιά ένδει-
μπόρεσε να αναπτυχθεί ένας, τόσο ξη πού να εξηγεί γιατί ό Φαραώ
υψηλός πολιτισμός τόσο νωρίς; Χέωψ διάλεξε αυτό το βραχώδες
Ποιος έδωσε στους Αιγυπτίους μια έδαφος στην έρημο για να κτίσει
τόσο απίστευτη γνώση των μαθημα- την πυραμίδα του. Θάλεγε κανείς-
τικών και έτοιμη γραφή; πώς οι θεοί έπαιξαν το ρόλο τους
Αν δεχθούμε παθητικά τις αντι- εδώ, έστω και μέσω του ιερατείου.
λήψεις των ειδικών αιγυπτιολόγων, Γιατί ή πυραμίδα όχι, μόνο διαιρεί
ή αρχαία Αίγυπτος εμφανίζεται ηπείρους και ωκεανούς σε δύο ίσα
μπροστά μας σαν ένας φανταστικός μέρη, αλλά κείται και στο κέντρο
έτοιμος πολιτισμός. Μεγάλες πό- βάρους των ηπείρων.
λεις και πελώριοι ναοί, κολοσσιαία
αγάλματα, λαμπροί δρόμοι, πού πε-
ριβάλλονται από μεγαλόπρεπα γλυ- Εγκάρσια τομή της Μεγάλης Πυ-
πτά, τέλεια αποχετευτικά συστήμα- ραμίδας (του Χέοπος). Ή «αίθου-
τα, πολυτελείς τάφους σκαλισμέ- σα του βασιλέως» συμπίπτει με
νους σε βράχους, πυραμίδες με τερά- το κέντρο τον κύκλου, τον οποίον
στιες διαστάσεις όλα αυτά και πολ- η περιφέρεια διέρχεται από τις
λά άλλα ξεπήδησαν από το έδαφος; τρεις κορυφές του τριγώνου.
Θα ήταν πραγματικά θαύμα για μια
χώρα χωρίς γνωστή προϊστορία να
φανερωθεί ξαφνικά με τόσα επιτεύ-
γματα. 'Αλλά είναι γνωστό, ότι ή
αρχαία Αίγυπτος πίστευε σε μια η-
λιακή θρησκεία. Ό ηλιακός της
θεός, ό Ρα, ταξίδευε στους ουρα-
νούς μέσα σε «πλοίο».
Κείμενα πού βρέθηκαν στις πυρα-
μίδες του Παλαιού Βασιλείου, περι-
γράφουν με ζωντάνια τα ουράνια τα-
ξίδια του Φαραώ, πού ασφαλώς έγί-
νονταν με την βοήθεια των θεών
και των «πλοίων» τους. Έτσι οι
θεοί και βασιλιάδες, των Αιγυπτίων,
καταγίνονταν καί με πτήσεις . . .
Ας δούμε όμως τώρα τις ίδιες
τις πυραμίδες . . .
25
 Τέλεια τεχνική
Αν τα γεγονότα πού αναφέρον-
ται εδώ δεν είναι τυχαία — και φαί-
νεται πάρα πολύ δύσκολο να πιστέ-
ψουμε πώς είναι τυχαία —, τότε ή
εκλογή της θέσεως για το χτίσιμο
της πυραμίδας πρέπει να έγινε από
όντα, πού έγνώριζαν κάθε τι σχε-
τικά με το σφαιρικό σχήμα της Γης
και την κατανομή ηπείρων και θα-
λασσών. Πραγματικά, ή μεγάλη Πυ-
ραμίδα είναι ή ορατή μαρτυρία μιας
τεχνικής, πού δεν κατανοήθηκε. Σή-
μερα κανείς αρχιτέκτονας δεν θα μπο-
ρούσε να χτίσει ένα πανομοιότυπο
σαν την Πυραμίδα του Χέοπος, έστω
και αν είχε στη διάθεση του όλα
τα σύγχρονα τεχνικά μέσα. Δύο
εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες
γιγαντιαίοι ογκόλιθοι έξορύχθηκαν
από τα λατομεία, πελεκήθηκαν, με-
ταφέρθηκαν και συναρμολογήθηκαν
με απίστευτη ακρίβεια στη θέση της
ανεγέρσεως. Και μέσα βαθειά κατα-
σκευάσθηκαν τέλειες στοές με έγ-
χρωμους τοίχους. Αν οι φιλόπονοι
εργάτες είχαν επιτύχει την άξαιρε-
τική απόδοση να τοποθετούν καθη-
μερινώς τον ένα πάνω στον άλλο,
δεκάδες ογκολίθους 12 τόννους βά-
ρος τον καθένα για να συναρμολο-
γήσουν τα 2.1/2 εκατομμύρια των
ογκολίθων σε μια μεγαλοπρεπή πυ-
ραμίδα, θα έχρειάζονταν 654 χρό-
νια.
Ποιος μπορεί να είναι τόσο αφε-
λής για να πιστέψει ότι ή πυραμίδα
δεν ήταν τίποτα άλλο παρά τάφος
ενός εκκεντρικού βασιλιά, πού δεν
θα ζούσε, φυσικά, επί 654 χρόνια;
Και τώρα ας δούμε ένα άλλο μυστή-
ριο του παρελθόντος . . .
Οι θεοί, οί αστροναύτες από άλ-
λους κόσμους, πολύ πιο προοδευμέ-
νοι άπο το δικό μας κόσμο, γνώρι-
ζαν το μυστικό να διατηρούν «τρά-
πεζα σωμάτων» όπως σήμερα τα
(δικά μας νοσοκομεία, διατηρούν τρά-
πεζες οστών ή τράπεζες αίματος.
Έγνώριζαν το μυστικό να διατη-
ρούν το νεκρό ανθρώπινο σώμα, ώ-
στε να επανέλθει στη ζωή υστέρα
από πολλά χρόνια. Τα ερωτήματα
αυτά δημιουργούνται από το αίνι-
γμα πού παρουσιάζουν οι μούμιες
και οί τάφοι πού βρέθηκαν στην Αί-
γυπτο και σε πολλά άλλα μέρη του
κόσμου. Υπάρχει κάθε λόγος να υ-
ποθέσουμε, ότι ό προϊστορικός άν-
θρωπος έπίστευε σε μια πραγματική
σωματική επιστροφή, σε μια νέα
ζωή και όχι απλώς σε μια πνευμα-
νική ζωή. Σχέδια και Θρύλοι δεί-
χνουν ότι, οι Θεοί ύπόσχονταν ότι θα
επέστρεφαν κάποτε από τα αστέρια
26
για να ξαναφέρουν σε μια νέα ζωή
τα καλοδιατηρημένα σώματα.. Να
πώς μπορεί να εξηγηθεί ή τόσο
φροντισμένη μουμιοποίηση των πτω-
μάτων και ή τοποθέτηση τους σε νε-
κρικούς θαλάμους και όχι σε τά-
φους.
'Αλλά ποιος έβαλε την ιδέα για
την σωματική ανάσταση στα μυαλά
του ειδωλολατρών; Και από πού ξε-
κίνησε ή πρώτη τολμηρή ιδέα, ότι
τα κύτταρα του σώματος έπρεπε
να διατηρηθούν, ώστε το σώμα,
φυλασσόμενο σε ασφαλές μέρος, να
μπορεί να ξυπνήσει σε μια νέα ζωή
ύστερα από χιλιάδες χρόνια;
Μία βιολογική ανακάλυψη
Τον Μάρτιο του 1963, βιολόγοι
του Πανεπιστημίου της 'Οκλαχό-
μα αποκάλυψαν ότι τα κύτταρα του
δέρματος της Αιγύπτιας πριγκίπισ-
σας Μήνης μπορούσαν να επανέλ-
θουν στη ζωή. Και ή πριγκίπισσα
είχε πεθάνει πριν χιλιάδες χρόνια.
Οί 'Αμερικανοί — και αυτό δεν εί-
ναι απόρρητο, ασχολούνται σοβα-
ρώς, παράλληλα με το διαστημικό
τους πρόγραμμα, και με το πρόβλη-
μα πώς είναι δυνατό να «καταψύ-
χουν» αστροναύτες του μέλλοντος
για τα μακρινά τους ταξίδια σε αστέ-
ρες πολύ μακρινούς. Μήπως οί μα-
κρινοί — προϊστορικοί ταξιδιώτες
του διαστήματος έγνώριζαν αυτό
τον τρόπο, πού πρέπει και εμείς να
ανακτήσουμε; Μήπως άγνωστες διά-
νοιες γνώριζαν από τότε πώς να χει-
ρίζονται τα σώματα, ώστε να μπο-
ρούν αυτά να επανέλθουν στη ζωή
ύστερα από χιλιάδες χρόνια;
Έχουμε διαβάσει για ηλικίες Σου-
μερίων βασιλέων και βιβλικών μορ-
φών πού είναι αδύνατες από βιολο-
γική άποψη. Μήπως αυτός είναι έ-
νας υπαινιγμός για τις απίστευτες
αυτές ηλικίες, να υποθέσουμε ότι οι
άνθρωποι εκείνοι είχαν μουμιοποιη-
θεί ή είχαν τεθεί σε κατάψυξη;
Αν δεχτούμε αυτή την θεωρία,
τότε οί άγνωστοι ταξιδιώτες του
Διαστήματος θα πρέπει να είχαν
«καταψύξει» μεγάλες προσωπικό-
τητες στην αρχαιότητα — τις βύθι-
σαν σε μακρύ τεχνητό ύπνο, όπως
ξαναγυρίσουν στη ζωή. 'Αδύνατο;
Γελείο; Εκείνοι πού προβάλλουν
τις πιο ανόητες αντιρρήσεις, είναι
αυτοί πού νομίζουν ότι υπόκεινται
απολύτως και άμειλίκτως στους νό-
μους της φύσεως. Άλλά μήπως ή
ίδια ή φύση δεν παρουσιάζει λαμπρά
παραδείγματα χειμερίας νάρκης και
άφυπνίσεως;
Υπάρχουν είδη ψαριών, πού όταν
καταψύχθηκαν νεκρώθηκαν όταν ό-
μως θερμάνθηκε το περιβάλλον τους
ζωήρεψαν και ξανάρχισαν να κολυμ-
πούν σαν να μην είχε συμβεί τί-
ποτα,
Άνθη, νύμφες και σκουλήκια, όχι
μόνον πέφτονν σε χειμερία νάρκη
άλλά την άνοιξη, εμφανίζονται με
καινούργια φορεσιά,
Και ή μόδα του 20ού αιώνα
Στήν αυλή ενός ναού στο Δελχί
υπάρχει μία στήλη από θερμοσυγ-
κολλημένα κομμάτια από σίδηρο.
Αύτη ή στήλη έχει μείνει εκτεθειμέ-
νη σε όλες τις μετεωρολογικές συν-
θήκες πάνω από 4.000 χρόνια χω-
ρίς να παρουσιάζει ίχνος σκουριάς.
Δεν επηρεάζεται από το θειάφι και
το φώσφορο. Εδώ έχουμε να κά-
νουμε με άγνωστο κράμα, γιατί δεν
πρόκειται για προϊστορικά σίδερα.
Ό σίδηρος διαβρώνεται και εξαφα-
νίζεται. Προϊστορικοί λίθοι στο Λυσ-
σάκ κοντά στο Πουτού, στη Γαλλία,
αποτελούν ένα πολύ ενδιαφέρον εύ-
ρημα. Δείχνουν σκίτσα, ανθρώπων
πού είναι ντυμένοι σύμφωνα με την
σημερινή μόδα, καπέλλα, σακκάκια
και παντελόνια σορτ. 'Ποιος σκάλι-
σε τους λίθους; Ποιος μπορεί να
φαντασθεί ένα άνθρωπο των σπη-
λαίων ντυμένο με δέρματα ζώων, να
σχεδιάζει στο τοίχο ανθρώπους του
20ού αιώνα; Μερικές θαυμάσιες ζω-
γραφιές της Λίθινης Εποχής βρέ-
θηκαν, το 1940, στο σπήλαιο του
Λασκώ, στη Νότια Γαλλία. Είναι
τόσο ζωντανές και ανέπαφες, σαν
να έγιναν χθες. Αν οί άνθρωποι των
σπηλαίων της λίθινης εποχής ήταν
τόσο πρωτόγονοι και άγριοι, δεν θα
μπορούσαν να ζωγραφίζουν τόσο
θαυμάσιους πίνακες, στους τοίχους
των σπηλαίων τους. Στήν οροσειρά
Σούμπις, στη δυτική ακτή της Βόρ-
νεο, ανακαλύφθηκε ένα συγκρότημα
από σπήλαια, πού είχαν σκαφθεί
κλιμακωτά. Έκεί μέσα βρέθηκαν
υφάσματα τόσο λεπτοϋφασμένα, πού
είναι αδύνατο να φαντασθεί κανείς
ότι ήταν έργα αγρίων. Ερωτηματι-
κά, πάρα πολλά ερωτηματικά...
Οί πρώτες αμφιβολίες αρχίζουν
να δημιουργούνται στην ορθόδοξη
ιστορία, αλλά εκείνο πού χρειάζε-
ται να κάνουμε, είναι να ανοίξουμε
ένα δρόμο μέσα στο πυκνό και σκο-
τεινό δάσος του παρελθόντος,
Είμαστε οί επιζήσαντες Άρειανοί;
Αν ή άποψη, πού υποστηρίζουν
οί επιστήμονες στην Ανατολή και
στη Δύση, ότι ό Άρης δηλαδή μπο-
ρεί να είχε κάποτε ένα εξελιγμένο
πολιτισμό, είναι σωστή, τότε δη-
μιουργείται το ερώτημα, γιατί θα
έχει πάψει να υπάρχει σήμερα αυτός
ό πολιτισμός; Μήπως οι διάνοιες
του Άρη αναγκάστηκαν να αναζη-
τήσουν ένα νέο περιβάλλον; Μήπως
ό πλανήτης τους, πού άρχιζε να χά-
νει συνεχώς περισσότερο οξυγόνο,
τους ανάγκασε να αναζητήσουν νέα
εδάφη για την εγκατάσταση τους;
Μήπως ή κατάπτωση του πολιτι-
σμού τους προήλθε από κάποια κο-
σμική καταστροφή; Μήπως μερικοί
από τους κατοίκους του Άρη. κα-
τόρθωσαν να διαφύγουν σε κάποιο
γειτονικό τους πλανήτη; Άν ή κο-
σμική καταστροφή είναι ό πιθανός
λόγος της εξαφανίσεως ενός τέτοιου
πολιτισμού, αυτό θα ενίσχυε τη θεω-
ρία μου περισσότερο, ότι ή Γη δέ-
χτηκε επισκέπτες από το διάστημα
σε ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Ή
άποψη πώς μια ομάδα άρειανών γι-
γάντων κατέφυγε στη Γη, όπου και
έθεμελίωσε το νέο πολιτισμό του
«άνθρώπου του έμφρονος», διαπαι-
δαγωγώντας τα μισονοήμονα όντα,
πού ζούσαν εδώ φαίνεται να είναι
δυνατή. Άφού ή βαρύτητα πάνω
στον Άρη δεν είναι ή ίδια με την
βαρύτητα πάνω στη Γη, μπορούμε
να δεχτούμε ότι, οι Άρειανοί ήταν
Γυναίκα της Μαγδαληναίας εποχής κτενισμένη, πα-
πουτσωμένη και ντυμένη με μπλούζα και πανταλόνι.
Είναι λιθογράφημα κάποιου κλασσικού προϊστορικού
καλλιτέχνη του σπηλαίου Λυσσάκ λέ Σατώ και βρί-
σκεται στο Μουσείο του Άνθρώπου. Άλλα δεν το
δείχνουν στο κοινό! Γιατί άραγε;
άνθρωποι βαρύτεροι και ψηλότεροι
από τους γήινους. Άν δεχθούμε αυ-
τή την άποψη, θά πρέπει να πιστέ-
ψουμε ότι, γίγαντες, πού ήλθαν από
τα αστέρια, μπορούσαν να κινήσουν
τεράστιους ογκόλιθους. Άλλα νομί-
ζω ότι ό μητρικός τους πλανήτης
θά έπρεπε μάλλον να έχει πεδίον βα-
ρύτητος πολύ ίσχυρότερον από το
πεδίο βαρύτητας της Γης, για να
έχουν στη γη την ικανότητα να με-
τακινούν τεράστιους ογκολίθους και
δίδαξαν στους ανθρώπους τέχνες ά-
γνωστες τότε στη Γη και τελικώς
εξαφανίσθηκαν όπως έχω υποστη-
ρήξει σε προηγούμενα άρθρα μου. Κά-
ποια μέρα ό ίδιος ό άνθρωπος θα
βρεθεί στην ανάγκη να κάνει ίσως,
ό,τι εξαναγκάσθηκαν να κάνουν οι
κάτοικοι του Άρη ή μάλλον ενός
πλανήτη με ισχυρότερο πεδίο βαρύ-
τητος, να μεταναστεύσει σε άλλον
πλανήτη.
Υπερπληθυσμός
Μέσα σε πολύ λίγους αιώνες, ό
πλανήτης μας θα είναι ανησυχητικά
πυκνοκατοικημένος. Οί θεωρίες ότι
μπορούν να εξαχθούν τροφές από την
θάλασσα και να χτισθούν μεγαλοπό-
λεις στα βάθη των ωκεανών, θ' απο-
δειχθούν ανεπαρκείς τρόποι για την
καταπολέμηση του υπερπληθυσμού.
Είμαι πεπεισμένος ότι κάποια μέρα
θα εγκατασταθούμε σε άλλο πλανή-
τη και θα προσαρμοστούμε στο κλί-
μα του, όπως θα έκαναν οί Εσκι-
μώοι, αν τους μετέφεραν στην Αίγυ-
πτο. Πλανήτες, πού θα δεχθούν την
επίσκεψη γιγάντιων διαστημοπλοίων
θα κατοικηθούν από τα παιδιά των
παιδιών μας.
Αυτοί οί απόγονοι μας θά γίνουν
άποικοι σε νέους κόσμους, όπως α-
κριβώς συνέβη στη 'Αμερική και
την Αυστραλία στο πρόσφατο πα-
ρελθόν. Να γιατί πρέπει να επιτα-
χύνουμε την διαστημική έρευνά.
ΟΙ Ιπτάμενοι Δίσκοι
'Αλήθεια, τι συμβαίνει με τους
ιπτάμενους δίσκους; Για πολλά χρό-
νια οί Ρώσοι ειρωνεύονταν τη "Δυ-
τική υστερία" γύρω από τους ιπτά-
μενους δίσκους, Και δεν είναι πολύς
καιρός, πού ή «Πράβδα» έδημο-
σίευσε μια επίσημη διάψευση για
την ύπαρξη τέτοιων αντικειμένων.
Πριν 18 χρόνια όμως ένας στρατη-
γός της αεροπορίας διορίσθηκε πρόε-
δρος μιας Ρωσικής επιτροπής πού
άποστολή της είναι να εξετάσει όλες
τις εκθέσεις περί «'Αγνώστων Ιπτα-
μένων Αντικειμένων». Αν παραμε-
ρίσουμε τους φαντασιόπληκτους και
τα θύματα ομαδικής υστερίας, απο-
μένει ενας σεβαστός αριθμός νηφά-
λιων παρατηρητών φαινομένων, ό-
πως αυτών για ιπταμένους δίσκους,
πού οί εκθέσεις τους δεν μπορούν
να περιφρονηθούν σαν άνευθυνολο-
γίες. 'Ανάμεσα τους είναι άνθρωποι,
πού γνωρίζουν καλά τα ουράνια φαι-
νόμενα. Δεν γνωρίζω, τι είναι τα
ανεξακρίβωτα ουράνια αντικείμενα.
Δεν θέλω να πω,, ότι αποδείχθηκε,
ότι είναι ιπτάμενα αντικείμενα, πού
προέρχονται από άγνωστες διάνοιες,
αν και πολύ λίγες αντιρρήσεις θα
μπορούσαν να εγερθούν εναντίον μιας
τέτοιας υποθέσεως. Στό έβδομο διε-
θνές συνέδριο ερευνητών αγνώστων
ιπταμένων αντικειμένων, το 1967, ο
καθηγητής Χέρμαν Όμπερτ, πού
είναι γνωστός σαν ό «πατέρας των
ταξιδιών του διαστήματος», είπε
ότι τα αντικείμενα αυτά εξακολου-
θούν να αποτελούν ένα έξω - επιστη-
μονικό πρόβλημα, είναι πιθανό τα
διαστημόπλοια αυτά να προέρχον-
ται από άλλους κόσμους. Ό δρ.
Όμπερτ είπε: «Προφανώς τα όντα,
πού εξαπολύουν αυτά τα αντικείμε-
να, να βρίσκονται σε πιο προχωρη-
μένο στάδιο πολιτισμού από μας και
θα μπορέσουμε να μάθουμε πάρα πο-
λά από αυτά, «άν τα πράγματα εξελι-
χθούν καλά».
27
 Έχουμε κανένα αδιαμφισβήτητο
στοιχείο ότι ένας «ιπτάμενος» έπεσε
ποτέ στη Γη; Άς εξετάσουμε το
εξαιρετικό γεγονός, πού συνέβη στίς
30 Ιουνίου 1908 στη Σιβηρία. Μια
πύρινη σφαίρα διέσχισε τον ουρανό
και χάθηκε στις στέπες. Επιβάτες
του Υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου
είδαν μια φλεγόμενη μάζα, πού κα-
τευθυνόταν από το νότο προς το βορ-
ρά. Ακούσθηκαν εκρήξεις και σει-
σμικές δονήσεις σε πολλά μέρη του
κόσμου. Ό θόρυβος ακούσθηκε σε
ακτίνα 600 μιλλίων. 'Ολόκληρα κο-
πάδια τάρανδοι εξοντώθηκαν. Νομά-
μάδες περιδινήθηκαν στον αέρα μα-
ζύ με τις σκηνές τους. Ή πρώτη
επιστημονική εξερεύνηση έφθασε επί
τόπου μόλις το 1927. Περίμενε να
βρει ένα κρατήρα γιγάντιου μετεω-
ρίτη. Έπεσε έξω στους υπολογι-
σμούς της. Οί γεωτρήσεις πού έγι-
ναν δεν απεκάλυψαν κανένα ίχνος
μετεωρίτη. Αντίθετα, διαπιστώθη-
κε, ότι εϊχε γίνει μια τρομακτική
έκρηξη. Δένδρα σε απόσταση 37 μίλ-
λια από το κέντρο της εκρήξεως εί-
χαν κουρευθεί στίς κορυφές τους.
Κοντύτερα στο σημείο της εκρήξεως,
το έδαφος έγινε άγονο. Τα δέντρα
είχαν απογυμνωθεί και ξεραθεί και
έμοιαζαν με τηλεγραφόξυλα. Πριν
άπο έξη χρόνια μια άλλη ομάδα επι-
στημόνων πήγε στο ίδιο μέρος. Εφο-
διασμένη με σύγχρονα όργανα μπό-
Ή περίφημη ταφική πλάκα από το «Ναό των Επι-
γραφών» του Παλένκε στο Μεξικό. Ένας αστροναύ-
της όδηγεί ένα διαστημόπλοιο.
28
ρεσε να διαπιστώσει, ότι στο ση-
μείο εκείνο είχε εκπεμφθεί μεγάλη
ποσότητα ραδιενέργειας. Δέντρα σε
απόσταση 11 μίλλια από το κέντρο
είχαν εκτεθεί σε τόσο ισχυρή ακτι-
νοβολία, πού μπορούσε να προκαλέ-
σει την ανάφλεξη τους. Οί επιστή-
μονες κατέληξαν στο συμπέρασμα,
ότι πρέπει να έγινε μία πυρηνική
έκρηξη και ύπολόγησαν ότι, ή τε-
ράστια ενέργεια πού άκτινοβολήθη-
κε, αντιστοιχούσε στην καταστροφι-
κή δύναμη μιας άτομοβόμβας των
δέκα μεγατόννων. Πολλές θεωρίες
διατυπώθηκαν για την πυρηνική αύ-
τη έκρηξη του 1908. Μία Ρωσική
υπόθεση ήταν, ότι διανοούμενα όντα
άπο άλλο πλανήτη είχαν επιχειρή-
σει να έλθουν σε επαφή με την Γη
χρησιμοποιώντας μία δέσμη άκτί-
νων λέιζερ πολύ ισχυρή. Προτιμώ
τη γνώμη εκείνων, πού υποπτεύον-
ται, ότι ή έκρηξη του μετεωρίτη
προκλήθηκε από διάρρηξη της στή-
λης ενεργείας ενός αγνώστου δια-
στημοπλοίου. Φανταστικό; "Ισως,
άλλα αυτό σημαίνει αναγκαστικά
ότι είναι και αδύνατο; Υπάρχει και
ένα άλλο γεγονός, πού επιθυμώ να
υπογραμμίσω. Ή ραδιενέργεια γύ-
ρω από το κέντρο της εκρήξεως στη
Σιβηρία είναι ακόμα και σήμερα
δύο φορές υψηλότερη από άλλού.
Επισταμένη έρευνα των δέντρων
και των ετήσιων δακτυλίων τους
επιβεβαίωσε σημαντική αύξηση της
ραδιενέργειας από το 1908 και έδώ,
Τώρα πού προσεδαφισθήκαμε στη
στη Σελήνη ανοίξαμε το πνεύμα μας
στα ταξίδια στο Διάστημα, και επει-
δή γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα
διαστημικά ταξίδια, μπορούμε να
εμβαθύνουμε στα μεγάλα μυστήρια
της ιστορίας, με μάτια πιο ανοιχτά
και χωρίς προκαταλήψεις από άλλο-
τε. Άς προσέξουμε π,χ. το πέτρινο
ανάγλυφο ενός αρχαίου θεού, πού
ανακαλύφθηκε στο Παλένκε του Με-
ξικού. Μία μελέτη ανεπηρέαστη, χω-
ρίς προκαταλήψεις αύτού του ανά-
γλυφου θα έβαζε σε σκέψη και τον
πιο πεισματάρη άρνητή, Ένα άνθρώ-
πινο όν κάθεται σ' ένα όχημα με το
πάνω μέρος του σώματος του να
γέρνει προς τα εμπρός, σαν να ήταν
μοτοσυκλεττιστής. Σήμερα κι' ένα
μικρό παιδί θα καταλάβαινε ότι, το
όχημα αυτό είναι ένας πύραυλος. Εί-
ναι μυτερό εμπρός, ύστερα αλλάζει
και παρουσιάζει αύλακιές, πλαταί-
νει και καταλήγει στη ουρά, πού
πετά φλόγες. Το σκυμένο όν κάνει
αρκετούς ανεξακρίβωτους έλεγχους,
και με το αριστερό του πόδι πατά
σ' ένα είδος πηδαλίου. Φορεί κοντό
καρρέ πανταλόνι με πλατιά ζώνη,
Στό κεφάλι του διακρίνονται σω-
ληνώσεις και στην κορυφή υπάρχει
κάτι, πού μοιάζει με κεραία. Ό τα-
ξιδιώτης αυτός του Διαστήματος, για-
 δέν θα αργήσει να ωριμάσει ο καιρός
που θα καταπιασθούμε με τα
μυστήρια του παρελθόντος χωρίς
προκατάληψη, καί με τη χρησιμο-
ποίηση όλων των τελευταίων επι-
τευγμάτων της τεχνολογίας. Δεν εί-
ναι δικό μας φταίξιμο, αν το πέτρινο
ανάγλυφο ενός ταξιδιώτη του Δια-
στήματος υπάρχει στο Μεξικό. Βα-
ρύ το φταίξιμο είναι να τα ξέρεις
όλα αυτά και να άρνήσαι να τα πά-
ρεις στα σοβαρά, Ό άνθρωπος έχει
εμπρός του ένα λαμπρό μέλλον, ένα
μέλλον, πού θά υπερέχει πολύ από
το λαμπρό παρελθόν του. Χρειαζό-
μαστε την έρευνα του Διαστήματος
καί χρειαζόμαστε καί το θάρρος να
θεμελιώνουμε σχέδια, πού σήμερα
φαίνονται αδύνατα.

_ Πως φαίνεται ή Γη από ψηλά

Ή ανατολική όψη τον Στόουνχετζ, του αινιγματικού αυτού, μεγαλιθικού
μνημείου. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπήρξε ένα τέλειο αστε- Ό τουρίστας του Διαστήματος,
ροσκοπείο. Ποίοι ήταν οι κατασκευαστές τον; πού οι περιπέτειες του περιγράφον-
ται στο έπος, ήταν ένας άντρας, που
τον έλεγαν Ένκιντοΰ. Στήν εβδόμη
τι δέν υπάρχει καμμία αμφιβολία γραφία δείχνει την ακριβή θέση πινακίδα του Έπους του Γιλγαμές,
για την ιδιότητά του αυτή, όχι μόνο των αστέρων πριν από 10.000 χρό- της μυθολογίας Σουμερίων, διαβά-
είναι σκυμμένος εμπρός αλλά και νια. Με τι τεστ, με ποια διαίσθηση ζουμε, ότι, ο Ένκιντού «πέταξε επί
κοιτάζει με έντεταμένη προσοχή σε οι πρωτόγονοι κάτοικοι των σπη- τέσσερες ώρες πιασμένος από τα νύ-
όργανα, πού είναι τοποθετημένα εμ- λαίων κατόρθωσαν να σχεδιάσουν χια ενός μπρούτζινου άϊτού», Και
πρός του. Το μπροστινό του κάθισμα τους αστέρες στη σωστή τους θέση; ή Ιστορία συνεχίζεται έτσι: «Καί πέ-
χωρίζεται με ορθοστάτες από το πί- Άπό τι εργαστήρια προήλθαν οι ταξε ψηλότερα άλλες τέσσερες ώρες
σω τμήμα του οχήματος, στο όποίο κρυστάλλινοι φακοί; Και τα κοσμή- και είπε. Κοίταξε κάτω τη στεριά,
διακρίνονται κιβώτια, κύκλοι και ματα από λειωμένη πλατίνα, πώς πώς μοιάζει; Κοίταξε τη θάλασσα,
σπείρες. Αυτό το ανάγλυφο άραγε κατασκευάσθηκαν; πού βρέθηκαν σ' πώς σου φαίνεται; Καί ή στεριά
δεν έχει να μας πει τίποτα; Είναι ένα οροπέδιο στο Περού. Πώς μπό- έμοιαζε με χυλό καί ή θάλασσα με
φαντασιοπληξία να το συσχετίσει κα- ρεσαν να λειώσουν την πλατίνα, άφού γούρνα γεμάτη νερό». Είναι φανερό
νείς με τα διαστημικά ταξίδια; αρχίζει να λειώνει σε θερμοκρασία λοιπόν ότι, κάποιο ζωντανό όν πρέ-
1.800 βαθμών Κελσίου; Εφ' όσον πει να είδε τη Γη από μεγάλο ύψος.
είμαστε προετοιμασμένοι να δεχθού- Ή αφήγηση είναι τόσο ακριβής,
Άλλες ενδείξεις
με, ότι υπήρχε ένας υψηλότερος πο- ώστε αποκλείεται να είναι προϊόν
Στό Λίβανο υπάρχουν κομμάτια λιτισμός ή μια, το ίδιο ανεπτυγμένη, καθαρής φαντασίας. Ποιος θα μπο-
βράχου, σαν γυαλί, πού ονομάζονται τεχνολογία πριν από τη δική μας, ρούσε να πει πώς ή στεριά έμοιαζε
τηκτίτες, σ' αυτά ό αμερικανός δρ. δεν μας απομένει τίποτα άλλο από με- χυλό και ή θάλασσα με γούρνα,
Σταίαρ ανακάλυψε ισότοπα ραδιε- το να δεχτούμε τη θεωρία μιας επι- αν δεν υπήρχε κάποια ιδέα, γιά το
νεργού άργιλίου. Στήν Αίγυπτο και σκέψεως από το Διάστημα. Και άλ- πώς φαίνεται ή Γη από ψηλά; Σέ
στο Ιράκ βρέθηκαν κρυστάλλινοι λο μυστήριο από το παρελθόν μπο- άλλη πινακίδα διαβάζουμε ότι ένα
φακοί, πού σήμερα μόνο με τη χρή- ρεί να δει κανείς στό Περού. Όχι μεγάλο σύννεφο σκόνης ήλθε άπό
ση οξειδίου του καισίου μπορούν να μακρυά από την σημερινή πόλι Κού- μακρυά. Οι ουρανοί βρυχήθηκαν, ή
κατασκευασθούν, άλλά και το οξεί- σκο, μέσα σ' ένα κρατήρα στη βουνο- Γη σείσθηκε καί τέλος «ό θεός-ήλιος
διο του καισίου μόνο με ηλεκτροχη- πλαγιά, ό επισκέπτης πέφτει πάνω ήλθε καί άρπαξε τον 'Ενκιντού με
μική επεξεργασία κατασκευάζεται. σ' ένα ογκόλιθο γιγάντιο. Έχει ύψος δυνατά φτερά καί γαμψά νύχια».
Στήν Αίγυπτο υπάρχει ένα κομμά- τετραόροφου σπιτιού καί είναι σκα- Υστερα ανακαλύπτουμε με κατά-
τι ύφασμα τόσο λεπτό, πού σήμερα λισμένος με τρόπο πολύ αριστοτε- πλήξη ότι, καθώς μεταφερόταν μα-
μόνο σε ειδικό εργοστάσιο και από χνικό. Έχει σκαλοπάτια και σπεί- κρυά, ο Ένκιντού «ένοιωσε ότι ένα
πολύ ειδικευμένο τεχνίτη θα μπο- ρες. Ποιος μπορεί να φαντασθεί ότι μεγάλο βάρος είχε προστεθεί στο σώ-
ρούσε να ύφανθεί. Ξηρές ηλεκτρικές ανθρώπινα χέρια ξέθαψαν, καί σκά- μα του καί πώς το σώμα του είχε
μπαταρίες, πού λειτουργούν με βά- λισαν αυτόν τον ογκόλιθο; Ποια δύ- γίνει βαρύ σαν ογκόλιθου». Πώς
ση τη γαλβανική αρχή, επιδεικνύον- ναμη τον αναποδογύρισε; Ποιές τι- μπορούσαν να ξέρουν οί αρχαίοι
ται στο Μουσείο της Βαγδάτης. Στό τάνιες δυνάμεις δούλεψαν εδώ; Πότε χρονικογράφοι ότι το βάρος του σώ-
ίδιο Μουσείο ό επισκέπτης μπορεί θα γίνει ένα αποφασιστικό βήμα για ματος γίνεται βαρύ σαν μολύβι σε
να δει ηλεκτρικά στοιχεία με χάλ- μια πειστική απάντηση στα προϊ- ορισμένη επιτάχυνση; Το ότι ένας
κινα ηλεκτρόδια καί ένα χάλκινο ηλε- στορικά αινίγματα; Δεν ζητώ από αστροναύτης πιέζεται επάνω στο
κτρολύτη. Στήν ορεινή περιοχή του άλλους να ασπασθούνε τις θεωρίες κάθισμα του από την δύναμη της
Κοχιστάν, στην 'Ασία, μια σπηλαιο- μου, αλλά περιμένω καί ελπίζω, ότι βαρύτητας κατά την απογείωση, όλα
29
έχουν υπολογισθεί από πρώτα, 'Αλλά
οι αρχαίοι χρονικογράφοι πώς το
ήξεραν αυτό;
Άλλα στοιχεία
Όσο προσεκτικότερα μελετούμε
τα αρχαία μυστήρια, τόσο πολλα-
πλασιάζονται οί ενδείξεις, πού είναι
υπέρ της θεωρίας μου. Και τόσο
περισσότερο πείθομαι, ότι άστρο-
ναύτες άπό άλλο πλανήτη επισκέ-
φθηκαν τον πλανήτη μας και έγιναν
οι θεοί του γήινου ανθρώπου. Το
1900 Έλληνες σφουγγαράδες βρή-
καν ένα παλιό ναυάγιο φορτωμένο
μαρμάρινα και μπρούτζινα αγάλμα-
τα στα ανοικτά των Αντικυθήρων.
Αυτοί οί καλλιτεχνικοί θησαυροί δια-
σώθηκαν και οί σχετικές έρευνες
έδειξαν ότι το πλοίο πρέπει να είχε
βουλιάξει γύρω στην εποχή του Χρι-
στού. Ανάμεσα στα ευρήματα αυτά
ήταν ένα όμορφο κομμάτι μέταλλο,
πού αποδείχθηκε ότι είχε μεγαλύ-
τερη αξία από όλα τα αγάλματα
μαζύ. "Υστερα από συστηματική ε-
πεξεργασία, οί αστρονόμοι άνακά-
κάλυψαν ένα φύλλο από μπρούντζο
με κύκλους, επιγραφές και οδοντω-
τούς τροχούς και αμέσως κατάλα-
βαν ότι, οι επιγραφές πρέπει να έ-
χουν σχέση με την αστρονομία. Ό-
ταν καθαρίσθηκαν πολλά μέρη, ένα
παράξενο αντικείμενο ήλθε στο φως:
μια μηχανή με κινητούς δείκτες και
πολύπλοκες κλίμακες και ζυγούς.
Από τη μια πλευρά υπήρχε μια ά-
τρακτος, πού έθετε σε κίνηση όλους
τους οδοντωτούς τροχούς σε διάφο-
ρες ταχύτητες καθώς περιστρέφον-
ταν. Τους δείκτες προστάτευαν
μπρούτζινα καλύμματα, πάνω στα
όποια υπήρχαν μακρές επιγραφές.
Ό Αμερικάνος καθηγητής Σόλλα
Πράϊς είπε ότι το όργανο αυτό ήταν
είδος υπολογιστικής μηχανής, πού
με τη βοήθεια της παρακολουθού-
σαν τις κινήσεις της Σελήνης, του
Ήλιου και ίσως άλλων αστέρων -
πλανητών. Ή μηχανή, πού κατα-
σκευάσθηκε το 82 π.Χ., είναι τόσο
πολύπλοκη, ώστε είναι αδύνατο σχε-
δόν να είναι ή πρώτη στο είδος της.
Ή ύπαρξη του πλανηταρίου αυτού
— όπως και πολλών άλλων κληρο-
δοτημάτων του παρελθόντος — δια-
ψεύδει τις συνηθισμένες εξηγήσεις.
Την εποχή του Χριστού ή ίδέα
για ένα ουρανό με απλανείς αστέ-
ρες, πού να ελάμβανε υπ' όψη της
την περιστροφή της Γης, δεν υπήρ-
χε. Και ό Γαλιλαίος, πού «ανακάλυ-
ψε» τον αληθινό χαρακτήρα του ού-
ρανού μας, και διώχθηκε για τις
αιρετικές του αντιλήψεις, γεννήθηκε
μόλις 1500 χρόνια αργότερα.
30
Τα αγάλματα
Άλλο μεγάλο μυστήριο — μεγα-
λύτερο από όλα τα μυστήρια των
Πυραμίδων — βρίσκεται στο νησί
του Πάσχα, ένα μικρό κομμάτι ξη-
ράς σε απόσταση 2.250 μιλλίων από
την άκτή της Χιλής. 'Εδώ οί πρώ-
τοι Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι, πού
πάτησαν το πόδι τους στο νησί, στις
αρχές του 18ου αιώνος, δεν μπό-
ρεσαν να πιστέψουν στα μάτια τους.
Είδαν εκατοντάδες κολοσσιαία α-
γάλματα σκορπισμένα σε κάθε ση-
μείο του νησιού. 'Ολόκληροι ορει-
νοί όγκοι εϊχαν μεταμορφωθεί, η-
φαιστειογενείς βράχοι, σκληροί σαν
ατσάλι, είχαν κοπεί σαν ήταν βού-
τυρο. Εκατοντάδες γιγαντιαία άγάλ
ματα, πού μερικά έχουν ύψος δέκα
και είκοσι μέτρα και βάρος περί
τους πενήντα τόννους εξακολουθούν
ν' άντικρύζουν προκλητικά το ση-
μερινό επισκέπτη. Αρχικά οι κο-
λοσσοί αυτοί φορούσαν «καπέλλα».
Ή πέτρα για τα «καπέλλα», πού
ζύγιζαν περισσότερο από δέκα τόν-
νους το καθένα, είχε βγεί από λα-
τομεία, πού βρίσκονταν σε διαφορε-
τικά σημεία από την πέτρα των σω-
μάτων. Τα καπέλλα χρειάσθηκε να
υψωθούν στον αέρα για να τοποθε-
τηθούν πάνω στα κεφάλια των αγαλ-
μάτων. Ξύλινες πινακίδες, σκεπα-
σμένες με παράξενα σύμβολα βρέ-
θηκαν επίσης πάνω σε μερικά αγάλ-
ματα. Σήμερα. είναι αδύνατο να βροΰ-
με περισσότερα από δέκα κομμάτια
των πινακίδων στα μουσεία του κό-
σμου και καμμιά από τις επιγραφές
δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμη.
Πώς μπορεί να εξηγηθεί το μυστή-
ριο αυτών των γιγάντιων αγαλμά-
των; Ποιος τα έκοψε από το βρά-
χο; Πώς τα μετακίνησε; Ή συνη-
θισμένη εξήγηση ότι γιγάντιοι λίθοι
μετακινήθηκαν επάνω σε κυλίνδρους
δεν στέκει εδώ, όπως δεν στέκει και
στην περίπτωση των τεράστιων ογ-
κολίθων των Πυραμίδων. Γιατί κα-
νένα δέντρο δεν φύεται στο νησί αυ-
τό, πού δεν είναι τίποτα άλλο από
μικροσκοπική κηλίδα ηφαιστειογε-
νούς λίθου. Κι' αν ακόμα ευφάντα-
στοι άνθρωποι είχαν επιχειρήσει να
υποθέσουν ότί οί Αιγυπτιακές Πυρα-
μίδες είχαν κτισθεί από μια μεγάλη
στρατιά εργατών, αυτό ήταν αδύ-
νατο στο Νησ'ί του Πάσχα άπό έλ-
λειψη εργατικών χεριών. Το νησί
δεν μπορούσε να θρέψει περισσότε-
ρους από 2000 κατοίκους — μόνο
λίγες εκατοντάδες ζουν εκεί σήμε-
ρα — και ένα σημαντικό ποσοστό
του πληθυσμού έπρεπε να καλλιερ-
γεί τα άγονα χωράφια, να πηγαίνει
για ψάρεμα, ενώ άλλοι να υφαίνουν
και να φτιάχνουν σχοινιά.
Έργα - κολοσσοί
'Αλλά και αν ακόμα υπήρχαν 2000
άνθρωποι, δεν θα ήταν αρκετοί για
να σκαλίσουν αυτές τις κολοσσιαίες
μορφές πάνω στη σκληρή ηφαιστειο-
γενή πέτρα με υποτυπώδη εργαλεία,
έστω και αν δούλευαν μέρα καί νύ-
κτα. Τότε, ποιος έκανε αυτήν τη
δουλειά; Πώς τα κατάφεραν; Και
γιατί τα αγάλματα στέκουν γύρω
από την παρυφή του νησιού και όχι
στο εσωτερικό; Δυστυχώς οί πρώ-
τοι ευρωπαίοι, ιεραπόστολοι έκα-
ναν κάθε τι για να κρατήσουν το
σκοτεινό παρελθόν του μικρού νη-
σιού στο σκοτάδι. Έκαψαν τις πε-
ρισσότερες ξύλινες πινακίδες, απα-
γόρευσαν τις αρχαίες λατρείες και
εξαφάνισαν κάθε είδος παράδοση.
Άλλά παρά τις φιλότιμες προσπά-
θειες αυτών των ευσεβών ανθρώπων,
οι ιθαγενείς δεν έπαψαν να ονομά-
ζουν το νησί τους Γη των Άνθρώ-
πων - Πουλιών, όπως εξακολουθούν
να το ονομάζουν ακόμα και σήμερα.
Και ένας θρύλος πού διασώθηκε από
στόμα σε στόμα λέει ότι ιπτάμενοι
Το Εύρημα των Αντικυθήρων.
Στό σχέδιο αυτό αποδίδεται με με-
γάλη προσέγγιση το σύνολο του μη-
χανισμού όπως θα ήταν τον 1ο π.Χ.
αιώνα.. Ηταν ένας ηλεκτρονικός υ-
πολογιστής ή όχι;
άνθρωποι αποβιβάστηκαν εδώ καί
άναψαν φωτιές στους αρχαίους χρό-
νους. Ό θρύλος επιβεβαιώνεται από
γλυπτές αναπαραστάσεις ιπτάμενων
όντων με μεγάλα εκφραστικά μάτια,
Όλα τα αρχαιότερα βιβλία της άν-
θρωπότητος μιλούν χωρίς εξαίρε-
ση για θεούς πού διέσχιζαν τους ου-
ρανούς μέσα σε πλοία, για θεούς
πού ήλθαν από τ' άστρα, κατείχαν
τρομακτικά όπλα καί ξαναγύρισαν
στα άστρα. Γιατί λοιπόν δεν αναζη-
τούμε τους παλιούς θεούς; Οί ράδιο-
άστρονόμοι μας στέλνουν σήματα στο
Σύμπαν για να αποκαταστήσουν ε-
παφή με άγνωστες διάνοιες. Γιατί
να μη αναζητήσουμε πρώτα τα ίχνη
από άγνωστες διάνοιες πάνω στην
ίδια μας την Γη; Τα ίχνη αυτά
υπάρχουν καί είναι ορατά σε όλους
μας. Περί τα 2000 χρόνια πριν από
την χρονολογία μας οι Σουμέριοι άρ-
χισαν να καταγράφουν το ένδοξο πα-
ρελθόν του έθνους τους.
Οί Σουμέριοι
Δεν γνωρίζουμε από που ήλθαν
οι άνθρωποι άλλα γνωρίζουμε ότι
έφεραν μαζύ τους ένα ανώτερο πο-
λιτισμό ένα πιο προχωρημένο πολι-
τισμό πού επέβαλαν στους μισο-
βάρβαρους ακόμα Σημίτες. 'Η α-
στρονομία τους ήτο πάρα πολύ ανε-
πτυγμένη. Τα αστεροσκοπεία τους
επέτυχαν μετρήσεις της περιστρο-
φής της Γης πού δεν διαφέρουν από
τους σημερινούς υπολογισμούς παρά
μόνον κατά 0,4 του δευτερολέπτου.
Ας βγάλουμε λοιπόν τις παρωπίδες
καί ας δούμε το παρελθόν με νέα μά-
τια. Ας υποθέσουμε ότι οί Σουμέ-
ριοι- δέχτηκαν την επίσκεψη αστρο-
ναυτών από άλλον πλανήτη εδώ καί
χιλιάδες χρόνια. Αρχαίες πινακί-
δες δείχνουν ότι κάθε εικόνα θεού
συνδεόταν επίσης με ένα άστρο.
Τα άστρα εικονίζονταν όπως τα σχε-
διάζουμε σήμερα. Το αξιοσημείωτο
δε είναι ότι τα άστρα αυτά περιβάλ-
λονται από πλανήτες διαφόρων με-
γεθών. Πώς οί Σουμέριοι πού δεν
διέθεταν τα τεχνητά μέσα να παρα-
τηρούν τους ουρανούς ήξεραν ότι
κάθε αστέρι έχει πλανήτες; Μια πού
το ζήτημα των ταξιδιών στο Διά-
στημα δεν είχε τεθεί εδώ καί έκατο
χρόνια οι άμεσοι προγονοί μας δεν
ήταν δυνατόν να είχαν σκεφθεί για
το αν οί μακρινοί μας πρόγονοι, εί-
χαν δεχθεί επισκέπτες από το Διά-
στημα. Ας φαντασθούμε το φρι-
κιαστικό ενδεχόμενο ότι ό πολιτι-
σμός μας καταστράφηκε σ' ένα πό-
λεμο με βόμβες υδρογόνου. " Υ σ τ ε ρ α
από πέντε χιλιάδες χρόνια οί αρ-
χαιολόγοι θα εύρισκαν κομμάτια του
αγάλματος της Ελευθερίας. Σύμ-
φωνα με τον σημερινό μας τρόπο
«του σκέπτεσθαι» θα πίστευαν πώς
έχουν να κάνουν με άγνωστη θεότη-
τα, ίσως με ένα θεό του πυρός (λόγω
πυρσού), ή με ηλιακό θεό λόγω των
άκτίνων γύρω από το κεφάλι του
αγάλματος. Ποτέ δεν θα τολμού-
σαν να πουν, ότι είχαν εμπρός τους
απλώς ένα άγαλμα.
Αν θέλουμε να αποδυθούμε σε
σοβαρή προσπάθεια για την αποκά-
λυψη της αλήθειας οφείλουμε να αρ-
χίσουμε να αμφιβάλλουμε για το κά-
θε τι, πού δεχόμαστε άλλοτε σαν
αλήθεια. Επειδή οι θεωρίες μου δεν
συμφωνούν με το μωσαϊκό της πα-
τροπαράδοτης αρχαιολογίας, οί ει-
δικοί αρχαιολόγοι θα τις χαρακτη-
ρίσουν ουτοπίες. Άλλά. επιτρέπε-
ται να κλείνουμε τα μάτια μας καί
να βουλώνουμε τα αυτιά μας επειδή
νέες ιδέες χαρακτηρίζονται σαν αι-
ρετικές καί παράλογες; στο κάτω-
κάτω εδώ καί πενήντα χρόνια ή ιδέα
μιας προσεδαφίσεως στη Σελήνη ή-
ταν παράλογη. Τίποτα πια δεν είναι
απίστευτο. Όποιος δεν το παρα-
δέχεται αυτό σήμερα, θα συντρι-
βεί από την πραγματικότητα του Αινιγματικές avθρωπόμορφες φι-
αύριο. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, γούρες της παραλίας
τα γιγάντια βήματα της τεχνολογίας, Ήταν μνήμες θεών;
πού είδαν οι παππούδες μας, ήταν
το ίδιο ιλιγγιώδη στις μέρες τους... στους θεούς,, πού επισκέφτηκαν τη
οί σιδηρόδρομοι, ό ηλεκτρισμός, ό Γη με έπηνδρωμένα διαστημόπλοια.
τηλέγραφος, το πρώτο αυτοκίνητο, Μυστικά όπλα. καί απίστευτος πλού-
το πρώτο αεροπλάνο. Βλέπουμε έγ- τος τεχνικών επιτευγμάτων αρχί-
χρωμη τηλεόραση, την εξαπόλυση ζουν να ανακαλύπτονται πάλι σήμε-
των διαστημοπλοίων καί παίρνουμε ρα. Υπάρχει κάτι το αντιφατικό
φωτογραφίες μέσω των δορυφόρων. στην αρχαιολογία μας,: άνακαλύπτου-
Το παρελθόν είναι γεμάτο από άγνω- με ηλεκτρικές μπαταρίες, παράξενα
όντα με τέλειες στολές αστροναυτών,
ολόκληρη σειρά αδιανόητων πραγμά-
των στην απώτερη αρχαιότητα, αλλά
κανείς αρχαιολόγος δεν αναρωτήθη-
κε, πώς οί «πρωτόγονοι.» άνθρωποι.
απόκτησαν την ικανότητα να τα δη-
μιουργήσουν. Σήμερα κατέχουμε τα
μέσα να ανακαλύψουμε κάθε τι σχε-
τικά με το παρελθόν μας, Σύγχρονα
εργαστήρια θά πρέπει να αναλάβουν
το έργο της αρχαιολογικής έρευνας,
Οί αρχαιολόγοι οφείλουν να επισκε-
φθούν τα κατεστραμμένα κέντρα του
παρελθόντος με υπερευαίσθητα όρ-
γανα μετρήσεως. 'Αναμνήσεις από
το παρελθόν υπάρχουν. Τα πρά-
γματα, πού δεν ξαίρουμε σήμερα,
υπάρχουν κρυμμένα στο Σύμπαν.
Ισως μερικά μυστικά να διαλευκαν-
θούν.
Σήμερα, αύριο, κάποτε, Τό Σύμ-
παν δέν γνωρίζει χρόνο καί καμμιά
Ένα «Μοάϊ» στημένο σ' ένα βω- αντίληψη για το χρόνο.*
μό "αχού φορώντας καπέλλο" Erich von Daniken
31
 οι πολιτισμοί Των Πουλιών
με τα σιδερένια σώματα
Ή παράξενη μελαγχολία είναι τυπική στήν τέχνη
των ΟΛΜΕΚ. Στά γλυπτά είναι διάχυτη ή τάση
αυτή.
Ό συνεργάτης μας
Βασ. Γιαρήμουστας
μας ξεναγεί στο μυστήριο των
Πολιτισμών της Κεντρικής Αμερικής.
Σέ μια σειρά άρθρων θα αναφερθούμε στους πο-
λυάριθμους λαούς και πολιτισμούς, πού αναπτύχθη-
καν στην ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗ με χρονολογική ιστο-
ρική κατάταξη και θα εξετάσουμε την ανάπτυξη
τους, την κοινωνική μορφή, τις τέχνες και επιστή-
μες, πού διαμόρφωσαν μέχρι της τελικής παρακμής,
καταστροφής, υποταγής ή εξαφανίσεως τους χωρίς
ίχνη.
Θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε το πλήθος των
μυστηρίων, από τα οποία περιβάλλονται οί λαοί αυ-
τοί, τα ερωτηματικά πού μας θέτουν και πού είναι
αποτέλεσμα του γεγονότος ότι υπήρχαν κάποτε
όπως μας παρουσιάζονται σήμερα με την εκπληκτική
συναρπαστικότητα των μνημείων τους. Τα οποία
όμως δεν μας έξηγούν, γιατί οί πολιτισμοί αυτοί
σταμάτησαν να υπάρχουν ή γιατί χάθηκαν. Τα πάν-
τα καλύπτονται με πέπλο μυστηρίου, δημιουργών-
τας έτσι το θρύλο των χαμένων πολιτειών ή τους
θρύλους για τους πολιτισμούς «των πουλιών με τα
σιδερένια σώματα», πού ήρθαν από κάπου μακριά.
Πόλεις ολόκληρες σκεπασμένες από την πυκνή
βλάστηση των τροπικών δασών βουβές, έρημες, σιω-
πηλές, μάρτυρες φαντασμαγορικών τελετών, θαυμα-
στών ήμερών δόξας, πού περίμεναν καρτερικά τους
32
• ολμεκ ·
ΒΑΣ, ΓΙΑΡΗΜΟΥΣΤΑ
ριψοκίνδυνους εξερευνητές να τις αποκαλύψουν, να
μιλήσει για αυτές ξανά ό κόσμος. Άλλες κατα-
στραμμένες από βίαιο θάνατο, ζούσαν σε θρύλους,
πού μιλούσαν από γενιά σε γενιά για την περήφανη
κάποτε ύπαρξή τους.
Γράφοντας τις γραμμές αυτές αισθάνομαι να με
κατέχει ή συγκίνηση, ή χαρά και ή Ικανοποίηση,
ή ίδια πού ασφαλώς θα ένοιωσαν και οί πρώτοι
αρχαιολόγοι όταν υπερνικώντας τους κινδύνους, τις
δυσκολίες και με οδηγό μόνο παλιά χειρόγραφα
ή την φαντασία εύρισκαν τα πρώτα δείγματα των
πολιτισμών αυτών.
Οί πολιτισμοί, πού αναπτύχθηκαν στη ΜΕΣΟΑ-
ΜΕΡΙΚΗ, έκινήθηκαν σε μια περιοχή, πού σήμερα
πολιτικά περιλαμβάνει τα κράτη πού φαίνονται στο
σχήμ« (Ι) & σχήμα (2),
Όπως θα εξετάσουμε πιο κάτω, πιστευόταν ότι
οί πολιτισμοί των αμερικανικών φυλών δεν είχαν
συγγενική επαφή μεταξύ τους, ούτε κοινωνική σύν-
δεση και ότι ή τεχνική τους ήταν διαφορετική,
Το συμπέρασμα αυτό οφειλόταν στη γεωγραφική
μορφολογία του εδάφους. Φυσικές οροσειρές, πυκνή
βλάστηση, εύφορες περιοχές έπρεπε να περιόρι-
ζαν τη μεταναστευτική και εξερευνητική μετακί-
νηση τους.
Οί περισσότερες απ' τις κοινωνίες αυτές αναπτύ-
χθηκαν στις εσωτερικές πεδιάδες και στις οροσει-
ρές και λιγότερο σε περιοχές πού γειτόνευαν ρε

τις ακτές. Επομένως μια κάποια επαφή μεταξύ τους
για ανταλλαγή προϊόντων δεν ήταν αρκετή να επη-
ρεάσει την τεχνοτροπία, τους Με τις τελευταίες
όμως ανακαλύψεις διαπιστώθηκε ότι οί πολιτισμοί
των ΜΑΓΙΑ και ΑΖΤΕΚΩΝ, στηρίχτηκαν στους
παλαιότερους πολιτισμούς των άλλων φυλών και
αναπτύχθηκαν διαμορφώνοντας δική τους τεχνική.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ
Οί Αρχαιολόγοι συνήθως διαιροϋν την Ιστορία
από το 2.000 π.Χ. μέχρι την Ισπανική κατάκτηση
πού άρχισε με τον Κολόμβο, το 1493. Με τις ημε-
ρομηνίες της Ισπανικής κατακτήσεως συμφωνούμε,
εφ' όσον ήταν και ή αρχή του τέλους των πολιτι-
σμών αυτών και της καταστροφής τους με την δι-
καιολογία ότι έπρεπε να άκπολιτισθούν να προ-
σηλυτισθούν. Ή καταστροφή των μνημείων,γρα-
πτών, ή εξαφάνιση στοιχείων, των πολιτισμών αύ-
τών άποτελούν μετά την καταστροφή της Βιβλιο-
θήκης της Αλεξανδρείας από τους Ρωμαίους, το
δεύτερο ανεπανόρθωτο ιστορικό έγκλημα. 'Αλλά
το 2.000 π.Χ. είναι χρονολογικό όριο πολύ μικρό
για να περιλάβει ανάπτυξη τόσων πολιτισμών,· τό-
σων έργων τέχνης, μνημείων και πολέμων για την
επικράτηση της μιας φυλής επί της άλλης. 'Αφαιρώ
λοιπόν τη χρονική δέσμευση για τίς π.Χ. περιό-
δους, για τις όποιες θά αναφερόμαστε με τις λέξεις
περί ή περίπου εφόσον δέν μπορούμε να είμαστε
απόλυτα βέβαιοι.
'Από τις διάφορες ανασκαφές έχουμε τίς πρώτες
ενδείξεις, ότι γύρω στο 6.000 π.Χ., οί ιθαγενείς
φυλές άρχισαν να γνωρίζουν ορισμένα είδη φυτών,
και να αντιλαμβάνονται ότι ήταν αναγκαία για την
επιβίωση τους. 'Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει και
ό μερικός σχηματισμός συνοικισμών. Οί συνοικι-
σμοί αυτοί όμως δεν ήταν μόνιμοι, διαρκούσαν μόνο
όσο επαρκούσε ή υποτυπώδης διατροφή στην ορι-
σμένη περιοχή, ή γύρω από αυτήν. Όταν ή περίο-
δος τελείωνε, τότε τα νομαδικά φύλα μετακινούν-
ταν άλλου. Αυτό ήταν φυσικό, γιατί ό σχηματισμός
μονίμων χωριών και πόλεων προϋποθέτει, ακόμα
και σήμερα, ένα συνεχή εφοδιασμό με είδη διατρο-
φής σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ή κατάσταση
αυτή συνεχιζόταν για πολλά χρόνια. Ταυτόχρονα
όμως ή ανάγκη των φυτικών αυτών ειδών καί ό
συνεχής αγώνας για την εξεύρεση τους θα πρέπει
να ένέβαλλε την απλή σκέψη να προσπαθήσουν
να διαφυλάξουν μια ποσότητα από αυτά καί να την
παίρνουν μαζί τους στις μετακινήσεις τους. θα πρέ-
πει να συνέβαιναν καί διάφορα γεγονότα κατά τη
μεταφορά αυτή των ειδών. Δηλαδή άλλα από αυτά
να καταστρέφονταν, αλλά να παρέμεναν αναλλοίω-
τα, καί άλλα να έβγαζαν ρίζες έτοιμες να φυτρώ-
σουν.
Έτσι λοιπόν, από τίς καθημερινές απλές παρατη-
ρήσεις καί από τίς φυσικές βιολογικές εξελίξεις
σχημάτιζαν γνώσεις εμπειρικές. Παράλληλα όμως
ό χώρος, στον όποιο κινήθηκκν τα Ιθαγενή φύλα
έπρόσφερε πολλές φυσικές ποικιλίες αυτοφυών φυ-
τών, πού βοηθούσαν στη δημιουργία μιας μεταβα-
τικής εξελικτικής κατάστασης.
'Αποτέλεσμα όλων αυτών των συνεχών προσπα-
θειών καί εξελίξεων των διαφόρων ειδών, ήταν το
γεγονός ότι με την απόβαση των Ισπανών υπήρ-
χαν ή ΚΟΛΟΚΥΝΘΗ, ό πολτός της ΚΟΛΟΚΥΝ-
ΘΗΣ, το ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ, ή ντομάτα, ή γλυκοπα-
τάτα, ή ΚΟΚΚΙΝΟΠΙΠΕΡ1Α, ή ΒΑΝΙΛΙΑ, το ΚΑ
ΚΑΟ, το AVOCADO, εϊδος φρούτο», ή ΤΑΠΟΚΑ,
ή ΑΣΠΡΗ ΠΑΤΑΤΑ, ό ανανάς, ό καπνός, ως και
σειρές ακόμα φυσικών ειδών, που χρησιμοποιού-
'Αρχαιολογικές παρατηρήσεις στην Μεσοαμερική απέ-
δειξαν ότι με τον έλεγχο της εξελίξεως των φυτών
οί κάτοικοι παρήγαγαν είδη τροφών όπως ή κολοκύν-
θη, ό τοματοπολτός, τα φασόλια, προϊόντα τα όποία
ήταν άγνωστα ακόμη στο Παλαιό Κόσμο.
33
σαν για φάρμακα, αντιπυρετικά, αναλγητικά, εμε-
τικά, έφιδρωτικά, άντιδιαρροϊκά και πολλά άλλα,
πού σήμερα κατασκευάσθηκαν τεχνητά.
Στό ζωικό βασίλειο είχαν σαν κατοικίδια το σκύ-
λο, τον γάλο (ινδιάνο) και τον ίνδόχοιρο, την προ-
βοκάμηλο. Το κλειδί όμως της αναπτύξεως όλων
των λαών της ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗΣ ήταν το ΚΑΛΑΜ-
ΠΟΚΙ, γιατί ήταν ή βασική τροφή τους και χωρίς
αυτό δεν θα υπήρχε πολιτισμοί σαν τους ΟΛΜΕΚ -
ΤΟΛΤΕΚ - ΑΖΤΕΚ - ΜΑΓΙΑ. Αξίζει να αναφέρου-
με περιληπτικώς τον βοτανολόγο Paul C. Mangel-
sdorf και τον ανθρωπολόγο τον Dr. Richard Mac-
neish, οί όποιοι απέδειξαν τη διασταύρωση δύο ει-
δών καλαμποκιού και παράλληλα με τα πειράματα
τους έκαναν και ανακαλύψεις στη κοιλάδα του
Tehuacan.
Κατά το διάστημα 6.000 - 2.000 π.Χ., έχουμε μία
συνεχή εναλλαγή επιβιώσεως και έπικρατήσεως
των διαφόρων θρύλων μεταξύ τους, αλλά και μια
συνεχή πρόοδο κοινωνικής μορφής με σχηματι- Το κολοσσιαίο κεφάλι από την LA VENTA είναι
σμούς μόνιμων οικισμών, ανάπτυξη καλλιέργειας ενδεικτικό πορτραίτο ενός προσώπου του οποίου τα
και παρουσία πρώτων δειγμάτων κεραμεικής τέ- νεγρικού τύπον χαρακτηριστικά είναι πολύ φανερά,,
χνης. κυρίως ή μύτη και τα μήλα τον πρόσωπον. Το γλυ-
Ό πρώτος πολιτισμός, πού δημιούργησε μορφές πτό είναι θαυμάσιο. Διακρίνεται ένα είδος κράνους
τέχνης καί οργανώθηκε σε μια μόνιμη κοινωνία καί προστατευτικά αντικείμενα στ' αυτιά. Το ολικό
ήταν οί ΟΛΜΕΚ. του βάρος φτάνει τους 20 τόνους. Ανακαλύφτηκε το
Ό λαός αυτός ήταν εγκατεστημένος στο βόρειο- 1939 από τον MATTHEW STIRLING του SMITH-
κεντρικό τμήμα του ΜΕΞΙΚΟΥ κοντά στις ακτές SONIAN INSTITUTION, ό όποιος υπαστήριξε ότι
του κόλπου CAMPECHE ανάμεσα σε ζούγκλες και ό πολιτισμός των ΟΛΜΕΚ ήταν προγενέστερος κάθε
βάλτους. Το όνομα ΟΛΜΕΚ αντιπροσωπεύει κατά άλλου στην Μεσοαμερική.
τους αρχαιολόγους, τον πολιτισμό τους καί την
ιδιόμορφη τέχνη τους. ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΙ
Τα κύρια κέντρα αναπτύξεως του ήταν τρεις πό- ΚΑΤΟΙΚΟΙ» . . . οί πρόγονοι μας έφθασαν μέσω
λεις, ή LA VENTA, το SAN LORENZO και ή της θάλασσας καί σε μια περιοχή βορείως της ση-
TRES ZAPOTES. Από την περιοχή αυτή οί ΟΛΜΕΚ μερινής Έπαρχίας VERACRUZ. Άπό εκεί ακο-
επιχειρούσαν μακρινά ταξίδια για να προμηθευθούν λουθώντας τα παράλια κατέβηκαν νότια καί κατέ-
τις πρώτες ύλες, πού είχαν ανάγκη. Χρησιμοποιού- ληξαν σε μια τοποθεσία, πού ονομάζεται ΤΑΜΟΑΝ-
σαν περάσματα μέσα από τις ζούγκλες, βουνά, πο- CHAN. Μεταξύ τους βρισκόταν καί ένας σοφός
ταμούς και φυσικούς δρόμους. Τοποθετούσαν ση- ηλικιωμένος άνδρας, πού κρατούσε όλα τα γραπτά,
μάδια για τον προσανατολισμό τους για την επι- τα βιβλία, τις ζωγραφικές. Έπειτα, μια μέρα εγκα-
στροφή τους. τέλειψαν ξαφνικά την TAMOANCHAN μεταφέ-
Ποιοι ήταν οί ΟΛΜΕΚ, Τι γλώσσα μιλούσαν; ροντας μαζί με όλα αυτά την εικόνα του θεού τους,
Και τι όνομα είχε ή γενέτειρα τους, πού σκεπάστη- Τέσσερες όμως απ' αυτούς αποφάσισαν να μεταδώ-
κε από τη Ζούγκλα; σουν τον πολιτισμό μόνοι τους. Έτσι διαίρεσαν
Για να δώσουμε μιαν απάντηση θα ανατρέξουμε το βιβλίο των ήμερων (260 μέρες), το βιβλίο των
στους θρύλους καί την παράδοση, πού αναφέρε- ετών, το βιβλίο των όνείρων ... καί ξεκίνησαν προς
ται στη γλώσσα NAHUALT καί αρχίζει. «Από διάφορες κατευθύνσεις . . . Έφθασαν σε μια τοπο-

Ή δραστηριότητα των ΟΛΜΕΚ δεν έδωσε μόνο σαν δείγματα τα κλασσικά μνημεία από
βασάλτη αλλά και εκατοντάδες μικρά αγάλματα διαφόρων μορφών. Αυτά είναι από ένα τάφο
από την LAS BOCAS, 35 μίλια ανατολικά της CHALCATZINGO. Τα αγαλματίδια αυτά
παρουσιάζουν διάφορες στάσεις καί άπεκονίσεις τύπων και χαρακτήρων συγγενικών σήμερα
λαών όπως τα No 5 και 6 πού μοιάζουν με αφρικανικά φύλλα.
 θεσία, πού ονομάζεται THETIHUACAN. Εκεί έκτι- έμοιαζε με μεγάλη κατσαρόλα ανάποδα θαμμένη
σαν πυραμίδες πρόν τιμή του ΗΛΙΟΥ και της ΣΕ- Ειδοποίησε τον ιδιοκτήτη της περιοχής καί με
ΛΗΝΗΣ», ανασκαφές βρήκαν το γλυπτό αυτό, πού είχε ύψος 2 μ
— Θα γνωρίζαμε όλη την ιστορία της γενέτει- και πολύ βάρος. Έτσι το άφησαν επί τόπου.
ρας πόλεως TAMOANCHAN, αν ό αυτοκράτορας ...Όταν έφθασα στη περιοχή, ζήτησα από τον
των AΖTEΚ ITZCOAL δεν έκαιγε τά ιστορικά βι- ιδιοκτήτη την άδεια να επισκεφθώ το σημείο της
βλία, πού υπήρχαν, δικαιολογώντας την ενέργεια άνακαλύψεως. Επήγαμε, και έμεινα κατάπληκτος.
του λέγοντας ότι «Δεν είναι ανάγκη όλος ο κοι- Είναι μια εργασία τέχνης, είναι χωρίς υπερβολές
νός λαός να γνωρίζει τα γραπτά αυτά». ένα θαυμάσιο γλυπτό, από βασάλτη. Έκείνο που
Μια ακόμα λεπτομέρεια για την ονομασία της μου προξενεί εντύπωση είναι ότι ή μορφή έχει
πόλεως TAMOANCHAN. Δεν υπάρχει αντιστοιχία Νεγροειδή χαρακτηριστικά μύτη, χείλια καί μήλα
στη γλώσσα των AZTEC. "Ισως να προήλθε από
τη λέξη TEMOOATOCHA, πού σημαίνει «Ζητού-
με τα σπίτια μας».
'Αλλά στη γλώσσα των ΜΑΓΙΑ υπάρχει ή λέξη,
Τα, πού σημαίνει «προς», ή λέξη "ΜΟΑΝ" πού ση-
μαίνει το μυθικό πουλί εξουσιαστής της κολάσεως
ή λέξη «CHAN» πού είναι ο αρχαϊκός σχηματισμός
του CAN ή CAAN, πού σημαίνει φίδι ή ουρανός.
Δηλαδή σε πλήρη μετάφραση μπορεί ν' αποδοθεί
«ή Χώρα του Φιδιοϋ - Πουλί» και επειδή ή γλώσσα
πάλι των ΜΑΓΙΑ είναι γεμάτη όμόνυμα, μπορεί να
εξηγηθεί καί ως «ή πόλις του Βροχερού Ούρανού».
'Η γενέτειρα πόλη TAMOANCHAN ίσως να
ιδρύθηκε στην ορεινή περιοχή της TUXLA (από ό-
που εύρισκαν και το υλικό της πέτρας), κοντά στη
πόλη TRES ZAPOTES. Στή περιοχή αυτή και γύρω
από την θαυμάσιας ωραιότητας λίμνη CATEMACO
υπάρχουν δεκάδες κώνοι μικρών ηφαιστείων, έπο-
μένως, στην πόλη LA VENIA ή κατασκευή της
πυραμίδας ήταν μια μίμηση ηφαιστείου, ήταν δη-
λαδή μια απομίμηση της φύσεως.
Οί ΟΛΜΕΚ λοιπόν, κατασκεύασαν το μνημείο
αυτό για να τους θυμίζει την αρχική γενέτειρα μη-
τρόπολη. 'Ανασκαφές όμως στη περιοχή TUXTLA
είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Τα ηφαίστεια Άλλο ένα άγαλμα από την La Aenta,
της περιοχής αυτής ήταν εν ενεργεία μέχρι τον 18
αιώνα. Έτσι λάβα καί πέτρες έχουν σκεπάσει τη προσώπου εξογκωμένα. Σκέπτομαι μήπως, καί αν
γύρω περιοχή καί οί μαρτυρίες βρίσκονται πολλά έχουν έλθει στη περιοχή Νεγρικές φυλές ή στοι-
μέτρα θαμμένες. χεία».
Το 1869 το περιοδικό ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Έτσι τελείωνε το σημείωμα. Τόσο σίγουρος όμως
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ δημοσίευσε ένα ήταν ό MELGAR για την παρατήρηση του αυτή.
σύντομο σημείωμα γραμμένο από τον J.M. MEL- ώστε προσπάθησε να συσχετίσει γεγονότα, που να
GAR πού έγραφε: το αποδεικνύουν.
«Το 1862 βρισκόμενος στο χωριό SAN ADRES Έτσι το 1871 γράφει μια θεωρία υποστηρίζον-
TUXTLA της πολιτείας VERA, GRUZ, MEXICO τας ότι ΝΕΓΡΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ είχαν ταξιδεύσει ως
έμαθα ότι. ένα κολοσσιαίο κεφάλι, είχε ανακαλυ- το κόλπο του MEXICO.
φθεί μερικά χρόνια πριν κατά τον εξής τρόπο: 'Ανεξάρτητα από την θεωρία του αυτή όμως πρέ-
Κάποιος χωρικός καθώς εργαζόταν στη φυτεία πει να σημειωθεί, ότι αξίζει την τιμή να χαρακτη-
ζαχαροκάλαμου στη πεδιάδα του SAN MARTΙN, ρισθεί σαν ο καθοδηγητής, που παρότρυνε τους με-
ανακάλυψε στην επιφάνεια του εδάφους κάτι, πού τέπειτα ερευνητές και τους παρακίνησε για την ανα-
Σειρά αγαλματιδίων πού βρέθηκαν στους τάφους του TLATILCO. Παριστάνουν μορφές
παρμένες απo διάφορες σκηνές της ζωής.
 κάλυψη τoυ πολιτισμού των ΟΛΜΕΚ
Το 1905 ό Γερμανός EDUARD SELEV και ή
γυναίκα του επισκέπτονται το σημείο αυτό, διακό-
πτοντας έτσι την πολύχρονη σιωπή της άνακαλύ-
ψεως. Άλλα καί πάλι, έπρεπε να περάσουν πολλά
χρόνια μέχρι το 1925.
Τον ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ του 1925 ό Δανέζος FRANS
BLOM συνοδευόμενος από τον 'Αμερικανό άνθρω-
πολόγο OLIVER LA FARGE αποβιβάζονται στο
μικρό λιμάνι TONALA, εκβολή του όμόνυμου πο-
ταμού και με ένα μικρό σκάφος ανέρχονται τον
ποταμό αντίθετα με τα ρεύματα και φθάνουν στην
LA VENTA για την οποία είχαν συγκεντρώσει πλη-
ροφορίες καί διάφορες ιστορίες.
Επακολουθεί ή ανακάλυψη της LA VENTA, της
μεγαλύτερης πόλεως του πολιτισμού των OLMEC,
και μεγάλου άριθμού γλυπτών. 'Ακόμη ένα κολοσ-
σιαίο κεφάλι ανακαλύπτεται άλλά οί δύο μελετη-
τές, για είρωνία της τύχης, δεν εξετάζουν τα στοι-
χεία υπό νέο πρίσμα, άλλά παραλληλίζουν τις από-
ψεις τους ότι τα ευρήματα καί οί ανακαλύψεις ανή-
κουν στον πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ. Μέχρι τη στι-
γμή εκείνη το όνομα OLMEC, πού κατά μετάφρα-
ση σημαίνει. «Ό λαός από την χώραν, που παρά-
γεται λάστιχο», υπήρχε από πολλά χρόνια πρίν,
από την Ισπανική κατάκτηση και αναφερόταν για
ένα λαό, πού βρισκόταν μεταξύ VERACRUZ καί
TABASCO αλλά κανείς από τους ερευνητές αρχαιο-
λόγους δεν καθιέρωνε και δεν όριστικοποιούσε την
ονομασία αυτή. Ισως όπως αναφέραμε και προη-
γουμένως, επειδή τα ευρήματα αυτά συσχετίζον-
ταν με τον πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ.
Το 1929 ό MARSHALL SAVILLE Διευθυντής
του Μουσείου ΙΝΔΙΚΟΥ της Ν. Υόρκης συγκρί-
νει τη τέχνη του γλύπτου στο SAN MARTIN με
μικρά αντικείμενα από JA DE (είδος Πράσινης
πέτρας) πού βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου
καί υποστηρίζει ότι είναι της αυτής τεχνοτροπίας
και ότι είχε δημιουργηθεί από ένα πολιτισμό πού
ονομαζόταν OLMEC. Έτσι αρχίζει να παρουσιά-
ζεται ή ονομασία αυτή στα επιστημονικά δελτία
και συγγράμματα.
Ό πρώτος άρχαιαλόγος που έξερεύνησε τις τοποθεσί-
ες των ΟΛΜΕΚ στο Βοριοανατολικό MEXICO ή-
ταν ό Frans Blom, ό οποίος μαζί με τόν Αμερι-
κανό συγγραφέα καί ανθρωπολόγο Oliver laFarge
ταξίδεψαν μέσα στίς ζούγκλες της VERACRUZ
καί τον TABASCO το 1925.
Στις παρατηρήσεις τους ανέφεραν ότι ό πολιτισμός,
πού ανακάλυψαν δεν ήταν ξεχωριστός, αλλά τα προ-
γονικά υπολλείματα πριν από την ανάπτυξη των
ΜΑΓΙΑ.
36
Το 1932 ό 'Αμερικανός αρχαιολόγος GEORGE
VAILLANT αναφέρει ότι από το 1928 ανακάλυπτε
αρχαία χωριά, οικισμούς στη κοιλάδα του MEXI-
CO, πού ανήκαν σε προκλασσικούς σχηματισμούς,
πρωτόγονης οργανωτικής αναπτύξεως, σύμφωνα με
τις απόψεις του MARSHALL SAVILLE και με την
ονομασία OLMEC.
Το 1932 επίσης ό 'Αμερικανός ιδιοκτήτης φυτειών
στη VERA CRUZ ό ALBERT WEYERSTALL,
ανακαλύπτει έρασιτεχνικώς ευρήματα στην περιοχή
TRES ZAPOTES. Όταν ό ίδιος επισκέπτεται την
πόλη VILLAHERMGSA στο TABASCO και εξε-
τάζει τα ευρήματα της περιοχής της LA VENTA
λέγει τα εξής:
«Όταν ρώτησα ένα αρχαιολόγο γι' αυτά τα παρά-
ξενα είδωλα, μου έγραψε ότι πρέπει να ανήκουν
σε ένα πολιτισμό αρχαιότερο των ΜΑΓΙΑ, δηλαδή
περίπου τρεις χιλιάδες χρόνια πριν ...».
Ποιος ήταν αυτός ό θαυμάσιος προφήτης;
Ό MATTNEW STIRLING ό όποιος το 1918 ήταν
σπουδαστής του Πανεπιστημίου της Καλλιφόρνιας,
όταν είδε μια φωτογραφία ενός αγάλματος από JADE
«το μωρό πού κλαίει» στο μουσείο του Βερολίνου,
άρχισε να σκέπτεται τις πιθανότητες της αναπτύ-
ξεως ενός πολιτισμοϋ ανεξάρτητου από τις άλλες
φυλές.
Μετά την αποφοίτηση του εργάζεται στο SMITH-
SONIAN INSTITUTION καί συνεχίζει να σκέπτε-
ται να συγκεντρώσει μεθοδικά πληροφορίες. Επί-
σης κάνει την έξης παρατήρηση: ότι αντικείμενα
με την ίδια τεχνοτροπία και από το ίδιο υλικό,
JADE, δεν είχαν βρεθεί μεταξύ των άλλων πολι-
τισμών της ΜΕΣΌΑΜΕΡΓΚΗΣ. . . Διάβαζε! τις ερ-
γασίες του BLOM καί LA FARGE καί ό,τι ακόμα
μπορεί να του χρησιμεύσει αργότερα. Έτσι λοι-
πόν, γύρω στα 1938 μεταξύ των αρχαιολόγων είχαν
αρχίσει να μεγαλώνουν οί αμφιβολίες, ότι ό πολι-
τισμός των OLMEC ήταν ίδιος με τον πολιτισμό
ΜΑΓΙΑ. Ό STIRLING επισκέπτεται το γλυπτό
κεφάλι του MELGAL καί παρατηρεί ότι το γλυ-
πτό αυτό είχε ανακαλυφθεί σε απόσταση ενός μιλίου
από ένα μικρό χωριό το TRES ZAPOTES. Εντυ-
πωσιάζεται από τη τέχνη του μνημείου και άπό
το μεγάλο αριθμό των αναχωμάτων (μικρών λόφων)
το ένα κοντά στον άλλο σε απόσταση 300 μ; περί-
που, καί φαινόταν πια καθαρά, ότι βρίσκεται στην
αρχαιολογική τοποθεσία μιας πόλεως.
Κατά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον ανα-
πτύσσει τίς απόψεις του, και κατορθώνει με την
υποστήριξη της Εθνικής Γεωγραφικής Υπηρεσίας
και του SMITHSONIAN INSTITUTION να οργα-
νώσει την πρώτη συστηματική αρχαιολογική ανα-
σκαφή στη περιοχή αυτή.
Υπερνικώντας όλες τις δυσκολίες άνεφοδιασμού,
οργάνωση αποστολής καί αρρώστιες παραμένει στη
περιοχή αυτή το 1939 και 1940. Κατά μία παρά-
δοξη τύχη τα περισσότερα μνημεία ανακαλύφθη-
καν αμέσως το πρώτο καιρό μετά από την αφίξή
του έκεί.
Μερικές απ' αυτές τις ανακαλύψεις είναι το STEL-
LA C πού είχε επιγραφές στη μία όψη και παρα-
στάσεις των ΟΛΜΕΚ στην άλλη.
Ό STIRLING αμέσως αναγνωρίζει ότι οί επιγρα-
φές άποτελούσαν μέρος του υπολογιστικού συστή-
ματος, πού χρησιμοποιούσαν οί ΜΑΓΙΑ κατά την
κλασσική Περίοδο.
 Ή στήλη αυτή αποδεικνύει, ότι οί ΟΛΜΕΚ σαν THOMPSON ειδικός για τον πολιτισμό των ΜΑ-
πολιτισμός και ανάπτυξη προϋπήρχαν των ΜΑΓΙΑ, ΓΙΑ και με την ιερογλυφική γραφή του προσπαθεί,
Για την παράσταση των αριθμών χρησιμοποιού- και εν μέρει το κατορθώνει, να ανατρέψει την θεω-
σαν μία γραμμή για το 5, μια τελεία για το ένα ρία του STIRLING μερικώς και να διασπάσει τους
και το μηδέν με σχήμα ωοειδές, το 4 με τέσσερες υποστηρικτές του. 'Υποστηρίζει ότι οί ΟΛΜΕΚ εί-
τελείες, το 6 με μια γραμμή και μια τελεία και το χαν αναπτυχθεί το 1200 μ.Χ.! και ότι οί επιγρα-
δέκα με δυο γραμμές. φές ήταν νεώτερες.
Όλα αυτά αποτελούν εν συντομία, πίνακες αρι- Παράλληλα ή συγκίνηση και ό θαυμασμός προς
θμών, πού περιέχουν καί κύκλους διαφόρων μεγε- τον Πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ αποκλείει κάθε σκέψη,
θών. Ό μεγαλύτερος κύκλος είναι το BACTUM, ότι υπήρξε και αρχαιότερος πολιτισμός. Το 1957
πού περιέχει 144.000 ημέρες, ακολουθεί το KATUM όμως οί μετρήσεις με ραδιοϊσότοπα άνθρακος (C 14)
με 7.200 ημέρες, ύστερα το TUN με 360 ήμερες από την LA VENTA απεδείκνυαν την ορθότητα
και το UINAL με 20 και τελευταίος, στο τέλος των ισχυρισμών του STIRLING. Οί OΛMEC ήταν
της στήλης, ό KIN μίας μέρας. Αριστερά από τους αρχαιότεροι των ΜΑΓΙΑ 1160-580 π.Χ. Ήταν ο
κύκλους υπάρχει ό συντελεστής, πού με αυτόν πολ- πρώτος πολιτισμός της ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗΣ. Καί
λαπλασίαζαν. ίσως οί ΟΛΜΕΚ ακόμη να ήταν πρόγονοι των
Τον Ιούλιο του 1941 ή ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩ- ΜΑΓΙΑ.
ΠΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΩΣΗ οργανώνει διάσκεψη με συμ- Βασίλης Γιαρήμουστας
μετοχή και Αμερικανών Αρχαιολόγων. Κατά το
Συνέδριο ό STIRLING ανακοίνωσε τις ανακαλύ-
ψεις και τα πορίσματα του για την τέχνη των ΟΛ-
ΜΕΚ και την τοποθέτηση της αναπτύξεως του πολι-
τισμού τους χρονολογικώς γύρω στο 1100 π.Χ. 'Αλλά
τον ίδιο μήνα, ένας άλλος αρχαιολόγος ό ERIC
Ό αρχαιολόγος Eduardo Contreras το 1955 βρήκε
τον πιο παράδοξο θησαυρό των ΟΛΜΕΚ. Θαμμένα
περίπου 60 εκ. κάτω από το έδαφος της γήςΐ μικρο-
σκοπικές φιγούρες ανδρών από υλικό JADE, και
γρανίτη το κάθε ένα με διαφορετικά χαρακτηρι-
στικά και όλα συγκεντρωμένα για κάπιο σκοπό τελε-
τής. 16 συνολικά αγαλματάκια και 6 στήλες με επι-
γραφές.
Το ίδιο γκρουπ τοποθετημένο σε αναπαράσταση όπως
βρέθηκε άφού πρώτα μεταφέρθηκε προσεκτικά κα-
θαρίσθηκε και συναρμολογήθηκε. (Σελ. 68 - 69).
 κοσμικές σαρκοφάγοι
ναοί διαστημόπλοια
PETER COLOSIMO
Μετάφραση: Κώστας Θεοφάνους
Το άρθρο αυτό είναι ένα από
τα κεφάλαια του βιβλίου του Teter
Colozino, «Αστροναύτες στην Προ-
ϊστορία» πού κυκλοφορεί στις εκ-
δόσεις « ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ »
Κοσμικές σαρκοφάγοι
Ένα πύρινο αυλάκι έσχισε το νυ-
χτερινό ουρανό σαν γιγαντιαίος διά-
των, κάτι έπεσε στην τούντρα, μέ-
σα σ' ένα σίφουνα από φλόγες. Το
έδαφος τραντάχτηκε, τα χορτάρια
καψαλιστήκανε. Το πρωΐ, όταν ό
ήλιος ξεπρόβαλε, μια εξωπραγμα-
τική σιλουέτα βγήκε από το σύννε-
φο του καπνοΰ πού είχε άπλωθεί
στον κάμπο και προχώρησε προς
τους ανθρώπους πού στεκόντανε τρο-
μοκρατημένοι και μαζεμένοι ο ένας
πλάϊ στον άλλον.
Ό αρχηγός της φυλής σηκώθηκε
θαρρετά και κραδαίνοντας το ακόν-
τιο πού το χρησιμοποιούσε για να
κυνηγάει αρκούδες, έκανε μερικά βή-
ματα προς την κατεύθυνση του ξέ-
νου. Γιατί όμως κρατούσε στο χέρι
του αυτό το ακόντιο; Επειδή ό ανε-
πιθύμητος ξένος εϊχε «ένα αλλόκο-
το τομάρι». ενα πρόσωπο άγριο, απ'
όπου πρόβαλαν δυο μάτια στρογ-
γυλά, πελώρια και περπατούσε σαν
κι' αυτούς πού έχουνε πλατυποδία.
Ό τολμηρός πολεμιστής πέταξε το
ακόντιο, πού χτύπησε τον άλλον,
αλλ' αναπήδησε «στο τομάρι του»,
χωρίς να τον πειράξει. Σ' απάντη-
ση, το «καταχθόνιο ον» σήκωσε το
38
Σειρά από τρούλλους με προεξέχουσα οροφή , ταράτσα ενός vaού στο
Μπαρομπουντούρ (Ίάβα),
ένα του πόδι (ή χέρι;) σκοπεύοντας
τον αντίπαλο του, πού αμέσως έπε-
σε ξερός καταγής,
Ό μάγος της φυλής, πού σίγου-
ρα είτανε πιο μυαλωμένος από τον
θερμόαιμο αρχηγό, σκέφτηκε πώς
έπρεπε αμέσως να καταλαγιάσει την
οργή αύτουνοΰ του τόσο επικίνδυ-
νου επισκέπτη, και έσπευσε να του
προσφέρει την ωραιότερη κοπέλα
της φυλής.
Ό πιο πάνω μύθος, σε διάφορες
παραλλαγές, είναι πασίγνωστος στους
κατοίκους της βόρειο - ανατολικής
Σιβηρίας, και ό καθένας παρουσιά-
ζει διαφορετικά τις αντιδράσεις αύ-
τού του «τέρατος πού βγήκε απ' τη
φωτιά». Μερικοί λένε πώς ό ξένος
δε φέρθηκε με μεγάλη αυστηρότητα,
και πώς δέχτηκε ευχαρίστως το δώ-
ρο, Άλλοι, αντιθέτως, διηγούνται
πώς αντέδρασε όπως θα αντιδρούσε
ό αυστηρότερος υπέρμαχος ηθικών
αρχών, καθόλου διατεθειμένος να
υποκύψει σε τέτοιου είδους προσ-
φορές.
'Από την τελευταία αυτή παραλ-
λαγή ίσως προέρχεται ή περίεργη
δεισιδαιμονία απέναντι στην αρκού-
δα, πού όλοι τη λκτρεύουνε σαν θεό,
πού τη φοβούνται και συνάμα τη μι-
σούνε, Όπως κι άv έχουν όμως τα
πράγματα, έχουμε την εντύπωση
πώς ή Ιστορία αυτή περιέχει στοι-
χεία ασυμβίβαστα με το πνευματι-
κό επίπεδο των πρώτων κατοίκων
της Σιβηρίας, πού είτανε αρκετά
χαμηλό. Γι' αυτό το λόγο, επιχει-
ρούμε να την ερμηνεύσουμε.
Μήπως λοιπόν εκείνο το «αλλό-
κοτο τομάρι» εϊτανε ενδυμασία (ίσως
ένα σκάφανδρο;) Εκείνο το «πρό-
σωπο με τα μεγάλα στρογγυλά μά-
τια», πού μας θυμίζει το ανθρωποει-
δές; της σπηλιάς των Κομπαρέλ, μή-
πως είτανε μια μάσκα (ή μια κά-
σκα); Το βαρύ περπάτημα του άγνω-
στου μήπως οφειλότανε στη φορε-
σιά του; Και αυτό πού έρριξε ξερό
τον πολεμιστή, μήπως είτανε ένα
όπλο;
Πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι
οι σημερινοί Σιβηριανοί Γιουκαγκί-
ροι κατοικούσανε παλιά την απέραν-
τη έκταση πού απλώνεται ανάμεσα
στα ποτάμια Λένα και Κόλυμα, την
Αρκτική Παγωμένη Θάλασσα και
τα όρη Βερκογιάνσκ (σήμερα οι
Γιουκαγκίροι κοντεύουνε να εξαλει-
φθούνε, και κατέχουνε μόνο την ανα-
τολική κάτω πλευρά του Ίντίγκιρ-
σκα)' αυτοί λοιπόν συνηθίζουνε «την
πορνεία της φιλοξενίας»: σαν σημά-
δι φιλίας, προσφέρουνε στους επι-
σκέπτες τις γυναίκες τους.
Σ' αυτούς τους Γιουκαγκίρους
θα βρούμε ίσως το κλειδί για τα
αινίγματα, πού θα μας ταξιδέψει χι-
λιάδες και χιλιάδες χιλιόμετρα, στα
γάλλο - κανταβρικά σπήλαια,
Μιλώντας για τίς αναπαραστά-
σεις, είχαμε σημειώσει τις βραχο-
γραφίες με «κωνική στέγη». Αυτές
έχουνε πολλές φορές από πάνω ένα
μακρόστενο σχέδιο, συχνότερα σε
αμβλεία γωνία. Άς ξαναγυρίσουμε
τώρα στους πίνακες του Αίμέ Μι-
σέλ F - 9 και Q - 11: Δεν παριστά-
νουν βεβαίως αιχμές βέλους, όπως
ειπώθηκε, και αυτό γίνεται πιο φα-
νερό στο Q - 11, πού μοιάζει με
αντικείμενο πού απομακρύνεται α-
κριβώς από κείνο πού ονομάσαμε
«κωνική στέγη».
Τι θα μπορούσε να είτανε αυτό
το σχέδιο; Ιπτάμενη συσκευή; Σκα-
λωσιά; Υπόστεγο;
Ας εξετάσουμε τώρα μιαν «ερω-
τική επιστολή», έτσι όπως τα κο-
ρίτσια της φυλής Γιουκαγκίρι την
χαράζουνε, σύμφωνα με μια πανάρ-
χαιη παράδοση, πάνω σε κορμούς
δέντρων. Αριστερά, το πολύ λεπτό
σίδερο του ακοντίου συμβολίζει ίσως
τον άντρα, το δεξί, το πιο παχύ, τη
γυναίκα. Το πλαίσιο συμβολίζει το
σπίτι, ενώ τα διαγώνια δοκάρια στην
κορυφή ύποδηλώνουνε τίς πίκρες και
τους καημούς.
Όλ' αυτά, στη δική μας γλώσσα,
θα μπορούσανε να ειπωθούνε έτσι:
«Εσύ φεύγεις κι' εγώ μένω. Εξαι-
τίας σου, κλαίω και θλίβομαι».
Μερικοί αποφαίνονται ότι το νόη
μα του διπλού αύτοϋ σχεδίου διέ-
φερε, αρχικά, από την ερμηνεία πού
δίνουμε εδώ, παραδέχονται πάντως
ότι ανέκαθεν είχε έννοια μελαγχο-
λικού αποχαιρετισμού. Είτανε ό απο-
χαιρετισμός των θεών πού έγκατα-
λείπανε τη Γη για να ξανανεβούνε
στον Ουρανό, από τον όποίο κατέ-
βηκαν.
Στούς περισσότερους πρωτόγο-
νους λαούς, ένα ακόντιο τοποθετη-
μένο κάθετα, δηλώνει άνοδο προς
το άπειρο. Ξέρουμε επίσης ότι οι
Τουνγκούζοι (Μογγόλοι, πού κατοι-
κούνε σε μιαν απέραντη περιοχή
έκτεινόμενη ανάμεσα στον ποταμό
Γενισέϊ και τον Ειρηνικό Ωκεανό,
και πού εδώ και αιώνες άπορόφη-
σαν τους Γιουκαγκίρους) κατέχουνε
ένα στοιχείο πού θα μπορούσε να
θεωρηθεί σαν συνδετικός κρίκος με-
ταξύ των προϊστορικών γαλλικών
σχεδιασμάτων και του «μυνήματος»
του σχήματος Το στοιχείο αυτό
είνα ένα ισοσκελές τρίγωνο, με τη
βάση του ημιτελή, μέσα στο όποιο
εγγράφεται κάθετα ένα ακόντιο. Ό-
μως εδώ δεν πρόκειται για ραβα-
σάκι, αλλά για σύμβολο μαγικό, πού
δείχνει τη σχέση του Θεοϋ με τον
Ουρανό και τη Γη, ενώ ή «κωνική
στέγη» παριστάνει, χωρίς καμιάν
αμφιβολία, την καθιερωμένη κατοι
κία των ιθαγενών, πού αποτελείται
είτε από κωνική σκηνή είτε από
μια ημικυκλική καλύβα.
Καί το όπλο με την αιχμή προς
τον ουρανό; Διαστημικός πύραυλος,
απαντούνε όσοι πιστεύουν στη θεω-
ρία ότι τη Γη μας την έπισκεφθήκα-
νε συχνά (σε πολύ μακρινές εποχές)
όντα με παλιότερο πολιτισμό, πού
προερχότανε από τα άστρα.
Κάποιοι άλλοι Σιβηριανοί, πού
«Ή ερωτική επιστολή των κοριτ-
σιών Γιουκαγκίρι», Μερικοί Ισχυρί-
ζονται ότι πρόκειται για άνάμνηση
αποχαιρετισμού των αρχαίων δια-
στημικών επισκεπτών.
είναι εγκαταστημένοι στις κατεχό-
μενες άλλοτε από τους Τουνγκού-
ζους κοιλάδες και πού ονομάζονται
Ζακούτοι, αποθέτουν τα φέρετρα
των νεκρών τους πάνω στα κλαδιά
των δέντρων ψάλλοντας ένα πένθιμο
τραγούδι πού λέει: «Κοιμηθείτε ...
Κοιμηθείτε ώσπου να κατεβούνε πά-
νω στα ολόλαμπρα άρματα τους, τα
πνεύματα απ' τ' αστέρια».
Ας προσθέσουμε εδώ ότι σε όλες
τίς πρωτόγονες φυλές της απέραν-
της ασιατικής ηπείρου υπάρχει αυτό
το περίεργο έθιμο, με μερικές πα-
ραλλαγές. Οι Γιουκαγκίροι άποθέ-
τουνε τα νεκροσέντουκα ψηλά πάνω
σε πασάλους, ενώ οι Τουνγκούζοι
τα τοποθετούνε λοξά πάνω σε ξύλι-
νες σκαλωσιές, πράγμα πού μας
αναγκάζει. να σκεφθούμε, άν θέλου-
με να είμαστε ρεαλιστές, πώς "κάτι"
είναι έτοιμο να εκτοξευθεί προς τόν
ουρανό, προς την κατοικία των Θεών,
Μήπως ένας πύραυλος;
Είναι μια ιδέα, πού είτε το Θέ-
λουμε είτε όχι, πρέπει να τη λάβου-
με υπ' όψη. Μια ιδέα εκφρασμένη
σε διαφόρων ειδών έργα κοκ. πού ή
πρωταρχική της έννοια ή χάθηκε ή
παραμορφώθηκε, αλλά διατήρησε,
σε όχι καθαρή φόρμα, το πρωταρχι-
κό της κύτταρο. Είναι ή περίπτωση
των οβελίσκων, των καμπαναριών
και των μιναρέδων,
Μερικοί υποστηρίζουνε και τώρα
ακόμη πώς πρέπει να θεωρούμε τα
μνημεία αυτά ασυνείδητη μίμηση
φαλλικών συμβόλων. Άλλά ή άπο-
ψη τούτη σήμερα, είναι απαράδεκτη
και νομίζουμε πώς ήδη το έχουμε
άποδείξει σ ένα βιβλίο μας, αναφε-
ρόμενοι στις αναμνηστικές στήλες
των Μάγιας.
Για να απορρίψουμε τίς υποθέ-
σεις αυτές, αρκεί να παρατηρήσου-
με τον οβελίσκο του Τούθμωση στο
Καρνάκ, ένα μονολιθικό κόκκινο γρα-
ν£τη ύψους 23 μέτρων, πού βρέθη-
κε κατά τίς ανασκαφές του Ασ-
σουάν.
Αρκεί επίσης να παρατηρήσουμε
κάποιο άλλο μνημείο, λιγότερο αρ-
χαίο, του οποίου τη φωτογραφία δεί-
ξαμε σε πολλούς φίλους, και τους
ρωτήσαμε να μας ποϋνε χωρίς να
Φέρετοο παιδιού Γιουκαγκίρου, που
έχει. άποτεθεί πάνω σε δυό πασά-
λαυς.
39
πολυσκεφθοΰνε τι παριστάνει Όλοι
μας απαντήσανε αδίστακτα «πύραυ-
λος», ενώ έπρόκειτο άπλούστατα
για το μιναρέ στο «Νέο Τζαμί» της
Κωνσταντινούπολης, Ή αλήθεια εί-
ναι πώς ο μιναρές αυτός μοιάζει κα-
ταπληκτικά με διαστημόπλοιο τοπο-
θέτημένο στην εξέδρα εκτόξευσης.
Οί ναοί και τα άστρα
Ναοί, διαστημόπλοια! 'Υπάρχει
άραγε συγγένεια ανάμεσα στις ποι-
κίλες αυτές κατασκευές πού τόσο
πολύ διαφέρουνε φαινομενικά; 0
Βιατσεσλάβ Σάιτσεφ διάσημος Σο-
βιετικός φιλόλογος, μέλος της Ακα-
δημίας Επιστημών της Λευκορω-
σίας, πού έχει συχνά συγκλονίσει
τον επιστημονικό κόσμο με τη δια-
τύπωση Θεωριών, περί αφίξεων «Ου-
ρανιδών» στον πλανήτη μας, το υπο-
στηρίζει κατηγορηματικά.
Ένα άρθρο του Σάϊτσεφ δημο-
σιευμένο στο σοβιετικό περιοδικό
«Νιέμεν» λέει: «Τα συμπεράσματα
μου τα συνάγω από μιαν άποψη
πού πριν άπό σαράντα χρόνια, τη
διατύπωσε ο Νικολάϊ Ρινίν, φίλος
και μαθητής του Κωνσταντίν Σιολ-
κόφσκι, πού πρώτος σχεδίασε δια-
στημόπλοια, ενώ ταυτόχρονα μελε-
τούσε το ενδεχόμενο ταξιδιών στο
Διάστημα».
Στό άρθρο εκείνο, ό Ρινίν υπο-
γραμμίζει ότι στις μυθολογίες δια-
φόρων λαών, υπάρχουν ιστορίες πού
μιλούν για πανέξυπνα όντα πού κα-
τοικούνε στο διάστημα, και πού έρ-
χονται συχνά να επισκεφθούνε τους
Γήινους.
Evας άλλος Σοβιετικός σοφός,
ο Μοντέστ Άγκρέστ, ασχολήθηκε
επισταμένα το 1959 με το πρόβλη-
μα αυτό, και κατέληξε σε μια σειρά
επιστημονικών υποθέσεων: «Οί μα-
κρινοί μας πρόγονοι θα πρέπει να
είδανε τους επισκέπτες του Διαστή-
ματος σαν όντα προικισμένα με υπερ-
φυσικές ικανότητες. Τα όντα αυτά
θα προσγειωθήκανε με μυστηριώ-
δεις συσκευές (διαστημόπλοια) και
είτανε πολύ φυσικό οι άνθρωποι, για
να τα θυμούνται αιωνίως, να άπο-
φασίσανε να χτίσουνε ναούς πού να
έχουνε το σχήμα των διαστημο-
πλοίων τους. Και οί ναοί είναι ένα
γνώρισμα όλων των δοξασιών και
όλων των θρησκειών».
Στά λεγόμενα απόκρυφα βιβλία
(αποκαλούνται έτσι τα θεόπνευστα
εβραϊκά ή παλαιοχριστιανικά συγ-
γράμματα πού ή Εκκλησία τα απορ-
ρίπτει) αναγράφεται ότι ό βασιλιάς
40
τελούνται αναγκαστικά από δυο τμή-
ματα: ένα πού προορίζεται να δια-
τρέξει διαπλανητικές αποστάσεις και
ένα άλλο πού χρησιμεύει για όχημα
ανάμεσα στο περιφερόμενο διαστη-
μόπλοιο και το ουράνιο σώμα το
όποιο έχει επιλεγεί σαν αντικειμε-
νικός σκοπός. Παράδειγμα το μη-
τρικό σκάφος στο «Σχέδιο Απόλ-
λων», από το όποίο αποσπάστηκε
το LEM για να προσεληνωθεί στο
δορυφόρο και σε συνέχεια να ξανα-
συνδεθεϊ με το διαστημόπλοιο.
0ι αναμνηστικές στήλες, τα καμ-
παναριά, οί μιναρέδες θυμίζουνε πυ-
ραύλους, ενώ τα κτίσματα με τις
Θολωτές στέγες, πού είναι άφθονα
στους παλιούς πολιτισμούς, θυμί-
ζουνε σέ πολλούς σοφούς — όχι μό-
νο σε Ρώσους — τού< «ιπτάμενους
δίσκους». Ό Σάιτσεφ προσθέτει πως
Άλλος περίεργος τάφος στη χώρα το σχήμα των «Βοστόκ» έχει πολλά
των Τουνγκούζων: ή ξύλινη αύτή κοινά σημεία με την αρχιτεκτονική
σαρκοφάγος φαίνεται σαν να τοπο- των Φοινίκων το ίδιο μπορούμε να
θετήθηκε έτσι για να διευκολύνει πούμε και για τα αμερικανικά «Τζέ-
μινι».
την άνοδο τον νεκροϋ προς τον ου-
Τη στήλη και το θόλο τα ξανα-
ρανό.
βρίσκουμε συνδυασμένα στις ινδικές
Δαυίδ αναλήφθηκε στον Ουρανό, ό- «στούπες» (επιτύμβια βουδιστικά
πού άγγελοι του έδειξαν την εικόνα μνημεία): «Ή επικρατέστερη μορ-
ενός κτιρίου, πού στο σχέδιο του φή στούπας», μας λέει ό Νίκολα
επρόκειτο να κτιστεί ο μελλοντικός
ναός της Ιερουσαλήμ. Όταν γύρισε Ό περίφημος οβελίσκος τον Τού-
στη Γη ο περίφημος βασιλιάς του θμωση στο Καρνάκ. Είναι ένας μο-
Ισραήλ, διέταξε αμέσως την κατα- νόλιθος από κόκκινο γρανίτη, ύψους
σκευή του ναού, ό όποιος κτίστηκε 23 μέτρων περίπου.
στον 10ο π.Χ. αιώνα.
Μήπως ή εικόνα του ναού είτα-
νε ή εικόνα ενός διαστημοπλοίου πού
είδε ο Δαυίδ;
Αυτό το ερώτημα θέτει ο Σάϊτσεφ,
και μας θυμίζει ότι στά αρχαία ινδι-
κά βιβλία γίνεται λεπτομερής περι-
γραφή των «ουράνιων πλοίων» και
του τρομερό» εξοπλισμού τους κα-
τόπιν αναφέρει αυτά πού έγραψε το
1937 ο Νικολάϊ Μπρουνόφ στο έργο
του «Δοκίμιο για την Ιστορία της
Αρχιτεκτονικής»:
«Ό συμβολισμός των ναών στη
μεγάλη Ασιατική Χερσόνησο δεν
έχει ακόμα αρκετά μελετηθεί. Ή
αρχιτεκτονική συνεχίζει πιστά μια
παράδοση λησμονημένη σήμερα, πού
ή μελέτη της θα μας οδηγούσε σε
μια καινούργια απεριόριστη συμβο-
λική ερμηνεία».
Εμείς οί σημερινοί δεν μποροΰ-
με φυσικά να ξέρουμε πώς είτανε
κατασκευασμένα εκείνα τα παρά-
ξενα διαστημικά οχήματα και επο-
μένως είναι αδύνατο να τα παραλ-
ληλίσουμε με τη φόρμα των γνω-
στών μας ναών. Εντούτοις ή αστρο-
ναυτική μας διδάσκει ότι τα δια-
στημικά οχήματα πρέπει να άπο-
Τούρκι, «αποτελείται από μια τε-
τράγωνη βάση κατασκευασμένη άπο
οκτώ βαθμίδες' επάνω στη βάση
αυτή στηρίζεται ένα είδος ανεστραμ-
μένης λεκάνης, έπιστεγαζόμενης άπο
έναν πύργο πού χωρίζεται σε τμή-
ματα, και τελειώνει σε μια κορυφή
διακοσμημένη με τα σύμβολα του
Ηλίου, της Σελήνης και της φω-
τιάς».
Σύμφωνα με τη βουδιστική συμ-
βολική, τα σκαλοπάτια συμβολίζου·
νε τους δρόμους πού οδηγούνε στη
θεία φώτιση, ή ανεστραμμένη λε-
κάνη την ίδια τη θεία φώτιση, οί
διαιρέσεις του πύργου τις διάφορες
θρησκευτικές έννοιες (ή ογδόη οδός,
οί δέκα γνώσεις, οί μυστικιστικές
δυνάμεις, κλπ.). Πρόκειται σίγουρα
για διάφορα στοιχεία πού είχανε
τελείως διαφορετική έννοια, και πού
οί βουδιστές τα προσαρμόσανε στίς
δικές τους ανάγκες. Αν δεχτούμε
τα συμπεράσανε στίς δικές τους άνάγ
κες. Άν δεχτούμε τα συμπεράσματα
των συγχρόνων μας επιστημόνων, θά
πρέπει ίσως να πιστέψουμε ότι ό
χωρισμός του πύργου σε διαμερί-
σματα αντιστοιχεί στο εσωτερικό
του διαστημικού σκάφους' ή ανε-
στραμμένη λεκάνη αντιστοιχεί στο
διαστημικό δχημα πού αναφέρει ο
Σάϊτσεφ· οι αναπαραστάσεις του Η-
λίου και της Σελήνης ύποδηλώνου-
νε τον προορισμό του διαστημο-
πλοίου' και τα σύμβολα της φωτιάς,
την ώστική δύναμη.
Οί ταράτσες μερικών ναών της
Ίάβας, όπου υπάρχουν τέτοιου εί-
δους κτίσματα, χαρακτηριστήκανε
όχι χωρίς λόγο, από τον Σάϊτσεφ
σαν «μνημεία της προϊστορικής α-
στροναυτικής». Όπως αποφαίνον-
ται και άλλοι Σοβιετικοί επιστήμο-
νες, παρόμοιος χαρακτηρισμός θα
μπορούσε ν' αποδοθεί σε πολυάρι-
θμους «θόλους», πού έκφράζουνε σε
οριζόντια έννοια ό,τι και οί «στού-
πες», ενώνοντας τους θόλους με μα-
κρουλά. κτίσματα: το διαστημόπλοιο
με το διαστημικό δχημα.
Τέτοιου είδους,κτίσματα συναν-
τούμε σε διάφορα μέρη της Γης,
πού άπέχουνε πάρα πολύ το ένα άπο
το άλλο. Για να πεισθείτε, αρκεί
να παρατηρήσετε τον ιρακινό ναό
(Χάλαφ) πού υψώνεται στο Άρπα-
κιγιάχ· τον αντίστοιχο του ναό της
Μεσαράς στην Κρήτη (2000 χρό-
νια π.Χ.)' ένα από τα πολυάριθμα
κτίρια, όπου λειτουργούσανε ατμό-
λουτρα, στην Ινδία' στη χώρα τού-
τη ή ιδέα του καθαρισμού δεότανε
ανέκαθεν με την πνευματική ανά-
ταση πού εκφραζότανε με αστρικά
σύμβολα, όπως τα σκαλισμένα επά-
νω στις «στούπες».
Το «Καρακόλ», αστεροσκοπείο στο
Κικέν Ίτζά (Γιουκατάν). 'Ολοκά-
θαρη είναι ή ομοιότητα τον με το
Μεγάλο Τέμενος της Ιερουσαλήμ.
Αν συγκρίνουμε τη φωτογραφία
πού εικονίζει το θόλο του περίφημου
«Καρακόλ» (αστεροσκοπείο στην πό.
λη στην πόλη Κικέν Ίτζά των Μά-
γιας, περιέργως ολόιδιο με τα ση-
μερινά) με τη φωτογραφία του τε-
μένους της Ιερουσαλήμ πού ανοι-
κοδομήθηκε από τους Άραβες τον
7ο αιώνα μ.Χ. πάνω στο χώρο όπου
είχαν κτιστεί οί ναοί του Σολομών-
τα και του Ηρώδη, μένουμε κατά-
πληκτοι από την ομοιότητα των δύο
κτιρίων, πού τα χωρίζουν εντυπω-
σιακές αποστάσεις σε χώρο και χρό-
νο.
Το ίδιο μπορούμε να πούμε και
για τα μεξικάνικα καλύβια, πού κα-
τασκευάζονται κατά την περίοδο
συγκομιδής του αραβόσιτου, τα κα-
μωμένα πάνω σε μοντέλα παρωχη-
μένης εποχής και για τα χωριά της
περιοχής Χαράν (βιβλική πόλη- της
Μεσοποταμίας, «πρωτεύουσα» των
αινιγματικών Σαβαίων, όπου ή λα-
τρεία της θεάς Σελήνης είτανε συ-
νυφασμένη με το σύμβολο της ημι-
σελήνου και του δίσκου, που υιοθε-
τήθηκε αργότερα από τους μουσουλ-
μάνους), καθώς και τους τάφους των
αναχωρητών του Έλ Κάσρ στην
όάση Ντάκλα της Αιγύπτου.
'Από την Αμερική ίσαμε τη Με-
Το Μεγάλο Τέμενος της Ιερουσα-
λήμ. Χτίστηκε από τους Άραβες
τον 7ο αιώνα, πάνω στον ίδιο χώρο
που κατέχανε οι ναοί τον Σολομών-
τα και τον Ήρώδη του Μεγάλου.
σόγειο, στο πλαίσιο των καταπλη-
κτικών αυτών συσχετίσεων, βρισκό-
μαστε μπροστά σε μιαν άλλη μεγά-
λη έκπληξη. Άς παρατηρήσουμε την
αναπαράσταση του ναού του Τενο-
κτιτλάν (πρωτεύουσας τών Αζτέκων
κοντά στη σημερινή πόλη του Με-
ξικού). Ό ναός αυτός είναι αφιερω-
μένος στο θεό Κουετζαλκοάτλ, γιό
του θεού του Ούρανού Μιξκοάτλ (φί-
δι του σύννεφου) και της θεάς της
Γης Κιπαλμάν (ξαπλωμένη ασπίδα),
και είναι μια τεράστια πυραμίδα με
σκαλοπάτια. Στόν τελευταίο όροφο
41
υψώνεται ένα μεγάλο κτίσμα κωνι-
κό, έπιστεγαζόμενο από ένα περίερ-
γο διακοσμητικό πού το κάνει να
μοιάζει με τον πύραυλο «Τζέμινι»
και μάλιστα πολύ περισσότερο απ'
όσο τα μνημεία πού αναφέρει ό Σάϊτ-
σεφ.
Ό μεξικανικός τούτος ναός θυμί-
ζει τους «τρούλλους» πού συναντού-
με στην περιοχή της Απουλίας,
στην Ιταλία, και πού είναι μικρό-
τεροι στο μέγεθος. Και δώ ό ίδιος
θόλος, με μυτερή κορυφή, περιβαλ-
λόμενος από βαθμίδες πού χρησιμεύ-
ουνε για σκάλα και πού οδηγούνε
στον άνω όροφο.
Όσο για τις φιγούρες στην κορυ-
φή των τρούλλων, πρέπει να σημειώ-
σουμε ότι πολλές μοιάζουν με στυ-
λιζαρισμένους φανταστικούς αστρο-
ναύτες. Ό Αμερικανός συγγραφέας
φανταστικών μυθιστορημάτων Ρίτ-
σαρντ Χάρισον κοιτάζει τις στέγες
τους, πού έχουν το σχήμα ανεστραμ-
μένου κυπέλλου, και λέει: «Θαρρώ
πώς βλέπω μεταφερμένα στην πρα-
γματικότητα τα φανταστικά αγάλ-
ματα των διαστημικών εξερευνητών
πού έχω περιγράψει σε κάποιο μου
μυθιστόρημα πού εκτυλίσσεται πά-
νω σ' έναν άλλο πλανήτη: μνημείο
στον άγνωστο κοσμοναύτη».
Αν αυτή ή «διδυμία» ανάμεσα
στην Απουλία και το Μεξικό μας
φαίνεται απίθανη, ας αναλογιστούμε
ότι πολλοί σοφοί είχανε ήδη διαπι-
στώσει εντυπωσιακές αναλογίες στην
αρχιτεκτονική έκφραση παλιών πο-
λιτισμών. Να τι γράφει, μεταξύ άλ-
42
Μια άποψη των περίφημων «τρούλ-
λων» της Απουλίας.
Άνω άριστερά: Αναπαράσταση καί
σχεδιάγραμμα ενός ναού σε σχήμα
«θόλου». Πολιτισμός Χάλαφ (Αρπα
κιγιάχ, βόρειο Ιράκ). Κάτω αριστε-
ρά: 'Αναπαράσταση και σχεδιάγραμ-
μα ενός αρχαίου ναού στη Μεσαρά
(Κρήτη), σε σχήμα «θόλου» χρο-
νολογείται από το έτος 2000 π.Χ.
Δεξιά: Πλάγια όψη και σχεδιάγραμ-
μα Ινδικού άτμόλουτρου. Άξιοπρό-
σεκτη ή εκπληκτική συγγένεια που
υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα τούτα
θολωτά κτίσματα.
λων, σχετικά ό Έντσο Μινκίλι;
«Οι τρούλλοι... παρουσιάζουμε μια
κάποια αναλογία με τις πινέτες της
Σαρδηνίες, με τις καζίτες της
Ίστρίας, με τα πέτρινα καλύβια των
Βαλεαρίδων Νήσων, με μερικά οι-
κήματα της Δορδόνης, της Ναβά-
ρας, της Καταλωνίας, των Λιγου-
ρικών Άλπεων, της Ιρλανδίας, των
'Εβρίδων, του Κουρδιστάν, όλες πε-
ριοχές γεωλογικά ομοιογενείς. Στήν
Απουλία αντιθέτως έχουνε έναν εν-
τελώς ιδιαίτερο χαρακτήρα, φτά-
νοντας σ' ένα στυλιζάρισμα — ή μάλ-
λον σε μιαν αρχιτεκτονική φινέτσα—.
Ειδικά στην περιοχή του Άλμπερομ-
πέλλο, πού είναι ή πόλη των τρούλ-
λων, και στις επαρχίες Λοκοροτόν-
το, Μαρτίνα Φράνκα, Φαζάνο, Τσι-
στερίνο, Καστελάνο: και Πουτινιάνο.
»Πώς προήλθε ό τόσο μυστηριώ-
δης αυτός οικοδομικός τύπος, και
ποια σχέση ή αναλογία μπορεί να
έχει με τα κτίσματα άλλων χωρών;
Πολλοί έχουν εγκύψει πάνω σε τοϋ-
το το αίνιγμα, και δώσανε διάφορες
απαντήσεις· θεωρούμε ενδιαφέρον να
εκθέσουμε μερεκές από τις υποθέ-
σεις αυτές, πού είναι οί πιο τεκμη-
ριωμένες.
 »Ο Μπερτώ, αίφνης, αποφαίνε-
ται ότι ό τρούλλος προϋπήρξε του
ρωμαϊκοΰ πολιτισμού, ακόμα και
του έλληνικαύ πού ανθούσε στα πα-
ράλια της Ιωνίας. Τον ά άγει στην
ανεξιχνίαστη περίοδο των «νουρά-
γων» της Σαρδηνίας και των «τα-
λαϊοτών» των Βαλεαρίδων. Δηλώ-
νει ότι ό τρούλλος είναι ό αρχαιότε-
ρος τύπος κτίσματος που επινόησε
ό άνθρωπος, εκείνο πού αντικατέ-
στησε στίς βραχώδεις περιοχές την
κωνική καλύβα από πηλό ή κορμούς
δέντρων. Το σπίτι με τροΰλλο συ-
ναντιέται και σήμερα ακόμα στους
πρωτόγονους λαούς. Οι Εσκιμώοι
χτίζουνε τις κατοικίες τους με όγ-
κους πάγου, πού μοιάζουνε ακριβώς
με τα σπίτια της Απουλίας...
«Αντιθέτως ό Κιερίτσι επισημαί-
νει την ομοιότητα των τελευταίων
με τα αιγυπτιακά οικοδομήματα,
καθώς και με τα κτίσματα με κυκλι-
κή βάση πού αποτελούσαν οχυρώ-
σεις κατά των εχθρικών επιδρομών,
και πού αφθονούνε σε ολόκληρη τη
λεκάνη της Μεσογείου. Δεν παραδέ-
χεται ότι το βραχώδες έδαφος επαι-
Φανταστική αναπαράσταση τον ναού
τον Κονετζαλκοάτλ, στο Τενοκτιτ-
λάν. Ένας πολύ περίεργος θόλος
υψώνεται, πάνω στην ταράτσα της
μεγάλης πυραμίδας.
ζε σοβαρό ρόλο, Ό τρούλλος είναι
μια παλιά παράδοση, χρονολογούμε-
νη άπο δω και τριάντα πέντε αιώ-
νες...
»'Ο Ντράγκο βεβαιώνει ότι ό
τρούλλος δεν περιέχει καμιά πρωτο-
τυπία στη φόρμα του, άλλα ό τρό-
πος κατασκευής του αποτέλεσε νεω-
τερισμό ενός προηγμένου πολιτισμού
στον όποιο έπαιξε ρόλο και ή αφθο-
νία της πέτρας του εδάφους· υπενθυ-
μίζει ακόμη ότι από την εποχή των
Νορμανδών ήταν γνωστοί οί τρούλ-
λοι. Άλλά δεν αποκλείει την ύπαρξη
τους και σε παλαιότερους πολιτι-
σμούς.
»Από τις εργασίες πού έχουνε
δημοσιευθεί για το Καμερούν, το
Κουρδιστάν, την Ισπανία, τη Συ- σε σύμβολα γνωστής ή άγνωστης
ρία (το λίκνο των Χιττιτών) προκύ- προέλευσης, σε πλανητικά σημάδια..
πτουνε εκπληκτικές αναλογίες αρχι- στη μυστηριώδη «Τρίαινα των Άν-
τεκτονικής στον τρόπο κατασκευής δεων», πού θυμίζει τον Ποσειδώνα,
των τρούλλων... και την 'Ατλαντίδα, σε ηλιακά ή
»Κατά τη γνώμη μου, οί τροΰλ- αστρικά σύμβολα, δίπλα στο παγκό-
λοι θά πρέπει να μεταφερθήκανε από σμιο «Δέντρο της Ζωής».
τους Χιττίτες, σε μια μετανάστευση
τους προς τη Μεσόγειο, χιλιετηρί-
δες πριν από τη γέννηση του Χρι-
στού, σε μια ζώνη σαφώς καθορισμέ-
νη—στο Άλμπερομπέλλο—και δια-
δοχικώς έξελιχθήκανε σαν τυπικό
οικοδόμημα στην περιοχή της Μούρ-
τζια των τρούλλων, για λόγους τε-
χνικο-οικονομικούς».
Ό Γκιουζέπε Κοκιάρα προσθέ-
τει: «Σήμερα ακόμα αναρίθμητα σύμ
βολα, σημάδια, εμβλήματα φαίνον-
ται καθαρά πάνω στίς παρειές των
τρούλλων, και αποτελούνε μια πο-
λύτιμη πηγή τεκμηρίωσης για τους
εθνολόγους... Μεταξύ των συμβό- Οί αρχαίοι πολιτισμοί, πού άνθι-
λων αυτών, διακρίνονται αρκετά ζώ- σαν σ' όλες τις ηπείρους, έχουνε κοι-
δια του Ζωδιακού Κύκλου, πού σχε- νά, χαρακτηριστικά, πού προδίνου-
τίζονται με τις αστρολογικές γνώ- νε μια και μοναδική πρωτογενή κα-
σεις των πρωτόγονων λαών, και ταγωγή' υπάρχουν επίσης παλιοί
πού έχουνε χαρακτήρα μαγικό-μυ- ζωντανοί, αν και αφανείς, δεσμοί
στικιστικό και απόκρυφο. Κατά κα- ανάμεσα στους παλιούς εκείνους πο-
νόνα, τα σύμβολα αυτά αποτελούν- λιτισμούς, που σίγουρα είτανε κλη-
ται βασικά από κύκλους, οι όποίοι ρονόμοι άλλων μεγαλύτερων.
αναπαριστούνε την ύδρόγεια σφαί- Στά προηγούμενα βιβλία μας, πα-
ρα. Είναι αλήθεια ότι μερικές φο- ραθέσαμε πάμπολλα στοιχεία ικανά
ρές, ό κύκλος έχει από πάνω ένα να στηρίξουνε αυτή τη θέση μας.
σταυρό. Και δεν πρέπει να ξεχνού- Και καταλήξαμε έτσι να διατυπώ-
με πώς ό σταυρός, προτού. γίνει χρι- σουμε μερικές συναρπαστικές θεω-
στιανικό σύμβολο, χρησιμοποιότανε ρίες, όπως τη σχετική με την ύπαρ-
από τους αρχαίους λαούς σαν σύμβο- ξη λαών τρομακτικά εξελιγμένων
λο προστατευτικό». πού ζήσανε προ αμνημονεύτων χρό-
Ας μας επιτραπεί να πούμε εδώ νων, ή εκείνη πού αποδίδει στην
πώς ό σταυρός δεν προοριζότανε μό- πρόοδο της ανθρωπότητας προέλευ-
νο για φυλαχτό στην Κεντρική Α- ση αστρική.
μερική μεταμορφώθηκε σε άνθος λω- Πρόθεση μας εδώ είναι να ερευ-
τόύ και σε ηλιακό σύμβολο, ενώ νήσουμε κατά βάθος τώρα αυτή την
στην Ινδία πήρε το σχήμα της σβά- υπόθεση, στηριζόμενοι σε ένα φω-
στικας. Επάνω στους «τρούλλους», τογραφικό υλικό, πού θα μας βοη-
τον συναντούμε κοντά σέ ηλιακούς θήσει να την τεκμηριώσουμε.
κύκλους. Peter Colozimo
43
 εγχειρήσεις από το
υπερπέραν
Οί «θαυματουργές» θεραπείες των ψυχικών ιατρών
των Φιλιππίνων και οι «αστρικές εγχειρήσεις»,
Οί άνθρωποι του μέλλοντος θα θεραπεύουν μόνοι
τους τους εαυτούς τους (Αύτοθεραπεία).

τον δόκτορα Kirchgassner και την κυρία Nager,

είπε, σε ένα συνέδριο, που έγινε στις 27-6-73,
της Παραψυχολογικής Εταιρείας της Ελβετίας,
PAOLA GIOVETTI τα έξής «Οί θεραπευτές των Φιλιππίνων θεωρούν
τους εαυτούς τους μεσάζοντας, όργανα πνευμα-
Μετάφραση: Κλειώ Coacin τικά αφοσιωμένα στη θεία υπηρεσία των χριστιανο-
πνευματιστικών εκκλησιών τους. Αυτοί οί άνθρω-
ποι, εκτελούν το καθήκον τους σαν μια υπηρεσία
προς τον πλησίον τους, (αγάπα τον πλησίον σου).
Ό καθηγητής Βέρνερ Σέμπελερ διδάκτωρ της φυ- Δεν ζητούν χρήματα και πολύ συχνά κάνουν τις
σικής στο Πανεπιστήμιο του Ραβενσμπούργκ μετά επεμβάσεις αυτές δημοσίως κατά τη διάρκεια της
από ένα ταξείδι πού έκανε στις Φιλιππίνες για να λειτουργίας τής Κυριακής, Οί θεραπευτικές μέθο-
μελετήσει αυτά τα φαινόμενα το Φεβρουάριο και δοι αποτελούνται από προσευχές, επαφές των χε-
Μάρτιο του 1973, μαζί με τον καθηγητή Νεγκέλι ριών, εντριβές και καμμιά φορά επεμβάσεις όμοιες
Τα δάκτυλα του θεραπευτή Άγκπάδα πού εξέτασε
ό δρ. Νεγκέλι, εισχωρούν στο αριστερό υπογάστριο
τον αρρώστου. Παρατηρείται μια ελαφρά αιμορραγία.

44
με χειρουργικές με την παρουσία αίματος. Σ' αυτές
τις επεμβάσεις το σώμα του άσθενούς ανοίγεται χω-
ρίς καμμιά νάρκωση, συχνά ή σάρκα ανοίγει σαν
από μόνη της καi κατόπιν ή πληγή (το τραύμα-
κλείνει χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος, (επουλώνε)
ται)».
Ό καθηγητής Σέμπελερ παρουσίασε ένα πολύ
ενδιαφέρον φιλμ, που γύρισε στις Φιλιππίνες, κατά
τη διάρκεια του Συμβουλίου Παραψυχολογίας, πού
έγινε στις 7 - 8 και 9 Ιουνίου 1974 στη Γένοβα
και με την ευκαιρία αυτήν επικύρωσε προσωπικώς
στη γράφουσα, ότι, οί θεραπευτές των Φιλιππίνων
δεν θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για τις θερα-
πείες αλλά, λένε, ότι είναι απλώς όργανα πού κατευ-
θύνονται από ανώτερα πνεύματα.
Ό Καθηγητής Χάνς Νεγκέλι, (Hans Naegeli), πού
έλαβε μέρος στο ταξείδι στις Φιλιππίνες μαζί με
τον καθηγητή Σίμπελερ έγραψε μια μεγάλη μελέτη
του, (πού εκδόθηκε το 1973 στο τόμο «Ό Κοσμι-
κός Άνθρωπος της Καθολικής Εταιρείας της Παρα-
ψυχολογίας Ίμάγκο Μοΰντι, τις εμπειρίες του απ'
αυτό το ταξείδι, άλλα και από άλλα πού έκανε μόνος
του στις Φιλιππίνες. Έγραψε ότι, οί θεραπευτές,
πέφτουν σε ένα είδος καταληψίας πολύ συχνά και
με αυτόματη γραφή, πού οί ίδιοι δεν μπορούν να
διαβάσουν, γράφουν την διάγνωση. Μερικές φορές,
γράφει ό καθηγητής Νεγκέλι «μόνο τα χέρια του
θεραπευτή βρίσκονται σε κατάσταση καταληψίας».
Αυτός όμως ό τρόπος επεμβάσεως δεν γίνεται μόνο
στις Φιλιππίνες.
Ό θεραπευτές Άγκπαόα, ένώ ετοιμάζεται να αρχί-
σει μια από τις παράξενες επεμβάσεις.
Υπάρχει, όπως είπε μία στατιστική, μάλλον ευ-
ρεία, παρ' όλο ότι είναι λίγο γνωστή, από θαυ-
ματουργές θεραπείες. Στήν Άγγλία παραδείγμα-
τος χάρη, ζει ένας μεγάλος θεραπευτής - πνευματι-
στής, ό Χάρρυ Έντουαρντς. Αυτός από το 1945
παρουσία μεγάλου αριθμού θεατών θεραπεύει αρρώ-
στους με βαιιά συμπτώματα, πού ή επίσημη ιατρι-
κή έχει καταδικάσει σαν ανίατα. Ό κ. Έντουαρντς
λοιπόν, βεβαιώνει ότι «συνεργάζεται» με νεκρούς
γιατρούς, πού επεμβαίνουν απ' ευθείας από το Υπερ-
πέραν μέσω του ίδιου.
Εξ άλλου ένα αγγλικό άρθρο του 1957 με τίτλο
«Ψυχικός χειρουργός» του J.J. Thomas αναφέρει
κάποιον δόκτορα Ρόμπερτ, ένα γερμανό γιατρό νε-
κρό, πού με τη βοήθεια ενός άγγλου γιατρού και
με άλλους γιατρούς, είχε θεραπεύσει χιλιάδες ασθε-
νείς στην Αγγλία, στη Γερμανία και τη Νότιο
Αφρική. Πριν λίγα χρόνια έγινε πολύ δημοφιλής,
στη Κολομβία, Βενεζουέλα και Βραζιλία, ό δόκτωρ
Ζοζέ Γκρεγκόριο Χερνάντεζ χειρουργός πού πέθα-
νε πριν 50 χρόνια. Σ' αυτά τα μέρη τιμάται σαν
Άγιος και ό Επίσκοπος του Καράκας, έκανε αίτη-
ση στη Ρώμη ζητώντας να τον άνακυρήξει άγιο.
Ή περίπτωση Χερνάντεζ
Στό περιοδικό «Εσωτερικό» No 3/73 δημοσιεύθηκε
ένα άρθρο της δημοσιογράφου Τζ. Σμΐντ πού με τη
βοήθεια δύο ρεπόρτερς μελέτησε με προσοχή την
περίπτωση του δρ Χερνάντεζ, Έκανε έρευνες στην
κολομβιανή πόλη Μπούκαραμάνγκα, όπου κυρίως
έδρασε ό γιατρός Χερνάντεζ. Ρώτησε ασθενείς και
γιατρούς. Έβγαλε φωτογραφίες, εξέτασε έγγραφα επί-
σημα καί παρατήρησε ότι οί τοπικές εφημερίδες
δημοσιεύουν πολύ συχνά ευχαριστίες ασθενών, πού
έγιναν καλά από τον γιατρό Χερνάντεζ, πού ή φω-
τογραφία του φιγουράρει όχι μόνο σε πάρα πολλά
σπίτια, αλλά καί σε πάρα πολλά ταξί.
Ή εικόνα πού σχηματίζεται από όλα αυτά τα
στοιχεία είναι ή έξης:
«Ό δρ. Χερνάντεζ, γεννήθηκε το 1864 καί σπού-
δασε ιατρική στο Καράκας, και κατόπιν με υπο-
τροφία, με έξοδα του κράτους, πήγε στο Παρίσι,
για ειδίκευση. Όταν γύρισε στην πατρίδα, πρόσφερε
τις υπηρεσίες του για πολλές δεκαετίες, βοηθών-
τας όσο περισσότερο μπορούσε τους ανίατους ασθε-
νείς.
Ήταν πάρα πολύ αγαπητός από όλους ανεξαι-
ρέτως.
Κάποια περίοδο κλείστηκε σε ένα μοναστήρι στην
Ιταλία, αλλά μια άρρωστη, τον ανάγκασε να γυρί-
σει πίσω στην πατρίδα τοιυ, όπου ξανάρχισε την
επιστήμη του σαν γιατρός.
Την ήμερα, πού επρόκειτο να υπογραφεί στις Βερ-
σαλλίες, ή ανακωχή, ο δρ. Χερνάντεζ ομολόγησε
σε ένα φίλο του, πού είχε πάει εκείνη την ήμερα
να τον επισκεφθεί ότι είχε αποφασίσει να προσφέ-
ρει την ζωή του για τη διαρκή ειρήνη σε όλο τον
κόσμο καί πρόσθεσε «Σήμερα θα υπογραφεί το έγγρα-
φο της ειρήνης».
Την ώρα λοιπόν ακριβώς πού υπογραφόταν το
έγγραφο, ό γιατρός χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο
και τραυματίσθηκε θανάσιμα. Αίγο μετά το θάνατο
του, άρχισαν να μιλοδν για θεραπείες θαυματουρ-
γές, ασθενών πού είχαν χαρακτηρισθεί εντελώς ανία-
τες από τους γιατρούς της εποχής, καί πού θερα-
πεύθηκαν με τη χειρουργική τεχνική του δρ. Χερ-
νάντεζ. Για να καταλάβουμε το είδος των εγχειρή-
σεων του γιατρού αύτού, πού έγιναν μετά to θάνατο
του καλό θα ήταν να αναφέρουμε μερικά περιστα-
τικά, πού συνέβησαν στη πόλη Μπουκαραμάνγκα.
Ή κυρία Μπλάνκα, ιδιοκτήτρια ενός κομμωτηρίου,
διηγείται την περίπτωση της θεραπείας της, πού
συνέβη πριν λίγους μήνες «Σέ όλη μου τη ζωή
ήμουνα υγιής, αλλά προ έξη μηνών αρρώστησα και
ο άνδρας μου με πήγε στην κλινική 'Αγία Θηρε-
σία. Εκεί οί ειδικοί διέγνωσαν όγκο του πνεύμονα,
πού δεν μπορούσε νό εγχειρισθεί. Μου έδωσαν δύο
45
i
μήνες ζωή. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα να συνη-
θίσω σ' αυτή τη φοβερή ίδέα, γιατί είμαι αρκετά
νέα και έχω και πέντε παιδιά.
Προσευχήθηκα λοιπόν και παρακάλεσα θερμά το
δρ. Χερνάντεζ επί αρκετές ήμερες να με βοηθήσει
να γίνω καλά, Ένα βράδυ, άκουσα μια φωνή πού
μου έλεγε. «Μείνε ήσυχη σε άκουσα και θα σε εγχει-
ρήσω». Παρακάλεσα λοιπόν τον άνδρα μου να με
αφήσει μόνη. Ήμουν ήσυχη και είχα εμπιστοσύνη
στον Άγιο. Λίγο μετά το δωμάτιο της κρεββατο-
κάμαράς μου φωτίστηκε κοντά στην πόρτα. Είδα
το δρ. Χερνάντεζ με άσπρη μπλούζα. Με πλησίασε
χαμογελαστός και μου είπε «Κυρία Μπλάνκα δεν
θα πάθεις τίποτα. Τώρα θα σε έξετάσω« Αισθάν-
θηκα τότε τα χέρια του, πού ήταν ζεστά να μ' αγγί-
ζουν και το αυτί του πάνω στο στήθος μου. Δέν
αισθανόμουνα φόβο, έπιθυμούσα μόνο να θεραπευ-
θώ και αισθανόμουνα ευγνωμοσύνη για τη βοή-
θεια πού μου ερχόταν από ψηλά. Παρ' όλη την
46
Tρεις φάσεις από μία επέμβαση από
το υπερπέραν της θεραπεύτριας Ζο-
ζεφίνας.
νύστα, πού μου ερχότανε κύτταξα τα πόδια του καί
είδα ότι δεν άγγίζανε στο πάτωμα, Υστερα άκουσα
πάλι τη φωνή του «Εν τάξει, μόνο δεν έχω μαζί
μου όλα τα απαραίτητα- εργαλεία, που μου χρειά-
ζονται γι' αυτή την εγχείρηση. Τώρα κοιμήσου και
μη φοβάσαι τίποτα, θα σε πάρω μαζί μου». Απο-
κοιμήθηκα,, και όταν ξύπνησα βρέθηκα μέσα σε μια
μεγάλη αίθουσα χειρουργείου, με πολλά όργανα
εργαλεία και μεγάλες λάμπες. Όλα ήταν πολύ κα-
θαρά και πολύ μοντέρνα, Ό γιατρός Χερνάντεζ μου
έκανε ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Καί πάλι ξανα-
κοιμήθηκα, 'Αργότερα βρέθηκα και πάλι στο σπίτι
μου, στο κρεββάτι μου. Στό προσκέφαλο μου καθό-
ταν ό δρ. Χερνάντεζ. Είχα δυνατούς πόνους μεταξύ
του στήθους και της πλάτης μου και παραπονέθηκα
γι' αυτό, αλλά εκείνος μου είπε. «Δεν ήταν εύκολο,
όμως θα γίνεις καλά, παρά τους πόνους πού αισθά-
νεσαι. Να είσαι ήσυχη όλα θα πάνε καλά».
Τότε λοιπόν ξεχνώντας ότι ό γιατρός ήταν πνεύ-
μα, πήρα το χέρι του πού ήταν μαλακό σαν βαμβάκι
χωρίς κόκκαλα και φιλώντας το του είπα. «Ευχαρι-
στώ γιατρέ, ευχαριστώ».
"Υστερα από μερικές ήμέρες ή κ. Μπλάνκα μπό-
ρεσε να σηκωθεί από το κρεββάτι της. Πήγε στην
ίδια κλινική, όπου είχε πάει πριν καί εκεί οί για-
τροί με μεγάλη έκπληξη είδαν ότι ό όγκος είχε
εξαφανισθεί. Επίσης κατά τη ραδιολογική εξέταση
οί πνεύμονες βρέθηκαν υγιείς.
Ή κ. Μπλάνκα δεν έφυγε ποτέ από το σπίτι
της ούτε από την πόλη, πού μένει. Το χειρουρ-
γείο όμως, πού περιέγραψε τόσο καθαρά καί με
ακρίβεια δεν υπάρχει, ούτε στην Μπουκαραμάνγκα,
ούτε πουθενά άλλου στην Κολομβία,

Ή Παλαιά Συνταγή
Μία άλλη όμοια περίπτωση
Ή κ. Σεσίλια Μαρτίνεζ διηγείται «Πριν σχεδόν
ένάμισυ χρόνο, είχα πολύ δυνατούς πόνους στα νε-
φρά καί ό άνδρας μου με πήγε στο νοσοκομείο.
Εκεί έπαθα δυνατή φλεγμονή, προ πάντων στη δε-
ξιά γάμπα και παρουσιάσθηκε αίμα στα ούρα. Οί
γιατροί μιλούσαν για τρεις περιπτώσεις. Ή να με
αφήσουν να πεθάνω έτσι, ή να μου κόψουν το πόδι,
ή να προσευχηθώ. Στό νεφρό δεν ήθελαν να επέμ-
βουν. Διάλεξα την τρίτη λύση και ζήτησα να μετα-
φερθώ σπίτι μου. Ήθελα να περιμένω στο σπίτι
του τον γιατρό Χερνάντεζ, πού οπωσδήποτε θα με
βοηθούσε. Προσευχόμουν λοιπόν και τον παρακα-
λούσα να έρθει και σε μένα όπως έκανε σε τόσους
άλλους ανθρώπους, πού είχαν υποφέρει. Κάθε μέρα
ετοίμαζα ένα ποτήρι νερό για κείνον και κάθε πρωί
το έπινα. Το νερό είχε μυρωδιά φαρμάκου και εγώ
αισθανόμουν κάθε μέρα λίγο καλύτερα, σαν πιο έλα-
φρωμένη.
Μια νύχτα αισθάνθηκα κάτι ζεστά χέρια να αγγί-
ζουν το πόδι μου και σαν να με εγχείριζαν εκείνη
την ώρα. Το επόμενο πρωί έχασα πολύ αίμα. "Όμως
αισθάνθηκα καλύτερα. Μετά από 15 μέρες, μπό-
ρεσα και σηκώθηκα, και πήγα στο νοσοκομείο. Εκεί
ό γιατρός Βιλαμπόνα μετά από ραδιολογική εξέ-
ταση, με ρώτησε ποιος με είχε εγχειρήσει στο νε-
φρό. Ή εγχείρηση είχε πετύχει θαυμάσια και το
άρρωστο νεφρό είχε αφαιρεθεί. Μετά από ένα μήνα
έλιποθύμησα και όταν συνήλθα ή δεξιά μου γάμπα,
ήταν σαν παράλυτη. Θέλανε να με μεταφέρουν στην
Μια φάση άπο την επέμβαση τής θεραπεύτρίας
κλινική, αλλά σκέφθηκα τον δρ, Χερνάντεζ πού με
είχε ξαναβοηθήσει και ζήτησα να με πάνε στο σπίτι
μιάς θείας μου για να περιμένω εκεί το γιατρό.
Το βράδυ ζήτησα να μείνω μόνη, γιατί αισθανό-
μουνα ήδη την παρουσία του. "Υστερα από λίγο
τον είδα πλάϊ μου, φορούσε άσπρη μπλούζα. Μαζί
του ήταν πολλοί άλλοι γιατροί και είχαν πάρα πολ-
λά εργαλεία. Αμέσως σχεδόν αποκοιμήθηκα» Ό
Ιδιοκτήτης του σπιτιού Ζοζέ Ίγνάτσιο Μαλντονάν-
το προσθέτει:
«Άκουσα πολύ θόρυβο στο δωμάτιο καί αυτό
μου φάνηκε πολύ περίεργο, γιατί ή Σεσίλια ήταν
μόνη της μέσα. Ακουγόταν σαν να τραβούσαν τρα-
πέζια, να πλένουν μεταλλικά πράγματα, και λοιπά.
Όλα αυτά κράτησαν δύο ώρες. Υστερα ακούσαμε
τρεις χτύπους στην πόρτα. Ανοίξαμε και είδαμε
την Σεσίλια, να φοράει μια ρόμπα, πού πριν ήταν
κρεμασμένη πίσω από την πόρτα, Στό πάτωμα ήταν
σκορπισμένες γάζες καί βαμβάκια καί το τραπέζι,
πλάι σε ένα μπουκάλι οινόπνευμα, πού πριν δεν
ήταν εκεί, βρήκαμε μια συνταγή του δρ. Χερνάντεζ».
Οί ρεπόρτες ζήτησαν να δουν τη συνταγή, την
πήραν, την φωτογράφησαν και την παρέβαλλαν με
μια παλαιά συνταγή, πού βρίσκεται σε μια βιογρα-
φία του γιατρού Χερνάντζε.
Ό γραφικός χαρακτήρας ήτανε ό ίδιος. Μετά
την εγχείρηση, ή γυναίκα ανάρρωσε πολύ γρήγορα,
Είναι αδύνατο να μιλήσουμε για όλες τις εγχει-
ρήσεις, πού έκανε ό γιατρός Χερνάντεζ. 'Υπάρχει
παραδείγματος χάρη ή περίπτωση της κ. Έλενας
Σάντσελ ντε Ριβέρο, πού έπασχε από κακκοήθη όγκο
και εγχειρίσθηκε μια νύκτα από το δόκτορα Χερ-
νάντεζ. Ό σύζυγος δεν πίστευε τίποτα από αυτά.
Ζοζεφίvας στά μάτια ενός Γερμανού.
47
και τότε μόνο πείσθηκε για το γεγονός αυτό όταν
στο νοσοκομείο τον διαβεβαίωσαν ότι, ό όγκος είχε
εξαφανισθεί. Ή κ. Έβελυν Νάσερ, εγχειρίσθηκε
στα μάτια και σήμερα βλέπει. Το παιδάκι Γκοντζά-
λο Ντουάρτε, πού έπασχε από παιδική παραλυσία,
εγχειρίσθηκε και σήμερα περπατάει, όπως βεβαιώ-
νουν οί γονείς του σε μια ευχαριστήριο δημοσίευση».
Όπως είδαμε, οί εγχειρήσεις που γίνονται από
το Υπερπέραν, γίνοται όχι μόνο στο φυσικό σώμα,
άλλα και στο αστρικό.
Και σ' αυτό το σημείο θα στρέψουμε για λίγο
την προσοχή μας:
Το αστρικό σώμα (το Κα των αρχαίων αιγυπτίων)
το «αίθέριον σώμα» του Paracelso, παρουσιάζεται
σε όλες τις αρχαίες φιλοσοφίες. Η ανατολική σκέψη,
πού πάνω της βασίζονταν ή θεοσοφία και ή άνθρω-
ποσοφία, το χωρίζει σε αιθέριο σώμα αστρικό, πνευ-
ματικό και αιτιατό.
Στό έργο, πού αναφέραμε πιο πριν καί πού εκδό-
θηκε από τον Ίμάγκο Μούντι ό καθηγητής Νεγκέλι
υποστηρίζει ότι, είναι σίγουρος, πώς και στην πε-
ρίπτωση των φιλιππινέζων θεραπευτών, το αιθέριο
σώμα, παίζει σπουδαίο ρόλο. Μας λέει επίσης ότι
«Ή ικανότητα του άνθρώπου ως πομπού και ως
δέκτη προϋποθέτει την ύπαρξη ενός αιθέριου υπο-
στρώματος. Σέ κάθε φυσικό όργανο αντιστοιχεί ένα
όμοιο αιθέριο καί πάνω σ' αυτό μάλλον θα πρέ-
πει να ενεργούν οί φιλιππινέζοι θεραπευτές.
Σχετικά με τις πνευματικές επεμβάσεις υπάρχουν
επίσης ενδείξεις πού προέρχονται από μια άλλη
διάσταση, καί στο σημείο αυτό είναι πολύ ενδια-
φέρον να ξέρουμε ότι «Στήν Αμερική υπάρχει μια
γνωστή πνευματιστική λέσχη ή «Εταιρία 'Αναζη-
τήσεως της Ζωικής Ενεργείας».
Σ' αυτήν ανήκουν και διάσημοι επιστήμονες. Το
πνεύμα «οδηγός» αυτής της Λέσχης «ό Ιωσήφ»,
είπε σχετικά με τις αστρικές επεμβάσεις στις 30
Μαίου 1972.
«Θάρθει μια μέρα πού καί εσείς δεν θα εγχειρί-
ζετε με τον τρόπον πού εγχειρίζετε τώρα. Οί επεμ-
βάσεις στο φυσικό σώμα δεν θα είναι πια αναγ-
καίες. Εμείς ελπίζουμε να μπορέσουμε να σας μορ-
φώσουμε αρκετά. Ακόμα, σ' αυτόν τον τομέα.
Αυτό θα γίνει σχετικά σύντομα, σε χρονικό διά-
στημα, πού οί περισσότεροι από σας θα είναι ακόμα
48
ζωντανοί. Εσείς θα μπορέσετε να δείτε την αλλαγή
αυτή της μεθοδολογίας. Μερικοί γιατροί έχουν ήδη
αποδεχθεί την ύπαρξη αύτού του ενδεχομένου.
Στά προσεχή είκοσι χρόνια ή αποδοχή της ιδέας
θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σέ πενήντα (50) περί-
που χρόνια, θα γίνει ριζική αλλαγή στα μέχρι τότε
δεδομένα. Δεν θα υπάρχουν πια, π.χ. μεταμοσχεύ-
σεις νεφρών. Οί μεταμοσχεύσεις καρδιών και οί
επεμβάσεις για την εξαγωγή των όγκων δεν θα υπάρ-
χουν πια. Θα έρθει καιρός πού οί άνθρωποι θα σκε-
φθούν καλά τη μέθοδο των «ανοικτών εγχειρήσεων»
και δεν θα την ξαναεφαρμόσουν, γιατί, για το υλικό
σώμα είναι πραγματικά κάτι το βάρβαρο. Έμείς το
σκεπτόμαστε και θέλουμε να δείξουμε στους ανθρώ-
πους ότι, υπάρχει και άλλος τρόπος για να ενερ-
γήσουν. Ή ανοικτή χειρουργική είναι βαρύ σοκ
για το σώμα, προκαλείται δυσαρμονία. Αυτό πού
κάνουμε εμείς, αντίθετα, φέρνει αρμονία, είναι μια
Ή θεραπεύτρια Ζοζεφίνα,
ενώ «έγχειρίζει» το στο-
μάχι ενός άσθενούς.
πράξη θετική. Ναι έχετε πολλά να μάθετε. Φυσικά
θα είμαστε πολύ ευτυχείς, όταν όλες οί ασθένειες
έξαφανισθούν. 'Αλλά αυτό δεν θα γίνει στο καιρό
σας, όσο θα είσαστε ακόμα ζωντανοί, χρειάζεται
περισσότερος χρόνος, θα γίνει όμως μεγάλη πρόο-
δος. Είναι πιθανόν τα εγγόνια σας η τα δισέγγονα
σας να μην χρησιμοποιούν πια τις μεθόδους σας στον
χειρουργικό τομέα. Είναι πιθανόν οι άνθρωποι να
μάθουν στο μέλλον να ξαναδίνουν μόνοι τους την
αρμονία στο φυσικό τους σώμα. Σας έχω πει ότι,
οί άνθρωποι σήμερα δεν χρησιμοποιούν παρά μόνο
το 10% των πνευματικών ικανοτήτων τους. Με την
πάροδο του χρόνου θα μάθουν να την χρησιμοποιούν
περισσότερο».
Όπως φαίνεται, λοιπόν οί «θαυματουργές θερα-
πείες» πού μιλήσαμε παραπάνω δεν είναι τίποτα
άλλο παρά ή αρχή μιας προοδευτικής αλλαγής πού
μπορεί να δώσει στον άνθρωπο νίκες και γνώσεις
για την ώρα άγνωστες και για τους περισσότερους
σήμερα αδύνατες.
Ή φύση, όπως φαίνεται μας κρύβει ακόμα τα
περισσότερα από τα μυστήρια της καί σε μας δεν
μένει παρά να επαναλάβουμε ταπεινά τα λόγια του
'Αγίου Αυγουστίνου «Τα θαύματα δεν γίνονται αντί-
θετα προς τη φύση, άλλά αντίθετα με αυτά, πού
εμείς γνωρίζουμε, για τη φύση».
Paola Giovetti
ενημέρωση

•1. Στίς αρχές Ιανουαρίου εγκαι- ναι πολύ επικίνδυνο για τα μάτια στροφικών αυτών μεταβολών.
νιάστηκε ό σταθμός Α Μ Ο Υ Ν Δ - μας να κοιτάξουμε απ' ευθείας τον Ή ίκανότητα των φυτών καί των
ΣΕΝ - ΣΚΟΤΤ στην Άνταρκτική, Ήλιο, έστω καί για λίγα μόνο δευ- ζώων, καθώς και του ανθρώπου να
κοντά στον Νότιο Πόλο. τερόλεπτα. Ό κίνδυνος να πάθουν προσαρμόζονται σε διαφορετικές
Ό σταθμός, πού κόστισε 6.000.000 μόνιμη βλάβη είναι πολύ μεγάλος. συνθήκες ζωής, ήταν από τα πιο
δολλάρια, αποτελείται βασικά από Για να παρακολουθήσετε λοιπόν, ενδιαφέροντα θέματα του συνεδρίου
ένα μεταλλικό θόλο ύψους 16 μέ- αυτό το φαινόμενο ακίνδυνα, πάρε- π.χ. έγιναν σοβαρές μελέτες για την
τρων και με διάμετρο της βάσης τε ένα κομμάτι τζάμι, μαυρίσετε ικανότητα των ινδιάνων της φυλής
του 50 μέτρα. Στό χώρο του θόλου το στη φλόγα ενός κεριού καί θα Τσέκουα πού ζούν σε ύψος 3,000
έχουν κατασκευασθεί τρία διόροφα έχετε ένα πολύ καλό φίλτρο, μέσα μέτρων στίς Άνδεις του Περού,
κτίρια πού χρησιμεύουν για δια- από το όποιο μπορείτε να παρακο- Μελετήθηκε ή αντοχή και οί λει-
μονή και για επιστημονικά εργα- λουθήσετε την έκλειψη. Το ίδιο τουργίες του (αναπνοή, σφυγμός,
στήρια. Έξω από τον θόλο είναι μπορείτε να πετύχετε με ένα μαυ- πίεση κλπ.), ώστε να αντέχουν στην
το γκαράζ, ή μονάδα παραγωγής ρισμένο (άχρηστο) φιλμ φωτογρα- έντονη ηλιακή ακτινοβολία, στις
ηλεκτρικής ενεργείας και ή δεξα- φίας. Όμως, ακόμα καλλίτερα και μεγάλες εναλλαγές της θερμοκρα-
μενή καυσίμων. εντελώς ακίνδυνα θα κάνετε τη πα- σίας και στη μικρή περιεκτικότη-
Ή κατασκευή του σταθμοϋ εξα- ρατήρηση σας, αν πάρετε ένα με- τα της ατμόσφαιρας σε οξυγόνο.
σφαλίζει τη σταθερότητα του στον γάλο κομμάτι λεπτό και αδιαφα- Καί τούτο, γιατί μεγάλος αριθμός
πάγο καϊ εμποδίζει το καινούργιο νές χαρτόνι, του κάνετε μια μικρή αυτών των ανθρώπων αντιμετωπί-
χιόνι να παραμένει επάνω στα κτί- τρύπα, περίπου στο κέντρο, καί το ζει την ανάγκη να μεταναστεύσει
ρια. Γενικώτερα, οι συνθήκες πού εκθέσετε στις ακτίνες του Ήλιου. στις χαμηλότερες περιοχές του Πε-
εξασφαλίζει ό σταθμός είναι κατάλ- Τότε, το φως, πού περνά από την ρoύ, όπου υπάρχουν περισσότερες
ληλες για να φιλοξενήσουν το α- τρύπα, σχηματίζει πάνω στο έδα- ευκαιρίες εργασίας.
παιτούμενο προσωπικό για πολλούς φος τον λαμπρό ηλιακό δίσκο. Όμοια προβλήματα αντιμετωπί-
μήνες χωρίς να έχει ανάγκη τακτι- Κατά την ώρα της εκλείψεως, ζουν και όλοι οί μετανάστες από
κού ανεφοδιασμού. θά δείτε τον ηλιακό δίσκο, όχι εντε- τις Μεσογειακές χώρες προς τη Βό-
Ό σταθμός ΑΜΟΥΔΣΕΝ - λώς κυκλικό, αλλά να του λείπει ρειο Ευρώπη, το προσωπικό των
ΣΚΟΤΤ διαθέτει ευαίσθητες συ- τό μέρος, εκείνο πού καλύπτει ή συγκοινωνιακών μέσων μεγάλων α-
σκευές κατάλληλες για τη μελέτη Σελήνη. Αυτός ό τρόπος είναι ό ποστάσεων και άλλοι.
των μετακινήσεων του εσωτερικού εντελώς ακίνδυνος και γι' αυτό Ένα από τα μεγαλύτερα προβλή-
της Γης, πού μπορούν να βοηθή- τον συνιστούμε ιδιαίτερα. Έξ άλ- ματα πού μελετήθηκαν τελευταία
σουν στην καλλίτερη μελέτη και λου, με αυτό τον τρόπο, μπορούν είναι καί ό τρόπος διατροφής των
κατανόηση των σεισμών. Με αλλά να παρακολουθήσουν το φαινόμε- πρωτόγονων λαών, πού συνδέεται
όργανα μελετούνται οί μετακινή- νο, πολλά άτομα συγχρόνως. με το πρόβλημα των κοινωνιών ε-
σεις των ψυχρών ατμοσφαιρικών •3. Στά μέσα Ιανουαρίου έγινε κείνων πού υποσιτίζονται. Από τις
ρευμάτων, πού επηρεάζουν τις και- στη Ν. Υόρκη το συνέδριο της μελέτες αυτές διαπιστώθηκε ότι ή
ρικές συνθήκες στη μισή, περίπου, Α.Ε.Π.Ε. (Άμερικανική Εταιρία έλλειψη σιδήρου, ορισμένων βιτα-
επιφάνεια της Γης. Προόδου της Επιστήμης) με θέμα: μινών Β καί ψευδαργύρου από τις
• 2. Κατά το 1975 θα συμβούν τέσ- «Επιστήμη καί Ποιότητα της «εκσυγχρονισμένες» τροφές προκα-
σερεις εκλείψεις. Απ' αυτές δύο Ζωής». Τα επί μέρους θέματα του λεί αναιμία. Αυτό συμβαίνει στους
θα είναι του Ήλιου και δύο της συνεδρίου αναφέρονταν στην υγεία λαούς της Μέσης Άνατολάς, της
Σελήνης. Έδώ θα αναφερθούμε του ανθρώπου, στην προστασία του Ν.Δ. Ασίας και της Νοτίου Άμε-
στην πρώτη, πού θα συμβεΤ το Περιβάλλοντος, στα προβλήματα ρικής. Διαπιστώθηκε επίσης ότι
πρωί της 11ης Μαΐου 1975. προσαρμογής στο νέο περιβάλλον όσο περισσότερο έρχονται σ' επα-
Ή έκλειψη αυτή, πού θα είναι των μετακινουμένων (μεταναστών) φή με τους πολιτισμένους oι πρω-
«μερική», θα αρχίσει στις 7 καϊ καί στίς συνθήκες ζωής των μεγά- τόγονοι λαοί, τόσο περισσότερο
21 π.μ. και θα τελειώσει στις 8 και λων πόλεων. πάσχουν από κοινές για μας παθή-
37 π.μ. με τη μεγαλύτερη φάση στίς Ό Δρ Λούκς υποστήριξε ότι οί σεις π.χ. αύξηση της πίεσης του
7 και 58 π.μ. επιστήμονες σήμερα μπορούν να αίματος, αύξηση των καρδιοπα-
Οί παρατηρητές, πού θα βρίσκον- επισημάνουν επικίνδυνα συμπτώμα- θειών, χειροτέρευση της υγείας των
ται στο λεκανοπέδιο της Άττικής, τα πριν από την φανερή εκδήλωση οδόντων κ.λ.π.
θα δουν τον Ήλιο καλυμμένο μό- τους και πολλά χρόνια πριν από Γενικά, ή επιτυχία του συνεδρίου
νο μετά τα 15% της διαμέτρου του την καταστροφή των δασών, εκτά- ήταν τόσο μεγάλη, ώστε αποφασί-
δίσκου του και κατά τη μεγαλύτερη σεων τούντρας, βοσκοτόπων και λι- στηκε ή συνέχιση του Διεθνούς
φάση της. μνών. Βιολογικού Προγράμματος στα
Δίνουμε μερικές χρήσιμες συμ- Υπενθυμίζεται ότι οί καταστρο- πλαίσια της Ούνέσκο με το όνομα:
βουλές, για όσους επιθυμούν να πα- φικές μεταβολές πραγματοποιούν- «Ό άνθρωπος και η Βιόσφαιρα».
ρακολουθήσουν ακίνδυνα το φαι- ται με βραδύτατο ρυθμό, ώστε να
νόμενο. μην είναι δυνατή ή άμεση διαπίστω-
Επειδή οί ακτινοβολίες του Ή- ση τους. Τα τελευταία χρόνια όμως
λιου είναι εξαιρετικά έντονες, εί- μπορέσαμε να βρούμε μεθόδους για
την έγκαιρη πρόγνωση των κατα-
49
κοσμική ακτινογραφία
μιας πυραμίδας
GEORG GERSTER

Κατά το 1818, ο μυώδης γελωτοποιός ιπποδρο-

μίου και κυνηγός, θυσαυρών Giovanni Battista Belzo-
zoni από την Tadova, μπήκε μέσα στη δεύτερη σε
μέγεθος πυραμίδα της Γκίζας. Αύτή ή πυραμίδα ήταν
ο τάφος του φαραώ της τέταρτης δυναστείας Χεφρή-
νος (2723 μέχρι 2563 π.Χ.). Ή σαρκοφάγος από
γρανίτη πού ήταν στο κύριο ένταφιαστικό θάλαμο,
βρέθηκε γεμάτη χαλίκια, το κάλυμμα της είχε ήδη
παραβιασθεί και κανένα απολύτως ίχνος μούμιας
δεν υπήρχε. Χωρίς αμφιβολία, είχαν πριν από τον
Belzoni προηγηθεί ληστές τάφων, όπως φαίνεται
μάλιστα σε παλαιά εποχή. Είχαν όμως άραγε επι-
τύχει αύτοί εκεί πού είχε αποτύχει ό Belzoni, ώστε
να βρουν τα θνητά κατάλοιπα του Φαραώ;
Η μήπως ο Χεφρήν είχε εξαπατήσει τόσο τους
συγχρόνους του, όσο και τους μεταγενέστερους με
την κατασκευή ενός ένταφιαστικού θαλάμου, πού
ποτέ δεν επρόκειτο να δεχθεί τα σώμα του; Μήπως
ό τεράστιος αυτός αρχιτεκτονικός όγκος περιέχει,
κάποιο χώρο, πού δεν έχει ακόμα ανακαλυφθεί και
όπου αναπαύεται σε γαλήνη ή μούμια του Φαραώ
και όπου βρίσκεται κρυμμένος μυθώδης θησαυρός
— τα λαμπρά κοσμήματα — πού συνόδευαν κατά
κανόνα τους βασιλικούς νεκρούς της εποχής εκεί-
νης;
Ή πλειονότητα των αίγυπτιολόγων δεν δίνει πρό-
θυμα ιδιαίτερη σημασία στην υπόθεση για κρυμ-
μένο θησαυρό μέσα στον όγκο της πυραμίδας, Ή
ερμηνεία, πού δίνουν στο ότι υπάρχουν δύο έντα-
φιαστικοί θάλαμοι μέσα στη πυραμίδα του Χεφρή-
νος είναι ή ίδια με την ερμηνεία τους σχετικά με
το λαβύρινθο των διαδρόμων και των χώρων πού
υπάρχουν μέσα στη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, Ή Πυραμίδα τον Χεφρήνος στη Γκίζα υψώνεται 135,5
πού έκτισε για τον εαυτό του ό πατέρας του Χεφρή-
μέτρα πάνω άπό την έρημο. Άρχικά ήταν κατά τρία
νος, ό Χέοψ, ότι, δηλαδή, έγιναν μετατροπές κατά
τη διάρκεια της κατασκευής πού ήταν μάλιστα άσχε- μέτρα κοντύτερη από τη Μεγάλη Πυραμίδα τον Χέο-
τες προς το αρχικό σχέδιο. Ή παραπάνω θεωρία πος. Ή διαφορά στό ύψος έχει περιορισθεί σήμερα
δεν καταλογίζει καμμιά μορφή απάτης σε βάρος απλώς σε εβδομήντα πέντε εκατοστά. Μόνο με μια.
των κατασκευαστών της πυραμίδας. Το κύριο σώμα πλήρη ακτινογραφία είναι δυνατόν να δίευκρινησθεί
μάλιστα των αίγυπτιολόγων είναι άπόλοτα πεπεί-
σμένο για την αλήθεια της απόψεως αυτής. Αυτοί κατά πόσο τα 4,4 εκατομμύρια τόννοι του δομικού
είναι της γνώμης ότι, ή δυαδικότητα των χώρων υλικού κρύβουν κάποιο θάλαμο ενταφιασμού που δεν
είναι μάλλον προϊόν μιας «περιόδου πειραματισμού» αποκαλύφθηκε ακόμα. Τα αποτέλεσματα της έξετάσεως
πού εφαρμόσθηκε, ώστε να επιλεγεί ή τελική μορφή του πρώτου ενός πέμπτου ήταν αρνητικό. Άσχετα
πού έπρεπε να πάρει ό ένταφιαστικός θάλαμος του όμως προς το τελικό αποτέλεσμα, ή δεύτερη σε ύψος
Βασιλέως. Όπως οί παραπάνω υποθέσεις επειδή
βασίζονται πάνω σε πολύπλοκες αρχιτεκτονικές πυραμίδα θα εξακολουθήσει να παραμένει για πολ-
απόψεις, στερούνται από το οριστικό βάρος, πού λούς μια πηγή γοητείας. Αυτή διακρίνεται από όλες
θα κατασίγαζε τους αντιφρονούντες «αιρετικούς». Ό τίς άλλες πυραμίδες της Αιγύπτου, άπό το γεγονός
Luis W. Alvarez, πυρηνικός φυσικός, ερασιτέχνης ότι το περίβλημα από σκληρό ασβεστόλιθο Tura που
αίγυπτιολόγος και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ έκάλυπτε αρχικά την εξωτερική επιφάνεια της έχει
το 1968, αποδέχθηκε την άποψη αυτών πού διαφω- παραμείνει άθικτο στην κορυφή.
50
 To σημείο όπου ενώνονται οι δύο σήραγγες μέσα
στην πυραμίδα τον Χεφρήνος, όπως φαίνεται από
τον κύριο ενταφιαστικό θάλαμο.

Διατομή από βορρά προς νότο της πυραμίδας του

Χεφρήνος όπου φαίνονται οι γνωστοί διάδρομοι και
θάλαμοι. Δυο σήραγγες οδηγούν άπό τη βόρεια πλευ-
ρά προς το εσωτερικό ή μια από αυτές μέσα από το
φυσικό λίθινο θεμέλιο (Ι), ή άλλη από στόμιο που
βρίσκεται δέκα πέντε μέτρα πάνω άπό την επιφά-
νεια του εδάφους (4). Χωρίς αμφιβολία, αρχικά επρό-
κειτο να οικοδομηθεί μια μικρότερη πυραμίδα πάνω
από θάλαμο ενταφιασμού, πού σημειώνεται εδώ με
τον αριθμό (2). Το σχέδιο όμως αυτό, εγκαταλείφθηκε
πριν ολοκληρωθεί ή κατασκευή του θαλάμου. Τελικά
όλο το οικοδόμημα σηκώθηκε πάνω από τον κύριο
ένταφιαστικό θάλαμο (3). Οι έρευνες πού άρχισαν το
1968 θά καταδείξουν κατά πόσο υπάρχουν και άλλοι
διάδρομοι, σήραγγες ή θάλαμοι πάνω από την κοι-
λότητα αυτή.

νούσαν με τα παραπάνω. Για ποιο λόγο ό Χεφρήν

αντέτεινε «θα περιορίζονταν σε ένα συμπαγή και χω-
ρίς ενδιαφέρον σωρό από ασβεστολιθικούς όγκους,
όταν μάλιστα, κατά τη παιδική του ηλικία, είναι
βέβαιο, ότι είχε δει, πώς είχαν κτίσει οί άνθρωποι
του πατέρα του τη Μεγάλη Πυραμίδα και ότι είχαν
κατασκευάσει το λαβύρινθο των ωραίων διαδρό-
μων και θαλάμων;».
Ή υπόνοια ότι ή πυραμίδα του Χεφρήνος περιείχε
μούμια καί θησαυρό είχε ήδη οδηγήσει σε ανα-
ρίθμητες επιθέσεις εναντίον της δομής της, και μά-
λιστα κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα:
είναι ακόμα και σήμερα εμφανή τα ρήγματα πού
προκάλεσαν εκρήξεις από πυρίτιδα πάνω στο σώμα
της πυραμίδας. Αυτά όλα μαρτυρούν για τις αχόρ-
ταγες και άγροίκες τάσεις των κυνηγών θησαυρών.
Άλλα ό πυρηνικός φυσικός Alvarez επιθυμούσε να
δώσει ικανοποίηση — και βεβαιότητα — στον αί-
γυπτιολόγο Alvarez, με ένα πιο εκλεπτυσμένο τρό-
πο, με τον όποιο δεν επρόκειτο να μετακινηθεί κα-
νένας λίθος. Έτσι το 1966 ό Alvaiez έπρότεινε την
ακτινογράφηση της πυραμίδας με τη βοήθεια κοσμι-
κής ακτινοβολίας.
Το αποτέλεσμα της κοσμικής ακτινοβολίας μπο-
ρεί να παρατηρηθεί πάνω στο έδαφος μόνο από
τα συντρίμματα του διαμελισμού, πού παράγεται
από πυρηνικό καταρράκτη. Τμήμα των συντριμμά-
των αυτών αποτελούν τα καλούμενα μυόνια πού φέ-
ρουν ενέργεια αρκετή για διείσδυση από το τοί-
χωμα της πυραμίδας. Ή τροχιά τους μπορεί να
προσδιορισθεί στο θάλαμο σπινθηρισμού, δηλαδή
σ' ένα δείκτη πού παρέχει τιμές σε ακέραιους αρι-
θμούς σχετικά με τα φορτισμένα υψηλής ενεργείας
στοιχειώδη μερίδια.
Ή ιδέα του Alvarez ήταν απλή: μέσα στον κύριο
ένταφιαστικό θάλαμο της πυραμίδας, γνωστού ως
θάλαμος του Belzoni, επρόκειτο να τοποθετηθεί θά-
λαμος σπινθηρισμού, πού έχει ανάλογη συλλεκτική
περιοχή καί αρκετό βαθμό, γωνιακής διαλύσεως μα-
ζύ με μια μαγνητική έναποταμιευτική συσκευή, ενω-
μένη με το θάλαμο σπινθηρισμού. Με τη διάταξη αυ-
τή θα ήταν δυνατή ή καταγραφή των συντεταγμέ-
νων της τροχιάς των μεριδίων πού περνούν από το
ανώτερο στρώμα της δομής μέχρι τον καταγραφέα.
Τα μερίδια πού φθάνουν στην επιφάνεια της πυρα-
μίδας με τιμή ενεργείας μικρότερη από 55 χιλιά-
δες εκατομμύρια ηλεκτρονικά βολτ, απορροφούν-
ται μέσα στο λίθινο τοίχωμα σε κάποιο σημείο
πάνω από το θάλαμο ενταφιασμού. Ένα φίλτρο,
συνδεμένο μπροστά από το θάλαμο σπινθηρισμού,
εξασφαλίζει επί πλέον την δημιουργία οποιονδή-
ποτε ίχνών πού προέρχονται μόνο από μερίδια που
έχουν τελική ενέργεια μεγαλύτερη από 10 χιλιά-
δες εκατομμύρια ηλεκτρονικά βολτ. Εφ' όσον οί
ενδεχόμενες κοιλότητες στο τοίχωμα της πυραμί-
δος παρουσιάζουν μικρότερη αντίσταση στα μυό-
νια ως προς το συμπαγές τοίχωμα, είναι αυτονόητο
51
 "Η θριαμβευτική επιγραφή του Belzoni πάνω στόν
τοίχο του κύριου ενταφιαστικού θαλάμoυ, Ό Ιτα-
λός κυνηγός θησαυρών και έξερευνητής είδε άπλώς
όσα ληστές τάφων είχαν ήδη άντικρύσει πολύ πριν
τη δική τον εποχή. Εκτός άπό τήν ανεύρεση της
εισόδου στην πυραμίδα τον Χεφρήνος ό Belzoni ανα-
κάλυψε επίσης τον τάφο τον Σήθου του 1ου.

Διατομή από βορρά προς νότο της καλούμενης Μεγά-

λης Πυραμίδας. Ό τάφος του Φαραώ Χέοπος εμφα-
νίζει έξεραιτικά πολυπλοκότερη κατασκευή από εκείνη
της πυραμίδος τον Χεφρήνος. Οί αρχαιολόγοι έρμη-
νεύουν την ύπαρξη του λαβύρινθου, των διαδρόμων
και των τριών διαφόρων ένταφιαστικών θαλάμων (2,
5, 6) ισχυριζόμενοι ότι, κατά την διάρκεια της κατα-
σκευής έγιναν πολλές παρεκλήσεις άπό τό άρχικό
σχέδιο. Από την αρχαιότερη σήραγγα και στο ση-
μείο (3), εμφανίζεται διακλάδωση διαδρόμου πού
οδηγεί στον σαν δεύτερο «όροφο» ενταφιαστικο θάλα-
μο, πού καλείται θάλαμος της Βασίλισσας από δε τη
Μεγάλη Σήραγγα (4) οδηγεί στον τελικό ένταφια-
στικό θάλαμο. Ό θάλαμος αυτός επικοινωνεί με τον
εξωτερικό κόσμο με ένα αεραγωγό σωλήνα (7).

ότι μερίδια σε τροχιές πού περνούν από στοές ή

θαλάμους συγκεντρώνονται κατά μεγαλύτερους αρι-
θμούς στο θάλαμο σπινθηρισμού. Άν τα εισερχό-
μενα μυόνια καταγράφονται για μερικούς μήνες,
και τα στοιχεία πού προκύπτουν δίνονται σε ηλε-
κτρονικό υπολογιστή, είναι δυνατόν να προκύψει
τελικά μία μορφή «ακτινολογικής» εικόνας της
πυραμίδας, όπου οί κοιλότητες εμφανίζονται σκο-
τεινότερες από το συμπαγές τοίχωμα. Ό βαθμός
της σκοτεινότητας εξαρτάται από το περίσσευμα
των μυονίων, πού προέρχονται από την αντίστοιχη
κατεύθυνση. Βέβαια μια τέτοια εικόνα παρέχει πλη-
ροφορίες άπλώς και μόνον για την κατεύθυνση που
είναι εντοπισμένη ή κοιλότητα. Για να καθορισθεί
ακριβώς ή αντόπισή της, ή καταγραφική συσκευή
πρέπει να μετακινείται και οί μετρήσεις να έπανα-
ληφθούν, Έτσι οί δυο συσκευές καταγραφής μπο-
ρούν τότε να παράγουν στερεοσκοπική εικόνα.
Ή πρόταση του Alvarez έγινε αποδεκτή, με εύμέ-
νεια. Τη μερίδα του λέοντος των σχετικών δαπα-
νών ανέλαβε ή Αμερικανική Επιτροπή Ατομικής
Ενεργείας και το Ινστιτούτο Smithson. To Εργα-
στήριο 'Ακτινοβολίας Lawrence του Πανεπιστη-
μίου της Καλιφόρνιας κατασκεύασε την πειραμα-
τική συσκευή, σύμφωνα με τις απαιτούμενες ιδιο-
τυπίες. Έκτός από τις πυραμίδες ή Ενωμένη Αρα-
βική Δημοκρατία διάθεσε ειδικούς αρχαιολόγους.
Τα στοιχεία πού προέκυψαν υπέστησαν επεξεργα-
σία σε συσκευή I B M - 1130 του κέντρου ηλεκτρο-
νικών υπολογιστών του Πανεπιστημίου Ein Shams
του Καΐρου. Μολονότι όλο το σχήμα φαίνεται σχε-
τικά απλό στη θεωρία, ή εφαρμογή του απαιτούσε 'Ο κοίλος ενταφιαστικός θάλαμος, γνωστός επίσης
συνεχή, πολλές φορές μάλιστα ανιαρή, προσπάθεια. καί σαν θάλαμος του Belzoni όπου έγινε ή έγκατά-
Τριάντα τόννοι πειραματικός και βοηθητικός εξο- σ τ α σ η της συσκευής καταγραφής της κοσμικής άκτι-
πλισμός έπρεπε να αποσυντεθεί, πριν γίνει δυνατή νοβολίας.
52
 Ή Μεγάλη Σήραγγα μέσα στη πυραμίδα τον Χέο-
πος που όδηγεί στο κύριο ένταφιαστικό θάλαμο. Ή
σήραγγα αυτή άποτελεί αριστούργημα της αρχαίας
αίγιπτιακής άρχιτεκτονικής.

Ή κοινή «Επιχείρηση Πυραμίδων» της Ηνωμένης

Άραβικής Δημοκρατίας και των Η.Π.Α. διεξάγε-
ται άπό ειδικούς του Πανεπιστημίου Εin Shams του
Καίρου και του 'Εργαστηρίου Ακτινοβολίας Lawren-
ce του Πανεπιστημιου της Καλιφόρνιας. Τα ειδικά
όργανα μετρήσεως και καταγραφής πού έχουν κ α τ α -
σκευασθεί κατά παραγγελία, για. τήν εργασία αυτή
ή μεταφορά του από τους διαδρόμους της πυραμί- έλέχθηκαν με μεγάλη προσοχή μόλις άφίχθηκαν άπό
δας μέχρι το θάλαμο του Belzoni οπού κατόπιν ξανά την Καλλιφόρνια όπως και μετά την εκ νέου συναρμο-
συναρμολογούντο. Έκτός από την επιβεβαίωση των λόγησή τους μέσα στο κύριο έντaφιαστικό θάλαμο
βασικών συλλογισμών, τους οί επιστήμονες συμ- της πυραμίδας τον Χεφρήνος, όπου μεταφέρθηκαν με
πέραναν ότι, δεν υπήρχε λόγος να γίνει προκαταρ- πολύ κόπο και ύστερα από τήν πλήρη αποσύνδεσή τους.
κτικό πείραμα στη Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπος,
όπως είχε αρχικώς προβλεφθεί. Το 1968, οί ακτι-
νογραφικές «επιχειρήσεις» πάνω στη πυραμίδα του
Χεφρήνος είχαν ήδη αρχίσει. Ή αισιοδοξία των
«αρχαιολόγων των ακτινών Χ» δικαιώθηκε. Με
ογδόντα τέσσαρεις «πλήξεις» κατά λεπτό, ή πυκνό-
τητα των εισερχομένων μυονίων ήταν ακόμα μεγα-
λύτερη από την αναμενόμενη. Με την ανωτέρω συ-
σκευή έγινε δυνατό να δει κανείς καθαρά τις παρυ-
φές του όλου κτίσματος και την κορυφή της πυρα-
μίδος, που πάνω της εξακολουθεί ακόμη να είναι
προσκολλημένη ή εξωτερική επιφάνεια του ασβε-
στόλιθου Tura. Την άνοιξη του 1969, ή εμφάνιση
μιας «σκιάς» προκάλεσε μεγάλη έξαψη, σαν να απο-
κάλυπτε την ύπαρξη κοιλότητας μεταξύ της κορυ-
φής του κτίσματος και του θαλάμου Belzoni. Ήδη
αντιμετωπιζόταν ή ιδέα να δημιουργηθεί σήραγγα
προς την κατεύθυνση του υποθετικού θαλάμου, για
να εισάγουν μικροσκοπική τηλεοπτική συσκευή, για
53
την διενέργεια προκαταρκτικών διερευνήσεων. Ή
ελπίδα όμως της ομάδας δεν επέζησε πολύ καιρό.
Ή σκιά αποδόθηκε απλώς στον ήχο, πού εκπέμπει
το καταγραφικό μηχάνημα. Λίγο αργότερα, ό Alva-
rez ήταν υποχρεωμένος να ομολογήσει ότι, αν πρα-
γματικά υπήρχε πρόβλημα άποκρύψεως και άναζη
τήσεως, ό φαραώ Χεφρήν και ό αρχιτέκτονας του
είχαν κερδίσει το πρώτο γύρο. Ή συσκευή δεν ήταν
σε θέση να αποκαλύψει κανένα είδος κοιλότητας,
στο ένα πέμπτο τμήμα της πυραμίδας πού εξετά-
σθηκε. Το αντίστοιχο πέμπτο της Μεγάλης Πυρα-
μίδας του Χέοπος, περιλαμβάνει τους ήδη γνωστούς
χώρους, δηλαδή διαβάσεις και θαλάμους.
Ό Alvarez όμως δεν είχε την πρόθεση να παραι-
τηθεί από τις έρευνες του. Ή ομάδα του ήδη ασχο-
λείται δραστήρια στην άνατοποθέτηση της συσκευής
στο θάλαμο του Belzoni. Τα μηχανήματα αμέσου
αναγνώσεως καί μετρήσεως πρέπει να περιστραφούν
για να ακτινογραφήσουν τα υπόλοιπα τέσσαρα πέμ-
πτα της πυραμίδας. Αυτοί πού μετέχουν δεν πτόούν-
ται καθόλου από το ενδεχόμενο αποτυχίας, έχουν δε
αποφασίσει να βαδίσουν μέχρι του — ίσως πικρού—
τέρματος. Γιατί και ένα αρνητικό αποτέλεσμα θα
είχε κάποια σημασία, θα αποτελούσε βάλσαμο και
μέχρις ενός βαθμού ικανοποίηση για τους αιγυ-
πτιολόγους, πού το έχουν προείπει. Ικανοποίηση
όμως επίσης και για την ομάδα Alvarez, γιατί ή
τόσο απλή συσκευή της, θα έχει και μάλιστα με
επιστημονική ακρίβεια, αποτρέψει ακόμα καί το τε-
λευταίο ίχνος οποιασδήποτε έπιτιμιτικής αμφιβο-
λίας, για το ενδεχόμενο της ύπαρξης άγνώστων θα-
λάμων μέσα στην πυραμίδα.
Στό μεταξύ, μεγάλες εταιρείες ορυχείων έχουν δεί- Ή χωρίς κάλυμμα σαρκοφάγος στον κύριο ενταφια-
ξει ενδιαφέρον για την «ακτινογραφική μονάδα» πού στικό θάλαμο της Μεγάλης Πυραμίδας. Mετά τήν
χρησιμοποιήθηκε στην παραπάνω έρευνα και αντι- κηδεία του Βασιλέως, όλοι οι διάδρομοι και οι είσο-
μετωπίζουν και αυτές το ενδεχόμενο, να την χρη- δοι στη πυραμίδα φράζονταν με «προιόντα έκσκαφής».
σιμοποιήσουν για αναζήτηση μεταλλευτικών απο-
θεμάτων. Ακόμα ό όλος θόρυβος πού ήταν άποτέ-

Ό αεραγωγός σωλήνας που συνδέει τον ένταφιαστικό

θάλαμο του φαραώ Χέοπος με τον εξωτερικό κόσμο.
Ή κατασκευή του αεραγωγού σωλήνα, δεν όφειλό-
ταν τόσο στή πρόνοια δια την ανανέωση του αέρα,
όσο στην δημιουργία περάσματος από οπού ή ψυχή
τον νεκρού βασιλέα θα ανέβαινε στους ουρανούς.

λεσμα του πειράματος της πυραμίδας, δεν στερή-

θηκε, όπως ήταν επόμενο, μεγαλυτέρου θορύβου.
Οί μέθοδοι πού αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο φυ-
σικής επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν για άλλες αρ-
χαιολογικές έρευνες, Οί μετρήσεις πού καταγρά-
φηκαν πάνω σε εξαιρετικά ευαίσθητο μαγνητόμετρο
από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρ-
νιας γύρω από την γήινη πυραμίδα της La Venta
(περιοχή Tabasco του Μεξικού) κατέδειξαν ότι αυτό
το μεγάλο γήινο ανάχωμα, έκάλυπτε ένα λήθινο
μνημείο. Έτσι αποκαλύφθηκε ό εξαιρετικά μαγνη-
τικός βασάλτης πού τον χρησιμοποιούσαν πολύ σ τ ό ν
πολιτισμό olmec και μάλιστα παρά το κάλυμμα από
πηλό, πού δεν είναι μαγνητικός.
Georg Getster

54
 «οαννες»
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΨΑΡΙΑ
SOLAS BONCOMPAGNI
'Μετάφραση: Κλειώ Coacin

Είκοσι χρόνια επίμονων ερευνών μας, απέδωσαν εκπληκτικά αποτελέσματα.

Ό σπουδαιότερος από τους πρωταρχικούς μύθους πού πάνω του στηρίζε-
ται ή όλη σειρά μας (κλειπεολογία, πρωτοαρχικός πολιτισμός, πού οι ρίζες
του χάνονται στο άπειρον), ένα μελετημένο σχόλιο με εγκυκλοπαιδικούς
καί ιστορικούς ορισμούς, γιαύτό το μύθο, ένα παράξενο «σκάφος», πού
μας μεταφέρει στο πρωταρχικό Αιγυπτιακό πιστεύω: του αύγού της Γεννέ-
σεως. Οί «Όάννες» Θεοποιήθηκαν ως Έα ή ως Enki; Υπήρξαν οί Εβραίοι
οι απ' ευθείας κληρονόμοι της σοφίας τους; Ή την πήραν από τους απογό-
νους τους της φυλής των 'Απκουλά;

Όμως ποιοί ήταν οί «Ώάννες;» Το λιγώτερο πού Θεότητα, λοιπόν, κατά μία εκδοχή ενώ κατά άλλες
μπορούμε να πούμε, είναι ότι τα μυστηριώδη αυτά είναι «μια ευεργετική ιδιοφυΐα», «ένας ιδιοφυής ευερ-
όντα βρίσκονται πάντοτε στο επίκεντρο των μεγα- γέτης» ή απλώς «ένας ξένος».
λύτερων αινιγμάτων τής πρωτο-άρχαϊκής ίστορίας. Εδώ όμως, ίσως να νοείται, χωρίς να εκφράζε-
Μποροϋμε δμως να υποστηρίξουμε σήμερα, ότι ται καθαρά, ή σχέση πού πάνω της βασίζεται ή
τόσα χρόνια επίμονης έρευνας πάνω σ' αυτό τον συσχέτηση των «Ώάννες» με την θεότητα Ένκι. Για
μύθο της πρωταρχικής αίτίας, δεν πήγαν χαμένα. την προέλευση των «Ώάννες» αί διαλέξεις πού έχουν
Αντίθετα, μας έδωσαν στιγμές μεγάλου ένθουσια- γίνει έχουν επεκταθεί τόσο, ώστε στο κεφάλαιο
σμού, στιγμές μοναδικές, πού μόνο μια εξαιρετική μας «Ό Μεγάλος Υπό», το επιχείρημά μας να
ανακάλυψη μπορεί να προσφέρει, κάτι, πού αξίζει πάρει διαστάσεις χαρακτηριστικά τόσο απίστευτες,
να το ανακοινώσουμε με την σειρά μας στους ανα- όσο και καταπληκτικές.
γνώστες μας. Το «μέσο», αποδεικνύεται ένα παράξενο «σκά-
Μελετώντας τα βιβλία της παγκόσμιας ίστορίας φος», πού σ' αυτή την περίπτωση, μοιάζει να είναι
ή τα ειδικά για τους αρχαϊκούς πολιτισμούς τής το μυστηριώδες πρωταρχικό Αυγό, πού γι' αυτό αφιε-
Μεσοποταμίας ή ορισμένες αναφορές των θρησκευ- ρώσαμε το κεφάλαιο:
τικών ιστοριών ή τίς Εγκυκλοπαίδειες, βλέπουμε «Από το Κοσμικό Αυγό, στο Αυγό του Πάσχα».
ότι, ή λέξη (προσφώνηση) «Ώάννες» περιορίζεται 2) «Ώάννις» (ή Ώις) κατά την άσσυριακή μυθο-
σε μια σύντομη περιγραφή. λογία είναι ή Ελληνική επωνυμία, του τέρατος,
Όμως και με αυτές τις ελάχιστες συνθετικές γνώ- στο όποίο ό θρύλος άποδίνει τον εκπολιτισμό των
σεις μπορούμε να καταλάβουμε την σπουδαιότητα, Χαλδαίων.
ιστορική και μυθολογική, αυτών των αινιγματικών
όντων. Στά όντα αυτά αφιερώνουμε τα τελευταία
κεφάλαια του πρώτου μας τόμου (Clipeologia) μια
και οί «Ώάννες» είναι οί πρωταγωνιστές ενός μύ-
θου, πού κατά τη γνώμη μας, αξίζει να καταλάβει
το τελευταίο μέρος ενός βιβλίου τόσο γεμάτου με
έρευνα.
Ποια είναι ή εγκυκλοπαιδική ακριβολογία της
λέξεως «Ώάννες»;
1) «Ώάννις» Βαβυλωνική θεότητα, πού της απο-
δίδεται ό πρώτος εκπολιτισμός της Άσσυρίας καί
της Βαβυλωνίας. Κατά το θρύλο βγήκε από το πρω-
τόγονο Αυγό καί είχε την όψη, μισοϋ ανθρώπου
καί μισοϋ ψαριού.

Ενδιαφέρουσα σπάνια παρομοίωση τον «Ώάν vis»

που περιγράφουμε, με το πρώτο όν, πάνω αριστερά,
της σπάνιας αυτής φιγούρας. Όπως βλέπουμε, το
μεταμορφωμένο δν, (άνθρωπος με κεφαλή ελέφαντα)
δείχνει μερικώς τουλάχιστο σε μας, την πιθανότητα
ενός άνθρώπου πού φοράει σκάφανδρο.

'Η μορφή του «Ωάννις» όπως εικονίζεται στην σελίδα
635 τον 13ου τόμου της Μεγάλης Λαϊκής Εγκυκλο-
παίδειας SONGOGNO, Το τέρας έχει έδώ όλα τα
στοιχεία των ιδιοφυΐων της Μεσοποταμίας άνάμεσα
σ' αυτά τα συνηθισμένα βραχιόλια, όμοια μέ ρολό-
για χεριού, αγιάσματα για θρησκευτικές τελετές. Και
κατά το μεταμορφωτικό μύθο, έχει περικεφαλαία σε
σχήμα κεφαλής ψαριού, τον κορμό σκεπασμένο με
λέπια και πτερύγια ψαριού και φούστα από φτερά
πουλιών.
Μερικές φορές τα φτερά
σκεπάζουν και τον κορμό
του σώματος, ώστε να μας
υποχρεώνουν έτσι να λά-
βουμε υπ' όψη μας και το
μύθο του άνθρώπου - πτη-
νού, όπως δείχνει ή εικόνα.
56
Ή «θεότητα», ή «ιδιοφυία», ό «ξένος» είχε λοι-
πόν τερατώδη όψη. Τέτοια, ώστε το πρόσωπο του,
το φέρσιμο του, το ντύσιμο του, είχε για τους τότε
λαούς» στα μέρη, πού εμφανίσθηκε, κάτι το τρομα-
κτικό και ασυνήθιστο.
Άν λοιπόν, του αποδόθηκε ή τιμή του έκπολίτι-
στή «αύτών πού ζούσαν στη Χαλδαία, ήταν γιατί,
χωρίς αμφιβολία, είχε μια ανώτερη μόρφωση, από
τους τότε λαούς και οπωσδήποτε θα έπρεπε να ανή-
κει σε ένα ανώτερο πολιτισμό ή τουλάχιστον σε
μια τάξη, ιερατική, πού ήταν κληρονόμος πανάρ-
χαιας και μεγάλης σοφίας.
Λέγεται ότι βγήκε από την Έρυθρά Θάλασσα
προς τα σύνορα της Βαβυλωνίας, Όμως λόγω απο-
στάσεως της Χαλδαίας από την Έρυθρά θάλασσα
το πιθανότερο είναι ότι ό Ώάννης είχε το σκάφος
του μάλλον στον Περσικό Κόλπο, πού τα νερά του
μέχρι σήμερα βρέχουν τα παράλια μιας χώρας, αγα-
πητής κάποτε στους Σουμέριους και στον Ένκι, θεό-
τητα της αβύσσου, και πού κατά την παράδοση
άποκάλυψε στον «Ούτναπιστίμ» τον επερχόμενο κα-
τακλυσμό και του έδίδαξε και τον τρόπο της σωτη-
ρίας με την κατασκευή ενός πλοίου. Το πλοίο θά
ήταν ως έξη ορόφους και κάθε όροφος θά ήταν
χωρισμένος σε εννέα διαμερίσματα.
Άναρωτιόμαστε λοιπόν, αν ή παρουσία των «Ώάν-
νες» προηγήθηκε από το τέλος μιας περιόδου (επο-
χής) για τη γη και την ανθρωπότητα. Να ήταν
άραγε αυτοί, πού έφεραν το μήνυμα της καταστρο-
φής, οί προάγγελοι ή αύτοϊ πού μπορούσαν να παρα-
κολουθήσουν το τέλος μιας περιόδου, τοποθετών-
τας σοφά τον κρίκο, μεταξύ της καταστροφής της
πρώτης και την συνέχιση της δεύτερης περιόδου;
Θα μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι, ό «'Ωάννις»
ήταν ενα ανθρωπόψαρο, ένα τέρας, πού εμφανίσθη-
κε μυστηριωδώς στους Βαβυλώνιους την αρχή του
κόσμου, και τους φανέρωσε τα βασίκά στοιχεία
κάθε επιστήμης.
Δεν ήταν έμπειρος μόνο σε ορισμένες επιστήμες,
αλλά ή μόρφωση του επεκτεινόταν σε όλες, δεί-
χνοντας έτσι, ότι ήταν ανώτερος από τους τότε
λαούς, πού έλαβαν τις γνώσεις του.
Ό μύθος των «Ώάννες» συνεχίσθηκε (σύμφωνα
με τα γραφόμενα των Ελλήνων συγγραφέων) με
άλλες παρόμοιες εμφανίσεις, στη μυθική περίοδο

της Βαβυλωνίας, δηλαδή κατά την περίοδο των δέκα
προκατακλυσμιαίων βασιλέων, που ή σημερινή κρι-
τική τείνει να συνταυτίσει με τους δέκα Βιβλικούς
Πατριάρχες .
Όλα αυτά επικυρώνουν τον πληθυντικό αριθμό
του τίτλου του κεφαλαίου μας και όσα είπαμε πρίν,
Ότι, δηλαδή, οί «Ώάννες» ήταν παρόντες σε μια
ανθρωπότητα πού περίμενε στη περιοχή της Χαλ-
δαίας, μια καταστροφή φοβερή, και ότι οί πρώτοι
Πατριάρχες, πού αναφέρονται στη Βίβλο, δεν ήταν
ασφαλώς άσχετοι με τον εκπολιτιστικό ρόλο αυτών
των όντων, των οποίων ή ανώτερη τάξη της Εβραϊ-
κής Φυλής ήταν ίσως ή κληρονόμος.
Ή ίδια λέξη «Ώάννες» δεν παρουσιάζεται στο
βιβλικό ιερό κείμενο. Μερικοί άσσυριολόγοι όμως
υποθέτουν ότι, υπάρχει κάποια αρχική σχέση ανά-
μεσα στους τέσσερεις, πού αναφέρονται στην Βίβλο
δηλαδή του Αδάμ—Νώε—'Αβραάμ και Μωϋσή
και στις Χαλδαϊκές Παραδόσεις.
Εξ άλλου μιλήσαμε παλαιότερα σε προηγούμενα
κεφάλαια μας, (Ένώχ, ό Μεγάλος Απών) για τη
σχέση των προσφωνήσεων, πού μας μεταφέρουν στον
ίδιο μύθο πάλι: «Ένώχ - Ένο - "Ωεν - Ώάν - Ώάν-
νες» και αντιπαραβάλλουμε τις εβραϊκές προσφωνή-
σεις «Ώάννες - Ίωάννες - Ίωνάς - Ιωάννης».
3) Στό σημείο αυτό, δεν μπορούμε να μη επανα-
λάβουμε όσα αναφέραμε προηγουμένως σχετικά με
την ερευνά μας για τους «Ώάννες», όταν μάλιστα
τα θέματα είναι παρμένα από ένα σπάνιο γαλλικό
σύγγραμμα «Memoriale de l' Accademie des Inscri-
ptions». (Υπόμνημα της Ακαδημίας των Γραφών).
Το παρακάτω κείμενο είναι πιστή αντιγραφή.
—«Τέρας μισό άνθρωπος και μισό ψάρι, πού κατα-
γόταν από την Ερυθρά Θάλασσα, και βγήκε από
Από τη πόλη Άσσούρ,
προέρχεται το μέρος αυτό
του θυσιαστηρίου του 8ου
ή 7ου π.Χ. αιώνα και είναι
διακοσμημένο με θεότητες
κai ιερείς ίσως από τους
Επτά θεούς Enki, που λέ-
γονταν και ΑΠΚΑΛΟΥ
(καί συγχέωνται ίσως με
τους ίδιους τους «Ώάννες»).
Και σ' αυτούς διακρίvουμε
τα Μεσοποταμιακά στοί-
χείa. Ή στολή του ψαριού
Κατεβαίνει εδώ ως τα πό-
δια αντικαθιστώντας τα
φτερά των πτηνών, πού δεν
φαίνονται (Μουσείο Βερο-
λίνου).
το Αρχέγονο Αυγό. Από αυτό το αυγό προήλθαν
και όλα τα άλλα όντα».
Πρέπει εδώ να πούμε ακόμα ότι ένα Αυγό, πού
από μέσα του βγήκαν διάφορα όντα, μας κάνει να
φαντασθούμε ότι δεν διαφέρει καί πολύ από την
Κιβωτό του Νώε, γιατί οποιοδήποτε ζωντανό είδος
μόνο, όταν ζευγαρωνόταν μπορούσε να αναπαραχθεί
καί να πολλαπλασιασθεί σε ένα μέρος ιδανικό για.
τη ζωή του καί την συνέχιση του είδους του. Καί
επειδή κατά τους Αρχαίους Αιγυπτίους, αυτό το
Αυγό θεωρείτο Κοσμικό η Κοσμογονικό με άποψη
βιολογική, δεν αποκλείεται να έννοούσαν, oτι ήταν
κάποιο διαστημόπλοιο πού προερχόταν από το αχα-
νές διάστημα. Μετά από όλα όσα αναφέραμε είναι
ακατανόητο πώς οί «Ώάννες» εμφανίσθηκαν ταυ-
τοχρόνως στην Ερυθρά Θάλασσα και στη Βαβυ-
λωνία, ενώ το πιθανότερο είναι, ότι ή εμφάνιση
τους έγινε μάλλον στον Περσικό Κόλπο.
Στό ίδιο έργο αναφέρεται ακόμη ότι είχε δύο
κεφαλές μια ανθρώπινη και μια ψαριού και ότι ή
ανθρώπινη κεφαλή ήταν κάτω από τή\ κεφαλή του
ψαριοΟ. Στήν ουρά του ψαριοϋ, ήταν προσκολλη-
μένα δύο πόδια ανθρώπινα καί το 5ν εϊχε ανθρώ-
πινη φωνή και ομιλία.
'Αλλά, ας προσέξωμε ιδιαίτερα την περιγραφή
για τις δύο κεφαλές. Μας προτρέπει να σκεφθούμε
μια στολή πού μόνο ένας ίστοριολόγος της επο-
χής μας θα μπορούσε να ερμηνεύσει,
Αυτό το τέρας βρισκόταν ανάμεσα στους ανθρώ-
πους της εποχής εκείνης καί τους δίδασκε τα πρώτα
γράμματα, τις επιστήμες, τις τέχνες την ανέγερση
ναών, το κτίσιμο πόλεων, τους νόμους, πώς να σπέρ-
νουν και να θερίζουν. Με λίγα λόγια, όλα όσα ήταν
αναγκαία για να καλυτερέψουν τη ζωή τους.
57
 Αν το όν αυτό, πού ήταν φυσιολογικά διαφο-
ρετικό από έμάς, δεν διατρεφόταν μπροστά στους
τότε ανθρώπους, τούτο μπορεί να εξηγηθεί από το
ότι θα πρέπει να είχε κάποια ουσιώδη διαφορά.
Όσο για τη μόρφωση του, αύτή θα πρέπει να ήταν
πλατιά και να κάλυπτε όλους τους τομείς.
«Κατά τη δύση του ήλιου, το όν γύριζε στη θά-
λασσα και διανυκτέρευε κάτω από τα νερά». Αργό-
τερα εμφανίσθηκαν και άλλα όμοιοειδή όντα, πού
το μυστικό τους υποσχέθηκε να φανερώσει ό Μπε-
ρόζο, αλλά δεν διασώθηκε καμμιά εξήγηση, για
το μύθο αυτό.
Χωρίς αμφιβολία, έχει μεγάλη σημασία ή λεπτο-
μέρεια του μύθου του «Ώάννις» πού περνάει τη
νύκτα του όχι κοντά στους ανθρώπους αλλά στο
σκάφος του (το αυγό). Ένα σκάφος βέβαια πολύ
διαφορετικό από τα πλεούμενα της εποχής εκείνης.
Ό πληθυντικός αριθμός του «Ώάννες» λογικά
μας κάνει να σκεφθούμε πολλά όντα, πού είχαν
αρχαίες γνώσεις. Ή προέλευση αυτών των γνώσεων
παραμένει μέσα στο πιο βαθύ μυστήριο προ πάν-
των για τα όσα λίγα περιγράφονται τόσο για το
σκάφος, όσο και για το μέρος πού εμφανιζόταν.
Το όν συμπεριφερόταν με ασυνήθιστο φέρσιμο και
εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν ξαφνικά στην ιστο-
ρία των πρώτων πολιτισμών (Ώάννες ή 'Οες λένε
οί σοφοί ότι στη ασσυριακή διάλεκτο σημαίνει
Ξένος), και πραγματικά σαν ξ έ ν ο ς συμπεριφέρ-
θηκε, ώστε να μη δείχνει ούτε πώς τρώει ή τί τρώει,
ούτε πώς κοιμάται. Περιοριζόταν απλά στα ουσιώ-
δη καθήκοντα του να διδάσκει τους πρώτους ανθρώ-
πους.
Γι' αυτόν το θρύλο διαβάζουμε ακόμα στο σπά-
νιο αυτό έργο «Ηρθε κάποτε από τη θάλασσα ένας Ό Enki ήταν υποχθόνια μορφή θεότητας όπως θα
«ξένος», πού έδωσε στους Χαλδαίους τις αρχές του ήταν μάλλον και οι Άπκαλλού, αν κρίνουμε από τη
πολιτισμού». "Ισως να ήταν σκεπασμένος από το παρουσία τους συνήθως στις νεκρώσιμες τελετές, όπως
κεφάλι ως τα πόδια με λέπια ψαριού. Κάθε βράδυ, μπορούμε να δούμε σε μια βαβυλωνιακή κολώνα,
έμπαινε στο σκάφος του. Μέσα σ' αυτό έτρωγε, όπου κάτω από τον νεκρό αναπαριστάνεται ή μυστη-
χωρίς να τον βλέπει κανείς. Όσον άφορά στο Πρω- ριώδης κόλαση και τα όντα της.
ταρχικό Αυγό, πού από μέσα του έβγαινε, ή ονο-
μασία του έχει σχέση με την ελληνική λέξη Ώόν=
Αυγό, πού από την ονομασία αυτή προήλθε ή προσ-
φώνηση του σε Ώάν - Ώάννες. Ό Μπερόζο μας λέγει στην περιγραφή του ότι
Σ' αυτό το τελευταίο κεφάλαιο, επαναλαμβάνουμε ήταν ένα όν με σώμα ψαριού άλλά με άνθρώπινη
όσα είπαμε και πριν σχετικά με ό,τι άφορά στο όψη, όσον άφορά στο κάτω μέρος του σώματος του.
σκάφος, γιατί την εποχή του Μπεριόζο, δεν μπο- 'Η εξήγηση της περιγραφής αυτής είναι σαφής:
ρούσε να υπάρξει άλλη διευκρίνηση για το μέσον, δεν νοείται ένα όν να είναι ανθρώπινο μόνο από
πού έφερε το τέρας, από το Αυγό. Έτσι, ώστε Αυγό τη μέση και κάτω, αλλά υπαινίσσεται δίχως άλλο
και Σκάφος να σημαίνει ένα και το αυτό πράγμα. ένα ολόκληρο ανθρώπινο σώμα (έναν άνθρωπο) κάτω
Από κει άλλωστε προήλθε και το όνομα του από μια στολή λεπιδωτή ίσως καί γλοιώδη φαινω-
Ώόν (Ώάννες). Όπως θα δούμε στη συνέχεια έδό- μενικώς, ώστε να θυμίζει στους Σουμέριους καί τους
θηκαν πολλά και διάφορα ονόματα σ' αυτά τα μυ- Άσσυρο - Βαβυλώνιους τόσο το ψάρι όσο και το
στηριώδη όντα. φίδι. Δεν πρέπει να είναι χωρίς νόημα καί ή ανα-
4) Ή Βρεταννική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρει την φορά της ίδιας Εγκυκλοπαίδειας όπου όταν ανα-
προσφώνηση «Ώάννες» (ακόμη Γιάννες - Γιουχάν- φέρεται στις μεσο-άνατολικές περιγραφές καί μυθο-
νες - Γιουνάν) και ακριβολογεί ότι, «Στή Βαβυλω- λογίες, μας θυμίζει καί τους μύθους των Μεταμορ-
νική Μυθολογία ό Μπερόζο ονομάζει έτσι ένα μυ- φώσεων, πού έκρίθηκαν ανάλογοι, δηλαδή σχετι-
θικό όν, πού δίδαξε στους ανθρώπους τις επιστή- κοί με τις Σειρήνες καί τη «Λατρεία του Όφφεως».
μες. Αυτό το όν είναι ό ίδιος ό θεός Έα παρ' όλο —«Κατοικεί στον Περσικό Κόλπο (Ερυθρά θά-
πού δεν μπορούν να συσχετισθούν τα δύο ονόματα». λασσα), διαβάζουμε εν συνεχεία, «και την ήμερα βγαί-
θα πρέπει όμως να εξετάσουμε και την πιθανότητα νει από τα ύδατα καί μεταδίνει στους ανθρώπους
άν Ώάν - Έα - Ένκι, από ορισμένες ιδιότητες τους, γνώσεις γραφής, τέχνης καί διάφορες επιστήμες».
μπορούμε να πιστοποιήσουμε ότι ό Έα ή ό Ένκι Για τον εκπαιδευτικό του ρόλο είπαμε πολλά,
είναι ή θεοποίηση αυτών των ίδιων των Ώάννες. (σ' αυτούς ίσως πρέπει να προσθέσουμε ότι οφεί-
Εδώ εξετάζουμε ακριβώς αυτό το σημείο. λουμε το σύστημα γραφής καί το αλφάβητο). Ή

58
 Στίς ανασκαφές της Ούρ, της πόλης του Αβραάμ βρέθηκε αυτό το μο-
ναδικό χρυσό αγαλματάκι. Παριστάνει ένα τράγο σε στάση σχεδόν ανθρώπινη
να ακουμπάει σε ένα δέντρο μικρό (πού ίσως να σημαίνει το δέντρο της ζω-
ής). Το μεταμορφωτικό στοιχείο είναι φανερό με κοινά χαρακτηριστικά του
πτηνού, του ψαριού και τον φιδιού, στό ένδυμα από χρυσά λέπια, που σκεπά-
ζει τον ίδιο τον τράγο. Μήπως σ' αυτό το δείγμα να θέλουν να μας θυμί-
σουν τους «Ώάννες»; Το αγαλματάκι ανήκει στους βασιλικούς τάφους του
2500 π.Χ.

προέλευση τους είναι πιο σαφής καθώς ύποστηρί
ζούμε και εμείς. Ή πρωινή τους ανάδυση από τα
νερά επιβεβαιώνει ακόμη περισσότερο τη Μπερο-
ζική ιδέα για ένα «Ώάννι», πού περνάει τη νύκτα
του κάτω από το νερό. Το σκάφος του, λοιπόν,
ήταν κάτι πού έμοιαζε σαν «αυγό υποβρύχιο», πού
για να μπει μέσα ό «Ώάννις» έπρεπε ίσως να φο-
ρέσει σκάφανδρο; Γιατί όμως να υπάρχει τόσο μυ-
στήριο γύρω από το σκάφος του; Μήπως γιατί
έπρεπε να προστατευθεί το όν από τη φυσική άλλω-
στε «περιέργεια των τότε ανθρώπων, ώστε να μη
του δημιουργηθούν «δυσκολίες», σε ότι για το ίδιο
ήταν «το μόνο μέσο ζωής» και ίσως «ή σιγουριά
της επιστροφής», από εκεί από όπου τόσο αναπάν-
τεχα ήρθε ο «Ώάννις» ή οί «Ώάννες»;
Όλα αυτά όμως είναι υποθέσεις και ερωτηματικά
πού μας κάνουν να βλέπουμε το γεγονός σχεδόν
τόσο απίστευτο, ώστε σ' εκείνη την μακρυνή πρω-
τοϊστορική περίοδο να παίρνει διαστάσεις απλη-
σίαστες για τις ανθρώπινες γνώσεις.
Μπορούμε όμως να ποϋμε ότι, ό λεγόμενος «Ξέ-
νος» ήταν αρκετά δημοφιλής, αν κρίνουμε από τα
πολυάριθμα επίθετα, πού του είχαν δώσει. Π.χ. Ανέκ-
δοτος - Ώδακον - Εύεδόκους - Ένεύγαμος - Ένεύου-
λος - Άνέμενδος.
Μεταξύ των άνατολιστών μερικοί υποστηρίζουν
ότι, ό εκπληκτικός πολιτισμός των Σουμερίων οφεί-
λεται κατά μέγα μέρος στον λατρευτικό του χαρα-
κτήρα, (θρησκευτικό) πού έδιδάχθηκαν από τις
«περιοδικές επισκέψεις αμφιβίων όντων, πού έφερ-
ναν τη γνώση», (Οί Ώάννες - τους οποίους λάτρευαν
σα θεούς).
Αυτός όμως, πού περισσότερο από όλους συνέ-
βαλε στο να διατηρηθεί ο μύθος του από τον 3ο π,Χ.
αιώνα ως σήμερα, είναι ό Χαλδαΐος ιστορικός Μπε-
ρόζο, πού εκτός από εξαίρετος Αστρονόμος και
Μάντης ήταν και Ιερέας, ίσως απόγονος της αρχαίας
εκείνης τάξεως των επτά σοφών από τους ίδιους
τους «Ώάννες» πού ονομάσθηκαν «ΑΠΚΑΛΟΥ».
Solas Boncompagni
59
 ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ
έρευνα
για τους χαμένους κόσμους
JAMES WELLARD
Μετάφραση: Κώστας Δόλκας

τητα πού προκύπτει από την μηχα- μυστικιστική στάση. Mε αυτήν ή

νοποίηση, τόσο περισσότερο έχουμε μαρτυρία προέρχεται κυρίως από τη
την τάση να στρέφουμε πίσω νοσταλ- φαντασία συγγραφέων.
γικά προς εκείνες τίς χρυσές έπο- Έτσι θα δούμε ότι ό μύθος της
χές πού αναφέρουν οι θρύλοι καί οί Άτλαντίδας με τις ποικίλες μορφές
Στό θαυμάσιο αυτό βιβλίο του μύθοι κάθε χώρας στη λαϊκή τους του αρχίζει με το σουμερικό μύθο,
Τζέϊμς Γουέλαρντ πού θα παραθέ- λογοτεχνία. Αυτοί οί θρύλοι συχνά που ονομάζεται το έ π ο ς του
σουμε σε συνέχειες θα ακολουθή- μας μιλάνε για νησιά καί ολόκλη- Γιλκαμές καί χρονολογείται άπο το
σουμε τον συγγραφέα στην συναρ- ρες ηπείρους, πού βυθίστηκαν κάτω 2.000 π.Χ. καί φθάνει ως την επο-
παστική του έρευνα για ένα πλή- από την θάλασσα στην αρχή της χή μας, είχε σχεδόν την ίδια σημα-
θος χαμένων ή φανταστικών κό- ανθρώπινης ιστορίας, σία σε όλους τους ανθρώπους. Άλλο-
ομων όπως της Ατλαντίδος, της Υπάρχει καί άλλος λόγος για το τε ήταν ιστορική πραγματικότητα
Λεμούριας, της Μου, του Κήπου ενδιαφέρον πού εξακολουθεί να υπάρ- καί άλλοτε γινόταν όνειρο. Έτσι,
της 'Εδέμ, της χώρας της βασίλισ- χει σε είδη άφηγήσεως όπως αυτό για τον φιλόσοφο Πλάτωνα, ή ιστο-
σας του Σαβά, της χώρας των αμα- για την Ατλαντίδα. ρία ενός πολιτισμού, που εξαφανί-
ζόνων. Θα αναζητήσουμε επίσης Δηλαδή, το συναρπαστικό ενδια- σθηκε κάτω από τον Ατλαντικό
τις χαμένες χώρες των Βρεταννι- φέρον, πού προκαλεί ή ίδια ή έρευνα. Ωκεανό, δεν ήταν μόνο ένα πραγμα-
κών Νήσων, την Άβαλον τα νη- Γιατί ή εξαφάνιση ολόκληρων πο- τικό επεισόδιο, αλλά γεγονός μεγά-
σιά των νεκρών λιτισμών ή Κοινοτήτων ανθρώπων λης ηθικής αξίας. Για έναν επιστή-
καί ή πιθανή θέση των χαμένων νη- μονα όπως ό Αριστοτέλης, από την
σιών καί ηπείρων αποτελεί μυστή- άλλη μεριά ήταν απλώς μια ποιητι-
ριο, πού σημαίνει ότι πρέπει να ψά- κή φαντασία. Για μεταγενέστερους
χνουμε διαρκώς καί να διαλέγουμε έλληνες καί ρωμαίους γεωγράφους,
κάθε είδους μαρτυρία, ακριβώς όπως ήταν ένα μυστήριο, πού δεν μπο-
ένας ντέτεκτιβ είναι υποχρεωμένος ρούσε να διαλευκανθεί, όσο οί ακρι-
να ερευνήσει κάθε ίχνος για να δια- βείς γνώσεις τους για τον κόσμο
λευκάνει ένα έγκλημα. περιορίζονταν σχεδόν στα όρια της
Χιλιάδες βιβλία καί άρθρα έχουν Αυτή ή επιθεώρηση της τερά- νότιας καί δυτικής Ευρώπης. Οί σο-
γραφεί, για το θέμα των χαμένων στιας λογοτεχνίας μερικών από τους φοί του μεσαιωνικοί κόσμου, ενδια-
κόσμων της αρχαιότητας, και χωρίς πιο σημαντικούς θρύλους από τους φέρονταν περισσότερο για θεολογι-
αμφιβολία θα γραφθούν χιλιάδες ά- χαμένους κόσμους, έχει σκοπό να κά, παρά. για γεωφυσικά προβλή-
κόμα, γιατί οί άνθρωποι γοητεύθη- παραθέσει τίς μαρτυρίες πού με αυ- ματα.
καν πάντοτε από θρύλους τόπων τές ό άναγνώστης θα μπορέσει να Μετά την ανακάλυψη της Αμερι-
πού εξαφανίσθηκαν από το χάρτη, αποφασίζει μόνος του ποιες θεωρίες κής άρχισαν οι ιστορικοί καί οί
και θα εξακολουθήσουν να ψάχνουν είναι αξιόπιστες ποιες είναι απα- γεωγράφοι να ψάχνουν πάλι τις
γι' αυτούς. Υπάρχουν όπως θα δού- ράδεκτες για ορισμένους λόγους. Κά- χαμένες χώρες, γιατί ή ύπαρξη μιας
με, πάρα πολλές εξαφανισμένες ου- νοντας αυτό, θα ανακαλύψει με πα- ηπείρου πού ανέφερε ό Πλάτωνας
τοπίες. Την πιο ενδιαφέρουσα από ράξενο τρόπο, τίς εκκεντρικότητες και πού δεν είχε δει κανένας ευρω-
αυτές θα την συζητήσουμε εδώ, καθώς καί την σχολαστικότητα, με- παίος ακόμα, κέντρισε το ενδιαφέ-
Ή ιστορία της Άτλαντίδας, της ρικών από τους ανθρώπους, πού προσ ρον των επαγγελματιών, καί ερασι-
Λεμούρια, του Μου, του Κήπου της πάθησαν να διαλευκάνουν το μυστή- τεχνών μελετητών να κυτάξουν, τώ-
Εδέμ, της Αρκαδίας, των Νήσων ριο, διότι γενικά μιλώντας υπάρ- ρα κάτω καί πέρα από τον Ατλαν-
των Μακάρων, της χώρας των Αμα- χουν δύο τρόποι πού μπορεί κανείς τικό ωκεανό. Ως το τέλος του 19ου,
ζόνων, της βασίλισσας του Σαβά, να πλησιάσει το πρόβλημα των ιστο- αιώνα είχε μαζευτεί ένα πλήθος μαρ-
και άλλα μέρη, πού δεν άνακαλύφθη- ρικών ή μυθικών χαμένων κόσμων. τυριών από τους κλάδους της ιστο-
καν ακόμα, είναι συνεχώς επίκαιρα. Ό ένας είναι ό επιστημονικός τρό- ρίας, γεωγραφίας, γεωλογίας καί μυ-
και γοητευτικά θέματα. πος. Με αυτόν, ή μόνη μαρτυρία πού θολογίας, καί ή ίδια ή Ατλαντίδα
Ένας λόγος είναι ότι όσο τεχνι- λαμβάνεται υπ' όψη σοβαρά, είναι εντοπίσθηκε σχεδόν σε κάθε γωνία
κότερη γίνεται ή κοινωνία μας, και τα γεγονότα ή τουλάχιστον ή λογική της γης, από την Σουηδία στον βορ-
όσο μεγαλύτερη γίνεται ή τελειό- εξήγηση. Ό άλλος τρόπος είναι μια ρά ας την Νιγηρία στο νότο, καί

60
από την Ιαπωνία στην Ανατολή δεκαετίες από μιά ομάδα επαγγελμα- Ό κόσμος όπως τον ήξεραν, κατα-
ως τον Ειρηνικό ωκεανό στη δύση. τιών αρχαιολόγων, με μερικά εντυ- στράφηκε από βίαιους σεισμούς, κάη
Έκτός της έρευνάς τους για την πωσιακά αποτελέσματα, πού ανα- κε από φωτιά, καί βυθίσθηκε κάτω
Ατλαντίδα, οί μελετητές της ιστο- φέρονται όσο αναλυτικά γίνεται στο από πλημμύρες νερού. Δεν υπάρ-
ρίας και της μυθολογίας έστρεφαν κεφάλαιο τέσσερα, επειδή πολλές χει αμφιβολία τώρα, ότι το σουμε-
την προσοχή τους και προς άλλους από τις μαρτυρίες πού είναι δυνα- ρικό έπος του Γιλγγαμές καί ή αφή-
χαμένους τόπους, πού έγιναν ξακου- τόν να δοθούν σε τούτη τη μικρή γηση στο έβδομο κεφάλαιο της Γε-
στοί σαν θρύλοι όπως είναι οι Κή- σε έκταση επιθεώρηση, πού στηρί- νέσεως της Βίβλου, ότι περιγράφουν
ποι των Εσπερίδων, οι Κασσιτερί- ζεται ως τόσο σε θέμα με τόσο τε- τον ίδιο κατακλυσμό, πού σχεδόν
δες, Νήσοι, ό Κήπος της Εδέμ τα ράστια φιλολογία είναι εκτεταμέ- εξαφάνισε την ζωή στη Μεσοποτα-
Νησιά των Μακάρων, ή Άβαλόν, νες. Έτσι ο αναγνώστης θα μπορέ- μία, ενώ ό έλληνικός μύθος του Δευ-
ή Λυονέσσε και άλλοι. Μάλιστα οι σει να εκτιμήσει και τα γεγονότα καλίωνα καί της κιβωτού του,
οραματιστές προχώρησαν τώρα πιο και τις εικασίες. Και ενώ τελικά προήλθε από κάποια ιστορία, πού
πέρα. Προσπάθησαν να ανακαλύ- μπορεί να δημιουργηθεί ή εντύπω- μεταδόθηκε από γενεά σε γενεά καί
ψουν και άλλες άγνωστες ηπείρους ση ότι ίσως υπάρχουν λίγα περισσό- αναφέρει ένα παρόμοιο αν όχι τον
πού ονόμασαν Λεμούρια, Μου και τερα να μάθουν για το θέμα τέτοιων ίδιο κατακλυσμό.
Ουρανός, συχνά υποστηρίζοντας τις χαμένων νησιών και ηπείρων όπως Καί οί αιγύπτιοι είχαν τις δικές
αναζητήσεις τους αναφέροντας μυ- ή Ατλαντίδα, ή Λεμούρια, καί το τους αναμνήσεις για κάποια τρομε-
στηριώδη ντοκουμέντα, πού δήθεν Μου και θα θελήσει ίσως να επε- ρή συμφορά, καί από τα γραφτά
είναι κρυμμένα σε φοινικικά δοχεία κτείνει το ενδιαφέρον του καί να τους προέρχεται ή παράξενη ιστο-
ή γραμμένα σε γλώσσες, πού δεν ακολουθήσει ό,τι ίχνη έχομε στους ρία για ένα μεγάλο, όλο ευημερία
έχει ανακαλυφθεί ακόμα ή ανάγνω- παλιούς Κελτικούς μύθους καταπον- καί αρκετά πολιτισμένο νησιώτικο
ση τους, ή στοιχεία που πείραν από τισμένων χωρών, πού ονομάζονται βασίλειο, πού εξαφανίσθηκε κάτω
την επικοινωνία τους με τον κόσμο Λυονέσσε, 'Υσε, Μάϊντα καί άλλα, από τον 'Ατλαντικό ωκεανό σε ένα
των πνευμάτων. ελπίζουμε ότι ή βιβλιογραφία πού μερόνυχτο μέσα σε απερίγραπτο τρό-
Αποτέλεσμα αυτής της θεωρίας θα παραθέσουμε στο τέλος του βι- μο καί καταστροφή.
πού βασίζεται σε νόθες μαρτυρίες βλίου να του δώσει την βάση για 'Ο κόσμος έμαθε γι' αυτή την
και όχι πειστική «απόδειξη» ήταν περαιτέρω έρευνες. καταστροφή περίπου το 350 π.Χ.,
ή Άτλαντολογία, όπως έφθασε να IIρέπει να ευχαριστήσω τον προϊ- όταν την περιέγραψε ό Πλάτων σε
καλείται ή μελέτη χαμένων χωρών, στάμενο καί το προσωπικό του άνα- δύο από τους διάλογους του στο Τί-
να πέσει στην υπόληψη των επαγ- γνωστηρίου του βρεταννικού Μου- μαιο καί στον Κριτία, Αυτή ή ιστο-
γελματιών μελετητών πού την απόρ- σείου, πού μου διέθεσαν τα βιβλία ρία, ήταν τόσο εντυπωσιακή, ώστε
ριψαν σχεδόν όλοι σαν πεδίο δρά- καί τις διευκολύνσεις τους για την την απόρριψε σαν φανταστική μια
σεως ανεύθυνων ανθρώπων. Ό όρος συγγραφή της έξιστορήσεως καί ανα- τόσο σημαντική αυθεντία όπως ό
«άτλαντομανεϊς» επινοήθηκε για να γνωρίζοντας τις υπηρεσίες όλων των Αριστοτέλης, αν καί υποστηρίχθη-
προσδιορίζει όλους εκείνους τους με- άτλαντολόγων, πού φθάνουν ως τον κε με πείσμα σαν ιστορικό γεγονός
λετητές πού ασχολήθηκαν με το θέ- Πλάτωνα, δηλαδή τον πρώτο αφη- από τον έξοχο έλληνα ακαδημαϊκό
μα της Ατλαντίδος και πού ό ενθου- γητή της ιστορίας για το χαμένο κό- Κράντωρα, Αυτή ή διαφιλονεικία
σιασμός τους, τους παρέσυρε, ακρι- σμο. Τα σχετικά αποσπάσματα από υπάρχει από τότε καί είναι το ίδιο
βώς όπως ή έκφραση «έτρουσκομα- την περιγραφή του Έλληνα φιλοσό- οξεία σήμερα όπως ήταν καί πριν
νείς» δόθηκε σ' εκείνους τους ερα- φου δίνονται στο Παράρτημα. από 2.300 χρόνια.
σιτέχνες γνωσσολόγους, πού ισχυ- Ή Ατλαντίδα μάλιστα έγινε ή
ρίζονταν ότι αποκρυπτογράφησαν συμβολική προσωποποίηση όλων των
μια γλώσσα πού συνεχίζει να φέρ- χαμένων κόσμων καί όλων των ου-
ζει να φέρνει σε αμηχανία τους κα- ΧΑΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ TOΥ ΑΤΛΑ τοπιών, πού αναζήτησαν ή όνείρεύ-
λύτερους φιλόλογους του Κόσμου. ΝΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ Ω- θηκαν οί άνθρωποι, καί προσελκύει
Ό αναγνώστης λοιπόν θα συναν- ΚΕΑΝΟΥ στην τροχιά της τους θρύλους πολ-
τήσει πολλές περίεργες ιδέες στις λών άλλων χαμένων τόπων, πού
επόμενες σελίδες, και θα εξαρτη- Ι. Ή Α τ λ α ν τ ί δ α τ ο υ Π λ ά- μερικοί υποστηρίζουν ότι είναι α-
θεί από αυτόν τον ίδιο να δεχθή τωνος πλώς μύθοι καί άλλοι ότι είναι οί
αν παραδείγματος χάρη, οί κάτοι- Πριν από χιλιάδες χρόνια, πολύ λαϊκές αναμνήσεις πραγματικών χω-
κοι της Άτλαντίδας ήταν οί γαλα- πριν οί άνθρωποι εφεύρουν την γρα- ρών πού εξαφανίσθηκαν από το πρό-
νοί, χορτοφάγοι, άφιλοπότες πρόγο- φή καί μπορέσουν να κρατούν μόνι- σωπο της γης.
νοι της άριανής φυλής, όπως ισχυ- μα αρχεία, τεράστιοι κατακλυσμοί 'Οδήγησε, επίσης, στη δημιουρ-
ρίζεται ένας γερμανός άτλαντολό- σκέπασαν τις περιοχές του κόσμου, γία ολόκληρων νέων φιλοσοφιών καί
γος. 'Η αν είχαν ύψος 27 πόδια «με πού άρχισε ό δυτικός πολιτισμός. έπιστημών, κυρίως στη σφαίρα του
σώματα», πού είχαν τέτοια σκλη- Αύτη ή τρομερή καταστροφή πα- μυστικισμόύ. 'Η θεοσοφία, ή άνθρω-
ρότητα, ώστε μπορούσαν να λυγί- ρέμεινε στις λαϊκές αναμνήσεις όλων ποσοφία, ό πνευματισμός, ή αστρι-
σουν μια ατσάλινη ράβδο», όπως δη- των λαών της Μεσογείου καί με τον κή διορατικότητα, όλα αυτά είναι
λώνει μία από τις μυστικιστικές σχο- καιρό, γράφτηκε με ήμιμυθική μορ- μερικά άπο τα άποκρυφιστικά δό-
λες. φή στη λογοτεχνία των σουμερίων γματα, πού βάση για τη έμπνευση
Αντίθετα και για να αποκατα- των εβραίων, των ελλήνων καί των τους ήταν ό μύθος της 'Ατλαντίδας.
στήσουμε κάποια καλή υπόληψη αιγυπτίων. Ενώ όλα αυτά τα έπη Χιλιάδες τόμοι και άρθρα έχουν
στην αμφισβήτηση, πού δημιουργή- διαφέρουν σε μικρές λεπτομέρειες, γραφεί για το θέμα αύτό καί θα
θηκε, θα αναφέρουμε ότι εξερευνή- όμως όλα συμφωνούν για τη φύση συνεχίσουν να γράφονται χωρίς αμ-
θηκε μεθοδικά κατά τις τελευταίες καί τη έκταση της καταστροφής. φιβολία, σχηματίσθηκαν ατλαντικές
61
οργανώσεις σε πολλά μέρη του κό-
σμου, καί τα περιοδικά τους προσφέ-
ρονται στους συνδρομητές τους πού
είναι πάντοτε πρόθυμοι να μαθαί-
νουν νέα γεγονότα, θεωρίες ή μελέ-
τες πάνω στο θέμα αυτό.
Ή μεγαλύτερη εκδήλωση της
Άτλαντομανίας, ήταν ή δημιουργία
του πριγκιπάτου της Άτλαντίδας
στη Δανία καί ό διορισμός του πρίγ-
κηπος Χριστιανού σαν προέδρου του.
Καί ήταν υπερήφανοι οι κάτοικοι
του για την σημαία τους, τον εθνικό
ύμνο καί τα γραμματόσημα τους.
Αυτό το θέμα όπως βλέπουμε γοή-
τευσε καί διασκέδασε πολλούς αν-
θρώπους από τότε πού ό Πλάτων
ανάφερε την ιστορία για πρώτη φο-
ρά για την ακμή καί παρακμή μιας
αυτοκρατορίας πού άνθισε μακρυά
στη δύση καί πέρα από τις στήλες
του Ηρακλή, στον Ατλαντικό ω-
κεανό. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα,
τότε ό Πολιτισμός δεν ήταν μόνο
πολύ αρχαιότερος απ' ότι ονειρεύον-
ται οί άνθρωποι, αλλά ή προέλευση
του δεν περιοριζόταν στους λαούς
της δυτικής Μεσογείου.
Αυτή είναι ή ουσιώδης σημασία
της ιστορίας της Άτλαντίδας.
Πρέπει να τονίσουμε ότι πιθανόν
την αφήγηση για την εξαφάνιση
μιας μεγάλης αυτοκρατορίας κάτω
από τα κύματα δεν θα την πίστευε
ποτέ κανείς καί δεν θα την έπαιρνε
στα σοβαρά, αν δεν την είχε εγγυη-
θεί ό μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων
των εποχών. Καί την εγγυήθηκε όχι
σαν μύθο ή αλληγορία, αλλά σαν
ιστορικό γεγονός. Ό Πλάτων, εί-
ναι εντελώς σαφής σ' αυτό το
σημείο.
Αυτή ή επιβεβαίωση του μεγά-
λου φιλοσόφου, έκανε τους ανθρώ-
πους να ψάχνουν συνεχώς για να
βρουν το χαμένο βασίλειο. Πράγμα-
τι, πολλοί πείσθηκαν ότι το βρήκαν
στό Περού, στις Δυτικές Ινδίες,
στις Κανάριες Νήσους, στη Νιγη-
ρία, στο Μαρόκο, στη Τυνησία, στην
'Ανδαλουσία της Ισπανίας, στη Μάγ
χη, στην Έλιγολάνδη, στην Σουη-
δία, στη Κύπρο, στην Κρήτη, στην
Παλαιστίνη καί στην Κεϋλάνη.
Υπήρχε ή πεποίθηση ότι ή 'Ατ-
λαντίδα, σαν την ετρουσκική γλώσ-
σα, είχε γίνει το «πεδίο δράσεως
δύστροπων ανθρώπων», πού έκαναν
τον καθηγητή Τζόβετ, δηλαδή τον
καλύτερο μεταφραστή του Πλάτω-
να στην αγγλική γλώσσα, να αναγ-
γείλει ότι «ήταν ένας θρύλος, πού
προσαρμόσθηκε τόσο αριστοτεχνικά
στον ανθρώπινο νου, ώστε κατόρθω-
σε να βρει κατοικία για τον εαυτό
του, σε οποιαδήποτε χώρα. Ηταν
62
ένα νησί πάνω στα σύννεφα, πού θα
μπορούσε να το δει οπουδήποτε το
μάτι της πίστεως.,. Κανένας δεν ήξε-
ρε καλύτερα άπό τον Πλάτωνα να
επινοήσει ένα εξευγενισμένο ψέμμα».
'Αλλά το αντίθετο είναι ή αλή-
θεια. Ό Πλάτων έδωσε την ιστο-
ρία στον κόσμο σαν πραγματικό γε-
γονός, σαν ιστορικά αποδεκτού γε-
γονότος, αν καί οί μεταγενέστεροι
σχολιαστές του, για διάφορους λό-
γους πού θα εξετάσουμε εδώ, δεν
έπαψαν ποτέ να επιχειρηματολογούν
για την αυθεντικότητα της. Αυτή ή
αβεβαιότητα είναι εν μέρει υπεύθυ-
νη για την μεγάλη γοητεία της Άτ-
λαντίδας, γιατί όλοι μπορούμε να
διαβάσουμε την περιγραφή του Πλά-
τωνος καί να αναρωτηθούμε, άν εί-
ναι γεγονός ή φαντασία ή αν αξίζει
να απορούμε γι' αυτή καί μόλις άρ-
σει να μας κατακτά ή γοητεία για
την Ατλαντίδα, μπορεί να γίνει ένα
επί μέρους χόμπυ ή άκόμα καί ή
έρευνα μιας ολόκληρης ζωής.
Εκείνοι φυσικά, πού δηλώνουν
καθαρά καί ξάστερα ότι ή Ατλαν-
τίδα ήταν αποκύημα της φαντασίας
του Πλάτωνος, δηλαδή ένας μύθος,
πού πλέχτηκε σε ένα από τους χαρα-
κτηριστικούς διαλόγους του μεταξύ
του Σωκράτη, καί ενός μαθητού
του, του Κριτία, δεν χρειάζεται να
κοιτάξουν γι' αποδείξεις πιο μακρυά
από το χαμένο κόσμο του, πού βυ-
θίστηκε κάτω από τον Ατλαντικό
ωκεανό ή κάποιον άλλο ωκεανό.
Παρατηρήσαμε ότι ό νεώτερος
σύγχρονος του Πλάτωνος, δηλαδή
ό Αριστοτέλης, παραδείγματος χά-
ρη, απέρριψε κοφτά την ύπαρξη ο-
ποιουδήποτε τέτοιου μέρους, πρά-
γμα, πού εντυπωσίασε πολύ τους
οπαδούς του, ως το Μεσαίωνα, άλλα
πού δείχνει συνάμα πόσο δογματικός
ήταν αυτός ό μεγάλος έπιστήμονας,
Γιατί, όπως ακριβώς είχε εντελώς
άδικο για τα αστρονομικά του δό-
γματα, έτσι μπορούσε να σφάλει
στην απόρριψη του της Ατλαντίδος
σαν γεωγραφικού χαρακτηριστικού
της προ - ελληνικής ιστορίας.
Ή μεγάλη πλειοψηφία των σοφών
μελετητών τείνουν να συμφωνήσουν
με τον Αριστοτέλη με την δικαιο-
λογία ότι ή αφήγηση του Πλάτω-
νος περιέχει πολλές φανερές ασυνέ-
πειες. Καί έγιναν ακόμα περισσότε-
ρο δύσπιστοι για όλη αυτή την υπό-
θεση, όταν ερασιτέχνες ιστορικοί καί
αυτό - διορισμένοι μυστικιστές πρό-
τειναν όλο καί πιο παράξενες λύσεις
για το πρόβλημα.
Όπως καί να έχει το πράγμα,
τα επιχειρήματα υπέρ ή κατά για
να πιστέψει κανείς ότι ή Ατλαντίδα
ήταν κάποτε πραγματικό μέρος στο
χάρτη, πρέπει να αποδεικνύονται από
την εσωτερική μαρτυρία μέσα στην
ίδια την αφήγηση, πού θα δώσουμε
τώρα περιληπτικά, πριν προχωρή-
σουμε στη συζήτηση των θεωριών
πού πηγάζουν από αυτή.
— Θα σου πω μια ιστορία, Σω-
κράτη (αρχίζει ό Πλάτων), πού εί-
ναι παράξενη, αλλά απολύτως αλη-
θινή.
Ό ομιλητής είναι ένας νεαρός με
το όνομα Κριτίας, πού εξακολουθεί
να λέεί ότι την άκουσε άπό τον πάπ-
που του, πού την άκουσε από τον
πατέρα του καί αυτός, πού ήταν συγ-
γενής καί φίλος του Σόλωνα, δηλα-
δή του πατέρα της Ελληνικής νομο-
θεσίας.
Ό Σόλων, φαίνεται, είχε έπισκευ-
θεί την αιγυπτιακή πόλη Σαίδα στο
Δέλτα του Νείλου λίγο μετά το
600 π.Χ. Το έργο του, να συντάξει
ένα σύνταγμα για την Αθήνα καί
να θεσπίσει κοινωνικές καί οικονο-
μικές μεταρρυθμίσεις είχε τελειώ-
σει, καί αποφάσισε να αφιερώσει τα
υπόλοιπα χρόνια της ζωής του γρά-
φοντας ιστορία καί ποιήματα καί
σκοπεύοντας να συνδιάσει αυτές τις
δύο τέχνες σε μια, όπως ό Όμηρος.
Έτσι ενώ βρισκόταν στη Σαΐδα, πού
είχε στενές σχέσεις με την Ελλάδα
μέσω του εμπορίου καί της άποική-
σεως, ό Σόλων συμβουλεύθηκε τους
αιγυπτίους λόγιους καί τα αρχεία
τους σχετικά με την προέλευση του
ελληνικού πολιτισμού τονίζοντας το
σημείο, ότι ενδιαφερόταν περισσό-
τερο για γεγονότα παρά για μύθους,
πού εκείνη την εποχή σχημάτιζαν
την βάση της προ - ιστορίας της χώ-
ρας του.
Οι Αιγύπτιοι, ιερείς του είπαν,
τότε ότι, ενώ τα αρχαία γραπτά των
περισσοτέρων εθνών είχαν κατα-
στραφεί από φωτιές, πλημμύρες καί
πολέμους, τα γραπτά της Αιγύπτου
είχαν διατηρηθεί, Πρώτα, γιατί ή
Κοιλάδα του Νείλου ήταν σχετικά
ασφαλής από φυσικούς κατακλυ-
σμούς, καί δεύτερο, γιατί τα γραπτά
ήταν χαραγμένα πάνω σε πέτρες καί
ήταν αποθηκευμένες στους ναούς.
ΣΥΝΕΧίΖΕΤΑΙ
Φίλοι αναγνώστες,
τα «ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ»
«θέλοντας να γίνουν ένα περιοδικό ευχάριστο και ταυτόχρονα
περιοδικό ποιότητος σας παρακαλούν να τους πείτε την γνώμη σας. Πιο κάτω δημοσιεύουμε
ένα ερωτηματολόγιο στο όποιο μπορείτε να σημειώσετε τις προτιμήσεις σας ως εξής:
υπάρχουν οκτώ (8) κατηγορίες θεμάτων, Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ, Η και δίπλα τους ένα με-
γάλο. Σέ κάθε θέμα περιέχονται πέντε (5) επί μέρους ομάδες άρθρων και δίπλα στην
κάθε μία υπάρχει ένα μικρό Το τσεκάρισμα θα γίνετε ως έξης: Στά μεγάλα τετρά-
γωνα δίπλα στα θέματα θα γράψετε τον αριθμό κατά σειρά προτιμήσεως (Δηλ, το θέμα Α - Διά-
στημα σας ενδιαφέρει πρώτο . Σημειώσετε 1 στο , το θέμα Α - Ανθρωπολογία,
σας ενδιαφέρει δεύτερο τότε σημειώσετε 2 στο . Με τον τρόπο αυτό θα μάθουμε
την προτεραιότητα των θεμάτων στο ενδιαφέρον σας. Από τις οκτώ κατηγορίες θεμάτων
θα διαλέξετε μ ό ν ο , τ ρ ε ι ς (3) αυτές πού σας είναι περισσότερο ενδιαφέρουσες.
Κατόπιν στα θέματα πού διαλέξατε από τις πέντε διαφορετικές ομάδες άρθρων πού περι-
λαμβάνει το κάθε ένα από αυτά, θα σημειώσετε πάλι βάζοντας 1, 2, 3 τις τ ρ ε ι ς περισ-
σότερο ενδιαφέρουσες για σας ομάδες άρθρων. (Δηλ. διαλέξατε την Ε - ώκεανολογία σαν 1 ,
θέμα και τις ομάδες πού θα σημειώσετε με 1,2,3 σαν τις πιο ενδιαφέρουσες, στο θέμα αυτό).
Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίζουμε πια θέματα σας ενδιαφέρουν άμεσα καθώς και τα
έπί μέρους άρθρα των θεμάτων αυτών.

Λ. ΔΙΑΣΤΗΜΑ Ε. ΩΚΕΑΝΟΛΟΗΑ

1. Διαστημικά Επιτεύγματα 1. Ωκεανοί - θάλασσες

2. Εξερεύνηση της Σελήνης 2. Εξερευνήσεις στους βυθούς
3. Σύγχρονες ανακαλύψεις 3. Το μυστήριο των μεταναστεύσεων
4. Αστρονομικά άρθρα 4. Το θαλάσσια ζώα, τα φυτά, τα ψάρια
5. Διαστημικοί Πολιτισμοί 5. Αναζητήσεις ναυαγίων και θυσαυρών

Β. ΕΠ1ΣΤΗΜΗ-ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤ. ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Ι. Θεωρίες περί εξωγήινων Ι. Τηλεπάθεια - Ψυχοκίνηση - Πνευματισμός

2. Ιπτάμενοι Δίσκοι και UFO 2. Πρόγνωση του Μέλοντος
3. Χαμένοι Κόσμοι 3. Διόραση και Ψυχομετρία
4. Αμφισβητήσεις σ' όλα τα θέματα 4. Όνειρα - Φαντάσματα - 'Οπτασίες
5. Διηγήματα Έπιστημ. Φαντασίας 5. Μετευσάρκωση ξενογλωσσία

Γ. ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ - ΙΣΤΟΡίΑ Ζ. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ -

ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
1. Ανασκαφές και ανακαλύψεις Ι. Σεισμοί - Ύφαίστεια - Σπήλαια
2. Μυστηριώδεις Πολιτισμοί 2. Ή εξέλιξη του άνθρώπου
3. Ιστορικά Θέματα 3. Τα ζώα και φυτά των παλαιών εποχών
4. Ιστορία των Πολιτισμών 4. Ή ιστορία της ΓΗΣ
5. Ή εξέλιξη της γραφής 5, Τα πετρώματα

Δ. ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Η. ΓΕΝΙΚΑ

Πρωτόγονες Φυλές 1. Μελλοντολογία

Λαογραφικά ήθη και έθιμα 2. Ιατρική
Δοξασίες και μυθολογίες 3. Κοινωνική φαινόμενα
4. Εξερευνήσεις σε πρωτόγονες περιοχές 4. Ή τέχνη χθες σήμερα αύριο
5. Μαγικά έθιμα - καννιβαλισμός 5. Το περιβάλλον