30/3/2018 "Αρκαδικά" Παυσανία - Κεφ.

47 - Δρόμοι του Παυσανία

"Αρκαδικά" Παυσανία - Κεφ. 47

[1] Το επί των ημερών μας άγαλμα της Τεγέας οι τεγεάτες το έχουν φέρει από το δήμο των Μανθυρέων, οι οποίοι έδιναν
στη θεά το προσωνύμιο ιππία, γιατί κατά τα λεγόμενά τους όταν είχε γίνει η μάχη των θεών κατά των γιγάντων, η Αθηνά
όρμησε κατά του Εγκέλαδου με άρμα συρόμενο από ίππους· έχει όμως επικρατήσει στους άλλους έλληνες, αλλά και
στους ίδιους τους Πελοποννήσιους να ονομάζεται κι αυτή αλέα. Πλάι στο άγαλμα της Αθηνάς στέκεται από τη μια μεριά ο
Ασκληπιός κι από την άλλη η Υγεία, από μάρμαρο της Πεντέλης, έργα του πάριου Σκόπα.

[2] Τα πιο αξιόλογα αναθήματα μέσα στο ναό είναι: το δέρμα του καλυδώνιου κάπρου, σαπισμένο από την πολυκαιρία
και τελείως γυμνό πια από τις τρίχες· κρεμασμένες είναι οι πέδες, εκτός από όσες έχει καταστρέψει η σκουριά, εκείνες
που φορούσαν οι Λακεδαιμόνιοι αιχμάλωτοι, όταν έσκαβαν την πεδιάδα χάριν των Τεγεατών. Υπάρχει και κλίνη
αφιερωμένη στην Αθηνά και παράσταση ζωγραφικής της Αύγης, καθώς και το όπλο της Μάρπησσας, μιας Τεγεάτιδας που
επονομάζονταν Χοίρα και που θα την αναφέρουμε και κατόπιν.

[3] Καθήκοντα ιερέα για την Αθηνά ασκεί παιδί, δεν ξέρω πόσον καιρό, όμως πριν φτάσει στην εφηβική ηλικία κι όχι
περισσότερο. Ο βωμός της θεάς λένε πως έγινε από το Μελάμποδα, γιο του Αμυθάονα, και έχει ανάγλυφες παραστάσεις
της Ρέας και της νύμφης Οινόης, οι όποιες κρατούν το Δία ως βρέφος. Από τη μια μεριά και από την άλλη υπάρχουν ανά
τέσσερες νύμφες, η Γλαύκη, η Νέδα, η Θεισόα και η Ανθρακία, και από την άλλη η Ίδη, η Αγνώ, η Αλκινόη και η Φρίξα.
Υπάρχουν και μουσών αγάλματα και της Μνημοσύνης.

[4] Όχι μακριά από το ναό υπάρχει στάδιο καμωμένο με επισώρευση χώματος, όπου τελούν αγώνες που τους ονομάζουν
από την Αθηνά Αλεαία και άλλους που τους λένε Αλώτια, από την αιχμαλώτιση του μεγαλύτερου μέρους των
Λακεδαιμονίων σε μάχη. Στα βόρεια του ναού υπάρχει κρήνη, όπου οι Τεγεάτες λένε πως ο Ηρακλής βίασε την Αύγη μη
συμφωνώντας στα περί αυτής με τον Εκαταίο. Σ' απόσταση τριών περίπου σταδίων από την κρήνη υπάρχει ναός του
Αιπύτου Ερμού.

[5] Οι Τεγεάτες έχουν και άλλο ιερό, της Αθηνάς πολιάτιδος, στο οποίο ιερέας μπαίνει μια μόνο φορά το χρόνο. Το ιερό
αυτό το ονομάζουν Έρυμα και έχουν την παράδοση πως στον Κηφέα, το γιο του Αλέου, η Αθηνά παραχώρησε ως δώρο
να μένει πάντα ακυρίευτη η Τεγέα· λένε ακόμα πως η θεά έκοψε μέρος της κόμης της Μέδουσας και το έδωσε στον
Κηφέα ως φυλαχτό της πόλης.

[6] Σχετικά με την Άρτεμη που λέγεται και Ηγεμόνη έχουν την έξης παράδοση: όταν στον αρκαδικό Ορχομενό τύραννος
έγινε ο Αριστομηλίδας, αγάπησε μια παρθένο από την Τεγέα και η παρθένος περιήλθε με κάποιο τρόπο στην εξουσία του
τυράννου, ο οποίος εμπιστεύτηκε τη φρούρηση της στο Χρόνιο· εκείνη, πριν οδηγηθεί στον τύραννο, αυτοκτόνησε από
το φόβο και τη ντροπή, ενώ η Άρτεμη φάνηκε στο Χρόνιο και τον εξήγειρε κατά του Αριστομηλίδα· σκότωσε τον
τύραννο και κατέφυγε στην Τεγέα, όπου ίδρυσε ιερό για την Άρτεμη.

http://arcadia.ceid.upatras.gr/pausanias/book.php?id=1&lang=1&kef=47 1/1