CASE REPORT SESSION (CRS)

*Kepaniteraan Klinik Senior/G1A217017

**Pembimbing

RHINOSINUSITIS AKUT
DENGAN POLIP NASI DEKSTRA GRADE II
Muthia Khanza AB, S.Ked* dr. Yunaldi, Sp.THT-KL**

KEPANITERAAN KLINIK SENIOR

BAGIAN THT-KL RSUD RADEN MATTAHER JAMBI
FAKULTAS KEDOKTERAN DAN ILMU KESEHATAN
UNIVERSITAS JAMBI
2018
 LEMBAR PENGESAHAN
CASE REPORT SESSION

RHINOSINUSITIS AKUT
DENGAN POLIP NASI DEKSTRA GRADE II

Oleh:
MUTHIA KHANZA AB, S.Ked
G1A217017

Telah Disetujui dan Dipresentasikan sebagai Salah Satu Tugas

Kepaniteraan Klinik Senior BagianTHT-KL
Rumah Sakit Umum Daerah Raden Mattaher Provinsi Jambi
Fakultas Kedokteran dan Ilmu Kesehatan
Universitas Jambi
2018

Jambi, Januari 2018

Pembimbing,

dr. Yunaldi, Sp.THT-KL

ii
 KATA PENGANTAR

Segala puji dan syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa
atas segala limpahan kasih dan karunia-Nya, penulis dapat menyelesaikan laporan
Case Report Session ini dengan judul “Rhinosinusitis Akut dengan Polip Nasi
Dekstra Grade II”. Laporan ini merupakan bagian dari tugas Kepaniteraan Klinik
Senior di Bagian THT-KL RSUD Raden Mattaher Jambi.
Terwujudnya laporan ini tidak lepas dari bantuan, bimbingan dan dorongan
dari berbagai pihak, oleh karena itu penulis menyampaikan ucapan terimakasih
kepada dr. Yunaldi, Sp.THT-KL selaku pembimbing yang telah memberikan
arahan sehingga laporan Case Report Session ini dapat terselesaikan dengan baik
dan kepada semua pihak yang telah membantu dalam penyelesaian laporan Case
Report Session ini.
Penulis menyadari laporan ini masih banyak kekurangannya, untuk itu saran
dan kritik yang bersifat membangun sangat diharapkan oleh penulis. Sebagai
penutup semoga kiranya laporan Case Report Session ini dapat bermanfaat bagi
kita khususnya dan bagi dunia kesehatan pada umumnya.

Jambi, Januari 2018

Penulis

iii
 DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL............................................................................................. i
LEMBAR PENGESAHAN .................................................................................. ii
KATA PENGANTAR .......................................................................................... iii
DAFTAR ISI ......................................................................................................... iv
DAFTAR GAMBAR ............................................................................................ v
DAFTAR TABEL ................................................................................................. vi
BAB I PENDAHULUAN ..................................................................................... 1
BAB II LAPORAN KASUS ................................................................................. 3
2.1 Identitas Pasien.......................................................................................... 3
2.2 Anamnesis ................................................................................................. 3
2.3 Pemeriksaan Fisik ..................................................................................... 4
2.4 Pemeriksaan Audiologi ............................................................................. 10
2.5 Diagnosis ................................................................................................... 11
2.6 Diagnosis Banding .................................................................................... 11
2.7 Penatalaksanaan ........................................................................................ 11
2.8 Prognosis ................................................................................................... 12
BAB III TINJAUAN PUSTAKA ......................................................................... 13
3.1 Anatomi dan Fisiologi ............................................................................... 13
3.2 Rhinosinusitis ............................................................................................ 18
3.2.1 Definisi ............................................................................................... 18
3.2.2 Epidemiologi ...................................................................................... 18
3.2.3 Faktor Resiko ..................................................................................... 19
3.2.4 Etiologi ............................................................................................... 20
3.2.5 Klasifikasi........................................................................................... 21
3.2.6 Manifestasi Klinis .............................................................................. 21
3.2.7 Patogenesis ......................................................................................... 23
3.2.8 Penegakan Diagnosis.......................................................................... 23
3.2.9 Diagnosis Banding ............................................................................. 25
3.2.10 Pemeriksaan Penunjang...................................................................... 25
3.2.11 Tatalaksana ......................................................................................... 27
3.2.12 Komplikasi ......................................................................................... 29
3.2.13 Prognosis ............................................................................................ 29
3.3 Polip Nasi .................................................................................................. 30
3.3.1 Definisi ............................................................................................... 30
3.3.2 Etiologi ............................................................................................... 30
3.3.3 Patofisiologi ....................................................................................... 31
3.3.4 Diagnosis ............................................................................................ 34
3.3.5 Tatalaksana ......................................................................................... 36
BAB IV ANALISA KASUS................................................................................. 37
BAB V KESIMPULAN ........................................................................................ 39
DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................... 40

iv
 DAFTAR GAMBAR
Gambar 1. Anatomi Sinus Paranasal ..................................................................... 13
Gambar 2. Anatomi Kompleks Ostio-meatal ........................................................ 17
Gambar 3. Foto konvensional caldwell posisi PA ................................................ 26
Gambar 4. Foto lateral........................................................................................... 26
Gambar 5. Foto Waters sinus maksilaris ............................................................. 27
Gambar 6. Polip hidung ........................................................................................ 30
Gambar 7. Polip hidung ........................................................................................ 32
Gambar 8. Rhinoskopi anterior polip hidung ........................................................ 35

v
 DAFTAR TABEL

Tabel 1. Anamnesis Pasien ................................................................................... 4

Tabel 2. Pemeriksaan fisik telinga ........................................................................ 5
Tabel 3. Pemeriksaan fisik hidung ........................................................................ 6
Tabel 4. Pemeriksaan fisik mulut .......................................................................... 8
Tabel 5. Pemeriksaan fisik faring.......................................................................... 8
Tabel 6. Pemeriksaan fisik laring .......................................................................... 9
Tabel 7. Pemeriksaan fisik kelenjar getah bening leher ........................................ 9
Tabel 8. Pemeriksaan nervus kranialis .................................................................. 10
Tabel 9. Pemeriksaan audiologi ............................................................................ 10

vi