Aitihyamala KottarathilSankunniPart8 PDF

`È]h B]gh
ek]È]>Êil sÜuÉi
http://malayalamebooks.wordpress.com
e`tiHYm]Ù
`È]h B]gh
ek]È]>Êil sÜuÉi
E-book Published By
http://malayalamebooks.wordpress.com/
May 2011
e`tiHYm]Ù
\ÔTÄh
AmuKh.............................................................................................................................3
116. ciÕURk]vil Bgvti .........................................................................................5
117. kÙ}UR náU>iÏ]TM]R...................................................................................... 30
118. tk<iyil s]ü]vuh aviTeÊ `Éyuh ........................................... 68
119. arÄl bIbi ................................................................................................. 79
120. ti>uvi<] mH]Edvnuh aviTeÊ m>uÎuh.......................................... 85
121. p]<UR ep>uhtZEÄ]vil - 2 ...................................................................... 93
122. etEÄTÊu kuTuhbÄ]R ........................................................................... 96
123. muEÄ]Ù EÑztÆL......................................................................................119
124. kum]>mhgÙÊu náU>i.................................................................................131
125. mÞÄ]ÈÐnuh ek]Tyuh ............................................................................. 139
126. ti>uvÈ]Õ]diEksvN ................................................................................... 146
2
e`tiHYm]Ù
AmuKh
k<iÇ O>u st]éÄ]Ùm]yi mÙy]šikšueT x]hx[k]>ik
jIvitÊieû O>u aviB]jYB]gm]yi m]riy atuÙYm]y O>u zgÖ
m]f[ ek]È]>Êil sÜuÉi vi>cic{ "e`tiHYm]Ù". EÙ]k
x]HitYÊil Ayi>eÊ]Îu >]vukLÄuh, |oEx]Ï[ kœkLÄuh
\Ôtuh, B]>tIyx]HitYÊil pWtzßÊinuh, kœ]x>it[x]g>
ÊinuÔ aEt Ø]nm]f[ mÙy]šx]HitYÊil |o zgÖ
ÊinuÔt[. ecákEs>i >]j]v[ mutl ti>uvÈ]Õ]diEksvN ve>
126 e`tiHYÆš]f[ |tieÙ \ÔTÄh. mÙy]šikL ni>vDi
tÙmurkš]yi eekm]rukyuh AxVdiÄukyuh ecy[tiÈuÔ |o
kZtiyueT jnzpiyt¿[ |Îuh aˉvuh kurv[ vÎiÈiÙ} `Ît[
|tieû mHtVeÊ višiEc{]tuÎu.
yUEr]pYM]R v>uÎtinu muáuÔ Ek>šÊieÙ jnjIvit

Êieû O>u xjIvm]y cizth |o kœkšil nmuÄu k]fuv]N
x]DiÄuh. Ek>šÊieÙ EÑztÆL, j]tivYvØ, A>]Dn]
xzád]yÆL, \XvÆL, >]j]ÄM]R, zb]ªf EzsæM]R,
vI>n]ykM]R, n]Èuzpm]fim]R, p¥itM]R, kvikL, mzßv]di
kL, eevdYM]R, yÑikL, BUtEzptÆL, gjvI>M]R `ÎuEvÞ]
jnjIvitÊieÙ `Ù}]Êienyuh zptiniD]nh ecy{uÎ kœ]p]zt
Æešyuh >hgÆešyuh atYßh atisEy]¬i Ey]eTyuh AkRS
fIym]yuh ek]È]>Êil sÜuÉi |til avt>iÏiÄuÎuÞ[.
cu>uÄÊil mDYk]ÙIn Ek>šÊieÙ x]hx[k]>ik jIvit

Êieû O>u xmzgvuh, atY]þ>Yk>vuh aEtxmyh AxV]dYk>
vum]y kœ]>UpÊiÙuÔ O>u viv>fm]f[ e`tiHYm]Ù `Îu
pry]h. atuteÎy]f[ |o zgÖÊieû zpEtYktyuh. |tieÙ
kœkL v]yic{riy]nuÔ avx>h |o tÙmuryieÙyuh v>uh
tÙmuryieÙyuh `Ù}]vRÄuh ÙBYm]Äuk `Î \EÌsEÊ]eTy]f[
e`tiHYm]Ù `Î zgÖeÊ QijieeÕx[ ecy{uv]nuÔ |o
Ezp]jÀ[ A>hBic{t[.
3
e`tiHYm]Ù
e`tiHYm]ÙyueT `È]h B]gh |-buÄ[ |Î[ v]ynÄ]>ueT
muÎil xxEß]Sh avt>iÏiÄuky]f[. e`tiHYm]ÙyieÙ 126
aÍY]yÆL pURÉm]y EsSh Oe>]Õ |buÄ[ Ayi zpxiÍI
k>iÄuÎtiEnÄ]L e`tiHYm]ÙyueT AdYptiÏieÙEÏ]eÙ `Èu
B]gÆšiÙ]yi Ej]Ùi tI>uÎ mur¿[ O]E>] B]gÆšuh zpxiÍI
k>iÄuv]nuh, avx]nh `Ù}] B]gÆšuh EcRÊ[ Oe>]Õ |-
buÄ]yi zpxiÍIk>iÄuv]num]f[ \EÌsic{i>iÄuÎt[. aÆeny]
efÜil |o Ezp]jÀ[ tI>uÎtuve> v]ynÄ]RÄu k]Êi>i
EÄÞi v>iÙ}EÙ}].
e`tiHYm]ÙyueT AdYeÊ 115 aÍY]yÆšuLeÄ]ÔuÎ

~iÄeÏTukyuÞ]yi. tuTRÎuÔ 11 aÍY]yÆšuLeÄ]ÔuÎ
`È]h B]gh |Îu v]ynÄ]>ueT muÎieÙÊuky]f[.
|o Ezp]jÀ[ A>hBic{iÈ[ vše> kurÇ divxÆL ek]Þ[

(50 divxÊinkh) pURÊiy]Äuv]N k<iÇu `Ît[ vše> c]>i
t]RËYjnkm]f[. |o Eb}]gieû ÙÑYh pURÉm]yi x]Ñ]t[
Ä>ic{ieÙ}ÜiÙuh A ÙÑYÊiEÙÄ[ kurec{ÜiÙuh muEÎr]N
k<iÇt[ |osV>]nuzgHvuh `Ù}] xHZdy>uETyuh xH]y
xHk>fÆšuhek]Þu m]ztm]f[.
|o xh>hBÊin[ xH]y xHk>fÆL nlkiy `Ù}]

\d]>mnx[kE>]Tuh, e`tiHYm]Ù QijieeÕx[ ecy{uÎ TImieÙ `Ù}]
ahgÆEš]TumuÔ HZdyhgmm]y nài |vieT E>KeÏTuÊuÎu.
- zpx]DkN
4
e`tiHYm]Ù
116. ciÕURk]vil Bgvti

ciÕURk]v[, ek]c{i >]jYÊieû ki<EÄ aÕÊuÔtuh
zbiÈISu>]jYÊ]l cuÕeÏÈtum]y ciÕUR t]ÙUÄil EcRÎ ciÕUR
EdsÊu teÎy]f[. avieT zptiæiÄeÏÈi>iÄuÎ Bzdk]šiey
y]f[ 'ciÕURÄ]vil Bgvti' `Îu prÇu v>uÎt[. A EdsÄ]R
A Edviey tÆšueT p>Edvty]yiÈu teÎy]f[ Ad>iÄukyuh
Ac>iÄukyuh ecy[tu Ep>uÎetÎuh avR pEÞ tEÎ
Bzdk]šieyÄuric{u vše> B¬iyuh visV]xvumuÔv>]yi>uÎu
evÎumuÔtu zpxiÍm]f[. Bgvti A EdsÄ]e>Äuric{u vše>
kZpEy]Tuh v]XÙYEÊ]TuhkUTi vRÊic{uEp]>uÎumuÞ[.
peÞ]>iÄl ek]Æu>]jY]Dipn]y >]j]v[ ciÕUR Edsh

piTic{TÄ]n]yi eexnYxEmth A EdsÊu vÎu EcRÎu. ciÕUR
EdsÄ]>uh yuÍvidg[ÍM]>]yi>uÎtin]l >Þu kUÈ>uh tÐil
En>iÈ[ ati ByÜ>m]y yuÍmuÞ]yi. xVÙ[pxmyh k<iÇEÏ]L
ciÕURÄ]R ~Õvuh p>vsM]>]yiÊI>ukyuh ek]ÆÏTey
jyiÄuÎ k]>Yh tÆš]l x]ÍYmeÙ}Î[ avRÄu Et]Îukyuh
ecy[tu. aEÏ]L ave>Ù}]v>uh EÑztxÎiDiyil ecÎu
tÆšueT p>Edvty]y Bgvtiey B¬i pURv{h vàic{uek]Þ[,
"BUvilÏuk<uh ciÕUR
Ä]vil višÆuh kZt]ß>ipupuzti!
|oviDm]ey]>u mÄeš
y]viREÐ]dh tuf¿ m]t]Ev!"
"wÆeš evlv]N veÎ]>u

ek]ÆÏTEy vDic{u EvgÊil
mÆeÙ]<iÄuk m]Ey!
mhgšmUREÊ! nEm] nmüuBYh"
5
e`tiHYm]Ù
`Îu zp]RËic{u. atu EkÈ[ ARÊzt]fp>]yfyuh
B¬vlxÙyuh EÙ]km]t]vum]y Bgvti \TN zptYÑm]yi
Ep]RÄšÊieÙÊi teû n]àkhv]Lek]Þu ek]ÆÏTkeš evÈi
vDic{u tuTÆi. ÑfEn>hek]Þu ek]ÆÏT miÄv]ruh nsic{u.
~t]nuh eexnikM]R zp]fBItiEy]TukUTi O]Ti xVEdsEÊÄu
mTÆiEÏ]vukyuh ecy[tu. aEÏ]L ek]Æu >]j]v[ EdviEy]Tu
En>iÈu yuÍh tuTÆi. A yuÍh ~Õvuh ByÜ>h teÎy]yi>uÎu.
ek]Æu>]j]v[ aßkenEÏ]eÙ O>u Ep]Êieû purÊu
kyriy]yi>uÎu yuÍÊinu vÎi>uÎt[. Edvi teû v]Lek]Þ[ A
Ep]Êieû tÙ evÈi t]e<yiTukyuh ek]Æu>]j]vieû k<uÊu
muric{u tÙ d]>ukeû si>ÓienEÏ]eÙ tZeeÄyieÙTuÄukyuh
ecy[tu. aÆen A yuÍh avx]nic{tieû EsSh Edvi O>u
siÙ]tÙÊil ecÎi>uÎu vizsmic{u. aEÏ]L EdsÄ]e>Ù}]v>uh
avieT `Êi BgvtieyÄÞu vàic{u üutic{u. av>EÏ]L
Bgvtiey kÞt[ `Èu tZeeÄkEš]Tuh A tZeeÄkšil
v>d]Bymuzdkšuh n]àkh v]L, sUÙh, gd, shKh, vÈk, ek]Æu
>]j]vieû si>Ó[ `Îiv D>ic{u ek]Þuh k]ÙiEMl k]l
kyÕievc{[ |>iÄuÎtum]yiÈ]yi>uÎu.
Bgvti aÆen avieT |>uÎEÏ]L atiEÙ kTÎuEp]y

ciÙ cÄiÙiyM]R av>ueT eekvsmuÞ]yi>uÎ mdYvuh m]hxvuh
ti>umulÄ]<[cy]yi EdviyueT tZÏ]dxÎiDiyil evc{u vàic{u.
Edvi avey xxEß]Sh xVIk>iÄukyuh A mdYh xVÙ[ph
ExviÄukyuh m]hxh kurec{TuÊu BÑiÄukyuh ecy[tiÈu EsSh
\Þ]yi>uÎt[ avieT kUTiyi>uÎ jnÆLÄu ek]TuÄukyuh
jnÆL av v]Æi EdviyueT zpx]demÎuÔ xÜlÏEÊ]Tu
kUTi AxVdiÄukyuh ecy[tu.
aEÏ]E<Äuh Edvi avieT niÎ[ aßRÍ]nh ecy[tukšk

y]l A divYxV>Uph avRÄ]RÄuh pieÎ k]ú]N k<i!!ÇiÙ}.
atin]l pieÎ AEdsÄ]>]y `Ù}]v>uh kUTi "EdviyueT |o
divYxV>Uph `Îu kÞu vàiÄ]n]yi |EÏ]L nÐL kÞtu
Ep]eÙteÎ O>u vizgHmuÞ]Äic{[ |vieT zptiæiÄfh" `Îu
6
e`tiHYm]Ù
niþyic{[ azpk]>em]>u vizgHh mÉuek]ÞuÞ]Äic{u cUšyil
evc{u ty{]r]Äi. A xmyÊ[ O>u Ey]gini avieT vÎu Ec>u
kyuh A bihbemTuÊuek]Þu Ep]yi niþitØÙÊu zptiæi
Äukyuh ecy[tiÈ[ \TNteÎ adZsYy]yi BviÄukyuh ecy[tu.
A Ey]gini A>]efÎuh `vieT niÎ]f[ vÎetÎuh
ÈÆ]È]f[ Ep]yetÎuh ARÄuh niþymiÙ}. zptiæic{t[ pURv{
EÑztÊieû ki<ÄuvsÊu xVlph etEÄ]Èum]riy]efÎ[
|EÏ]<uh `Ù}]vRÄuh kÞriy]vuÎtum]f[. |o zptiæ nTÎt[
ek]Ù}vRSh 71 kuhBm]xh 26-]h tiytiy]yi>uÎu `Î]f[
prÇuv>uÎt[.
bihbzptiæ k<iÇ]ÙuTen O>u niEvdYh k<iEÄÞt[

atY]vsYm]fEÙ}]. atienß]f[ EvÞetÎ[ avieTÄUTiyv
e>Ù}]v>uhkUTi AEÙ]cic{u. aEÏ]L av>il EdvIB¬siE>]
mfiyuh ¡]niyum]yi>uÎ O>u n]yR "cÄiÙiyÐ]R ek]TuÊ
mdYvuh m]hxvuh Edvi xxEß]Sh xVIk>ic{uvEÙ}]. atin]l
|EÏ]<uh avteÎ mti" `Îu viDiÄukyuh at[ `Ù}]v>uh
xÐtiÄukyuh ecy[tu. \Ten azpk]>h viDic{ A n]yR teÎ
Ep]yi kurc{u mdYvuh m]hxvuh ek]ÞuvÎu EdviÄu niEvdic{u.
niEvdYh k<iÇtieû EsSh niEvdiÄeÏÈ A x]DnÆL
avieTÄUTiyi>uÎvReÄÙ}]h kuEreÒ ek]TuÄukyuh `Ù}]>uh
EdvIzpx]demÎuÔ xÜÙ[pEÊ]TukUTi av v]Æi ExviÄukyuh
BÑiÄukyuh ecy[tu. pieÎ atvieT ptiv]yiÊIRÎu. |EÏ]<uh
avieT mdYvuh m]hxvuh teÎy]f[ ptiv[. niEvdiÄuÎt[
n]yM]>um]f[. `Î]ÙvieT ciÙ viQEsSdivxÆšiÙÙ}]et
divxhEt]ruh pUj ptiviÙ}. `ÜiÙuh avieT >Þu En>vuh višÄu
ev¿uk ptivuÞ[. aÙ}]etey]ÎumiÙ}.
`Î]l AdYmuÞ]yt]y mUÙEÑztÊil aÆeney]Îu

mÙ}. avieT ptiv]yi >Þu En>vuh pUjyumuÞ[. atu nTÊuÎtu
zb]ªf>]f[. avieT n]yM]R pUjiÄukyuh mdYvuh m]hxvuh
niEvdiÄukyuh ptiviÙ}. aviTeÊ cÈvÈÆešÙ}]h x]D]>f
EÑztÆšieÙEÏ]eÙteÎy]f[. mdYm]hx]dikeš]Îuh A EÑzt
7
e`tiHYm]Ù
Êieû aTuÄeÙÆuh ek]ÞuecÙ}]N teÎ p]TiÙ}. ek]Þu
ecÎ]l EÑztmsuÍm]kuemÎuh pieÎ avieT suÍikÙsh
mutÙ]yvey]eÄ nTÊfemÎum]f[ evc{i>iÄuÎt[. avieT
BgvtiyueT eectnYh x]mnYtiÙtikh kÞu v>uÎuÞ[. avieT
Bjnmi>uÎ[ A Edviey Exvic{]l EBdm]k]Ê E>]gvuh O<iy]Ê
b]Dyuh x]DiÄ]Ê k]>Yvuh OÎuh teÎyieÙ}Î[ tIRc{y]yuh
pry]h. A Edvi xÎiDiyil Bjnmi>uÎiÈ[ apx[m]>h, \M]dh,
mutÙ]yv EBdm]yi xVØtey zppic{v>]yi |EÏ]<uh pÙ>umuÞ[.
|o aTuÊ k]ÙÊuteÎ xßtYRËm]yi avieT Bjnmi>uÎiÈ[
xlxß]nÆeš ÙBic{v>ueT xhKY OÈuh ciÙ}ryÙ}.
A EdsÄ]RÄu pÞuÞyi>uÎtuEp]eÙ p>x[p>h x[EnH

vuh visV]xvuh e`kmtYvuh |eÏ]šieÙ}Î[ av>ilÊeÎ ciÙR
prÇ[ |y{ieT EkÈutuTÆIÈuÞ[. `ÜiÙuh A EdviEÑztÊil
pURvikM]R nTÊiEÏ]Îi>uÎ aTiyß>ÆešÙ}]h ADunikM]>uh
nTÊiEÏ]>uÎuÞ[. avieT AÞuEt]ruh ptiv]yi EdsÄ]R
nTÊiEÏ]>uÎ aTiyß>Æšil zpD]nÆL m¥ÙvišÄuh
ek]ÆÏTyum]f[. m¥ÙvišÄ[ `Î[ prÇ]l vZþikm]xh
OÎ]h tIyti mutl n]Ù[peÊ]Îu divxh EÑztÊil nir
m]Ùyuh višÄuh nTÊuky]f[. at[ vše> EkmmyiÈuÔ
O>Tiyß>m]efÎtin[ xhsymiÙ}. atinu pÞ]> viÙeÄÎ]f[
Ep>[ prÇ Ep]>uÎt[. B¬i>xzpD]nm]y |o aTiyß>Êin[
B]>v]HikšÙ}]Êv>uh EdvidRsnÊin]yi avieT vÎu
kUT]ruÞ[.
ek]ÆÏT `Î AEG]Sh pÞ[ ek]Æu>]j]v[ ciÕUR Edsh

piTic{TÄ]n]yi eexnYxEmdh avieT v>ikyuh ciÕUR Bgvti
ave> xhHt>]Äukyuh ecy[ttieû x[m]>km]yi AÞuEt]ruh
nTÊiv>uÎtuh vše> Ekmm]yiÈuÔt]f[. atil pÙviDÊi
ÙuÔ EvSÆšueT purÏ]Tuh mÕumuÔtin]l atu xkÙ
>xxáURÉm]y O>]EG]Sm]efÎuteÎ pry]h. atieû O]E>]
cTÆukL kuhBm]xÊil siv>]ztiÄumuá[ tuTÆiy]l mInm]x
ÊiÙ]f[ avxnikuÎt[. aveyÙ}]h ariy]nzgHiÄuÎvR
8
e`tiHYm]Ù
avieT ecÎ[ kÞuteÎ mnÓiÙ]ÄukyÙ}]et `<uti ariyi
ÄuÎ k]>Yh ax]DYm]ky]l atin]yi \dYmiÄuÎiÙ}.
ciÕUR Bgvti ARÊzt]fp>]yfyuh AzsitvXÙyum]

efÎuÔtu ek]ÆÏTey xhH>ic{tuek]ÞuteÎ x[p¨m]kuÎu
ÞEÙ}]. atukUT]etyuh atiEÙÄ[ aEnkh dZ¨]ßÆšvieTyu
Þ]yiÈuÞ[. aveyÙ}]h viv>iÄuÎ k]>Yh duS[k>m]ky]l ciÙtu
m]zth cu>uÄÊil prÇuek]ÔuÎu.
ciÕU>uniÎ[ ~kEdsh n]Ùu n]<ik akeÙ zbiÈIS[

mÙb]ril ep>uevá[ èÎ]>u EdsmuÞEÙ}]. avieT \Þ]yi>uÎ
O>u n]yRÄ[ ciÕU>[ O>u vIÈil xhb³muÞ]yi>uÎu. xhb³h
ecy{eÏÈ x[ztIyueT vIÈil D]>]šh xáÊuÞ]yi>uÎu. `Îu
m]ztmÙ}, A x[ztIey A vIÈiÙuÔvR vše> v]XÙYEÊ]TukUTi
y]f[ všRÊiyi>uÎt[. atin]l A x[ztIyueT m]t]pit]Ä
M]>uh m]tuÙM]>uh amUÙYÆš]y aEnkh AB>fÆšuÞ]Äic{u
ek]TuÊi>uÎu. A x[ztI miÄ xmyÊuh aveyÙ}]h afiÇu
ek]Þ[ teÎy]f[ nTÄuk ptiv[. A x[ztIÄ[ ciÕURk]vil
Bgvtiey kuric{[ ašvÕ B¬iyuh visVxvumuÞ]yi>uÎtin]l
>Þu En>vuh k]vilEÏ]yi Edviey vàiÄuk ptiv]yi>uÎu.
k]vil Ep]kuÎ xmyÆšil A x[ztI teû AB>fÆešÙ}]
emTuÊu afiy]ti>iÄ]riÙ}. xhb³Ä]>n]y A n]yR
O>tY]zgHiyuh du¨num]yi>uÎtin]l |o AB>fÆešÙ}]h
ptivyiÄÞ]EÏ]L |veyÙ}]h tÈieÄ]Þu Ep]kfemÎ[ Et]Îi
ÊuTÆi. atin]l ay]L atinuÔ O>u kÔekosÙh
AEÙ]cic{u niþyic{uek]Þ[ O>u divxh B]>YEy]T[ xVk]>Ym]yiÈ[
"nieÎ OÎ[ k]f]N eevkiyi>iÄuÎtin]l aEÆ]È[ ek]Þu
ecÙ}femÎ[ èû aÐ ÈÎ]T[ prÇu tuTÆIÈ[ vše>
divxm]yi. atin]l nmuÄ[ aEÆ]EÈ]Îu Ep]kfh. avieT
mUÎu divxh t]mxic{iÈu n]Ù]h divxh nmuÄ[ mTÆiEÏ]>]h.
atienß] viE>]DmuEÞ]?" `Î[ Ec]dic{u. atinuÊ>m]yiÈ[ B]>Y
"O>u viE>]DvumiÙ}. a¢numÐyuh mÕuh xÐtic{]l nmuÄ[
n]ešÊeÎ Ep]k]h. `Î]l mUÎu divxh avieT t]mxiÄ]N
9
e`tiHYm]Ù
nivZÊiyiÙ}. `niÄ[ ptiv]yi k]vil et]<]N Ep]kfmEÙ}]. O>u
divxeÊ et]<uk k<iÇiÈ[ nmuÄ[ aEÆ]È[ Ep]k]h. piEÕdivxh
Et]<]niEÆ]eÈÊfh. EdvIdRsnh muÈiÄuÎ k]>Yh xÜTm]f["
`Î[ prÇu. at[ EkÈEÏ]L n]yRÄ[ xEß]Sm]yi. ay]L A
x[ztIyueT m]t]pit]ÄM]E>]Tuh mÕuh viv>h prÇ[ ave>
eyÙ}]h xÐtiÏiÄukyuh piEÕ divxh teÎ x[ztI k]vilEÏ]yi
kušic{uet]<utu vÎyuTen BRÊ]vuh B]>Yyuh \of[ k<ic{u
vIÈilniÎu pureÏTukyuh ecy[tu. aEÏ]E<Äuh A x[ztI
av>ueT AB>fÆešTuÊfiÇi>uÎu `ÎuÔtu viEsSic{u
pryfemÎiÙ}EÙ}].
A n]y>uh B]>YyuhkUTi kurc{udU>h Ep]yEÏ]L v<iÄTuÊu

teÎ A n]y>ueT O>u x[EnHiteû vITuÞ]yi>uÎtin]l avR
avieTÄyri. A vIÈuk]R |o dátim]e> avieT x]d>h
Ñfic{i>uÊi kusÙzps[n]nß>h evTikL prÇutuTÆi. pieÎ
ave> O>u ÙGuBÑfh k<iÏiÄukyuh ecy[tu. aEÏ]E<Äuh
En>h x³YEy]TTuÊtin]l A B]>Y]BRÊ]ÄM]R A vIÈu
k]E>]Tu y]ztyuh prÇ[ avieT niÎuh |rÆi nTÎu. kurc{udU>h
ecÎEÏ]L avieT ciÕUR pu<y]yi. ciÕUR pu<yil aÄ]ÙÊ[
p]ÙmuÞyi>uÎiÙ}. k<iÇ >]ztiyil kÙsÙ]yiÈu m<yuÞ]y
tin]l pu<yil evÔh xVÙ[ph ep>ukiyi>uÎu. atin]l n]yR
B]>YEy]T[, "pu<yil evÔh kurc{Dikm]efÎ]f[ Et]ÎuÎt[.
atin]l |rÆiÄTÄ]Em] `Î[ w]En]ÎirÆi En]ÄeÈ. w]N
mTÆivÎiÈu pieÎ nmueÄ]>umic{u Ep]k]h. En>h |>uÈi tuTÆi
yi>iÄuÎu. nI tnic{[ |vieT nilÄuEá]L vÙ}vnuh vÎ[ |o
AB>fÆL a<ic{uek]Þ[ Ep]eyÜil nIeyßu ecy{uh? atu
ek]Þ[ avey]eÄ a<ic{u |EÆ]È[ tEÎÄU. pu< kTÎiÈu ekÈi
y]lmti" `Î[ prÇ[. suÍHZdyy]y A x[ztI at[ EkÈu xtY
emÎu vic]>ic{[ AB>fÆešÙ}m<ic{[ visV]xpURvh BRÊ]vieû
ky{il ek]TuÊu. du¨nuh vWknum]y A n]yR aveyÙ}]h
v]Æi O>u muÞilep]tiÇu kÑÊil evc{uek]Þu pu<yirÆi
mruk>yiEÙÄ[ Ep]yi. A x[ztI avieT vše> En>h niÎiÈuh
10
e`tiHYm]Ù
n]yR mTÆi vÎiÙ}. En>EmkEdsh p]ti>Ev]TTuÊu. EG]>]³
k]>h ek]Þ[ dieÄ]eÄ mrÇu. OÎuh k]ú]N vy{]ety]yi,
atikÚinm]y m<yuh tuTÆi. aEÏ]L A aÐyueT mn®Øiti
~tuzpk]>m]yi>uÎu `Îu prÇriyiÄuÎ k]>Yh ax]ÍYh
teÎ. BItiek]Þuh vYxnh ek]Þuh A ptizvt ~Õvuh
p>vsy]yitIRÎu `Îu teÎ pry]h. niÓH]yyuh duÓH
du:Kmg[nyum]yitIRÎ A x]DVi \Ten teû p>Edvty]y
Bgvtiey B¬ip]>vsYÆEš]TukUTi višic{uk>Çu zp]RËic{u
tuTÆi. "aEy{]! aeÐ! niÓH]yyiÊIRÎi>iÄuÎ |o agtiey
>ÑiÄEf. aÐyÙ}]et aTiyn[ Ever O>u s>fvumiEÙ}, èû
ciÕURk]viÙEÐ! >ÑiÄEf, >ÑiÄEf" `Îuh mÕum]yi>uÎu A
abÙyueT višiyuh zp]RËnyuh. aÆen A x[ztI kurc{uEn>h
Edviey višic{u zp]RËic{EÏ]L O>u x[ztI višÄuh ek]Þ[
avieTeyÊi. A x[ztIEy]T[ "|ni `ßin[ |vieT nilÄuÎu?
nmuÄu vIÈiEÙ¿u Ep]k]h. En>h p]ti>]v]yi>iÄuÎu. ay]L |o
|>uÈiÙkeÏÈu v<ietÕi `vieTEy] Ep]yi. En>EÊ aÆu v>uh"
`Îu prÇu. A x[ztI teû epÕÐy]efÎu Et]Îuky]l mEÕ
x[ztI xEß]Sic{[ av>ueT kUeTEÏ]yi. >ÞuEp>uh tÐil O]E>]
vRÊm]nÆšuh prÇuek]Þ[ nTÎu vIÈieÙÊi višic{u v]til
turÏic{EÏ]L A x[ztIyueT x]Ñ]l epÕÐ avieTÊeÎ
\Þ]yi>uÎu. pu<ÄTvil niÎ[ A x[ztIey vIÈileÄ]Þu
ecÎ]Äiy aÐ av>ueT eekyiÙuÞ]yi>uÎ višEÄ]TukUTi
aEÏ]E<¿uh adZsYy]yiÊI>ukyuh ecy[tu. pieÎ vIÈiÙuÞ]
yi>uÎ x]Ñ]l aÐ mkEš]T[ avR BRÊ]viEn]TukUTiEÏ]yiÈu
pieÎyuÞ]y kœkeš]eÄ Ec]diÄukyuh mkL `Ù}]h viü>ic{u
prÇ[ aÐey EkLÏiÄukyuh ecy[tu. vRÊm]nÆešÙ}]h
EkÈEÏ]L A aÐ¿[ AB>fÆešÙ}]h Ep]ytuek]ÞuÔ
xß]pEÊÄ]šDikh mkL ApeÊ]Îuh kUT]et mTÆi vÎu
EcRÎtuek]ÞuÔ xEß]Sm]fuÞ]yt[.
piEÕdivxh En>h evšuÊEÏ]L A n]yR O>u zB]ßen

EÏ]eÙ O]TivÎ[ A AB>feÏ]ti A vIÈiÙiÈiÈ[ OÎuh miÞ]et
11
e`tiHYm]Ù
vÎtuEp]eÙ |rÆiO]TiEÏ]yi. pieÎ ay]ešÄ]f]nuh
ay]ešÄuric{[ èßÜiÙuh EkLÄ]nuh ARÄuh x]Dic{iÈiÙ}.
En>h kurc{u puÙRÎEÏ]E<¿uh |o vRÊm]nÆešÙ}]h kRÉ]
kRÉiky] A EdsÊ[ `Ù}]v>umriÇu. \Ten `Ù}]v>uh
EÑztxÎiDiyil kUTi. aEÏ]E<¿uh evšic{Ï]Tuh avieT `Êu
kyuh \Ten evšip]TuÞ]vukyuh jnÆEš]T[ "niÆš]>uh OÈuh
xhsyiEÄÞ, èÎ B¬ipURvh Exvic{uek]Þi>iÄuÎ èû
mkL èÎ višic{u k>ÇEÏ]L pu<ÄTvil ecÎ[ aveš
višic{uek]ÞuEp]yi avšueT vIÈiÙ]Äiytu w]n]f[. A
vWkeneÄ]Þ[ A AB>fÆešÙ}]h mTÄieÄ]TuÏic{tuh w]N
teÎ. A duëû kœ w]N k<ic{i>iÄuÎu. aveû svh Ep]Ùuh
ARÄuh k]ú]N k<iyiÙ}""`Îu kÙ[piÄukyuh ecy[tu. ciÕUR
Ä]vil BgvtiyueT B¬v]XÙYh xIm]tItm]efÎuÔtin[
|tuh O>u \ÊmdZ¨]ßm]fEÙ}].
evšic{Ï]Tieû kÙiyTÆiytinu EsSh n]Èuk]>il zpD]n

M]e>Ù}]v>uh kUTi nTyil vc{u "ep>ueváuEdsÄ]>]y n]yM]e>
eÄ]Þ[ EmÙ]eÙ]>iÄÙuh ciÕUR EdsÊu xhb³h ecy{iÄ]N
p]TiÙ}" `Îu niþyh ecy[tu. A niþyeÊ |EÏ]<uh A
n]Èuk]R EBdeÏTuÊiyiÈiÙ}.
ciÕUR BgvtiyueT B¬v]XÙYh ap>imitm]efÎu jnÆ

LÄu Eb]Dh v>ÊÄvÉh avieT nTÊiyiÈuÔ meÕ]>u xhgti
kUTi cu>uÄÊil t]e< prÇuek]ÔuÎu.
ciÕU>uÔ O>u n]yR gZHÊieÙ "kuÏ]Þi" `Îu Ep>]y O>u

kuÈi O>u ek]Ù}h m¥ÙvišÄu k]f]n]yi O>u divxh ciÙ
kUÈuk]E>]TukUTi aáÙÊiEÙ¿u Ep]yi. kurc{uEn>h višÄukÞu
niÎEÏ]L \rÄh kÙsÙ]yiÈu v>iky]l A kuÈi vTEÄ nTyil
O>u ØÙÊu ecÎu kiTÎu xuKm]yiÈurÆi. višÄu k<iÇiÈuh
kuÏ]Þi \fRÎiÙ}. višÄu k<iÇEÏ]L Ašukeš]eÄ
pi>iÇuEp]yi. kuÏ]ÞiyueT kUÈuk]>uh kuÈiey višiÄ]
En]RÊiÙ}. kuÏ]Þi \fRÎu En]ÄiyEÏ]L avieTeyÆuh
12
e`tiHYm]Ù
A>umiÙ}]yi>uÎu. A zpEdsemÙ}]h a³k]>pURÉm]yi>uÎu.
atin]l kuÏ]Þi ~Õvuh ByviHVÙtEy]eT "aEÐ , aEÐ!"
`ÎureÄ višic{uek]Þ[ k>Çu tuTÆi. vIÈil kiTÎurÆiy]Ùuh
\f>uEá]L aTuÄÙ]e>yuh kÞieÙ}Üil aÐey višic{uk>yuk
ptiv]yi>uÎu. atuEp]eÙ |vieTyuh ecy[tu ÈÎyuÔU.
`ÜiÙuh kuÈiyueT aÐ¿u BgvtieyÄuric{ ašvÕ B¬iyuh
visV]!xvumuÞ]yi>uÎtin]l A kuÈiyueT xÜTh Bgvti¿[
~Õvuh duÓHm]yi tIRÎu. kuÏ]Þi Emlzpk]>h aÐey višic{u
k>Ç ÑfÊil O>u x[ztI višeÄTuÊuek]Þ[ aTuÄl ecÎ[
"nIeyßinu k>yuÎu? nmuÄ[ vIÈiEÙ¿[ Ep]k]h" `Îu prÇ[
ecÎ A x[ztI xVßh aÐy]efÎ[ Et]Îuky]l A kuÈi
xxEß]Sh av>ueT kUeT Ep]yi. v<iyilevc{u kuÈi "aEÐ
`niÄu kÙsÙ]yi visÄuÎu" `Îu prÇtin[ mrupTiy]yiÈ[ A
x[ztI "vIÈil ecÎ]l atinu vÙ}tuh xm]D]nmuÞ]Ä]h" `Îu
prÇu. aÆen O]E>]Îu prÇuek]Þ[ avR nTÎu. višÄu
k<iÇ[ kuÏ]Þi mTÆieyÊ]nuÔ En>m]yiÈuh kuÏ]Þiey
k]f]y[ky]l vIÈiÙuÞ]yi>uÎvRÄ[ p>izBmm]yi. atin]l
avieT niÎu ciÙR evšic{h ek]Þu kuÏ]Þiey aEnVSic{u
pureÏÈu. avR kurc{u dU>h ecÎEÏ]L O>u x[ztI evšic{h
k]fic{u kuÏ]Þieyyuh ek]Þu v>uÎt[ dUe> vc{u teÎ kÞu.
avR aTuÊu ecÎEÏ]L A x[ztI evšic{EÊ]TukUTi
adZsYy]yiÊIRÎu. kuÏ]Þi m]zth v<iyil nilÄuÎuÞ]
yi>uÎu. atin]ÙvR kuÈieyyuh ek]Þu vIÈieÙÊi. aEÏ]L
kuÏ]ÞiyueT x]Ñ]ÙÐ vIÈiÙuÞ]yi>uÎu. A aÐ kuÈiEy]T[
"nI A>ueT kUeTy]f[ vÎt[?" `Îu Ec]dic{u. atinu kuÈiyueT
mrupTi, "aÐyEÙ} višÄuh ek]Þu vÎ[ èÎeÄ]Þu Ep]Ît[?
pieÎ |Æen Ec]diÄuÎetß]f[? v<iyil vc{[ `niÄu
visÄuÎu `Îu prÇEÏ]L atinu vIÈilec{Î]l xm]D]nmu
Þ]Ä]h `Î[ aÐ prÇiEÙ}? |EÏ]L xm]D]nmuÞ]Ä]
Êetß]f[?" `Î]yi>uÎu. |o mrupTi EkÈEÏ]L avieT
`Ù}]v>uh vix[myiÄukyuh `Ù}]h ciÕURÄ]viÙÐyueT m]y]
viÙ]xh teÎeyÎu tIRc{eÏTuÊukyuh A Edviey B¬ipURvh
13
e`tiHYm]Ù
mnÓuek]Þ[ nmx[k>iÄukyuh ecy[tu. pieÎ avieTyi>iÏuÞ]
yi>uÎ p<Em] pÙH]>Em] ~t]eÞ]eÄ ek]TuÊ[ kuÏ]Þiey
xm]D]neÏTuÊiytieû EsSh `Ù}]v>uh kiTÎurÆi.
|ni |zpk]>meÙ}ÜiÙuh meÕ]>u zpk]>h ciÕURk]vil

BgvtiyueT B¬v]XÙYÊinu dZ¨]ßm]yi avieTyuÞ]y
meÕ]>u xhgti pry]h. ciÕUR teÎyuÔ vIÈil 'kuÏu aÐ'
èÎ]>u x[ztIyuÞ]yi>uÎu. A x[ztI nÙ} ptizvtyuh
xdVZÊyuh BgvtieyÄuric{[ ašvÕ B¬iyuh visV]xvumuÔ
kUÈÊiÙum]yi>uÎu. avRÄ[ EdsÊuk]>N teÎy]y O>u
n]>]yfEmEn]N xhb³h ecy[t[ BRÊ]v]yi tIRÎu. ay]L
zpkZtY] O>u viTn]yi>uÎu. atin]Ùy]L A EdsÊu teÎyuÔ
meÕ]>u x[ztIyil anu>¬n]yi tI>ukyuh A x[ztI¿uh
xhb³h ecy[v]N \X]Hic{u tuTÆukyuh ecy[tu. A \X]Hh
muruÄm]yEÏ]l A x[ztI ay]Eš]T[ ' niÆLÄiEÏ]L O>u
B]>YyuÞEÙ}], |ni O>u xhb³h kUTi ecy{uÎt[ nY]ymÙ}.
`niÄ[ xpøiy]yi>iÄ]N mnÓumiÙ}. `Îu m]ztmÙ}, A
xhb³muÔEÏ]L niÆL |o pTiÄkÊ[ kTÄ]N teÎ p]TiÙ}.'
`Îu prÇu. aEÏ]L A EmEn]N '`Î]ÙIÓhb³h |EÏ]L
teÎ mtiy]ÄiEyÄ]h' `Îu prÇu pi>iÇu. aÎu >]zti
~kEdsh pÊumfiy]yEÏ]L kuÏuvÐyueT vIÈieÙÊi. A
x]DVi suÍEm kuÙTy]efÎ[ tniÄ[ arivukiÈiyi>iÄuÎu `Îuh
atin]l t]N xhb³h mtiy]Äiyi>iÄuÎu `Îuh mÕuh
prÇiÈ[ avieT niÎ[ |rÆiEÏ]yi. |et]eÄ EkLÄukyuh
BRÊ]v[ kÙHic{[ |rÆiEÏ]vukyuh ecy[tEÏ]L kuÏuvÐ¿u
duÓHm]y du®KmuÞ]yi `ÎuÔt[ pryfemÎiÙ}EÙ}]. avR
kÉIe>]ÙiÏic{[ k>Çuek]Þ[ ' èû ciÕURÄ]viÙEÐ! |o
apv]dh p>xYeÏTuÊ]niTy]k]et èÎyuh èû BRÊ]vi
enyuh >ÑiÄEf' `Îu zp]RËic{u. EmEn]N A vIÈil
niÎirÆi kuEr dU>h Ep]yEÏ]L ciÙ ByÜ>mURÊikL ay]eš
ÊTuÊu ByeÏTuÊi ti>iey O]Tic{u B]>Y]gZHÊil ek]Þu
14
e`tiHYm]Ù
ecÎ]Äi. ay]L avieT ecÎ[ AE>]Tuh miÞ]et akÊu
kyriÄiTÎu.
piEÕdivxh k]ÙÊu kuÏuaÐ ptivuEp]eÙ kušic{u

et]<]n]yiÈu k]vieÙÊi. piÎ]eÙ n]>]yfEmEn]nuh avieT
ecÎu EcRÎu. aEÏ]L evšic{Ï]T[ avieT v>ikyuh \Ten
evšip]TuÞ]vukyuh ecy[tu. evšic{Ï]T[ EmnvEn]T[ 'èû
B¬yuh xdVZÊyum]yi>iÄuÎ mkešÄuric{[ |ÎeÙ apv]dÆL
prÇu >]ztiyil avieT niÎirÆiEp]yiÈu mTÆi aEÆ]Èu
teÎ ecÎetß]f[? v<iyil vc{u tTuÊtuh mTÄi ayc{tuh
èû p>iv]>Æš]f[. |niey]>iÄl |Æen pryukEy]
zpvRÊiÄukEy] ecy[t]ÙvR èû mken cIßi Ec]> kuTiÄuh.
O]RÐ \Þ]yi>iÄeÈ' `Îu klÏic{u. atuEkÈu EmEn]N ~Õvuh
ByEÊ]Tuh B¬iEy]Tuh kUTi, 'ep]ÎEÐ! xmü]p>]DÆšuh
ep]ruÊu >ÑiÄfh. |ni O>iÄÙuh aÆen pryukyuh
zpvRÊiÄukyuh ecy[kyiÙ}.' `ÎufRÊi. \Ten evšic{Ï]T[
“nÙ} niþymueÞÜil èû AyuDh et]È[ aÆen xtYh
ecy{uk” `Îu klÏic{iÈ[ n]àkh v]L nIÈi k]fic{u. \Ten
pÔiv]L et]Èuhek]Þ[ “wN |ÎeÙ pryukyuh zpvRÊiÄu
kyuh ecy[ttuEp]eÙ |ni ecy[kyiÙ}.” `Îu xtYh ecy[tu.
\Ten evšic{Ï]Tieû kÙi aTÆukyuh `Ù}]v>uh pi>iÇu
Ep]vukyuh ecy[tu. kuÏuvÐ¿[ aEÏ]šuÞ]y xEß]Svuh
EmEn]nuÞ]y Ùýuh `ztm]ztm]yi>ueÎÎ[ pryuv]N
zpy]xh. EmEn]N pieÎ viTtVh viÈu kuÏuvÐyueT xhb³h
mur¿u nTÊieÄ]Þi>uÎu.
pÞu ciÕU>uÞ]yi>uÎ p>Edszb]ªfRÄ[ (pÈM]RÄ[) A

k]vieÙ BgvtieyÄuric{[ B¬iyuÞ]yi>uÎiÙ}. `Îu m]ztmÙ}
kuereÒ pu¢muÞ]yi>iÄukyuh ecy[tu. avieTyuÔ |o
EÑztÊieÙ BgvtiÄu mdYvuh m]hxvuh niEvdiÄukyuh
n]yM]R pUj k<iÄukyuh ecy{uÎtuek]Þ]yi>uÎu avRÄ[
pu¢h. avieTyuÔ ÙEÜsV>h zg]mÊieÙ siven m]ztEm avR
vàic{i>uÎuÔU. A sivEÑztÊil EvÞuÎ k]>YÆešÙ}]h avR
15
e`tiHYm]Ù
kUTi zsmic{u nTÊiyi>uÎu `ÎÙ}, |EÏ]<uh nTÊuÎumuÞ[. A
sivEÑztÊil AÞuEt]ruh Dnum]xÊil ti>uv]ti>n]L
ptivuÔ >Eœ]XvÊil \o>uvÙÊinu >œh vÙic{uek]Þu
Ep]vukteÎ |o zb]ªfM]>]f[ ptiv[.
O>]Þil \o>uvÙÊinu >œh vÙic{uek]Þ[

BgvtiEÑztÊieû vTEÄ nTyieÙÊiyEÏ]L avieT Er]Qil
niÎi>uÎ EdvIB¬M]>]y ciÙ n]yM]E>]T[ O>u pÈR ' niÆšueT
kÔukuTiÄuÎ tÔ¿[ s¬iyueÞÜil |o >œh |vieT
niÎišk]et |vieT niRÊeÈ' `Îu prÇu. \Ten Et>vieT
niÎu. avieT niÎuh >œh |šÄieÄ]Þu Ep]kuÎtin[ A
EdsÊuÞ]yi>uÎ zb]ªfe>Ù}]v>uh kUTi \ßiyuh tÔiyuh
piTic{uh vÙic{uh vše> zsmic{u En]Äi. `ÜiÙuh >œh avieT niÎ[
kTukiT m]riyiÙ}. pieÎ avR Ankeš ek]Þu vÎ[ tÔic{u
En]Äi. n]ÙWu vÙiy AnkL mükh evc{u tÔiyiÈuh mükh
ep]Èi Ec]>ey]Ùic{u tuTÆiytÙ}]et Et>u EÙsh Ep]Ùuh
|škiyiÙ}. `Îu m]ztmÙ} Edviey niàic{u prÇ A pÈRÄuh
aEÏ]E<¿uh sV]xh muÈi vyR vIRÊu tuTÆi. aEÌHÊinu
avieT niÙ[Ä]N vy{]ety]yiÈ[ aEÌHh mÚÊiEÙÄu Ep]yi.
aEÏ]E<Äuh xuKEÄTukL kurc{ukUTi kÙsÙ]yi. mÙvuh mUztvuh
Ep]k]etyuh vIRÏumuÈiyuh vyR vIRÊuh kušic{Ep]eÙ EdHh
viyRÊuh pÈR ~Õvuh p>vsn]yi niÙÊu kiTÎ[ \>uÞutuTÆi.
ecÎu kÞvReÄ]eÄ aEÌHh aEÏ]L m>iÄuemÎu Et]Îi.
aEÏ]l ciÙR "|tu Bgvtiey niàic{u prÇtieû PÙm]f[.
avieTÊeÎ ecÎEpÑic{]ÙÙ}]et |ninu xm]D]nmuÞ]
vukyiÙ}" `Îu prÇu. \Ten A pÈ>ueT b³uÄš]y ciÙR
k]viEÙÄ[ O]TiEÏ]yi. avR nTyilec{Î[ aEpÑic{u. \Ten
evšic{Ï]T[ avieT v>ikyuh evšip]TuÞ]vukyuh ecy[tu.
aEÏ]L avieTec{Îi>uÎvR "ep]Îutáu>]ÈI! xRv{]p>]DÆšuh
ep]ruÊu >ÑiÄfh. ay]L ariviÙ}]y[kek]Þ[ aÆen
ey]eÄ prÇt]f[" `ÎufRÊic{u. aEÏ]L, "èÎ niàic{tu
ek]Þ[ `nieÄ]ÎumiÙ}. A v]ÄukL èû B¬M]>]y mÄLÄu
16
e`tiHYm]Ù
vÙiy xÜTmuÞ]Äi. at]f[ `niÄ[ duÓHdu®Kk]>fm]yi
ÊIRÎt[. >œh piTic{u niRÊiyi>iÄuÎt[ èû p>iv]>Æš]f[.
avRÄ[ èÎ niàic{ A AšueT puzten evÈi bÙi
ek]TuÊÙ}]et >œh |škukyuh |o AšukšueT xuKEÄTu
m]rukyumiÙ}. aÆen ecy[tieÙ}Üil A AšukšueT kœ |Îu
k<iyuh" `Î]f[ kÙ[pnyuÞ]yt[. |o kÙ[pn EkÈEÏ]L A
b³ujnÆLÄ[ ašvÕ xÜTmuÞ]yi. A zb]ªfnu
pu>uSxß]nm]yiÈ[ |o O>u kuÈi m]ztEm \Þ]yi>uÎuÔu. A
kuÈiyueT kœ k<iÄuk `ÎuÔ k]>Yh av!Ä[ `Æen
xHYm]yiÊI>uh? `ÜiÙuh pieÎ avRÄ[! OÎu Et]Îi.
aetÆeneyÎ]l "kÙ[pn Ep]eÙ ecy{]etyi>uÎ]l O>u
xmyh a¢Eûyuh mkEûyuh kœ k<iÇuEp]yi `Îu vEÎÄ]h.
mkN Ep]y]Ùuh a¢N jIvic{i>uÎ]l BgvtiyueT kZpek]Þ[
aEÌHÊinu pieÎyuh puztM]>uÞ]k]h."|Æen avR
AEÙ]cic{u niþyic{u mÚÊilec{Î[ A xuKEÄT]yiÄiTÎi>uÎ
zb]ªfEn]Tuh |o xhgtikešÙ}]h prÇu. avR prÇetÙ}]h
aEÌHvuh xÐtic{u. aEÏ]E<Äuh aEÌHÊinu kurc{u xuKm]yi.
pieÎ ave>Ù}]v>uhkUTi kuÈieyyuhek]Þu EÑztÊieÙÊi.
aEÏ]<uh evšic{Ï]Tieû kÙi aTÆiyiÈiÙ}]yi>uÎu. evšic{Ï]T[
|ve>ÄÞEÏ]L "`ß] w]N prÇtuEp]eÙ ecy[v]N xÐt
m]Ef]?" `Îu Ec]dic{u. aEÏ]L xuKEÄT]yi>uÎ A zb]ªfN
"pURÉxÐtm]f[, kÙ[pnEp]eÙ ecy{]h, kuÈiey |t] ek]Þu
vÎiÈuÞ[" `Îriyic{u. atuEkÈ[ evšic{Ï]T[ OÎu ci>ic{iÈ[ "mti,
|ztyuh mti. |ni n>bÙi EvÞ. atu w]N xVIk>ic{i>iÄuÎu.
|o n>bÙiÄu pk>h O>u mZgbÙi mti. O>]Tien ek]ÞuvÎ[ A
ØÙÊuevc{u evÈi èû p>iv]>ÆLÄu bÙi ek]TuÊ]l
>œmiški mur¿u ep]y[eÄ]Ôuh. `Î]l AÞuEt]ruh >œmivieT
v>uEá]L azpk]>h ecy[tuek]Ôfh. aÆen ecy{]ti>uÎ]l
|zpk]>h duRGTm]yiÊI>uh" `Îu kÙ[pic{u. \Ten A zb]ªfN
Ep]yi O>]TieneÄ]ÞuvÎu EdviyueT p>iv]>mURÊikLeÄÎu
xÜÙ[pic{[ A ØÙÊuevc{u evÈic{u. tlÑfh >œmiškiEÏ]vu
kyuh A pÈRÄu xuKm]vukyuh ecy[tu. A EdsÊu t]mx
17
e`tiHYm]Ù
Ä]>]yi>uÎ p>Edszb]ªfRÄ[ A BgvtieyÄuric{uÞ]yi>uÎ
pu¢emÙ}]h aümic{u. avR vÙiy EdvIB¬M]>]yiÊI>ukyuh
ecy[tu. |EÏ]<uh AÞuEt]ruh >Et]XvÊil >œh vTEÄ
nTyil v>uEá]L avieTevc{[ O>]Tien evÈuk ptiv]f[.
B¬iHInM]>uh du¨M]>um]y Ašukeš nÙ}p]Úh pÚiÏic{u

B¬M]>uh si¨M]>um]ÄiÊIRÄuÎtinu ciÕURk]vil Bgvti
ÄuÔ eevBvh ap>imith teÎy]f[. ciÕURÙ]vil AÞuEt]ruh
ek]ÆÏT èÎ]>]EG]Sh nTÊuk ptiv]efÎu muáu
prÇiÈuÞEÙ}]. atu nTÊuÎtinu EdsÄ]e>Ù}]v>uhkUTi
n]ÙuvIÈil EmEn]M]e>y]f[ cumtÙeÏTuÊiyi>iÄuÎt[. avR
atiEÙÄu EvÞuÎ pfh EdsÄ]>ilniÎu pi>iec{TuÊ]f[ atu
nTÊuk ptiv[. pfh ek]TuÄ]N nivZÊiyiÙ}]ÊvR avieT
AvsYmuÔ \o<iyEvÙ èßÜiÙuh ecy[t]Ùuh mtieyÎuh
evc{iÈuÞ[. \o<iyEvÙ ecy{]etyuh pfh ek]TuÄ]etyumi>i
ÄuÎv>ueT vITukšil niÎ[ avR ek]TuEÄÞuÎ pfEÊ]šh
viÙv>uÎ èßÜiÙuh x]DnÆL `TuÊuek]ÞuEp]>uÎtinuh
A EmEn]M]e> EdsÄ]>Dik]>eÏTuÊIÈuÞ[.
|Æenyi>ieÄ O>]Þil ciÙ vIÈuk]R \o<iyEvÙkLÄu

ecÙ}ukyuh pfh ek]TuÄukyuh ecy[tiÙ}. atin]l n]ÙuvIÈil
EmEn]M]R A vITukšil ecÎu ciÙ x]DnÆL `TuÊuek]Þu
Ep]Îu. A vIÈuk]R |o EmEn]M]>ueT Ep>il BvnEBdnÊinuh
kEy{ÕÊinum]yi mjix[EzTÈuEk]RÈil anY]yh ek]TuÊu. EkÓu
vic]>fdivxh k]ÙÊu k]vil evšic{Ï]Tu ecÙ}ukyuh evšip]Tu
Þ]vukyuh ecy[tu. \Ten mjix[EzTÈien višiÏic{u ek]Þuv>]N
kÙ[pic{u. atuEkÈ[ O>]L O]Tiec{Î[ viv>h mjix[ETÈien
zgHiÏic{u. atuEkÈ[ mjix[EzTÈ[ "`niÄ[ avieT vÎiÈu k]>Y
em]ÎimiÙ}, `niÄu Ej]Ùi kEc{>iyiÙ]f[" `Îu prÇyc{u.
pieÎyuh kÙ[pic{]eš ayc{u. aEÏ]E<Äuh mjix[EzTÈ[ kEc{>iÄu
Ep]k]n]yi vÞiyil kyri y]zty]yi>iÄ<iÇu. mjix[EzTÈieû
vÞi `kEdsh EÑztnTÄÙ]yEÏ]š]f[ mUÎ]meÊ AL ecÎu
prÇt[. \Ten mjix[EzTÈ[ Ek]pEÊ]TukUTi "|et]>u n]sm]yi
18
e`tiHYm]Ù
ÊIRÎEÙ}]" `Îu prÇu vÞiyilniÎirÆi evšic{Ï]Tieû
aTuÄl ecÎ[ "`ß]f[ èÎ višiÏic{t[? èÎeÄ]Þ[ |vieT
`ß] k]>Yh?" `Îu Ec]dic{u. \Ten evšic{Ï]T[ "èû mÄšueT
Ep>il \Tytieû aTuÄl (evšip]TuÞ]y]l EdsÄ]e>
mÄešÎuh \EdY]gØM]e> \TyetÎum]f[ avieT pryuk) O>u
p>]ti vÎiÈuÞEÙ}]; A k]>Yh w]nivieT tIRc{y]ÄieÄ]Ô]h.
\Tyt[ atien]Îuh ecy{femÎiÙ}" `Îu kÙ[pic{u. aEÏ]L
mjix[EzTÈ[, "|ÆenyuÔ k]>YÆL tIRc{y]Ä]N |vieT
aDik]>mueÞÎu w]nriÇiÈiÙ}. aÆen vÙ} tIÈU!>Em]
\Ê>Ev] \eÞÜil atu k]fiÄfh. aeÙ}Üil nY]yh Ep]eÙ
w]N tIRc{y]Äuh" `Îu prÇiÈu vÞiyilÄyriEÏ]yi.
kurc{udU>h Ep]yEÏ]L vÞiyueT ac{utÞ[ OTiyukyuh mjix[EzTÈ[
t]e< vI<ukyuh ecy[tu. mjix[EzTÈinu vÙiy EkeT]Îuh pÕiyiÙ}.
k]Ùinu xVÙ[ph p>uÄ[ pÕiEÏ]yEtyuÔU. vÞiÄu EkTuh k]Ùinu
p>uÄuh pÕiyEÏ]E<Äuh mjix[EzTÈinu Ek]ph kÙsÙ]yi.
"n]ÙuvIÈil EmEn]M]e> |tin]eÙ nÙ} p]Úh pÚiÏiEc{Ä]h" `Îu
tIRc{eÏTuÊieÄ]Þ[ O>uviDh nTÎu kEc{>iyieÙÊi.
aEÏ]E<Äuh aEÌHÊieû vIÈilniÎ[ O>]L O]Ti kEc{>iyieÙÊi
vIÈil `Ù}]vRÄuh viSUcik tuTÆiyi>iÄuÎuevÎuh ÑfÊil
vIÈiEÙ¿u ecÙ}femÎuh zgHiÏic{u. \Ten mjix[EzTÈ[ kEc{>iyil
niÎirÆi ptueÄÏtueÄ nTÎu vIÈieÙÊi. aEÏ]švieT
aEÌHÊieû B]>Yyuh mÄšuh B]>YyueT aÐyuh BZtYM]>uemÙ}]h
atix]>vuh CRÌiyuh \>uÞuEkÕvuh kÙsÙ]yiÈ[ \reÄ
niÙvišic{uek]Þu kiTÎu>ušÎt]yiÈ]f[ aEÌHh kÞt[. |o
k]<[c kÞEÏ]LÊeÎ mjix[EzTÈieû Ek]pem]eÄEÏ]yi t]ph
mnÓil nirÇu. `Îu m]ztmÙ}, aEÌHÊinu vyrTc{u
vIRÄukyuh kuEreÒ O]Ä]nh vÎutuTÆukyuh ecy[tu. aEÏ]L
aEÌHÊieû O>u x[EnHitN "|t[ AkÏ]eT kÞiÈ[ ciÕUR
k]vil BgvtiyueT m]y]zpEy]gm]efÎ]f[ Et]ÎuÎt[
atin]l EdvieyÊeÎ s>fh zp]piÄfh. nmuÄu k]viEÙÄu
Ep]k]h. w]N kUeT v>]h" `Îu prÇu. mjix[EzTÈ[ atu
xÐtiÄukyuh avR >ÞuEp>uhkUTi k]viEÙÄu Ep]kukyuh
19
e`tiHYm]Ù
ecy[tu. av>vieT ecÎEÏ]<uh evšic{Ï]Tu tuÔieÄ]ÞuteÎ
avieT nilÄuÎuÞ]yi>uÎu. evšic{Ï]Tu mjix[EzTÈien
kÞEÏ]L "\Tytin[ |vieT vÎiÈu k]>Yem]ÎumieÙ}ÎEÙ} k]ÙÊu
prÇt[? |EÏ]L k]>YmuÞ]Ey]?" `Îu Ec]dic{u. \Ten
mjix[EzTÈ[ "ep]Îutáu>]ÈI! EÙ]km]t]Ev! xmü]p>]DÆšuh
ep]ruÊu >ÑiÄEf; |viTuÎÙ}]et |y{uÔvRÄu Ever O>u
s>fvumiÙ}" `Îu prÇuek]Þ[ avieT vIfu nmx[Ä>ic{u.
aEÏ]L evšic{Ï]T[ O>u piTi Bx[mh v]>i mjix[EzTÈieû tÙyiÙiÈiÈ[
"AeÈ, |o zp]vsYh w]N Ñmic{i>iÄuÎu. |ni |Æen v>>ut[,
ep]y[eÄ]Ôu. |ni OÈuh ByeÏTukyuh xhsyiÄukyuh EvÞ.
`Ù}]vRÄuh |EÏ]L xuKm]kuh" `Îu kÙ[piÄukyuh vIÈil
kiTÄuÎv>uETyuh tÙyiÙiT]n]yi O>u piTi Bx[mh aEÆ]Èu
ek]TuÊy¿ukyuh ecy[tu. evšic{Ï]Tu Bx[mmiÈEÏ]LÊeÎ
mjiEzxÈinu xuKm]yi. ek]TuÊyc{ Bx[mhek]Þu tÙyiÙiÈEÏ]L
vIÈil kiTÎi>uÎvRÄuh xuKm]yi. mjix[EzTÈuh vIÈil kiTÎi>uÎ
v>uemÙ}]h piEÕdivxh kušic{u k]vilec{Îu et]<utu pÙ
v<ip]Tukšuh k<ic{u. aÎu mjix[EzTÈ[ nT¿uevc{ xVRÉm]Ù
|EÏ]<uh avieT k]ú]nuÞ[. A mjix[EzTÈinu pieÎ
AjIvn]ßh A BgvtieyÄuric{[ ašvÕ B¬iyuh visV]xvumu
Þ]yi>uÎu. ciÕURk]vil BgvtiyueT zptiæ >Þu ØÙÊu
eÞÎuh avyil O>u ØÙÊu s]ßi (pUj) nTÊuÎtu
zb]ªfM]>]efÎuh avieT `Ù}] divxÆšiÙuh pUj ptivu
eÞÎuh mEÕ ØÙÊu ec]v{, evÔi |o A<[ckšil m]ztEm
pUjyuÔU `Îuh atu nTÊuÎtu n]yM]R (kušÆ> vIÈuk]R)
AefÎuh muáu prÇiÈuÞEÙ}].
O>u k]ÙÊ[ A t]ÙUÄil t]xild]>uh mjix[EzTÈum]yi>uÎ

\EdY]gØN O>u w]yr]<[cdivxh EÑztÊil et]<]n]yiec{Î
EÏ]L avieT O>u zsIEk]vil turÄ]etyuh višÄu ev¿]etyuh
kiTÄuÎtukÞiÈ[ atieû k]>fvuh aviTueÊ ptivuemÙ}]h
ciÙE>]Tu Ec]dic{riyukyuh "|vieT n]y>ueT s]ßi m]Õukyuh
mhgÙ]pu>ÊuniÎ[ `zá]M]e> v>uÊi s]ßiÄ]Äukyuh pUj
20
e`tiHYm]Ù
divxhEt]ruh teÎ AÄukyuh ecEy{Þt]f[" `Îu mnÓil
vic]>iÄukyuh ecy[tuek]Þu mTÆiEÏ]yi.
aTuÊ ec]v{]<[cdivxh evšic{Ï]Tu EÑztÊilec{Ùu} kyuh

\Ten evšip]TuÞ]vukyuh ecy[tu. aEÏ]L t]xIld]>uh
avieTeyÊi viny]d>B]vEÊ]TukUTi OtuÆiniÎu. atukÞu
evšic{Ï]T[ t]xild]>ueT aTuÄlec{Î[ "\Tytinu w]En]
n]Èuk]E>] EvÞt[?" `Îu Ec]dic{u. atinu mrupTiy]yiÈu
t]xIld]R ">Þuh Evfh" `Îu prÇu. aEÏ]L evšic{Ï]T[
"`Î]l |EÏ]<eÊ ØitiyilÊeÎ |>uÎ]l mti. p>Edsi
kešeÄ]Þ[ divxh Et]ruh pUj nTÊic{]l w]nivieT |Ù}]et
y]kuh" `Îu kÙ[pic{u. atu EkÈEÏ]L t]xild]R t]n]E>]Tuh
pry]et mnÓil vic]>iÄukm]zth ecy[t[ k]>Yh Edvi
ariÇuvEÙ}] `Îu vic]>ic{u vix[myiÄukyuh aEÌHÊinu
BgvtieyÄuric{u muáuÞ]yi>uÎ B¬iyuh visV]xvuh dVigufI
BviÄukyuh ecy[tu. BgvtiyueT HitÊinu viE>]Dm]yi t]N
vic]>ic{uEp]yEÙ}] `Îu vic]>ic{[ aEÌHh atinu zp]yþiÊ
m]yi avieT ciÙ v<ip]TukL nTÊukyuh ecy[tiÈ]f[
mTÆiEÏ]yt[.
ek]Ù}h 1068-69 AyiT¿[ ciÕUREdsÊ[ nTÏudInh (viSUcik)

kuErEÒ A>hBic{u. AdYh atien A>uh azt vkevc{iÙ}. zkEmf
atu jnÆšueT Eml pTRÎupiTic{u. divxhEt]ruh m>fh
vRÍic{utuTÆi. aEÏ]L jnÆL kUÈhkUTi EÑztnTyilec{Î[
"ep]ÎEÐ! táu>]ÈI! xÜTh tIRÊu >ÑiÄEf" `Îu
zp]RËic{u. \Ten evšic{Ï]Tu tuÔi EdsÊieû n]ÙtiRÊi
kšiÙuh ecÎ[ a>i v]>ieyriÇu. aÎumutl A x]hzkmikE>]gh
smic{utuTÆi. atilÏieÎ aÄ]ÙÊ[ A E>]ghek]Þ[ A
EdsÊ[ A>uh m>ic{iÈiÙ}.
ciÕU>inu xmIph zbiÈIS[ mÙb]ril O>u zpEdsÊ[

"kÞÊ]R" (kÞÊu >]mNn]yR) `Îu zpxiÍn]yiÈ[ O>u
21
e`tiHYm]Ù
duRÐzßv]diyuÞ]yi>uÎu. ay]L m>ic{tieû EsSh ay]šueT
pE>t]«]v[ A EdseÊyÙ} A vIÈuk]e>yuh \pzdvic{utuTÆi.
"AédIÑ]diEÙ]Epn Ezpt] y]ßi pis]ct]h

xVjn]N b]Dm]n]x[Et vic>ßi mHItEÙ"
`ÎuÞEÙ}]. atin]l A vIÈuk]R O>u zptimyuÞ]Äic{u

kÞÊ]e> A zptimyiEMÙ]v]Hic{u kuTiyi>uÊi pUjic{uek]Þi
>uÎu. aEÏ]L ay]šueT \pzdvh O>uviDh smic{u. `ÜiÙuh
jnÆL tÐil pifÆiy]l O>u kUÈÄ]R `ti>]šikeš \pzdvi
Ä]N kÞÊ]e> DY]nic{u zp]RËic{]l ay]L ecÎ[ A
viE>]Dikeš \pzdviÄuk ptiv]yi>uÎu. aÆen Ae>ÜiÙuh
zp]RËic{]l kÞÊ]R ciÕU>uh ecÎu jnÆeš \pzdvic{i>uÎu.
aÆen O>iÄl ciÕUR EdsÄ]>n]y O>]eš kÞÊ]>u b]Dic{[
\pzdvic{utuTÆiyEÏ]L A \pzdvÊiÎu viSyIBvic{ mnuSYen
ay]šueT \TmØM]R piTic{u EÑztÊil ek]ÞuEp]vukyuh |o
\pzdvh m]ÕieÄ]TuÄfemÎu BgvtiyueT xÎiDiyil zp]RËi
Äukyuh ecy[tu. \Ten evšic{Ï]Tu tuÔi "|niey]>iÄÙuh ciÕUR
EdsÊu kTÄukyiÙ}" `Îu kÞÊ]e>eÄ]Þu xtYh ecy{ic{u
viÈyc{u. atilÏieÎ kÞÊ]>ueT \pzdvh A EdsÊuÞ]yiÈiÙ}.
|Æen ciÕURk]vil ecÎiÈ[ aEnkh b]DkL O<iÇuEp]yi
ÈuÞ[.
O>iÄl p]ÞiyilniÎ[ O>u pÈR kuTuhbxHith ek]TuÆ

Ù}UR vÎu t]mxic{i>uÎu. aEÌHÊin[ O>u b]ED]pzdvmuÞ]yi.
O>u pis]c]f[ aEÌHeÊ b]Dic{t[. A pis]cieû AEvsmuÞ]
kuÎ xmyÆšil aEÌHh tuÔukyuh c]Tukyuh ecy[ti>uÎiÙ}.
`vieTeyÜiÙuh O>u ØÙÊuecÎ[ OÎuh miÞ]etyi>iÄuh.
aEÏ]L aEÌHEÊ]T[ Ae>ÜiÙuh èßÜiÙuh Ec]dic{]l mrupTi
OÎuh pryukyiÙ}. ciÙ divxÆšil A pis]cieû AEvsh
nimiÊh aEÌHh kušiÄ]etyuh \É]etyuh \rÆ]etyumi>iÄ]ru
Þ]yi>uÎu. |o b]ED]pzdvem]<iÄuÎtin]yi aEÌHÊieû
b³uÄL pÙ mzßv]dikeš v>uÊi aEnkviDh mzßv]dÆL
22
e`tiHYm]Ù
ecy{iÄukyuh |EÌHeÊ ek]ÞuEp]yi pÙ EÑztÆšil
BjiÏiÄukyuh mÕuh ecy[tu. OÎuek]Þuh O>u PÙvumuÞ]yiÙ}.
aEÏ]L "|EÌHeÊ ciÕURk]vil ek]ÞuEp]yi Bjnmi>uÊiy]l
|o b]D niþym]yiÈuh O<iÇuEp]kuh" `Îu ciÙR pryuky]l
b³uÄš]yvR aEÌHeÊ ciÕURk]vil Ek]ÞuEp]yi BjiÏic{u.
aEÏ]<uh A pis]cieû AEvsh \Þ]ÄieÄ]ÞuteÎyi>uÎu.
atuÞ]kuÎ xmyÆšil aEÌHh avieT ek]Tim>Êieû
xmIpÊu ecÎu kiTÄuh. aEÏ]L Ae>Ù}]emeßÙ}]h Ec]dic{]Ùuh
aEÌHh OÎuh miÞukyiÙ}.
aÆen ~kEdsh mUÎum]xh k<iÇiÈuh BjnÊieû

PÙem]Îuh k]f]y[ky]l aEÌHÊieû kUeTec{Îi>uÎ b³u
ÄL O>u divxh evšic{Ï]Tu tuÔiyEÏ]L avieTec{Îu xÜTh
prÇu. aEÏ]L evšic{Ï]Tu ek]Tim>Êieû cuvÈil kiTÎi>uÎ
A zb]ªfen teû aTuÄEÙÄu višic{u. aEÌHh ecÎiÙ}.
\Ten evšic{Ï]T[ aEÌHÊieû aTuÄl ecÎ[ "nIy]>]f[?
O<iÇuep]y[eÄ]Ô]Em]?" `Îuh mÕuh Ec]dic{u. atinumEÌHh
mrupTiey]Îuh prÇiÙ}. aEÏ]L evšic{Ï]Tu teû ky{iÙi>uÎ
AyuDh (n]àkh v]L) ek]Þu teû tÙ evÈieÏ]šic{u kurc{u
>¬vuh m]hxvuh vTiec{TuÊ[ A pÈ>ueT muKEÊÄ[ OE>ru
vc{uek]TuÊu. aEÏ]L pÈR "aEy{]! EvÞ. w]en]>u pis]c]f[.
|t] w]N O<iÇuEp]kuÎu" `Îu pryukyuh \Ten pÈR
xVØtey zp]piÄukyuh ecy[tu. `ÜiÙuh aEÌHÊieû
kUeTec{Îi>uÎ b³uÄLÄ[ |tuek]Þu nÙ} tZp[tiyuh
visV]xvuh vÎiÙ}. "|o pis]cu xtYh ecy[tiÙ}EÙ}]. atuek]Þ[
at[ O<iÇuEp]yi>iÄyiÙ}" `Î]yi>uÎu av>ueT vic]>h.
atin]ÙvR aEÌHeÊ ek]ÞuEp]k]et piEÎyuh avieT
ÊeÎ t]mxiÏic{u. atuEvÞ]yi>uÎu `Î]yi>uÎu anYM]>]y
ciÙ>ueT vic]>h. `ÜiÙuh aDikh t]mxiy]et A b³uÄšueT
vic]>hteÎy]f[ teÎy]f[ s>iy]yi>uÎetÎ[ `Ù}]vRÄuh
Eb]DYm]yi. aTuÊ evÔiy]<[c A pis]cu piEÎyuh A pÈe>
b]Dic{u. aEÏ]L aEÌHh yœ]pURv{h emoniy]yi ek]Tim>ÊiN
23
e`tiHYm]Ù
cuvÈil ecÎu kiTÎu. \Ten evšic{Ï]Tu tuÔi avieTec{Îu
muáu ecy[ttuEp]eÙ tÙ evÈieÏ]šic{u >¬vuh m]hxvuh
vTiec{TuÊu pÈ>ueT muKEÊÄu vÙiec{riÇu. aEÏ]L pÈR
"EvÞ, w]N O<iÇuep]y[eÄ]Ô]"emÎu vIÞuh prÇu. \Ten
evšic{Ï]T[ |ni O>iÄÙuh |o EdHeÊ b]DiÄyieÙ}Îu xtYh
ecy{ic{[ A pis]cien O<ic{uviÈu. pÈR nÙ} xVØn]yi EdviÄ[
aEnkh v<ip]TukL k<ic{u vàic{iÈu b³uÄEš]TukUTi
xVgZHÊiEÙÄu mTÆiEÏ]vukyuh ecy[tu.
k>uf]niDiyuh ARzdm]nxyum]y ciÕURk]vil Bgvti

tEÎ]eTtiRÄuÎ B¬iHInM]e> nÙ}Ep]eÙ mRÌic{u B¬M]>]Äi
ÊIRÄukyÙ}]et nizgHiÄ]rieÙ}ÎuÔ vüut EmlÏrÇ
xhgtikLek]Þu x[p¨m]kuÎuÞeÙ}]. `Î]l A Edvi teÎ
B¬M]e> xÜTeÏTuÊuÎve> nizgHiÄuk teÎ ecy{uh. atinu
dZ¨]ßm]yi ciÙ xhgtikL t]e< prÇuek]ÔuÎu.
ciÕURk]vil evšic{Ï]T]v]nuÔ avk]sh avieTyuÔ

>Þu vIÈuk]RÄu m]ztEm ek]TuÊi>uÎuÔu. atil OÎ[ v>vUR
vIÈiEÙÄuh pieÎ OÎ[ O>u t>keû vIÈiEÙÄum]yi>uÎu.
O>uk]ÙÊu c]muÊ>kN èÎ]>]L avieT evšic{

Ï]T]yiÊIRÎu. ay]LÄ[ pfÊiÙuÔ AzgHh zkmÊiÙDikm]
yi>uÎtin]l ciÙEÏ]L kšv]yiÈuh tuÔ]ruÞ]yi>uÎu. at[ A
EdseÊ zpD]nM]>ieÙ]>]š]yi>uÎ aá]Èu >]mc{EmEn]N `Î
ALÄ[ OÈuh >xic{i>uÎiÙ}. >]mc{EmEn]N BgvtieyÄuric{u vše>
B¬iyuh visV]xvuh \Ô Aš]yi>uÎu. |o c]muÊ>kN |Æen
kÔÊuÔl tuÔieÄ]Þi>uÎ]l jnÆLÄu BgvtieyÄuri
c{uÔ B¬iyuh visV]xvuh kurÇuEp]vukyuh aEÏ]L EÑzt
k]>YÆeš]Îuh Ene> nTÄ]t]vukyuh ecy{umEÙ}] `Î]yi>uÎu
>]mc{EmEn]eû vic]>h. at[ aEÌHÊinu vÙiy xÜTvum]
yi>uÎu.
24
e`tiHYm]Ù
O>u divxh evšic{Ï]Tu tuÔiyEÏ]l jnÆšueT kUÈÊil
>]mc{EmEn]en k]f]ÇiÈu evšic{Ï]T[ "|Î[ èû mÄšueT
kUÈÊil O>]eš k]fuÎiÙ}EÙ}]. O>]L ecÎu ÑfÊil višic{u
ek]Þuv>eÈ" `Îu kÙ[pic{u. \Ten O>]L O]TiEÏ]yi >]mc{
EmnvenÄÞu kÙ[pnyriyic{u. aEÏ]L >]mc{EmEn]N, "`niÄi
EÏ]L v>]N mnÓiÙ}. c]mu višiÄuÎiTÊu v>]nuÔvN w]nÙ}"
`Îu prÇyc{u. at[ A AL ecÎriyic{u. "èû mkN
|EÆ]Èu v>]N mnÓieÙ}Üil w]nEÆ]Èu ecÙ}]h" `Îu
kÙ[pic{iÈ[ aEÆ]Èu pureÏÈu. aEÏ]L >]mc{EmEn]N |EÆ]Èuh
pureÏÈi>uÎu. mEÍYm]RÅh >ÞuEp>uh tÐil kÞu. aEÏ]L
evšic{Ï]T[ "èû mknu w]N višiÄuÎiTÊu v>]N mnÓiÙ},
aEÙ}?" `Îu Ec]dic{u. atinu mrupTiy]yiÈu >]mc{EmEn]N "Edvi
višic{]l `vieTy]y]Ùuh ÈÏ]š]y]Ùuh v>]N ty{]r]f[. c]mu
višiÄuÎiTÊu v>]N mnÓiÙ} ÈÎ prÇuÔu. ay]L
ciÙEÏ]L kšv]yiÈuh tuÔuÎtuek]Þu jnÆLÄu Edviey
Äuric{uÔ B¬iyuh visV]xvuh kurÇutuTÆIÈuÞ[. Edvi
|et]Îuh ariÇiÈiÙ}]Ê viDÊiÙ]yi>iÄuÎu. |Æeny]y]l
|vieT k]>Yem]Îuh nTÄ]ety]vuh. atu vÙiy xÜTm]f["
`Îriyic{u. aEÏ]L evšic{Ï]T[ "w]enÙ}]mriÇuek]ÞuteÎ
y]fi>iÄuÎt[. èû mÄL OÈuh xÜTeÏETÞ. |o xÜTh
w]nuTen tIRÊuek]Ô]h" `Îu kÙ[piÄukyuh pieÎ
`Ù}]v>uhkUTi EÑztÊiEÙÄu Ep]vukyuh ecy[tu. avieT
`Êiy ÑfÊil evšic{Ï]Tieû kÙiyTÆi. c]muÊ>kN
avieTÊeÎ vIfu. pieÎ AšukL kUTi `TuÊ]f[ ay]eš
vIÈiEÙÄu ek]ÞuEp]yt[. vIÈieÙÊiyEÏ]E<Äuh ay]LÄu pni
tuTÆiyiÈuÞ]yi>uÎu. mUÎ]h divxm]yEÏ]E<Äuh ay]šueT
EdHÊieÙÙ}]h vxU>iÄu>uÄL nirÇu. ~<]h divxh ay]L
m>iÄukyuh ecy[tu.
O>u evšic{Ï]Tu k<iÇ]l pieÎ AdYh tuÔi EÑztÊil

ec{Î[ aÈHxiÄuÎ Aešy]f[ avieT pieÎ višic{Ï]T]yi
niymiÄuk ptiv[. c]muÊ>kN k<iÇtieû EsSh AdYh
25
e`tiHYm]Ù
tuÔiEÑztÊilec{Î[ aÈHxic{t[ v>vUe> s]muEmEn]n]
yi>uÎu. atin]l A AešÊeÎ piÎeÊ evšic{Ï]T]yi
avieT niymic{u. A s]muEmEn]N kvitiÙkn]yi>uÎ k<iÇu
Ep]y s]muEmEn]eû O>u m]tuÙn]yi>uÎu. A mnuSYN kšv]yiÈu
tuÔ]riÙ}]yi>uÎuevÜiÙuh O>u nÙ}vnÙ}]yi>uÎu. ~SfizpEy]g
ÆL ek]Þuh mÕuh EdsÊuÔ jnÆeš BiÎiÏic{u v<ÄuÞ]
Äuky]yi>uÎu ay]šueT zpD]n et]<il.
A EdsÊuÔve>Ù}]h AyuDvidY aBYxiÄuk zsIk¦Êu

pfiÄ>ueT kš>iyiÙ]yi>uÎu pEÞ teÎ ptiv[. |o
s]muEmEn]N jnÆešÏrÇu pifÄi aBY]xÊin[ avieT
A>uh Ep]k]ety]Äi. zsIkf[ÚÊ[ aÄ]ÙÊuÞ]yi>uÎ mUÊ
pfiÄR O>u suÍ]«]vuh BgvtieyÄuric{[ ašvÕ B¬iyuÔ
Ašum]yi>uÎu. aBY]xÊin[ avieT A>uh ecÙ}]ety]ytu
ek]Þ[ mUÊpfiÄRÄu vše> xÜTmuÞ]yi. aÆenyi>uÎ
EÏ]L A s]muEmEn]N O>u divxh >]ztiyil O>u duëneÄ]Þu
zsIkf[ÚÊu pfiÄ>ueT pu>¿u tI evy[ÏiÄukyuh ecy[tu.
pu>¿u tI piTiÏic{u kÊuÎtu kÞiÈu mUÊpfiÄR atu
ekTuÊ]N zsmiÄ]t eeD>YxEmth atu En]ÄieÄ]Þ[ "èû
BgvtI! |o kÊuÎt[ èû gZHmÙ}. EdviyueT EÑztm]f[.
aviTuÎuteÎ |tinu xm]D]nmuÞ]Äfh" `Îu prÇu. A
xmyh s]muEmEn]N O>u vITieû m]šikyiÙi>iÄuky]yi>uÎu.
ay]L avieT niÎ[ |rÆiyÏ]L Ek]vfiyil niÎu k]l etÕi
t]e< vIfu tÙ ep]Èi m>ic{u. aEÏ]<uh zsIkf[ÚeÊ pu>
mu<uvnuh kÊik<iÇiÈiÙ}]yi>uÎu. A pu> Ep]yiÈ[ BgvtiyueT
kZp ek]Þu ÑfÊil zsIkf[ÚÊu pURv{]Dikh Bhgiy]yiÈu
pu>pfi nTÎu.
s]muEmEn]N k<iÇiÈu pieÎ k]vil evšic{Ï]T]yi

tIRÎt[ O>u c]muÊ>kn]yi>uÎu. ay]L kšv]yiÈ[ OÎuh
tuÔ]riÙ}]yi>uÎu. ay]LÄu BgvtieyÄuric{u vše> B¬iyuh
Byvuh visV]xvumuÞ]yi>uÎu. ay]LÄu zp]y]DikYh nimiÊh
tuÔ]enÎÙ}, `<uEnÕu nTÄ]NkUTi vy{]et kiTÏiÙ]yEÏ]L
26
e`tiHYm]Ù
v>vu>u vIÈieÙ O>]LÄu divxh zpti kurc{uEn>EÊÄ[ O>u
viryl tuTÆi. atu zkEmf vRÍic{[ OTuÄh ay{]L tuÔi
EÑztÊilec{Î[ aÈHxic{u. aÄ]ÙÊ[ ciÕuR EdsÄ]R
pifÆi >Þu kÑikš]yi pi>iÇi>iÄuky]yi>uÎu. atil O>u
kÑik]R v>vURÄ]>ueT B]gÊuh mÕvR t>keû B]gÊum]
yi>uÎu. t>keû B]gÊ]yi v>uÎvRÄu v>vU>uEmEn]N evšic{
Ï]T]kuÎtil xÐtmÙ}]yi>uÎu. atin]ÙvR v]RÍkYÊ]l
kiTÏ]yi>uÎ t>keû mkn]y kZÿÊ>ken prÇišÄi
ÊuÔic{u. ay]šuh EÑztÊiecÎ[ aÈHxic{u. at[ mEÕÄÑi
Ä]ReÄÎÙ}, ay]šueT a¢nuteÎyuh xÐtmÙ}]yi>uÎu. A
vZÍN mken višic{u EdviyueT anuzgHmiÙ}]et |Æen
tuÔuÎtu Ed]Sm]efÎu mÕuh vše>yœikh prÇu En]Äi.
aet]Îuh kZÿÊ>knu xÐtm]yiÙ}. O>u divxh |tienÄuric{u
vYxnic{uek]Þ[ A vÍN >]ztiyil kiTÎurÆiyÏ]L Bgvti
ay]šueT aTuÄlec{Î[ "èû mkN |tienÄuric{[ OÈuh vYxni
EÄÞ. O>u ek]Ù}h k<iyuÎtinumun[p[ w]nitinu nivZÊiyu
Þ]ÄieÄ]Ô]h. |ÆenyuÔ mÄL \Þ]yi>iÄuÎtiEnÄ]L
nÙ}t[ |Ù}]etyi>iÄuÎt]fEÙ}]" `Îu kÙ[pic{t]yi ay]LÄu
Et]Îi. ay]šufRÎu kÉuturÎu En]ÄiyEÏ]L O>u EtjÓu
m]zth ay{]šueT aTuÄl niÎu mryuÎt]yi ay]L k]fukyuh
ecy[tu. |o xhgti piEÕdivxh k]ÙÊ[ pÙE>]Tuh, viEsSic{u
teû mkEn]Tuh, pryukyuÞ]yi. kih bHun]? |o xhgti
yuÞ]yiÈ[ O>u ek]Ù}h tikyuÎ divxh kZÿÊ>kN O>u kifÕil
vIfu m>ic{u. atilÏieÎ |tuve> ciÕuRk]vil evšic{Ï]TuÞ]
yiÈiÙ}.
|ni O>u xhgtikUTi prÇiÈ[ |o \pnY]xh avx]ni

ÏiÄ]emÎu vic]>iÄuÎu. ciÕuR EdsÊu ciÕTÊ[ 'ac{ut]nà
Ey]gi' èÎ]>u divYnuh aEÌHÊieû siSYn]yiÈu 'etEÄzg]mh
sÜ>n]>]yfs]x[ztikL' èÎ]>u p¥itnumuÞ]yi>uÎu.
s]x[ztikL teû gu>uv]y A Ey]giyueT \pEdszpk]>h
am]v]xi Et]ruh ptiv]yi s¬ipUj k<ic{i>uÎu. pUjyuÔ
27
e`tiHYm]Ù
divxh s]x[ztikL x³Yy]kuEá]L kuši k<iÇu pu>¿kÊ[
kyri v]tiÙTc{]l pUj k<iÇÙ}]et v]til turÄ]riÙ}. pUj
k<iyuEá]L En>EmkEdsh p]ti>]v]yikiÄuh. aÆeny]f[
ptiv[.
O>]Þil kuhBm]xÊil am]v]xin]L s]x[ztikL

pUjk<ic{uek]Þi>uÎEÏ]L aEÌHÊieû B]>Yy]yi>uÎ amY]R
Èß] AvsYÊin]yi muÕEÊÄirÆi. aEÏ]L >]zti ~kEdsh
pÊu n]<iky]yi>uÎu. višÄuh mÕuh kUT]et |>uÈÊ]f[ amY]R
aEÆ]ÈirÆiyt[. aEÏ]L AE>] avieT vÎ[ amY]>ueT
k<uÊiÙuÞ]yi>uÎ AB>fÆešÙ}]h arueÊTuÊuek]Þ[
O]TiÄšÇu. amY]R \reÄ niÙvišic{u. atuEkÈ[ aylpÄÊu
Þ]yi>uÎve>Ù}]h p>izBmic{[ avieT O]TieyÊi. viv>mriÇEÏ]L
av>]l k<iyuÎ aEnVSfÆešÙ}]h ecy[tu En]Äi. `ÜiÙuh
kÔen kÞupiTiÄ]N k<iÇiÙ}. pUj k<iÇEÏ]L v]til
turÎ[ s]x[ztikšuh purÊu vÎu. |o xhgti aEÌHvuh
ariÇu. aEÌHm]E>]Tuem]Îuh miÞ]et avieT niÎirÆi
nTÎu. aEÌHÊieû piÎ]eÙ ciÙ aylpÄÄ]>uh ecÎu.
avR Ene> acYut]nàEy]giyueT aTuÄeÙÊi. Ey]gi
muEáteÎ |o xhgti divYdZï ek]Þ[ kÞriÇi>i>uÎtin]l
s]x[ztikEš]T[ "s]x[ztikeš! xhgti w]N ariÇi>iÄuÎu.
ÑfÊil k]vil ecÎu EdviyueT xÎiDiyil xÜTmriyiÄU.
nivZÊim]Rgh Bgvti \Þ]ÄiÊ>uh" `Î[ prÇu. \Ten
s]x[ztikL k]vieÙÊi Bgvtiey üutic{u. s]x[ztikL O>u
zdutkviyum]yi>uÎtin]l üuti pdYm]yiÈ]yi>uÎu. aeWÈu
pdYh ec]Ù}iÄ<iÇEÏ]E<Äuh zsiEk]viÙilniÎ[ O>u EtjÓ[
purEÊÄuvÎu Ene> eteÄ]ÈuEp]yi. atieû piÎ]eÙ
s]x[ztikšuh kUÈ>uh nTÎu. EtjÓ[ EmlB]gÊukUTiyuh s]x[zti
kšuh kUÈ>uh niÙÊukUTinTÎum]f[ Ep]yt[. EtjÓ[ avieTyuÔ
pu<¿Äe> pÈ]EW>i n]y>ueT vIÈinu xmIpmuÔ kifÕinu O>u
zpdÑifh evc{iÈ[ Eml B]gÊu niÎu. s]x[ztikL vIÈieû
pTiÄlecÎu višic{u pTiv]til turÏic{[ A vIÈieÙ mUÊ
28
e`tiHYm]Ù
n]yE>]T[ xhgtikešÙ}]h prÇu. A n]yR s]x[ztikšueT
siSYnum]yi>uÎu. mUÊ n]yR ciÙ x]m]nÆL aÎ[ pkl teû
BZtYeû ky{il ek]TuÊ[ s]x[ztikšueT mÚÊiEÙÄ[ ayc{i>uÎu.
avN mTÆivÎt[ >]zti pÊupzßÞun]<ik k<iÇtieû
EsSm]yi>uÎu. atuek]Þ[ mUÊn]yR kÔN teû BZtYN
teÎeyÎu ~kEdsh tIRc{eÏTuÊieÄ]Þ[ A BZtYen
višic{uv>uÊi Ec]dYh tuTÆi. aEÏ]L Eml B]gÊu niÎi>uÎ A
EtjÓ[ A BZtYeû tÙÄumIet vÎu O>u zpdÑifh evc{iÈ[
mrÇuEp]yi. aEÏ]L xhgti s]x[ztikLÄuh mUÊ n]yRÄuh
kurc{ukUTi niþym]yi. \Ten mUÊ n]yR A BZtYen mÕuÔ ciÙ
BZtYM]e>eÄ]Þ[ piTiÏic{[ O>u m>ÊiEMl EcRÊ[ ekÈic{iÈ[
mUÊn]yR teÎ >ÞumUÎu vIÄ[ evc{uek]TuÊu. aEÏ]L A
aTiÄeÏÈ kÔN p>m]RËemÙ}]h \Þ]ytuEp]eÙ pryukyuh
EtjÓ[ zpdÑifh evc{ A kifÕiÙirÆi O>u ep]tieÄeÈTuÊ[
ek]ÞuvÎu s]x[ztikLÄ[ ek]TuÄukyuh ecy[tu. s]x[ztikL
A ep]ti a<ic{uEn]ÄiyEÏ]L amY]>ueT AB>fÆešÙ}]h
atiÙuÞ]yi>uÎu. s]x[ztikL xEß]Sic{u >Þuky{uh \yRÊi
mUÊn]ye> anuzgHic{iÈ[ AB>fÆšuh ek]Þ[ mÚÊiEÙÄ[
Ep]yi. A ep]ti kifÈiÙiÈi>uÎt[ A kÔN teÎy]yi>uÎu
`ÎuÔt[ pryfemÎiÙ}EÙ}]. s]x[ztikL AB>fÆešÙ}h
mÚÊil ek]Þ[ ecÎu amY]>ueT ky{il ek]TuÄukyuh \Þ]y
xhgtikešÙ}]h prÇu EkLpiÄukyuh ecy[tu . aEÏ]L
amY]RÄuÞ]y xEß]Sh `ztm]ztemÎu pry]N zpy]xh. piEÕ
divxh k]ÙEÊ s]x[ztikšuh amY]>uh kušic{u k]vilEÏ]yi
Bgvtiey vàic{[ ciÙ v<ip]Tukšuh k<ic{u mTÆivÎu yœ]pURv{h
xuKm]yi t]mxic{u.
|Æen ciÕURk]vil BgvtiyueT m]H]«YÆšuh aÛut

zpvZÊikšuh |niyuh vše> pry]nuÞ[. `ÜiÙuh viü>ByÊ]l
|EÏ]L vi>miÄuÎu.
ciÕUR k]vilBgvti! ecÕu kœiEc{N, tVdIym]H]«Yh

etÕukšuÔtEsSh! mÕuh kZpy] ep]ruÊu k]Äuk m]h
29
e`tiHYm]Ù
117. kÙ}UR náU>iÏ]TM]R

zsIp>su>]mN Ek>šÊieû >Ñ¿]yi aëevdYM]e>
niymic{tuEp]eÙ Aru m]zßik kuTuhbÄ]E>yuh niymic{u.
av>il mUÎ[ kuTuhbÄ]R xMzßv]dikšuh EsSh kuTuhbÄ]R
duRÐzßv]dikšum]yi>uÎu. xMzßv]dikšil O>u kuTuhbÄ]>
n]f[ kÙ}UR náU>iÏ]TM]R. avR duRÐzßv]dÆL O>iÄÙuh
ecy{ukyiÙ}.
kÙ}UR náU>iÏ]TM]>ueT |Ù}h AdYh zbiÈIS[ mÙb]ril

Ek]È¿l xmIpÊ]yi>uÎu. kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L Èß]
k]>fvs]l x]mUti>iÏ]ÈiEÙÄ[ |vE>]T[ nÙ} >xmiÙ}]ety]yi
ÊIRÎu. atin]ÙvR avieTniÎ[ Ep]Î[ vÔuvn]T[ t]ÙUÄil
pÈ]ái tIvÞi x[EÕSnil niÎu mUÎ[ n]<ik ki<Ä[
pÔiÏurmhsh EdsÊ[ ecÆfh kuÎÊ[ BgvtIEÑztÊinu
xmIph B]>tÏu<yueT vTÄ]yi O>u ØÙÊ[ t]mxm]Äi. `ÜiÙuh
aviETyuh av>ueT v]xh Øi>m]yiÙ}. A diÄil t]mxm]Äi
yi>uÎ muHÐdIy>ueT \pzdvh náU>iÏ]TM]RÄ[ duÓHm]yi>uÎu.
`Îum]ztmÙ}, náU>iÏ]TM]R avieT t]mxm]ÄiytieûEsSh
x]mUti>iÏ]TieÙ viE>]Dh pURv{]Dikh vRÍiÄukyuh ecy[tu.
atin[ xVlÏm]y O>u k]>fvumuÞ]yiÊIRÎu. ek]c{i >]j
xV>Uph vky]yevšiyEÜ]T[ ahsÊil 'ep>uáTÏ['èÎ]>u
EÑztvuh ~t]nuh vüuvkkšuh \Þ[. ek]c{i >]j]ÄM]RÄ[
ti>umUÏ[ kiÈiy]l avieTec{Î['a>iyiÈuv]<[c' èÎ]>u zkiy
nTÊuk ptiv]f[. atinuEvÞuÎ xkÙx]DnÆšuh EsK>ic{u
ek]TuÊi>uÎt[ aÄ]ÙÊ[ ek]c{i >]j]ÄM]>ueT |¨n]yi>uÎ
O>u kÙ}UR náU>IÏ]T]yi>uÎu. atuek]Þuh kUTiy]yi>uÎu
x]mUti>iÏ]ÈiEÙÄ[ náU>iÏ]TM]E>]T[ viE>]Dh vRÍic{t[. |Æen
`Ù}]h ek]Þuh ecÆfhkuÎeÊ t]mxh náU>iÏ]TM]RÄ[
~Õvuh duS[Ä>m]yiÊIRÎu. atin]l ek]c{i>]j]v[ ave>
kuTuhbxHith tZÏUfiÊur¿[ ek]ÞuEp]yi. aÄ]ÙÊ[
'mfiyáiÔimn'`Î[zpxiÍm]yi>uÎ zb]ªfgZHh anYhniÎu
30
e`tiHYm]Ù
Ep]vuky]l A |Ù}vuh |Ù}h vky]y xkÙ vüuvkkšuh
xRÄ]>il EcRÊi>iÄuky]yi>uÎu. atin]l ek]c{I>]j]v[
náU>iÏ]TM]e> xkuTuhbh A |Ù}Ê[ kyÕiÊ]mxiÏiÄukyuh
|Ù}h vkxkÙ vüuvkkšuh náU>iÏ]ÈiEÙÄ[ d]nm]yieÄ]TuÄu
kyuh ecy[tu.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh avR

avieTniÎuh kuTuhbxEmth Ep]yi tZÒivEp>UR t]ÙUÄil
avifiEÒ>i viEÙ}jil OÙ}UR tIvÞi x[EÕSnil niÎ[ ~kEdsh
a>n]<ik pTiÇ]r[ Øi>v]xm]Äi. |t[ ek]Ù}h 1030-
]m]Þ]efÎ]f[ EkLvi. |EÏ]<uh av>ueT Øi>v]xh avieT
ÊeÎy]f[. `ÜiÙuh ecÆfhkuÎÊuh tZÏUfiÊuryiÙumuÔ
|Ù}Æšuh vüuÄšuemÙ}]h |EÏ]<uh av>ueT eekvs]nuBv]Êil
teÎy]f[ |>iÄuÎt[. `Îum]ztmÙ}, k]>YÆšEnVSiÄuÎtinuh
mÕum]yi ciÙEÏ]L avR A >Þu ØÙÊuh Ep]yi t]mxi
Ä]rumuÞ[. kÙ}UR náU>iÏ]TM]R ecÆfhkuÎÊu Bgvtiey
tÆšueT kuTuhbp>Edvty]yiÈ]f[ vic]>iÄukyuh Ac>iÄu
kyuh ecy[tuEp]>uÎt[. atin]l avieT BjnÊin]yiÈuh avR
ciÙEÏ]L avieTec{Î[ t]mxiÄ]ruÞ[.
kÙ}UR náU>iÏ]TM]R EvdEvd]hgikšiÙuh mzßv]dÊiÙuh

pEÞ teÎ atinipufM]>]yi>uÎu. av>il ciÙR nÙ} kvikšu
m]yi>uÎu. `Î]l avRÄ[ aDikh zpxiÍi mzßv]dÊiÙ]f[.
avR tZÏUfiÊuer niÎ[ avifiEÒ>iÄ[ m]riÊ]mxiÄ]niT
y]ytuteÎ av>ueT mzßv]dÊieû s¬inimiÊm]efÎ]f[
e`tiHYh. at[ `ÆeneyÎ[ cu>uÄÊil t]e<prÇu
ek]ÔuÎu.
avifiEÒ>i `Î EdsÊ[ 'ki<eÄÄ]šiÄ]T[' `Î[ zpxiÍ

m]yiÈ[ O>u mnyuÞ]yi>uÎu. anvDi xVÊuÄšuÞ]yi>uÎ A
zb]ªfgZHÊil O>u k]ÙÊ[ pu>uSM]>]>umiÙ}]ety]yi.
OTuÄh n]Ù[ aßRńÆL m]zthEsSic{u. av>il mUÎ[
aßRńÆL m>ic{EÏ]<uh EsSzkiykL ecy[tt[ avieT
31
e`tiHYm]Ù
aTuÊuteÎyuÔ mUÄÎU>iÙ}eÊ O>u náU>iy]yi>uÎu.
k]šiÄ]Èumn¿eÙ náU>iÏ]TM]R aEnkh mURÊikeš Exvic{u
zpx]diÏiÄukyuh tÆšueT p>Edvtkš]Äievc{u ptiv]yi pUji
Äukyuh ecy[ti>uÎv>]yi>uÎu. aßRńÆšueT EsSzkiykL
k<ic{u EsSÄ]>n]yiec{ÎuEcRÎ náU>i avieT kuTuhb
p>Edvtkš]yiÊIRÎi>uÎ mURÊikeš EvÞtuEp]eÙ pUjiÄu
kyuh ExviÄukyuh ecy{]ti>uÎtin]l aEÌHÊinu zB]ßu
piTic{u. `Îum]ztmÙ}, zB]ßupiTic{[ O]TinTÎ aEÌHh kurc{uk]Ùh
k<iÇEÏ]L >¬h CRÌic{u m>iÄukyuh ecy[tu. pieÎyuh
avieT zptidinemÎEp]eÙ O]E>] ByÜ>xhBvÆL nTÎu
ek]Þi>uÎu. atin]l jnÆL Byh nimiÊh A mn¿l
kyr]ety]yieyÎÙ}, A mnyueT aTuÄlkUTi v<inTÄuk
Ep]Ùuh ecy{]ety]yi. aEÏ]L ~k]kiniy]yi>uÎ A
aßRńÊin[ avieT k<ic{ukUÈuÎtinu vše>zpy]xm]yi
ÊIRÎu. atin]l A x]DVi tZÏUfiÊuerec{Îu vÙiytáu>]N
ti>umnÓieÙ xÎiDiyil |o xÜTÆešÙ}]mriyic{u. \Ten
vÙiytáu>]Nti>umnÓuek]Þ[ kÙ}UR náU>iÏ]Tien ti>umuá]ek
v>uÊi 'k]šiÄ]ÈiÙ}Êu ecÎ[ avieT \Þ]yieÄ]Þi>iÄuÎ
\pzdvÆešÙ}]h O<ic{uek]TuÄf'emÎ[ klÏic{u. náU>iÏ]T[ A
|Ù}ÊuecÎ[ xhgtikešÙ}]h xUÑ[mm]yi aEnVSic{riyukyuh
k]šik]ÈunáU>im]>ueT p>Edvtkš]yi>uÎ mURÊikLeÄÙ}]h
yœ]viDi pUjkšuh mÕuh nTÊi ave>xEß]SiÏiÄukyuh
aEÏ]L avieT \Þ]yieÄ]Þi>uÎ \pzdvÆešÙ}]hnIÆukyuh
atriÇ[ avieT d]xYzpvZÊiÄuh mÕuh EvÞuÎve>Ù}]h
ecÎutuTÆukyuh aEÏ]L ~k]kiniy]yi>uÎ A aßRń
Êieû du®KvuhByvuemÙ}]em]<iÇ[ avRÄ[ xuKm]vukyuh
ecy[tu. `ÜiÙuh A mURÊikešeyÙ}]h yœ]viDi pUjic{uh
Exvic{uh xEß]SiÏic{uek]Þi>iÄuÎtin[ mtiy]yvR mÕ]>umiÙ}]
ti>uÎtin]l vÙiytáu>]N ti>umnÓieÙ kÙ[pnzpk]>h
náU>iÏ]T[ pieÎyuh A |Ù}ÊuteÎ t]mxic{u.
32
e`tiHYm]Ù
anß>h kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L avieT ~ky]yi
EsSic{i>uÎ A aßRńvuh k]ÙDRÐeÊ zp]piÄukyuh
av>ueT ap>zkiykšuh náU>iÏ]TuteÎ nTÊukyuh A xhgti
vÙiytáu>]N ti>umnÓieÙ aTuÄl ariyiÄukyuh aEÏ]L
ti>umnÓuek]Þ[ náU>iÏ]TiEn]T[ '|ni niÆešÙ}]v>uh |vieT
niÎ[ (tZÏUfiÊuerniÎ[) m]ri kuTuhbxHith A k]šik]ÈiÙ}Êu
ecÎ[ t]mxic{uek]Ôfh. anYhniÎt]y A |Ù}vuh A
|Ù}hvky]yiÈuÔ xkÙ vüuvkkšuh niÆLÄ]yi tÎi>iÄuÎu'
`Î[ klÏiÄukyuh azpk]>h tiÈU>h ayc{uek]TuÄukyuh
aÄ]Ùh mutl kÙ}URnáU>iÏ]TM]>ueT Øi>v]xh avieTy]ku
kyuh ecy[tu. |zpk]>m]f[ kÙ}UR náU>iÏ]TM]>ueT Øi>v]xh
tZÏUfiÊurniÎ[ m]ri avifiEÒ>iyiÙ]yt[. náU>iÏ]TM]R
avieT Øi>v]xm]y k]Ùh mutl A mnyueT Ep>[
'kÙ}URmn'eyÎ]yi. `ÜiÙuh avieT xmUpØM]>]yve>Ù}]h
|EÏ]<uh k]šik]ÈumneyÎ]f[ prÇuv>uÎt[.
kÙ}UR náU>iÏ]TM]R vÙiy mzßv]dikš]yiÊIRÎtinu pÙ

k]RfÆL jnÆL prÇuv>uÎuÞ[. avyil ciÙt[
t]e<ÏrÇuek]ÔuÎu:
kÙ}URnáU>iÏ]TM]R xkuTuhbh ecÆfhkuÎÊ[ p]RÊi

>uÎ k]ÙÊ[ avieTniÎ[ O>u náU>iÏ]T[ tZÒivEp>UREc{Î[
vTÄuÎ]œEÑztÊil Bjnh tuTÆi. Bjnh vše> niæEy]Tu
kUTiy]f[ nTÊiyi>uÎt[. >ÞuEn>vuh nT turÄuEá]E<Ä[
kušik<ic{[ EÑztÊieÙÊuh. pieÎ nTyT¿uÎtu ve> jpic{u
ek]Þuh |osV>DY]nh ecy[tuek]Þuh m¥pÊilÊeÎ
|>iÄuh. aÆeny]yi>uÎu ptiv[. |T¿[ x³Y]vànÊin[ xmy
m]kuEá]L atinu m]ztEm avieTniÎ[ `<uEÎÕuEp]vukyuÔu.
atu k<iÇ]l pieÎyuh avieTÊeÎ vÎi>iÄuh. \c{¿[ O>u
En>hm]zth xVlÏh BÑfh k<iÄuh. pieÎ jÙp]nh Ep]Ùuh
ptiviÙ}]yi>uÎu.
33
e`tiHYm]Ù
aÆen ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh O>u
divxh eevkuEÎ>h náU>iÏ]T[ |osV>DY]nEÊ]TukUTiyi>uÎ
EÏ]L EÑztÊil aÊ]<pUjyuh tZÏukyuh mÕuh k<iÇu.
aEÌHh aet]Îuh ariyiÙ}. aEÌHh DY]nÊilniÎufRÎ[
kÉuturÎ[ En]ÄiyEÏ]L EÑztÊil s]ßiÄ]R mutÙ]yv>]>u
miÙ}]yi>uÎu. nT aTc{i>iÄuÎt]yuh kÞu. '|ni `ß]f[ EvÞt['
`Î[ vic]>ic{uek]Þ[ aEÌHh avieTyi>uÎEÏ]L `vieTniEÎ]
O>u zgÖh aEÌHÊieû muNpil vÎuvIfu. aetTuÊuevc{uh
ek]Þ[ aEÌHh pieÎyuh vic]>mg[nn]yi avieTÊeÎyi>uÎu.
aÆen kurc{uEn>h k<iÇEÏ]E<Äuh kušiÄ]N Ep]k]nuÔ
En>m]ytin]l aEÌHh kušiÄ]N Ep]yi. s]ßiÄ]R kušic{uvÎ[
nT turÎEÏ]E<Äuh náU>iÏ]Tuh kušiyuh mÕuh k<ic{u ptivu
Ep]eÙ m¥pÊieÙÊi. aEÌHh pieÎyuh niæEy]TukUTi
Bjic{uek]Þ[ yœ]pURv{h avieTÊeÎ t]mxic{u.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆLkUTi k<iÇtieûEsSh O>u

divxh p]Rv{tIp>EmsV>M]R náU>iÏ]ÈieÙ muáil zptYÑI
BviÄukyuh Bgv]N aEÌHEÊ]T[ '|ni Bjnh mtiy]Äi
|Ù}EÊÄ[ Ep]k]h. |vieT kiÈIÈuÔ zgÖh w]N |ÈutÎt]f[.
atu En]Äi atilÏrÇi>iÄuÎtuEp]eÙ ecy[tuek]Þ]l
xRv{vuh xPÙm]kuh. A zgÖÊieû avx]nB]gÊ[ prÇi
ÈuÔ viDizpk]>h BgvtiEÓv k<ic{uek]Þ]l xkÙk]>YÆšuh
x]DiÄuh. x]D]>fm]yiÈuÔ BgvtiEÓvEyÄ]L kurc{ukUTi
viü>ic{]f[ zgÖÊil prÇi>iÄuÎt[. atin]l |o viDi
zpk]>h k<iÄuÎ BgvtiEÓvyueT Ep>[ 'vÙiy BgvtiEÓv'
`Î]ÄieÄ]Ôfh. w]N |o prÇiÈuÔet]Îinuh y]et]>u
vYtY]xvuh v>uÎtÙ}. wÆL >ÞuEp>uh EvÞtuEp]eÙ zpx]di
c{i>iÄuÎu' `Î>ušiecy[tiÈ[ Bgv]N EdviEy]TukUTi aEÏ]L
ÊeÎ aßRÍ]nh ecy{ukyuh ecy[tu. \Ten náU>iÏ]T[
p]Rv{tIp>EmsV>M]R mrÇ A diÄu En]Äi x]¨]hgh vIfu
nmx[Ä>ic{u. aEÌHÊin[ aEÏ]<uÞ]y xEß]S]Ûutp]>vsYh
`ztm]ztemÎuh ~tuzpk]>emÎuh prv]N zpy]xh. náU>iÏ]T[
34
e`tiHYm]Ù
A >]zti avieTÄ<ic{u kUÈiytieûEsSh piEÕdivxh k]ÙeÊ
kušiyuh x³Y]vàn]dikšuh k<ic{[ avieT 'zsImUÙØ]nh' mutl
EvÞuÎ ØÙÆšieÙÙ}]h vànvuh dRsvuh k<ic{iÈu mn¿EÙÄ[
Ep]yi. kÙ}URnáU>iÏ]TM]R vÙiy mzßv]dikš]yiÊIRÎt[
zsIp>EmsV>Eûyuh zsIp]Rv{tiyuETyuh zpx]dhek]Þuh Bgv]eû
\pEdszpk]>muÔ vÙiy BgvtiEÓvek]Þuh Bgv]N zpx]dic{u
ek]TuÊ zgÖhmUÙvum]f[. Everyuh ciÙ k]>fÆšieÙ}ÎiÙ}.
avyuh yœ]vx>h piÎ]eÙ zpü]viÄ]N En]Ä]h. ~etÜiÙuh
zpüut náU>iÏ]T[ OE>RÏ]T[ niþyic{u. aetÆeneyÎ]l kÙ}UR
mn¿ÙuÞ]kuÎ pu>uSM]e>eyÙ}]v>uh xm]vRÊnh k<iÇ]Ùu
Ten vTÄuÎ]œEÑztÊil O>u xhvX>Bjnh nTÊfemÎuh
at[ k<iÇiÈiÙ}]et mzßv]dh ecy[tutuTÆ>uetÎum]f[. A
~RÏ]T[ |EÏ]<uh avieT s>iy]yi nTÎuEp]kuÎuÞ[. |o ~RÏ]T[
niþyiÄukyuh vTÄuÎ]œEÑztÊil Bjic{u p]Rv{tIp>EmsV>
M]e> zptYÑIk>iÄukyuh ecy[t A náU>iÏ]ÈieÙ Ep>[
'kum]>xV]mi' `Î]yi>uÎezt.
|o kum]>xV]mi náU>iÏ]T[ vTÄuÎ]œEÑztÊieÙ

xhvX>Bjnh k<iÇu mn¿l mTÆieyÊIÈ[ ~t]nuh divxÆL
k<iÇtieûEsSh k]si, >]EmsV>h mutÙ]y pufYØÙÆšil
EÏ]yi ghg]x[n]nh, Extux[n]nh mutÙ]yvyuhkUTi niRv{Hic{u.
aEÌHh >]EmsV>ÊuniÎ[ mTÆiv>uh vuvnßpu>eÊÊi
mH]>]jxÎiDiyilec{Îu muKh k]fiÄukyuh ecy[tu. aÎ[
ti>uvit]hkUR >]jYh B>ic{i>uÎt[ ek]Ù}h 973-]m]f[ kuhBm]x
Êil n]TunIÆiy k]RÊikti>un]L >]mvRÐ mH]>]j]v[
ti>umnÓuek]Þ]yi>uÎu. ti>umnÓuek]Þ[ |o náU>iÏ]Tien
Äuric{[ muEáteÎ EkÈriÇi>uÎtin]l aEÌHeÊ avieT
yœ]Ey]gYh xVIk>iÄukyuh xlÄ>iÄukyuh ecy[tu.
aÄ]ÙÊ[ avieT jnÆLÄ[ atiduÓHm]y O>upzdvh

En>iÈi>uÎu. 933-]m]Þ[ n]TunIÆiy m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]v[
>]jEzd]Hikš]yi>uÎ `ÈuvIÈil piÔm]e>eyÙ}]h piTiÏic{u
pTiÇ]er kTlÏurÊ[ ek]ÞuEp]yi k<uÊuevÈi kTÙiEÙÄ[
35
e`tiHYm]Ù
tÔukyuh av>ueT x[ztIkešyÙ}]h piTic{[ xmuzdtI>v]xikš]y
muÄuvRÄ[ ek]TuÄukyuh ecy[t]fEÙ}] av>ueT vhsh
nsiÏic{t[. A piÔm]>ueT pE>t]M]Äšuh avR Exvic{i>uÎ
\zgmURÊikšum]f[ aÎ[ jnÆeš \pzdvic{uek]Þi>uÎt[. A
piÔm]>ueT EsSzkiykL ecy[v]n]>umuÞ]yi>uÎiÙ}EÙ}].
'AédIÑ]diEÙ]Epn Ezpt] y]ßi pis]ct]h

xVjn]N b]Dm]n]x[Etvic>ßi mHItEÙ'
`Î]fEÙ}] zpm]fh. A mURÊikšueT \pzdvh jnÆLÄ[

miÄ divxÆšiÙuh \Þ]yi>uÎu. viEsSic{[ ec]v{]<[cyuh evÔi
y]<[cyuh >]ztiyil mÍYy]mÊiÜÙ]yi>uÎu atikÙsÙ]yi>u
Ît[. A pis]cuÄšueTyuh mURÊikšueTyuh xW]>h kTlÏurh
mutl pTiÇ]ErEÄ]Èv]til ve>y]yi>uÎu. p«n]BxV]miey
Äuric{uÔ Byhek]EÞ] Èß] avR Ek]È¿kÊ[ kTÄ]riÙ}.
pÊ[ n]<ik >]ztiy]kuEá]L ave>Ù}]v>uh kUTi kUÈhkUTi
kTlÏurÊuniÎ[ ki<EÄ]È[ pureÏTuh. pieÎ pÊu n]<ik
evšuÏ]nuÔEÏ]L ve> A zpEdseÊ]eÄ av>ueT xW]>m]f[.
atiniT¿[ mnuSY>]yiÈuÔve> Ae>eyÜiÙuh kÞ]l avR
kœk<iÄuh. atin]l aÄ]ÙÊ[ A>uh purÊirÆi xW>iÄ]
riÙ}. `Îum]ztmÙ}, aÄ]ÙÊ[ A zpEdseÊÆuh A>uh p]RÊi
>uÎumiÙ}. |o mURÊikL \reÄ aÙrukyuh aÈHxiÄukyuh
ecy[tuek]Þ]f[ xW>ic{i>uÎt[. atin]l A zpEdseÊÆuh
ARÄuh EpTic{iÈu pu>¿kÊuEp]Ùuh kiTÎurÆ]N nivZÊiyiÙ}]
yi>uÎu. |o \pzdvem]<iÄuÎtin[ mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[
aEnkh mzßv]dikeš v>uÊi pÙtuh ecy{ic{uEn]Äi. OÎu
ek]Þuh O>u PÙvumuÞ]yiÙ}. aÆenyi>uÎEÏ]š]f[ kum]>
xV]mináU>iÏ]T[ avieT ecÎuEcRÎt[.
náU>iÏ]T[ muKh k]fic{EÏ]LÊeÎ ti>umnÓuek]Þ[ |o

xhgtikešÙ}]h aEÌHEÊ]T[ klÏiÄukyuh ~tuviDvuh |o
\pzdvh m]ÕieÄ]TuÄfemÎ[ AvsYeÏTukyuh ecy[tu. xhgti
kešÙ}]h EkÈumnÓiÙ]Äiytieû EsSh náU>iÏ]T[ “AeÈ,
36
e`tiHYm]Ù
w]en]>u `<ueÊ<utieÄ]TuÊ]l atuhek]ÞuEp]yi Ek]È
v]tilÄl akÊunilÄukyuh A mURÊikL purÊuv>uEá]L
at[ av>ueT aTuÄEÙÄ[ `riÇuek]TuÄukyuh ecy[v]N
eeD>YmuÔvR |vieT Ae>ÜiÙumuEÞ]?” `Î[ Ec]dic{u. atin[
mrupTiy]yi “atin]e>ÜiÙumuÞ]kuh” `Î[ klÏic{u. aEÏ]L
náU>iÏ]T[ “`Î]l at[ |ÎuteÎ Evfh. |Î[ evÔiy]<[c
y]fEÙ}], w]N Ep]yi kušiyuh x³Y]vàn]dikšuh aÊ]<vuh
k<ic{uv>]h” `Î[ pryukyuh atien xÐtic{[ ti>umnÓuek]Þ[
O>]ešÄUÈi náU>iÏ]Tien ay¿ukyuh ecy[tu.
náU>iÏ]ÈiEÙÄ[ Ekmm]yiÈ[ aÊ]<Êinuh mÕuh klÏic{u

cÈhekÈiyi>uÎu `ÎuÔt[ zpEtYkh pryfemÎiÙ}EÙ}]. `È[
n]<ik >]ztiy]yEÏ]E<Äuh náU>iÏ]T[ kušiyuh aÊ]<vuh mÕuh
k<ic{[ ti>umuá]ek `Êi. aEÏ]E<Äuh ti>umnÓieÙ aÊ]<m
mZEtÊuh k<iÇi>uÎu. aEÏ]L náU>iÏ]T[ “OE>]Ùyuh `<uÊ]
fiyuh (n]>]yvuh) Evfh” `Î[ pryuky]l klpnzpk]>h
O>]L av avieTeÄ]ÞuecÎ[ ek]TuÊu. náU>iÏ]T[ A
O]ÙeyTuÊ[ v]RÎu muric{[ atil Èß] `<uti mTÄi
eÄÈievc{u. aEÏ]E<Äuh O>u pÈ]šÒip]yi avieT `Êuky]l
ti>umnÓuek]Þ[ “|t], |o Aš]f[ `<uÊ[ ek]ÞuEp]kuÎt[”
`Î[ klÏiÄukyuh náU>iÏ]T[ A `<uÊ[ A sip]yiyueT
eeky{il ek]TuÊiÈ[ “|t[ pTiÇ]er Ek]Èv]tilÄl
ek]ÞuecÎ[ A du¨mURÊikL avieT v>uEá]L akÊu
niÎuek]Þ[ purEÊÄ[ `riÇuek]TuÄfh. aEÏ]L avR
`ßu ecy{uÎu `ÎriÇ[ A viv>h |vieT vÎ[ pryukyuh
Evfh.” `Îu pryukyuh ecy[tu. \Ten A sip]yi A `<uÊuh
ek]Þ[ O>u kuti>ÏurÊukyri O]Tic{u pTiÇ]er Ek]Èv]tilÄ
eÙÊi. aEÏ]E<Äuh A du¨mURÊikšueT aÙRc{ EkÈutuTÆi.
kurc{u xmyh k<iÇEÏ]E<Äuh ave>Ù}]v>uh Ek]Èv]tilÄe
ÙÊi. aEÏ]L A sip]yi eeD>YxEmth Ek]È¿kÊ[ niÎu
ek]Þ[ náU>iÏ]ÈieÙ `<uÊ[ av>ueT aTuÄEÙÄ[ vÙiec{riÇu.
A `<uÊ[ av>ueT aTuÄl `Êiy ÑfÊil A
37
e`tiHYm]Ù
mURÊikešÙ}]h ARÊn]dh pureÏTuvic{uek]Þ[ vÎv<iEy
pTiÇ]EÈ]Ti xmuzdÊilc{]Ti mrÇu. `<uÊuek]Þu Ep]yi>uÎ
sip]yi mTÆivÎ[ A viv>emÙ}]h ti>umnÓieÙ xÎiDiyil
ariyic{u. aEÏ]L náU>iÏ]T[ “A \pzdvh aÆeney]<iÇu.
|ni A du¨mURÊikšueT \pzdvh O>iÄÙuh \Þ]vukyiÙ}” `Îu
prÇu. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ 'w]nuh aÆenteÎ visVxi
ÄuÎu' `Î[ klÏiÄukyuh náU>iÏ]Tien kiTÄ]N klÏic{y¿u
kyuh ti>umnÓuek]Þ[ pÔiyryiEÙÄ[ `<uÎÔukyuh ecy[tu.
piEÕdivxh náU>iÏ]T[ ti>umuá]ekec{Î[ y]ztyriyic{

EÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ aEÌHÊin[ vI>sZhKÙ mutÙ]y
aEnkh xÐ]nÆšuh y]ztec{Ùvuvk¿[ Ayi>h pfvuh
klÏic{uek]TuÊu. náU>iÏ]T[ aveyÙ}]h v]ÆieÄ]Þ[ aÎu
teÎ xxEß]Sh xVEdsEÊ¿[ Ep]vukyuh ecy[tu. náU>i
Ï]ÈieÙ `<uÊ[ kÞ[ EpTiEc{]TiEÏ]y duRÐURÊikšueT \pzdvh
atilpieÎ A EdseÊÆuh O>iÄÙumuÞ]yiÈiÙ}. |o kum]>
xV]mináU>iÏ]ÈieÙ >Þ]meÊ poztN \Þ]yEÏ]LÊeÎ
aEÌHÊin[ AyuÓ[ kurv]efÎ[ ciÙR pryuky]l kum]>xV]mi
náU>iÏ]T[ zpxiÍ EjY]XYn]yi>uÎ k]>Ä]È[ |osV>v]>iye>
eÄ]Þ[ A \ÉináU>iÏ]ÈieÙ j]tkem<utic{u. |osV>v]>iyR
pryuÎtuh `<utieÄ]TuÄuÎtuem]Îuh etÕukieÙ}Î]yi>uÎu
jnÆšueT visV]xh. at[ v]üvm]yi>uÎu. |osV>v]>iyR
EjY]tiÒ]x[ztÆešÙ}]h pÚic{uk<iÇtieû EsSh muÄ]l vY]<
vÈÄ]Ùh (ONpt[ ek]Ù}h) k]>Ä]È[ xubªfYxV]miey
niæEy]TukUTi Bjic{[ zpx]diÏic{ mH]n]f[. pieÎ aEÌHh
prÇ]l s>iy]k]etyi>iÄuEm]? aEÌHh j]tkÊil `<uti
eÄ]TuÊt[ A \ÉináU>iÏ]T[ |tupt[ vyÓ[ tikyuÎtinumuNp[
vxU>idInÊ]l m>iÄuh `Î]yi>uÎu. `Îum]ztmÙ}, m>iÄuÎ
AÞuh m]xvuh tIytiyuh n]<ikyuh vin]<ikyuh `<uti
eÄ]TuÊu. at[ kÞEÏ]L kum]>xV]mi náU>iÏ]T[ mutÙ]yvRÄ[
vše> xÜTmuÞ]yi `ÎuÔt[ pryfemÎiÙ}EÙ}]. `niÙuh A
mn¿ÙuÔvR |o vRÊm]nh p>xYm]ÄiyiÙ}.
38
e`tiHYm]Ù
A \ÉináU>iÏ]T[ mur¿[ všRÎuv>ikyuh yœ]k]Ùh
aEÌHÊieû xm]vRÊnh ve>yuÔ zkiykeš]eÄ k<iyukyuh
ecy[tu. anß>mEÌHh pitmHeû niþyzpk]>h tZÒivEp>U
e>Êi vTÄuÎ]œEÑztÊieÙ xhvX>Bjnvuh niRv{Hic{u
ek]Þu mn¿l mTÆieyÊi. aEÏ]šEÌHh aEÌHÊieû j]tkh
|osV>v]>iyR |ÎiÎ zpk]>m]f[ `<utieÄ]TuÊi>iÄuÎet
ÎuÔ viv>h `ÆenEy] ariyukyuh 'vxU>ib]DeyÊTuÄuÎ
tinuÔ s¬i BgvtiÄuÔtuEp]eÙ mÕ]RÄumiÙ}EÙ}]' `Î[
vic]>ic{[ aTuÊ divxhteÎ ecÆfhkuÎÊ[ BgvtiEÑztÊi
eÙÊi Bjnh tuTÆukyuh ecy[tu. A Bjnvuh kÚinniæEy]Tu
kUTuÊeÎy]yi>uÎu. k]ÙÊ[ s]ßiÄ]>N vÎ[ nT turÄu
Eá]E<Äuh \ÉináU>iÏ]T[ kušiyuh x³Y]vànvuh k<ic{[ aáÙ
ÊieÙÊuh. pieÎ \c{pUj k<iÇ[ nTyT¿uÎtuve> jpvuh
nmx[Ä]>vuh mÕum]yiÈ[ avieTÊ]mxiÄuh. \c{ÏUj k<iÇ[
nTyTc{]l |Ù}EÊÄ[ mTÆuh. avieTec{Î]l |Ù}Ê[ Etv]>
Ïu>yil kuTiyi>uÊiyi>iÄuÎ ecÆfhkuÎÊ[ BgvtiÄ[ O>u
pUj k<iÄuh. atin[ niEvdYÊin[ n]<iy>iy]f[ ptivuevc{i>iÄu
Ît[. pUj k<iÇ]l A Ec]rum]zth \Ï[ kUT]et aEÌHh \of[
k<iÄuh. aÆen O>u En>h m]ztEm aEÌHh \of[ k<ic{i>uÎuÔU.
eevkuEÎ>h nT turÄuEá]E<Äuh aEÌHh EÑztÊieÙÊuh.
pieÎ aÊ]<ÏUj k<iÇ[ nT aT¿uÎtuve> aEÌHh Edviey
Bjic{uek]Þ[ avieTyi>iÄuh. |Æeney]eÄy]yi>uÎu aEÌH
Êieû Bjnh.
|Æen ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇEÏ]L |osV>v]>iyR

`<utieÄ]TuÊi>uÎ j]tkzpk]>h A \ÉináU>iÏ]ÈieÙ c>m
gtiÄ[ divxm]yi. aÎ[ eevkuEÎ>h aEÌHh B]>tÏu<yilec{Î[
kušic{UÊu jpic{u ek]Þi>uÎ xmyh A pu<vÄÊu niÎi>uÎ
>Þ>y]Ùukšil OÎilniÎ[ Èß] O>u mURÊi ~Õvuh
\oEÄ]TukUTi pu<yiEÙÄ[ c]Ti. atieû ptns¬i nimiÊh
náU>iÏ]ÈieÙ EmeÙ]eÄ evÔh etric{u. `ÜiÙuh aet]Îuh
vkevÄ]et aáÙÊiEÙÄ[ pureÏÈu. mEÕ AÙieû cuvÈi
39
e`tiHYm]Ù
eÙÊiyEÏ]L xRv{]hgxuà>iy]y O>u x[ztI avieT niÎi>uÎu.
A x[ztIeyÄuric{uh OÎuh vic]>iÄ]et aEÌHh pieÎyuh
nTÎu tuTÆi. aEÏ]E<Äuh aEÌHÊieû tÙ¿[ vÙ}]Ê O>u
Gnvuh muKÊuh EmÙuem]eÄ O>u vÙic{iÙuh EdHÊin[ AkÏ]eT
O>u ÑIfvuh vÎu b]Dic{u. EÑztÊiEÙ]šh nTÄuÎ k]>Yh
zpy]xemÎ[ Et]Îuky]l aEÌHh mn¿EÙÄ[ teÎ Ep]yi.
avieTec{Î[ O>u kÉ]TieyTuÊ[ En]ÄiyEÏ]L muKÊuh
EmÙuem]eÄ vxU>iÄu>uÄL pureÏÈutuTÆiyi>iÄuÎt]yi kÞu.
\Ten aEÌHh aÐey višic{[ “aEÐ! |oc{>N `<utiÊÎt[
s>iy]yi. èû EmeÙ]eÄ vxU>iÄu>uÄL pureÏÈutuTÆi
yi>iÄuÎu. niÆš]>uh vYxniÄ>ut[. |osV>viDi nIÄ]n]RÄuh
k<iyuÎtÙ}EÙ}]” `Î[ prÇiÈ[ Etv]>ÏuryilÄTÎ[ avieTÄuTi
yi>uÊiyi>uÎ ecÆfhkuÎÊ[ BgvtiyueT vizgHemTuÊ[
ki<Äiniyil ek]ÞuecÎ[ evc{uek]Þ[ “|tuve> Bgvtiey
EÓvic{tieû PÙmit]fEÙ}]” `Î[ pryukyuh A vizgHh
vÙÊuk]lek]Þ[ tÈi nTumuÕEÊÄ[ |Tukyuh ecy[ttieûEsSh
synØÙÊu kTÎ[ v]tiÙTc{[ x]ÑyiTukyuh avieTey]>u
p]yeyTuÊiÈ[ atilÄiTÄukyuh ecy[tu.
anß>mEÌHh |osV>v]>iyRÄ[ EjY]tiÒ]ztÊiÙuÔ

p]¥itYEÊyuh BgvtiyueT kZpyiÙ}]y[mEyyuh kuric{[
vic]>ic{uek]Þ[ aÆen kiTÎEÏ]L xVlÏem]Î[ myÆi.
aEÏ]L xRv{]hgxuà>iy]y O>u x[ztI aEÌHÊieû aTuÄl
ec{Î[ niÎuek]Þ[ “EH! `ß] èû Ep>iÙuh muSic{iÙ]Ey]? A
AÙiEMlniÎ[ pu<yiEÙÄ[ c]Tiyt[ vxU>im]Ùy]yi>uÎu. A
evÔh etric{tuek]Þ]f[ |tuÞ]yt[. ByeÏT>uetÎ[ vic]>i
c{]fEÙ}] w]N mEÕ AlÊr¿l vÎ[ niÎi>uÎt[. atuek]Þuh
PÙmuÞ]yiÙ}. AeÈ, `ÜiÙuh ByeÏETÞ. |tiEnÄ]L kÚinm]yi
vÎ]Ùuh w]N m]ÕumEÙ}]” `Î[ pryukyuh, teû vx[zt]WÙh
ek]Þ[ muTimutl aTiEy]šh OÎu<iyukyuh ecy[tu. aEÏ]L
náU>iÏ]ÈieÙ xuKEÄTukešÙ}]h m]ri aEÌHh xVØn]yi
ÊIRÎu. aEÌHÊieû EmÙuÞ]yi>uÎ ku>uÄešÙ}]h m]Çu
40
e`tiHYm]Ù
Ep]vukyuh ecy[tu. A x[ztI “èÎ >¬mfiÇ[ k]f]n]yi
È]Ef] èû eekey{]Tic{t[?” `Î[ vIÞuh Ec]dic{u. aEÏ]L
náU>iÏ]T[ kÉuturÎ[ En]Äukyuh A x[ztIyueT vÙtu eekÏTh
(eekyieû pÊi) ep]Èi Ec]>ey]ÙiÄuÎt]yiÄ]fukyuh
ecy[tu. aEÏ]L |o x[ztI x]Ñ]l BgvtiteÎy]efÎ[
mnÓiÙ]vuky]l aEÌHem<uEÎÕ[ EdviyueT p]dÊiÜl vIf[
x]¨]hgm]yi nmx[Ä>ic{uek]Þ[ “xRv{]p>]DÆšuh ÑmiEÄf”
emÎEpÑic{u. \Ten Edvi aEÌHeÊ anuzgHiÄukyuh “`Ù}]h
w]N Ñmic{i>iÄuÎu. `ÜiÙuh vÙÊuk]lek]Þ[ èÎ et]<ic{
tieû PÙh niÆšueT kuTuhbÊil >Þ]mM]>]yi jniÄuÎve>
Ù}]v>uh anuBviÄuh” `Î>ušiec{y[tiÈ[ mryukyuh ecy[tu.
\ÉináU>iÏ]T[ syngZHÊilÄTÎ[ v]tiÙTc{[ x]ÑyiÈu

k<iÇEÏ]L mutl aEÌHÊieû aÐ “vxU>iy]efÜiÙuh
`niÄ[ èû \ÉieyÄÞuek]Þi>iÄfh” `Îu prÇuek]Þu
k>Çu tuTÆi. aEÏ]L ciÙR “vxU>idInÄ]e> Ep>u prÇu
višiÄukyuh avR kiTÄuÎiTÊu ecÎu v]tiÙunu muÈukyuh
ecy{uÎt[ viHitmÙ}” `Îu prÇu. atu EkÈiÈ[ A aßRńh
“`Î]l v]til evÈieÏ]šiÄfh. `niÄ[ `ÆeneyÜiÙuh
èû \Éiey k]ffh” `Îu prÇu. atu EkÈu ciÙR v]til
evÈieÏ]šiÄ]n]yi ciÙ AyuDÆšUhek]Þu v]tilÄeÙÊi.
aEÏ]L \ÉináU>iÏ]Tu v]til turÎu purÊuv>ikyuh “aEÐ!
nÐueT BgvtiyueT kZpek]Þ[ èû xuKEÄeTÙ}]h EBdm]yi.
`niÄiEÏ]L O>u xuKEÄTumiÙ}” `Îu prÇuek]Þ[ aÐyueT
aTuÄlec{Ùu} kyuh aEÏ]L aEÌHeÊ xVØs>I>n]yiÄÞ[
aEÌHÊieû aÐyuhmeÕÙ}]v>uh vše> aÛuteÏTukyuh
xEß]SiÄukyuh ecy[tu. \Ten A \ÉináU>iÏ]T[
nTumuÕÊirÆi aEÌHh avieT tÈiyi>uÎ EdvIvizgHemTuÊ[
mTiyil evc{uek]Þ[ pþ]Ê]pEÊ]TukUTi b]S[p]kuÙ]Ñn]yi
vše> En>h k>Çu. pieÎ A vizgHh muáiÙi>uÎ ØÙÊu
teÎ ek]ÞuecÎu ev¿ukyuh ecy[tu, atuek]Þuh mti
41
e`tiHYm]Ù
y]yieÙ}Îu Et]Îuky]ÙEÌHh putiyt]yi O>u EdvIvizgHh
v]RÏic{u atuh Etv]>Ïu>yilÊeÎ zptiæic{u.
ecÆfhkuÎeÊ Bjnh k]Ùh kUTiytieûEsSh náU>i

Ï]T[ ti>um]³]ÜuÎ[, zsIEp]RÄÙI mutÙ]y ØÙÆšiÙuhecÎu
xhvX> Bjnh k<ic{u Edviey zpx]diÏic{uek]Þ[ mn¿l mTÆi
eyÊi. pieÎyumEÌHh EdvIEdvM]e> B¬ipURv{h Bjic{uteÎ
y]f[ dinÆeš nyic{i>uÎt[. A mn¿eÙ Etv]>Ïu>yilÊeÎ
vTÄuÎ]œN mutÙ]y EdvM]e>yuh ecÆfhkuÎ[, ti>um]³]
ÜuÎ[ mutÙ]y ØÙÆšieÙ Edvim]e>yuh kuTiyi>uÊIÈuÞ[.
avyuh kUT]et k]šik]TumnÄ]>ueT vk Exv]mURÊikšuh
avieTÊeÎy]fEÙ}]. |o náU>iÏ]T[ EdvIEdvM]e>eyÙ}]h
yœ]zkmh pUjiÄukyuh ExviÄukyuh ecy[tuek]Þ]f[ avieT
Ê]mxic{i>uÎt[. |tiniT¿[ aEÌHh mzßx]>h, yzßx]>h,
zpEy]gx]>h, zppWx]>h mutÙ]yveyÙ}]h zgHic{uh pit]mHnu
vTÄuÎ]œN ek]TuÊ zgÖh En]Äiyuh mÕUh mzßv]dÊil
atixmRœn]yiÊI>ukyuh ecy[tu. `ÜiÙuh vÙ} EdvEt]pzdvh
ek]EÞ] mEÕ] mzßv]dÊin]vsYeÏÈ[ Ae>ÜiÙuh aEÌHÊieû
aTuÄlec{Î[ prÇ]l “B]>tÏu<yilÄušic{u BgvtieyEÓvi
c{]l mti, xuKm]kuh.” `Îu pryuk m]ztEm aEÌHh ecy[ti
>uÎuÔU. aEÌHh prÇiÈ[ aÆen ecy[t]l `Ù}]vRÄuh
xuKm]k]ruÞ[. vTÄuÎ]œN zpx]dic{u zgÖh ek]TuÊtiÏieÎ
mzßv]dikšÙ}]Êv>uh ekÆfhkuÎÊu Bgvti anuzgHic{til
ÏieÎ vÙÊu k]Ùinu xVlpemÜiÙuh axV]ØYmiÙ}]Ê
>Þ]mM]>uh A kuTuhbÊiÙuÞ]k]riÙ}. atin[ |EÏ]<uh
vYtY]xh vÎiÈumiÙ}.
|ni A mn¿eÙ ciÙ náU>iÏ]TM]R ecy[tiÈuÔ mÕU ciÙ

aÛutkRÐÆešÄuric{ukUTi cu>uÄÊil t]e< prÇu
ek]ÔuÎu.
TiÏuxulÊ]N mÙb]rilAzkmfh nTÊiy k]ÙÊ[

ek]c{i >]j]vien xV]DInic{[ O>uTáTiey<utic{u v]ÆieÄ]Þ[
42
e`tiHYm]Ù
ti>uvit]hkUrien kI<TÄfemÎu k>uti ek]c{i>]j]vieû EpRÄ[
O>u kÊyc{u. A kÊil O>u kUTiÄ]<[c¿u ecÙ}femÎu m]ztEm
prÇi>uÎuÔU. `ÜiÙuhA kÊu kÞEÏ]L “|ni
èßÙ}]m]pÊukšUh anRËÆšuh vÎukUTuEm] Èß]?” `Îu
vic]>ic{u ek]c{i>]j]vinu vše> p>izBmmuÞ]yi. >]j]v[ A viv>h
avieTÄUeTyuÞ]yi>uÎ kÙ}URnáU>iÏ]TiEn]T[ prÇu. atu
EkÈiÈ[ náU>iÏ]T[ “|tienÄuric{[ p>izBmiÄukyuh ByeÏTukyuh
OÎuh EvÞ” `Îu pryukyuh O>u vÙiy BgvtiEÓv k<ic{[
atieû p«ÊilniÎ[ xVlph cuvÎ ep]TieyTuÊu ku<c{u
>]j]vien O>u tiÙkh D>iÏic{iÈ[ “avieTec{Î]lmUEÎmuÄ]l
n]<ikyiÙDikh t]mxiÄ>ut[” `Îu prÇ[ ay¿ukyuh ecy[tu.
TiÏu, >]j]vien kÞEÏ]L x]d>h AxnxlÄ]>h ecy[ti>uÊi
kusÙzps[nh ecy[tu. pieÎ avR >ÞuEp>uhkUTi EÑm]vRÊ
m]n]dikL prÇu kurc{u En>mi>uÎu. aEÏ]E<Äuh xmymTuÄ]
r]ytin]l >]j]v[ y]zt prÇuek]Þ[ avieTniÎuh pi>iÇu
Ep]yi. >]j]v[ y]ztprÇEÏ]L TiÏu aEnkh xÐ]nÆL
ek]TuÊ]f[ prÇyc{t[. `ÜiÙuh vic]>ic{ k]>Yem]Îuh
prÇiÙ}. >]j]vu Ep]yiÈu kurc{uEn>h k<iÇtieû EsSm]f[
t]N vic]>ic{i>uÎ k]>Yh pryukyuh \TáTi `<utic{u v]Æukyuh
ecy[tiÙ}EÙ}] `Îu xulÊ]En]RÊt[. |tu náU>iÏ]T[ k<ic{
vÙiy BgvtiEÓvyueT m]H]«Yhek]Þuh aEÌHhD>iÏic{
tiÙkÊieû s¬iek]Þum]efÎuÔtu pryfemÎiÙ}EÙ}].
ek]Ù}h 1036-]m]Þu n]TunIÆiy ti>uvit]hkUR mH]>]j]vu

ti>umnÓieÙ aÐc{iÄ[ O>iÄl xuKEÄTuÞ]yi. atin[
O>uM]d¢]yyumuÞ]yi>uÎu. `ÜiÙuh ati>u EdvEt]pzdvm]
yi>uÎu. Ae>ÜiÙuh aTuÄl ecÎ]l ave> piTic{[ aTiÄukyuh
|TiÄukyuh kTiÄukyuh ecy[t[ \pzdviÄukyuh vx[ztmuTuÄ]et
xd] ng[ny]yi nilÄukyum]yi>uÎu xuKEÄTieû xVB]vh.
atinu pÙ eevdYM]e>eÄ]Þuh mzßv]dikešeÄ]Þuh pÙtuh
ecy{ic{u En]Äi. OÎuek]Þuh O>u PÙvumuÞ]yiÙ}. aEÏ]L ciÙ
ExvM]R, kÙ}UR náU>iÏ]TM]>iÙ]e>eyÜiÙuh v>uÊi vÙ}tuh
43
e`tiHYm]Ù
ecy{ic{]l |o xuKEÄT[ EBdm]kuemÎuh aÆen D]>]šh
kÞiÈueÞÎuh A náU>iÏ]TM]R ek]c{i >]j]vieû |¨M]
>]efÎuh avieT ariyic{u. \Ten mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[
ek]c{iyiEÙÄ[ O>u ti>uev<uÊy¿ukyuh ek]c{i>]j]v[ O>u
náU>iÏ]Tien ti>uvnßpu>EÊÄ[ ay¿ukyuh ecy[tu.
náU>iÏ]T[ O>u divxh eevkuEÎ>m]f[ ti>uvnßpu>eÊ

Êiyt[. atin]l kušiyuh x³Y]vànvuh k<iÇiÈ]f[
ti>umuá]ekec{Ît[, aÐc{i `vieTy]efÎ[ náU>iÏ]T[ Ec]dic{
EÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ “\pzdvh xHiÄvy{]ety]yiÈ[ O>u
pu>muriÄkÊiÈu pUÈiyi>iÄuky]f[” `Îu klÏiÄukyuh
náU>iÏ]Tien O>]ešÄUÈi A muriyueT v]tilÄEÙÄ[
ay¿ukyuh ecy[tu. náU>iÏ]T[ avieTec{Îu En]ÄiyEÏ]L
v]til akÊuniÎuh x]ÑyiÈi>iÄuky]yi>uÎu. v]til
turÄ]N náU>iÏ]T[ prÇiÈuh turÎiÙ}. \Ten náU>iÏ]T[ O>u
mzßh jpic{uek]Þ[ vÙÊueekek]Þ[ niÙÊ[ OÎTic{u. \Ten
aÐc{i vx[ztvuh muÙÄc{yuh D>ic{uek]Þ[ v]til turÄukyuh
x[ztIx]D]>fm]y Ù´]B]vEÊ]T[ kUTi muKh kunic{uek]Þ[
pWpu¢mTÄi nilÄukyuh ecy[tu. aEÏ]L náU>iÏ]T[ “|Î[
|tuve> kušiyuh \ofuh \Þ]yiÙ}EÙ}]? Evgh Ep]yi kušiyuh
\ofuh k<ic{u v>U. aEÏ]E<Äuh w]nuh Ep]yi aÊ]<h
k<ic{uv>]h” `Îu prÇu. \Ten aÐc{i kušiÄ]N Ep]yi.
avieT bÙiyu<iyuÎtinuh mÕUh |ÎiÎveyÙ}]h vÈhkUÈfemÎ[
avieTyuÞ]yi>uÎ \EdY]gØM]E>]Tu prÇiÈu náU>iÏ]Tuh
Ep]yi. aEÌHh aÊ]<h k<ic{u vÎEÏ]E<Äuh aÐc{iyuh
kušiyumUfuh k<ic{[ avieTeyÊi. náU>iÏ]Tu prÇi>uÎtu
Ep]eÙeyÙ}]h avieT vÈh kUÈiyi>uÎu. náUti>iÏ]T[ kurc{[
Bx[memTuÊu niÙÊu SLEÄ]f]yiÈ[ O>u czkh v>¿ukyuh
atil O>iÙyiÈ[ atil aÐc{iey |>uÊukyuh ecy[tiÈ[ t]N
aÐc{iyueT EnE> |>uÎuek]Þ[ ciÙ mzßtzßzpEy]gÆL
tuTÆi. aEÏ]L aÐc{iyueT B]vh m]ri. v]til turÎu purÊu
vÎiÈ[ atuve> y]et]>u B]vEBdvumuÞ]yi>uÎiÙ}. B]vh m]ri
44
e`tiHYm]Ù
ÄÞEÏ]L A Edvt piEÎyuh aÐc{iey b]Dic{u `Îu
mnÓiÙ]vuky]l náUti>iÏ]T[ ciÙ Ec]dYÆL Ec]dic{u tuTÆi.
atienÙ}]h \Ê>h EkvÙh apkTvuh aDikzpxhgvum]yiÈ]
yi>uÎu. aEÏ]L náUti>iÏ]T[ O>i>uá]fieyTuÊ[ aÐc{iyueT
EnE> k]fic{[ O>u mzßh jpic{uek]Þu aet]>u k]Çi>
ÏÙkEml trc{utuTÆi. aEÏ]L aÐc{i (aeÙ}Üil A Edvt)
“aEy{]! EvÞ, EvÞ w]N ep]y[eÄ]Ô]Em. `niÄivieT
|>iÄ]N vEy{“ `Îu prÇuek]Þ[ \reÄ niÙvišic{utuTÆi.
aEÏ]L náUti>iÏ]T[, “`Î]l ep]y[eÄ]ÔU” `Îu prÇu.
|etÙ}]h kÞuek]Þuh EkÈuek]Þuh avieT O>u gU™ØÙÊ[
`<uÎÔiyi>uÎ mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[, “aÆenyÆu
Ep]y]l Ep]>. O<iÇuEp]yi `ÎuÔtin[ aTy]šh vÙ}tuh
k]fic{ut>fh” `Îu klÏic{u. \Ten náUti>iÏ]T[ “|vieT
pu>TiyÊiEÙ] mEÕ] vÙ}v>uh nilÄuÎueÞÜil akEÊÄ[
višic{uek]Ôfh. purÊu AšukL niÎ]l vÙ}tuh ApÊuÞ]
EyÄuh.” `Îu prÇiÈ[ xVÙ[ph aÑth ky{ieÙTuÊ[ O>u mzßh
jpic{uek]Þ[ aÐc{iyueT muKÊinu Ene> piTic{u<iÇu
purEÊeÄriÇu. aEÏ]L aÐc{iyueT EdHÊilniÎuh
v]fÄuÕi `>ic{uviÈtuEp]eÙyuÔ Ep]eÙyuÔ séEÊ]Tu kUTi
O>u EtjÓ[ purEÊÄ[ Ep]vukyuh atvieT ki<ÄuvsÊ[ muÕÊ[
niÎi>uÎtuh ~kEdsh aát[ Ek]l vÉmuÞ]yi>uÎtum]y
vÙiy m]vuvZÑÊiEMl tÈi n]>]yEvE>]TuEk]Ti nUruEk]l
dU>EÊÄiÈu EmlB]gEÊÄu Ep]yi mryukyuh ecy[tu.
aEÏ]E<Äuh aÐc{i Eb]D>Hity]yi niÙhptic{u. Edvt
O<iÇuEp]ytieû aTy]šÆL tZÄFp]RÊEÏ]L ti>umnÓi
eÙ HZdyh xEß]S]Ûut xáURÉm]yi. `ÜiÙuh akeÊ
vYxnvuh p>izBmvuh \Þ]yi. klÏic{u višic{iÈu Ep]Ùuh aÐc{i
kÉu turÄukEy] miÞukEy] ecy[tiÙ}. atin]l atien
Äuric{[ náUti>iÏ]TiEn]T[ klÏic{u Ec]dic{EÏ]L náUti>iÏ]T[
“atienÄuric{[ vic]>iÄ]en]ÎumiÙ}. kurc{uEn>hkUTi k<iyu
Eá]L Eb]Dh vI<uh. aEÏ]L `<uEÎÕuek]Ôuh” `Îu prÇu.
45
e`tiHYm]Ù
aÆen kurc{u En>h k<iÇEÏ]L aÐc{i kÉuturÄukyuh
kurc{[ evÔh kTiÄfemÎ[ pryukyuh ecy[tu. \Teû O>]L
kurc{u evÔh ek]ÞuecÎuek]TuÊu. evÔh kuTic{uk<iÇEÏ]L
aÐc{iÄu xuKm]yi. \Ten aÐc{i `<uEÎÕu Ù´]vntmuKi
y]yi m]riniÎu. aEÏ]L ti>umnÓieû xEß]Sh ap>imith
teÎy]yi>uÎu.
anß>h mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[ náUti>iÏ]TiEn]T[

“En>h >]zti vše>yDikm]yi. |ni nmuÄu kurc{u kiTÄ]h” `Îu
klÏiÄukyuh náUti>iÏ]Tien aEÌHÊin[ kiTÄ]N niþyi
c{i>uÎ ØÙEÊÄ[ kurc{[ ALÄ]e>ÄUÈi ayÄukyuh
ti>umnÓuek]Þ[ `<uÎÔukyuh ecy[tu. aÐc{iÄu pieÎ
xVÙ[ph ÑIfmuÞ]yi>uÎtÙ}]et viEsSic{u y]et]>u xuK
EÄTuh B]vEBdvumuÞ]yiÙ}. A xuKEÄTu tuTÆuÎtin[ muNp[
|>uÎtuEp]eÙ ti>umnÓieû Hit]nuvRÊiy]yiÊeÎyi>uÎu.
piEÕdivxh ti>umnÓuek]Þ[ kTvieÙ<uÎÔÊuh nI>]Èu

kušiyuh Ek]vieÙ<uÎÔÊuh amZEtÊuh mÕuh k<iÇu ptivu
ØÙÊ[ `<ueÎÔiyEÏ]E<Äuh náUti>iÏ]Tuh kušiyuh Etv]>
vuh mÕuh k<ic{[ avieTeyÊi. aEÏ]L ti>umnÓuek]Þ[
“náUti>i |vieTec{y[t aÛutkRÐÊinu tÄt]y zptiPÙh
t>uÎ k]>Yh ax]ÍYm]f[. `ÜiÙuh n]h vÙ}tuh tÎu `Îu
v>uÊfmEÙ}]. atin]yi ~t]nuh vüuÄL k>em]<iv]yi
t>]emÎ]f[ n]h tIRc{eÏTuÊiyt[. at[ ~tu m¥pÊuh
v]tuÄÙ]f[ EvÞetÎu niþyic{u pryfh” `Îu klpic{u.
atinu mrupTiy]yiÈ[ náU>iÏ]T[ “`niÄ[ aÆeney]Îuh
EvfemÎiÙ}. èÎ |vieTniÎuh m]nic{y¿uk m]zth mti”
`Îriyic{u. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ “`Î]l |¨h Ep]eÙy]
veÈ. |ni |ÆenyuÔ \pzdvh |vieT \Þ]k]ti>iÄ]enß]f[
EvÞetÎu niþyic{u pryfh” `Îu klpic{u. \Ten náU>iÏ]T[
mnÓuek]Þ[ xVlph AEÙ]cic{iÈ[ “ek]Ù}h Et]ruh |o
ek]È]>Êil vc{[ O]E>] vÙiy BgvtiEÓv nTÊiy]l mti. O>u
vÙiy BgvtiEÓv nTÊiy]lpieÎ O>u ek]Ù}EÊÄ[ A
46
e`tiHYm]Ù
ØÙÊ[ |ÆenyuÔ y]et]>upzdvvumuÞ]vukyieÙ}ÎuÔtu
niþym]f[” `Îriyic{u. aEÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ “`Î]l
atinu EvfuÎ \pk>fÆLÄ[ O>u c]RÊ[ `<utiÊ>fh”
`Îu klpiÄukyuh náU>iÏ]T[ \Ten O>u c]ReÊ<uti
eÄ]TuÄukyuh atilÏrÇi>uÎ xkÙx]DnÆšuh klpn
zpk]>h aÎuteÎ avieT O>uÄiv¿ukyuh aTuÊ divxh teÎ
náU>iÏ]T[ A vÙiy ek]È]>Êil vc{[ vÙiy BgvtiEÓv
nTÊukyuh ecy[tu. A BgvtiEÓv tZÄFp]RÊEÏ]L
ti>umnÓiEÙÄu vše> xEß]Sh Et]Îukyuh atil zpEtYkm]
ey]>u B¬i jniÄukyuh ecy[tu. BgvtiEÓv k<iÇEÏ]L
náUti>iÏ]ÈiEÙÄ[ Ayi>h kÙiÏfm]f[ klpic{u dÑif
ecy[tt[. atuek]Þu náU>iÏ]ÈiEÙ¿uh vše> tZp[tiyuh
xEß]SvumuÞ]yi. dÑif k<iÇtieû EsSh ti>umnÓuek]Þ[
“|o BgvtiEÓv ~Õvuh viEsSeÏÈ O>u xlÄRÐh teÎy]f[.
xhsymiÙ}. |tu ek]Ù}h Et]ruh |vieT nTÊfh. nivZÊi
yueÞÜil |tinu náU>i teÎ v>fh. tIe> xok>YmiÙ}]et
vÎ]l |Ù}ÊuniÎuh Ever Ae>eyÜiÙuh prÇyc{ieÈÜiÙuh
|tu nTÊfh A |Ù}ÊuÔv>il A>]y]Ùuh |vieT viE>]D
miÙ}” `Îu klpiÄukyuh klÏn Ep]eÙ nTÊieÄ]Ô]emÎu
náU>iÏ]Tu xÐtiÄukyuh ecy[tu. pieÎ >ÞuEp>uh kUTi
AEÙ]cic{[ atien]>u divxvuh niþyic{u.
anß>h ti>umnÓuek]Þ[, “BgvtiEÓv¿u >ÞumUÎu

divxemÜiÙuh muNkUÈi náU>i |vieTeyÊfh. atinu tÄvÉh
avieTniÎu Ep]>uÎtinu Eb]È[ `vieTy]f[ ayy[EÄÞt[?”
`Îu klpic{u Ec]dic{u. atinu mrupTiy]yi náU>i “|vieT niÎu
Eb]Èuh mÕumy¿Þ. BgvtiEÓv nTÊuÎtinu p]kÊin[
|Ù}ÊuniÎu wÆš]e>ÜiÙuh vWiÄ[ |vieT `ÊieÄ]Ô]h.
nivZÊiyueÞÜil w]N teÎy]yi>iÄuh. aeÙ}Üil avieT
niÎu mÕ]e>ÜiÙuh. A>]y]Ùuh Eb]Èu EvÞ. wÆLeÄ]eÄ
Eb]ÈiEnÄ]ši¨h vWiy]f[” `Îriyic{u. aEÏ]L ti>umnÓu
ek]Þ[ “`Î]l |¨h Ep]eÙy]veÈ. am]ßh v>]et
47
e`tiHYm]Ù
niÆšiÙ]e>ÜiÙuh |vieTeyÊfemÎu m]ztEm |vieT niRb³
muÔU” `Îu klÏic{u.
piEÕdivxh náU>iÏ]Tu y]ztyriyic{EÏ]L ti>umnÓuek]Þ[

vI>sZhKÙ mutÙ]yi pÙ x]DnÆšuh O>u dßÏÙ}Äuh xÐ]n
m]yi klpic{u ek]TuÄukyuh v]dYEG]SÆEš]Tuh akáTiÄ]R
mutÙ]yvE>]Tuh kUTi Eb]ÈilÊeÎ kyÕiyy¿ukyuh ecy[tu.
v<iÄ[ |rÆiÊ]mxiÄuÎ ØÙÆšieÙÙ}]h náU>iÏ]Tienyuh
anuy]yikešyuh Ekmm]yi BÑfh k<iÏic{y¿uÎtinuh klÏic{u
cÈh ekÈiyi>uÎu. |ÆeneyÙ}]h náU>iÏ]T[ atY]Qhb>ÆEš]Tu
kUTi tZÏUfiÊur ecÎuEcRNnu. anß>h náU>iÏ]T[ ti>uvit]h
kUrilniÎu ecÎi>uÎve>eyÙ}]h mTÄiyyc{tinu EsSh ek]c{i
vÙiy táu>]N ti>umnÓieÙ ti>umuá]ek `Êi. aEÏ]L vÙiy
táu>]N ti>umnÓuek]Þu náU>iÏ]TiEn]T[ ti>uvnßpu>Êu
ecÎiÈuÞ]y viEsSÆešÙ}]h klpic{u Ec]diÄukyuh náU>iÏ]T[
xkÙ xhgtikšuh viü>ic{[ avieT ariyiÄukyuh ecy[tu.
anß>h náU>iÏ]T[ “|vieTniÎ[ èÎ klÏic{yc{tu nimiÊh
`niÄu kiÈiyt]f[ |o dßÏÙ}Ä[. atuek]Þ[ |t[ |vieTÊeÎ
|>iÄeÈ” `Î[ ariyic{[ek]Þ[ A dßÏÙ}Äu ti>umuá]ek
xmRÏic{u. vÙiytáu>]N ti>umnÓuek]Þ[ atu xxEß]Sh
avieT xVIk>iÄukyuh atinu pk>h ti>umnÓuek]Þ[ O>u
EQ]Ùi (Emn]v[) náU>iÏ]ÈiEÙÄu klÏic{u ek]TUÄukyuh
ecy[tu. náU>iÏ]T[ ek]TuÊ A dßÏÙ}ÄiÙ]f[ ek]c{i vÙiy
táu>]ÄM]R |EÏ]<uh aÊc{myÊinu kyriey<uÎÔuÎt[.
vÙiytáu>]N ti>umnÓuek]Þu klÏic{u ek]TuÊ EQ]Ùi
|EÏ]<uh kÙ}UR mn¿l |>iÄuÎumuÞ[.
piÎeÊ AÞil vÙiyek]È]>Êil vÙiy BgvtiEÓv

nTÊuÎtin]yiEÏ]yt[ meÕ]>u náUti>iÏ]T]yi>uÎu. aEÌHvuh
vÙiy mzßv]diyuh O>u kviyum]yi>uÎu. mH]>]j]vu ti>u
mnÓiEÙÄu kœkšiyil vše> zptipÊiyueÞÎuh ti>uvnß
pu>Êu vÙiy ek]È]>h vky]yiÊeÎ O>u kœkšiEy]gmu
eÞÎuh ariÇi>uÎtin]l A náU>iÏ]T[ b]Ùivijyh
48
e`tiHYm]Ù
èÎ]>u AÈÄœkUTiyuÞ]ÄieÄ]Þ]f[ aEÆ]È[ Ep]yt[.
náU>iÏ]ÈieÙ vWi k]yhkušÊu k]yÙil `ÊiyEÏ]L En>h
~kEdsh p]ti>]v]yi>uÎu. aEÏ]L meÕ]>u vWiyil aW]ru
kÔM]R epeÈÎu ecÎu náU>iÏ]ÈieÙ vWi avieT niRÊ]N
višic{u prÇu. atu EkÈu náU>iÏ]T[ vWi avieT
niRÊiÄukyuh višÄu ek]šuÊukyuh ecy[tiÈu ecÙ}emTuÊu
muáil evc{uek]Þu muruÄiÊuTÆi. aEÏ]E<Äuh kÔM]>ueÞ
vWi mEÕ vWiEy]T[ aTuÊu EcRÎu. náU>iÏ]ÈieÙ muáil O>u
ep]tiyuh aTEÏ]TukUTiy O>u ecáu ecÏuh |>iÄuÎuÞ]yi>uÎu.
A ep]tiyil pfvuh ecáuecÏil x]šzg]mh mutÙ]y
Etv]>x]DnÆšum]yi>uÎu. av kÞiÈ[ A kÔM]>il tÙvN
“|eteßÙ}]m]f[?” `Îu Ec]dic{u. atinuÊ>m]yiÈ[ náU>iÏ]T[
“|o ep]tiyil kurc{u pfvuh ecáuecÏil pfmuÞ]Ä]nuÔ
ciÙ x]DnÆšum]f[” `Îu prÇu. “pfm]y]l atu
ecÙv]yiEÏ]kumEÙ}]. pfmuÞ]Ä]nuÔ x]DnÆš]y]l `Îuh
pfmuÞ]ÄieÄ]Þi>iÄ]mEÙ}]” `Îu vic]>ic{[ A tx[k>
ÊÙvN A ecáu eceÏTuÄuÎtin]yi A vWiyiEÙÄu kyri.
aEÏ]L náU>iÏ]ÈieÙ BZtYM]R “kÙ}U>u náU>iÏ]T]f[ A
`<uÎÔiyi>iÄuÎt[. aEÆ]È[ et]T>ut[” `Îu prÇu. atu
EkÈiÈ[ kÔN “kÙ}U>]y]Ùuh ek]Ô]h puÙ}U>]y]Ùuh ek]Ô]h
w]nitu ek]ÞuEp]kuh” `Îu prÇ[ A ecáu eceÏTuÊu
ek]Þ[ av>ueT vWiyilÄyÕi ÑfÊilEÏ]yi k>¿TuÊi
rÆi. aEÏ]š]ÄÔN A ecáup]zth tÙyil evc{u piTic{u
ek]Þuh “puÙ}U>EÙ} kÙ}U>]Ef, kÙ}U>]Ef puÙ}U>EÙ}” `Îu
p]TieÄ]Þuh tuÔiÊuTÆi. A p]Èu EkÈ[ avieT aTuÄl
t]mxic{i>uÎ ciÙR avieT vÎ[ A tuÔieÄ]Þu niÎi>uÎveû
kUÈuk]E>]Tu Ec]dic{[ xhgtikešÙ}]h mnxiÙ]ÄIÈ[ “ek]Ô]h,
kÙ}U>u náU>iÏ]TiEn]T]Ef] niÆL kšiÄ]N ecÎt[? aEÌHh
OÈuh ciÙ}rÄ]>nÙ}. nmuÄu ÑfÊil ecÎu Ñm]y]cnh
ecy{]h.” `Îu prÇuek]Þ[ A tuÔieÄ]Þu niÎ AEšyuh
A Etv]>Ï]ztvuh vWiyiÙ]Äukyuh tÞu piTic{uh \oÎiyuh
ÑfÊil náU>iÏ]ÈieÙ vWiEy]TTueÊÊukyuh “kZpyuÞ]
49
e`tiHYm]Ù
yiÈ[ vWi niRÊfEm” `Îu višic{[ pryukyuh ecy[tu. atu
EkÈiÈ[ náU>iÏ]T[ “|niyuh `ßu ecy{]n]f]Ev]?
èßÜiÙum]keÈ” `Î[ vic]>ic{[ vWi niRÊic{u. \TEn mEÕ
vWiyil niÎ[ O>]L A Etv]>Ï]ztvuh aÎ[ A kÔM]R
pÙ>ilniÎum]yi tÈieyTuÊ pfvuh `TuÊuek]Þu mEÕ
vWiyilÄyri A p]ztvuh pfvuemÙ}]h náU>iÏ]ÈieÙ p]d
ÊiÜl evc{u vàic{uek]Þ[ “Ašriy]etyuh ariviÙ}]y[k
ek]Þuh ecy[tuEp]y xmü]p>]DÆšuh xdyh ÑmiÄukyuh
mEÕ vWiyilÄiTÎu tuÔuÎveû tuÔl m]ÕiÊ>ukyuh
ecy{femÎ[ aEpÑiÄuÎu” `Îu prÇu. \Ten náU>iÏ]T[
“niÆL anYM]>il niÎu tÈieyTuÊ pfh nmuÄ[ EvÞ. nmuÄu
nÐueT Etv]>Ï]zth m]zth mti. |ni EmÙ]l |Æen pE>]pzdvh
ecy[kyieÙ}Îu niÆL xtYh ecy[tuprÇ]l tuÔÙuh
c]Èvuem]eÄ nilÄuh. xuKm]yiÈu niÆLÄu Ep]k]h” `Îu
prÇu. náU>iÏ]Tu prÇtuEp]eÙ xtYh ecy{ukyuh \Ten A
tx[k>ÊÙveû tuÔl nilÄukyuh ecy[tu. av>ueT pfh
náU>iÏ]T[ xVIk>ic{iÙ}. atin]l at[ avR teÎ `TuÊu
ek]Þ[ av>ueT vWiyilÄyri Ep]vukyuh ecy[tu. \Ten
náU>iÏ]ÈieÙ vWiyuh viÈu.
aEÌHh mur¿u Ep]yi niþitdivxh ti>uvnßpu>eÊÊi.

piEÕdivxh vÙiy BgvtiEÓv nTÊukyuh ecy[tu. aÎuh
Ayi>h pfh teÎy]f[ klpic{u dÑif ecy[tt[.
atieû piEÕdivxh \c{ti>iÇu mUÎumfiÄ[ náU>iÏ]Tu

ti>umuáil ecÙ}ukyuh aEÌHh `<utieÄ]ÞuEp]yi>uÎ AÈÄœ
aEÏ]L ti>umuá]ek xmRÏiÄukyuh ecy[tu. A AÈÄœ
tZÄFp]RÊiÈu ti>umnÓu ek]Þu vše> xEß]Sic{u. \Ten
vÙiy ek]È]>h vk kœkšiEy]gÊieÙ p]Èuk]e> ti>umuá]ek
v>uÊi A kœ ek]TuÊiÈ[ “|tu ÑfÊil Et]Îic{[ a>EÆÕh
k<iÄfh” `Îu klÏiÄukyuh ecy[tu. “kœ a>EÆÕh
k<iÇiÈu Ep]y]l mti” `Îu náU>iÏ]TiEn]Tuh klpic{u.
50
e`tiHYm]Ù
A p]Èuk]R mUÎudivxh ek]Þ[ A kœ Et]ÎiÄukyuh
n]Ù]h divxh a>EÆÕh nTÊukyuh ecy[tu. kœ ATiÄÞ
EÏ]L ti>umnÓiEÙÄu vše> Eb]Dic{u. atin]l náU>iÏ]Tu
y]ztyriyic{EÏ]L aEÌHÊinu vI>sZhKÙ mutÙ]y aEnkh
xÐ]nÆL klÏic{uek]TuÊ[ aEÌHeÊ vše> xEß]SiÏi
c{]f[ ayc{t[.
|o náU>iÏ]T[ vTÄuÎ]œEÑztÊieÙ xhvX>Bjnh

k<iÇtieû EsSh czmvÈÊu Ep]yi avieTyuh O>u xhvX>
Bjnh nTÊi A ay{ÏxV]mieyyuh EvÞtuEp]eÙ zpx]diÏic{
Aš]yi>uÎu. |o náU>iÏ]Tu višic{]l czmvÈÊy{ÏN viši
EkLÄuh `Î]f[ aÄ]ÙÊu jnÆL prÇi>uÎt[. |tinu
dZ¨]ßm]yi O>u xhgti \Þ]yiÈuÔtu kUTi cu>uÄÊil t]e<
kuriÄuÎu.
|o náU>iÏ]ÈieÙ a¢eû pzßÞ]h m]xh O>u

EvnlÄ]ÙÊ]yi>uÎu. atin]ÙiEÌHh xdY¿[ |Ùev¿uÎtinuh
mÕuh muÕÊ[ enTuáu> ekÈic{iÙ}. pßÙiTuviÄuk m]ztEm ecy[ti>u
ÎuÔu. m]xdivxem]ÈTuÊEÏ]L aEH]>]zth O>uEp]eÙ kÙsÙ]
yiÈuÔ m< tuTÆi. m]xmTiyßi>h vk¿[ AvsYmuÔ a>iÄu
enÙ}u pu<uÆiyufÄuk, virku kIriyufÄuk mutÙ]yvey]Îuh
mu<uvn]yiÈiÙ}]yi>uÎu. atin]l náU>iÏ]T[ |nieyß]f[ EvÞ
etÎ[ vic]>ic{[ xVlph ku<Æi. `ÜiÙuh eeD>Ys]Ùiyuh |osV>
B¬num]y aEÌHÊin[ \Ten O>u kosÙh Et]Îukyuh
azpk]>h zpvRÊiÄukyuh ecy[tu. aeteßÎ]l, aEÌHh
~t]nuh Es}]kÆšuÞ]Äi, O]ÙkšieÙ<uti mTÄieÄÈi 'czmvÈÊ[
ay{ÏxV]miÄ[' `Îu EmlviÙ]xem<uti B]>tÏu<yiÙiTuky]f[
ecy[tt[. A O]ÙeÄÈ[ vh k<iÇ[ atin]yi avieT kUTiyi>uÎve>Ù}]h
pi>iÇuEp]kuÎtuve> m<yuÞ]yiÙ}. |o ØitiÄ[ |o
náU>iÏ]Tu višic{]l czmvÈÊy{ÏN viši EkLÄuemÎu jnÆL
51
e`tiHYm]Ù
prÇi>uÎtu v]üvh teÎy]yi>uÎu `Îu visVxiÄ]mEÙ}].
aEÌHmÎuÞ]Äiy Es}]kÆšil ciÙtu t]e< EcRÄuÎu:
kÙ}UR vizpen<uÊu p]RsVgt>]h

BUtÆL v]yic{idh
ec]EÙ}rueÎ]>u czmvÈptiey-
ec{EÐ D>iÏiÄfh.
vÙ}]et m<epy[tiTuÎtuTen
m]ÕiÊE>fh Bv]N
evÙ}hek]Þu ctuÒteÊ vi>Ev]-
eTÎ]lÄ<ic{ITuevN.
p>iec]Tu pukLep]Æuh czmvÈÊu v]<uh

H>iH>tny]! niN p]dp«h et]<uEÎN
|>uptu divxEÊ¿iÎuet]ÈiÎiEmÙ]
Ù>utu k>ufy]Et vRSemÎuÔ séh.
tIy{]eÈ]Îu k<ic{iT]mnudinh
ecy{]h nmx[k]>vuh
eny{]T]h knk]diek]Þu kZtm]h
emy{]diyuh ecy[tiT]h
vy{]eyeÎ]>u s]ÚYmiÙ}, v<ip]-
Ty{]yi>h EnRÎu w]
ny{]! niN kZpy]ÙEH]! m<yini
eÏy{]ety]ÄITfh.
eekyil peÞ]>u kueÎTuÊu v>iSh

m]t]vu niRÊIÙEy]?
emy{ilÏ]tiyum¿u nlkiy pit]
ghg]h D>ic{IÙEy]?
vy{iEÏ]L m<m]Õuv]N tnyen-
ÎueÔ]>u duS[kIRÊiey
Îy{Ï]! mm czmvÈmm>uh n]œ] v>uÊIeT]Ù].
52
e`tiHYm]Ù
ay{Ï! nißi>uvTieÄ]>u EnRc{ EnRÎ]l
epy{iÄyiÙ} m<eyeÎ]>u EÙ]kv]kYh
ep]y{]yi vÎITukiEÙ] tv kUÕuk]>]
miy{]šukLÄu tÙ ep]Äi nTÎiT]Em]?
k]th pWkm]kek]Þu v<iEy

pdYÆešÊ]y[kEy]?
BUtÆLÄv kiÈieyÜiÙumuTN
vÎÆufRÊ]y[kEy]?
Ecth k]Ùmit]kek]Þu jnt-
¿ueÞÎu evEc{]? m<
y[EÄtuh t]en]>uEBdemÎiey ec]>i-
ÇITuÎu? BUEtsV>]!
w]nIvÉh üutiÄuÎtu mti p>m]-

bÍemÎuÞu s]Ü]
p]nIEy muÆumEÙ}] p>icien]Tu Bv]N
vRSEmruÎ k]Ùh
t]nuÉ]EÊv>uEÞ] p>nu v>dn]
kuÎietÎuÔ w]yh
m]nic{IETfmEÙ}] mDumœn mEH-
s]npuztÎuEp]Ùuh.
evÔÊilÓuKmÙ} du®Kmidem-
ÎuÔÊiÙiÙ}]y[ky]l
kÔzt]fmivN prÇ em]<iey-
ÎuÔil zBmiec{ÎEt]?
muEÔ]E>]Îu>ecy[kek]Þu ti>uvu-
ÔEÄTuek]EÞ] Bv]
enEÔ]šh m< m]ÕiT]Êtu jEÙ
pÔiÄuruÏkEy]?
53
e`tiHYm]Ù
O]Êuh ec]Ù}i nmx[k>iÄumuTEn
pdYÆL tIReÊ]eÄyuh
pzth tÎil v>c{uek]Þu pu<yil
Ê]<[ÊuÎu w]niÆen
s]ü]Ev! tv s¬iyiÙ} v>iSh
m]ÕITuv]enÜiEÙ]
s]x[ztÊilÏr]yuÎet]eÄ viPÙh
eboÍRÄutEÎ xuKh.
d]neÊec{y{uemÜil eÊšivien]TBiÙ]-
SÆEš]tITuvN w]N
m]neÊÆuh m<Ä]er]>u kTuxdZsYh
Ep]ÙumuÞ]yieT]Ù}]
EvnlÄ]ÙeÊEÏ]eÙ v>fmKiÙvuh
evy[ÙumuÞ]y[vE>fh
m]niEÄfh Bv]N tN mHimyumiHEm
B¬iyuh m]nuSM]R
d]tZtVh kurv]kEy]? üutikeš

EÄÈ]l evruÏ]kEy]?
Ectuüuï v>]y[kEy]? ciÙtu w]N
ecy{uÎ Ep]>]y[kEy]?
Ecth mÕvn]kEy]? ecvikšil
Es}]kÆešÊ]y[kEy]?
epy[tITuh m< m]ÕiT]Êtu Bv]N
BUEtsnÙ}]y[kEy]?
|o Es}]kÆLÄu jnÆL prÇuv>uÎ Ep>[ 'm<Es}]kÆL'

`Î]f[
O>iÄl O>u kÙ}UR náUti>iÏ]Tu gu>uv]yUR EÑztÊil

Emls]ßiy]yi>uÎ kuric{]ÊunáU>iyueT |Ù}Ê[ O>u tiÙEH]m
Êinu Ep]yi. atu k<ic{iÈ[ avieT aTuÄlÊeÎ O>u tmi<eû
54
e`tiHYm]Ù
(p]ÞiÄ]>eû) gZHÊil O>u bÙiek]T¿u (bÙi ek]TuÊu
b]Dey \<iÇu m]ÕuÎtinu) Ep]yi. atuh k<ic{iÈ[ A >]ztiyil
ÊeÎ xp>iv]>h xVEdsEÊÄu pureÏÈu. aEÌHÊinu
Ep]k]nuÔ vyilÄUTiy]yi>uÎu.
A v<iyilÄUTi kur]c{u dU>h ecÎEÏ]L avieT xRv{]hg
xuà>iy]y O>u x[ztI nilÄuÎtu kÞu. kÞEÏ]LÊeÎ
aet]>u yÑiy]EfÎu mnÓiÙ]vuky]l náU>iÏTu kUeTyuÞ]
yi>uÎ p>ikRÐiyuh BZtYM]>uh ByeÏT]etyi>iÄ]n]yiÈu O>u
mzßh jpic{u A yÑiey adZsYy]Äi b³ic{iÈu kTÎuEp]yi.
kur]c{udU>h Ep]ytileû EsSh náU>iÏTu tnic{u mTÆivÎ[ A
yÑiyueT b³nh EvRepTuÊi viÈyc{iÈu ÑfÊilEÏ]yi
xHc>M]E>]TukUTi piEÎyuh y]zt tuTRÎu.
aÆen piEÎyuh kurc{udU>h ecÎEÏ]L v<iEy]TTuÊuÔ

O>u k]Èil ciÙ>ueT xhB]Sfh EkÈu. atu ciÙ Ej]nk>]
efÎuh avR aÎu Em]ïc{ x]DnÆL avieTyi>uÎu pÜiTuk
y]efÎuh A xhB]Sfh EkÈ]EÏ]LÊeÎ mnÓiÙ]vuky]l
náU>iÏ]T[ Èß] O>u pc{iÙ pric{u ti>uÐi A xhB]Sfh EkÈ
ØÙEÊeÄriÇu. aEÏ]L A kÔM]RÄu kÉu k]f]N
vy{]ety]yi. aÆen ecy[tieÙ}Üil A du¨M]R teÎyuh teû
kuÈuk]e>yuh ek]Ù}uemÎu vic]>ic{]f[ náU>iÏ]T[ azpk]>h
ecy[tt[. `ÜiÙuh k>uf]niDiyuh ARzdm]nxnum]yi>un A
náU>iÏ]ÈiEÙÄu kurc{u dU>h Ep]yEÏ]L t]N ecy[ttu kÚinvuh
x]Hxvum]yiEÏ]yi `Îu Et]Îi. aEÏ]E<Äuh En>h evšuÄu
kyuh ecy[t[. \Ten aEÌHh ti>iekEÏ]yi pURvØÙeÊÊi.
aEÏ]L A Ej]nkR kÉuk]f]y[ky]l k]ÈieÙ]eÄ tÏi
nTÄuÎtu kÞiÈ[ aEÌHmvE>]T[ “niÆL |Æen tÏinTÄuÎ
etß]f[?” `Îu Ec]dic{u. atinuÊ>m]yi avR “Èß]
wÆLÄu kÉu k]f]ety]yiEÏ]yi. atuek]Þ]f[” `Îu
prÇu. atuEkÈ[ náU>iÏ]T[ “niÆL anYM]>ueT mutl
Em]ïec{TuÊtieû PÙm]fit[. |ni aÆen ecy[kieÙ}Îu
xtYh ecy[t]l niÆLÄu kÉu k]f]r]kuh” `Îu prÇu.
55
e`tiHYm]Ù
\Ten avR aÆen xtYh ecy[tu. atiniT¿[ náU>iÏ]T[ O>u
pc{iÙ pric{[ ti>uÐi av>ueT aTuÄEÙÄiÈu. \Ten avRÄ[ kÉu
k]f]r]yi. aEÏ]L A Ej]nkR xEß]Sic{[ av>ueT
eekvsmuÞ]yi>uÎ pfvuh pÞÆšuemÙ}]h náU>iÏÈieÙ
p]dÊiÜl evc{u vàic{iÈ[ “|veyÙ}]h aviETÄi>iÄeÈ” `Îu
prÇu. atinu mrupTiy]yiÈ[ náU>iÏ]T[ “`niÄ[ |et]Îuh
EvÞ. niÆL EmÙ]l pE>]pzdvh ecy{]ti>uÎ]l m]zth mti”
`Îu prÇiÈ[ avieTniÎu Ep]yi. A pfvuh pÞÆšuh
`TuÊuek]Þ[ Ej]nk>uh Ep]yi.
EcRÊÙ AnEÄ]ÈilÄRÊ]v[ AÞuEt]ruh av>ueT

mÚÊil evc{[ kÙ}UR náU>iÏTieneÄ]Þu vÙiy BgvtiEÓv
nTÊiÄ]ruÞ[. O>]Þil BgvtiEÓv¿u et]<]N ecÎEÏ]L
mUÊ kRÊ]vinu Bgvtiey avieT zptYÑm]yi kÞt]yiÈu
Et]Îuky]l \Ten anß>ve> višic{u “èû epÈiÄkÊ[
Ayi>h zbiÈIS[ >Up O>u ki<iy]yi ekÈievc{iÈuÞ[. at[ `TuÊu
ek]Þuv>fh” `Îu prÇu t]EÄ]l ek]TuÊyc{u. A
anß>vN kRÊ]v[ Ep]yi A epÈi turÎ[ A ki<ieyTuÊu
ek]ÞuecÎu ek]TuÄukyuh mUÊ kRÊ]v[ atu mu<uvnuh
náU>iÏ]TiEÙÄu dÑif ecy{ukyuh ecy[tu.
náU>iÏ]T[ aÎuteÎ avieTniÎu O>u bÙiek]T nTÊu

Îtin]yi cÆ>Êu pfiÄ>ueT vIÈiEÙÄu Ep]yi. avieTec{Î[
atieû zkiykeš]eÄ k<iÇtieû EsSh bÙiÏTh (bÙiyu
<iÇ Ep]šÏth) ek]Þu ecÎu kšy]n]yiÈ[ aEÌHh teû
BZtYen višic{u. aEÏ]L avieTyuÞ]yi>uÎ ciÙ n]yM]R
“atu wÆL ek]ÞuEp]yiÄšy]h” `Îu prÇu A bÙiÏTh
v]ÆieÄ]ÞuEp]yi. avR AruEp>u kUTiy]f[ ek]ÞuEp]yt[.
avR atu ek]ÞuEp]yiÄšÇu mTÆiEÏ]ÎEÏ]L Ak]sh
muÈÊÄvÉh vÙiÏmuÔ ciÙ mURÊikeš kÞu ByeÏÈ[ \r]eÄ
niÙvišic{uek]Þu niÙhptic{u. niÙviši EkÈ[ náU>iÏ]T[
ÑfÊil aEÆ]Èu ecÎu. aEÏ]E<Äuh n]ÙuEpR m>ic{u. pieÎ
56
e`tiHYm]Ù
aEÌHh Èß] ecy{uky]l >Þu EpR m>ic{iÙ}. `ÜiÙu AvR
AjIvn]ßh E>]gikš]yiÈ]f[ jIvic{i>uÎt[.
pieÎey]>iÄl EcRÊeÙÊeÎ kÈiy]ÈuvIÈil O>u

pfiÄRÄ[ O>u b]ED]pzdvmuÞ]yi. A b]D ~Õvuh s¬iEy]Tu
kUTiy O>u aruek]Ùy]yi>uÎu. atieû AEvsmuÞ]kuÎ
xmyÆšil A pfiÄR pu>piTic{u kuÙuÄuk mutÙ]y ByÜ>
zpvZÊikL pÙtuh ecy{um]yi>uÎu. aEnkh mzßv]dikL pÙtuh
ecy[tu En]ÄIÈuh atien O<iÄ]N k<iÇiÙ}. OTuÄh mUÊ
pfiÄR Ep]yi O>u kÙ}URnáU>iÏ]TienÊeÎ avieTeÄ]Þu
vÎu. náU>iÏ]T[ O>u divxh avieTÊ]mxic{u pÙtuh ecy[tu
En]ÄIÈuh O>u PÙvumuÞ]yiÙ}. atin]l náU>iÏ]T[ “|o
pfiÄR èû kUeT |Ù}EÊ¿u Ep]>eÈ. avieT kurc{u divxh
t]mxic{]l |o b]Deyey]<iÏic{u pfiÄe> xuKm]Äi |EÆ]È
yÄ]h” `Îu prÇu. atu xÐtic{[ A pfiÄR náU>iÏ]Ti
En]TUkUTi mn¿EÙ¿u Ep]yi. avieTec{ÎEÏ]LmutlÄuteÎ A
b]DyueT s¬i kurÇutuTÆi. pfiÄR n]Ù[ptudivxmvieT
Bjnm]yiÊ]mxic{u. n]Ù[peÊ]Î]h divxh tuÔiyEÏ]L A
b]D náU>iÏ]Tu Ec]dic{tienÙ}]h s>iy]yi \Ê>h pryukyuh
OTuÄh xtYh ecy[t[ O<iÇuEp]vukyuh ecy[tu. |t[ A náU>i
Ï]TM]>ueT Exv]mURÊikLÄuÔ s¬iek]ÞukUeTy]efÎu
viEsSic{u pryfemÎiÙ}EÙ}].
|>iÆ]ÙÄueT xmIph 'nkRÉimn' `Îu zpxiÍm]yi>i

ÄuÎ O>u zb]ªfgZHÊil O>iÄl c]Êeû \pzdvmuÞ]yi.
|o c]ÊN |o mnÄ]>ueT viE>]Dikš]y meÕ]>u mnÄ]R
kuTiyi>uÊiÏUjic{u Exvic{u vÎi>uÎtuh |ve> \pzdviÄ]n]yiÈ[
avR prÇyc{tum]yi>uÎu. c]Êeû \pzdvh tuTÆiyEÏ]L
nkRÉimnÄ]R kÙ}URmn¿lec{Îu viv>h pryukyuh kÙ}UR
náU>iÏ]T[ avieTec{Îu >ÞumUÎu divxh vÙiy Bgvti EÓvyuh
mÕuh k<ic{u c]Êeû \pzdvh niRÊukyuh c]Êen b³ic{[
kÙ}UR mn¿l ek]ÞuEp]yi avieT kuTiyi>uÊukyuh ecy[tu.
c]Êen avieT kuTiyi>uÊieyÜiÙuh avieT pUjiÄukyyuh
57
e`tiHYm]Ù
mÕuh ecy[ti>uÎiÙ}. atin]l c]Êen AdYh kuTiyi>uÊi
EÓvic{i>uÎ mn¿l c]Êeû \pzdvh tuTÆi. aEÏ]L A
mnÄ]R kÙ}UR mn¿lec{Îu viv>h prÇu. atuEkÈiÈ[ kÙ}UR
náU>iÏ]T[ “niÆšiÆen nIckRÐÆL ecy[tu mnuSYe> \pzdvi
ÄuÎtu nY]ymÙ}. |nieyÜiÙuh zb]ªfvZÊiEy]TukUTiyi>i
Äfh” `Îu pryukyuh c]Êen viÈuek]TuÄukyuh ecy[tu.
kÙ}UR náU>iÏTM]R |Æen pÙ ØÙÆšilEÏ]yi c]Ê

M]>ueT \pzdvÆL m]ÕIÈuÞ[. aveyÙ}]mivieTeyTuÊu viv>iÄu
Ît]y]l EÙKnh zkmÊiÙDikh dIRGic{uEp]EyÄuemÎuÔ
tin]l atin]yi |EÏ]L \dYmiÄuÎiÙ}. A náU>iÏ]TM]>ueT
aÛutkRÐÆšil xVÙ[ph ciÙtu kUTiÏrÇiÈ[ |o \pnY]xh
avx]niÏiÄ]emÎu vic]>iÄuÎu.
ek]Ù}h 1013 kRÄTkm]xÊil tZÏUfiÊuerevc{u tIeÏÈ

ek]c{i mH]>]j]vuti>umnÓuek]Þ[ xkÙkÙ]vÙ}Bnuh O>u mH]
vidV]num]yi>uÎu. aviTuÎu vidV]M]e> yœ]Ey]gYh xlÄ>ic{u
xhB]vn]dikL ek]Þuh mÕuh xEß]SiÏic{uek]Þi>uÎu. ati
n]l avieT aEnkh vidV]M]R ecÎu kUTukyuh ti>umnÓu
ek]Þ[ ave>eyÙ}]h EcRÊ[ avieT O>u vidVlxdÓu Ø]piÄu
kyuh ecy[ti>uÎu. A xxYM]>il zpD]nN O>u kÙ}URnáU>i
Ï]T]yi>uÎu. aEÌHh vÙiy vidV]n]yi>uÎu `ÎuÔtu vies
Sic{u pryfemÎiÙ}EÙ}]. `Îu m]ztmÙ} gdYm]yÙuh pdYm]y]Ùuh
`zt vÙiyt]y]Ùuh O>u kvit O>u zp]vsYh EkÈ]l atu
HZdiØm]Äuv]N tÄvÉmuÔ D]>f]s¬iyuh aEÌHÊinu
Þ]yi>uÎu.
|Æenyi>uÎ k]ÙÊ[ |o ek]c{imH]>]j]vienÄuric{[

jnÆL aviTuÎu 'Ek>šEB]j>]j]v]ef'Îuh mÕuh puk<[ÊiÏryu
Îtu EkÈiÈ[ Ec]šEdsÊuk]>n]y O>u s]x[zti mH]>]j]vin[
aTiyr ev¿uÎtin[ O>u dskh (pÊu Es}]kh) \Þ]Äiey<uti
eÄ]Þ[ tZÏUfiÊureyÊi xmyh Ec]dic{riÇuek]Þ[ ti>u
muá]ekec{Î[ A dskh ti>umnÓieÙ xÎiDiyil xmRÏic{u.
58
e`tiHYm]Ù
aEÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ “`ß] at[?” `Îu klpic{u Ec]dic{u.
atinu mrupTiy]yi s]x[ztikL “w]nuÞ]Äiy O>u dskm]f['
`Îriyic{u. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ aetTuÄ]n]yi kuniÇu.
aEÏ]L náU>iÏ]T[ “atu EvfEm]? kvitkL \Þ]ÄiyvR
teÎ v]yic{]EÙ atieû tMytVh v>ikyuÔu. atuek]Þ[
s]x[ztikL teÎ v]yiÄeÈ” `Îu prÇu. atu EkÈiÈ[ “atu
s>iy]f[. `Î]l s]x[ztikL teÎ v]yiÄeÈ” `Îu
klÏiÄukyuh ecy[tu. \Ten s]x[ztikL aetTuÊu Bhgiy]yuh
vY¬m]yuh x]vD]nÊil v]yic{[. s]x[ztikšueT v]yn
k<iÇEÏ]L náU>iÏ]T[ “k¨h!” `Îu prÇu mUÄtu vi>l
evc{u. aEÏ]L s]x[ztikL “`ß] k¨h?” `Îu Ec]dic{u.
atinuÊ>m]yiÈ[ náU>iÏ]T[ “pÞ]>]Þ[ \Þ]ÄiyiÈi>iÄuÎ |o
dskh pkRÊiey<uti |vieTyuÔve> pÕiÄ]emÎu vic]>ic{[
Ec]šEdsÊu niÎu s]x[ztikL |viThve> ek]ÞuvÎEÙ}],
atuteÎ k¨h. |o dskh w]N zbªc]>iy]yi>uÎ k]ÙÊ[
èû muÊÒi ec]Ù}iEÄLÄukyuh aÎuteÎ w]nitu
pÚiÄukyuh ecy[tiÈuÔt]f[“ `Îu prÇu. atu EkÈiÈ[
s]x[ztikL “`Î]l |et]Îu ec]Ù}iEÄLÄeÈ” `Îu prÇu.
\Ten náU>iÏ]T[ A dskh y]et]>u vI<[cyuh xhsyvuh kUT]et
ec]Ù}iEÄLÏic{u. aEÏ]L s]x[ztikL x]m]nYÊiÙDikh
|šiBYn]yi `ÎuÔtu pryfemÎiÙ}EÙ}]. \Ten aEÌHh “AeÈ
aTuÊ m]xÊil w]niniyuh |vieT v>uh. aEÏ]L |tieû
mrupTi prÇuek]Ô]h” `Îu prÇiÈ[ aviETniÎirÆiEÏ]yi.
aEÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ s]x[ztiÄu xÐ]nem]Îuh
ek]TuÄ]et ay¿uÎtu k¨m]efÎu vic]>ic{[ aEÌHÊieû
piÎ]eÙ O>u H>iÄ]>en kÙ[pic{ycu višiÏic{u. `ÎiÈuh aEÌHh
“w]N aTuÊ m]xÊil vÎu kÞuek]Ô]emÎu prÇt]yi
ti>umnÓriEc{ÄU” `Îu prÇu Ep]vukteÎ ecy[tu.
s]x[ztikL aTuÊ m]xÊilÊeÎ pieÎyuh vÎu.

aEÏ]šEÌHh O>u dskmÙ}, O>u stkhteÎy]f[ `<utieÄ]Þu
vÎi>uÎt[. aEÌHh xmymriÇu ti>umuá]ekec{Î[ A
59
e`tiHYm]Ù
sttem<utiy O]ÙeÄÈ[ ti>umuá]Ek aTiyr]ekc{u. aEÏ]<uh
ti>umnÓuek]Þ[ “`ß] at[?” `Îu klÏic{u Ec]dic{u. aEÏ]L
s]x[ztikL “|t[ w]nuÞ]Äiy O>u stkm]f[“ `Î[ ariyic{u.
\Ten ti>umnÓuek]Þ[ “|tu s]x[ztikL teÎ v]yiÄU” `Î[
ariyic{u. s]x[ztikL \Ten A O]ÙeÄeÈTuÊu sV]xh viT]et
ÑfÊil A nUrUEs}]kvuh v]yic{u tIRÊiÈ[ “|tuh p<y
kvit]yi>iÄuEm]? |tuh pÚic{v>ivieTyuÞ]yi>iÄuEm]?” `Îu
Ec]dic{uek]Þ[ avieT niÎi>uÎ kÙ}UR náU>iÏ]Tieû Ene>
En]Äi. aEÏ]L náU>iÏ]T[ “s]x[ztikeš! suf[ÚikTiÄ]et
yi>iÄU. w]N v]üvh pry]. |o stkvuh |Ù}ÊuÔ O>u p<y
zgÖÊil k]fuÎuÞ[. |tuh w]N pÚic{iÈuÞ[ `Îu prÇu.
\Ten sx[ztikL “`ÎeÙ]Îu ec]Ù}iEÄLeÄeÈ” `Îu prÇu.
atu náU>iÏ]T[ AdYh mutl mur¿u x]vDnÊil ec]Ù}iÊuTÆi.
aEÌHh mur¿u muÏtu Es}]kh ec]Ù}iyEÏ]E<Äuh s]x[ztikšUeT
EdHh Ap]dcUQh vir¿ukyuh viyRÄukyuh ecy[tu tuTÆi.
pieÎyuh náU>iÏ]T[ Es}]kÆL mur¿u ec]Ù}ieÄ]Þi>uÎu.
s]x[ztikšueT viryuh viyRpuh vRÍic{uek]Þumi>uÎu. kih
bHun]? náU>iÏ]T[ aNpÊ]r]meÊ Es}]kh ec]Ù}ukyuh
s]x[ztikL Eb]DhekÈu DIh `Îu niÙhptiÄukyuh O>umic{u
k<iÇu. \Ten táu>]N, “s]x[ztikešeyTuÊ[ purÊu ek]Þu
Ep]yi k]ÕuÔ ØÙÊu kiTÊeÈ” `Îu klÏiÄukyuh
>]jBZtYM]R azpk]>h ecy[tiÈ[ aEÌHÊieû muKÊu xVÙ[ph
evÔh tšiÄukyuh ecy[tu. >ÞumUÎu n]<ik k<iÇEÏ]L
s]x[ztikLÄ[ O>uviDh Eb]Dh vI<uky]l aEÌHh x]vD]n
Êil `<uEÎÕu >]jxÎiDiyieÙÊi. aEÏ]L táu>]N, “`ß]
s]x[ztikeš! xuKm]Ey]?” `Îu klÏic{u Ec]dic{u atinuÊ>
m]yiÈu sx[ztikL “EdHÊinuÞ]y axV]ØYh O>uviDh smic{u.
mnÓinuÞ]y xuKEÄTu EBdm]yiÈiÙ}. atu EBdm]kuÎtumÙ}.
`niÄ[ |Æeney]>bÍh |tinu mueá]>iÄÙuh pÕIÈiÙ}; |ni
pÕuemÎuh Et]ÎuÎiÙ}. mH]>]j]vu ti>umnÓieÙ kIRÊiczàik
wÆšueT EdsÊuh nÙ}Ep]eÙ p>ÎiÈuÞ[. atuek]Þ]f[ w]N
|EÆ]Èu vÎt[. Ek>šÊil, viEsSic{uh |o mH]>]jxdÓil,
60
e`tiHYm]Ù
|zpk]>h D]>f]s¬i\Ôv>ueÞÎu w]N ariÇi>uÎiÙ}.
|triÇi>uÎuevÜil w]N |o diÄiEÙÄu k]eÙTuÊu
kuÊukyiÙ}]yi>uÎu. wÆšueT EdsÊu èÎEÏ]eÙ Everyuh
ciÙR |EÆ]È[ v>]N xÎÍ>]yi |>iÄuÎuÞ[. avR |EÆ]È[
pureÏTuÎtinumuá[ `niÄ[ avieTeyÊi |EÆ]È]>uh Ep]E>Þ]
`Îu pryfh. èÎEÏ]eš av>uh viQ[™ikš]yiEÏ]kfemÎi
Ù}EÙ}]” `Îriyic{u. aEÏ]L ti>umnÓuek]Þ[ “aÆeney]Îuh
vic]>iÄ]niÙ} s]x[ztikeš! OE>] diÄil O]E>] viDmi>iÄuh.
s]x[ztikL ek]ÞuvÎ stkh vše> nÎ]yiÈuÞ[. atu
EtTiÏiTic{[ |vieT ek]ÞuvÎEÙ}]. atum]zth vic]>ic{]l mti.
|tu pÞ]>]Þ[ \Þ]ÄiyiÈi>uÎ kZtiy]efÎu náU>i prÇtu
v]üvm]f[. |vieTyuh O>u p<y zgÖÊil |tu k]fuÎuÞ[.
|o stkh n]muh pÚic{iÈumuÞ[. EvfemÜil n]muh ec]Ù}iEÄLÏi
Ä]h” `Îu klÏic{u. atu EkÈu s]x[ztikL “EvÞ EvÞ; |o
náU>iÏT[ |tu ec]Ù}iy ØitiÄ[ |viETÄ[ |tinu zpy]xmuÞ]
kuEm]?” `Îriyic{u. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ “EveÞÜil EvÞ.
n]h v]üvh prÇu ÈÎyuÔu. ~etÜiÙuh s]x[ztikL |vieT
vÎiÈu evruheeky]yi mTÆiEÏ]kuÎtu nmuÄuh s]x[ztikLÄuh
kurc{iÙ]fEÙ}]. atuek]Þ[ |EÏ]L |ztyumi>ikeÈ” `Îu klÏi
Äukyuh aEÌHÊinu ciÙ xÐ]nÆL klÏic{u ek]TuÊyÄu
kyuh ecy[tu.
O>u divxh pkEÙ xdÓu pi>iy]r]yEÏ]L vÙiy táu>]N

ti>umnÓuek]Þ[, “n]šeÊ xdÓil xhB]SfÊil jyiÄuÎ
vRÄu ek]TuÄuÎtin]yi nUeÕ]Îuh pfhvItmuÔ mUÎu ki<ikL
n]h ekÈievc{iÈuÞ[. xhB]Sf viSyÆL -
1. OÎ]ß>h pc{ EB]S[ku prÇu xdÓiÙuÔvRÄu

p>m]RËm]efÎu Et]ÎiÄuk.
2. aÎu teÎEÏ]eÙ mÕ]>uh xV]duÔ pd]RËh

BÑic{iÈieÙ}Îu xdxYe> Eb]DYeÏTuÊuk.
61
e`tiHYm]Ù
3. xdxY>il evc{[ aDikh B]gYv]N t]n]efÎu
mÕuÔve> xÐtiÏiÄuk. |Æen ecy{unvRÄ]f[ pfÄiiyukyuh Evfh” `Îu klÏiÄukyuh
\Ten xB pi>iyukyuh ecy[tu.
piEÕ divxh ptien]Îu mfiÄuteÎ vÙiytáu>]N

ti>umnÓuek]Þu xdÓil `<uÎÔukyuh pfÄi<ikL avieT
ni>Êiev¿ukyuh ecy[tu. aEÏ]E<Äuh xdxYR O]E>]>uÊ>]yi
avieT vÎuEcRÎu k<iÇu. kÙ}UR náU>iÏ]Tu m]zth vÎiÙ}.
aetß]efÎ[ `Ù}]vRÄuh vic]>m]yi. aEÌHh vÙiy
kfisÄ]>n]yi>uÎu. aEÌHh xmyÊinumueáÊuky]yi>uÎu
ptiv[. aEÌHh v>]Êetßuek]eÞÎuÔ vic]>h táu>]N
ti>umnÓiEÙÄuh \Þ]yi. aÆen `Ù}]v>uh vic]>EÊ]TukUTiyi
>uÎEÏ]L ~Õvuh p>izBmEÊ]TukUTi náU>iÏ]Tuh avieT vÎu
EcRÎu. aEÌHÊieû muKÊ[ O>u viS]dB]vh zptYÑm]yi>uÎu.
atu kÞiÈ[ ti>umnÓuek]Þ[ '`ß] viEsSh vÙ}tumuEÞ]?'
`Îu klÏic{u Ec]dic{u.
náU>iÏ]T[: viEsSem]ÎumiÙ}. `ÜiÙuh...

táu>]N: `ß]? pryU. EkLÄeÈ.
náU>iÏ]T[: |EÏ]LÊeÎ xmyh atizkmic{i>iÄuÎu. |ni
èû kœ kUTi prÇutuTÆiy]l |ÎeÊ xdÓil
niþyic{iÈUÔet]Îuh nTÄukyiÙ}. atuek]Þ[ èû k]>Yh
|niey]>u divxh xmymuÔEÏ]L |vieT ariyic{uek]Ô]h.
táu>]N: xdÓil evc{u nTÊ]nuÔ k]>Yh n]ešy]y]Ùuh

mti. náU>iyueT k]>Yh |ÎuteÎ EkLÄfh. pryU. EkLÄeÈ
náU>iÏ]T[: niRb{³m]efÜil pry]h. |Ù}Êuevc{u ciÙvi

nuÔ a>i avifiEÒ>iyilniÎuh ek]TuÊy¿uky]f[ ptiv[.
k<iÇ ek]Ù}h a>i ek]TuÊyc{tieû kUeT O>u EnzßÄÎu
(Enzßv]<viÊ[) kUTi ek]TuÊyc{i>uÎu. OÎEÙ}yuÔu, aet]>u
62
e`tiHYm]Ù
nÙ} ØÙÊu evc{u nÙ}Ep]eÙ suzsUSiÄfemÎu niþyic{[
|Ù}eÊ nTumuÕÊuteÎ atu ku<ic{uevc{u. at[ avieT evc{]l
Everyuh ciÙ gufÆšuÔtuh O]RÄti>uÎiÙ}. |Ù}eÊ Etv]>
Ïu>yil \Ô EdvM]RÄ[ aBiESkh k<iÇ]l A evÔh pUj
k<iÇ]l DUpÄuÕiyieÙ evÉIruh ptiv]yi atieû kT¿l
ÊeÎ vI<uh. w]N vic]>ic{i>uÎtuEp]eÙ av ptiv]yi atiû[
kT¿l teÎ vIfi>uÎu. `Îu m]ztmÙ}, nTumuÕÊ]yi>uÎtin]l
kiT]ÆLÄuh ak]yiÙuÔvRÄuh at[ ~Õvuh xEß]Sk>m]yi
ÊIRÎu. av>u atien yœ]Ey]gYh suzsUSic{uek]Þi>uÎu.
D]>]šm]yi všh EcRÊi>uÎtuek]Þ[ v]< pnEp]eÙ tTic{u
t<c{u všRÎu. atieû |Ùkek]Þu nTumuÕh mUTi. aDikh
t]mxiy]et v]< kuÙc{u, pzßÞu pTÙyuÞ]yi>uÎu. mUÎu m]xh
k<iÇEÏ]L aTiÏTÙyil O>u k]¿u xVÙ[ph p<uÏu C]yyuÔ
t]yiÄÞu. atu kiT]ÆL k]f]etyuh aÉ]En] `ÙiEy]
k>Þu nëÏTuÊ]etyumi>iÄuÎtin]yi A kuÙ nÙ} Ep]eÙ
mUTieÄÈic{u. A kuÙ mu<uvnuh niRÊiÏ<uÏiÄfemÎu vic]>i
c{]f[ aÆen ecy{ic{t[. |Îu k]ÙÊu kuÙyueT p<uÏ[ `ß]yi
`Îriy[Îtin]yi at[ a<ic{uEn]ÄYEÏ]L k]eyÙ}]h p<uÊu
p]kh vÎu et]ÙiÄu puÔiÄuÊu vIfi>iÄuÎt]yiÄÞu.
pieÎ niÙÊu vI<iÄ]et A kuÙ evÈieyTuÏic{[ `ÉiEn]Äiy
EÏ]L nUÕiyi>upÊWu p<muÞ]yi>uÎu. atu p<h nuruÄ]Äu
kEy] EvviÄ]et tiÎukEy] `ß]nu EvÞetÎ[ w]N xhsyi
c{EÏ]L ak]yil niÎ[ 'aet]Îuh Ep]>], atu zpœmN teÎ
y]kfh' `Îu pryukyuh w]ntu xÐtiÄukyuh ecy[tu.
zpœmN evc{t[ akÊuteÎy]f[. ak]yieÙ aBizp]yzpk]>m]
ytuek]Þ[ atu nÎ]kfemÎu vic]>ic{u mnÓi>uÊi p<h
aÓÙ]yi v>Èiy]f[ atuÞ]Äiyt[. zpœmN vše> nÎ]vukyuh
ecy[tu. v]üvh pryuky]efÜil |ztyuh nÙ} zpœmN w]N
|tinumuá[ k<ic{iÈieÙ}ÎuteÎ pry]h. atieû xV]d[ aztm]ztmu
Þ]yi>uÎu. wN mnÓriy]et at[ x]m]nYÊiÙDikh ecÙuÊi
EÏ]yi. |o zpœmNkUTi k]Ùm]yEÏ]E<Äuh BÑfÊieû xmyh
etÕi. pieÎ |tu x]m]nYÊiÙDikh ecÙuÊukyuh ecy[tu.
63
e`tiHYm]Ù
>ÞukUTiy]yEÏ]E<Äuh w]N vÙ}]et ÑIfic{u. zp]y]DikYh
nimiÊmuÔ ÑIfh muEáteÎyuÞEÙ}]. `Ù}]hek]Þuh EÙsh
Ep]Ùuh nTÄ]N vey{Îu Et]Îukyl purÊšÊilEÏ]yi
kiTÎu. aEÏ]š]f[ xdÓu kUT]nuÔ xmyh etÕiEÏ]yEÙ}]
`ÎuÔ O]RÐyuÞ]yt[. \Ten `fIÕ[ |EÆ]Èu Ep]>ikyuh
ecy[tu. w]N vše> p>izBmic{]f[ |vieT nTeÎÊiyt[.
vÙiytáu>]N: (xVÙ[ph p>iBvEÊ]TUkUTi) “`ÜiÙuh pc{

Ä]y Ep]Ùuh duRÙBm]yi>iÄuÎ |Ä]ÙÊ[ náU>i kurc{u p<
emÜiÙuh |EÆ]Èu ek]TuÊyc{iÙ}EÙ}]. avieT viEsSic{u
vÙ}tumuÞ]y]l |EÆ]ÈukUTi ek]TuÊyÄukyEÙ} ptiv[?” `Îu
klÏic{u.
aEÏ]L O>u xdxYN náU>i: k¨h! w]nit[ |ÎeÙ

ariÇiÙ}EÙ}]. ariÇi>uÎuevÜil |Îu BÑfÊinu En>eÊ
aEÆ]eÈÊm]yi>uÎu.
\Ten xdxYe>Ù}]v>uh: w]nuh atuteÎy]f[ vic]>ic{t[,

w]nuh atuteÎy]f[ vic]>ic{tu `Îu prÇu
\Ten kÙ}UR náU>iÏ]T[ kuniÇu O>u pfÄi<ieyTuÊu.

aEÏ]L táu>]N, 'aetß]f[ `TuÊt[?' `Îu klÏic{u
Ec]dic{u
náU>iÏ]T[: EB]S[Äu prÇu xdÓiÙuÔvReÄ]eÄ v]üv

m]efÎu Et]ÎiÄuÎvRÄ]fEÙ}] O>u ki<i. w]niEÏ]L prÇt[
suÍEm EB]S[Äf[. |tu v]üv]efÎu `Ù}]v>uh xÐtic{uvEÙ}].
atin[ `ti>]yi pry]N OÎuh k]f]y[ky]l A>uem]Îuh

miÞiyiÙ}. aEÏ]L náU>iÏ]T[ kuniÇ[ O>u ki<ikUTi `TuÊu.
\Ten táu>]N ti>umnÓuek]Þ[ “aetßin]f[ `TuÊt[?”
`Îu klÏic{u Ec]dic{u. atinuÊ>m]yiÈ[ náU>iÏ]T[, “|Îu
teÎEÏ]eÙ mÕ]>uh xV]duÔ pd]RËh BÑic{iÈieÙ}Îu xdxYe>
Eb]DYeÏTuÊuÎ ALÄuÔt]fEÙ}] |o ki<i. atuh w]N
64
e`tiHYm]Ù
|vieTeyÙ}]ve>yuh Eb]ÍYeÏTuÊiyEÙ}]” `Îu prÇu.
atien `tiRÄuÎtinuh m]Rgem]Îuh k]f]y[ky]l atienti
>]yiÈuh a>uem]Îuh prÇiÙ}. aEÏ]L náU>iÏ]T[ mUÎ]meÊ
ki<iyuh kTeÎTuÊu. \Ten táu>]N ti>umnÓuek]Þ[
“aetß]f[?” `ÎuklÏic{u Ec]dic{u. atinuÊ>m]yiÈu
náU>iÏ]T[, “|vieT kUTiyi>iÄuÎv>il aDikh B]gYmuÔ
ALÄuÔt]fEÙ}] |o ki<i. |vieT pÙ>umuÞ]yiÈuh >Þu
ki<ikLÄuh aRHN w]n]efÎ[ `Ù}]v>uh xÐtic{vEÙ}]. |ni
`Ù}vE>Ä]šuh B]gYv]N w]nefÎuÔtinu viEsSic{u ÙÑY
em]Îuh EvfemÎu Et]ÎuÎiÙ}” `Îu prÇu. atinuh
`ti>]yiÏry]en]Îuh k]f]y[ky]Ù]>uem]Îuh miÞiyiÙ}. \Ten
xdÓu pi>iÇu. mUÎu pfÄi<ikšuhek]Þu náU>iÏ]Tuh aEÏ]L
ÊeÎ Ep]yi.
kÙ}URmn¿eÙ O>p[PN náU>iÏ]Tu Evšik<ic{i>uÎiÙ}.

aEÌHh tZÒivEp>UR ki<eÄ Ac{hkušÆ>v]>iyeÊ “kuWi”
`Îu Ep>]y O>u v]>xY]e> xhb³h ecy[tu B]>Yy]Äi
|Ù}Êu ek]ÞuEp]yi t]mxiÏic{i>unu. A v]>xY]R O>u divxh
pkeÙ ptivuEp]eÙ Ep]yi, Eml k<uki vÎ[ |rN m]ruÎtin]yi
epÈiyil niÎ[ Oe>]Î>mueÞTuÊu nivRÊiEn]ÄiyEÏ]L at[
`Ùi kTic{u muric{[ \pEy]giÄ]N ek]ÔukiÙ}]Ê viDÊiÙ]yi>i
ÄuÎt]yiÄ]fuky]l atu mTÄievc{iÈu Ever OeÎTuÊu
nivRÊu. atuh aÆenteÎ `Ùi kTic{umuric{t]yi kÞu.
aÆen avRÄuÞ]yi>uÎ `È[ OÎ> muÞukšuh \pEy]giÄ]N
ek]ÔukiÙ}]Ê viDÊiÙ]yi>uÎtin]l avR aveyÙ}]emTuÊu
náU>iÏ]TieÙ muáil ek]ÞuecÎiÈiÈ[ “|t] En]Äfh. `niÄu
k<iÇ m]xÊil EmTic{u tÎtuh Ek]TiyÙÄiytumy `È[
OÎ>muÞukšuh `Ùi evÈi OÎinuh ek]ÔukiÙ}]ety]yi>iÄuÎu.
|tu w]enÆen \Êuek]Þu nTÄuh? `ÙiyueT \pzdvh |vieT
duÓHm]yi>iÄuÎu” `Îu prÇu. atu EkÈiÈ[ náU>iÏ]T[ “AeÈ,
nivZÊiyuÞ]Ä]h. |vieT O>u višÄu ek]šuÊiv¿[“ `Îu
prÇiÈu purEÊÄirÆi práilec{Î[ O>u pc{IRÄil
65
e`tiHYm]Ù
OTiec{TuÊu vÙÊu eekyilÏiTic{uek]Þu višÄieû xmIp
eÊÊi. avieTyi>uÎuek]Þ[ aEÌHh O>u mzßh jpic{iÈ[
“|vieTyuÔ `Ùikeš]eÄ |vieT v>È[“ `Îu prÇu. aEÏ]L
~kEdsh aáEt]šh `ÙikL “kI, kI” `Îu k>Çuek]Þ[ A
višÄieû cuÕuh vÎukUTi. \Ten náU>iÏ]T[ “niÆešÙ}]v>uh
ÑfÊil |vieTniÎuh ep]y[eÄ]Ôfh” `Îu prÇiÈ[ A
|oRÄilek]Þ[ A `ÙikešeyÙ}]h OE>]Î[ aTic{u. \Ten
`ÙikešÙ}]h avieTniÎu |rÆiEÏ]yi. pieÎ A náU>iÏ]Tieû
k]Ùh k<iyuÎtuve> avieT Oe>ÙiEp]Ùuh kyriyiÈiÙ}.
kÙ}UR mn¿ÙuÔvR ptiv]yiÄušiÄuÎ pu<ÄTvil O>u

vÙiy a>y]lvZÑmuÞ]yi>uÎu. atiEMl axhKYh v]vÙu
kšUh vÎukUTiyi>uÎu. A v]vÙukšueT pu>IS (mÙh) vRSh
tÙyiEÙlÄ]et avieTÄušic{u kyriEÏ]k]N nivZÊiyiÙ}]yi
>uÎu. aÆenyi>uÎEÏ]L vÙiy náU>iÏ]T[ “|o v]vÙieû
\pzdvh kÙsÙ]yi>iÄuÎu. |vyueT k]ævRSh tÙyiEÙlÄ]eÕ
|o kTvil kušiÄ]N nivZÊiyiÙ}EÙ}]. |vieTyuÔvRÄ[ atu
p>icym]yiEÏ]yi. atuek]Þ[ atu vÙ}tum]keÈ. |niyiEÏ]L
EvšiÄ[ |vieT pÙ>uh v>uh. av>]>uh |tu sIÙic{iÈiÙ}]Êtu
ek]Þ[ avRÄitu duÓHm]yiÊI>uh. atuek]Þ[ ~t]nuh
divxEÊÄ[ |o jßuÄeš |vieTniÎu m]Õfh” `Îu mnÓil
vic]>ic{[ niþyic{iÈ[ O>u divxh ~t]nuh ecriy p]rÄÙ}ukL
eekyileÏruÄieyTuÊuek]Þ[ AÙieû xmIpÊu ecÎu niÎ[
A v]vÙukEš]T[ “niÆL ~t]nuh divxEÊÄ[ |vieTniÎuh
m]riÊ]mxiÄfh. |Ù}Êu EvšiyTiyßi>h k<iÇu viEsSic{u
v>uÎve>Ù}]h pi>iÇuEp]yiEÈ |vieT v>]vU. atuve> aÄe>
nilÄuÎ vÙiy m]viEMl ecÎu t]mxic{uek]Ôfh” `Îu
prÇiÈu kyiÙuÞyi>uÎ p]rÄÙ}ukL jpic{[ A AÙieû
kT¿EÙ¿iÈu. \Ten vvÙukešÙ}]h prÎu mruk>yil niÎi>uÎ
m]viEMeÙÊi t]mxm]yi. pieÎ mn¿eÙ EvšiyTiyßi>h k<iÇ[
avieT viEsSic{u vÎi>uÎve>Ù}]h pi>iÇu Ep]ytieû EsSEm
av |Ä>¿[ vÎuÔu.
66
e`tiHYm]Ù
|Æen kÙ}UR náU>im]>ueT mzßs¬ieyyuh aÛutkRÐ
Æešyuh pÕi |niyuh vše>Ïry]nuÞ[. EÙKneedRGYh vic]>ic{[
atin]yi \dYmiÄ]et |EÏ]L vi>miÄuÎu.
67
e`tiHYm]Ù
118. tk<iyil s]ü]vuh aviTeÊ `Éyuh

zsIp>su>]mN Ek>šÊieû >Ñ¿]yi pÙ ØÙÆšil
s]ü]vien zptiæic{kUÈÊil ti>uvit]hkUril |EÏ]L zsIvÙ}B
(ti>uvÙ})zg]memÎu zpxiÍm]yi>iÄuÎ zpEdsÊieû ki<ÄuÔ
O>u mÙyiÙuh O>u zptiæ nTÊiyi>uÎu. A EdsÄ]R avieT
EÑzthpfi, kÙsh mutÙ]yv k<iÏic{[ A Edven tÆšueT Eds
p>Edvt]yiÊeÎ Ad>iÄukyuh Ac>iÄukyuh ecy[ti>uÎu.
aÎu mztmÙ}, A zg]mÄ]>]y zb]ªfR av>ueT Evd]ÍYynh
A EÑztÊilevc{]Äukyuh ecy[tu. aEÏ]L `Ù}]v>uh A
mÙey "O]ÊM]RmÙ" `Îuh s]ü]vien "O]ÊM]RmÙ s]ü]v[""
`Îuh prÇutuTÆi. k]ÙzkEmf A Ep>ukL EÙ]pic{[ "O]tR
mÙ" `Îuh "O]tRmÙ s]ü]v[" `Îum]yiÊIRÎu.
aÆen vše>Ä]Ùh k<iÇtieû EsSm]f[ A zg]mÊil

zsivÙ}B(viÿu) zptiæyuh EÑztvuh Evd]ÍYynmÚÆšumuÞ]yi
ÊIRÎt[. av \Þ]yi kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L avieT
zpD]nYh A viÿuEÑztÊin]yiÊIRÎu. pieÎ O]tRmÙ
s]ü]vien A>uh Ad>iÄ]etyuh vàiÄ]etyuh O]RÄ]et
yum]yi. aÆen ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇEÏ]L nneÇ]
Ùic{uh |TiÇuep]šiÇuh A EÑzth niEÒSh nsiÄukyuh A
s]ü]vieû divYvizgHh m]ztmvieT EsSiÄukyuh ecy[tu.
aÆenyi>uÎEÏ]L O>]Þil ativRSh nimiÊh O]tRmÙ

ep]Èi avieTniÎ[ ~Õvuh \oEÄ]TukUTi pTiÇ]Èu jÙh zpvHic{u
tuTÆi. A jÙzpv]Êieû s¬inimiÊh s]ü]vieû zptiæ
yiški A bihbvuh evÔEÊ]TukUTiey]<uki, |EÏ]L tk<iyil
EÑztmi>iÄuÎ ØÙÊinu xmIpÊuÔ puWÏ]TeÊÊi,
avieT k<iyil(EcÕil) putÇu kiTÏ]yi.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh O>iÄl

x]Ñ]l viÙVmhgÙÊu xV]miy]R vTÄuniÎu vWiyilkyri
etÄN diÄiEÙÄ[ O>u y]ztyuÞ]yi. A y]ztyil vWi A
68
e`tiHYm]Ù
bihbh kiTÎi>uÎ ØÙÊu niÎuh xVÙ[ph pTiÇ]erÊiy
EÏ]L xV]miy]R ki<ÄuB]gÊ]yi O>u divYEtjÓu kÞu. A
EtjÓu divYn]yi>uÎ xV]miy]RÄÙ}]et mÕ]RÄuh dZsYm]yi>u
ÎiÙ}. xV]miy]R A EtjÓu kÞyuTen vWiÄ]E>]Tu vWi
ki<EÄÄ>yiÙTuÏiÄuv]N pryukyuh av>TuÏiÄukyuh \Ten
xV]miy]>uh kUeTyuÞ]yi>uÎv>u k>¿irÆukyuh xV]miy]>ueT
BZtYM]R |>ÈshKu mu<Äukyuh ecy[tu. A shKun]dh EkÈiÈ[
atieû k]>fmriyuÎtin]yi xmIpØM]>]y EdsÄe>Ù}]v>uh
tlÑfh avieTeyÊi. aEÏ]L shKun]dh mu<Äiytieû
k]>fh mnÓiÙ]vukyuh ave>Ù}]v>uh xV]miy]e> kÞu vàiÄu
kyuh ecy[tu. aEÏ]u B]gÊu xV]miy]RÄu
m]zth dZsYvuh anYM]RÄ[ adZsYvum]y A divY EtjÓu
jVÙiÄuÎuÞ]yi>uÎu. xV]miy]R A vyÙiÙirÆi A ØÙh
et]Èuk]fic{uek]Þ[ aEÌHÊieû kUeTyuÞ]yi>uÎ A
zb]ªfM]E>]T[ ØÙeÊ ep]t k<i(cviÈiy]l k]l ep]tyuÎ
Ecr[) m]Õ]N prÇu. avR A ecši kurc{u m]ÕiyEÏ]L avieT
A divYm]y s]ü]vizgHh k]feÏÈu. xV]miy]>ueT niEy]g
zpk]>h A zb]ªfRteÎ A bihbemTuÊu k>¿u ek]Þu
v>ikyuh suÍjÙem]<ic{u k<uki ecšieyÙ}]h kšÇu evTiÏu
v>uÊukyuh ecy[tu. aEÏ]L A bihbh kÞiÈu EdsÄ]>il
ciÙR "|tu jÙzpv]HÊiÙkeÏÈ[ O<ukiEÏ]Î O]tRmÙ s]ü]
vieû vizgHm]yi>iÄuh" `Îu prÇu. atu EkÈiÈu xV]miy]R,
"atÙ}, A bihbh O<ukiEÏ]yiÈu vše>Ä]Ùm]yEÙ}]. |tin[
\TmØM]>]yiÈu vÙ}v>umuÞ]yi>ueÎÜil avR atienÄuric{[
aEnVSiÄum]yi>uÎu. |tuve> atuÞ]yiÈiÙ}]Ê ØitiÄ[ |ni
atu pry]niÙ}. |t[ |o "ep]tk<iyils]ü]"vieû vizgHm]f[.
|tieû \TmØ]vk]sh |o EdsÄ]RÄÙ}]et mÕ]RÄumiÙ}" `Îu
pryukyuh A bihbemTuÊ[ avieT O>u ØÙÊu zptiæi
Äukyuh ecy[tiÈ[ aEÏ]LÊeÎ avieTniÎuh y]zty]vukyuh
ecy[tu. xV]miy]R Ep]k]n]yi vWiyil kyriy xmyÊuh
EdsÄ]R A kTvilec{Î[ xV]miy]e> vàic{u. aEÏ]L xV]miy]R
A EdsÄE>]T[ "|o s]ü]vin[ |vieT EÑzth pfiyic{u kÙsh
69
e`tiHYm]Ù
mutÙ]yv nTÊiÄuyuh |o xV]miey EvÞtu Ep]eÙ
Ac>iÄukyuh Ad>iÄukyuh B¬ipURv{h ExviÄukyuh
ecy[t]l A EdsÊinuh EdsÄ]RÄuh \p>Yup>i EzsyÓ[
vRÍic{u ek]Þi>iÄuh" `ÎukUTi prÇiÈ]f[ avieTniÎuh
Ep]yt[.
xV]miy]R Ep]ytieû EsSh Eds]Äe>Ù}]v>uh kUTi |o

xhgtikešÙ}]h aÄ]ÙÊ[ avieT Eds]Diptiy]yi>uÎ
ecákEÒ>i >]j]vieû aTuÄl ariyiÄukyuh A >]j]vieû
A¡Ey]Tuh AnukUÙYEÊ]Tuh kUTi avR s]ü]vinu EÑzth
pfiyiÄukyuh kÙsh mutÙ]yv nTÊiÄukyuh pUj mutÙ]yv
s>iy]yi nTÄuÎtinu EvÞuÎtin[ O>u k]>YØen niymiÄu
kyuh ecy[tu. |ztyuem]eÄ k<iÇEÏ]L A s]ü]vien
`Ù}]v>uh xV]miy]R AdYh prÇtuEp]eÙ "ep]tk<iyil
s]ü]v[" `Îu prÇu tuTÆi. k]ÙzkEmf atieû AdYeÊ
aÑ>my "ep]" EÙ]pic{u atu "tk<iyil s]ü]v[" `Î]yi.
pieÎ atuteÎ Øi>eÏTukyuh zpxiÍmyiÊI>ukyuh ecy[tu.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇEÏ]L ecákEÒ>i

>]jYh ti>uvit]hkUR mH]>]j]vu piTiec{TuÄuky]l ecákEÒ>i
>]j]vu n]TuviÈu Ep]EkÞivÎu. aEÏ]L A EdsÄ]R ~Õvuh
viHVÙM]>]yiÊIRÎuevÎuÔtu pryfemÎiÙ}EÙ}]. ti>uvit]h
kUrilniÎuÔ B>fh avieT mur¿u nTÏ]ytuve> A EdsÄ]R
EkvÙh an]œØitiyiÙ]f[ k<iÇukUTiyt[. atin]l s]ü]
vieû EÑztk]>YÆšil av>]>uh zsÍiÄ]ety]yi. EÑzth
EvÞuÎ k]ÙÊu ekÈiEmc{il k<iÄ]y[ky]l nneÇ]Ùic{uh
BiÊikL |TiÇuni>Îuh EmlÄUeTÙ}]h jIRÉic{uh vÙiy k¨
ØitiyiÙ]yiÊIRÎu.
aÄ]ÙÊ[ A EdsÄ]>NteÎy]yi>uÎ O>u n]yRÄ[ A

xV]mieyÄuric{[ ašvÕ B¬iyuh visV]xvumuÞ]yi>untin]l A
mnuSYN A xV]miey Bjic{uek]Þ[ A EÑztxÎiDiyilÊeÎ
t]mxic{i>uÎu. aEÌHh avieT Bjnh tuTÆuÎtinu muá[ A
70
e`tiHYm]Ù
EdsÊuÔ b]Ùik]b]ÙkM]e> aÑ>]BY]xh ecy{ic{uek]Þ]f[
xVgZHÊil t]mxic{i>uÎt[. atin]ÙEÌHeÊ `Ù}]v>uh
prÇi>uÎt[ As]N `Î]yi>uÎu. As]n[ A EÑzth |TiÇu
ep]šiÇ[ an]œØitiyiÙ]yiEÏ]ytienÄuric{u vše> xÜTvuh
atu vÙ}zpk]>h jIREÉ]Í]>fh ecy{ic{]leÄ]Ô]emÎ[
atYDikm]y AzgHvumuÞ]yi. `ÜiÙuh aEÌHh EkvÙh niRÍn
n]yi>uÎtin]l A AzgHh x]DiÄuÎtinu y]et]>u m]RÅvumu
Þ]yi>uÎiÙ}. atin]ÙEÌHh vše> xÜTeÏÈuek]Þuh |o k]>Yh
x]DiÄuÎtin[ èßÜiÙuh m]RÅmuÞ]ÄieÄ]TuÄfemÎu xd]
ay{ÏxV]miyueT xÎiDiyil zp]RËic{uek]Þuh divxÆL
k<ic{ukUÈieÄ]Þi>uÎu.
aÆenyi>uÎEÏ]L O>u divxh >]ztiyil As]N

kiTÎurÆiy xmyh aEÌHÊin[ O>u xVp[nmuÞ]yi. at[
`ÆeneyÎ]l, aEÌHÊieû tÙ¿l ecÎi>uÎuek]Þ[ O>]L
"|tienÄur[c[{ As]N OÈuh vYxniEÄÞ]. w]N
pryuÎtuEp]eÙ ecy[t]l |o k]>Yh niS[zpy]xh x]DiÄ]N
m]RÅmuÞ]kuh ti>uvÙ}]yil niÎu ki<Ä[ O]tRmÙ `Îu Ep>]yiÈ[
O>u vÙiy kuÎuÞ[. avieTec{Îu En]Äiy]l `FpÊin]Ùu
viDh pc{m>uÎukL k]fuh. avyueT Ev>uh |Ùyuh kuErEÒ
priec{TuÊuek]Þuv>fh. pieÎ kruÏuh kW]vumuLeÏeT
arupÊin]ÙukUÈh aÆ]Ti m>uÎukšuh kuEreÒ v]Æfh.
aveyÙ}]h yEœ]cith EcRÊ[ kurc{[ `É k]c{fh. at[
AvfeÄÉ, EveÏÉ, O]TeyÉ, mE>]ÈieyÉ, puÎÄ]eyÉ,
pUveÊÉ mutÙ]y xkÙeyÉkšUh EcRÊu Evfh k]c{]N.
`Î]l `ÔilnieÎTuÄuÎ `É atil EcRÄukyum>ut[.
aÆen `É k]c{i E>]gikLÄu ek]TuÊu ExviÏic{]l xkÙ
E>]gÆšuh EBdm]kuh. viEsSic{u v]txhb³Æš]y E>]gÆLÄ[
|o `É |oÕvuh PÙzpdm]yi>iÄuh. |o `É¿[ xVÙ[pm]y O>u
viÙ EdvxVÊiEÙÄu v]ÆieÄ]Ôfh. aÆen kurc{u divxh
k<iyuEá]L |o `ÉyueT k]>Yh EÙ]kzpxiÍm]yiÊI>uh.
aEÏ]L pÙ ØÙÆšIl niÎuh xhKYyiÙ}]et E>]gikL |o
71
e`tiHYm]Ù
`É ExviÄ]n]yi |vieT vÎu tuTÆukyuh av>il niÎ[
`ÉyueT viÙy]yiÈuh mÕuh kiÈuÎ xhKYkLek]Þu EdvxVÊil
Dnh D]>]šh vRÍiÄukyuh ecy{uh. aEÏ]L EÑztÊieû
jIREÉ]Í]>fh nTÊiÄ]N zpy]xmiÙ}]ety]kumEÙ}]. atu
k<iÇ]l pieÎyuh |o `É nimiÊh |o EdvxVÊil Dnh
vRÍic{uek]ÞuteÎyi>iÄuh. tlÄ]Ùh aÆ]Tim>uÎukšuh
`Ékšuh v]Æ]N AvsYmuÔ pfh |t] |vieTyi>iÄuÎu"
`Îu prÇt]yiÈ]yi>uÎu xVp[nh.
As]N \Ten \fRÎu kÉu turÎu En]ÄiyEÏ]L

avieTeyÆuh Ae>yuh kÞiÙ}. `ÜiÙuh tÙ¿l kurc{u pfh
|>iÄuÎuÞ]yi>uÎu. atin]Ù]s]N, |Æen teû aTuÄl
vÎu pryukyuh |o pfh t>ikyuh ecy[tt[ B¬vXÙnuh
k>uf]niDiyum]y tk<il s]ü]vuteÎy]efÎu visVxic{u
ek]Þ[ A pfh eekyieÙTuÄukyuh aTuÊ divxh teÎ
O]tRmÙyieÙÊi `FpÊin]Ùu pc{m>uÎukšUh pric{uek]Þu
v>ikyuh aÆ]Tim>uÎukšuh `ÉkšuemÙ}]h EsK>ic{u xVp[nÊi
ÙuÞ]y xV]miniEy]gh Ep]eÙ aW]ru divxhek]Þ[ A `É
k]c{iy>ic{uev¿ukyuh ecy[tu.
aÄ]ÙÊ[ A EdsÊuteÎ pÙ eevdYM]R aEnkviDh

cikiXkešÙ}]h ecy[tu En]ÄIÈUh PÙeÏT]y[ky]l OTuÄh
ax]ÍYemÎu tIRc{eÏTuÊi \EpÑiÄeÏÈv>]y aEnkh
E>]gikšuÞ]yi>uÎu. As]N ave>eyÙ}]h A EÑztxÎiDiyil
v>uÊi Bjnm]yi t]mxiÏiÄukyuh O<eÄÉ¿[, O>u pfh (n]Ùu
czkh) vIth nT¿u evÏic{uek]Þ[ `É ek]TuÊuExviÏiÄukyuh
`É Exvic{ve>Ù}]h xVØtey zp]piÄukyuh ecy[tu. ciÙRÄ[
O>u divxh `É Exvic{EÏ]LteÎ nÙ} xuKm]yi. mÕu ciÙRÄ[
pzßÞu divxh `É Exvic{iÈ]f[ pURÉxuKh xiÍic{t[.
`ÜiÙuh A `É Exvic{iÈ[ ARÄuh xuKh xiÍiÄ]etyi>uÎiÙ}.
|ztyuh k<iÇEÏ]E<Äuh |o vRÊm]nh EkÈuEkLÏic{u

EÙ]kzpxiÍm]yiÊIRÎu. aEÏ]L pÙ ØÙÆšilniÎum]yi
72
e`tiHYm]Ù
xhKYyiÙ}]et E>]gikL |o `É ExviÄ]n]yi |vieT vÎu
tuTÆi. v>uÎvReÄ]eÄ ek]TuÄuÎtinu muTÄh kUT]et
As]N `É k]c{iy>ic{u EdvxVÊil ~lÏic{u ek]TuÊuek]Þu
mi>uÎu. aÆen kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]E<¿uh `ÉyueT viÙ
y]yiÈuh E>]gikL B¬ipURv{h viEsS]l nT¿uev¿uÎ t]yiÈuh
EdvxVÊil ap>imitm]yiÈu Dnh vRÍic{u. aEÏ]L As]N
teÎ cumtÙeÏÈu EÑztÊieû jIREÉ]Í]>fvuh kÙsvuh mÕuh
vše> Bhgiy]yiÈuh Ekmm]yiÈuh nTÊic{u. pieÎyuh E>]gikšueT
v>vuh EdvxVÊieÙ Dnvuh pURv{]Dikh vRÍic{u ek]ÞuteÎ
yi>uÎtin]l As]N EÑztÊieÙ nitYnid]nh, m]xviEsSh,
AÈviEsSh mutÙ]yveyÙ}]h p>iS[k>ic{u Bhgiy]Äi.
aÆen ~t]nuh xhvX>ÆL k<iÇEÏ]L zp]y]DikYh

nimiÊh As]N ~Õvuh ÑIfiÄukyuh m>uÎukšuh mÕuh EsK>ic{[
`É k]c{i EdvxVÊiEÙlÏiÄ]N as¬n]yiÊI>ukyuh
ecy[t[. aEÏ]L aEÌHh `É¿[ EvÞuÎ m>uÎukšueTyuh `É
kšueTyuh kfÄinuh k]c{iy>iÄ]nuÔ zkmÊinuh mÕuh viv>m]yi
O>u c]ReÊ<uti EdvxVÊiEÙlÏic{u. pieÎ aDikh t]mxi
y]et aEÌHh k]ÙDRÐeÊ zp]piÄukyuh ecy[tu.
B¬siE>]mfiyuh xlgufv]>iDiyum]yi>uÎ As]eû

EdHviEy]gh nimiÊh A EdvxVÄ]RÄuh EdsÄ]RÄumuÞ]y
xÜTh ap>imith teÎy]yi>uÎu. atin]Ùve>Ù}]h kUTiy]
EÙ]cic{u As]eû >Uph `Îuh k]fuÎtinuh aEÌHeÊ
Äuric{uÔ x[m>f `Îuh jnÆšueT HZdyÊil niÙnilÄuÎ
tinum]yi As]eû O>u vizgHmuÞ]Äic{u EÑztxÎiDiyil
ÊeÎ zptiæic{u. A vizgHh |EÏ]<uh avieTÊeÎ |>iÄu
ÎuÞ[.
As]eû k]Ù]nß>h aEÌHÊieû c]RÊnux>ic{u

EdvxVÄ]R teÎ m>uÎukšuh mÕuh EsK>ic{u yœ]pURv{h `É
k]c{iy>ic{u evc{u tuTÆi. aEÏ]<uh ay{ÏxV]miyueT x]ÎiÍYh
avieT niÙniÎi>uÎtin]l E>]gikšueT v>vin[ O>u kurvumuÞ]
73
e`tiHYm]Ù
yiÙ}. muáiÙeÊEÏ]eÙteÎ zptidinh axhKYh E>]gikL
v>ikyuh `É ExviÄukyuh `Ù}]v>uh xVØtey zp]piÄu
kyuh ecy[tuek]Þi>uÎu. aEÏ]L EdvxVÄ]R `ÉyueT viÙ
O<Äin[ O>u pfm]yi>uÎt[ a> >Upy]Äi. `ÎiÈuh E>]gikšueT
v>vin[ avieT O>u kurvumuÞ]yiÙ}. |EÏ]<uh avieT atien]
Îinuh y]et]>u vYtY]xvuh vÎiÈiÙ}. `Ù}]h yœ]pURv{h nTÎu
ek]ÞuteÎyi>iÄuÎu.
As]eû k]Ùh k<iÇtieû EsSh pc{m>uÎukL v>uÊu

kyuh `É k]c{iy>ic{u ev¿ukyuh ecy{uÎtu EdvxVÄ]R
teÎy]efÎu muáu prÇiÈuÞEÙ}]. m>uÎukL pric{uek]Þu
v>uv]N EdvxVÄ]R ay¿uÎt[ EdvxVÊieÙ aTiy]>]yiÈuÔ
puÙye>ÊeÎy]f[. mÙyil ecÎu m>uÎukešÙ}]h pric{u
EsK>ic{u ek]Þuv>uÎtin[ avRÄu n]ÙWu divxh EvÞiv>uh.
atin]l avRÄ[ aztyuh divxeÊ BÑfÊinu EvÞuÎ
a>iyuh Ek]ÏukšUh kUTi ek]TuÊyc{]f[ ve>ÏrÇy¿uk
ptiv[.
puÙyR pric{uek]Þuv>uÎ m>uÎukšil EvÞuÎvyuh

EvÞ]Êvyuh \Þ]yi>iÄuh. av ti>eÇTuÄuÎtin[ A
puÙyReÄÎÙ}, EdvxVÄ]RÄuh ariÇukUT]. atin]l EdvxV
Ä]R A m>uÎukešÙ}]h ekÈi En>h eevkuEá]L m¥pÊil
evEc{Äuh. piEÕdivxh En>h evšuÄuEá]L avyilc{iÙetÙ}]h
t]e< vIfukiTÄukyuh EsSemÙ}]h m¥pÊilÊeÎ |>iÄu
kyuh ecyuh., t]e< vIfukiTÄuÎv ek]Ô>utÊveyÎu tIRc{
y]Äi kšyukyuh m¥pÊiÙi>iÄuÎv EcRÊ[ `É k]c{uk
yum]f[ ptiv[.
`É¿[ avieT A>uh p]kh En]Ä]riÙ}. `É a>iÄ] nuÔ

divxh \c{ÏUj k<iÇu nTyTc{]l `ÉeyTuÊ[ aTuÏÊu evc{[
tI kÊic{[ |šÄieÄ]Þi>iÄuh. kurc{uEn>h k<iyuEá]L
EÑztÊinkÊuniÎu O>u mfin]dh EkLÄeÏTuh. \Ten `É
74
e`tiHYm]Ù
v]Æi a>iÄukyuh ecy{uh. at]f[ aviTeÊ p]kh. aÙ}]et
a>Äuh mfÙuem]ÎumÙ}.
`É a>iÄuÎ divxÆšil avieT \c{ÏUj¿u Edvnu

viEsS]l O>u sRÄ>Ï]yxniEvdYh ptivuÞ[. atin[ "`É
Ï]yxh" `Îf[ Ep>u prÇuv>uÎtu. A p]yxh \Þu En]Äi
y]l atin[ avieT a>iÄuÎ `ÉyueT xV]du nÙ}Ep]eÙ
\Þ]yi>iÄuh. `ÜiÙuh atu jnÆL B¬iEy]TukUTi BÑiÄuk
yÙ}]et kšy]riÙ}.
tk<iyil s]ü]vin[ aTniEvdYh vše> zpD]nm]f[.

avieT |EÏ]<uh divxhEt]ruh ptiv]yi aTniEvdYmuÞ[. atin[
aWu czkEm ecÙvuÔu. niEvdYh k<iÇ A aT viÕ]Ùuh aWu
czkh kiÈuh. |o v<ip]T[ O>u pÈ>ueT vky]yiÈ]n[ nTÎu
Ep]kuÎt[.
peÞ]>iÄl O>u pÈR kc{vTÊin]yi p]ÞiyilniÎu

Ek>šÊieÙÊi. pÙ ØÙÆšil xW>ic{tieû EsSh OTuvil
tk<iyil vÎu EcRÎu. aEÌHÊinu mÕuÔ ØÙÆešÄ]šDikh
Eb]Dic{t[ tk<iy]f[. atin]l kc{vTh ecy[tuek]Þ[ aEÌHh
avieT Øi>m]yiÊ]mxic{u. avieT kc{vTÊil aEÌHÊinu
D]>]šh Ù]Bh kiÈieÄ]Þi>uÎu. aEÌHh s]ü]vien B¬ipURv{h
Exvic{uek]Þum]f[ avieTÊ]mxic{i>uÎt[. A xV]miyueT
kZpek]Þ]f[ tniÄ[ ax]m]nYm]y Ù]Bh kiÈuÎetÎ]yi>uÎu
aEÌHÊieû visV]xh. atuek]Þ]f[ aEÌHh |o aTv<ip]Tu
ptiv]yi nTÊieÄ]Þi>uÎt[. aÆen kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]
E<Äuh aEÌHh vÙiy Dnv]n]yiÊI>ukyuh A EdsÊuteÎ
niÙÆš]yiÈuh pu>yiTÆš]yiTuh vše> vüuÄL xá]diÄu kyuh
ecy[tu.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇEÏ]L aEÌHÊinu

xVEdsm]y p]ÞiyilÊeÎ ecÎu t]mxiEÄÞt]y ciÙ
atY]vsYÆL En>iÈu. atin]ÙEÌHh vüuÄešÙ}]h visVü >]y
75
e`tiHYm]Ù
ciÙe> p]ÈÊiEnlÏiÄukyuh p]Èh pfm]yiÈu p]Þiyi Ùyc{u
ek]TuÄ]N cÈh ekÈukyuh aTv<ip]Tu muTÄh kUT]et
nTÊuÎtin[ O>u x[EnHitenÏrEÇlÏiÄukyuh ecy[tiÈ[
p]ÞiyiEÙÄu Ep]yi. aTv<ip]Tu nTÊuÎtin[ aT viÕu kiÈuÎ
czkh ek]Þu mtiy]kuemÎ]yi>uÎtin]l A vk¿[ aEÌHh
viEsSiec{]Îuh viEsSiec{]Îuh ek]TuÄ]ety]f[ Ep]yt[.
pÈR p]ÞiyiEÙÄu Ep]yiÈu kurc{u divxh k<iÇEÏ]L

aT viÙ¿uv]Æ]N A>uh v>]ety]yi. czkh kiÈety]yEÏ]L
v<ip]Tu nTÊ]N cumtÙeÏÈi>uÎ AL atu muÈic{u. v<ip]Tu
muÈiyEÏ]L p]Æiyil pÈ>ueT gZHÊil ciÙ ApÊukšuh
anRËÆšuh kÞu tuTÆi. aEÏ]L A zb]ªfN atinu pÙ
viDÊiÙuÔ zptiviDikL nTÊukyuh nTÊiÄukyuh ecy[tu.
atuek]Þuh O>u PÙvumuÞ]yiÙ}. atin]l A pÈR |tieû
k]>fmriyuÎtin]yi O>u zps[nÄ]>en v>uÊi zps[nh
evy[pic{u En]Äi. aEÏ]L A zps[nÄ]>N |o p]pÊieû
k]>fh O>u s]ü]vieû Ek]pm]efÎu viDic{u. A s]ü]vu
tk<iyil s]ü]vuteÎy]efÎu pÈRÄu BUEt]dymuÞ]vuk
y]l aEÌHh \Ten avieT niÎu pureÏÈu tk<iyieÙÊi
aEnVSic{EÏ]L muT]Æ]et `Îuh nTÄfemÎu niþyic{i>uÎ
aTv<ip]Tu kurc{u divxm]yi muÈiyi>iÄuky]efÎu mnÓiÙ]vuk
y]l ten vk niÙÆšil aEp]L enÙ}u višÇukiTÎi>uÎ
pzßÞuprÄÞh |o aTv<ip]Tu muÈ]et `Îuh nTEÊÞti
EÙÄ]yi EdvxVÊiEÙÄu tIr]yi `<utieÄ]TuÄukyuh v<ip]Tu
muÈic{tinu ciÙ zp]yþiÊÆL nTÊukyuh ecy[ttieû EsSh
aEÌHh p]ÞiyiEÙÄu mTÆiEÏ]vukyuh ecy[tu. aEÌHh
xVgZHÊieÙÊiyEÏ]E<Äuh avieT \Þ]yieÄ]Þi>uÎ
ApÊukšuh anRËÆšuemÙ}]h smic{u yœ]pURv{h xuKm]yi
>uÎu. aEdHh `<utieÄ]TuÊ puWniÙÊilniÎuÔ Ad]yh
ek]Þ[ |EÏ]<uh EdvxVÄ]R A aTv<ip]Tu muTÄh kUT]et
nT]ÊiEÏ]>uÎuÞ[.
76
e`tiHYm]Ù
peÞ]>iÄl jnnh mutlÄuteÎ k]l niv>]etyi>uÎ
O>u pÈR eyovnm]yEÏ]L eekkL kUÈiÄuÊi n]Ùu k]ÙiEMl
nTÎu O>uviDÊil p]Þiyil niÎ[ aáÙÏue< vÎu EcRÎu. A
p]veÏÈ zb]ªfeû k¨p]Tu kÞiÈ[ aáÙÏu<Ä]>il ciÙR
aEÌHEÊ]T[ "tk<iyilec{Îu kurec{É v]ÆiEÓvic{]l aEÆ
Äu k]lkuÊi nTÄ]r]kuh" `Îu prÇu. `ÜiÙuh eekvsh
pfmiÙ}]ti>uÎtin]l aEÌHÊin[ at[ x]DYmÙ}]yi>uÎu.
aÆenyi>uÎEÏ]L avieT EÑztÊil p]lÏ]yxÊinu

ptiv]yi p]l ek]ÞuecÎu ek]TuÄuÎ x[ztIkLÄu
EdvxVÄ]R kfÄu tIRÊu pfh ek]TuÄuÎtu kÞiÈ[ aEÌHh
av>ueT aTuÄlec{Îu y]ciÄuky]l A x[ztIkL aEÌH
Êin[ yœ]s¬i kuErEÒ pfh ek]TuÊu. aEÌHh A pfvuh
ek]Þu tk<iyilec{Îu mUÎu divxh `Év]ÆiEÓvic{u. n]Ù]h
divxm]yEÏ]E<Äuh aEÌHÊinu k]ÙukL kuÊi kuErEÒ
nT]Ä]r]yi. pieÎ aEÌHh `É v]ÆIÈu b]ÄiyuÞ]yi>uÎ
pfh aTv<ip]Tin]yi avieT ek]TuEÊlÏic{iÈu vTikuÊi nTÎ[
aáÙÏu<eyÊi. n]ÙWu divxhkUTiÄ<iÇEÏ]L vTi kUT]et
teÎ aEÌHÊinu x]m]nYh Ep]eÙ nT]Ä]r]vukyuh ecy[tu.
O>]Þil \XvÊinu jnÆšilniÎu pfh ptivuEp]eÙ

pi>iÇukiÈiyiÙ}. atin]l EdvxVh m]EnjR Ar]Èieû
`<uÎÔiÏinu tIevÈieÄ]<iÄ]nuÔ evšiec{É tlÄ]Ùh
kTm]yiÈu ek]TuÄfemÎuh Ar]Èu k<iÇiÈu pfmuÞ]Äi
eÄ]TuÄ]emÎuh O>u kc{vTÄ]>En]Tu pryukyuh kc{vTÄ]>N
atu xÐtiÄukyuh ecy[ti>uÎu. `ÜiÙuh evšiec{É¿]vsY
m]yEÏ]L er]Äh pfh kiÈ]et evšiec{É ek]TuÄukyieÙ}nu
kc{vTÄ]>N pryuky]l m]EnjR vÙ}]et viSÉn]yiÊIRÎu.
aeÄ]Ù}h Ar]Èieû `<uÎÔiÏu k]f]N Emlj]tiÄ]>]yiÈuh
kI<[j]tiÄ]>]yiÈuh ptiviÙDikm]šukL vÎukUTIÈUÞ]yi>uÎu.
`ÜiÙuh `ßu ecy{uh? A >]ztiyil AE>]Tu pfh Ec]diÄuÎu?
Ec]dic{]Ùuh A>u ek]TuÄuh? AkÏ]eT vÙiy ku<Ïm]yi. A
xmyÊu k]<[cÄ]yi vÎi>uÎv>il ciÙ pu>uSM]>uh ciÙ
77
e`tiHYm]Ù
x[ztIkšuh tuÔiÊuTÆi. aEÏ]L A kUÈ]ÊilniÎu O>]L
s]ü]vieû Aš]yiÈ[ (evšic{Ï]T]yiÈ[) "|o tuÔuÎetÙ}]h èû
BUtÆL AEvsic{iÈ]f[. O]E>]>uÊ>uh aNptu pfhvIth
|vieT k]fiÄyiÈÙ}]et |o tuÔl m]rukyiÙ}" `Îu klÏic{u.
tuÔieÄ]ÞuniÎv>ueT \TmØM]e>Ù}v>uh klÏnEp]eÙ pfh
k]fiÄyiÈu. \Ten `Ù}]v>ueTyuh tuÔl smiÄukyuh ecy[tu.
k]fiÄyiÈuÞ]y pfÊilniÎu viÙek]TuÊu m]EnjR
evšiec{É v]Æi Ar]Èu ekEÜmm]yi nTÊi. evšiec{É v]Æi
Ä<iÇiÈu pieÎyuh vše>Ïfh mic{muÞ]yi>uÎu
“tk<ilm>uh s]ü]vkmÙ>tiy]yÙiÇu nÐLÄuh

mikev]Tu xuKEmk]n]ÓkÙsV>enÓd] nmiÄuEÎN.”
78
e`tiHYm]Ù
119. arÄl bIbi

ar¿l bIbiyueT xVEdsh zbiÈiS[ mÙb]riÙuLeÏÈ
cir¿l t]ÙUÄil EcRÎ kÉU>uh kuTuhbh cir¿lÊeÎ yuÔ
Ek]ÙÊi>i >]jvhsÊil niÎu pi>iÇuEp]y O>u s]Kyum]f[.
A >]jvhsÊil niÎu |o s]K pi>iÇuEp]ytieû
k]>feÊÄuric{uÔ e`tiHYh t]e<ÏryuÎu.
ek]Ù}vRSh n]Ù]h st]éhve> Ek]ÙÊi>i>]jkuTuhbh

Ek]ÙÊun]Èieû aÎeÊ tÙØ]nm]yi>uÎ ~<imÙEÄ]ÈyiÙ]
yi>uÎu Øi>m]yiÊmxic{i>uÎt[. tdnß>h kuTuhb]hgÆL pÙ
s]Kkš]yi vše> vRÍiÄukyuh Ek]ÙÊi>i >]j]vuh EsSh
kUruv]<[cÄ]>]y táu>]ÄM]>uh tÐil x[pRÍ mu<uÄukyuh
ecy{uky]l O]E>] s]KkL O]E>]>iÄÙ]yi mUÙkuTuhbÊil
niÎu pi>iÇu kÊimhgÙh, m]>iÏÊu, p<yÆ]Ti, ecrukuÎu,
všpÈfh, cirÄl `ÎiÆen pÙ ØÙÆšil Ek]viÙkÆšu
Þ]Äi t]mxmurÏic{u. `Î]l Ek]ÙÊi>i >]j]v[ ~<]h st]héh
ve> ~<imÙEÄ]ÈyieÙ Ek]viÙkÊuteÎy]fu t]mxic{i>uÎt[.
cir¿ÙuÔ A ØÙh kÉu>ilniÎ[ |>uptu n]<ik vTÄ]f[.
avieTyuÔ ~<imÙ `Î kuÎiEMl |EÏ]<uh Ek]ÈyueT
n¨]vsi¨ÆL ciÙetÙ}]h k]ú]nuÞ[. A ~<imÙyilniÎu
pTiÇ]er xmuzdÊiEÙÄ[ aÙ[ph dU>EmyuÔu. mÙyueT t]<V>yil
ptienÈu n]ÙuekÈukEš]TukUTiy O>u vÙiy Ek]viÙkmuÞ]yi
>uÎu. AEk]viÙkmi>uÎi>uÎ práuh vše> vÙiyt]yi>uÎu. A
pu>yiTÊieû aTuÄl kUTi O>u ndi zpvHiÄuÎumuÞ]yi>uÎu.
A Ek]viÙkÊieû cuÕum]yi aEnkh zb]ªf]ÙyÆšuh
pTy]šikš]y n]yM]>ueT aÇUr[ gZHÆšuh xVÙ[ph akeÙ
Dnv]M]>uh yuÍvidg[ÍM]>um]y ciÙ muHÐdIy>ueT vITukšumu
Þ]yi>uÎu.
aÄ]ÙÊ[ ~<imÙEÄ]viÙkÊu t]mxic{i>uÎ aviv]Hit

kš]y >Þu ek]c{u táu>]Èim]R, Ek]viÙkÊuniÎu pu<yiEÙÄu
mtil ekÈiyirÄiyi>uÎ kušiÄTviEÙÄu kušiÄ]n]yiÈu ptivu
79
e`tiHYm]Ù
Ep]eÙ O>u divxh Ep]yiÈu ptivÙDikh En>h evÔÊilÄiTÎu
c]Tukyuh mriyukyuh Ex]X]Hh pu<yueT mÍYÊiEÙÄu nIßu
kyuh ecy[tu zkIQIc{u. nveyovnyu¬kš]yi>uÎ av>ueT
Ec]>ÊišÏu xVÙ[pxmyh k<iÇEÏ]L OÈusmiÄukyuh >Þu
Ep>uh ÑIfiÄukyuh ecy[tu. atin]l anujÊiy]yi>uÎ
ek]c{utáu>]Èi nIßi k>¿u kyri. EjYæÊiy]yi>uÎ mEÕ
ek]c{utáu>]Èi k>yiEÙÄ[ nIßiyiÈu eekyuh k]Ùuh ku<Çu
Ep]vuky]l k>yieÙÊ]N x]DiÄ]et O<uÄiÙkeÏÈu t]<[Îu
Ep]yiÊuTÆi. k>yil niÎi>uÎ ek]c{utáu>]Èi atu kÞu
p>izBmic{[ \reÄ niÙvišic{u. aEÏ]L xVÙ[ph dUe> pu<ÄTvil
ÊeÎ kušic{uek]Þu niÎi>uÎ yuv]vuh xumuKnum]yi>uÎ O>u
muHÐdIyN niÙviši EkÈ[ |o kTvil O]TieyÊukyuh xhgti
mnÓiÙ]vuky]l teû >Þ]muÞuh kUTi a>yil muruÄieÄÈi
eÄ]Þu evÔÊilc{]Ti >]jkum]>iyueT eek piTic{u k>Ey]TTu
Ïic{iÈu k>¿u kyrukyuh ecy[tu. >]jknYk niÙyuÔ ØÙ
Ê]yiÈuh k>y[ku kyr]et k<uEÊ]šh evÔÊilÊeÎ niÎ
EtyuÔu. buÍim]n]yi>uÎ A muHÐdIyN atieû k]>f
mriÇu teû a>yileÄÈiyi>uÎ >Þ]hmuÞu nnÇi>uÎuev
ÜiÙuh Ek]Tiy]yi>uÎtin]l at<ic{u >]jkum]>iÄ[ `riÇu
ek]TuÊtieû EsSh avieT nilÄ]et vIÈiEÙÄu Ep]yi.
>]jkum]>i \TuÊi>uÎ vx[zth O<uÄieû s¬iy]l evÔÊil
ep]y[Ep]ytuek]Þ]yi>uÎu k>¿[ kyr]et evÔÊilÊeÎ
niÎi>uÎt[. aEÏ]L A muHÐdIyeû >Þ]h muÞ[ kiÈiytin]l
atuTuÊuek]Þu k>¿u kyri kušiÏu>yil ecÎu kuši k<ic{u.
aEÏ]E<Äuh tuf¿u EvÞuÎ d]xim]R avieTeyÊuky]l
avE>]TukUTi A knYkm]R Ek]viÙkEÊÄ[ Ep]vukyuh ecy[tu.
|o vRÊm]nemÙ}]h ÑfEn>h ek]Þu d]v]g[nieyÎ

Ep]eÙ A diÄil xRv{zt p>Äukyuh ApÊilniÎu >Ñ
zp]pic{ A knYkyueT m]tuÙn]yi>uÎ Ek]ÙÊi>i>]j]vieû
kRÉÆšiÙuemÊukyuh ecy[tu. teû B]giEnyiey A atY]p
ÊilniÎu >Ñic{ muHÐdIyenÄuric{u vše> xEß]Sh Et]Îu
80
e`tiHYm]Ù
ky]l táu>]N \Ten Aeš ayc{[ A muHÐdIyen Ek]viÙ
kÊu v>uÊi. aEÏ]L A yuv]v[ teû eexnYÊilEc{RÎiÈuÔ
O>u BTn]efÎukUTi ariyuky]l táu>]n[ ay]ešÄuric{uÔ
xEß]Sh pURv{]Dikh vRÍiÄukyuh ay]LÄ[ aEnkh
xÐ]nÆšuh vše> vüuvkkšuh pÈ]šÊil \yRÎ t>Êi ÙuÔ
O>uEdY]gvuh kÙ[pic{u ek]TuÄukyuh ecy[tu.
nI>]Èukuši k<iÇu Ek]viÙkEÊÄu ecÎ >]jknYkm]

>il mUÊ knYk akÊu kTÄ]et avieT aTuÊuteÎ \Þ]yi
>uÎ \pgZHÊil ecÎi>uÎu. aÐÊáu>]Èi mutÙ]y táu>]Èi
m]>uh mÕuh vše>Ïryukyuh niRb³iÄukyuh ecy[tiÈuh A
knYk avieTniÎ[ |škiyiÙ}. gu>ujnÆL niRb³ic{EÏ]L A
>]jkum]>i "evÔÊil niÎ[ èÎ piTic{ukyÕiyEÏ]L A
muHÐdIyN èÎ p]fizgHfh k<ic{u. pieÎ nneÇÜiÙuh
Ek]Tiy]y O>u muÞ[ `niÄuTuÄ]N ay]L t>ikyuh ecy[tu.
|tu >Þuhek]Þ[ èû viv]HkRÐh miÄv]ruh k<iÇi>iÄuÎu.
>]jknYkm]e> muHÐdIyR viv]Hh k<iÄuk viHitmÙ}EÙ}].
atin]l w]niEÏ]L zBÿ]yi>iÄuÎu. `niÄini akÊu
kTÄ]N p]TiÙ}" `Î]fU xm]D]nh prÇt[. |o vRÊm]n
mriÇEÏ]L Ek]ÙÊi>iÊáu>]N "`ßu ecÙvu vÎ]Ùuh
tÄt]y eevdikzp]yþiÊÆL ecy{ic{u >]jkum]>iey suÍI
k>ic{u vIeÞTuÄfem"Îu tIRc{eÏTuÊi Ašukeš ayc{u
eevdikM]e>eyÙ}]h v>uÊi viv>h prÇu. atuEkÈu eevdik
M]R "pfh tÈ]N |tuteÎ t>h" `Îu k>uti pÙviD
zp]yþiÊÆLÄuh c]RÊuÞ]ÄieÄ]TuÄukyuh "zp]yþiÊh
nTÊiÄ]N EvÞuÎve>]eÄ vÎuEcRÎ]l `Ù}]h k<iÇ[
`Ù}]v>uh pi>iÇu Ep]kuÎtuve> >ÞuEn>vuh vÙiy xdYyuh
Evfh" `ÎriyiÄukyuh ecy[tu. aet]Îuek]Þuh táu>]nu
O>u kUxÙumuÞ]yiÙ}. "divxh niþyic{u vv>imriyiÄ]h" `Îu
prÇu eevdikM]e>eyÙ}]h yEœ]ciath xlÄ>ic{u mTÄi
yyc{u.
81
e`tiHYm]Ù
Ek]ÙÊi>iÊáu>]N eevdikzp]yþiÊhek]Þu teû
B]giEnyiey suÍIk>ic{u vIeÞTuÄuv]N niþyic{tieûEsSh
A viv>h ciÙ x[ztIjnÆL muK]ß>h A >]jkum]>iey
ariyic{u. atuek]Þuh A >]jkum]>iyueT niþyÊinu
EÙsvumišÄmuÞ]yiÙ}. pieÎ táu>]N teÎ A B]giEnyiyueT
aTuÄlec{Îu vše> niRb³ic{u En]Äi. atuek]Þuh
PÙem]ÎumuÞ]yiÙ}. viduSiy]y A >]jknYkyueT niþyÊin[
|šÄh v>uÊukeyÎuÔt[ A>]Ùuh x]ÍYmeÙ}Î[ \rÏuv>iky]l
Ek]ÙÊi>iÊáu>]N Ek]viÙkÊuÞ]yi>uÎ EsSh táu>]Ä
M]E>]Tuh mÕuh AEÙ]cic{[ `Ù}]v>ueTyuh xÐtzpk]>h zpD]n
Ek]viÙkEÊ]TTuÊuteÎ ekEÜmm]yiÈu Ever O>u Ek]viÙkh
pfiyic{u >]jknYkyueT t]mxh avieT AÄukyuh A >]j
kuTuhbÊil EsSmuÞ]yi>uÎ táu>]Èim]e>EÏ]eÙ xuKm]yi
Ä<iÇukUTuv]N tÄvÉmuÔ vüuvkkšuh pÞÆšuh p]zt
Æšuh mÕuemÙ}]h ek]TuÄukyuh zp]f>Ñ ecy[t A yuv]vien
eÄ]ÞuteÎ muHÐdIyviDizpk]>h A >]jknYkey kÙY]fh
k<iÏiÄukyuh ecy[tu. aÄ]Ùh mutl A >]jkum]>iyueT n]m
EDyh "ar¿l bIbi" `Î]yiÊIRÎu. ti>uvit]hkUR mH]>]j
kuTuhbÊiEÙyuh mÕuh ek]c{utáu>]Èim]e> pÔieÄÈu k<iÄuÎ
Ek]yiÊáu>]ÄM]e> `ÎEp]eÙ |o bIbiey kÙY]fh k<ic{
muHÐdIyenyuh ecÙvienÙ}]hh ek]TuÊu bIbi yueT kUeT
ÊeÎ t]mxiÏic{u. ay]LÄu EvÞuÎ p>ic]>k M]e>yuh
niymic{uek]TuÊu. vüuvkkšueT \TmØtyuh eekk]>YkRÊZtV
vuh bIbiÄuteÎy]yi>uÎu. k]>YÆešÙ}]h s>iy]yi En]Äi
B>ic{i>uÎtin]l "ar¿l bIbi" `ÎuÔ n]mh EÙ]kzpxiÍm]yi
ÊI>ukyuh ecy[tu. ar¿l bIbiyueT xß]np>á>y{iÙuLeÏÈ
pu>uSM]e> "ar¿l >]j]ÄM]R" `Î]f[ prÇuv>uÎt[.
muHÐdIyx[ztIkL EG]S]xzád]yh xVIk>ic{iÈuÔv>]k

y]l ave> anYpu>uSM]RÄu k]fuv]N p]TieÙ}Î]fEÙ}]
evc{i>iÄuÎt[. `Î]l Ek]ÙÊi>i >]j]vieû vhsY>]y cir¿l
Ek]viÙkÊuÔ táu>]ÄM]RÄ[ ar¿l bIbim]e> k]fuÎ
82
e`tiHYm]Ù
tinu y]et]>u viE>]DvumiÙ}. cir¿l Ek]viÙkÊuÔ táu>]
ÄM]R avieT `<uÎÔiy]l amUÙYÆš]y ti>umul Ä]<[ckL
evc{]f[ ar¿l >]j]ÄM]R muKh k]fiÄuk ptiv[. Ek]ÙÊi>i
>]jvhsY>]yi ti>uvit]hkUrieÙ táu>]ÄM]R ecÎ]Ùuh ar¿l
bIbikeš k]fuÎtinu viE>]DmieÙ}Î]f[ evc{i>iÄuÎt[.
|vRÄuh ar¿l >]j]ÄM]R ti>umulÄ]<[c ev¿ukyuh mÕuh
ptivuÞ[. ar¿l >]jkuTuhbÊiÙuh e`sV>Yh zkEmf vše>
vRÍiÄuky]l jnÆL "cir¿lÏkuti ar¿l" `Îu prÇ[ A
kuTuhbeÊ puk<[Êuky]l aet]>u p<eW]Ù}]yiÊIRÎu.
|ni |o ar¿l >]jkuTuhbh kÉU>iÙ]yiÊIRÎ

etÆeneyÎukUTi cu>uÄÊil t]e< prÇuek]ÔuÎu.
ek]Ù}vRSh ~<]h st]éÊieû AdYk]ÙÊu Ek]ÙÊi>i

>]j]vieû zpD]nmzßiy]yi>uÎ "a>yNkušÆ> n]yR" muHÐdu
mth xVIk>ic{[ O>u "muHÐd]Ùi"y]yiÊIRÎu. pin[Efyuh ay]L
Ek]ÙÊi>iÊáu>]eû mzßiØ]nh \EpÑic{iÙ}. A muHÐd]Ùi
teû xV]miy]y táu>]eû anuv]dEÊ]TukUTi ar¿lek]È]>
ÊilniÎ[ O>u bIbiey kÙY]fh k<ic{u. ay]šueT k]Ù]nß>h
ay]šueT puztM]>]y "mÐ]ÙiÄiT]vu"kL Ek]ÙÊi>iÊáu>]eû
zpD]nExvkM]>]yiÊIRÎu. av>il Ek]ÙÊi>i>]j]vieû
Exn]n]ykn]yiÊIRÎ "AÙimUÓ" `Î yuÍvidg[ÍN "m]Ùi
dVIpukL" piTic{TÄi teû xV]miÄu eekvseÏTuÊieÄ]TuÊu.
Ek]ÙÊi>iÊáu>]N ~Õvuh xEß]Sic{[ A dVIpukšilniÎu
ek]Ù}hEt]ruh kiÈuÎ p]ÈÊilniÎ[ AÙimUÓ]K]nuh ay]šueT
kuTuhbÊiÙuh `Îuh anuBviÄ]n]yi ptienÉ]yi>h pfvuh
kÉU>il aviETÄ[ (táu>]n[) \Þ]yi>uÎ O>u vÙiy Ek]Èyuh
k]nÊU>[, k]En]Êuc]Ù[ `ÎI >Þu EdsÆšuh xÐ]nm]yi
ek]TuÊu. tdnß>h ek]Ù}vRSh `<uÎUÕin]Ù[ptil Ek]ÙÊi>i
Êáu>]N ~<imÙEÄ]Èu viÈu všpÈfh Ek]ÈyiÙuh, AÙimUÓ
ar¿lkuTuhbvuh táu>]N kÙ[pic{uek]TuÊ kÉUREk]È yiÙuh
t]mxm]Äi.
83
e`tiHYm]Ù
atinuEsSh `<uÎUÕin]Ù[pÊWil AÙimUÓyueT
xH]yÊ]l Ek]ÙÊi>iÊáu>]N ÙÑdVIpukeš Azkmic{u
piTic{TÄukyuh A dVIpukeš AÞuEt]ruh Ar]yi>h pfh kÏh
ek]TuÄfemÎ niþyEÊ]TukUTi ar¿l bIbiÄu viÈu
ek]TuÄukyuh ecy[tu. atukUT]et Ek]ÙÊi>iÊáu>]N AÙi
mUÓ¿[ "A]j]v[" èÎ]>u Ø]nvuh kÙ[pic{u ek]TuÊu. atu
k]ÙzkEmf EBdeÏÈ[ "AÙi>]j]v[" `Î]yiÊIRÎu. |EÏ]L
A]j]evÎ[ A>uh pry]riÙ}. `Ù}]v>uh AÙi>]j]evÎu
teÎy]f[ prÇuv>uÎt[.
anß>h mÙb]R zbiÈISu gvFemÞieû aDInÊiÙ]

ytieû EsSh aÎeÊ bIbi ÙÑdVIpukLkUTi En]Äi B>iÄu
v]n]yi zbiÈISu gvRemÞien ~Ù[pic{u. A dVIpukšilniÎuÞ]
kuÎ Ad]yÊilniÎ[ O>u B]gh AÞuEt]ruh bIbiÄuek]TuÄ
femÎuÔ niþyEÊ]TukUTiy]f[ aÆen ecy[tt[. `ÜiÙuh
zbiÈIS[ gvRemÞ[ bIbiÄu y]et]Îuh ek]TuÄ]et A dVIpu
kL xVßemÎEp]eÙ eekvshevc{[ Ad]yÆL mu<uvN `TuÊu
ek]Þi>uÎu.
~kEdsh |>uptuek]Ù}ÆLÄumuá[ AÙi>]j]vvRkšuh

zbiÈIS[ gvRemÞuh tÐil ÙÑdVIpukeš xhb³ic{u Ekmm]yiÈ[
O>u vYvH]>]muÞ]yi. OTuÄh zbiÈIS[ gvRemÞ[ AÞuEt]ruh
tÄt]y O>u nÙ} xhKY ar¿l >]jkuTuhbÊiEÙÄu
ek]TuÊuek]Ô]emÎu xÐtiÄuky]l A vYvH]>h >]jiy]
yiÈu tIRÎu. zbiÈIS[gvRemÞ[ A xhKY |EÏ]<uh AÞuEt]ruh
ar¿l >]jkuTuhbÊiEÙÄ[ ek]TuÊuv>uÎuÞ[. |tukUT]et
cir¿l >]jkuTuhbÊiÙuÔ xkÙRÄuh zbiÈIS[ gvRemÞ[
pÞuteÎ m]ÙiK]N anuvdic{iÈumuÞ[. |Îuh ar¿l
Ek]viÙkÊuÔv>uh cir¿l >]jkuTuhbÊiÙuÔv>uh ~Õvuh
eemztiEy]Tuh visVütEy]TuhkUTiÊeÎy]f[ vRÊic{uEp]>u
Ît[ A >Þu visi¨Ø]nÆšiÙuh EÑmvuh e`sV>Yvuh `Îuh
\p>Yup>i vRÍic{uek]Þi>iÄuÎtin[ xREv{sV>N xdyh xH]yi
Äum]r]keÈ.
84
e`tiHYm]Ù
120. ti>uvi<] mH]Edvnuh aviTeÊ m>uÎuh

ti>uvi<]mH]EÑzth muáu EcRÊÙÊ]ÙUÄil m]>]>iÄušh
vTÄupkutiyil "ep>uEÎRmhgÙh" muriyiÙ]yi>uÎu. k<iÇ
keÞ<uÊuk]ÙÊu EcRÊeÙ etÄupkutiyiÙ]ki xREv{
ecy{uky]l |EÏ]!L aÆeny]fi>iÄuÎt[.
|o EÑztmi>iÄuÎ ØÙh pÞ[ "ar¿l pfiÄR" `Îu

zpxiÍn]yi>uÎ O>u n]y>ueT kuTuhbh vky]yi>uÎu. `ÜiÙuh
|o ØÙemÙ}]h k]TupiTic{]f[ kiTÎi>uÎt[. A k]ÈinkÊ[ O>u
kušvumuÞ]yi>uÎu. A kušÊieû cuÕuh \Ô]TM]R (EvTM]R)
`Îu pryeÏTuÎ O>u vk j]tiÄ]>]f[ t]mxic{i>uÎt[. avR
|o kušÊil|Î[ Amkeš piTic{uek]Þ[ avyueT m]hxemTuÊu
Evvic{utiÎuk ptiv]yi>uÎu. AmkL "k]>]m" `Îuh "evÔ]m"
`Îuh >ÞuvkyuÞEÙ}]. avyil |o kušÊiÙuÞ]yi>uÎ
veyÙ}]h k]>]my]yi>uÎu. k]>]m evÔÊinTiyil EcÕil
ÏUÞ]fu miÄEÏ]<uh kiTÄuk ptiv[. atin]l |o \Ô]TM]R
m>eÄ]áukL ek]EÞ], akÙuek]EÞ] vTiEp]eÙ O>u
Ek]ÙuÞ]Äi evÔÊiÙirÆi kuÊinTÄuh. A Ek]Ùin[ avR
pryuÎ Ep>[ k]>]mEÄ]l `Î]f[. A Ek]lek]Þu
kuÊuEá]L AmyueT purEÊ] mEÕ] ek]Þ]l Am ep]Æiv>uh.
aEÏ]L atien piTiÄ]enšuÏmuÞ[. atu ek]Þ]f[ avR
aÆen ecy{uÎt[. A ptivnux>ic{[ O>u divxh O>u
evÔ]Tx[ztI A kušÊiÙirÆi k]>]mEÄ]l kuÊinTÎEÏ]L
O>u ØÙÊu niÎu >¬h s¬iEy]TukUTi EmÙ[Ep]Èu kutic{u
yRÎu. atukÞ[ A EvTx[ztI ByeÏÈu k>¿u kyri O]Tiec{Î[
|o viv>h A ØÙÊieû \TmØn]y ar¿l pfiÄE>]Tu
prÇu. pfiÄR \Ten aEÌHeÊEÏ]eÙ EdsÊu zpD]nM]>]y
kIE<]EÆ]eÙ (kILmhgÙh) pfiÄR, k]fic{iÄ]Èu kuruÏ[,
pT]kušÆe>ÏfiÄR, gfptiÄ]Èu pfiÄR, a¿>Äy[mL,
màÏ]TiÄuruÏ[, mu<uvÄ]T[ kuruÏ[, aÈÄu<iÄ]Èu pfiÄR
mutÙ]yvE>]Tuh mÕuÔ jnÆEš]TuhkUTi kušÊieû xmIpeÊÊi
85
e`tiHYm]Ù
En]ÄiyEÏ]L kušÊieÙ evÔh mu<uvnuh >¬mym]yiÄÞ[
`Ù}]v>uh By]Ûutp>vs>]yiÊIRÎu. pieÎ ave>Ù}]v>uhkUTi
A kušÊieÙ evÔh Etki vÕiÄ]n]yi zsmh tuTÆi.
axhKYm]šukL kUTi mUÎu pkÙuh >]ztiyuh mu<uvnuh zsmic{iÈuh
kušÊieÙ evÔh mu<uvnuh vÕiÄ]N x]Dic{iÙ}. `ÜiÙuh evÔh
kuer vÕiyEÏ]L avieT aÐiÄu<viyueT AkZtiyil O>u siÙ
k]fukyuh atilniÎ]f[ |o >¬h zxvic{uek]Þi>iÄuÎetÎ[
ariyukyuh ecy[tu. n]Ù]h divxh zpB]tm]yEÏ]L `vieT
niEÎ] avieT O>u Ey]gIsV>N vÎu Ec>ukyuh A Ey]gi
jnÆEš]T[ "|o k]fuÎtu EkvÙh O>u siÙyÙ}. xVyhBUv]y
sivÙihgm]f[. |o kušÊieÙ evÔh mu<uvN vÕiÄ]nuh |o
sivÙihgÊieû cuvTuk]f]nuh mnuSY>]l x]DYmÙ}. |vieT
mÉiÈu nikÊi EÑzth pfiyic{u EvÞtuEp]eÙ Ac>iÄukyuh
Ad>iÄukyuh ExviÄukyuh ecy[t]l |o EdsÊinuh jnÆ
LÄuh EvÞuÎ EzsyÓukešÙ}]h |o p>msivN \Þ]ÄiÊ>uh.
|o Bgv]eû m]H]«Yh ap>imitm]efÎ[ aciE>f niÆLÄu
Eb]DYeÏTukyuh ecy{uh. |o >¬zpv]Hh w]niEÏ]L niRÊi
Ê>]h" `Îu prÇiÈ[ aEÌHh aEÌHÊieû Bx[mxWiyil
niÎu xVÙ[ph Bx[memTuÊ[ A sivÙihgÊil k]>]mEÄ]l
ek]Þu ep]Èiyi>uÎ ØÙÊu vc{[ amRÊukyuh \TEn >¬
zx]vh nilÄukyuh A Ey]gi adZsYn]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
A Ey]gi A>]efÎuh `vieTniÎ]fu vÎetÎuh ÈÆ]È]fu
Ep]yetÎuh ARÄuh niþymiÙ}. `ÜiÙuh jnÆšueT Byvuh
xhsyvuh Ep]ÄuÎtin]yiÈ[ x]Ñ]l mH]EdvNteÎ Ey]gi
yueT EvSh D>ic{[ avieT zptYÑn]yivÎ]t]efÎ[ `Ù}]v>uh
tIRc{y]Äukyuh aEÌHh kÙ[pic{tuEp]eÙ `Ù}]v>uhkUTi
\X]Hic{uh pfh EsK>ic{uh A kušÊil mÉiÈu sivÙihgh
k]f]vuÎ viDÊil nikÊiÄukyuh avieT EÑzth pfiyuh
kÙsh mutÙ]yvyuh nTÊiÄukyuh ecy[tu. `ÜiÙuh |EÏ]<uh
vRSk]ÙÆšil evÔh ep]ÆuEá]L sivÙihgh mUTiEÏ]kuÎuÞ[.
aÄ]ÙÆšil s]ßiÄ]R k>¿i>uÎuek]Þ]f[ pUjyuh mÕuh
nTÊuÎt[.
86
e`tiHYm]Ù
avieT EÑzth pfiyuh kÙsvuh mÕuh k<iÇtieû EsSh
EÑztÊil nitYnid]nh, m]xviEsSh, AÞuviEsSh mutÙ]yv
eyÙ}]h vüuÄšieÙ Ad]yhek]Þu Bhgiy]yi nTÄÊÄ
vÉmuÔ vüuvkkešÙ}]h EdsÄ]e>Ù}]v>uhkUTi EdvxVhEp>il
teÎ xá]diÄukyuh EdvxVh k]>YÆešÙ}]h aEnVSic{u
nTÊuÎtinu EvÞuÎ sášÄ]e> niymiÄukyuh ecy[tu.
zpüut EÑztmi>iÄuÎ kušÊieû xmIpÊuteÎ pÞ[ O>u

viÿuEÑztvuh O>u yÑiyáÙvumuÞ]yi>uÎu. A viÿuEÑzt
m]yi>uÎu A EdsÊ[ zpD]M]yi>uÎt[. peÞ]>iÄl A EdsÊ[
muHÐdIy>ueT AzkmfmuÞ]yEÏ]L avR A viÿuEÑzth
nsiÏiÄukyuh avieT zptiæic{i>uÎ vizgHh |šÄieyTuÊ[ O>u
kušÊil ek]ÞuEp]yi |Tukyuh ecy[tu. `ÜiÙuh A
yÑiyáÙh avR nsiÏiÄukyuh atieÙ bihbh |šÄukyuh
ecy[tiÙ}. atu pURv{Øitiyil |EÏ]<uh avieT |>iÄuÎuÞ[.
A viÿuEÑztÊil tzßh ki<eÄ "mfyÊ]Èu" náU>iÄuh
EmlEÄ]y[mØ]nh O>u "ecruvÔi" náU>iÏ]ÈiEÙÄum]yi>uÎu.
EdsÄ]R `Ù}]v>uh kUTi |o mH]EdvEÑztÊiEÙyuh A
Ø]nÆL A zb]ªfEzsæM]RÄu teÎ ek]TuÊu. A
ecruvÔináU>iÏ]ÈieÙ x]Ñ]l |Ù}h ek]c{i>]jYÊ[ mukuàpu>h
t]ÙUÄiÙ]f[. `ÜiÙuh EmÙ[prÇ viÿuEÑzth |vieT \Þ]yi
>uÎ k]ÙÊ[ avR EÑztÊilniÎ[ ~kEdsh O>u n]<ik etÄu
ki<Ä]yi O>iÙ}h pfiyic{[ |vieT kuTuhbxHith t]mxic{i>uÎu.
EÑzth nsic{uEp]ytieû EsSm]f[ avR |o diÄieÙÊ]mxh
niEÒSh \EpÑic{[ vTEÄ]Èu Ep]yt[. avR |vieTÊ]mxic{i>uÎ
EÏ]L A ØÙeÊ `Ù}]v>uh ecruvÔimn `Îuh avieT
|Ù}miÙ}]ety]yEÏ]L ecruvÔiÏrá[ `Îuh prÇi>uÎu.
|EÏ]L A ØÙeÊÙ}]h k]T]yiEÏ]ytin]l ecruvÔiÄ]T[
`Î]f[ `Ù}]v>uh prÇuv>uÎt[.
náU>iÏ]T[, |o EdseÊ t]mxh mtiy]ÄiEÏ]yiÈuh kUeT

ÄUeT |vieT v>ikyuh EÑztk]>YÆšEnVSiÄukyuh EdvxVh
vk vüuÄLÄ[ AD]>ÆL `<utieÄ]TuÄukyuh ecy[ti>uÎu.
87
e`tiHYm]Ù
avR AD]>Æšil "\o>]eš]e>]Ê ti>unIÙkf[Ú>uvk¿[ ecru
vÔiyiÙ}Ê[ |Î]>[" `Î]f[ Ep>[ evc{i>uÎt[. aÆen Ep>u
vc{uÔ AD]>ÆL 1052-]m]Þ[ ve> `<utIÈuÔt]yi |vieT
k]fuÎuÞ[. atilÏieÎ aÆen Ep>uvc{uÔ zpm]fem]Îuh
|vieT k]fuÎiÙ}. atuek]Þ[ aÄ]Ùh mutlÄ[ A náU>i
Ï]ÈieÙ v>v[ |o diÄiEÙÄ[ aDikh \Þ]k]rieÙ}Îu teÎ
vic]>iÄ]h. ~etÜiÙuh EdsÄ]e>Ù}]v>uh kUTi O>u m]Enje>
niymic{[ A \EdY]gØN muK]ßi>m]f[ |EÏ]L EdvxVk]>YÆL
aEnVSic{u nTÊiEÏ]>uÎt[. EdvxVh "czß"Êinu xVEdsiy]y
ecÊuEvÙi m]>]>ueT kuTuhbÊil niÎ[ O>]eš niymiÄuky]f[
miÄEÏ]<uh ptiv[. EÑztÊil pUjek]È[, p]È[ mutÙ]yv
nTÊuÎtuh A kuTuhbÄ]R teÎy]f[.
|ni aviTeÊ m>uÎienÄuric{u pry]h. A mH]Edv

EÑztmuÞ]ytieû EsSh kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L avieT
ptiv]yi O>u zB]ßN v>ikyuh Ep]vukyuh tuTÆi. avN ciÙe>
kuEreÒ \pzdviÄukyuh ecy[ti>uÎu. avN aDikm]yi \pzdvi
c{i>uÎt[ EÑztÊieÙ p]zth EtÏuk]>n]y tÙÄ]Èu n]ye>
y]yi>uÎu. tÙÄ]ÈukuTuhbÄ]R EkvÙh agtikšuh |o p]zth
EtÏinu kiÈuÎ Ad]yh ek]Þum]zth nitYvZÊi k<ic{i>uÎ
v>um]yi>uÎu.
A zB]ßeû \pzdvh xHiÄvy{]ÊviDh kÙsÙ]yiÊI>uk

y]l O>u divxh A p]zth EtÏuk]>N n]yR mH]Edveû EÑzt
nTyilec{Îu et]<utuh ek]Þ[ "Bgv]En! mH]Edv]! |o zB]ßeû
\pzdvh xHiÄ]N vy{]ety]yi>iÄuÎu. |tien]>u xm]D]nh
aviTuÎu teÎ \Þ]ÄiÊÎu >ÑiÄfh" `Îu zp]Rœic{u.
aÎu >]zti A n]yR kiTÎurÆiyEÏ]L O>]L ay]šueT
aTuÄl ecÎ[ "nIey]Èuh vYxniEÄÞ. w]N pryuÎtu Ep]eÙ
ecy[t]l ninÄu En>iÈi>iÄuÎ \pzdvh nIÆuh. n]eš
eevkuEÎ>h A zB]ßN EÑztÊil v>uEá]L aven piTic{u
ekÈi EÑztxÎiDiyil |Tfh. mÕÎ]L k]ÙÊ[ nIyvieT
aTuÊuÔ pu>yiTÊil (práil) ecÎu En]Äiy]l avieT
88
e`tiHYm]Ù
pc{nirÊiÙuÔ O>um]ti>i ecTi k]fuh. at[ O>u piTi
pric{uek]Þu vÎ[ s]ßiÄ]e> ~Ù[pic{[ ave>eÄ]Þ[ at[
p]Ùil pi<iÇ>Ïic{u pßI>TiÏUjxmyÊu mH]Edveû pIÚÊi
EMl evy[pic{u pUjiÏic{u v]Æfh. mUÎuczkh nT¿u ev¿ukyuh
ecy[tiÈ[ A zB]ßen ExviÏiÄfh. m>uÎu Exvic{]l >Þun]<ik
k<iyuEá]L ecrucUET]TukUTi n]u n]<ik k<iyuEá]L aven]Îu
CRÌiÄuh. pieÎ \c{ÏUj¿[ yÑiÄu niEvdiÄuÎ p]lÏ]yxvuh
kurc{u ek]TuÄfh. atu BÑic{u k<iyuEá]L avN \M]dh m]ri
xVØciÊn]yiÊI>uh. pieÎ avN y]et]>upzdvvuh ecy[k
yiÙ}. atin]ÙvenÏieÎ ekÈ<ic{u viT]h. anß>h aveû |¨h
Ep]eÙ aáÙÊieÙ niEvdYEc{]Er] p]yxEm] kÇi Evf
emÜil aEt] ek]TuÊyEc{Äfh" `Îu prÇt]yi xVp[nh
kÞu. \Ten ay]L \fRÎu En]ÄIÈ[ avieTeyÆuh Ae>yuh
kÞiÙ}. |tu mH]EdvN teÎ teû zp]Rœney eekeÄ]Þ[
|zpk]>h teû aTuÄlvÎ[ a>ušiec{y[tt]efÎ[ ay]L tIRc{
y]Äukyuh azpk]>emÙ}]h ecy{ukyuh A zB]ßeû ciÊzBmh m]ri
ay]L xVØHZdyn]yiÊI>u kyuh aÆen A p]zth EtÏu
k]>nu En>iÈi>uÎ \pzdvh O<iyukyuh ecy[tu.
|o vRÊm]nh ~t]nuh divxÆLek]Þu xRv{zt zpxiÍ

m]yiÊI>uky]l |o m>uÎu ExviÄuÎtin]yi pÙ diÄukšil
niÎuh pÙ>uh |vieT vÎu tuTÆi. |vieT vÎ[ |o m>uÎ[
Exvic{vReÄÙ}]h pURÉxuKh xiÍiÄuemÎuÔtu tIRc{y]vuk
y]l xuKEÄTuk]>ueT v>v[ zkEmf vše> vRÍic{u.
|EÏ]L mÙy]šikL m]ztmÙ}, p>Edsikšuh \ÊE>ßYÄ]>uh

mÕum]yi Ayi>ÊiÙDikh AšukL m>uÎu ExviÄ]n]yi AÞu
Et]ruh |vieT v>uÎuÞ[. AšukšueT v>v[ vRÍic{EÏ]L EdvxV
Ä]R nT¿uevy[p[ mutÙ]yvyueT xhKYyuh vRÍiÏic{u. nT¿u
evy[pu mUÎu czkm]yi>uÎt[ |EÏ]L ptin]Ù>Ïfm]ÄIÈuÞ[.
yÑiÄuh mÕuh v<ip]TinuÔ pfh Everyuh ek]TuÄfh. av
eyÙ}]h ek]TuÊu EdvxVÊil niÎu >xItu v]Æiytieû
89
e`tiHYm]Ù
EsSEm m>uÎu ek]TuÄukyuÔU. `ÜiÙuh AšukšueT v>v[
|eÏ]<uh vRÍic{u ek]Þi>iÄuÎtÙ}]et OÈuh kuryuÎiÙ}. |o
m>uÎu ExviÄuÎtin]yi |vieT xkÙj]timtØ>uh v>uÎuÞ[.
`Ù}]vRÄuh xuKh xiÍiÄuÎumuÞ[. vÙiy mu<uzB]ßM]e>
eek¿uh k]lÄuh cÆÙyiÈu pUÈieÄÈi |vieT ek]ÞuvÎ[ yœ]
viDi |o m>uÎu ExviÏic{iÈ[ avR xVØciÊM]>yi pURÉ xuK
EÊ]TukUTi mTÆiEÏ]kuÎt[ |vieT OÈuh ax]D>fmÙ}.
ti>uvit]hkUR mH]>]jkuTuhbÊil niÎ[ O>u ek]c{utáu>]N
ti>umnÓuek]Þ[ ek]Ù}h 1068-l |vieT `<ueÎÔi |o m>uÎu
Exvic{t]yi EdvxVhvk kfÄuek]Þuh mÕuh k]fuÎuÞ[.
|o m>uÎu Exvic{]l eekviSh nimiÊmuÞ]kuÎ zB]ßuh

mÕuh m]ztmÙ}, kuæh, mEH]d>h, aRsÓ[ mutÙ]y mH]E>]gÆšuh
EBdm]kuÎuÞ[. eekviSh ek]Þ[ këÏTuÎvR |vieT niÎ[ |o
m>uÎu Exvic{]l avR CRÌiÄuÎtil p>iEs]Dic{uEn]Äiy]l
jpic{u ek]TuÊ x]DnÊieû ahsh atil k]f]h. aÏEm]
p<Em] `ß]y]Ùuh `ztk]Ùh k<iÇ]Ùuh at[ mu<uvnuh dHic{u
Ep]kukyiÙ}. jpb]DyueTyuh mÕuh \pzdvmuÔvR x[ztIkš]
y]Ùuh pu>uSM]>]y]Ùuh |vieT vÎ[ |o m>uÎ[ Exvic{]l
\c{ÏUj xmyÊu mH]Edveû nTyiEÙ] >]ztiyil ptivuÔ
ku>uti xmyÊ[ yÑiyueT nTyiEÙ] nilÄuEá]L tuÔi xtYh
ecy[t[ O<iÇu Ep]vuk x]D]>fm]f[. |vieT vÎ]l O<iy]Ê
b]D OÎumiÙ}.
|vieTyi>iÄuÎ yÑi atYuzgmURÊiy]f[. A yÑiyueT

AnukUÙYh ek]Þu kUTiy]f[ jnÆL |vieT vÎu m>uÎu Exvi
c{]l atinu pURÉPÙh xiÍiÄuÎt[.
ti>uvi<]EÑztÊieÙ nitYnid]nh mutÙ]yv¿u EvÞuÎ

vüuvkkL EÑztmuÞ]y k]ÙÊuteÎ EdsÄ]R EdvxVh
Ep>il xá]dic{uevÎu muáu prÇiÈuÞEÙ}]. pieÎ m>uÎu
ExviÄuÎtin]yi jnÆšueT v>vuh nT¿uevy[pu mutÙ]ytuh
vRÍiÏic{EÏ]L A EdvxVÊieÙ mutÙuh vše> vRÍic{u. atinuh
90
e`tiHYm]Ù
purem A EÑztÊieû m]H]«YmriÇ[ ~t]nuh ek]Ù}ÆLÄu
muáumutl ti>uvit]hkUR xRÄ]>il niÎ[ O>u xhKY AÞu
Et]ruh A EdvxVÊiEÙÄu ek]TuÊu tuTÆukyuh ecy[tiÈuÞ[.
EdvxVÊil |Æen mutl D]>]šm]yi vRÍic{EÏ]L EÑzt

Êieû \TmØ>]y EdsÄ]R EÑztÊieÙ ptivukešÙ}]h p>iS[k
>ic{[ aet]>u mH]EÑztÊieû ØitiyiÙ]Äi. avieT |EÏ]L
ptiv]yi divxh Et]ruh aWu pUjyuh mUÎu sIEvÙiyuh nvkh,
pWgvYh mutÙ]yvyuh AÞu Et]ruh mInm]xÊil ctyh
ek]TiEyÕuh ti>uv]ti> Ar]Èum]yi O>uXvvuh nTÊiEÏ]>u
ÎuÞ[. AdYh avieT sIEvÙiÄuh mÕuh pWv]dYÆL m]ztEm
\Þ]yi>uÎuÔU. pieÎ p]Þiv]dYvuh n]gxV>vuh kUTi ~ReÏ
TuÊi. aveyÙ}]h |EÏ]<uh avieT ptiv]yi nTÄuÎuÞ[.
avieT \Xvh tuTÆiy k]ÙÊ[ ek]TiEyÕuh Ar]Èuh m]zth

EdvxVÊil niÎuh EsSh `ÈHÓukL ar¿lÏfiÄR mutÙ]y
zpD]nM]>uh nTÊukeyÎ]f[ niþyic{i>uÎt[. 1062-]m]Þ[
ar¿lÏfiÄ>uh |o aTuÊ k]ÙÊu kIE<]ÆÙÏfiÄ>uh
anYh niÎuEp]vuky]l avR nTÊivÎi>uÎ aHÓukL kUTi
|EÏ]L EdvxVÊilniÎ]f[ nTÊi EÏ]>uÎt[. atu kUT]et
k]fic{iÄ]Èu kuruÏu nTÊivÎi>uÎ aHÓ[ avR vI<[c v>uÊu
ky]l atiEÏ]L ~Õu nTÊiv>uÎt[ ep>uEÎR mhgÙh vTÄuh
B]gh n]yRÄ>Ey]gÄ]>]f[. Ar]muXvm]y B>fin]šeÊ A
aHÓ[ A k>Ey]gÄ]R vše> Bhgiy]yiÈ]f[ nTÊiEÏ]>uÎt[.
|vieT v>uÎ E>]gikLÄuh mÕuh ek]TuÊuv>uÎ m>uÎ[ |o

zpEdsÊÙ}]et meÕÆuh \Þ]kuÎiÙ}. |o m>uÎieû Ep>riy]
vuÎvR |o zpEdsÊu teÎ A>umiÙ}. |tu pric{u k]fic{u Ep>u
Ec]dic{]Ùuh ti>uvi<]yieÙ m>uÎ[ `Îuh mÕumÙ}]et A>uh
pryuÎiÙ}. |o m>uÎinu annYx]D]>fm]y O>u viEsSmuÞ[.
aeteßÎ]l pc{ nirmuÔ A m>uÎ[ priec{TuÊ]l kurc{[ En>h
k<iyuEá]L atieû nirh nIÙm]kuh. pieÎ xVlpxmyh kUTi
k<iyuEá]L kTuh cuvÏ]kuh. pieÎ kurc{[ xmyh k<iyuEá]L
91
e`tiHYm]Ù
nÙ} kruÏ]kuh. pieÎ mÇy]kuh. OTuÄh nÙ} evÔyum]kuh. |o
viEsSh meÕÆuh meÕ]>u m>uÎinuh |Ù}EÙ}]. |o m>uÎu p]Ùil
|Tic{u pi<iÇi>iÄuÎtu s]ßiÄ]>N teÎ Evfh. `ÜiÙuh
atu pric{uek]Þu ecÎu s]ßiÄ]e> ~Ù[piÄuÎtinuÔ
cumtÙ |EÏ]<uh p]zth EtÏuk]>]y tÙÄ]Èu kuTuhbÄ]RÄu
teÎy]f[.
|vieT peÞ]>u viÿuEÑztmuÞ]yi>uÎuevÎuh at[

|TÄ]ÙÊu muHÐdIyR nsiÏic{u kšÇuevÎuh A viÿu
vizgHh avR `TuÊu ek]Þu Ep]yi kušÊiÙiÈukšÇuevÎuh
muáu prÇiÈuÞEÙ}]. A bihbh avR `vieTy]f[ kšÇ
etÎ[ ARÄuh niþymiÙ}]yi>uÎu. A vizgHh EÑztÊieû
|os]nEk]fiÙuÔ kušÊil kiTÄuÎueÞÎ[ aTuÊk]ÙÊ[
arivu kiÈuky]l O>u EÑzth pfik<iÏic{[ A bihbh
kUTieyTuÊu zptiæ nTÊiÄfemÎu niþyic{u EdsÄ]e>Ù}]
v>uh kUTi EÑzth |y{ieT pfik<iÏic{iÈuÞ[. `ÜiÙuh zptiæ
nTÊiÄ]N x]Dic{iÈiÙ}. A viÿu zptiæ kUTi nTÊic{]l A
EdsÊinu xVÙ[ph kUTi e`sV>Yh vRÍiÄuemÎuÔtinu xhsy
miÙ}. zsIviÿuBgv]N atinuh avRÄu xhgti nlkeÈ.
92
e`tiHYm]Ù
121. p]<UR ep>uhtZEÄ]vil - 2

zbiÈIS[ mÙb]ruk]>n]y O>u náU>iÄ[ O>u EjY]XYN
`<utieÄ]TuÊ j]tkÊil aEÌHÊinu muÏÊi>Þ]meÊ
vyÓil vÙiy zgHÏi<yuh O>u ds]vx]nm]ky]l atiÙDik
k]Ùh aEÌHh jIvic{i>iÄukyieÙ}Î[ `<utiyi>uÎu atin]l
muÏÊi>Þu vyÓ]yEÏ]L náU>iÄu vÙiy vic]>m]yi. `ÜiÙuh
EjY]XYM]R `<utieÄ]TuÄuÎ j]tkÆešÙ}]h s>iy]yi>iÄ]ri
Ù}EÙ}]. ciÙtu etÕiEÏ]k]rumuÞ[. atin]l "|o j]tkh zpxiÍ
EjY]XYnuh eedv¡num]y p]<UR kfiy]e>eÄ]Þ[ OÎu
p>iEs]DiÏiÄfh" `Îu vic]>ic{u náU>i j]tkvuh ek]Þu
p]<URÄu Ep]yi. náU>i kfiy]>ueT pTiÏu>yieÙÊiyt[ O>u
divxh pkEÙ n]Ùu mfi k<iÇtieû EsSm]yi>uÎu. \Ten
kfiy]e>ÄÞu viv>emÙ}]h prÇu. kfiy]R náU>iey kÞ
EÏ]L teÎ aEÌHÊieû muKÊ[ m>fÙÑfh p>ipURÉ m]yi
etšiÇi>uÎtin]l aEÌHh aÎuteÎ m>iÄuemÎuh aDikh
t]mxic{]l avieTÄiTÎuteÎ m>iEc{ÄuemÎuh Et]Îuky]l
kfiy]R "|Îu En>h eevkiyEÙ}]. j]tkh n]eš p>iEs]DiÄ]h.
|Îu `vieTeyÜiÙuh `<uÎÔi t]mxic{iÈu n]eš |EÆ]eÈ]h" `Îu
prÇu náU>i aEÏ]L teÎ avieT niÎuh Ep]yi.
aEÌHh Ene> ep>uhtZEÄ]viEÙÄ]fu Ep]yt[. aEÌHh

pu<yiÙrÆi kušiyuh x³Y]vànvuh k<ic{[ aáÙÊiEÙÄu
ecÎu. nTyil ecÎu sivdRsnh k<ic{u. aEÏ]E<Äuh m<
A>hBic{u. aÄ]ÙÊu ep>uhtZEÄ]vil EÑzth |TiÇu
ep]šiÇuh ekÈiEmc{il k<iÄ]et nneÇ]Ùic{um]fu kiTÎi>u
Ît[. nny]et nilÄ]N avieTeyÆuh aÙ[ph Ep]Ùuh ØÙ
muÞ]yi>uÎiÙ}. atu kÞEÏ]L náU>iÄu vše> mnü]pmuÞ]yi.
"neÙ}]>u sivEÑzth. |tiÆen an]œØitiyiÙ]yiEÏ]ytu
k¨h teÎ" `Îu vic]>ic{uek]Þ[ aEÌHh avieT aTuÄÙuÞ]
yi>uÎ O>u náU>iyueT |Ù}Êu ecÎ[ aÊ]<h k<ic{[ avieT
93
e`tiHYm]Ù
kiTÎu. `ÜiÙuh |o EÑztÊieû Øiti vic]>ic{iÈ[ aEÌHÊin[
\rÄh vÎiÙ}. náU>i vÙiy Dnikn]yi>uÎu. atin]l aEÌHh
|o EÑzth t]mxiy]et jIREÉ]Í]>fh k<ic{u nny]et
y]Äfh `Îu mnÓu ek]Þ[ tIRc{y]Äi. aEÏ]E<Äuh En>vuh
evšuÊu. \Ten náU>i `<uEÎÕu Ep]yi aáÙÄTvil ecÎu
kušiyuh nitYkRÐ]nuæ]nÆšuh k<ic{[ aáÙÊil ecÎ[ aÎuh
siven vàic{iÈu kfiy]>ueT aTuÄeÙÊi. náU>iey kÞEÏ]L
kfiy]R ~Õvuh vix[myic{u. aEÌHh tEÙ divxh >]ztiyil
ÊeÎ m>iÄuemÎuh pieÎyuh aEÆ]Èu ecÙ}uk \Þ]vukyieÙ}
Îum]yi>uÎu kfiy]R vic]>ic{i>uÎt[. atin]l kfiy]R
náU>iEy]T[ "|ÎeÙ |vieT niÎu `<uÎÔiytieû EsSh
ti>umnÓuek]Þ[ Èß] vÙiyt]y O>u pufYkRÐh ecy{ukyu
Þ]yEÙ}]; aetß]f[?" `Îu Ec]dic{u.
náU>i: w]N viEsSiec{]Îuh ecy{ukyuÞ]yiÙ}. |vieT

niÎu Ep]yiÈ[ pu<yiÙrÆi kušic{u x³Y]vànvuh EÑztÊil
kyri sivdRsnvuh k<ic{tieû EsSh O>u náU>iyueT |Ù}Êu
ecÎu aÊ]<vuh k<ic{[ avieT kiTÎu. |Îu En>eÊ `fIÕu
kušiyuh nitYkRÐvuh sivdRsnvuh k<ic{[ |EÆ]È[ Ep]>ikyuh
ecy[tu. aÙ}]etey]ÎumuÞ]yiÙ}.
kfiy]R: |tuek]Þu mtiy]yiÙ}. EdHh ek]ÞeÙ}Üil

mnÓu ek]eÞÜiÙuh |ÎeÙ vÙiyt]y O>u pufYkRÐh
ecy[ti>iÄfh.
náU>i: mnÓu ek]Þu O>u k]>Yh |ÎeÙ ecy{ukyuÞ]yi.

aeteßÎu pry]h. |vieTyuÔ ep>uhtZEÄ]vil EÑzth
|TiÇu ep]šiÇu nneÇ]Ùic{u kiTÄuÎtu kÞiÈ[ `niÄu
duÓHm]y xÜTmuÞ]yi. >]ztiyil kiTÎiÈ[ `niÄ[ |o vic]>h
ek]Þ[ \rÄhvÎiÙ}. atin]l t]mxiy]et |o EÑzth
jIREÉ]Í]>fh ecy{iEc{Ä]emÎu w]N mnÓu ek]Þu tIRc{
eÏTuÊi. atinu EvÞuÎ xVÊ[ `niÄ[ |osV>N \Þ]Äi
ÊÎiÈuÞ[. `niÄet]>u ax]ÍYm]y k]>Ym]yi Et]ÎuÎiÙ}.
94
e`tiHYm]Ù
kfiy]R: mti. D]>]šm]yi. aviETÄu j]tkem<utiÊÎ
EjY]XYN OÈuh niÓ]>nÙ}. aviTuÎ[ |ÎeÙ m>iEÄÞt]yi>uÎu.
sivdRsnh k<iÄ]N xhgtiy]vukyuh sivEÑzth pfiyiÄ]
emÎu niþyiÄukyuh ecy[ttuek]Þ]f[ |ÎeÙ m>iÄ]Çt[.
niþyic{iÈuÔtu Ep]eÙ A EÑzth pfi \Ten nTÊic{]l nUru
vyÓu ve> aviETÄu m>fh \Þ]kieÙ}ÎuÔ k]>Yh niþym]f[.
|ni j]tkh p>iEs]DiÄyuh mÕuh EvfemÎiÙ}.
kfiy]>ueT |o v]Äu EkÈEÏ]L náU>iÄu vše>

xEß]SmuÞ]yi. p]<UR kfiy]e>Äuric{[ aEÌHÊinu nÙ}
visV]xmuÞ]yi>uÎtin]l pieÎ OÈuh xhsyiÄ]et kfiy]
E>]T[ y]ztyuh prÇu xVEdsEÊÄu Ep]vukyuh aDikh
t]mxiy]et EÑzth pfiÄu EvÞuÎ pfvuh ek]Þu vIÞuh
p]<Ue>Êi EÑzth pfi Bhgiy]yi nTÊiÄukyuh ecy[tu.
kfÄinu xVÙ[ph vYtY]xmueÞÜiÙuh aEÌHh p]<UR ep>uh
tZEÄ]vil EÑzth pfiyic{t[ eevÄÊu ep>uhtZEÄ]vil
EÑztÊieû m]tZkyiÙ]f[. A EÑzth pieÎyuh k]Ù]ß>
Êil \o>]šNm]R jIREÉ]Í]>fh ecy{ic{iÈuÞ]yi>iÄ]h.
~ÜiÙuh m]tZk m]ÕiyiÈiÙ}. |EÏ]<uh at[ eevÄÊu ep>uh
tZEÄ]vil EÑztÊieû m]tZkyilÊeÎy]f[ |>iÄuÎt[. A
m]tZkyil A aáÙh pfik<iÏic{ náU>i m>ic{t[ nUru vÓu
tikÇtilÏieÎy]fEzt.
95
e`tiHYm]Ù
122. etEÄTÊu kuTuhbÄ]R

|EÏ]L eevÄh t]ÙUÄil kTuÊu>uÊi EdsÊ[
'etEÄTÊ[' `Îu zpxiÍm]yi>iÄuÎ n]yR kuTuhbh pÞ[
Ek]<iEÄ]È[ x]mUti>iEÄ]viÙkÊieû xmIpÊ]yi>uÎu. A
kuTuhbÄ]RÄu x]mUti>iÏ]Tutáu>]N "pfiÄR" `Î Ø]n
EÏ>uh klÏic{u ek]TuÊi>uÎu. atin]l A kuTuhbÄ]e> `Ù}]
v>uh etEÄTÊu pfiÄR `Î]fu prÇVÎi>uÎt[. atu m]zt
mÙ}, x]mUti>iÏ]Tu táu>]N teû Exn]n]ykØ]nvuh mUÏu
mur¿[ A kuTuhbÄ]RÄuteÎ ek]TuÊi>uÎu. aÄ]ÙÊ[
x]mUti>iÏ]Tuh ti>uvit]hkUR, ek]c{i mutÙ]y >]jYÆšieÙ
>]j]ÄM]>uh tÐil kUeTÄUeT yuÍÆšuÞ]vuk x]D]>fm]yi
>uÎuvEÙ}]. aÆenyuÞ]kuÎ yuÍÆšil eexnik>ueT eek,
k]l mutÙ]y avyvÆLÄuh mRÐØÙÆLÄum[ n]QikLÄuh
mÕuh ciÙEÏ]L ciÙ EkTup]TukL pÕukyuh sztuÄšueT ABic]>
zpEy]gÆL ek]Þu EdHÊinu AkÏ]eT axV]ØYh xhBviÄu
kyuh ecy[ti>uÎu. aÆeney]eÄ \Þ]kuÎ xmyÆšil
ti>uÐiyuh cikiXkšuh mzßv]dÆšuh mÕuh ecy[tuh A eexnik
M]e> xVØ>]ÄiÊIRÄuÎtinušš cumtÙyuh Exn]n]yknu
Þ]yi>uÎu. atin]l etEÄTÊ[ kuTuhbÄ]R ti>uÐuh s>I>
s]x[ztvuh eevdYvuh mzßv]dvuh mÕuh yœ]Ey]gYh xá]di
c{i>uÎu. Ek]viÙkÊu táu>]Èim]RÄuh ciÙEÏ]L vÙ} xuKEÄTu
kšuh \Þ]EyÄ]mEÙ}]. aÆenyuÞ]kuÎ k]ÙÆšil n]Qikšuh
mÕuh p>iEs]Dic{u ti>uÐiyuh cikiXic{uh ave> xuKeÏTuÊuÎ
tinu pu>uSNm]>]yi>iÄuÎtiEnÄ]L nÙ}t[ x[ztIkš]yi>iÄuÎ
t]fEÙ}] `Îu vic]>ic{[ x]mUti>iÏ]Tu táu>]N zpEtYkh
kÙ[pic{iÈ]f[ etEÄTÊu kuTuhbÊieÙ x[ztIjnÆšuh ti>uÐuh
cikiXyuh mÕuh yœ]Ey]gYh vsm]Äiyi>uÎt[.
|o kuTuhbÊieÙ pu>uSNm]e> x]mUti>iÏ]Tu táu>]N

ek]c{utáu>]ÄNm]e> AEy]DnvidY aBYxiÏiÄuÎtinuh
96
e`tiHYm]Ù
niymic{i>uÎu. atin]l k]ÙzkEmf avRÄu >]jgu>u `ÎuÔ
Ø]nvuh xiÍic{u.
|o etEÄTÊu kuTuhbÊieû O>u s]K ep]Î]ni

Ê]ÙUÄil A<uv]EW>i mnyueT xmIpmuÞ]yi>uÎu. avR
tzá]ÄšueT AzsitM]>ueT niÙyiÙ]f[ avieT t]mxic{i>uÎt[.
azpk]>h teÎ |vR x]mUti>iÏ]ÈieÙ Exn]n]ykeû O>u
s]K]kuTuhbÄ]>]fEÙ}] `Îu vic]>ic{[ |ve>Äuric{u tzá]Ä
LÄuh vše> Ad>vuh bHum]nvumUÞ]yi>uÎu.
tzá]ÄLÄu ti>uvit]hkUrilEc{RÎ EcRÊÙÊ]ÙUÄil

"EvEš]RvÈh" `Î EdsÊ[ O>u EÑztmuÞEÙ}]. A EÑzth vk
y]yi vše> vüuvkkšuÞ]yi>uÎu. A EdvxVh vk k]>YÆ
šEnVSiÄuÎtinu ek]Ù}h n]nUr]m]Þ[ aÇUr]m]Þ[ AyiT¿[
tzá]ÄL A EdsÊu (EvEš]RvÈÊ[) zpxiÍNm]>uh zpbÙM]>u
m]yi>uÎ Et]fiÄTv['EmEn]M]e> ~lpic{i>uÎu. avR kosÙ
Êil EdvxVh vk vüuÄešÙ}]h av>ueT Ep>iÙ]ÄiÊIRÊu.
tzá]ÄL A viv>mriÇu Et]fiÄTvu EmEn]M]e> EdvxV
k]>Yvic]>]Dik]>Êil niÎu m]Õukyuh avRÄu pk>h
etEÄTeÊ s]K]kuTuhbÊieÙ O>hgm]y >]mÏfiÄe> niymi
Äukyuh ecy[tu. aÄ]ÙÊ[ A s]K] kuTuhbÊil >]m
ÏfiÄ>uh B]giEnyiniy]y p]Rv{ti `Î epFkuÈiyuh m]ztEm
\Þ]yi>uÎuÔU. ave> >Þu Epe>yuh tzá]ÄL EvEš]RvÈÊu
ek]ÞuEp]yi avieT O>u ØÙh ek]TuÊu t]mxiÏiÄukyuh
ecy[tu. av>ueT t]mxh avieT \rÏiÄfemÎu vic]>ic{]f[
tzá]ÄL |zpk]>h ecy[tt[.
tzá]ÄL |zpk]>emÙ}]h ecy[tt[ Et]fiÄTvu

EmEn]M]RÄu OÈuh >xic{ieÙ}ÎuÔtu pryfemÎiÙ}EÙ}]. `ÜiÙuh
avR A viE>]Dh purÊu k]fiÄ]et tzá]ÄšueT aTuÄl
vše> B¬Y]d>ÆEš]Tu kUTiy]f[ ep>um]riyt[. tzá]ÄLÄ[
ti>iekEÏ]k]r]yEÏ]L Et]fiÄTvu EmEn]M]R teÎ Et]fiyuh
Et]fiÄ]e>yuh cÈh ekÈi kTvil H]j>]ÄieÄ]TuÊu.
97
e`tiHYm]Ù
suÍ]«]v]y tzá]ÄL du¨M]>]y A EmEn]M]>ueT duRvic]>
em]Îuh ariy]et p>iv]>xEmth A Et]fiyilÊeÎ kyri
y]zty]yi. EmEn]Nm]>uh meÕ]>u Et]fiyil kyri anuy]zt
y]yi piÎ]eÙ Ep]yi. Et]fikL Eván]Èu k]yÙieû nTuvi
eÙÊiyEÏ]L En>h ~kEdsh p]ti>]v]yi. aEÏ]L a³k]>h
ek]Þu y]et]Îuh k]f]N vy{]etyumi>uÎu. A xmyÊu
tzá]Äšuh mÕuh kyriyi>uÎ Et]fiyieÙ Et]fiÄ]R EmEn]M]R
muáu cÈh ekÈiyi>uÎ zpk]>h Et]fi avieT cviÈi muÄi.
atiÙuÞ]yi>uÎve>eyÙ}]h evÔÊiÙ]ÄIÈu EmEn]M] E>]Tu
kUTi xxuKh xVØ]nÆšil mTÆieyÊi. tzá]Äšuh mÕuh
k]yÙieÙ \ÏuevÔh kuTic{u m>ic{i>iÄuemÎ]yi>uÎu EmEn]M]
>ueTyuh mÕuh visV]xh. `ÜiÙuh xdVZÊnuh |osV>B¬num]
yi>uÎ tzá]ÄLÄuh kUÈuk]RÄuh vÙiy ApeÊ]Îuh xhBvi
c{iÙ}. avR kyriyi>uÎ Et]fi muÄiy ØÙÊ[ aDikh t]<[c
yuÞ]yi>uÎiÙ}, avieT mfl vÎukUTiyi>uÎtin]l avRÄ[
a>Ey]šh m]ztEm evÔmuÞ]yi>uÎuÔU. EmEn]M]>uh mÕuh
ep]¿šÇyuTen `vieTEy] Ep]kuÎtin]yi atiEÙ O>u
Et]fiÄ]R vÎu. A Et]fiyil višÄumuÞ]yi>uÎu. A
evšic{h kÞEÏ]L tzá]ÄšueT BZtYNm]R "aEy{]! Et]fiÄ]E>!
niÆL xdyh wÆeš >ÑiÄEf, niÆL >Ñic{ieÙ}Üil wÆL
|o \ÏuevÔh kuTic{u m>ic{u Ep]kuh, wÆšueT Et]fi muÆi
EÏ]ytin]l wÆL |o ApÊiÙkeÏÈi>iÄuky]Ef" `Îu
višic{u prÇu. atu EkÈ[ A Et]fiÄ]RÄu mnÓÙiyuky]l
avR aTuÊu ecÎu tzá]Äešyuh mÕuh A Et]fiyilÄyÕi
k]yÙieû ki<EÄÄ>yil |rÄi viÈu. A Et]fiÄ]>EÏ]L
teÎ avRÄu Ep]k]nuÞ]yi>uÎ ØÙEÊÄu Ep]vukyuh
ecy[tu. aEÏ]E<Äuh niÙ]vuetšiÇu tuTÆuky]l tzá]ÄL
p>iv]>ÆEš]Tu kUTi vTEÄ]Èu nTÎu tutÆi. En>h evšuÊ
EÏ]L v<iyil evc{u tzá]Äeš p>icitM]>]y ciÙR keÞÊu
kyuh avR aEÌHeÊ p>iv]>xEmth Ñfic{uek]Þu Ep]yi
yœ]Ey]gYh xlÄ>iÄukyuh kušiyuh BÑfvuh mÕuh k<iÏic{u
v]HnÆšiÙ]Äi xVEdseÊÊiÄukyuh ecy[tu.
98
e`tiHYm]Ù
tzá]Äešyuh mÕuh evÔÊilc{]Tic{iÈ[ xVEdseÊÊi
t]mxic{i>uÎ[ Et]fiÄTvuEmEn]M]R xVlpdivxh k<iÇEÏ]L
etEÄTÊu >]mÏfiÄe>yuh aEÌHÊieû anßi>vš]y epF
kuÈiEyyuh O]E>] viDÊil kuEreÒ \pzdvic{utuTÆi. A \pzdvh
zkEmf duÓHm]yiÊIRÎEÏ]L >]mÏfiÄR, "|t[ anYEdsm]f[,
|vieT t]nuh |o epFkuÈiyuh m]ztEmyuÔU. tniÄu b³uÄ
š]yi |vieT A>umiÙ}. |o EmEn]Nm]R zpbÙM]>um]f[. |o
Øitiyil |vE>]Tu kyRÄ]N pureÏÈ]l abÍm]yiÊI>uh.
vÙ}viDvuh |vieTniÎuh Ep]vukteÎy]f[ nÙ}t[” `Îu mnÓu
ek]Þ[ AEÙ]c{ic{u tIRc{eÏTuÊIÈ[ aEÌHh v]xØÙÊuniÎ[
|rÆiEÏ]yi O>u Et]fiÄ]>en višic{u tniÄ[ aÎ[ aümic{u
pÊupzßÞ[ n]<ik evšuÏ]nuÔEÏ]L k]yÙieû ki<EÄÄ>
ve> Ep]kfemÎuh atinu A xmyÊ[ O>u Et]fi kTvil
ek]Þuv>femÎuh xVk]>Ym]yi prÇ[ cÈh ekÈukyuh atin[
avN prÇ kUÙi ek]TuÄ]emÎu xÐtiÄukyuh ecy[tu. A
Et]fiÄ]>N avEn]Tu prÇi>uÎ xmyÊu Et]fi kTvil
ek]Þu vÎu. \Ten >]mÏfikR teû B]giEnyiEy]TukUTi
gU™m]yiEÏ]yi A Et]fiyilÄyri k]yÙieû ki<EÄÄ>yil
|rÆukyuh Et]fiÄ]>nu prÇi>uÎ kUÙi ek]TuÊ[ aven
ay¿ukyuh ecy[ttieû EsSh avieTniÎu m]ri O>u ØÙÊu
xVÙ[pxmymi>uÎu.
aEÏ]E<Äuh En>h evšuÊu tuTÆuky]l >]mÏfiÄR

teû anß>vEš]TukUTi Ep]yi, aÄ]ÙÊu n]Tuv]<[cyuÞ]
yi>uÎ vTÄuhkUR >]j]vienÄÞu t]n]>]efÎuh avieT ecÎu
EcRÎtieû k]>femeßÎuh avieT ariyic{u. teÎ s>fh
zp]pic{i>iÄuÎt[ x]mUti>i >]j]vieû Exn]n]yktVvuh gu>u
Ø]nvumuÔ etEÄTÊu pfiÄ>]efÎ>iÇEÏ]L vTÄuhkUR
>]j]v[ vše> xEß]SiÄukyuh ave> avieT x]d>h xVIk>iÄu
kyuh xuKm]kuh vÉh O>u ØÙÊu t]mxiÏiÄukyuh ecy[tu.
tzá]Äš]l niyu¬n]yi>uÎ >]mÏfiÄR B]giEnyiEy]Tu

kUTi A diÄu viÈuEp]yi `ÎriÇEÏ]L Et]fiÄTvu
99
e`tiHYm]Ù
EmEn]M]RÄu vše> xEß]Sm]yi. `ÜiÙuh aDikh t]mxiy]et
av>ueT kuTuhbÊil b]Ùm>fÆL, duRÐ>fÆL, mH]E>]g
pIQkL mutÙ]y O]E>] ApÊukL kÞutuTÆi. aEÏ]L avR
atieû k>fmriyuÎtin]yi zps[nh evy[pic{u En]ÄiÄuyuh
|vy[eÄÙ}]h k]>fh O>u mH]zb]ªfeû s]pm]efÎu zps[n
Ä]>N viDiÄukyuh ecy[tu.
mH]zb]ªfeû s]pemÎu EkÈEÏ]LÊeÎ A mH]

zb]ªfN tzá]ÄL teÎy]efÎu mnÓuek]Þu tIRc{eÏTu
ÊIÈ[ EmEn]Nm]R tzá]Äeš xEß]SiÏiÄuÎtin]yi amUÙY
Æš]y aEnkh k]<[czdvYÆšuh ek]Þ[ A<uv]EW>i mn¿
eÙÊi avieTyuÞ]yi>uÎ O>u náU>iEy]Tu prÇ[ Et]fiÄTv[
EmEn]Nm]R k]f]N vÎi>iÄuÎu `Îu tzá]ÄšueT aTuÄl
ariyic{u. atu EkÈiÈ[ tzá]ÄL "Et]fiÄTvuEmEn]M]R |niyu
muEÞ]? av>ueTey]eÄ kœ k<iÇi>iÄuemÎ]fEÙ}] w]N
vic]>ic{i>uÎt[" `Îu prÇtÙ}]et avRÄ[ k]f]N xok>Yh
ek]TuÄukEy] av>ueT k]<[czdvYÆL xVIk>iÄukEy]
ecy[tiÙ}. atin]l EmEn]M]R |¢]BhgEÊ]TukUTi mTÆiEÏ]vu
kyuh pieÎ aDikh t]mxiy]etteÎ av>ueT kuTuhbh
n]m]vEsSm]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
etEÄTÊu >]mÏfiÄ>uh B]giEnyiyuh vTÄuhkUR >]j]vu

ek]TuÊ ØÙÊ[ ~t]nuh divxÆL t]mxic{tieû EsSh
>]j]vu teû Exn]n]ykn]y mÆ]ÈupfiÄ>ueT kI<il >]m
ÏfiÄe> \pExn]n]ykn]Äi niymiÄukyuh avRÄu t]mxi
ÄuÎtinu vTÄuhkUriÙuLeÏÈ kTuÊu>uÊi EdsÊu av>ueT
Ep>ilÊeÎ O>u gZHmuÞ]Äic{[ atuh avRÄ[ nitYvZÊi
xuKm]yi k<iy]N tÄvÉh vüuvkkšuh ek]TuÊu. Ek]u s]K kTuÊu>uÊi
yiÙuÞ]yiÊIRÎRÎt[ |Æeny]f[. atu kTuÊu>uÊiyiÙ]
yiÈuh atieû 'etEÄTeÊÎuÔ n]mEDyh avR m]ÕiyiÙ}.
kTuÊu>uÊiyil Øi>t]mxm]Äiytieû EsSh >]mÏfiÄ>ueT
B]giEnyiy]yi>uÎ 'p]Rv{ti `Î A epFkuÈiÄu Ey]gYn]y
100
e`tiHYm]Ù
O>u pu>uSN BRÊ]v]yiÊI>ukyuh A dátim]RÄ[ x[ztIkš]
yiÈuh pu>uSNm]>]yiÈuh D]>]šh xß]nÆšuÞ]vukyuh ecy[tu.
anß>h ~t]nuh st]éÆL k<iÇEÏ]L x]mUti>i

Ï]ÈieÙ >]jY]Dik]>h zbiÈISuk>uh vTÄuhkUR >]j]vieû
>]jY]Dik]>h ti>uvit]hkUR >]j]vuh piTiec{TuÄuky]l A >Þu
>]j]ÄNm]RÄuh >]jY]Dik]>h |Ù}]ety]yi. aEÏ]L etEÄTÊu
kuTuhbÄ]RÄ[ \EdY]gxhb³m]yuh mÕumuÞ]yi>uÎ Ø]nm]n
Æšuh Ep]yi. `ÜiÙuh avR kuÙvidYkš]yi k>utiyi>uÎ
n]Qip>iEs]Dn, ti>uÐ[, cikiX, mzßv]dh mutÙ]y vidYkL
x[ztIkšuh pu>uSNm]>uh yœ]zkmh pieÎyuh aBYxic{uek]Þu
teÎyi>uÎu. atin]l A kuTuhbÊil pÙ k]ÙÆš]yi
aBYüvidYM]>uh atizpxiÍM]>um]yi aEnkh x[ztIpu>uS M]R
jIvic{i>uÎu. ave> `Ù}]ve>yuh kuric{u zpEtYkh zpEtYkh
viv>iÄuÎ k]>Yh duS[k>m]ky]l atin]yi \dYmiÄuÎiÙ}.
ek]Ù}h Ayi>]m]ÞiniÏurh jIvic{i>uÎ "EksvNn]yR" `Î
mH]enÄuric{u m]zth cu>uÄÊil ciÙetÙ}]h zpü]vic{u
ek]ÔuÎu.
EksvNn]y>ueT jnnh ek]Ù}h 1009-]m]Þu kRÄiTk

m]xÊil asVti nÑztÊiÙ]yi>uÎu. aEÌHÊieû aÐ
"nÆuaÐ"' `Îu zpxiÍy]yi>uÎ viduSiyuh a¢N "kuÎ
ÏÔil pUvÊukuEÎl" `Îu zpxiÍm]yi>uÎ kuTuhbÊieÙ
O>hgm]yi>uÎ |TiEc{ÎN n]y>um]yi>uÎu. EksvNn]yRÄu
kuWun]yR `Îu pryeÏÈi>uÎ >]mNn]yR èÎ]>u EjYænuh
ek]c{upiÔ `Îu pryeÏÈi>uÎ n]>]yfNn]yR èÎ]>
nujnuh `Ù}]v>iÙuh |šyt]yiÈ[ p]Rv{tiyÐ èÎ]>u xEH]d>i
yumuÞ]yi>uÎu. A xEH]d>i \Þ]yi ~kEdsh Oátu m]xm]y
EÏ]L av>ueT m]t]v[ k]ÙDRÐeÊ zp]pic{u. anß>h A
kuÈikšueT xh>Ñfvuh p>ic>fvuh b]ÙYvidY]BY]xvuemÙ}]h
nTÊi vÎt[ av>ueT m]t]mHiy]yi>uÎ p]Rv{tiyÐy]yi>uÎu.
p]Rv{tiyÐ¿[ |veyÙ}]h kUTi niRv{HiÄuÎ k]>Yh duS[k>m]yi
ÊI>uky]l avR |o kuÈikeš aÑ>]BY]xh ecy{iÄuÎti
101
e`tiHYm]Ù
n]yi "cU>Ä]Èu Eg]viàN n]yR" èÎ]>]ešÄUTi niymic{u.
`ÜiÙuh kuÙvidYkš]y n]Qip>iEs]Dn, mRÐ cikiX, ti>uÐ[
mutÙ]yveyÙ}]h A kuÈikeš sIÙiÏic{uek]Þi>uÎt[ p]Rv{ti
yÐ teÎy]yi>uÎu.
aÄ]ÙÊu kuTuhbk]>YÆšEnVSiÄuÎtin[ avieT zp]yh

tikÇv>uh EsSiyumuÔv>um]yi Ever A>umiÙ}]yi>uÎu.
atin]l atuh p]Rv{tiyÐ teÎ vHic{uek]Þi>uÎu. aÆen
kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L p]Rv{tiyÐey zp]yDikYh nimiÊmuÔ
ÑIfh b]Dic{u tuTÆi. aEÏ]L EmlÏrÇ k]>YÆešÙ}]h kUTi
vHiÄuÎtin[ av>]l x]DYmÙ}]t]yi. atin]Ùnß>vR teû
doHiztM]e> ti>uÐu mutÙ]yv aBYxiÏiÄuÎtinu tÙEy]Ù
Ïráil ti>umÚÊil kuÏnÉ]vi `Îu zpxiÍn]yi>uÎ p>Eds
zb]ªfenÄUTi niymic{u. aEÌHh n]Qip>iEs]DnyiÙuh
ti>uÐiÙuh mÕuh atixmRËn]yi>uÎu. `ÜiÙuh teû trv]Èu
p]>á>Yzkmh etÕiEÏ]k>utEÙ}] `Îu vic]>ic{[ p]Rv{tiyÐ
s>iy]yi EmlEn]Èvuh nTÊiyi>uÎu. p]Rv{tiyÐ teû doHizt
M]>ueT pÚnk]>YÊil m]ztmÙ} mnÓuevc{i>uÎt[. av>ueT
xEH]d>iy]yi>uÎ epFkuÈiyueT aBY]xk]>YÊiÙuh s>iy]yi
zsÍic{i>uÎu. atin]l A epFkuÈiyuh ti>uÐ[, n]Qip>iEs]Dn,
mRÐ cikiX mutÙ]yvyil atixmRËy]yiÊIRÎu. `ÜiÙuh
A b]ÙikyueT mUÊ xEH]d>n]yi>uÎ >]mN (kuWu) n]yR
trv]Èuvk kZSiÄ]>YÆšiÙuh mÕuh ~ReÏÈi>uÎtin]l aEÌH
Êinuh mUÎ]mn]y n]>]yfNn]yR (ek]c{upiÔ) mUÊ EjYæen
xH]yic{uek]Þi>uÎtin]l aEÌHÊinuh kuTuhb p]>á>Y
zpk]>muÔ ti>uÐ[, mRÐcikiX mutÙ]yvyil p>ipURÉ ¡]nh
xá]diÄ]N k<iÇiÙ}. `Î]l EksvNn]yRÄu EjYæeûyuh
anujeûyuh xH]ymuÞ]yi>uÎtin]l |t>kZtY ÆšieÙ]Îuh
~ReÏETÞt]yi vÎiÙ}. atin]l aEÌHh kuTuhbp]>á>Y
zpk]>muÔ n]Qis]x[zth, mRÐ cikiX, ti>uÐu mutÙ]yveyÙ}]h
yœ]zkmh xzsÍh pÚic{uek]Þi>iÄukyuh k]ÙzkEmf avyi
eÙÙ}]h atixmËn]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
102
e`tiHYm]Ù
aÆenyi>uÎ k]ÙÊ[ O>u divxh kuÏnÉ]vi teû
B]>Y]puzt]dikšueT kusÙmEnVSiÄuÎtin]yi tÙEy]ÙÏrái
ÙuÔ mÚÊiEÙ¿u Ep]yi>uÎu. aEÌHh mÚÊieÙÊiyEÏ]L
aEÌHÊieû puztNm]e>Ù}]v>uh Eb]D>Hit>]yi avieTÄiTÄu
Îtu kÞiÈ[ atieû k]>femß]efÎu Ec]dic{u. aEÏ]L mÚÊi
ÙuÞ]yi>uÎ x[ztIkL, "avR k]>fvs]l tÐil sf[Ú
kUTukyuh p>x[p>h aTiÄukyuh `Ù}]v>uh Eb]Dh ekÈu
vI<ukyuh ecy[tu `ÎÙ}]et OÎuh ariÇukUT]" `Îu prÇu.
\Ten kuÏnÉ]vi A puztM]>ueT aTuÄlec{Îu teû purhk]l
ek]Þ[ `Ù}]vRÄuh O]E>] tÈuvc{u ek]TuÊu. tlÑfh
avReÄÙ}]v!Äuh Eb]Dh vI<ukyuh `Ù}]v>uh `<uEÎÕu
nilÄukyuh ecy[tu. aEÏ]L kuÏnÉ]vi "niÆL |zt buÍiyi
Ù}]Êv>]yiEÏ]yEÙ}]. sztuÄL vÎu En>iÈ]l aEÏ]L zpEy]gi
EÄÞuÎtin]yi w]N niÆeš pÚiÏic{ vidY niÆL tÐil
ÊeÎy]fEÙ}] zpEy]gic{u tuTÆiyi>iÄuÎt[. |tu mH] k¨h
teÎ. |ni O>iÄÙuh |Æen ecy{>ut[." `Îuh mÕuh \pEdsic{iÈu
xVßm]yi avieTyuÞ]yi>uÎ amUÙYÆš]y zgÖÆešÙ}]h
ekÈieyTuÊu ek]Þ[ aEÏ]LÊeÎ kTuÊu>uÊiÄu mTÆi
EÏ]yi. atilÏieÎ O>iÄÙuh aEÌHh tÙEy]ÙÏráiEÙÄu
Ep]yiÈiÙ}. Øi>v]xh kTuÊu>uÊiyilÊeÎy]Äi.
aÆen ~t]nuh k]Ùh k<iÇtieû EsSh O>u divxh

kuÏnÉ]vi teû zgÖÆešÙ}emTuÊuek]Þ[ avieTyuÔ
gfptiEÑztÊieû nTyilec{Îu niÎu ek]Þ[ teû siSY>]yi
etEÄTÊuÞ]yi>uÎve>eyÙ}]h avieT višic{u v>uÊIÈ[, "|o
gfptiey p>Edvty]yi vic]>ic{u ek]Ôfh" `Îu pryukyuh
`Ù}[Ù]ve>yuh si>Óil eek vc{[ zpEtYkh zpEtYkh anuzgHi
Äukyuh teû zgÖÆešÙ}]h EksvN n]y>ueT eekyil
ek]TuÄukyuh ecy[tiÈ[ aEÌHh avieT niÎ[ |rÆiEÏ]yi.
pieÎ aEÌHeÊ k]f]enÎÙ}, aEÌHÊieû kœeyeßÜiÙuh
EkLÄ]N Ep]Ùuh ARÄuh x]Dic{iÈiÙ}.
103
e`tiHYm]Ù
anß>h aDikh k]Ùh k<iyuÎtinu muáuteÎ
etEÄTÊu kuTuhbÊieÙ n]yikyuh xoB]gYvtiyuh viduSi
yum]yi>uÎ p]Rv{tiyÐ c>mgtiey zp]pic{u. pieÎ av>ueT
doHiztNm]>]y mUÎu pu>uSNm]>uh av>ueT xEH]d>iy]y O>u
x[ztIyuh m]ztEm A kuTuhbÊiÙuÞ]yi>uÎuÔU. A x[ztIyueT
Ep>uh p]Rv{tiyÐeyÎu teÎy]yi>uÎu. gZHkZtYÆešÙ}]h
niRv{HiÄuÎtin[ A O>u x[ztIeyeÄ]Þu mtiy]k]et v>ik
y]l pu>uSM]>il mUÊy]š]y >]mNn]yR jtim>Y]dzpk]>h O>u
x[ztIey viv]Hh ecy[tu. A x[ztIEyyuh teû gZHÊil
ek]ÞuvÎu t]mxiÏiÄ]emÎu vic]>ic{]f[ aEÌHmÆen
ecy[tt[. `ÜiÙuh A vic]>h PÙic{iÙ}. A x[ztIÄu xVgZHh
viÈu BRÊZgZHÊilEÏ]yi t]mxiÄ]N xok>YmiÙ}]yi>uÎu.
atin]l pieÎ >Þ]mn]yi>uÎ EksvNn]y>uh O>u vic]Hh
ecy[tu. atin]yi et>eÇTuÄeÏÈ yuvti mušÄušÊu
evEÆ]Ùi vTEÄvIÈil ÙÑ[miyÐy]yi>uÎu. viv]H]nß>h A
x[ztI miÄEÏ]<uh BRtZgZHÊilÊeÎy]f[ t]mxic{i>uÎt[.
ciÙEÏ]L m]ztEm xVgZHÊilec{Îu t]mxic{i>uÎuÔU.
EksvNn]yR xB]>Yn]yiÊIRÎtieû EsSvuh kuTuhb

p]>á>Yzpk]>muÔ vidYkšil d]R™Yvuh eevdg[ÍYvuh vRÍiÏi
ÄuÎtin]yi p>izsmic{uek]ÞuteÎyi>uÎu. gu>un]œn] yi>uÎ
kuÏnÉ]vi xdyh ek]TuÊ zgÖÆšueT xH]yh ek]Þ[
aEÌHh k]ÙzkEmf AyuREv{d cikiX, mzßv]dh mutÙ]yv
yiÙuh atixmRœn]yiÊIÎu.
aÆenyi>uÎEÏ]L O>u divxh >]ztiyil EksvNn]yR

aÊ]<mUfuh k<ic{u B]>Y]gZHÊiEÙÄu pureÏÈt[. aÄ]ÙÊu
EksvNn]yRÄ[ |>upÊi>ÞuvyÓu m]ztEm zp]ymuÞ]yi>u
ÎuÔU. aEÌHÊieû gZHÊil niÎu B]>YyueT gZHÊiEÙÄ[
aW]ru n]<ik dU>muÞ]yi>uÎu. `ÜiÙuh Ec]>ÊišÏieû s¬i
ek]Þ]f[ aEÌHh tnic{u pureÏÈt[. aEÌHÊinu xH]yÊin[
aEÌHÊieû eekyil O>u muc{]F (mUÎu c]F nIšmuÔ) cU>l
vTi m]ztEm \Þ]yi>uÎuÔu. kTuÊu>uÊiÄuh mušÄušÊinuh
104
e`tiHYm]Ù
mEÍY ek]c{]ÙuhmUT[ èÎ]>u ØÙmuÞEÙ}]. aviTh aÄ]ÙÊu
vÙiy vnzpEdsm]yi>uÎu. EksvNn]yR A ØÙeÊÊiy
EÏ]L puÙy>]yiÈuh pry>]yiÈuh ~kEdsh arupEt]šh AšukL
vÎu aEÌHeÊ všÇu. aEÏ]L av>ueT \EÌsh EdEH]p
zdvvuh apH>fvum]efÎ[ mnÓiÙ]vuky]l EksvNn]yR O>u
kUxÙUh kUT]et teû ky{iÙiÞ]yi>uÎ cU>lvTiyuh ek]Þ[
avE>]Tu En>iÈu. avR tÐiÙuÔ A Ep]>]Èh ~kEdsh k]l
n]<ik m]ztEm \Þ]yuÔU. aEÏ]E<Äuh A azkmikešÙ}]h niÙh
ptic{u. `ÎiÈuh EksvNn]yR xVÙ[ph ÑIfiÄukEy] viyRÄu
kEy] ecy[tiÙ}. aEÌHmuTen B]>Y]gZHÊiEÙÄu Ep]yi.
EksvN n]y>ueT gu>u muEKnyuÔ aBYxnh k<iÇiÈu[ |tu[
AdYeÊ zpEy]gm]yi>uÎu. atin]l |tu[ a>EÆÕm]yi>uÎu
`Îu teÎ pry]h. piEÕ divxh k]ÙÊu EksvN n]yR
mTÆivÎEÏ]<uh A azkmikešÙ}]h A ØÙÊuteÎ
kiTÄuÎuÞ]yi>uÎu. aEÌHh ave>eyÙ}]h piTiec{<uEÎÙ[pic{u
tEÙ]Ti xVØ>]Äiytieû EsSh avE>]Tu t]N |Î]ešÎuh
teû Øiti |Î zpk]>m]efÎuh EmÙ]l Ae>yuh \pzdvi
Ä>uetÎuh teû v]Äien vkv¿]et |niyuh azkmh
zpvRÊiÄuÎt]y]l aÎ[ av>ueTeyÙ}]h kœ t]N k<iÄu
emÎuh mÕuh prÇu[ ave> ay¿ukyuh aEÌHh xVgZHÊi
EÙÄu Ep]vukyuh ecy[tu. atilÏieÎ A ØÙÊu[
azkmikšueT \pzdvh O>iÄÙumuÞ]yiÈiÙ}. |EÏ]<uh A
ØÙÊukUTi kTÎuEp]kuÎ p]ÖM]R EksvN n]y>ueT kœ
prÇu[ aEÌHeÊ üutiÄuk ptiv]fu[.
kTuÊu>uÊi mutÙ]y ØÙÆšiÙuÔ x]DuÄL práu

kšiÙuh mÙkšiÙuh nÈuÞ]ÄuÎ x]DnÆL tÙEy]ÙÏráu
cßyil ek]ÞuEp]yi viÕu viÙv]Æi \pjIvnh k<iÄuk
|EÏ]<eÊEÏ]eÙ aÄ]ÙÊuh ptiv]yi>uÎu. `Î]l
aÄ]ÙÊu[ A cßØÙÊuÞ]yi>uÎ azkmikš]y muHÐdI
y>ueT \pzdvh ek]Þu[ x]DuÄLÄu[ atu[ ~Õvuh duS[Ä>
m]yi>uÎu. |tienÄuric{u pÙ>uh EksvNn]y>ueT aTuÄlec{Îu
105
e`tiHYm]Ù
pryuky]l |tieû p>m]RËmriyuÎtin]yi O>u cßdivxh
EksvNn]yR etEÄTÊuniÎuteÎ ciÙ x]DnÆL cumTuekÈi
ciÙ>ueT eekyileÄ]TuÊu cß¿u[ ay¿ukyuh piÎ]eÙ
EksvNn]y>uh Ep]vukyuh ecy[tu. cumÈuk]R cßØÙÊieû
ki<EÄ aÕÊ]yEÏ]L ptivuEp]eÙ azkmikš]y muHÐdIyR
aTuÊukUTi cumTukL t]<[Êiev¿]N prÇu. piNbÙmuÞ]yi
>uÎtuek]Þu[ A cumÈuk]R A muHÐdIy>ueT v]Äien OÈuh
vkvc{iÙ}.aEÏ]L A azkmikL cumTukLÄu[ kTÎupiTic{u.
aztyum]yEÏ]L EksvNn]yR aTuÊu ecÎu[ av>ueT
|TyilÄUTiÄTÎu pTiÇ]Èu Ep]yi. aEÏ]L aEÌHh `ß]fu[
zpvRÊic{etÎu[ ARÄuh ariÇukUT]. muHÐdIye>Ù}]h ühBic{[
|šk]N Ep]Ùuh vy{]et klÊUfukL Ep]eÙ niÙy]yi.
cumÈuk]R x]m]nÆL cßyil ek]ÞuEp]yi viÕu viÙ
v]ÆiÊuTÆukyuh ecy[tu.aEÏ]L |o azkmikšueT xEH]d>
M]>uh b³uÄšum]y ciÙR |v>iÆen nilÄuÎtu kÞiÈu[
k]>fmriyuÎtin]yi av>ueT aTuÄlec{Îu "niÆL |Æen
niÙ[ÄuÎetß]fu[?" `Îu Ec]dic{u. ühBic{u niÎi>uÎ avRÄu
miÞ]NEp]Ùuh vy{]etyi>uÎtin]l avR OÎuh miÞiyiÙ}.
aztyuhkUTiy]yEÏ]L mÕvRÄu BItiyuh p>izBmvuh kÙsÙ]yi.
aEÏ]L ciÙR "etEÄTÊu EksvN n]yR |tieÙ kTÎu
cßyiEÙÄu Ep]yi. aEÌHh vÙ}tuh ecy[tiÈ]yi>iÄfh |v>i
Æeny]ytu[. |vR aEÌHÊieû kUÙiÄ]>ueT cumTukLÄu[
kTÎupiTic{u. A xmyÊ]fu[ aEÌHh |tiEÙ kTÎuEp]yt["
`Îu prÇu. atuEkÈu[ A aEnVSiÄ]N vÎ muHÐdIyR
cßyilÄTÎu[ aEnVSic{u EksvNn]ye> kÞupiTic{u. "A
kœyiÙ}]Ê viQ[™ikL AšumvØyumriy]et ecy[tuEp]y
etÕien Ñmic{[ ave> xuKeÏTuÊi viÈy¿fh" `ÎEpÑic{u.
\Ten EksvNn]yR ühBic{uniÎi>uÎ A muHÐdIy>ueT
aTuÄlec{Îu teû kÉivi>lek]Þu[ av>ueT `Ù}]v>ueTyuh
m]reÊ]Îu et]Èu. \Ten avR üçt viÈu xVØ>]yiÊIRÎu.
pieÎ EksvNn]yR ave>eÄ]Þu[ "EmÙ]l kTuÊu>uÊi
106
e`tiHYm]Ù
mutÙ]y ØÙÆšilniÎu v>uÎve> O>iÄÙuh \pzdviÄyiÙ}"
`Îu xtYh ecy{ic{[ ave> viÈyc{u.
`ÜiÙuh A muHÐdIy>ueT mnÓieÙ eev>h viÈuEp]yiÙ}.

avR |tieû pk>h vIÈfemÎu niþyic{u vTEÄ mÙb]ril
kÉUR, tÙEÒ>i mutÙ]y ØÙÆšil `<utiyyc{u vÙiy
aBY]xikš]y ~t]nuh muHÐdIye> v>uÊi tÙEy]ÙÏráil
t]mxiÏiÄukyuh kTuÊu>uÊi mutÙ]y ØÙÆšilniÎu v>uÎ
ve> nÙ} p]Úh p[ÚiÏic{y¿femÎu prÇu cÈh ekÈukyuh
ecy[tu. |o viv>h `ÆenEy] EksvNn]y>riyukyuh O>u
cßdivxh kTuÊu>uÊiyilniÎu cß¿uEp]yv>ueT piÎ]eÙ
aEÌHh teû muc{]FvTiyuemTuÊuek]Þu Ep]kukyuh ecy[tu.
muáu Ep]y cumÈuk]R cßyueT aÕÊ]yEÏ]L vTÄR muHÐdI
yR avieTeyÊi ave> tTuÊu niRÊi cumTukL piTic{u
priÄ]N zsmh tuTÆi. aEÏ]E<Äuh EksvNn]yR avieTeyÊi
muHÐdIyE>]Tu En>iÈu.pieÎ A vTÄ>uh EksvNn]y>uh tÐil
mur¿u Ep]>]Èh tuTÆi. aet]>u k]l n]<ik En>muÞ]yi.
aEÏ]E<¿uh A muHÐdIyR Et]Õu xuÎh p]Ti. avR EksvN
n]y>ueT k]lÄl vIfu[ "wÆšueT xmü]p>]DÆšuh Ñmic{u
wÆeš >ÑiÄEf. wÆeš ek]Ù}]et viÈy¿Ef" `ÎEp
Ñic{u. k>uf]niDiy]yi>uÎ EksvNn]yR |tuEkÈu mnÓÙiyuk
y]l \Ten Ep]>]Èh mtiy]Äi. pieÎ A muHÐdIyR aEÌHeÊ
vàic{uek]Þu[ "|o aBY]xmurkL tÆešÄUTi pÚiÏiÄf"emÎu[
aEpÑiÄukyuh Eksvn]yR xdyh atuh xÐtiÄukyuh
ave>ÄUTi kTuÊu>uÊiyil ek]ÞuEp]yiÊ]mxiÏic{u ciÙ
et]eÄ pÚiÏic{u prÇy¿ukyuh ecy[tu. |tukUTi k<iÇ
EÏ]L EksvNn]y>ueT kIRÊi \Ê>mÙb]rieû aEÆyÕh ve>
vY]pic{u.
O>iÄl O>u kuhBm]xÊil ti>uv]ti>n]L EksvN n]yR

pkEÙ \ofuh k<ic{u ciÙ kUÈuk]E>]TukUTi ~Õum]nU>]r]È]
EG]Sh k]f]N pureÏÈu. aW]ru n]<ik |>uÈ]yEÏ]L avR
Ek]tnÙ}UR `Î ØÙeÊÊi. aEÏ]L muNB]gÊ]yi ciÙ
107
e`tiHYm]Ù
x[ztIkšueT niÙviši EkLÄuky]l atieû k]>fmriyuÎti
n]yi avR ÑfÊil nTÎu[ A ØÙeÊÊi. aEÏ]L Ar]Èu
k]f]n]yiÊeÎ Ep]kuÎ ciÙ x[ztIkeš tTÇuniRÊi ciÙ
tx[Ä>M]R av>ueT AB>fÆL apH>iÄuÎt]yiÈ]fu[
kÞtu[. tx[Ä>M]>ueT xhKY tÆEšÄ]DikmuÞ]yi>uÎtin]l
kUÈuk]e>Ù}]v>uh ByeÏÈu piM]ri. `ÜiÙuh eeD>Ys]Ùiy]y
EksvNn]yR teû vTiyuhek]Þu[ tx[k>M]E>]Tu En>iÈu. Ñf
En>h ek]Þu[ aEÌHh A azkmikešeyÙ}]h aTic{u niÙh
ptiÏic{u. kÔM]e>Ù}]h vIft]yiÄÞu kUÈuk]>uh aTuÊu vÎu.
ave>Ù}]h kUTi A tx[k>M]>ueT EdHp>iEs]Dn k<ic{EÏ]L
av>ueT mTiyiÙuh kuÏ]yÄIsyiÙuh mÕum]yi aEnkh AB>f
ÆL kÞukiÈi. avR aveyÙ}]h `TuÄukyuh avieT
aTuÊuteÎ k>Çuek]Þu niÎi>uÎ x[ztIkšueT AB>fÆ
ešÙ}]h avRÄu ek]TuÄukyuh EsSmuÞ]yi>uÎv ~Õum]nURÄu
ek]ÞuEp]yi Ep]ÙIxDik]>ikeš ~Ù[pic{u viv>h pryukyuh
ecy[tu. aveyÙ}]h piÎITu Ep]ÙIÓuk]>ueT p>xYmnux>ic{u[
\TmØR H]j>]yi etšivu xHith aEpÑek]TuÊu v]Æi
eÄ]ÞuEp]yi.
EksvNn]y>uh kUÈ>uh Ar]È]EG]SÆešÙ}]h k<iÇ

tieû EsSh piEÕdivxh k]ÙÊu mTÆiec{ÎEÏ]<uh A tx[Ä>
M]R vIf ØÙÊuteÎ Eb]D>Hit>]yiÄiTÄuÎu Þ]yi>uÎu.
Eksvn]yR ave>eyÙ}]vE>yuh piTiec{<uEÎÙ[pic{u xVØ>]Äi
ytieû EsSh "EmÙ]l x[ztIjnÆešyuh x]DuÄešyuh
\pzdviÄ>uet"Îuh mÕuh gufEd]Sic{[ av>ueT v]xØÙÆ
šiEÙ¿u prÇyc{u. |o xhgti nTÎtu[ ~Õum]nU>]r]Èun]L
atinTuÊ ØÙÊuevc{u[ Aky]Ùuh Ar]Èinu pÙ ØÙÆšil
niÎum]yi avieT axhKYh jnÆL kUTiyi>uÎtuek]Þuh |tu
ti>uvit]hkUril m]ztmÙ} mÕEnkh ayl>]jYÆšiÙuh zpxiÍm]yi
ÊIRÎu.
O>iÄl pÔiÏ]ÈuÔ Ek]yiÄEÙÊu vIÈil ~t]nuh

pfÊinu[ AvsYm]vuky]l ciÙ vüuÄL etEÄTEÊÄu
108
e`tiHYm]Ù
pfyem<utieÄ]TuÊu[ atu v]Æiyi>uÎu. A ~RÏ]Tu nimiÊh
aÄ]Ùh mutl A >Þu vIÈuk]>uh tÐil ~Õvuh eemzti
Ey]TukUTiy]fu[ vRÊic{i>uÎtu[. aÄ]ÙÊu Ek]yiÄEÙÊuÞ]
yi>uÎ >Þ]nkeš AReÄÜiÙuh pfiEÄReÏTuÊieÄ]TuÊu
kUÙi v]ÆieÄ]TuÄfemÎ[ prÇu etEÄTÊ[ ~Ù[pic{i>uÎu.
A AnÄUÙivk Ayi>Êilc{iÙV]nh >Up etEÄTÊ[ vÎu
EcRÎEÏ]L aet]>u xWiyiÙiÈu ekÈi O>u BZtYeneÄ]Þ[
`TuÏic{u ek]Þu EksvNn]yR pÔiÏ]EÈÄu pureÏÈu.
~Õum]nUe>ÊiyEÏ]L avieTniÎ[ O>u vWi pÔiÏ]EÈ¿u
Ep]kuÎueÞÎuh Ek]yiÄEÙÊuk]>ueT AvsYzpk]>h ciÙ
tTiyu>uÏTikL kyÕi vÙYTÊu mUÊt]f[ at[ ay¿u ÎetÎuh
ariyiÄuky]l EksvNn]yR mUÊtieû anuv]dh v]Æi
eÄ]Þu BZtYEn]TukUTi pfvuhek]Þ[ A vWiyilÄyri y]zt
tuTRÎu. vWi x]vD]nÊil viÈu 'k>iá]všv[' `Î ØÙeÊ
ÊiyEÏ]L tÞuevc{ >Þu Et]fikL atiEvgÊil viÈu vÎ[
|o vWiyueT >ÞuvsÊuh EcRÎu. A Et]fikšil niÎu ciÙR
|o vWiyil kyri EksvNn]y>ueT aTuÄlec{Îu eekvs
muÔetÙ}]h aEÆ]È[ ek]TuÄfemÎu prÇu. teû eek
vsem]ÎumieÙ}Î]yi>uÎu EksvNn]y>ueT mrupTi. aEÏ]L
aEÌHÊieû aTuÄl A pfxWi |>iÄuÎtu kÞiÈ[
"|etß]f[?" `Î[ avR Ec]dic{u. "|t[ kurc{[ a>iy]f[" `Îu
EksvNn]yR prÇu. aEÏ]L EksvNn]y>ueT k]til miÎi
ÊišÆuÎ eev>ÄÙ}u kTuÄN kiTÄuÎtu kÞiÈ[ "`Î]l A
kTuÄn<ic{u t>fh" `Î[ A azkmikL prÇu. atinuÊ>
m]yiÈ[ EksvNn]yR prÇt[ "|o kTuÄN a<iec{TuÄ]vuÎ
viDÊiÙÙ} |ÈurÏic{i>iÄuÎt[" `Î]yi>uÎu. aEÏ]L A
azkmikL "`Î]l k]truÊ[ `TuÊuek]Ô]h" `Îu prÇu
ek]Þ[ aEÌHÊieû aTuÄEÙ¿TuÊu. \Ten EksvNn]yR '|ni
am]ßic{i>iÄ]N p]TiÙ}' `Îu vic]>ic{uek]Þ[ avieT
nieÎ<uEÎÕu teû eekyiÙuÞ]yi>uÎ vTiek]Þ[ A >Þu
Et]fiyiÙuÞ]yi>uÎvReÄÙ}]h O]E>] vIÄu evc{uek]TuÊu,
ave>Ù}]h Eb]DhekÈu evÔÊil vIfu. \Ten EksvNn]y>uh
109
e`tiHYm]Ù
aEÌHÊieû BZtYnuh vWiÄ]>uh kUTi ave> `Ù}]vE>yuh
piTiec{TuÊ[ av>ueT Et]fikšiÙ]Äi. aEÏ]L O>u Et]fiyil
O>u mTiÒIÙ |>iÄuÎtukÞ[ aetTuÊu EksvNn]yR teû
BZtYnu xÐ]nic{u. atil ~kEdsh O>iTÆ<iEy]šh evÔic{zk
muÞ]yi>uÎu `Î[ piÎIT[ A BZtYN prÇuvEzt. aÄ]ÙÊu
ti>uvit]hkUril nTÏuÞ]yi>uÎ zpD]n n]fyh evÔic{zkm]yi
>uÎuvEÙ}]. azkmikšueT Et]fikšuh tTiyu>uÏTikL kyÕiyi>uÎ
vWiEy]Tu EcRÊu ekÈieÄ]Þ[ avieT niÎuh pureÏÈ[
aTuÊuÞ]yi>uÎ k]vlØÙÊuecÎ[ A azkmikešeyÙ}]h
xVØ>]Äi avieTEyÙ[pic{u. av>ueT O>u Et]fiyuh avieT
ek]TuÊu. pieÎ vWi Ene> pÔiÏ]EÈÄu viÈu Ek]yiÄEÙÊu
kTviÙTuÊu. mUÊtieû vWiÄ]R tTiyu>uÏTikšuh EksvN
n]yR >Upyuh Ek]yiÄÙeÊ k]>fve> ~Ù[pic{u ek]TuÊtieû
EsSh kušiyumUfuh k<ic{[ aÎuteÎ mTÆiEÏ]>ikyuh ecy[tu.
A AzkmikšUeT Et]fikšieÙ]Îu k]vl ØÙÊu ek]TuÊ
tieû EsSh OÎuÞ]yi>uÎtu mUÊtieû vWiÄ]>il O>]L
ek]ÞuEp]yi. ay]L kÞÜ>iÄ]>n]yi>uÎu. ay]šueT vIÈuk]R
|EÏ]<uh A Et]fi \pEy]giÄuÎuÞEzt. EmlprÇ xhgti
nTÎt[ EksvNn]y>ueT mÍYzp]yÊiÙ]yi>uÎu.
O>iÄl Ek]<iEÄ]Èuk]>nuh vÙiy Dnv]num]yi>uÎ O>u

muHÐdIy yuv]v[ ÑyE>]gb]Ditn]yiÊI>uky]l aEnkh
eevdYM]e>kÞu E>]gviv>ÆešÙ}]h pryukyuh avR prÇ
cikiXkešÙ}]h ecy{ukyuh ecy[tiÈuh O>u PÙvuh \Þ]k]y[k
y]l Bg[n]syn]yi p]RÊi>uÎ k]ÙÊ[ etEÄTÊ[ EksvN
n]y>ueT Ey]gYtkL ciÙR prÇ[ ariy]niTy]yi. atin]l A
muHÐdIy yuv]v[ ciÙ BZtYM]E>]T[kUTi etEÄTeÊÊi EksvN
n]ye>kÞu E>]gviv>ÆešÙ}]h zgHiÏic{u. EksvNn]yR \Ten
A yuv]vieû n]QikL p>iEs]Dic{EsSh E>]gnid]nh amit
EB]gm]efÎu viDic{u. at[ A yuv]v[ xÐtic{iÙ}. pieÎ
EksvNn]yR A yuv]vieû kUeTvÎi>uÎ BZtYM]e>eyÙ}]h
dUe> m]Õi niRÊIÈ[ yuv]viEn]Tu "niÆL viv]Hh k<ic{iÈuEÞ]?
110
e`tiHYm]Ù
`Îu Ec]dic{u. |Ù} `Î[ yuv]vu prÇtieû EsSh EksvN
n]yR A yuv]vin[ amitEB]gÊil atY]x¬i jnic{ k]Ù
eÊyuh at[ aDikm]yi \pEy]gic{ xmyEÊyuh mÕuh kuric{u
kÞriÇtuEp]eÙ xUÑ[mm]yi prÇu. aEÏ]L A yuv]vu
Ù´]vntmuKn]yi xRv{vuh xÐtic{u. pieÎ EksvNn]yR
niþyic{ cikiXkL ecy[tuek]Þ[ A muHÐdIyN kTuÊu>uÊi
yiltÊeÎ t]mxiÄukyuh aciE>f xVØs>I>n]yi ti>ic{u
Ep]vukyuh ecy[tu. etEÄTÊu kuTuhbk]RÄ[ xREv{]p>i
x]mRœYvuh ¡]nvuh niþyvumuÔt[ n]Qip>iEs]DnyiÙ]ef
ÎuÔtu zpxiÍm]fEÙ}]. atin[ |EÏ]<uh vYtY]xh vÎiÈiÙ}.
O>u dixvh EksvN n]yR ciÙ kZSiÏfikL nTÊ]n]

yiÈu p]TÊu Ep]yiÈu vIÈiEÙÄu mTÆivÎEÏ]L v<iyilevc{u
ciÙe> k]fuky]l avR ~tu diÄuk]>]efÎuh `vieTEÏ]vu
ky]efÎuh mÕuh Ec]dic{u. aEÏ]L av>ieÙ]>]L kUÈuk]>ieÙ]
>]eš cUÞik]fic{uek]Þ[ "|o mnuSYN ay]šueT vIÈieÙ
mukšiÙeÊ \Ê>ÊiEMlniÎ[ O>u x]DnemTuÄuÎtin]yi O>u
eek ep]Äi. aEp]L ay]LÄ[ O>u Ek]Èuv]yumuÞ]yi. aEt]Tu
kUTi ay]LÄ[ ep]Äiy eek t]<[Ê]nuh turÎ v]y aT¿]nuh
vy{]ety]yi. atin]l |o mnuSYen etEÄTÊu ek]ÞuEp]yi
EksvNn]ye> k]fic{u vÙ}tuh ecy{iÄfemÎu vic]>ic{u
Ep]vuky]f[. wÆL vTEÄ mÙb]riÙuÔv>]f[. etEÄTÊu
EksvN n]ye>Äuric{u wÆL EkÈiÈuÞ[. aEÌH eÊ wÆL
kÞiÈiÙ}" `Îu prÇu. \Ten EksvN n]yR A eek ep]Äiyuh
v]y[ ep]šic{uh niÎi>uÎ mnuSYeû piÎilecÎu teû
ky{iÙuÞ]yi>uÎ vTiek]Þ[ purÊu O>u vIÄuevc{u ek]TuÊu.
aTi ek]Þu mnuSYN 'aEy{]!' `Îu niÙvišic{uek]Þ[ OÎu
pušÇu. aEt]TukUTi ay]šUeT ky{uh v]yuh pURv{Øiti
yiÙ]vukyuh ay]l xVØn]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
|tu k<iÇEÏ]L "|EÌHh teÎy]yi>iÄuh EksvNn]yR"

`Îu vTÄRÄu Et]Îi. EksvNn]yR p]TÊuniÎu v>uÎ
v>v]yi>uÎtin]l O>u Et]RÊumuÞum]zth \TuÊuh EmeÙ]eÄ
111
e`tiHYm]Ù
EcrfiÇumi>uÎtuek]Þ[ AdYh aEÌHeÊ kÞEÏ]L avRÄ[
A xhsymuÞ]yiÙ}. aEÌHÊieû |o aÛutzpvZÊi kÞ
EÏ]L avRÄ[ xhsyh Et]Îuky]l aEÌHÊieû kUeTyuÞ]
yi>uÎvE>]Tu xVk]>Ym]yi Ec]dic{u xhsyh tIRÊtieû EsSh
avR EksvN n]ye> x]d>h vàic{u y]zt prÇu ek]Þ[
pi>iÇuEp]yi. \Ten EksvNn]yR kušiÄ]nuhEp]yi.
pieÎey]>iÄl O>u Dnum]xÊil ti>uv]ti>n]L

kuTm]šUR etEÄTÊu mn¿l ti>uv]ti>(eekek]ÈiÄši) kšic{u
ek]Þi>uÎ O>ßRńh `ÆnEy] mriÇuvI<uky]l O>u
eekey]TiÇuEp]yi. \Ten ti>uÐuk]>n]y O>u náUti>iey
v>uÊi A eek evc{uekÈi. aEÏ]L aßRńh Eb]D>Hit
y]yitIRÎu. pieÎ A náUti>i pÙ vidYkL zpEy]gic{u
En]ÄiyiÈuh aßRńÊinu Eb]Dh vIfiÙ}. atin]l BÈti>i
Ï]Tu vyx[Ä> Ac]>YN n]>]yfmUÓvRÄeš ek]Þuv>uÎtin[
O>]eš ayc{u. A AL vyx[Äe>ecÎu viv>emÙ}]mriyic{EÏ]L
mUÓvRkL prÇt[ 'eekyuh k]Ùuh mÕuem]TiÇ]l evc{uekÈi
cikiXic{u EBdm]Ä]N pÚiÏuh p>icyvuh p<Ävuh etEÄTÊu
EksvNn]ye>EÏ]eÙyuÞ]yiÈuh |EÏ]L mÕ]>umueÞÎu
Et]ÎuÎiÙ}. atin]l A mnuSYen v>uÊi \Ten èßÜiÙuh
ecy{iÄuky]f[ EvÞt[' `Î]f[. atuEkÈu BÈti>iÏ]ÈieÙ AL
mTÆiecÎ[ Aviv>h avieT ariyic{u. \Ten BÈti>iÏ]T[ kTuÊu
>uÊiÄ[ Aeš ayc{u EksvNn]ye> kuTm]šUR v>uÊi. EksvN
n]yR AdYh náU>i evc{uekÈiy ekÈ<ic{[ aßRńÊieû eek
EvÞtuEp]eÙ evc{uekÈi. aEÏ]L aßRńÊinu Eb]Dh
vIfu. pieÎ EksvN n]yR ~t]nuh divxh avieT t]mxic{u
EvÞuÎ cikiXyuh ti>uÐuh mÕuh k<iÄukyuh aßRńh
xVØtey zp]piÄukyuh BÈti>iÏ]Tu EksvN n]yRÄu pÙ
xÐ]nÆšuh ek]TuÊ[ aEÌHeÊ xEß]SiÏic{y¿ukyuh
ecy[tu.
tdß>h |TÏÔi xV>UpÊieÙ O>u táu>]nuh 1055m]Þu

n]TunIÆiEÏ]y AyiÙ}Yh ti>un]L mH]>]j]vu ti>umnÓieÙ
112
e`tiHYm]Ù
aÐc{iÄuh xHiÄvy{]etkÞu O>u vyruEvdnyuÞ]vukyuh
Ek]<iEÄ]T[ aÎeÊ ~r]LÏ]Tu táu>]nvRkLÄuh puÙiEÄ]Èu
`h.Qi. emzt]EÏ]ÙIÊ avRkLÄuh Èß] abÍh pÕuky]l
eekkL OTiyukyuh ek]c{i>]jkuTuhbÊil ciÙ táu>]Ä
M]RÄuh táu>]Èim]RÄuh ciÙ sIÙ]y[mkšuÞ]vukyuh attu
ØÙÆšiÙuÔ eevdYM]e>eÄ]Þuh mÕuh pÙtuh ecy{ic{iÈuh
PÙem]ÎumuÞ]k]etyi>iÄukyuh ecy{uky]l A ØÙÆšil
nieÎÙ}]h EksvN n]yRÄ[ AšukL v>ikyuh ecy{uky]l
aEÌHh A ØÙÆšieÙÙ}]h ecÎu yœ]zkmh ti>uÐuh evc{u
ekÈuh cikiXkšuh nTÊuky]l avRÄuh aciE>f
pURÉxuKh xiÍic{u. atin]l O]E>] >]jØ]nÆšilniÎuh
mÕum]yi EksvNn]yRÄu vI>sZhKÙkL mutÙ]y aEnkh
xÐ]nÆL kiÈukyuh ecy[tu. ti>uvit]hkUR, ek]c{i , zbiÈIS[
mÙb]R `ÎI mUÎu xhØ]nÆšilniÎum]yi |zt vše>
>]jxÐ]nÆšuh mÕuh ÙBic{iÈuÔ O>u xÐ]nÆšuh O>u vidV]N |o
EksvN n]y>Ù}]et Ek>šÊil Ever A>umueÞÎu Et]ÎuÎiÙ}.
EksvN n]yRÄu b]Ùiv<i, BImN vÞut>

ÊiÙuÔ aBY]xmurkšuh Anc{TÄh, pÎic{TÄh `ÎI >Þut>h
cTÄÆšuh pzßÞut>ÊiÙuÔ ti>uÐukšuh A>u viDmuÔ
muïkšuh kUT]et mÕEnkh viDÊiÔ vidYkšuh vsm]yi>uÎu.
aEÌHh A>YeevdYs]x[ztÊil m]ztmÙ}, ciß]mfi, arbi
mutÙ]y eevdYs]ztÆšiÙuh atinipufn]yi>uÎu. aEÌHÊin[
|v¿uh purem ciÙ mzßoSDzpEy]gÆšumuÞ]yi>uÎu.
EksvN n]yR O>iÄl ghg]x[n]nh, visVn]œdRsnh,

gy]zs]Íh mutÙ]y pufYkRÐÆL nTÊfemÎu niþyic{u
vTEÄ]Èu pureÏÈu. tIvÞiyil aEÌHh kyriyi>uÎ muriyil
teÎ O>u mH]>]z¨ zb]ªfnuh aEÌHÊieû B]>YyumuÞ]
yi>uÎu. avRÄ[ Èß] vÙiy mEn]vic]>muÔtuEp]eÙ muKh
m}]nm]yi>uÎu. atu kÞiÈ[ EksvN n]yR atieû k]>f
emß]efÎ[ A zb]ªfEn]T[ Ec]dic{u. aEÏ]L A zb]ªnN
av>ueT B]SyilteÎ, t]nI üIey viv]Hh ecy[tu teû
113
e`tiHYm]Ù
m]t]pit]ÄM]>uETyuh mÕuh xÐth kUT]ety]efÎuh viv]Hh
k<iÇiÈ[ B]>Yey AdYm]y]f[ xVgZHÊiEÙÄu ek]ÞuEp]kuÎ
etÎuh avieT ecÎ]l tÆeš xVIk>iÄuEm] AÈiÏurÊ]ÄuEm]
`ÎuÔ vic]>h ek]Þ]f[ mnÓin[ xVØtyiÙ}]etyi>iÄuÎ
etÎuh mÕuh prÇu. atu EkÈyuTen EksvN n]yR teû epÈi
turÎ[ O>u gušikeyTuÊu ek]TuÊiÈ[ A zb]ªfEn]T[ 'niÆL
>ÞuEp>uh |o gušik a>c{u tiÙkh D>ic{u ek]ÞuEvfh gZH
Êilec{Ù}uv]N. `Î]l avieT A>uh niÆeš DiÄ>iÄukyiÙ}.
`Îu m]ztmÙ}, `Ù}]v>uh niÆeš avieT x]d>h xVIk>iÄukyuh
ecy{uh' `ÎuprÇu. A zb]ªfN atu EkÈu vše> xEß]Si
Äukyuh x]d>h A gušik v]Æi teû epÈiyil ev¿ukyuh
ecy[tu. aEÏ]E<¿uh vÞi aEÌHÊin[ |rÆ]nuÔ x[EÕS
enÊi. \Ten A zb]ªfN EksvN n]yE>]T[ '`Î]Ùini
pieÎÄÞuek]Ô]h' `Îu y]ztyuh prÇu B]>YEy]TukUTi vÞi
yilniÎirÆiEÏ]yi.
av>ueT gZHÊiEÙÄu tIvÞi x[EÕSnilniÎ[ aDikh

dU>miÙ}]yi>uÎtin]l avR vÞiyilniÎ[ |>Æi \TNteÎ
gušikeyTuÊ>c{u tiÙkh D>ic{uek]Þ]f[ gZHÊiEÙÄu ecÎt[.
avR avieTecÎiÈ[ avieTyuÞ]yi>uÎve>Ù}]v>uh xxEß]Sh
ave> avieT xVIk>iÄukyuh kusÙzps[nh ecy{ukyuh vše>
x[EnHEÊ]TukUTi vRÊiÄukyuh ecy[tu. |o Øiti kÞEÏ]L
A zb]ªfn[ EksvN n]ye>Äuric{[ ašvÕ bHum]nh Et]Îu
kyuh EksvN n]yR mTÆi v>uEá]L aEÌHeÊ yœ]Ey]gYh
xlk>ic{y¿femÎ[ aEÌHh tIRc{eÏTuÊukyuh ecy[tu. pieÎ
A zb]ªfN EksvN n]yR ghg]x[n]n]dikešÙ}]h k<iÇu
mTÆiv>]nuÔ k]Ùh ~kEdsh aTuÊEÏ]L divxh Et]>uh
vTÄuniÎu vÞi v>uÎ xmyÊ[ tIvÞix[EÕSnilecÎ[
aEnVSic{uek]Þi>uÎu. aÆen ~t]nuh divxÆL k<iÇ
EÏ]L EksvN n]yR avieT vÎu EcRÎu. vÞi niÎyuTen A
zb]ªfN EksvN n]yR |>uÎi>uÎ muriyil kyriec{Î[
aEÌHÊieû eekvsmuÞ]yi>uÎ O>u pfÄiueT muáil evc{iÈu 'niÆšueT gušik]zpEy]gh wÆLÄu
EvÞtuEp]eÙ PÙic{u. atin]l èû |o ec>iy p]>iEt]Sikh
niÆL xdyh xVIk>iÄfemÎu w]N aEpÑiÄuÎu.' `Îu
prÇu. atinu mrupTiy]yiÈu EksvN n]yR prÇt[ 'w]N
pÚic{iÈuÔ vidYkL ek]Þu k<ivuÔ xH]yÆL `Ù}]vRÄuh
ecy{uh. atinu w]N y]et]>u zptiPÙvuh AE>]Tuh v]Æ]riÙ}.
vÙ} mH]>]j]ÄM]E>] vÙiy zpBuÄM]E>] xÐ]nm]yi vÙ}tuh
tÎ]l EveÞÎu pry]riÙ} ÈÎyuÔu.' `Î]f[. atu EkÈiÈ[
A zb]ªfN, '`Î]eÙeû gZHÊil vÎ[ O>u En>h BÑfh
k<ic{u k]Ïiyuh k<ic{iÈu Ep]>ukeyÜiÙuh Evfh.' `Îu prÇu.
atinu mrupTiy]yiÈu EksvN n]yR prÇt[ "atinumiEÏ]L
xok>YmiÙ}' `Î]f[. aEÏ]L zb]ªfN '`Î]l w]N |o
aTuÄÙuÔ k]ÏiÄTyilEÏ]yi kurc{u k]Ïiyuh pÙH]>vuh
v]ÆieÄ]Þuv>]h. vÞi viT]N |niyuh ~kEdsh a>mfiÄU
Er]šh \Þ[. atiek]Þ[ aetÜiÙuh xVIk>iÄfh' `Îu niRb{³
pURvh aEpÑic{u. atu EksvN n]yR anuvdiÄukyuh
zb]ªfN Ep]yi k]Ïiyuh pÙH]>Æšuh v]ÆieÄ]Þuv>ikyuh
atiniÎu xVÙ[pemTuÊu EksvN n]yR k<iÄukyuh EsSmuÞ]
yi>uÎt[ avieT kUTiyi>uÎ y]ztÄ]RÄ[ vItic{uek]TuÄukyuh
ecy[tu. aEÏ]EšÄuh vÞi viT]r]ytin]l zb]ªfN pfÄiuh Ep]Îu. EksvN n]yR A y]ztyilÊeÎ >]EmsV>Êuh
Ep]yi Extux[n]nvuh k<ic{iÈ]f[ xVEdsEÊÄu vÎt[. aEÌHh
>]EmsV>Êu niÎu mTÆiEÏ]ytu ti>uvnßpu>ÊukUTiy]yi>uÎu.
aEÏ]<umEÌHh vÙiy ek]È]>Êil Ep]yi muKh k]fiÄukyuh
mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þ[ aEÌHÊinu ciÙ xÐ]nÆL
kÙ[pic{uek]TuÄukyumuÞ]yi. aEÏ]LÊeÎ y]ztyriyic{u
ek]Þ[ aEÌHh avieTniÎu Ep]>ikyuh yœ]k]Ùh xVgZHÊil
vÎuEc>ukyuh ecy[tu.
EksvN n]y>ueT aÛutkRÐÆL |niyumiÆen vše>

pry]nuÞ[. `ÜiÙuh EÙKnh zkmÊiÙDikh dIRGic{uEp]kuemÎu
115
e`tiHYm]Ù
Ôtuek]Þ[ |ni |EÏ]L atin]yi tuniyuÎiÙ}. |zpk]>emÙ}]h
am]nuSzpB]vnuh atividV]nuh EÙ]kzpxiÍnum]yi>uÎ a
mH]nuh avx]nk]ÙÊu E>]g]tu>n]yi `t]nuh divxh kiTÎu
këÏETÞt]yi vÎu.
EksvN n]ye> avx]nk]ÙÊu b]Dic{ E>]gh vizdDi

y]yi>uÎu. atinu EvÞuÎ cikiXkL niþyic{t[ aEÌHh
teÎy]yi>uÎu. aEÌHh niþyic{ m>uÎukešÙ}]h aEÌHÊieû
B]giEnyM]RteÎ p]kÊinuÞ]ÄieÄ]TuÊu ExviÏic{u.
aÆen ~t]nuh divxÆL ecy[tiÈuh E>]gÊin[ O>u kurvu
muÞ]yiÙ}. atin]l A B]giEnyM]R aEÌHEÊ]T[ '|o
cikiXkešÙ}]h ecy[tiÈuh dInÊin[ O>u kurvuh k]fuÎiÙ}EÙ}].
atin]l vyx[Äe>ec{Îu E>]gviv>emÙ}]h ariyic{[ |ni
aviTuÎu niþyiÄuÎ cikiXkL ecy[etÜiEÙ] `Îu wÆL
xhsyiÄuÎu.' `Îu prÇu. atu EkÈiÈu EksvN n]yR '|o
dInÊin[ |ni viEsSiec{]Îuh ecy{femÎu Et]ÎuÎiÙ}.
`ÜiÙuh niÆšueT |¨hEp]eÙy]veÈ. w]N viE>]Dem]Îuh
pryuÎiÙ}' `Î]f[ mrupTi prÇt[.
|zpk]>h EksvN n]y>ueT aRÍ]nuv]dh v]ÆieÄ]Þ[

A B]giEnyM]>ieÙ]>]L vyx[ke>ec{Îu E>]gviv>emÙ}]h
avieT ariyic{u. aEÏ]L mUÓvRkL '|tuve> cikiXkeš
eßÙ}]m]fu ecy[tt[ ?' `Îu Ec]diÄukyuh, A ecÎy]L
aetÙ}]h viv>m]yi avieT ariyiÄukyuh ecy[tu. pieÎ
mUÓvRÄL prÇt[ '|o dInÊin[ |tiÙDikm]yi OÎuh
ecEy{ÞtiÙ}. `ÜiÙuh avieT vÎu prÇiÈu w]N OÎuh
pry]etyi>iÄuÎtu s>iyÙ}EÙ}]. |EÏ]L ek]TuÊu v>uÎ
kS]yÊinu nÙ[p]m>eÊ]ÙikUTi EcRÊuek]Ôuk, atu mti"
`Î]f[. atu EkÈiÈ[ A ecÎy]L "avieT `<uÎÔi A
E>]gieyey]Îu tZÄFp]RÊ]l ek]Ô]emÎukUTi aTiyÆL
ÄEpÑyuÞ[.' `Îriyic{u. atinu mrupTiy]yiÈu mUÓvRkL
'atinu viE>]DmiÙ}. `Î]eÙniÄu mÕÎ]L O>u c]ÊmUÈ]nuÞ[.
atu k<iÇiÈuEvfh ÈÎyuÔu. c]Êh En>eÊ pÊu n]<ik
116
e`tiHYm]Ù
puÙ>uEá]E<¿uh k<iÄ]h. aEÏ]E<¿uh O>]L |EÆ]È[ vÎ]l A
AEš]TukUTiÊeÎ Ep]EÎÄ]h.' `Îu prÇu. A vÎi>uÎy]L
atu EkÈu ek]Þu mTÆiEÏ]yi. ay]L xVgZHÊieÙÊiyEÏ]L
EksvN n]yR 'vyx[Äe> ecÎiÈu ti>umnÓu ek]Þ[ èßÙ}]h
kÙ[pic{u?' `Îu Ec]dic{u. atinu mrupTiy]yiÈ[ A Ep]yi>uÎ
AL, 'viEsSic{[ aDikem]Îuh kÙ[pic{iÙ}. aEÏ]L ExviÄuÎ
kS]yÊinu n]Ù[p]m>eÊ]ÙikUTi kUÈiy]leÄ]Ô] emÎu
m]ztEm kÙ[pic{uÔU. pieÎ |EÆ]eÈ<uÎÔi E>]giey tZÄF
p]RÊ]lek]Ô]emÎu w]nriyic{iÈ[ 'aÆeny]k]h. mÕÎ]eš]>u
c]ÊmUÈ]nuÞ[. atu k<iÇiÈÙ}]et nivZÊiyiÙ}. c]Êh
En>eÊ pÊu n]<ik puÙ>uEá]E<Äu k<iÄ]h. aEÏ]E<Äuh
O>]L |EÆ]Èu vÎ]l ay]Eš]TukUTi vEÎÄ]h" `Îu kÙ[pic{u.
atu EkÈiÈ[ EksvN n]yR, "mÕÎ]šEÙ}? s>iteÎ. pEÑ
pÊun]<ik puÙ>femÎiÙ}' `ÎuprÇu. atu nÙ} s>iy]yi.
vyx[Äe> niÎu niþyic{tuh etÕiyiÙ}. A divxh aWu n]<ik
puÙRÎEÏ]L nÐueT kœ]n]ykN kœ]vEsS n]yi. atu
ek]Ù}h 1069-]m]Þu EmTm]xÊiÙ]yi>uÎu. \Ê>]yf Êil
pkl xmyÊu BUEÙ]kh viÈu Ep]y A pufYv]nu xVRÅti
teÎ ÙBic{i>iÄuemÎu niþym]fEÙ}].
EksvN n]yR kUTi ep]¿<iÇEÏ]L pieÎ A etEÄ

TÊu kuTuhbÊil EsSic{t[ aEÌHÊieû xEH]d>iy]yi>uÎ
p]Rv{tiyÐyuh, av>ueT mUÎu puztM]>uh m]ztm]yi>uÎu. A
puztM]>il mUÊy]š]yi>uÎ sÜuÏiÔ O>u ep]tuk]>Y zpx¬
n]y n]Èuk]>YØnuh mUÎ]mn]yiTuÎ >]mNpiÔ ecruÏh
mutlÄuteÎ E>]giyum]yi>uÎtin]l avRÄu >ÞuEpRÄuh
kuTuhbp]>á>Yzpk]>muÔ vidYkL aBYxiÄuÎtinuh p>icyi
ÄuÎtinuh xok>YmuÞ]yiÙ}. pieÎ av>il >Þ]mn]y
n]>]yfpiÔ m]zth kuTuhbp]>á>Yh kšy]et n]Qip>iEs]Dn,
mRÐcikiX, ti>uÐ[ mutÙ]yveyÙ}]h yœ]zkmh aBYxiÄukyuh
p>icyiÄukyuh ecy[t[ avyieÙÙ}]h ~kEdsh EksvN n]ye>
EÏ]eÙteÎ xmRœn]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
117
e`tiHYm]Ù
k]ÙzkEmf p]Rv{tiyÐyuh sÜuÏiÔyuh >]mNpiÔyuh
k]ÙDRÐeÊzp]pic{uEp]vuky]l n]>]yfpiÔ m]ztEm |ni A
kuTuhbÊiÙuÔU. aEÌHÊieû aTuÄÙuh yœ]pURv{h aEnkh
E>]gikL |EÏ]<uh v>uÎuÞ[. aEÌHvuh E>]gikšueT n]QikL
p>iEs]Dic{uh ti>uÐiyuh cikiXic{uh pÙE>yuh xVØ>]yi
ay¿uÎumuÞ[. `Î]l aEÌHvuh teû pURv{ikM]e>EÏ]eÙ
teÎ y]et]Îinuh y]et]>uÊE>]Tuh y]et]>u zptiPÙvuh
v]Æ]riÙ}. |zpk]>h pE>]pk]>iy]yi>iÄuÎ aEÌHh |niyuh
aE>]gdZ™g]ztn]yi vše>Ä]Ùh jIvic{i>iÄuv]N xREv{sV>N
xH]yiÄeÈ.
118
e`tiHYm]Ù
123. muEÄ]Ù EÑztÆL

|o EÑztÆL Øitiecy{uÎt[ ep]Î]niÊ]ÙUÄil
pÔiÄ> ahsÊil vTÄuh muriEdsÊu c]ÙiEÒ>iÄu Ep]kuÎ
Er]Qieû vTÄuB]gÊ]f[.
pÞ[ x]Ñ]l sÜ>]c]>YxV]mikL Eds]Tnh ecy[ti>uÎ

EÏ]L O>iÄl |o ØÙÊukUTi vÎ[ "n>itiÎiÄTÊu" kTÎ
xmyh avieTniÎu pUREv{]Ê>B]gÊ]yi atYÛutk>m]y O>u
EtjÓu kÞu. aet]>u eedvikm]yiÈuÔt]efÎu Et]Îiey
ÜiÙuh mURÊieyß]efÎ[ aEÌHÊinu vY¬m]yi mnÓiÙ]yiÙ}.
atin]l aEÌHh tpÓu ecy[tuek]Þ[ avieT |>uÎu. aEÌHh
x]Ñ]l mH]m]yey DY]nic{uek]Þ]f[ tpÓuecy[tt[.
aÆen kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L O>u mURÊi Ac]>YxV]mikšueT
puE>]B]gÊ[ AvIRBvic{u. at[ mH]viÿuvieû AkZtiEy]Tuh
ünÆL mutÙ]y ciÙ x[ztIÙÑfÆEš]TuhkUTiy]yi>uÎu. A
mURÊiey kÞEÏ]L Ac]>YxV]mikL |tu x]Ñ]l viÿu
m]yy]efÎ[ tIRc{eÏTuÊi vàic{uek]Þ[ "BUEÙ]k>Ñ]RËh
EdviyueT x]ÎiÍYh `Îuh |o ØÙÊuÞ]yi>iÄfh" `Î
EpÑic{u. A Edvi atien si>®kánhek]Þu xÐtic{t]yi
ariyic{iÈ[ \Ten aßRÍ]nh ecy{ukyuh Edvi niÎi>uÎ ØÙÊ[
A akZtiyilÊeÎ O>u siÙ]vizgHh k]feÏTukyuh ecy[tu.
xVyhBUv]y A vizgHh A EdviyuETt]efÎ[ viEsSic{u pry
femÎiÙ}EÙ}].
|ztyuh k<iÇiÈuh Ac]>YxV]mikL kÞ EtjÓin[ A

ØÙÊu y]et]>u kurvuh vÎiÙ}. atin]l Ac]>YxV]mikL
pieÎyuh tpÓu ecy[tuek]Þi>uÎu. aEÏ]L aEÌHÊinu
zptYÑm]ytu duRÅ]Edviy]f[. A Edviey aEÌHh O>u siÙ]
K¥ÊiEMÙ]v]Hic{u xVyhBUv]y EdvIvizgHÊieû xmIpÊu
teÎ vTÄu pTiÇ]ru B]gÊu zptiæic{u. aEÏ]L AdYh kÞ
t]y A EtjÓ[ xVÙ[ph kurÇu. `ÜiÙuh niEÒSh |Ù}]t]yiÙ}.
atin]l Ac]>YxV]mikL pieÎyuh tpÓu tuTÆi. aEÏ]L
119
e`tiHYm]Ù
zptYÑm]yt[ Bzdk]šiy]f[. Ac]>YxV]mikL A Edvieyyuh
Av]Hiec{TuÊ[ AdYzptiæyueT Ene> pTiÇ]ru B]gÊ[
zptiæic{u. Ac]>YxV]mikL pieÎyuh tpÓuecy[tEÏ]L
zptYÑm]ytu sivn]f[. A siven ki<ÄuB]gÊu zptiæic{u.
pieÎ viÿu zptYÑn]yi. A viÿuvien pTiÇ]ruB]gÊu
zptiæic{u. anß>h tpÓu ecy[tEÏ]L s]ü]vu zptYÑm]yi.
A s]ü]vien vTÄu ki<ÄuB]gÊu "k>uv]È[" `Î ØÙÊuh
zptiæic{u. |ztyuh k<iÇEÏ]L AdYh k]f eÏÈ EtjÓ[ A
ØÙÊu niEÒSh |Ù}]t]vukyuh ecy[tu.
Ac]>YxV]mikšueT |o aÛutkRÐÆešÄuric{uEkÈriÇ[
xmIpØM]>uh dU>ØM]>uh Dnv]M]>um]y aEnkh náU>iÏ]T
M]>uh A ØÙÊu vÎu EcRÎu. A kUÈÊil A<uv]EW>i
tzá]ÄšumuÞ]yi>uÎu. ave>Ù}]v>uh kUTi Ac]>YxV]mikL
avieT zptiæic{ EdvIEdvM]RÄu EÑztÆL pfiyiÄuk
mutÙ]y k]>YÆešÄuric{[ AEÙ]cic{u. aEÏ]L tzá]ÄL
"Bzdk]šiÄu EÑzth pfiyiÄukyuh nitYnid]nh mutÙ]yv¿u
EvÞuÎtu ek]TuÄukyuh w]N tnic{]yieÄ]Ô]h" `Îu
pryukyuh aviTuÎ[ aÆen nTÊukyuh ecy[tu. atin]l A
EÑzth aviTueÊ xVßm]yiÊIRÎu. A EÑztÊinu prÇu
v>uÎ Ep>[ "kEÉÜ]v[" `Î]f[.
Bzdk]šiyueT EÑztk]>Yh tzá]ÄL ~ÕunTÊiyEp]eÙ

siveû EÑztÄ]>Yh pk>]vU>u mn¿lniÎ[ ~ÕunTÊi.
atin]l A siveû EÑzth pk>]vU>umn¿eÙ vky]yi
ÊIRÎu.
pieÎ viÿuvieû EÑzth meÕ]>]L pfi k<iÏic{u. A

EÑztÊinu "ek]šEW>i" `Î]f[ Ep>u prÇu v>uÎt[.
anß>h s]ü]vieû EÑzth cunÆ]Èuk]ÇU>umn¿l

niÎu pfik<iÏiÄukyuh avieT EvÞuÎ k]>YÆLeÄ]eÄ
~RÏ]Tu ecy{ukyuh ecy[tu. atin]l A EÑzth A mn
120
e`tiHYm]Ù
vky]yuh tIRÎu. atinu prÇuvÎ Ep>[ "k>uv]È[" `Îu
teÎy]f[.
pieÎ avieT EÑztmiÙ}]ety]yi>uÎt[ xVyhBUv]y

viÿum]yyuh Ac]>YxV]mikš]l zptiæiÄeÏÈ duRÅ]Edviyuh
m]ztm]f[. A EdvikLÄuh EÑztÆL pfiyiÄuÎtinuh A
EdvxVk]>YÆL aEnSic{u nTÊuÎtinuh mÕum]yi Ac]>Y
xV]mikL avieT kUTiyi>uÎ náUti>im]>il muÏÊ]ruEpRÄ[
\o>]y[mØ]nh ek]TuÊ[ aDik]>eÏTuÊi. avR AdYh teÎ
xVyhBUv]y EdviÄu EÑzth pfik<ic{[ atinu "EmEÙÄ]v["
`Îu Ep>iÈu. `Ù}]hek]Þuh atu EmEÙteÎy]yi>uÎtuek]Þ[
a Ep>u yœ]RËhteÎy]yiÊIRÎu. A EÑztEÊ]Tu EcRÊu
teÎ duRÅ]EdviÄuh EÑzth pfik<iÏiÄukyuh atinu "kIE<
Ä]v[" `Îu Ep>iTukyuh ecy[tu. avieT xdYkL nTÊuÎtiN
O>u \oÈupu>yuh EÑztÊieÙ \pEy]gÊinuh mÕum]yi O>u
kifruh \Þ]Äic{u.
|vieT |ÆenyuÞ]y EÑztÆLeÄÙ}]h kEÉÜ]v[,

EmEÙÄ]v[, kIE<Ä]v[ mutÙ]yi zpEtYkh zpEtYkh O]E>] Ep>u
kšuh xiÍic{iÈuÞ[. `ÜiÙuh avey `Ù}]hkUTi pryuEá]L
mUEÄ]ÙEÑztÆL `Î]f[ prÇu v>uÎt[. |o EÑztÆL
Ø]pic{ ØÙh mUÎu diÄukšilniÎ[ O]E>] ep>uv<ikL vÎu
Ec>uÎ O>u kvÙyil Ayi>uÎu. atin]l A ØÙeÊ
`Ù}]v>uh "muÄvÙ" `Î]fu prÇi>uÎt[. atin]l A
ØÙÊuÞ]yi>uÎ EÑztÆeš muÄvÙEÑztÆešÎuh
prÇi>uÎu. k]ÙzkEmf muÄvÙ muEÄ]Ùy]yiÊIRÎu. atien
xhx[kZtp¥itM]R p>iS[k>ic{[ "mu¬iØÙh" `Î]Äi
zpEy]gic{utuTÆi.
avieTyuÔ EÑztÆišil zp]D]nYh EmEÙÄ]vin]efÎu

muáuteÎ xUciÏic{iÈuÞEÙ}]. `Î]l kEÉÜ]vinuh OÈuh
zp]D]nYÄurviÙ}. EmEÙÄ]vil Ae>ÜiÙuh èßÜiÙuh v<ip]Tu
nTÊiy]l atuEp]eÙteÎ kEÉÜ]viÙuh nTÊfh. aÆen
121
e`tiHYm]Ù
ecy{]ti>uÎ]l A EdviyueT (Bzdk]šiyueT) viE>]Dvuh
tÎimiÊh pÙ anRËÆšuh \Þ]kuemÎuÔtinu xhsymiÙ}.
|t[ |EÏ]<uh kÞuv>uÎ O>u xhgtiy]f[. EmEÙÄ]vil
BgvtiÄu >ÞuEn>vuh ptivuÔ evÔniEvdYh zsIEk]viÙieû
tZÏTiyiEMlevc{[ |EÆ]ÈuhkUTi zp]f]Huti ecy{uk |EÏ]<uh
ptivuÞ[.
|o Bzdk]šiÄ[ aáÙhpfiyuh kÙsvuh k<ic{u ptiv]yi

pUj tuTÆiyEÏ]L A EdviyueT s¬iyuh eectnYvuh avieT
zkmÊiÙDikh vRÍiÄukyuh EdviÄu "ByÜ>i" `ÎuÔ Ep>u
yœ]RËm]yiÊI>ukyuh ecy[tu. pklxmyÊuEp]Ùuh atiEÙ
xW>iÄuÎtinu jnÆLÄu vÙiy Bym]yiÊIRÎu. >]ztik]Ù
ÆšieÙ kœ pry]numiÙ}. >]ztik]ÙÆšil avieT ecÙ}ukEy{]
atiEÙ kTÎuEp]vukEy] ecy[t]l A EdviyueT BUtgfÆEš]
EdviteÎEy] piTic{utiÎukEy] cIßi Ec]>kuTiÄukEy] ecy{u
emÎ]yi>uÎu jnÆšueT vic]>h. aÆen vic]>iÄuv]N
tÄvÉh ciÙ xhgtikL aÄ]ÙÊ[ avieT \Þ]yiÈuÞ[.
vZþikm]xh OÎ]htiyti mutl ptivuÔ p]ÈuteÎ ~<>n]<ik
>]ec{Ù}uÎtinumuáu k<ic{ukUÈi nTyumTc{upUÈi `Ù}]v>uh avieT
niÎu Ep]vuky]yi>uÎu AdYk]ÙeÊ ptiv[. kurc{u k<iÇ
EÏ]L atuh nivZÊiyiÙ}]t]yi. x³Yy]y]l pieÎ A>uh
avieTec{Ù]} ety]yiÊIRÎu. pieÎ p]Èuh mÕuh nTÊuÎetÆen
y]f[? |ztyum]yEÏ]L tzá]Äšuh tzßiy]y ecÎ]xu
náU>iyuh mEÕnkh Ey]gYM]>uhkUTi AEÙ]cic{[ |vieT Evd]RH
M]>]y zb]ªf>ueT s]ßi EveÞÎu evc{]l EdviyueT
s¬iyuh eectnYvuh ÑyiÄuh. aEÏ]L jnÆšueT Byvuh
kuryuh. EÑztk]>YÆešÙ}]h >]ztiyiÙuh pkÙuh |¨hEp]eÙ
niRByh nTÊr]vukyuh ecy{uh `Îu niþyiÄukyuh aÎuteÎ
avieT s]ßiÄ[ O>išytien niymiÄukyuh EÑztk]>YÆešÙ}]h
aEnVSic{[ nTÊuÎtin[ A |šytien aDik]>eÏTuÊukyuh
aÆen kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]L BgvtiyueT s¬iyuh
jnÆšueT Byvuh kurÇ[ x]m]nYh Ep]eÙ Avukyuh A
122
e`tiHYm]Ù
EÑztxÎiDiyil aEH]>]zth `Ù}]v>uh niRByh xW>ic{u
tuTÆukyuh ecy[tu. pieÎyuh tzá]ÄL m]xhEt]ruh avieT
ecÎu dRsnh nTÊuk ptiv]yi>uÎu.
anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh O>iÄl

tzá]ÄL dRsnÊin]yi avieT ecÎEÏ]L aáÙÊil ciÙ
náU>im]R jpic{uek]Þi>iÄuÎuÞ]yi>uÎu. avR tzá]Äeš
kÞiÈu ptivuEp]eÙ `fIÄukEy] bHum]niÄukEy] ecy[tiÙ}.
av>ueT DiÄ]>h tzá]ÄLÄ[ OÈuh >xic{iÙ}. mÙy]šzb]ªf>il
zp]D]nYh tzá]ÄLÄ]ytuek]Þ[ aEÌHeÊÄÞ]l `Ù}]v>uh
bHum]niÄfemÎ]yi>uÎu tzá]ÄšueT vic]>h. aÆen
`Ù}]v>uh ecy[k ptivum]yi>uÎu. avieT |>uÎi>uÎ náU>im]R
EÑztÊieÙ \o>]y[mÄ]>]yi>uÎu. atin]l avieT aDik]>h
tÆLÄ]efÎuh tzá]ÄLeÄ]ÎumieÙ}Îuh vic]>ic{]yi>iÄ]h
avR tzá]Äeš bHum]niÄ]Çt[. ~etÜiÙuh tzá]Äšuh
kUeTyuÞ]yi>uÎ tzßi ecÎ]ÓunáU>i mutÙ]yv>uh muSiÇ[
avieTniÎ[ |rÆiEÏ]yi. atilpieÎ tzá]Äšuh ecÎ]Óu
náU>iyuh avieTEÏ]k]riÙ}. tzá]ÄL aEÆ]Èu ecÙ}]t]ytu
kÉÜ]vuEÑztÊieÙ s]ßiÄuh k]>Yvic]>Êin]yi niymiÄ
eÏÈ |šytinu nÙ} t>m]yiÊIRÎu. k]ÙzkEmf |šyt[ A
EÑzth xVßm]Äi B>ic{utuTÆi. |EÏ]<uh at[ aÆenteÎ
y]fi>iÄuÎt[.
ki<eÄÄ]evÎu pryeÏTuÎ duRÅ]EÑztÊinu k]ÙÏ<Äh

ek]Þu EkTuxhBvic{EÏ]L atieû jIREÉ]Í]>fvuh avieT
bihbh m]ri zptiæyuh kÙsvuh mÕuh nTÊic{t[ O>u ~r]LÏ]Tu
táu>]n]f[. atienÏÕi O>u Es}]kh avieT k]fuÎtu t]e<
EcRÄuÎu.
"suEÍ]B]vRÍixiÍY] kÙimÙ>HiEt]
g]çiEntu® knIy]N
>]j] kZtV] nvInh pu>mti>uci>h
mu¬iEgH]hbik]y]®
123
e`tiHYm]Ù
bihbh tzt zptiæ]pY c vxnxuv-
RÉ]Îd]een>Yœ]RHh
vRÉ]N xßRpY xRv{]npi viDivdœ]-
k]>yc{]BiESkh."
|o Es}]kÊieû AdYp]dÊilÊeÎ "suEÍ]B]vRÍi

xiÍY]" `ÎuÔtuek]Þu k]fic{i>iÄuÎtu tÌinkÙixhKYy]
efÎuÔtu x[p¨m]fEÙ}]. |ni xRv{zpD]nm]y EmeÙÄ]vien
Äuric{ukUTi xVÙ[ph pry]h.
avieT EdviÄu ptiv]yi k]ÙeÊyuÔ mÙRniEvdYÊinu

mÙR aÎÎu vruÊet p]TuÔU. |tukUT]et >ÞuEn>vuh
evc{uniEvdYvuh ptivuÞ[. niEvdYh ecy{uÎtu O]Èup]ztÊiÙ
Ù}]et p]TiÙ}. |vieT >Þu En>vuh niEvdYh m]ztem \ÔU. pUj
ptiviÙ}. pUj AÞuEt]ruh vZþik m]xÊil k]RÊikn]L
m]ztEmyuÔu. atin[ O>iÄÙuh muTÄmiÙ}. A pUj k<iÄuÎt[
aviTeÊ tzßiy]y afimhgÙÊu náU>iy]f[. aviTeÊ
pUj]zkmh A |Ù}Ä]RÄÙ}]et mÕ]RÄuh ariÇukUT]. at[ avR
anYM]e> zgHiÏiÄukyumiÙ}. k]RÊikn]L pUj¿u tzßiey
ÑfiÄ]riÙ}. ptiv]ytuek]Þ[ avR k]EÙkUÈi vÎuek]Ôuh
atin[ avR |tuve> muTÄh v>uÊiyiÈiÙ}. vZþikm]xÊil
k]RÊik |vieT O>u mEH]Xvm]yiÈ]f[ ek]Þ]Tiv>uÎt[.
aÎeÊ višÄ[, m]Ù, xdY mutÙ]yvy[eÄÙ}]muÔ ecÙvukL
vHiÄuÎtu x]mUti>iÏ]Tutáu>]n]f[.
|vieT tzßiÄÙ}]et pUj k<iÄ]N p]TieÙ}Îu m]ztmÙ},

sukpu>zg]mÊiÙuLeÏÈ náU>im]RÄu s]ßiyuh p]TiÙ}. |vieT
s]ßiÄuh k<kÊinuh EdvxVÊilniÎuh zptiPÙem]Îuh
ek]TuÄ]riÙ}. v<ip]TukL v>uÎtuek]Þ[ |vieT s]ßiÄ]>nuh
k<kÄ]>nuh D]>]šh xá]dYmuÞ]kuh. atuek]Þ[ |vieT
s]ßiÄuh k<kÊinuh AšiÙ}]et O>iÄÙuh v>]riÙ}.
124
e`tiHYm]Ù
AdYk]ÙÊ[ |vieT kifruÞ]yi>uÎiÙ}. aBiESkh,
niEvdYevy[p[ mutÙ]yvy[eÄÙ}]h AvsYmuÔ evÔh
kIE<Ä]vilniÎuh Ek]>ieÄ]ÞuvÎ]f[ nTÊiyi>uÎt[. O>iÄl
avieT s]ßi nTÊiyi>uÎtu vZÍnuh suÍHZdynum]y O>u
náU>iy]yi>uÎu. O>u divxh >]ztiyil ptivuÔ AvsYÆešÙ}]h
k<iÇiÈu pieÎyuh kurc{ukUTi evÔh ek]ÞuvE>Þt]y Èß]
AvsYh En>iÈu. >]ztiyilEÏ]yi evÔh Ek]>ieÄ]Þuv>]nuÔ
buÍimuÈu vic]>ic{iÈuh ÑIfh ek]Þuh A vZÍzb]ªfnu
x]m]nYÊiÙDikh xÜTvuh EdSYvumuÞ]yi. `ÜiÙuh k]>Yh
nTÄfmEÙ}] `Îu vic]>ic{[ O>u ecÏukuTvuemTuÊuek]Þ[
pureÏÈ[ |rÆiy \Ten k]l O>u kÙ}iEMl muÈi. muEáteÎ
xÜTeÏÈuek]Þi>uÎ A suÍ]«]vin[ |tieû EvdnyuhkUTiy]y
EÏ]L EdSYh xHiÄvy{]t]vuky]l ecÏukuTh vÙiec{riÇiÈ[
aÊ]<em]Îuh k<iÄ]et Ep]yi kiTÎurÆi. piEÕdivxh k]ÙÊ[
A ecÏukuTh ecÎu vIf ØÙÊ[ Oe>]Î]ß>h kifR
k]feÏÈu. atu ku<iec{TuÊ mÉ[ avieTeyÆuh k]ú]niÙ}]
yi>uÎu. avieTniÎ[ a>n]<ik akeÙ O>u p]TÊu tEÙdivx
miÙ}]etyi>uÎ O>u mFkuÎu pieÕdivxh k]ÙÊu k]feÏTukyuh
ecy[tu. |o kifru ku<ic{t[ BgvtiyueT BUtgfÆš]efÎ]f[
pryuÎt[. B¬vXÙy]y EdviÄu B¬nuh, as¬nuh, suÍnu
m]y A zb]ªfenÄuric{u dyyuÞ]yiÈ[ aviTuÎ[ |Æen teû
BUtgfÆešeÄ]Þu ecy{ic{t]yi>iÄuh. EmlÄ]vilBgvti
xkÙ]BI¨zpd]yiniyuh B¬zpiyyum]efÎuÔtu zpxiÍm]
fEÙ}]. avieTec{Îu B¬ipURv{h Bjic{u zp]RËic{]l xßtiEy],
xáEÊ], xhgItEm], x]HitYEm] `ßuEvfemÜiÙumuÞ]kuh.
viEsSic{u kvitVmuÞ]kuÎtin[ |o Edviey BjiÄuÎtuEp]eÙ
xugmm]y m]RÅh Ever y]et]ÎumiÙ}. atin]l ØÙeÊ
"dÑifmUk]hbi" `ÎuteÎ ciÙR pry]ruÞ[.
\Ì¥s]x[ztikL Ek>šÊil vÎtieûEsSh pÙ

EÑztÆL xàRsic{u. O>iTÊu ecÎiÈuh aEÌHÊieû mnÓil
B¬i Et]ÎiyiÙ}. atin]ÙEÌHh O>iTÊuh dRsnh k<ic{iÙ}.
125
e`tiHYm]Ù
EmEÙÄ]vilec{Îu En]ÄiyEÏ]L aEÌHÊinu vše> B¬i
Et]Îuky]l aEÌHh aáÙÊinkÊukTÎu Edviey vàic{u.
aEÏ]L O>u Es}]kmuÞ]Äiec{]Ù}iy]f[ aEÌHh vàic{t[. atieû
pURv{]RÍm]y
"xhB>itBU>ikZpmhb! suBmhgh
suhBtu ci>ßnmidh tv mdß®"
`ÎI >Þu pdh ec]Ù}iÄ<iÇiÈu EsSh Et]Î]N s]x[zti

kLÄu xVÙ[ph t]mxh vÎu. aEÏ]L nTyil |T¿ ek]Èi
eÄ]ÞuniÎi>uÎ m]>]R A pURv{]RÍÊieû \Ê>]RÍm]yi
"jB>ipukuhBiv>kuhByugQhB
ühBikuckuhBp>i>hBp>shBu®"
`Îu ec]Ù}i. atuEkÈu s]x[ztikL xEß]S]ÛutB>it

n]yi "nI t]N kvimÙ}N" `Îu prÇu. p¥it]Ezgx>nuh
mH]kviyum]yi>uÎ \Ì¥s]x[ztikšueT aBinànÊinu p]ztI
BviÄuv]N tÄvÉmuÔ kvitVh A m]>]RÄu xiÍic{t[ |o
EdvIey Exvic{iÈum]ztm]yi>uÎu.
¡]nÏ]n mutÙ]y kZtikšueT niRÐ]t]v]y pUß]nÊu

náU>iÄu kvit]v]xnyuÞ]ytuh |o Edviey Exvic{iÈuteÎ
y]yi>uÎu. pUß]nÊu náU>i aEÌHÊieû kvit gu>uv]yUR
EÑztÊil Bjic{uek]Þi>uÎ EmlÏÊUR n]>]yfBÈti>iey
EkLÏic{EÏ]L BÈti>i "viB¬i kurv]f[" `Îu prÇuevÎuh
BÈti>i aÆen prÇtin]l |ni teû kvitey A>uh
Ad>iÄukyieÙ}Îu vic]>ic{u pUß]nÊ[ náU>i viS]dEÊ]TukUTi
avieTniÎ[ |rÆiEÏ]yEÏ]L "viB¬i kurv]efÜiÙuh B¬i
BÈti>iÄuÔtiÙDikh pUß]nÊinuÞ[" `Îu gu>uv]yU>ÏN
a>ušiec{y[ttu EkÈu BÈti>i pþ]Ê]pEÊ]TukUTi pUß]nÊu
náU>iyueT aTuÄlec{Îu xm]D]nh prÇ[ aEÌHeÊ
xEß]SiÏic{uevÎumuÔ e`tiHYh xuzpxiÍm]fEÙ}]. `Î]l
BÈti>iyueT ApÊ[ atuek]Þu tIRÎiÙ}. EmEÙÄ]vil
126
e`tiHYm]Ù
BgvtiyueT zpD]nBktn]yi>uÎuvEÙ}] pUß]nÊu náU>i.
aEÌHÊinu viB¬i¡]nh cu>uÄm]efÎu prÇ[ aDiEÑpi
c{t[ A EdviÄu >xic{iÙ}. BgvtiyueT viE>]Dh nimiÊh BÈti>iÄ[
pÙ anRËÆL En>iÈu. tlÏ>iH]>]RËh BÈti>i
EmEÙÄ]vilec{Îu m¥ÙBjnh nTÊi EdviyueT viE>]Dh
tIRÊu xEß]SiÏic{u. BÈti>i A Bjnk]ÙÊuÞ]Äiyt]f[
"zsIp]dxp[tti" `Î x[Et]ztkZti. atilniÎ[ ciÙ Es}]kÆL
t]e< pkRÊuÎu.
yt[xhv]HnEÙ]Bi n ssikÙ]cuQxY Hü]hbuj

x[pRsn]pi c EÙ]Hit]yti muHu üVlp]dpEÜ>uHh
EteenEv]Ítk]x>]xu>si> sZhg]zgxWURÉn
zp]c¥Yh tdnuæith kiÙ kœh mu¬iØÙØsiEv?
tVlp]dh nijmüEk GTyituh Ek Ek nu EÙ]Ek jn]®

kih kih n]>cyßi duþ>tpþ>Y]xp>Y]dikh
mEnY DnYtmh tu EdvI! mHiSh eev>Øeeyv tVy]
yMURÍni xVyEmv p]tkH>h p]d]hbujh p]tith.
tVlp]d]WÙ>UpklpÙtik] b]Ùzpv]šdVyh
Ey t]vl kÙyßi j]tu si>x] nEzmf kEzm]´VÙh
EtS]Emv Hi EdvI! nànvnzkIQ]xu ÙBYh pun®
xVRv{Ù}It>ufzpv]šB>fh Exv]nu>Uph PÙh.
EG]>h p]dxHzxkh zpkTyÎ]s]xu B]x]hptiR

ÍV]ßEÎ] pun>]ß>h smyituh sk[En]ti eesÙ]«Ej?
tVlp]ddVitEyn Ek]mštE>f]EnnnEct®x[pZs]
jßUn]h bHi>ß>³tmxh kZßxYnßhsiEv!
BÈti>i EmEÙÄ]vilEÏ]yi m¥ÙBjnh nTÊiytuh zsIp]d

xp[ttiyuÞ]Äiytuh gu>uv]yUR BjnÊiT¿]yi>uÎu. atin]l
EmEÙÄ]vieÙ Bjnh k<iÇtieû EsSh aEÌHh vIÞuh
gu>uv]yURteÎ ecÎu Bjic{uek]Þu t]mxic{u. atiniT¿[ O>u
divxh gu>uv]yU>ÏN BÈti>iEy]T[ "OTuÄh mu¬i ÙBiÄuÎtinuh
127
e`tiHYm]Ù
"mu¬iØÙÊu" teÎ Ep]vuky]f[ nÙ}t[" `Î>ušiec{yu{ ky]l
BÈti>i gu>uv]yUR EÑztÊieÙ Bjnh mtiy]Äiytieû EsSh
ajIvn]ßh EmEÙÄ]vil tiÜLBjnh nTÊukyuh OTuÄh
avieTvc{uteÎ c>mgtiey zp]piÄukyuh ecy[tuevÎ]f[
EkLvi.
B]gvEt]Êmnuh B]gvtp]>]yfnum]yi>uÎ kUTÙ}UR

kuÇiÄ]vu náU>iÏ]ÈiEÙÄu EmEÙÄ]vil BgvtieyÄuric{[
ašvÕ B¬iyuh visV]xvumuÞ]yi>uÎu. aEÌHh AÞuEt]ruh
nv>]ztik]ÙÊ[ avieTec{Î[ Edviey Bjic{uek]Þ[ t]mxiÄu
kyuh muTÄhkUT]et B]gvtp]>]yfh nTÊukyuh ptiv]yi
>uÎu. kUTÙ}UR náU>iÏ]Tu vÎu B]gvtp]>]yfh tuTÆiyi>i
ÄuÎu `ÎriÇ]l `vieTy]y]Ùuh atu EkLÄuÎtin[
axhKYm]šukL vÎukUTukyuh ave>Ù}]v>uh yœ]s¬i kuErEÒ
pfh náU>iÏ]ÈieÙ muáilevc{u vàiÄukyuh ptiv]yi>uÎu.
aÆen v>uÎ pfem]Îuh náU>iÏ]eTTuÊu xá]diÄuk
ptiviÙ}. `vieTy]y]Ùuh attu ØÙÆšil A pfh mu<uvnuh
|osV>]RËm]yi ecÙvu ecy{uky]f[ ptiv[. avieT vc{uÞ]y
pfh EsK>ic{uevc{u EÑztÊinu jIREÉ]Í]>fh ecy{iÄukyuh
ecáupÙk aTiÏiÄukyuh ecy[tu. pieÎ nv>]ztik]ÙÊu
avieTÄUTuÎ zb]ªfRÄu ptiv]yi aÊ]<h ek]TuÄuÎtiEÙ
Ä]yi Ayi>muruÏik EdvxVÊil ~lÏiÄukyuh ecy[tu.
EmEÙÄ]vieÙ zpD]n v<ip]Tu m¥ÙÄ]ÙÊu v]>h

k<iÄuky]f[. atu cu>uÄÊiÙ]y]lEÏ]>. Ayi>h EnzßÏ<h
ek]Þu zpœmnuh, vÙiy pÏTh, pWx]>, sRÄ>pu>ÈiyuEÏ>i
mutÙ]y viBvÆšuh Evfh. O]E>] k]>YÆL x]DiÄuÎtin]yi
|o v<ip]Tu pÙ>uh nTÊ]ruÞ[. `ÜiÙuh ek]Ù}Êil n]ÙWu
v]>ÊiÙDikh \Þ]k]riÙ}. Ayi>h p<hek]Þu zpœmnuÔ v]>h
nTÊuÎ divxh EdviÄu ptienÈu pr a>i evc{u evÔ niEvdYh
Evfh. atin]l |o v<ip]Tu O>u viDh DnikM]RÄÙ}]et
nTÊiv]N x]DiÄukyiÙ}. v]>miÙ}]Ê divxÆšil avieT
128
e`tiHYm]Ù
zb]ªfRÄ[ aÊ]<Êinu m]RÅem]ÎumiÙ}]yi>uÎu. atin]Ù]fu
kUTÙ}UR náU>iÏ]T[ aÊ]<Êinu vkevc{uek]TuÊt[.
|vieT "ekÈum]Ù" èÎ]>u v<ip]Tuh ptivuÞ]yi>uÎu.

O]E>] k]>YÆL x]DiÄuÎtin]yi |tu pÙ>uh zp]RËiÄukyuh
k]>YÆL x]DiÄukyuh v<ip]Tu nTÊukyuh ecy[ti>uÎu.
`Î]l B¬iEy]TukUTiyÙ}]et \oÕh k]fiÄuÎtin]yi v<ip]Tu
nTÊuk EdviÄu OÈuh |¨miÙ}. aÆen nTÊuÎ v<ip]TukL
avieT O>iÄÙuh s>iy]yi nTÄ]rumiÙ}. A v<ip]Tieû xVB]v
emÆeneyÎ]l, EÑztÊinkÊuh purÊuh EÑztpráiÙuÔ
vZÑÊiEMlEÏ]Ùuh nirc{u m]ÙkL c]RÊukyuh višÄukL
ev¿ukyuh kIE<Ä]vilevc{u Ekmm]yi xdY nTÊukyum]f[.
O>iÄl kuti>vÈÊu n]y>ueT BvnÊieÙ mUÊ EntY]>[ |vieT
O>u ekÈum]Ù k<iÄukyuÞ]yi. atu teû Dns¬iyuh zpB]v
vuh k]fiÄ]NkUTiy]yi>uÎu. EntY]>u En>eÊ et]<]n]yiÈu
EÑztÊil ecÎEÏ]LÊeÎ v<ip]Tu nTÊ]N cumtÙÄ]>]y
EÑztxhb³ikEš]Tuh mÕuh "pfh `zty]y]Ùuh viE>]DmiÙ},
ekÈum]Ù |Tiep]Tiy]kfh" `ÎuprÇu zpEtYkh cÈhekÈi.
En>h x³Yy]k]r]yEÏ]L mutl >]zti mu<uvnuh atikÙsÙ]
yiÈuÔ |Tiyuh m<yuh k]ÕumuÞ]yi>uÎtin]l aÎu x]m]nYh
Ep]eÙ višÄuev¿uÎtinuh m]Ù c]RÊuÎtinuh mÕuh x]Dic{iÙ}.
aHÐtiEy]TukUTi avieT v>uÎvReÄÙ}]h |¢]BhgEÊ]TukUTi
yÙ}]et mTÆiEÏ]k]N O>iÄÙuh x]DiÄ]riÙ}.
EmEÙÄ]vil BgvtiÄu viEsSdivxÆšil a>¿u

EmÙ[Ep]Èu cành c]RÊuk ptivuÞ[. at[ O]E>]>uÊ>ueT
v<ip]T]yiÈ]f[ ptiv[. avieT c]RÊ]N anvDi ti>uv]B>f
Æšuh v<ip]T]yiÊeÎ v>uh. avieT EÑztÊil asuÍi
b]Dic{]l pufY]Hh ptiviÙ}. pUvuh m]ÙyuemÙ}]emTuÊu
purÊiÈu evÔem]<ic{u bihbh k<ukuk m]ztem ptivuÔu. pUvuh
m]ÙyuemTuÊu purÊiTuÎtiEn]TukUTi ti>uv]B>fÆšuemTuÊu
purÊiTuh. A ti>uv]B>fÆešÙ}]h ki<EÄÄ]viEÙy[eÄTuÊu
mutlÄUÈi avieT xUÑiÄuh. aÆeny]f[ ptiv[.
129
e`tiHYm]Ù
avieT zsIEk]viÙinkÊu bihbÊieû muáil tryil
O>u dV]>muÞ[. at[ ÈÏ]<uh O>u pÙkek]Þ[ aTc{i>iÄuh.
AvsYhEp]eÙ A pÙk m]Õi A dV]>Êil eekyiÈu En]Äiy]l
O>u m]ti>i kÙ}u kiÈuh. atinu "muEÄ]ÙÄÙ}[" `Î]fu Ep>u
prÇuv>uÎt[. A kÙ}u xVRÉhek]EÞ] evÔiek]EÞ] ekÈic{u
EdHÊil D>ic{]l duREÌvtm]>ueT \pzdvvuh mH]E>]gÆšuh
\Þ]vukyiÙ}. atin]l A kÙ}u v]ÆieÄ]ÞuEp]k]n]yi
avieT axhKYm]šukL v>uÎuÞ[. AvsYÄ]R tEÙdivxhteÎ
avieTec{Îu s]ßiÄ]>enÏrEÇlÏiÄfh. piEÕdivxh
k]ÙeÊ kušic{[ aáÙÊilec{Îu EdvIdRsnvuh yœ]s¬i
v<ip]Tuh s]ßiÄ]>nu dÑifyuh k<ic{]l s]ßiÄ]>N
aTÏupÙk m]Õi dV]>Êil eekyiÈu keÙ}TuÊu ek]TuÄuh. |o
kÙ}u ekÈic{[ x[ztIkL k<uÊiÙuh pu>uSM]R a>yiÙum]f[
D>iÄuk ptiv[.
"náU>im]RÄ[ \o>]y[myuÔ EÑztÊieÙ xVÊukešÙ}]h

v]>h k<ic{uh pU>h EG]Sic{uh tÐiÊÙ}i vYvH]>ÆL nTÊiyuh
nsiÏiÄukyuh OTuÄh av>uh nsiÄukyum]f[ ptiv[" `Îu
jnÆšueT |Tyil O>u xhx]>vuh visV]xvumuÔtinu
EmEÙÄ]vieÙ Øitiyuh OÈuh vYtY]xm]yi>iÄuÎiÙ}.
130
e`tiHYm]Ù
124. kum]>mhgÙÊu náU>i

kum]>mhgÙÊu náU>iyueT |Ù}h Ek]Èyh t]ÙUÄil
vijypu>h pkutiyil p]ráu< EdsÊ]f[. |o |Ù}Ä]R pÞu
mzßv]dÊiÙuh Em]TividYyiÙuh adVitIyM]>uh zpxiÍM]>um]
yi>uÎu.
|EÏ]L ti>uvit]hkUR `Îu pryuÎ >]jYh peÞ]>u

k]ÙÊ[ Evf]T[ (tZÏ]ÏU>[), O]f]T[ (k]yhkušh), Edsihgn]T[
aeÙ}Üil jyxihHn]T[ (ek]Ù}h), ecákEÒ>i (aáÙÏu<),
etÄuhkUR, vTÄuhkUR mutÙ]yi pÙ >]jYÆšiÙ]yi>uÎEÙ}].
aÆenyi>ieÄ O>u k]ÙÊ[ k]yÜušÊ[ >]j]vieû >]jYÊ[
kZÿpu>h `Î EdsÊ[ O>u yÑiyueT \pzdvh vÎukUTi. A
yÑi xRv{]hgxuà>iy]y O>u mnuSYx[ztIyueT EvSh D>ic{u
ek]Þ[ n]Èuv<iyil Ep]yi niÙ[Äuh. A v<iyilÄUTi pu>uS
M]>]e>ÜiÙuh vÎ]l puWi>i tUkieÄ]Þ[ aTuÊ[ ecÎ[
"O>iÄl muruÄ]N t>]Em]?"`Îu Ec]diÄuh. A puWi>i k]fu
Eá]L mnuSY>]yiÈuÔv>ueTey]eÄ mnÓu myÆiEÏ]kuh.
muruÄ]N ek]TUÊu k<iyuEá]L "v>fh nmuÄ[ vIÈiEÙÄ[
Ep]k]h; \ofu k<iÇiÈ[ Ep]y]l mti." `Îu ÑfiÄuh.
atien DiÄ>ic{u Ep]k]N ARÄuh eeD>YmuÞ]k]riÙ}. miÄv>uh
v ÑIfic{v>]yi>iÄuh. aeÙ}ÜiÙuh A
Em]Hn]hgiyuET ÑfeÊ \EpÑic{[ `Æen Ep]kuh? atu
mnuSY>]l x]DYmÙ}]yi>uÎu. atin]l Ñfic{]ÙuTen xÐtic{[
`Ù}]v>uh avšueT kUeTEÏ]kuk ptiv]yi>uÎu.
v<iyil niÎu kurc{u dU>h Ep]y]l aÄ]ÙÊu jnv]x

miÙ}]Ê O>u vnzpEdsmuÞ]yi>uÎu. A ek]TuÜ]Èilec{Ùu} Eá]L
A xuà>i EvSh m]ri teû xVßh EvSh D>iÄuh. ~Õvuh
ByÜ>iy]y A yÑiyueT EvSh k]fuEá]L teÎ mnuSYe>Ù}]h
Eb]Dh ekÈu niÙÊuvI<uh. \Ten yÑi ave>ÏiTic{u cIßi Ec]>
kuTic{u ek]Ù}ukyuh ecy{uh. |Æeny]yi>uÎu ptiv[.
131
e`tiHYm]Ù
|Æen kurc{u k]Ùh k<iÇEÏ]L |t[ zpxiÍm]yiÊI>u
kyuh A yÑieyÄuric{uÔ Byh nimiÊh A v<iyilÄUTi A>uh
nTÄ]ety]vukyuh ecy[tu. aEÏ]L yÑi >]jYv]xikešÊeÎ
\pzdvic{u tuTÆi. Atin]l avieT ARÄuh purÊirÆi xW>i
Ä]N nivZËiyiÙ}[Ù]ety]yiÊIRÎu. atriÇ[ k]yÜušÊu
>]j]v[ |o yÑiey avieTniÎ[ O]Tic{uviTuÎtin]yi aEnkh
mzßv]dikeš avieT v>uÊil ave>Ù}]v>uh pTic{ vidYkešÙ}]h
zpEy]gic{[ En]ÄIÈuh y]et]>u PÙvumuÞ]yieÙ}Î[ m]ztmÙ}, A
yÑi ciÙ mzßv]dikšueT kœ k<iÄukyuh kUTI ecy[tu.
atin]l k]yÜušÊu >]j]v[ ~Õvuh viSÉn]yuh tIRÎu.
aÆeny{i>uÎEÏ]L etÄuhkUR >]j]vieû >]jYÊ[

p]ráu< `Î EdsÊ[ "kum]>mhgÙh" `Î[ |Ù}EÏ>]yiÈ[ O>u náU>i
yueÞÎuh aEÌHh vÙiy m]zßikn]efÎuh aEÌHeÊ v>uÊi
y]l |o yÑiey niS[zpy]xh |vieT niÎ[ O]Tic{ukšyuemÎuh
AE>] k]yhkušÊ[ >]j]vien zgHiÏic{u. \Ten k]yÜušÊu
>]j]v[ A náU>iey aEÆ]È[ prÇyc{]l ek]Ô]emÎ[
etÄuhkUR >]j]vieû EpRÄ[ `<utiyyÄukyuh etÄuhkUR
>]j]v[ náU>iey avieTÏrÇyÄukyuh ecy[tu. náU>i
k]yÜušeÊÊi >]j]vien kÞEÏ]L xhgtikešÙ}]h >]j]vu
náU>iey zgHiÏic{u. náU>i kušiyuh \ofuh k<ic{tieû EsSh
kZÿpu>EÊÄu Ep]yi. aEÌHh O>u v<iEp]Äeû B]vÊil
v<iyil kUTi Ep]yEÏ]L ptivu Ep]eÙ mnuSYx[ztIyueT EvSh
D>ic{u ek]Þ[ náU>iyueT aTuÄlec{Îu muruÄ]N Ec]dic{u.
\Ten náU>i ci>ic{uek]Þ[ "muruÄ]N m]ztmÙ}, èû kUeT vÎ]l
ninÄu EvÞetÙ}]h w]N tÎuek]Ô]h" `Îu pryukyuh,
atiniT¿[ aEÌHh O>u mzßh jpic{[ yÑiey b³iÄukyuh
ecy[tiÈ[ Ene> vTEÄ]È[ nTÎu tuTÆi. náU>iyueT mzßs¬i
ek]Þ[ O<iÇu Ep]k]N nivZÊiyiÙ}]ety]vuky]l yÑi
mnuSYx[ztIyueT EvSm]yiÊeÎ aEÌHÊieû piÎ]eÙ ecÎu.
aümic{u En>h evšuÄuÎtinu muáu náU>i yÑiEy]Tu kUTi
|Ù}eÊÊi. aEÏ]<uh yÑi mnuSYx[ztIyueT EvSh teÎy]f[
132
e`tiHYm]Ù
D>ic{i>uÎt[. A x[ztIey kÞIÈ[ |Ù}ÊuÔ aßRńÆšuh mÕuh
"|vEšt]f[? `ßin]f[ vÎt[?" `Îuh mÕuh Ec]dic{u. atinu
mrupTiy]yiÈ[ "avL v<iÄuevc{[ ÈÎ]Tu kUTi Ep]Ît]f[.
avLÄ[ \TyÄ]>]yiÈ[ A>umiÙ}. aveš]>u agtiy]f[. avLÄ[
kÇiEy] Ec]Er] vÙ}tuh AH]>Êinu ek]TuEÊc{]l aveš]>u
d]xiy]yiÈ[ |vieT p]RÊuek]Ôuh. |vL n]ÙuekÈinkÊu
kTÄ]N xÐtiÄ>ut[. >]ztiy]y]l |vieT \pBvnm]yiÈuÔ
mÚÊil ecÎu kiTÎurÆeÈ." `Îu prÇu. at[ avieTey
Ù}]v>uh xÐtiÄukyuh yÑi avieT t]mxm]vukyuh ecy[tu.
atiniT¿[ náU>i, yÑi avieT Ep]¿šy]ti>iÄ]n]yiÈ[,
yÑiey O>u |>uáun]>]yÊiEMl Av]Hic{[ A n]>]yh
|Ù}Êu n]ÙuekÈinkÊu nTumuÕÊu tr¿ukyuh ecy[tu.
aÆenyi>iÄuEá]L O>u mzßv]dÊin]yi náU>iÄ[ O>u

dU>ØÙEÊÄ[ Ep]EkÞt[ atY]vsYm]yiÊI>uky]l aEÌHh
Ep]yi. A t>Êin[ yÑi aß>ńÆšueT aTuÊukUTi
n]ÙuekÈinkÊu kTÎu ØÙem]eÄ OÎu k]fuvtinnuvdiÄ
femÎ[ aEpÑic{u. aßRńÆL AdYh kurec{]eÄ viE>]Dh
prÇuevÜiÙuh yÑi vše> t]<[mEy]TukUTi niRb³pURv{h
vIÞuh vIÞuh aEpÑiÄuky]l akÊu kTÎu ÑfÊil
`Ù}]em]Îu En]ÄikÞuek]Þu EvgÊil purÊirÇieÄ]Ôu
Îtin[ OTuÄmnuvdic{u. \Ten yÑi n]ÙuekÈinkÊu kTÎ[ O]E>]
ØÙÆL En]ÄiÄÞu tuTÆi. aEÏ]L Èß] AvsYÊiÜEÙ
Ä]yiÈ[ aßRńÆLÄ[ aTuÄšyiEÙÄ[ OÎu Ep]EkÞt]yi
v>iky]l avR Ep]yi. aÊ>Êinu yÑi nTumuÕÊirÆi
náU>i jpic{u trc{i>uÎ n]>]yh \o>ieyTuÊu. aEÏ]L yÑi
b³nvimu¬y]vuky]l epeÈÎ[ avieT niÎirÆi Ak]s
m]REÅf Ep]¿šÇu. aßRńÆL ti>ic{uvÎEÏ]L d]xiey
avieTeyÆuh k]f]y[ky]l avR vše> vYxnic{u. náU>i
v>uEá]L Ec]dic{]l `ß]f[ prEyÞetÎuÔ vic]>m]f[
ave> xßtiÏic{t[. azpk]>h teÎ piEÕdivxh náU>i
mTÆivÎEÏ]L "d]xieyvieT?" `Îu Ec]diÄukyuh, "Èß]
133
e`tiHYm]Ù
|ÎeÙ \c{y]yEÏ]L mutl aveš |vieT k]fuÎiÙ}" `Îu
aßRńÆL mrupTI pryukyuh ecy[tu. \Ten náU>i
nTumuÕÊirÆi En]ÄiyEÏ]L t]N yÑiey Av]Hic{u jpic{u
trc{i>uÎ n]>]yh avieT k]f]y[ky]l "A d]xi n]ÙuekÈi
nkÊu kTÎu, ÈÙ}?" `Îu Ec]dic{u. xÐtiÄ]etyi>iÄ]N
nivZÊiyiÙ}]y[ky]l aßRńÆL p>m]RËemÙ}]h xÐtic{u
prÇu.
b³nvimu¬y]y yÑi yœ]pURv{h kZÿpu>ÊuteÎ

eceÎÊukyuh avieT v<iEy Ep]kuÎvE>yuh >]jYv]xi
kEšyuh pURv{]Dikh \pzdvic{u tuTÆukyuh ecy[tu. atriÇ
EÏ]L >]j]vu pieÎyuh vYxn]zk]ßnuh ByviHVÙnum]yi
ÊIRÎu. aEÏ]L ciÙ ExvM]R "A náU>iÄ[ OÎuh kÙ[pic{[
ek]TuÄ]Êtuek]Þ]f[ aEÌHh pieÎyuh yÑiey
|EÆ]ÈuteÎ viÈt[. |niyuh aEÌHeÊ v>uÊi èßÜiÙuh
tÄt]y xÐ]nh kÙ[pic{u ek]TuÊ]l aEÌHh |o yÑiey
b³ic{u ek]ÞuEp]y[eÄ]Ôuh. aEÌHmÙ}]et Ever A>u
vic]>ic{]Ùuh \zgmURÊiy]y |o yÑiey |vieT niÎ[
O<ic{uviT]N x]DiÄukyieÙ}ÎuÔt[ |vieT ariÇiÈuÔt]
fEÙ}]" `Îriyic{u. atu s>iy]efÎu Et]Îuky]l >]j]vu
etÄuhkUR >]j]vieû EpRÄ[ pieÎyuh `<uÊyc{[ kum]>
mhgÙÊu náU>iey v>uÊi yÑiyueT \pzdvh pURv{]Dikm]yi
pieÎyuh tuTÆiyi>iÄuÎ viv>h prÇu. yÑi teû piTiyil
niÎu viÈuEp]ytieû k]>fh náU>i avieT ariyiÄukyuh
ecy[tu. aEÏ]L >]j]v[ "AeÈ, |nieyß]f[ EvÞt[? ~tu
viDvuh |o \pzdvh |vieT niÎ[ m]Õfh. |niyuh |EÆ]È[
v>ikyum>ut[. atinu tÄvÉh èßÜiÙuh ecy{fh. at[ aÆ[
vic]>ic{]ÙÙ}]et x]DiÄukyiÙ}. |o \pzdvh |vieT
v>]ti>iÄÊÄvÉh O<iÏic{]l atiEÙÄ[ `ß[ EvfemÜiÙuh
t>]N w]N ty{]r]f[ " `Îu prÇu. \Ten náU>i "zptiPÙ
em]Îuh kiÈ]ÇiÈuh mnpURv{m]yuh w]N |o yÑiey |EÆ]Èu
viÈyc{teÙ}Îu muNEp w]N ariyic{uvEÙ}]. w]N |ÆenyuÔ
134
e`tiHYm]Ù
k]>YÊil zptiPÙh AzgHiÄ]rumiÙ}. Ae>ÜiÙuh èßÜiÙuh
mnEÓ]TukUTi tÎ]l EveÞÎuv¿]rumiÙ}. aÆeny]f[ èû
ptiv[. ~etÜiÙuh yÑiey w]niniyuh b³ic{u ek]Þu
Ep]vukyuh |EÆ]Èuv>]ti>iÄÊ viDÊil `vieTeyÜiÙuh
Øi>m]yi |>uÊukyuh ecy{]h. zptiPÙÊieû k]>Yh
ti>umnÓuEp]eÙ" `Îu vIÞuh ariyic{u. |tu EkÈ[ >]j]v[
~Õvuh xEt]SEÊ]Tu kUTi "`Î]l aÆeny]veÈ. náU>i
yÑiey ek]ÞUEp]yi `vieTeyÜiÙuh Øiym]yi |>uÊi
Ä<iÇ]ÙueTen |viET v>fh. EsSemÙ}]h aEÏ]L prÇu
ek]Ô]h" `Îu prÇu.
|tu EkÈu náU>i yÑi ptiv]yi nilÄ]ruÔ ØÙEÊÄ[

Ep]yi. náU>iey zptYÑm]yi kÞ]l yÑi mrÇu
kšeÇÜiEÙ] `Îu vic]>ic{[ aEÌHh vuÎ ØÙEÊ]TTuÊ[
O>u m>Êinu mrÇuniÎ[ ek]Þ[ eekvsmuÞ]yi>uÎ nUlc{>
eTTuÊ[ yÑiyEÎ]Äi O>u mzßh jpic{[ mUÎu ekÈuekÈi.
aEt]TukUTi yÑiey b³iÄukyuh k<iÇu. \Ten aEÌHh
vTEÄ]Èu nTÎu tuTÆi. piÎ]eÙ yÑiyuh Ep]yi. A zp]vsYh
yÑi Ep]yt[ náU>iÄÙ}]et mÕ]RÄuh teÎ k]ú]N p]TiÙ}]Ê
viDÊil EdHh m]yy]l mrc{uek]Þ]f[.
|Æen Ep]yi náU>iyueT |Ù}Êinu xmIpÊ]yEÏ]L

yÑi náU>iEy]T[ "w]N O>iÄl aÆey ctic{[ OšiEc{]Ti
EÏ]yvš]f[. `ÜiÙuh atu vic]>ic{[ èÎ \zpzdviÄ>ut[. |ni
w]N aÆyueT |¨h Ep]eÙ t]mxic{uek]Ô]h. `ÜiÙuh èÎ
d]xYvZÊiÄu niymiÄ>ut[. at[ `niÄ[ xÜTk>m]f[" `Îu
prÇu. \Ten náU>i "nI Ae>yuh \pzdviÄ]et m>Y]dEy]TukUTi
|vieT t]mxic{uek]Ô]emÜil nieÎ w]eneû p>Edvtey
EÏ]eÙ vic]>ic{u xbHum]nh Ad>iÄukyuh Ac>iÄukyuh
ecy[tuek]Ô]h; |niyuh nI èûÜiÙuh azkmh zpvRÊic{]l
w]N nieÎ aruÊu EH]mic{ukšyuemÎuÔtinu xhsymiÙ}"
`Îuh prÇu.
135
e`tiHYm]Ù
|Ù}eÊÊiytieû EsSh náU>i tlÄ]Ùh yÑiey
avieTyuÞ]yi>uÎ O>u p]ÙvZÑÊiEMl |>uÊIÈ[ |Ù}Êieû
muÕÊuteÎ ecrut]yiÈ[ O>u zsIEk]vil pfiyiÄukyuh O>u
vizgHmuÞ]Äic{u yÑiey A bihbÊiÜÙ]v]Hic{[ A
zsIEk]viÙil yœ]viDi zptiæiÄukyuh avieT ptiv]yi
niEvdYh tuTÆukyuh ecy[tu.
|ztyuem]eÄÄ<ic{tieû EsSh náU>i k]yÜušÊu

>]jxÎiDiyieÙÊi. \Ten >]j]v[ kum]>mhgÙÊiÙ}ÊuÔvR
`Îuh anuBvic{uek]ÔÊÄvÉh "cvr" `Î EdsÊuÔ…
vüuÄL k>em]<iv]yitÎi>iÄuÎu èÎ]>u nIeÈ<utic{u tuÙYh
c]RÊi náU>iyueT ky{il ek]TuÊu. atu kÞEÏ]L náU>i
ÄuÞ]y xEß]Sh xIm]tItm]yi>uÎu `Î[ pryfemÎiÙ}EÙ}].
aEÌHh aztey]Îuh vic]>ic{i>uÎiÙ}. náU>i y]zt prÇuEp]y
xmyÊuh >]j]v[ aEÌHÊin[ aEnkh xÐ]nÆL ek]TuÊu.
`Ù}]h ek]Þuh náU>i atYßh xßu¨n]yi Bvic{u `Îu
prÇ]l mtiyEÙ}].
zptiæ k<iÇtieû EsSh A yÑiyueT \pzdvh |Ä]Ùh

ve> ARÄuh \Þ]yiÈiÙ}. A yÑi kum]>mhgÙÊu náU>iyueT
p>EdvtyueT niÙyil |EÏ]<uh avieTÊeÎ |>iÄuÎu. A
|Ù}ÊuÔvR A yÑiÄu ptivuÔ niEvdYh |EÏ]<uh muTÄh
kUT]et nTÊiEÏ]>uÎumuÞ[.
yÑiÏráÊu yÑiey xhH>ic{ Ašuh zpxiÍ mzßv]di

yum]yi>uÎ "xU>Yk]ÙTi" BÈti>iyueT |Ù}h kum]>mhgÙÊu niÎ[
~kEdsh >Þu n]<ik pTiÇ]r[ "nÈ]EÒ>i" `Î EdsÊ]f[.
k]ÙTi BÈti>im]>uh vše>Ä]Ùh muáu mutlÄu teÎ vÙiy
mzßv]dikš]fEÙ}]. atin]l |o >ÞiÙ}Ä]>uh(kum]>mhgÙvuh
k]ÙTiyuh) tÐil vÙiy kiTmlx>vuh \LÊi>Äuh pEÞ
\Þ]yi>uÎu. `Î]l at[ akÊÙ}]et purEm B]viÄukyuh
pryukyuh >Þu kUÈ>uh ptiviÙ}. purEm >ÞiÙ}Ä]>uh tÐil
tÐil vše> nÙ} x[EnHB]vEÊ]TukUTIy]f[ k<iÇi>uÎt[.
136
e`tiHYm]Ù
aÆenyi>iÄuEá]L k]ÙTi BÈti>iyueT |Ù}Ê[ O>Tiyßi>
Êinu x[EnHmur¿[ BÈti>i kum]>mhgÙÊ[ náU>ieyyuh ÑfiÄu
kyuh náU>i v>ikyuh ecy[ti>uÎu. aTiyßi>h xhb³ic{uÔ
xdYyuh mÕuh k<iÇu En>h eevkiyEÏ]L BÈti>i náU>iEy]T[
"|Îu k]RÊiky]fEÙ}]. kum]>nÙ}U>u v]>ÓdY Ekmm]f[. kum]>
mhgÙh Ep]kuÎuEÞ]" `Îu Ec]dic{u. atinuÊ>m]yiÈu náU>i
"BÈti>i Ep]kuÎueÞÜil w]nuh Ep]>]h" `Îu prÇu. "`Î]l
Ep]k]h" `Îu prÇu BÈti>iyuh náU>iyuh kUTi pureÏÈu.
k]ÙTiyiÙ}ÊuniÎu kurc{u pTiÇ]Èu ecÙ}uEá]L avieT

mInc{iÙ]rieû eekv<iy]y O>u ecriy AruÞ[. A Arinu viü]>
mieÙ}ÜiÙuh atYDikm]y ag]Dtyuh atikÚinm]y O<uÄumuÞ[.
Aru kTÎiÈuEvfh kum]>nÙ}URÄ[ Ep]k]N Et]fi kUT]et
avieT aÄe> kTÄuÎ k]>Yh ax]ÍYvum]yi>uÎu. BÈti>i
kUeTyuÔtiek]Þ[ avieT Et]fi k]fuh `Îu vic]>ic{]f[
náU>i kUeT pureÏÈt[. BÈti>i náU>iey kUÈieÄ]Þ[ pureÏÈt[
avieT vc{[ aEÌHeÊ |šiBYn]Ä]emÎu k>utieÄ]Þum]
yi>uÎu. náU>iÄu mzßv]dh kUT]et v]yuühBh, jÙühBh
mutÙ]y Em]TividYyuh mÕuh ariÇukUT] `Î]yi>uÎu BÈti>i
yueT vic]>h. v]üvÊil náU>i Em]TividYyil BÈti>iEyÄ]L
xmRËn]yi>uÎu. atu BÈti>i ariÇi>uÎiÙ}.
>ÞuEp>uh kUTi AÕukTvieÙÊi. aEÏ]L avieTeyÆuh

Et]fi |Ù}]yi>uÎu. atin]l BÈti>i náU>iEy]T[ "|vieT
aÄe> kTÄfmEÙ}]. atienß] kosÙh? w]N vÙ} viDvuh
kTÎuek]Ô]h. aÆenkTÄ]N kum]>mhgÙh vic]>ic{]l
x]DiÄuemÎ[ Et]nuÎiÙ}. atin]l ti>iey Ep]y[EÄ]šU" `Îu
prÇu. aEÏ]L náU>i" BÈti>i kTÄuÎtu k]feÈ, pieÎ èû
k]>Yh w]N tIRc{y]Äiek]Ô]h" `Îu prÇu. \Ten BÈti>i
aTuÊuÔ O>u vIÈil niÎ[ O>u tUsniÙ muric{u v]Æic{u
evÔÊiÙiÈ[ atil kyri eekek]Þu tu<Ç[ aÄe> kTÎu.
\Ten náU>i O>u tušxiyiÙ pric{u evÔÊiÙiÈ[ atil kyri
tu<Ç[ aÄÕyirÆi. aEÏ]L náU>iey |šiBYn]ÄfemÎu
137
e`tiHYm]Ù
vic]>ic{[ BÈti>i ~Õvuh |šiBYn]yi `ÎuÔtu viEsSic{u
pryfemÎiÙ}EÙ}].
138
e`tiHYm]Ù
125. mÞÄ]ÈÐnuh ek]Tyuh

mÞÄ]È[ `Î ØÙh ti>uvit]hkUR xhØ]nÊ[
|>fiyl (|EÏ]L klÄušh) t]ÙUÄieû etEÄ aÕvuh
xmuzdtI>vum]f[. |vieT O>u zb]ªf]Ùyvuh n]ÙWu n]yR
gZHÆšuh ~t]nuh v]fiyM]>ueT p]RpiTÆšuh pÙt>Ä]>]y
OÈuvše> mÕu j]tiÄ]>ueT v]xØÙÆšuh |vyueT |T¿[ O>u
aÐNEk]viÙuh (BgvtiEÑztvuh) O>u s]ü]hEk]viÙuh (s]ü]
vieû aáÙvuh) \Þ[.
|ni avieT |o aÐNEk]viÙuÞ]yt[ `ÆeneyÎu

pry]h. |>fiyl mutÙ]y zpEdsÆšil kÎuk]Ùikeš Em¿uÎ
puÙyR mutÙ]yvRÄ[ 'kÈyTi' èÎ]>u kšiyuÞ[. at[ ~kEdsh
pßukšiEp]eÙteÎy]F. pßinu pk>h \pEy]giÄuÎt[
pnEßÆ (k>iányueT k]y[) AF. kÎuk]Ùikeš Em¿uÎvR
>ÞuB]gm]yi niÎu mÍYB]gÊ[ O>u pnEßÆyiÈ[ aEÆ]Èu
miEÆ]Èuh aTic{u kšiÄuk A diÄukšil x]D]>fm]f[. O>iÄl
aÆeÎ aTic{ O>u pnEßÆ avieT aTuÊuÞ]yi>uÎ O>u
citlÏuÕiEMl ecÎu ek]Ôukyuh puÕu xVÙ[ph ep]Èukyuh A
ep]Èiy ØÙÊu niÎu >¬h zpvHic{utuTÆukyuh ecy[tu.
kšic{uek]Þu niÎi>uÎ puÙyR A >¬zpv]Hh kÞu By
viHVÙ>]yi \reÄ niÙvišic{u. ciÙR Eb]Dh ekÈ[ avieTÊeÎ
vI<ukyuh ecy[tu. aEÏ]E<Äuh |o vRÊm]nh ariÇ[ A
ØÙÊieûyuh kÎuk]ÙikšueTyuh \TmØM]>uh mÕEnkh
jnÆšuh t]ÙUÄilniÎu tHsIld]R mutÙ]yv>uh A ØÙ
eÊÊi. aEÏ]<uh puÕilniÎu >¬h zpvHic{uek]ÞuteÎ
yi>uÎu. aEÏ]L aÐeû O>u BUth O>u mnuSYeû EdHÊiEMl
AEvsic{[ ay]L tuÔi. |o puÕu x]Ñ]l aÐeû vizgH
m]efÎuh aÐN vÙ[mIk (puÕu) >UpÊil |vieT AviR
Bvic{i>iÄuky]efÎuh |o puÕ[ Edvi (Bzdk]ši) teÎeyÎu
visVxic{u pUjiÄukyuh vàiÄukyuh ecy[t]l mnuSYRÄu
xkÙ]BI¨Æšuh xiÍiÄuemÎuh |o citlÏuÕu ep]Èiyi>iÄuÎ
139
e`tiHYm]Ù
ØÙÊu cànm>c{u Etc{u viTvTc{]l >¬zpv]Hh nilÄuemÎuh
t]N aÐeû O>u BUtm]efÎuh prÇu. \Ten tHsIld]>uh mÕuh
kUTi O>u nÙ} zps[nÄ]>en v>uÊi zps[nhevÏic{u En]ÄiÄu
kyuh A mnuSYN tuÔiÏrÇetÙ}]h v]üvm]efÎu zps[n
k]>N viDiÄukyuh aEÏ]L |o puÕuh aÐNteÎy]efÎ[
`Ù}]vRÄuh visV]xm]vukyuh ecy[tu.
anß>h A ØÙÊieû \TmØN zb]ªfe>ek]Þu >Þu

mUÎu tuÙ]h cànm>c{u puÕieû viTv[ aTÏiÄukyuh aEÏ]L
>¬zpv]Hh nilÄukyuh ecy[tu. pieÎ aÐnu mur¿u pUjyuh
tuTÆic{u. |zpk]>m]f[ mÞÄ]È[ aÐeû Agmh.
aÐeû vizgHm]y A puÕu nny]etyi>iÄuÎtinu

avieT asuÍiyuh mÕuh b]DiÄ]etyi>iÄuÎtinum]yi ØÙÊi
eû \TmØN teÎ tÙ[Ä]Ùh O]ÙEmc{iÙ]yiÈ[ O>u EmÙ[ÄU>
yuÞ]ÄiÄukyuh cuÕuh EvÙi ekÈiÄukyuh ecy[tu.
ptiv]yi pUjyuh mÕuh tuTÆiyEÏ]L avieT aÐeû

eectnYh vRÍic{u tuTÆi. aEÏ]L jnÆL avieTecÎ[
aÐen vàiÄukyuh ExviÄukyuh O]E>] k]>YÆL x]DiÄu
Îtin]yi zp]RËiÄukyuh v<ip]TukL k<iÄukyuh tuTÆi.
aÆeny]yEÏ]L mÞÄ]È[ aÐeû aTuÄl aEpÑic{]l
xkÙ k]>YÆšuh x]DiÄuemeÎ]>u visV]xh jnÆšueT mnÓil
dZ™IBvic{u. mÞÄ]ÈÐN `ÎuÔ zpxiÍi EÙ]kÊil xRvzt
p>Äukyuh ecy[tu.aEÏ]L EdvIdRsnÊin]yuh avieT
BjiÄuÎtin]yuh v<ip]TukL nTÊuÎtin]yuh mÕuh dU>ØÙ
Æšil niÎuh jnÆL avieT vÎutuTÆi. aEÏ]L ec]v{]<[c,
evÔiy]<[c |ÆenyuÔ viEsSdivxÆšil avieT kUTuÎ
jnÆLÄu xhKYyiÙ}]ety]yi. atin]l pfm]yiÈuh pÞÆ
š]yiÈuh mÕu x]DÆš]yiÈumuÔ nTv>vuh ax]m]nYm]yi vRÍic{u.
aveyÙ}]h A ØÙÊieû \TmØN `TuÄukyuh yEœ¨h
\pEy]giÄukyuh ecy{]m]yi>uÎtuek]Þ[ ay]L vÙiy
Dnv]n]yiÊI>ukyuh ecy[tu.
140
e`tiHYm]Ù
aÐnu ptiv]yi pUjyuh mÕuh tuTÆiyEÏ]L aÐeû
vizgHh (puÕu) zkEmf všRÎu tuTÆi. |EÏ]št[ O>u ecriy
pRv{th Ep]eÙy]yiÈuÞ[. atiniEÏ]L ~kEdsh |>uptTi
ep]Ävuh n]Ù[ptTi cuÕšvuh azgB]gÊu >ÞumUÎu siK>
ÆšumuÞ[. A ek]TumuTikL atien]>u BUSfm]yiÊeÎ Es]Bi
ÄuÎu. |ztyum]yiÈuh aÐeû všRc{ niÎiÈiÙ}.
aÐN Ek]viÙieû \TmØ]vk]sh xiÍic{i>uÎ

kuTuhbÄ]R nTv>vuek]Þuh mÕuh vÙiy Dnv]M]>]yiÊIRÎ
EÏ]L avRÄu pfh xá]diÄuÎtiÙuÔ AzgHh vRÍiÄukyuh
EdvieyÄuric{ušš B¬iyuh EdvIk]>YÆšiÙuÔ zsÍyuh kuryu
kyuh ecy[tu. En>nIÄh kUT]et pUjyuh mÕuh nTÊiÄf
emÎuÔ vic]>h Ep]Ùuh avRÄiÙ}]ety]yi. aEÏ]švieT
xRÄ]>il niÎu zpEvsic{[ aÐNEk]viÙuh A ØÙvuh mÕuh
xRÄ]>il EcRÊu. atienÄuric{[ \TmØM]R mH]>]j]v[
ti>umnÓieÙ xÎiDiyil xÜTmriyiÄuky]l kÙ[pnzpk]>h
avRÄ[ ~t]nuh pfh ek]TuÊ[ av>ueT \TmØ]vk]sh
xRÄ]>iEÙÄ[ `<uti v]Æi. aÆen aÐNEk]viÙuh
atiEn]Tu EcRÎ ØÙvuemÙ}]h ti>uvithkUr[ xRÄ]Rvky]yi
ÊIRÎu. pieÎ xRÄ]>ilniÎu Ek]viÙieÙ nitYnid]nh, m]x
viEsSh, AÈviEsSh mutÙ]yvy[eÄÙ}]h ptivukL niþyiÄu
kyuh atu zpk]>h xkÙtuh s>iy]yi nTÊiÊuTÆukyuh
ecy[tu.
pUjyuh mÕuh s>iy]yi nTÊiÊuTÆiyEÏ]L avieT

aÐeû s¬iyuh eectnYvuh pURv{]Dikh vRÍic{u. EdviÄu
"ByÜ>i" `Îušš n]mh yœ]RËm]yiÊIRÎu. nÈuc{ xmyÊu
Ep]Ùuh Byh nimiÊh jnÆšvieT Ep]k]t]yi. aEÏ]L EdviyueT
s¬i kuryuÎtin]yi ptiv]yiÈuÔ pUj ku>uÄL `Î
j]tiÄ]R nTÊuÎtinuh zb]ªf>ueT pUj viEsSdivxÆšil
m]zth mtieyÎuh niþyic{u. aÆen nTÊiÊuTÆiyEÏ]L
aÐeû s¬i kurÇu yœ]pURv{h p]kÊiÙ]yi. atin]l
|EÏ]<uh aÆen teÎ nTÎuv>uÎu.
141
e`tiHYm]Ù
|ni ek]TeyÄuric{u pry]h. "mÞÄ]Èuek]T" `Îu
prÇ]l mÞÄ]ÈÐeû p>iv]!>Æš]y BUtEzptpis]c]dikLÄ[
ATuh Ek]<iyuh evÈi bÙi ek]TuÄuky]f[. Edvi vxU>iviÊu
teû p>iv]>Æšil ek]TuÄukyuh avR ek]ÞuEp]yi jnÆ
šueT Eml vit¿ukyuh ecy{uÎu `Îuh aÆeny]F jnÆLÄ[
vxU>i aeÙ}Üil mxU>i \Þ]kuÎetÎuh EdviyueT p>iv]>Æ
LÄu bÙi ek]TuÊu zpx]diÏic{uek]Þ]l A dInh \Þ]vuk
yieÙ}Îuh |o p>iv]>Æeš zpx]diÏiÄuÎt[ EdviÄuh xEß]S
k>m]efÎum]f[ jnÆšueT visV]xh.
aÐNEk]viÙil zpD]n divxh ec]v{]<[cy]f[. viEsSic{u

m]xhEt]ruh OTuviÙeÊ ec]v{]<[c atizpD]nm]f[. atin]l
ec]v]<[cEt]rum]F avieT dRsnÊinuh v<ip]TukL nTÊ]nu
m]yi jnÆL vÎukUTuÎt[. `Ù}] ec]v{]<[c¿uh avieT x[ztI
kšuh pu>uSM]>um]yi aÇUril kury]Ê jnÆL kUTuÎuÞ[.
OTuviÙeÊ ec]v{]<[c kUTuÎ jnqšueT xhKY Ayi>Êil OÈuh
kurv]yi>iÄyiÙ}. OTuviÙeÊ ec]v{]<[cEt]ruh avieT aÐen
`<uÎÔiÄukyuh ptiv]F. aet]>u ptivTiyßi>m]ky]l
atinu vÙiy EG]Sem]ÎumiÙ}. ecriy zsIEk]vil Ep]eÙ
aeÙ}Üil p<uÄ]m¥ph Ep]eÙ O>u v]Hnh ekÈiyuÞ]Äi
aÙÜ>ic{[ atil EdviyueT p>isUÙh evc{]F `<uÎÔiÄuÎt[.
zsIEk]vil Ep]eÙ ekÈiyuÞ]ÄuÎ v]HnÊiN avieT pryuÎ
EpR "czph" `Î]F. ec]v{]<[c¿[ avieT kUTuÎ jnÆL a>i
vItiec{TuÊu kÇievc{u p]vÆLÄu ek]TuÄukyuh ptiv]F.
atuh EdvIzpx]dk>m]y O>u v<ip]T]F. |Æen kÇi
ek]TuÄuÎtinu m]xhEt]ruh ~kEdsh muÏtu n]Ù[ptu pr
a>iEy]šh EvÞiv>uh. |tuek]Þ[ avieT kUTuÎ agtikšuh
kurec{]ÎumeÙ}Îu x[p¨m]kuÎuÞEÙ}].
ek]T kuBm]xeÊ OTuviÙeÊ ec]v{]<[c nTÊfemÎ]f[

evc{i>iÄuÎt[. `Î]l aÎ[ ~k]dsiy]efÜil ek]T atieû
muáiÙeÊ ec]v{]þy]yi>iÄuh. ek]TyueT pÊu divxh muá[
v>uÎ w]yr]<[c ek]TiEyri pÊu divxeÊ \Xvvuh
142
e`tiHYm]Ù
atiniT¿u v>uÎ evÔiy]<[c divxh "vÙiy pTuÄ" èÎ]>u
aTiyß>vuh ptivuÞ[. OÈuvše> mÙ>uh p<vuh aT, vT, aÏh,
ti>ši mutÙ]yvyuÞ]Äi nTyil ek]ÞuecÎu kUÈuÎtin]F
"vÙiy pTuÄ' `Îu pryuÎt[. |tuh EdviyueT p>iv]>ÆL
zpx]diÄ]n]yi ecy{uÎt]f[. ek]TyueT divxmriÇu dU>ØÙ
Æšil niÎukUeT jnÆL vÎu EcE>Þt]kek]Þ[ ek]T,
ek]TiEyÕ[, vÙiy pTuÄ |vyueT divxÆL >ÞumUÎu m]xh
muEá En]ÄiyriÇ[ "|>uáiÙi As]N" `Î Ø]ni
t]ÙUÄiEÙÄ[ `<utiyy¿ukyuh atu
tHsIld]R `<utiyyc{u xRÄ]R gxÕil EcRÊu

zpxiÍeÏTuÊukyuh ptiv]f[. gxÕukšieÙ p>xYh kÞu
ek]TiEyÕu mutl pÙ ØÙÆšil niÎuh jnÆL mÞÄ]Èu
vÎukUTiÊuTÆuh. `ÜiÙuh ek]Ù}Êu niÎ]f[ aDikm]šukL
avieT vÎu kUTuÎt[. atin]l ~tu diÄilniÎu v>uÎvE>yuh
A diÄuk]R pryuÎtu "ek]Ù}Êuk]R" `Î]F. ek]Ù}Êuk]R
vÎu tuTÆi, ek]Ù}Êuk]R Ep]yiÊuTÆi `Îu pryuk avieT
x]D]>fm]f[. ek]T¿]yi mÞÄ]Èu vÎu kUTuÎt[ aDikvuh
t]<[Î j]tiÄ]>]f[. \yRÎ j]tiÄ]>]y HiàuÄL vše>
cu>uÄm]yiEÈ v>]ruÔU. aTuÊ EdsÄ]>il aDikh avieT
kUTuÎtu kušc{l ecÈikšuh kI<[Ä> kZÿNvkÄ]e>Îu
pryeÏTuÎ j]tiÄ]>um]f[. |ve>]eÄ v>uÎtu pÙ t>ÊiÙušš
ATukEšyuh Ek]<ikEšyuh ek]Þ]f[. avRÄ[ ATukEšyuh
Ek]<ikEšyuh evÈi vDic{utuTÆuk ptiv]yi>uÎu. ek]TiEyÕu
mutl ek]Tdivxh k<iyuÎtuve> A EdseÊÙ}]h xd]
ATukšueTyuh Ek]<ikšueTyuh m>fEvdnEy]eTyušš E>]dnh
EkÈi>uÎu. k>uf]niDiy]y ExtuÙÑ[mIB]yi xi. e`. mH]
>]¡i ti>umnÓieÙ rIjNxi B>fk]ÙÊuÞ]y jIvk]>ufY
xhyu¬m]y kÙ[pn nimiÊh |EÏ]L avieT atu niEÒSh
niÎuEp]yi>iÄuÎu. `Î]l ek]T xhb³ic{uÔ mÕu cTÆu
kLÄuh \Xvh, vÙiy pTuÄ mutÙ]yv¿uh y]et]>u kurvuh
143
e`tiHYm]Ù
vYtY]xvuh vÎiÈiÙ}. aveyÙ}]h yœ]pURv{h |EÏ]<uh nTÎu
v>uÎuÞ[.
muáu mÞÄ]ÈÐnu mInm]xÊil B>fin]L tUÄh

èÎ]>u v<ip]Tu ptivuÞ]yi>uÎu. at[ ~Õvuh ByÜ>vuh
ApÙ[Ä>vum]yi>uÎtin]l ~t]nuh ek]Ù}ÆLÄu muá[ atuh
xRÄ]>il niÎu niRÊÙ]Äi. |et]Îuek]Þuh avieT aÐeû
eectnYvuh s¬iyuh kurÇiÈiÙ}. av |EÏ]<uh vRÍic{u
ek]ÞuteÎy]fi>iÄuÎt[.
mÞÄ]È[ aÐNEk]vil xRÄ]R vky]ytilÏieÎ

avieT vše> p>iS[Ä]>h vÎiÈuÞ[. Ek]viÙieû Emc{il O]Ùy]yi
>uÎtu m]Õi O]T]Äi. Ek]viÙieû cuÕumuÔ ti>umuÕÊinu viü]>h
vše> vRÍiÏic{u. Ek]viÙieû dRsnh vTEÄ]È]ky]l A vsÊu
nÙ}t]yiÈ[ O>u kšiÊÈuÞ]Äic{u. m]riyuÔ s]ü]EÜ]viÙieû
jIREÉ]Í]>fh k<iÏic{u. avieTyiEÏ]<uh aTueÊÆuh \yRÎ
j]tiÄ]>]y HiàuÄšueT v]xmieÙ}ÎuÔ Ed]Sh m]ztEm \ÔU.
k]ÙzkEmf A Ed]Svuh nIÆiEÏ]kum]yi>iÄ]h.
kTuÊ EvnlÄ]Ùm]kuEá]L (mInh, EmTh |o m]xÆšil)

aÐeû vizgHh (A citlÏuÕ[) ciÙ B]gÆšil ep]Èi viTvu
Þ]vuk ptiv]F. EdviyueT p>iv]>ÆL vxU>iviÊu ek]Þu
Ep]yi mnuSY>ueT EdHÊil vitc{uk<iÇiÈu mic{h v>uÎt[
aÄ]ÙÊ[ ti>iek Ek]Þu ecÎu Edviy ~ˉiÄuh atuv]Æi
Edvi teû EdHÊiÙ]Äi xUÑiÄuh atuek]Þ]f[ EdviyueT
EdHÊil |o ep]ÈÙuÞ]kuÎetÎ]f[ B¬jnÆšueT
visV]xh. |Æen ep]ÈÙuÞ]y]l zb]ªfe>eÄ]Þu cànm>
Ïic{u EtÏic{[ A viTvukšT¿uk ptiv]f[. |tinu muÏtu n]Ù[ptu
tuÙ]h cành EvÞiv>uh. A viTvukL |Æen aT¿]etyi>u
Î]l vxU>iviÊu teÎ ep]Èi purEÊÄu etric{u xRvzt
vY]piÄuh. EvnlÄ]ÙÆšil ciÙEÏ]L dÑifti>uvit]h kUril
vxU>i kÙsl kUÈuÎt[ |o viTvukšT¿]N t]mxic{iÈ]fEzt.
144
e`tiHYm]Ù
|Æen mÞÄ]ÈÐeû kœkL |niyuh vše>Ïry]nuÞ[.
|EÏ]<eÊ putiy p>iS[Ä]>ikLÄ[ |o vkyieÙ]Îuh visV]x
miÙ}Êtin]l |ni aDikh viü>iÄuÎiÙ}.
145
e`tiHYm]Ù
126. ti>uvÈ]Õ]diEksvN
m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[ ek]Ù}h 921l
AfEÙ}] k]yÜušh >]jYh piTic{TÄi ti>uvit]hkUril EcRÊt[.
aÄ]ÙÊu k]yÜušh Ù]yÊil xkÙ suBÙÑfÆšuh tikÇ
O>u kuÈieÄ]án]nyuÞ]yi>uÎu. A aneyÄÞiÈu ti>umnÓi
EÙÄ[ atYßh kotukh Et]Îuky]l atien ti>uvnßpu>Êu
ek]ÞuEp]yi avieTyuÔ Ù]yÊil t]mxiÏic{u. atien
EvÞtuEp]eÙ xUÑiÄukyuh >ÑiÄukyuh ecy{uÎtin]yi
"a<kÏ]piÔ" `Îu zpxiÍn]yi>uÎ O>u n]Win]Èu
(n]Çin]Èu)piÔey p]Ï]n]yi kÙ[pic{u niþyic{u niymiÄu
kyuh ecy[tu. A AnÄ]>nuh Anyuh xmzp]yÄ]>]yi>uÎu.
>ÞuEpRÄuh aÎ[ |>upÊWu vyEÓ zp]ymuÞ]yi>uÎuÔu.
m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þu ti>uvit]h

kUR >]jYh zsIpd[mn]BxV]miÄu tZÏTid]nm]yi evec{]<iyuÎtinu
muá[ O>iÄl xV]mi dRsn]RËh ti>uvÈ]EÕÄ[ `<uÎÔuk
yuÞ]yi. aÎ[ |o kuÈiy]nEyyuh ek]ÞuEp]yi>uÎu. ti>umnÓu
ek]Þu xV]midRsn]nßh |o Aney avieT nT¿i>uÊukyuh
"AdiEksv]" `Îu višiÄukyuh ecy[tu. A An atu xÐtic{
t]yi tÙ kuÙuÄukyuh O>nux>f séh pureÏTuviÄukyumu
Þ]yi. atuek]Þu mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þ[ A Ep>u
teÎy]f[ A An¿[ višic{t[. A Any]f[ piÎIT[ "ti>uvÈ]Õ]di
EksvN" `Îu zpxiÍn]yiÊIRÎtuh.
mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þ[ Aney |>uÊukyuh mÕuh

ecy[ttieû EsSh a<kÏ]piÔey ti>umuá]ek v>uÊi "Adi
Eksven `Ù}] m]xÊiÙuh ptiW]h tIytiEt]ruh ti>uvß
pu>Êu ek]Þuv>fh. nmuÄ[ |ven m]xÊieÙ]>iÄeÙÜiÙuh
k]f]etyi>iÄ]N vy{. |vieT EÑztÊil ptiW]h tIyti
|veneÄ]Þu vÙ} k]>YvumueÞÜil atu k<iÇ]ÙuTen
ek]Þuv>fh. aÆen divxm]Õh v>uEá]L A viv>h neÐ
muNkUÈi ariyiÄukyuh Evfh" `Îu klpiÄukyuh a<kÏ]
146
e`tiHYm]Ù
piÔ atien x]d>h xÐtiÄukyuh azpk]>h ecy[tuek]Þi>i
Äukyuh ecy[tu. ti>umnÓuek]Þ[ divxEß]ruh evšuÏ]N
k]ÙÊu mUÎu mfiÄu muEá pÔiÄuruÏuf>ukyuh \Ten k]Ùuh
muKvuh mÕuh suÍm]Äi ciÙ n]mÆL jpic{uek]Þu ek]È]>
ÊinkÊuÙ]ÊieÄ]Þi>iÄukyuh ptiv]yi>uÎu. atin]l
AdiEksven ti>uvßpu>Êu ek]ÞuecÙ}uÎtuh ptiW]h
tIyti Et]>uh evšuÏ]Nk]ÙÊu mUÎumfiÄ]yi>iÄfemÎuh
avieT ek]ÞuecÎ]l aven ek]È]>Êieû muÕÊ[ |Î
ØÙÊu niRÊieÄ]ÔfemÎuh zpEtYkh klpic{i>uÎtin]l
a<kÏ]piÔ aÆeney]eÄy]f[ ecy[ti>uÎt[. ptinW]h
tIytiEt]ruh pÔiÄuruÏufRÎ]l AdYh tZÄF p]RÄuÎt[
AdiEksven EvfemÎu ti>umnÓiEÙÄu niRb³muÞ]yi>uÎu.
atuek]Þ]f[ aÆen zpEtYkh klpic{i>uÎt[.
AdiEksvN xkÙ suBÙÑfÆšuh tikÇ O>]ny]yi

>uÎu `Îu muáu prÇiÈuÞEÙ}]. atuek]Þ]yi>uÎi>iÄ]h
aven m]xÊieÙ]>iÄeÙÜiÙuh kfik]ffemÎu ti>umnÓi
EÙÄu niRb³muÞ]yi>uÎt[. Eksveû >Þu ek]áukšuh O>u
Ep]eÙ kURÊu všÇvyuh nÙ} BhgiyuÔvyum]yi>uÎu.
avyueT >Þu vsÆšiÙuh xUÑic{u En]Äiy]l k]f]vuÎ
viDÊil O]E>] E>KkšuÞ]yi>uÎu. av kÞ]l aveû
ek]áukšueT kI<VsÊ[ aveyEp]eÙteÎ >Þu ek]áukL kUTi
\Þ]Äievc{u EcRÊifÄiyi>iÄy]efÎu Et]Îum]yi>i>uÎu.
atin]l AdiEksvN O>u n]Ù[eÄ]án]ny]efÎukUTi
jnÆL prÇi>uÎu. Eksveû piNvsÊuniÎu En]Äiy]l
mUÎuEk]Ùil (OátTiyil) aDikh ep]ÄmieÙ}Îu Et]Îum]
yi>uÎu. `ÜiÙuh aveû muáilniÎu En]Äiy]l avn[ aWu
Ek]Ùil(ptiWTiyil)kury]et \y>mueÞÎuh ARÄuh
Et]Îum]yi>uÎu. aveû tÙeyTuÏuh tÙÄÈiyuh mükÊieû
vi>ivuh tuáieeÄyieû mu<uÏuh ecvikšueT vÙiÏvuh \TÙieû
t<Ïuh nIšvuh k<uÊieû vÉvuh k<uÊinu t]e< tUÆi
ÄiTÄuÎ t]TyueT |rÄvuh mÕuh kÞ]l |venEÏ]eÙ
147
e`tiHYm]Ù
BhgiyuÔ O>]n meÕÆumieÙ}Îuh |niyuÞ]vuÎk]>Yh ax]DY
m]efÎuh ARÄuh Et]Îum]yi>uÎu. AdiEksveû k]ÙukšueT
vÉvuh ax]m]nYm]yi>uÎu. aveû k]ÙTikšueT cuÕšv[
n]Ù[peÊÈ[ ahguÙh \Þ]yi>uÎu. atuek]Þu k]ÙukšueT vÉh
~kEdsh \oHiÄ]mEÙ}]. `ßinu vše> pryuÎu? "AkÏeT
O>]nc{ßh" `ÎuÔt[ AdiEksven xhb³ic{u nÙ} s>iy]yi
>uÎu. `Î]l aven ax]m]nYm]y EdHpuï m]ztmÙ}
\Þ]yi>uÎt[. atinu tÄvÉmuÔ k]ybÙvumuÞ]yi>uÎu.
buÍis¬iyuh aÆenteÎ. EksvN piTic{uev¿uÎ tTiyuh
mÕuh Ever n]Ù]nkLkUTi piTic{]l |šÄ]NEp]Ùuh k<iyum]yi
>uÎiÙ}. azpk]>h ~etÜiÙuh O>u k]>Yh a<kÏ]piÔ mnÓil
vic]>iÄuEá]E<Äuh EksvN ecy[tuk<iyuh. mÕuÔ p]Ï]M]e>
EÏ]eÙ vTieyTuÄuk `ÎuÔ k]>Yh a<kÏ]piÔ¿[ O>iÄÙuh
EvÞivÎiÈiÙ}. a<kÏ]piÔ Eksveû p]Ï]n]yiÊIRÎtinu
EsSh kurc{u divxh k<iÇEÏ]E<Äuh avR tÐil niüuÙ
Æš]y x[EnHvisV]xÆL \Þ]yiÊIRÎu. atin[ avRÄ[
AjIvn]ßh xVlphEp]Ùuh vYtY]xh v>ikyuh ecy[ti>uÎiÙ}.
>ÞumUÎu zp]vsYh ti>uvßpu>Êu Ep]yi muKh k]fic{[

vÎEÏ]E<Äuh Eksvn[ aEÆ]Èu Ep]EkÞuÎ divxvuh
Ep]k]nuÔ v<iyuh aviETeyEÊÞuÎ xmyvuh avieTec{Î]l
nilEÄÞuÎ ØÙvuh mÕuh nÙ} niþym]yi. evšuÏ]Nk]ÙÊu
mUÎu mfiÄ[ avieTeyÊiy]ÙuTen a<kÏ]piÔ Eksven
niþitØÙÊu niRÊiyiÈu m]ri mrÇu niÙ[Äuh ti>umnÓiEÙÄ[
AdYh EksvenÊeÎ tZÄFp]RÄfemÎu niRb³muÞ]yi
>uÎuvEÙ}]. atuek]Þ]f[ ay]L aÆen ecy[ti>uÎt[.
a<kÏ]piÔ m]ri niÎ]ÙuTen EksvN B¬iEdY]tkm]yi O>u
séh pureÏTuviÄuh. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ purEÊeÄ,
n]šiEk>h, k>iá[ mutÙ]yveyÙ}]h avieT ty{]r]Äi vc{i>iÄuh.
avyil ciÙtu ti>umnÓuek]ÞuteÎ tZeeÄek]Þ[ `TuÊ[
Eksvnu ek]TuÄukyuh av EksvN x]d>h v]Æi tiÎukyuh
148
e`tiHYm]Ù
ecy{uh. aÆen ~t]nuh ciÙtu tiÎu k<iyuEá]L `Ù}]emTuÊu
ek]TuÄuÎ k]>Yh ti>umnÓiEÙÄu buÍimuÈ]yiÊIReÎÜiEÙ]
`Îu vic]>ic{u EksvN xVÙ[ph piEÎ]Äh m]ri nilÄuh. atu
k]fuEá]L kus]zgbuÍiy]yi>uÎ ti>umnÓiEÙÄ[ Eksveû
aBizp]yh mnÓiÙ]kuh. \Ten "`Î]l `Ù}]emTuÊu tiÎu
ek]Ôuk" `Îu kÙ[piÄukyuh EksvN `Ù}]emTuÊ[ tiÎukyuh
ecy{uh. EksvN `Ù}]h tiÎuk<iyuEá]L a<kÏ]piÔyuh
Eksveû aTuÄeÙÊuh. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ >Þu muÞuh
aWu >Upyuh ay]LÄuh kÙ[pic{u ek]TuÄuh. atuh k<iÇ]l
EksvN muNk]ÙukL >Þuh mTÄi muÈukL kuÊi ti>umnÓieÙ
tZÏ]dxÎiDiyil kuáiÈu y]ztyriyiÄuÎt]yi O>u séh
pureÏTuviÄuh. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ "`Î]Ù]veÈ, aTuÊ
m]xÊiÙuh v>fh" `Îu kÙ[piÄukyuh EksvN atuh xÐtic{
B]vÊil tÙkuÙuÄieÄ]Þ[ n]ÙWTi piEÎ]Äh nTÎu m]rIÈu
ti>iÇu nTÎuEp]vukyuh ecy{uh. |zpk]>em]eÄy]yi>uÎu
Eksveû ptivukL.
aÆen ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh O>iÄl

ti>uvnßpu>EÊÄu Ep]k]nuÔ divxmTuÊEÏ]L a<kÏ]
piÔ¿uh EdHÊinu nÙ} xuKmiÙ}]yi>uÎu. atin]l ay]L
EksveûyTuÄl ecÎ[ aveû tuáieeÄ piTic{u tEÙ]TieÄ]Þ[
"kuÈ]! Eksv]! n]ešy]fEÙ}] ti>uvnßpu>EÊÄu Ep]EkÞt[.
`niÄu EdHÊinu tIe> xuKmiÙ}]etyumi>iÄuÎu. niþit divxh
avieT ecÙ}]Ç]l ti>umnÓiEÙÄ[ OÈuh xuKm]vukyiÙ}.
atin]l |Êvf èû kuÈN tnic{u Ep]yiv>fh. aEÆ]Èu
Ep]k]nuÔ v<iyuh avieT ecÎ]ÙuÔ ptivukšuh mÕuh ninÄu
niþymuÞEÙ}]" `Îu prÇu. EksvN atu EkÈu xÐtic{u tÙ
kuÙuÄukyuh aTuÊ divxh avN tnic{u Ep]yi ti>uvnß
pu>eÊÊi ptivuEp]eÙ muKh k]fiÄukyuh mÕuh k<ic{u mTÆi
v>ikyuh ecy[tu.
|Æenyi>ieÄ ek]Ù}h 933-m]Þu miœunm]xÊil

m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þu n]Tu nIÆi. A
149
e`tiHYm]Ù
vRÊm]nh \Ten Ek>šÊieÙÎÙ} viEdsÆšilEÏ]Ùuh `Ù}]v>uh
ariÇu. `ÜiÙuh atriÇ]l AdiEksvnu duÓHm]y du®K
muÞ]kuemÎu vic]>ic{[ a<kÏ]piÔ tlÄ]Ùh aven atiri
yic{iÙ}. `Î]l aDikh t]mxiy]et avnt[ ariEyÞt]yi
v>ikyuh ecy[tu.
aTuÊ m]xÊiÙuh a<kÏ]piÔ ptivuEp]eÙ ptinW]h

tIyti evšuÏ]Nk]ÙÊu mUÎu mfiÄu EksvEnyuhek]Þ[
ti>uvnßpu>eÊÊi. aven ptivu ØÙÊu niRÊukyuh
EksvN ptivuEp]eÙ séh pureÏTuviÄukyuh ecy[tu. >]m
vRÐ mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þ[ mUÎu mfiÄ[ pÔiÄuruÏu
f>]riÙ}. n]ÙumfiÄ]f[ aviTuÎu pÔiÄuruÏuf>uk ptiv[.
`Î]l EksvN séh pureÏTuvic{EÏ]L nÙ} pÔiÄuruÏ]
yi>iÎu. A séh EkÈu ti>umnÓuek]Þu vÙ}]et ewÈiyuf>u
kyuh "aetßu sém]fu EkÈt[? O>]nyueT séh Ep]eÙy]
fEÙ}] EkÈt[. |o axmyÊ[ an]vsYm]yi |vieT Aney
ek]ÞuvÎt]>]f[? atien avieTniÎuh ÑfÊil ek]Þu
Ep]keÈ" `Îu Ek]pEÊ]TukUTi \c{Êil kˉiÄukyuh ecy[tu.
mueá]>iÄÙumuÞ]yiÈiÙ}]Ê viDÊiÙuÔ A kÙ[pn EkÈu

EksvN vÙ}]et p>izBmic{[ a<k]piÔey t]ÆieyTuÊu tÙyil
vc{uek]Þ[ avieTniÎ[ OE>]Èh vc{uek]TuÊu. eny{]ÕiNk>
ecÎiEÈ avN nilÄukEy] ti>iÇu En]ÄukEy] ecy[tuÔu.
avieTeyÊi a<k]piÔey t]e<yirÄi niRÊiyEÏ]L ay]L
"èû Eksv]! nieû zp>izBmh xVÙ[pmDikm]yEÏ]yi. nÐueT
táu>]nÙ}] A kÙ[pic{t[. nÐueT táu>]N k<iÇ m]xÊil
n]TunIÆiEÏ]yi. A kÙ[pic{t[ |EÏ]L n]Tu v]<uÎ >]mvRÐ
mH]>]j]vu ti>umnÓuek]Þ]f[. aviETÄu nieû ptiev]Îuh
niþymiÙ}" `Îu prÇu. "nÐueT táu>]N n]TunIÆiEÏ]yi"
`Îu EkÈEÏ]L EksvN atYßh xÜTEÊ]TukUTi
kÉIe>]ÙiÏic{uek]Þ[ \reÄ mUÎu niÙvišic{iÈ[ pieÎyuh
kÉIe>]ÙiÏic{uek]Þu niÎu. aEÏ]L a<kÏ]piÔ "|EÏ]L
n]Tuv]<uÎ táu>]nuh nÐueT táu>]NteÎy]f[. p>icyh
150
e`tiHYm]Ù
v>uEá]L |o táu>]!nuh mEÕ táu>]enEÏ]eÙ nieÎÄuric{u
vic]>ic{u tuTÆuh. atuek]Þ[ nmuÄ[ |ÎuteÎ ti>uvnß
pu>Êu ecÎ[ muKh k]fiÄfh" `Îu prÇu. a<k]piÔ |o
prÇt[ EksvN EkÈt]yi B]viÄEp]Ùuh ecy[tiÙ}. a<kÏ]
piÔyueT v]Äien EksvN atinumueá]>iÄÙuh Ad>iÄ]et
yi>uÎiÈiÙ}.
EksvN ti>uvnßpu>ÊuniÎ[ O]TiEÏ]ytieû EsSh En>h

evšuÊEÏ]L ciÙ ExvM]R ti>umnÓieÙ xÎiDiyil ecÎ[,
"n]Tu nIÆiEÏ]y m]RÊ]¥v>Ð mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[
O>]ney ti>uv]È]Õu nT¿i>uÊukyuh A An¿[ AdiEksvN
`Îu kÙ[pic{u Ep>u višiÄukyuh ecy[tiÈuÞ[. A Aney
kÙ[pnzpk]>h `Ù}] m]xÆšiÙuh ptinW]h tIyti Et]ruh
evšuÏ]Nk]ÙÊu mUÎumfiÄ[ |vieT ek]Þu v>ikyuh |vieTey
Êiy]ÙuTen EksvN t]N vÎi>iÄuÎu `ÎriyiÄuÎtin]yi
O>u séh pureÏTuviÄukyuh atu EkÈ]ÙuTen ti>umnÓuek]Þu
pureÊ<uÎÔi EksvN p<ÄuÙkšuh sRÄ>yuh n]šiEk>vuh
k>iáuh mÕuh tZeeÄek]ÞuteÎ `TuÊu ek]TuÄukyuh
EksvN avey v]ÆiÊiÎukyuh ptiv]yi>uÎu. A ptivnu
x>ic{[ |vieT ek]Þuv>eÏÈ Eksveû sém]f[ |Îu
evšuÏ]Nk]ÙÊ[ |vieT EkLÄeÏÈt[. ptivuEp]eÙyÙ}]et
Ek]pEÊ]TukUTi \reÄ a>ušiec{y[ttu EkÈ[ EksvN ByeÏÈ[
aEÏ]LÊeÎ |vieTniÎ[ O]TiEÏ]yi. m]RÊ]¥vRÐ
mH]>]j]v[ ti>umnÓuek]Þ[ n]TunIÆiEÏ]yi `ÎuÔ kœ
EksvN ariÇi>iÄyiÙ}" `Îriyic{u. atu EkÈiÈu ti>umnÓu
ek]Þ[ "`Î]l Eksven ÑfÊil v>uÊfh" `Îu
kÙ[piÄukyuh ciÙ \EdY]gØM]R \TEn O]TiEÏ]yi eny{]ÕiN
k>ec{Îu kÙ[pnyueT viv>h a<kÏ]piÔey zgHiÏiÄukyuh
ecy[tu. a<kÏ]piÔ viv>em]eÄ prÇuEn]ÄIÈuh Eksvn[
O>išÄmuÞ]yiÙ}. atin]l A \EdY]gØM]R mTÆiec{Î[ A
viv>h ti>umnÓieÙ aTuÄl ariyic{u. ti>umnÓuek]Þ[ aTuÊ
divxh kÙ[pic{[ Ašukeš ayc{u. aÎuh PÙmuÞ]|Ù}. aÆen
151
e`tiHYm]Ù
Aru divxh k<iÇu. ~<]h divxh ti>umnÓuek]Þ[ "EksvN
|EÆ]Èu v>ikyieÙ}Üil w]nEÆ]Èu v>]h. aÆeny]y]Ùuh
`niÄu Eksven k]ffh" `Îu kÙ[pic{yc{u. ti>umnÓieÙ
AšukL eny{]ÕiNk>eyÊi A kÙ[pic{ viv>h prÇEÏ]L
a<kÏ]piÔ EksvEn]T[ "kÙ[pic{yc{tu EkÈiEÙ}? nIyEÆ]Èu
ecÙ}]et ti>umnÓuek]Þ[ |EÆ]eÈ<uÎÔ]niTy]kuÎtu
k¨m]f[. nmuÄ[ |ÎuteÎ ti>uvnßpu>eÊÊi muKh
k]fiÄfh" `Îu prÇu. EksvN atu EkÈiÈu xÐtic{u tÙ
kuÙuÄukyuh O>u anux>f séh pureÏTuviÄukyuh ecy[tu.
\Ten a<kÏ]piÔ "`Î]l Ep]k]h" `Îu prÇu nTÎu
tuTÆi. piÎ]eÙ Eksvnuh Ep]yi. Eksvnu ÑIfhek]Þu
nTÄ]N vše> zpy]xmuÞ]yi>uÎu. m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]vu
ti>umnÓuek]Þu n]TunIÆieyÎu EkÈ divxh mutl aÎuve>
Aru divxh EksvN kuEreÒ evÔh kuTic{tÙ}]et y]et]Îuh
tiÎi>uÎiÙ}. A Aru divxvuh eny{]ÕiNk>Ä]>il pÙ>uh
Eksvnu p<ÄuÙkšuh mÕuh D]>]šh ek]ÞuecÎu ek]TuÊi>uÎu.
`ÜiÙuh avN avyieÙ]Îuh et]TukEp]Ùuh ecy[ti>uÎiÙ}.
pieÎ avnu ÑIfh vÎt[ O>ÛutmÙ}EÙ}]. EksvN OÎuh
tiÎ]etyi>uÎtuek]Þ[ a<kÏ] piÔyuh x]m]nYh Ep]eÙ
BÑfh k<ic{i>uÎiÙ}. `ÜiÙuh avR >ÞuEp>uh O>uviDh nTÎ[
aÎuteÎ ti>uvnßpu>Êu ti>umnÓieÙ ti>umuá]ek `Êi.
avieT ti>umnÓuek]Þu m]RÊ]¥vRÐ mH]>]j]vu
ti>umnÓieÙEÏ]eÙteÎ Eksvnu ek]TuÄuÎtin]yi p<ÄuÙ
kšuh mÕuh D]>]šh EsK>ic{u vc{i>uÎu. ti>umnÓuek]Þu tZeeÄ
ek]Þ[ avyil ciÙetTuÊu Eksveû Ene> nIÈi. EksvN
avyieÙ]Îuh v]Æ]et xVÙ[ph piEÎ]Äh m]ri niÎu. aEÏ]L
a<kÏ]piÔ "EksvN nnÇiÈ[ |Î[ ~uEmniey et]TuÎtu viHitmÙ}EÙ}] `Îu vic]>ic{]f[ avN
piM]riyt[" `Îriyic{u. \Ten ti>umnÓuek]Þ[ "`Î]l
Eksven ÑfÊil ek]ÞuEp]yi nnc{u ek]Þuv>fh" `Îu
kÙ[piÄukyuh a<kÏ]piÔ Eksven \Ten k>mny]Õil
ek]ÞuEp]yi nnc{uek]Þuv>ikyuh ecy[tu. pieÎ ti>umnÓu
152
e`tiHYm]Ù
ek]Þu kÙ[pic{u ek]TuÊ p<ÄuÙkL mutÙ]yveyÙ}]h EksvN
x]d>h EmTic{u tiÎu. `ÜiÙuh atuh kÉIe>]ÙiÏic{uek]Þuh
du®KB]vEÊ]TukUTiyum]yi>uÎu. EksvN aveyÙ}]h tiÎu
k<iÇtieû EsSh ti>umnÓuek]Þ[ a<kÏ]piÔ¿[ ptivuÔ
muÞuh pfvuh ay]LÄuh kÙ[pic{u ek]TuÊu. \Ten EksvN
muNk]ÙukL >Þuh mTÄi muÈukuÊi ti>umnÓieÙ ti>umuáil
kuáiTukyuh `<uEÎÕu niÎuek]Þ[ O>u séh pureÏTuviÄukyuh
ecy[tu. aEÏ]<uh a<kÏ]piÔ "EksvN y]zt ariyiÄuky]f[
ecy[tt[. |Æeny]f[ aveû ptiv[" `Îu ti>umnÓriyic{u.
\Ten ti>umnÓuek]Þ[ "EksvN muNptivuEp]eÙ m]xhEt]ruh
|vieT v>fh. `Î]Ùtu evšuÏ]N k]ÙÊu mUÎumfiÄu
EvfemÎiÙ}. n]ÙumfiÄ]y]l mti" `Îu kÙ[piÄukyuh atu
xÐtic{t]yi EksvN tÙkuÙuÄukyuh O>u séh pureÏTuvi
Äukyuh a<kÏ]piÔEy]TukUTi aEÏ]LÊeÎ aviTuÎu Ep]vu
kyuh aÎu >]ztiyiÙ[ÊeÎ ti>uvÈ]Õ[ `Êukyuh ecy[tu.
AdiEksven aá]>iEÄ] `<uÎÔÊiEn] \pEy]giÄu

Eá]L aveû k<uÊileÄÈuÎtu mUÎi<kL (v>ikL) \Ô O>u
mfim]Ùy]f[ ptiv[. A O]E>] v>ikšiÙuh muÏÊ]ru mfikL
vItvuh A muÏÊ]ru mfikLÄuh kUTi >Þ> tuÙ]h knvumuÞ]
yi>uÎu. aEÏ]L mUÎu v>ikLÄuhkUTi ~<>ÊuÙ]h v>umEÙ}]. A
mfim]Ù Eksveû k<uÊil v>uEá]L aveû tÙ OÎukUTi
\y>uh. aEÏ]L aveû Bhgiyuh k]ßiyuh |>ÈiÄukyuh ecy{uh.
mÕuÔ AnkLÄu piTic{išÄ]NEp]Ùuh vy{]etkÞuÔ

vÙiy tTikL EksveneÄ]Þu piTiÏic{[ \Ìi¨ØÙÊ[ AÄic{u
ek]TuÄfemÎu pÙ>uh a<kÏ]piÔEy]T[ AvsYeÏT]ruÞ[.
`Î]l tTiyueT vÙiÏvuh piTic{uek]ÞuEp]k]nuÔ dU>vuh
ariÇ]l a<kÏ]piÔ avEn]T[ |tin[ |zt pfh AdiEksv
xV]miÄ[ nT¿u ev¿ukyuh |zt pfh tniÄu t>ikyuh Eksvnu
tiÎ]N |ÎiÎ x]DnÆL |ztyizt vIth ek]TuÄukyuh
ecy{femÎu pryuh. tTiyueT \TmØN aveyÙ}]h xÐtic{]l
a<kÏ]piÔ EksvEn]T[ "Eksv]! |o mnuSYN O>u tTi piTic{u
153
e`tiHYm]Ù
evc{u ek]TuÄfemÎu pryuÎu. A tTiÄ[ |zt vÉvuh |zt
nIšvumuÞ[. atu piTic{[ |zt n]<ik dU>h ek]ÞuEp]kfh. atin[
AdiEksvxV]miÄ[ |zt pfh nT¿u ev¿ukyuh `niÄ[ |zt
pfvuh ninÄ[ tiÎ]N |ÎiÎ x]DnÆL |ztyizt vItvuh
t>ikyuh ecy{]emÎ[ |o mnuSYN xÐtic{iÈuÞ[. atin]l èû
kuÈN ecÎ[ A tTipiTic{uevc{u ek]TuÄfh" `Îu pryuh.
a<kÏ]piÔ kUeT ecÙ}femÎuh mÕumiÙ}. v<ik]fic{uek]TuÄ]N
Ae>ÜiÙu O>]L ecÎ]l mti. EksvN ariyuÎ ØÙm]efÜil
atuh EvfemÎiÙ}. |Î ØÙÊu kiTÄuÎ tTi piTic{[ |Î
ØÙÊu ek]ÞuecÎu evc{uek]TuÄfemÎ[ a<kÏ]piÔ
pryukm]zth ecy[t]l mti. `Î]l tTiyueT \TmØN enriEkTu
pryukEy] zpvRÊiÄukEy] ecy[t]l Eksveû viDh m]ruh.
ØÙÊu ecÎu En]ÄuEá]L tTiyueT vÉEm] nIšEm]
prÇi>uÎtiÙDikmueÞÎu kÞ]l EksvN atu et]Tuk
Ep]Ùuh ecy{]et mTÆiEÏ]>uh. azpk]>hteÎ tTi piTic{uek]Þu
Ep]y]l v<iyueT dU>h prÇi>uÎtiÙDikm]y]l EksvN A
tTi ti>iek piTic{[ atu muáu kiTÎi>uÎ ØÙÊuniÎu >EÞ]
n]EÙ] n]<ikkUTi dU>Êu ek]ÞuecÎu Ever O>]n¿uh piTiec{Tu
Ä]N x]DiÄ]Ê viDh duRGTm]y O>u ØÙÊ]Äuh. aÆen
ey]eÄy]yi>uÎu Eksveû ptiv[. aÆen ek]ÞuecÎiTuÎ
tTi pieÎ a<kÏ]piÔ prÇ]Ùuh EksvN et]TukEp]Ùuh
ecy{ukyiÙ}. aœv] A tTi EksvN pieÎ piTiÄfemÜil
tTiyueT \TmØN vY]jh prÇtieû zp]yþiÊm]yi D]>]šh
sRÄ>yuh eny{uh n]šiEk>vuh kdšiÏ<vuh EcRÊ[ O>u
pßi>uÎ]uÎ x]DnÆšuh Eksvnuh pfh
a<kÏ]piÔ¿uh ek]TuÄukyuh AdiEksvxV]miÄuÔ pfh
nT¿uev¿ukyuh ecy[t]l EksvN ecÎ[ A tTi piTic{[
\Ìi¨ØÙÊu ek]ÞuecÎu evc{u ek]TuÄuh. aÆenyÙ}]et
ekosÙem]Îuh EksvEn]T[ pÕiyi>uÎiÙ}.
154
e`tiHYm]Ù
Eksvnuh a<kÏ]piÔ¿uh `FpÊWu vyÓu
tikyuÎtuve> |zpk]>emÙ}]h nTÎi>uÎu. atinuEsSh a<kÏ]
ÏiÔ¿u ÑIfhek]Þ[ `<uEÎÕu nTÄ]N Ep]Ùuh vy{]ety]yi.
`ÜiÙuh Eksvn[ aztyuh ÑIfh b]Dic{iÙ}. atin]l
EksveneÄ]Þu EÑztÊil AvsYmuÔ divxÆšil
p]Ï]En]TukUT]etteÎ EksvN tnic{u Ep]yi aTiyßi>ÆL
yœ]zkmh nTÊiEÏ]Îi>uÎu. Eksven nT¿i>uÊiytieû EsSh
kurc{uk]Ùh k<iÇEÏ]E<¿uh A EÑztÊieÙ cÈvÈÆešÙ}]h
avnu nÙ} niþym]yi. atin]l p]Ï]N kUeTyieÙ}ÜiÙuh
k]>YÆLÄu ku<ÏmiÙ}]yi>uÎu.
a<kÏ]piÔ ÑIf]DikYh nimiÊh kiTÏiÙ]ytieû EsSh

aDik divxh këÏÈiÙ}. n]ÙWu divxh k<iÇEÏ]L O>u
divxh evšuÏ]N k]ÙÊ[ A B]gYv]N an]y]Exn c>mgtiey
zp]pic{u. aEÏ]L A vIÈil ay]šueT B]>YyueTyuh mÄšueTyuh
k>c{iÙuh pi<ic{iÙuem]eÄyuÞ]yi. atu EkÈu EksvN k]>Yh
mnÓiÙ]ÄieÄ]Þu muÕÊuniÎu ptueÄ nTÎu práil ecÎu
kiTÎu. m]ztEn>h k<iÇEÏ]L aveû kœyuh k<iÇu. atu
ek]Þu Eksvnuh B]gYv]n]yi>uÎu `ÎuteÎ vic]>iEÄÞi
yi>iÄuÎu.
En>h evšuÊEÏ]L EksvN c>iÇu `Îuh a<kÏ]piÔ

m>ic{u `Îuh \Ô vRÊm]nh A diÄieÙ]eÄ zpxiÍm]yi. \Ten
xRÄ]ruEdY]gØM]>uh mÕEnkh jnÆšuh avieT vÎu
kUTukyuh a<kÏ]piÔyueT xhx[k]>kRÐh yœ]viDi nTÊiÄu
kyuh ecy[ttieû EsSh A práilÊeÎ O>u vÙiy kuI>h atiÙiÈu mUTiÄukyuh ecy[tu.
a<kÏ]piÔyuET p>icyh xiÍic{tieû EsSh tniÄ[ |ni
meÕ]>u p]Ï]nuÞ]k]niTy]k>uetÎuÔ vic]>h Eksvnu
x]m]nYÊiÙDikmuÞ]yi>uÎu. azpk]>h teÎ Eksveû k]Ùh
k<iÇiÈu meÕ]>]nyueT p]Ï]n]k]niTy]k>uetÎuÔ vic]>h
a<kÏ]piÔ¿umuÞ]yi>uÎu. A B]gYv]M]R vic]>ic{i>uÎtu
Ep]eÙteÎ av>ueT k]Ùh k<iÇukUTi. vše>Ä]Ùh Adi
155
e`tiHYm]Ù
EksvxV]miey Exvic{uek]Þu tlxÎiDiyilÊeÎ t]mxic{i
>uÎ avRÄ[ aÆenyÙ}]et v>]niTyiÙ}EÙ}].

156

Aitihyamala KottarathilSankunniPart8 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aitihyamala KottarathilSankunniPart8 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

`È]h B]gh

yUEr]pYM]R v>uÎtinu muáuÔ Ek>šÊieÙ jnjIvit

cu>uÄÊil mDYk]ÙIn Ek>šÊieÙ x]hx[k]>ik jIvit

e`tiHYm]ÙyueT AdYeÊ 115 aÍY]yÆšuLeÄ]ÔuÎ

|o Ezp]jÀ[ A>hBic{iÈ[ vše> kurÇ divxÆL ek]Þ[

|o xh>hBÊin[ xH]y xHk>fÆL nlkiy `Ù}]

116. ciÕURk]vil Bgvti

peÞ]>iÄl ek]Æu>]jY]Dipn]y >]j]v[ ciÕUR Edsh

"wÆeš evlv]N veÎ]>u

Bgvti aÆen avieT |>uÎEÏ]L atiEÙ kTÎuEp]y

aEÏ]E<Äuh Edvi avieT niÎ[ aßRÍ]nh ecy[tukšk

bihbzptiæ k<iÇ]ÙuTen O>u niEvdYh k<iEÄÞt[

`Î]l AdYmuÞ]yt]y mUÙEÑztÊil aÆeney]Îu

A EdsÄ]RÄu pÞuÞyi>uÎtuEp]eÙ p>x[p>h x[EnH

ek]ÆÏT `Î AEG]Sh pÞ[ ek]Æu>]j]v[ ciÕUR Edsh

ciÕUR Bgvti ARÊzt]fp>]yfyuh AzsitvXÙyum]

ciÕU>uniÎ[ ~kEdsh n]Ùu n]<ik akeÙ zbiÈIS[

A n]y>uh B]>YyuhkUTi kurc{udU>h Ep]yEÏ]L v<iÄTuÊu

piEÕdivxh En>h evšuÊEÏ]L A n]yR O>u zB]ßen

evšic{Ï]Tieû kÙiyTÆiytinu EsSh n]Èuk]>il zpD]n

ciÕUR BgvtiyueT B¬v]XÙYh ap>imitm]efÎu jnÆ

ciÕU>uÔ O>u n]yR gZHÊieÙ "kuÏ]Þi" `Îu Ep>]y O>u

|ni |zpk]>meÙ}ÜiÙuh meÕ]>u zpk]>h ciÕURk]vil

piEÕdivxh k]ÙÊu kuÏuaÐ ptivuEp]eÙ kušic{u

pÞu ciÕU>uÞ]yi>uÎ p>Edszb]ªfRÄ[ (pÈM]RÄ[) A

O>]Þil \o>uvÙÊinu >œh vÙic{uek]Þ[

B¬iHInM]>uh du¨M]>um]y Ašukeš nÙ}p]Úh pÚiÏic{u

|Æenyi>ieÄ O>]Þil ciÙ vIÈuk]R \o<iyEvÙkLÄu

O>u k]ÙÊ[ A t]ÙUÄil t]xild]>uh mjix[EzTÈum]yi>uÎ

aTuÊ ec]v{]<[cdivxh evšic{Ï]Tu EÑztÊilec{Ùu} kyuh

ek]Ù}h 1068-69 AyiT¿[ ciÕUREdsÊ[ nTÏudInh (viSUcik)

ciÕU>inu xmIph zbiÈIS[ mÙb]ril O>u zpEdsÊ[

"AédIÑ]diEÙ]Epn Ezpt] y]ßi pis]ct]h

`ÎuÞEÙ}]. atin]l A vIÈuk]R O>u zptimyuÞ]Äic{u

O>iÄl p]ÞiyilniÎ[ O>u pÈR kuTuhbxHith ek]TuÆ

aÆen ~kEdsh mUÎum]xh k<iÇiÈuh BjnÊieû

k>uf]niDiyuh ARzdm]nxyum]y ciÕURk]vil Bgvti

ciÕURk]vil evšic{Ï]T]v]nuÔ avk]sh avieTyuÔ

O>uk]ÙÊu c]muÊ>kN `eÎ]>]L avieT evšic{

O>u evšic{Ï]Tu k<iÇ]l pieÎ AdYh tuÔi EÑztÊil

A EdsÊuÔve>Ù}]h AyuDvidY aBYxiÄuk zsIk¦Êu

s]muEmEn]N k<iÇiÈu pieÎ k]vil evšic{Ï]T]yi

|ni O>u xhgtikUTi prÇiÈ[ |o \pnY]xh avx]ni

O>]Þil kuhBm]xÊil am]v]xin]L s]x[ztikL

|Æen ciÕURk]vil BgvtiyueT m]H]«YÆšuh aÛut

ciÕUR k]vilBgvti! ecÕu kœiEc{N, tVdIym]H]«Yh

117. kÙ}UR náU>iÏ]TM]R

kÙ}UR náU>iÏ]TM]>ueT |Ù}h AdYh zbiÈIS[ mÙb]ril

anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇtieû EsSh avR

kÙ}UR náU>iÏ]TM]R EvdEvd]hgikšiÙuh mzßv]dÊiÙuh

avifiEÒ>i `Î EdsÊ[ 'ki<eÄÄ]šiÄ]T[' `Î[ zpxiÍ

kÙ}UR náU>iÏ]TM]R vÙiy mzßv]dikš]yiÊIRÎtinu pÙ

kÙ}URnáU>iÏ]TM]R xkuTuhbh ecÆfhkuÎÊ[ p]RÊi

anß>h ~t]nuh ek]Ù}ÆLkUTi k<iÇtieûEsSh O>u

|o kum]>xV]mi náU>iÏ]T[ vTÄuÎ]œEÑztÊieÙ

aÄ]ÙÊ[ avieT jnÆLÄ[ atiduÓHm]y O>upzdvh

'AédIÑ]diEÙ]Epn Ezpt] y]ßi pis]ct]h

`Î]fEÙ}] zpm]fh. A mURÊikšueT \pzdvh jnÆLÄ[

náU>iÏ]T[ muKh k]fic{EÏ]LÊeÎ ti>umnÓuek]Þ[ |o

náU>iÏ]ÈiEÙÄ[ Ekmm]yiÈ[ aÊ]<Êinuh mÕuh klÏic{u

piEÕdivxh náU>iÏ]T[ ti>umuá]ekec{Î[ y]ztyriyic{

|Æen ~t]nuh ek]Ù}ÆL k<iÇEÏ]L |osV>v]>iyR

anß>mEÌHh |osV>v]>iyRÄ[ EjY]tiÒ]ztÊiÙuÔ