BAB I

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Pada abad ke-21 ini, Malaysia merupakan sebuah negara yang sedang meningkat maju

dalam pelbagai bidang termasuk dalam bidang pendidikan. Kaedah pengajaran melalui

kemahiran dan praktikal telah mula diberi perhatian oleh pihak kerajaan dalam membentuk

generasi-generasi pelapis dalam pelbagai subjek. Antara pihak yang boleh membantu

dalam merealisasikan usaha kerajaan bagi meningkatkan lagi pendidikan di negara kita

adalah terdiri daripada pelbagai pihak seperti warga pendidik, ibu bapa, rakan sebaya dan

masyarakat sekeliling.

Walaupun kita terdiri daripada masyarakat majmuk, namun kita semua mempunyai

satu impian yang sama di dalam bidang pendidikan di mana kita mahukan masyarakat

Malaysia yang berilmu dan seimbang dari segi aspek JERI iaitu jasmani, emosi, rohani dan

intelek.

(Marshitah 2008) mengatakan tentang kerjasama, sebagai berkerja secara beramai-

ramai. Ini bermakna semangat ini perlu diterapkan semasa sesi pengajaran di mana ia akan

memberikan impak yang besar kepada suasana di dalam kelas. Semangat ini secara tidak

langsung boleh mengeratkan hubungan silatulrahim, dapat meningkatkan minat pelajar,

1
dapat menarik perhatian pelajar menyertai aktiviti kelas sekaligus perkongsian ilmu

berlaku dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Sebagai warga pendidik alaf masa kini, terdapat pelbagai cabaran yang perlu

dihadapi dan ditempuh yang mesti dilalui oleh setiap warga pendidik. Cabaran yang sering

diperkatakan adalah cabaran dari segi masa, sikap pelajar, tindakan undang-undang dan

keadilan penghargaan dan pengiktirafan (Alias, 2007). Cabaran tugas dan tanggungjawab

yang telah diletakkan di bahu warga pendidik kini terrnyata amat besar untuk dipikul.

Namun, tanggungjawab sebagai agen perubahan masyarakat memerlukan warga pendidik

untuk menyahut dan sekaligus melahirkan generasi yang bukan sahaja bijak di dalam

pendidikan malah mempunyai semangat jati diri dan pembinaan kendiri yang tinggi

(Marshitah, 2008).

Selain itu, pendidik juga bertanggungjawab untuk membantu setiap pelajar dalam

meningkatkan minat dan kecenderungan mereka dalam pembelajaran. Keadaan ini boleh

dilakukan dengan menggunakan kaedah pengajaran yang berkesan. Pelbagai kaedah

pengajaran dan pembelajaran yang boleh digunakan oleh pendidik untuk memantapkan

penyampaian ilmunya supaya pelajar yang dididiknya memahami apa yang diajarkan.

Sebelum diperkenalkan kurikulum semakan baharu dan kurikulum sekolah bestari,

kebanyakkan guru mempunyai satu pilihan sahaja iaitu cara pembelajaran berpusatkan

guru (Abd. Rahim, 2007).

2
 Guru boleh diumpamakan ibu yang menyuapkan makanan kepada anak yang

semata-mata menunggu untuk disuapkan (Marshitah, 2008). Keadaan seperti ini

menyebabkan anak tidak aktif dan setiasa mengharapkan ibu bapa dalam setiap aktivitinya

seharianya. Pendidikan sedemikian akan menyebabkan pelajar menjadi pasif, kurang

semangat dan tidak berusaha untuk terus maju dalam pembelajaran. Sistem pendidikan

terdahulu banyak bergantung pada guru berpusat kepada guru. Guru banyak menggunakan

kaedah syarahan, bacaan, audio, visual dan tunjuk cara dalam pengajaran dan pembelajaran.

Tidak dinafikan kaedah ini berkesan namun sistem pendidikan sekarang perlu bergerak

dengan lebih pantas (Marshitah, 2008). Guru yang tidak menghiraukan sebarang perubahan

terhadap sistem pendidikan akan menyebabkan pelajar ketinggalan dan gagal bersaing di

peringkat dunia global.

Menyedari keadaan tersebut, pihak kementerian pelajaran telah memperkenalkan

kaedah baru yang boleh digunakan dalam sistem pendidikan di negara kita. Salah satu

alternatif kepada strategi pengajaran dan pembelajaran yang sedia ada adalah pembelajaran

koperatif (Intan Sapinas 2008). Sistem pendidikan ini adalah bersifat ke arah serampang

dua mata. Bagi melancarkan proses perlaksanaannya, pedagogi terkini perlulah

diperkenalkan (Marshitah, 2008). Ia adalah agar selari dengan perkembangan dunia hari ini.

Di mana semua pedagogi yang diperkenalkan berpusatkan pelajar dan guru bertindak

sebagai fasilitator (Ab. Rahim, 2007).

3
 Pembelajaran secara aktif perlulah ditekankan sekarang kerana sistem pendidikan

negara terpaksa mengejar arus pergerakan sistem pendidikan dunia yang semakin pantas

dan cepat. Bagi (Marshitah, 2008), sekiranya kita leka, ia akan memberikan kesan yang

besar kepada pelajar kita. Kita berharap pada suatu masa nanti, pelajar kita akan menjadi

pelajar yang berkualiti mengikut acuan Malaysia. Justeru kita mesti bergerak pantas.

1.2 Latar Belakang Masalah

Kemajuan pendidikan di negara menuntut agar ia selari dengan perkembangan dunia hari

ini. Ini adalah penting agar pendidikan dapat menjana generasi akan datang sekaligus

meningkatkan Malaysia di mata dunia. Ia bukan hanya dapat melahirkan masyarakat

berilmu tetapi mempunyai suatu kemahiran personal yang tinggi di mana ia perlu diadakan.

Bagi (Linda, 2004) terdapat pelbagai kaedah dan teknik pengajaran dan

pembelajaran yang telah diperkenalkan dan boleh digunakan oleh warga pendidik dalam

menyampaikan ilmu pengetahuan secara berkesan. Tujuan pemilihan pelbagai kaedah

pengajaran adalah untuk menarik minat pelajar, dan juga mengekalkan perhatian serta

membangkitkan rasa ingin tahu pelajar supaya dapat mencapai objektif pengajaran dan

pembelajaran guru di dalam kelas tercapai.

4
 Kaedah pembelajaran koperatif ini bukanlah asing di negara kita, tetapi setakat

mana kaedah ini dilaksanakan oleh guru-guru dalam pengajaran dan pembelajaran di

dalam kelas. Ini adalah antara persoalan untuk melihat sama ada kaedah ini diaplikasi atau

tidak di sekolah. Ini kerana guru boleh di ibaratkan sebagai agen pelaksana di peringkat

akar umbi. Menjadi warga pendidik atau guru kini tidaklah semudah yang disangkakan.

Dalam memenuhi aspirasi negara untuk bersaing di peringkat global pada alaf baru,

beberapa perkara perlulah diberi perhatian oleh semua pihak khususnya golongan pendidik

sendiri.

Menurut (Nawi, 2006), ilmu pengetahuan yang banyak belum tentu dapat

disampaikan kepada pelajar-pelajar secara berkesan sekiranya golongan pendidik

menggunakan kaedah pengajaran yang kurang sesuai dan adakalanya pendidik lebih suka

menggunakan kaedah yang sama bagi sesuatu sesi pembelajaran pelajar. Kebiasaannya

guru-guru melakukan proses pengajaran dengan menggunakan kaedah penerangan atau

kuliah di mana ia adalah berbentuk pasif. Pelajar akan mendengar guru menerangkan

sesuatu konsep dan pelajar akan memahami dan menghafal cara kerja untuk menjawab

soalan. Oleh itu tidak wujudnya komunikasi dua hala.

Konsep bekerjasama dan toleransi adalah suatu kemahiran asas yang tidak diajar

secara langsung semasa di bangku sekolah. Ia perlulah ditanam dan dipupuk sejak kecil

lagi. Dengan adanya sikap bekerjasama dan toleransi, barulah pelajar-pelajar dapat

5
berperanan dan berfungsi dengan lebih berkesan dan baik bukan sahaja dalam keluarga

sendiri, bilik darjah, sekolah tetapi juga dalam masyarakat dan negara. Dengan ini jelaslah

bahawa pelajar-pelajar adalah sangat perlu didedahkan kepada kemahiran untuk

bekerjasama dalam kumpulan. Dengan itu, bilik darjah menjadi salah satu tempat yang

paling sesuai untuk tujuan ini (Linda, 2004) dengan ini muncullah satu pendekatan

pengajaran yang boleh menepati tujuan ini aitu pendekatan pembelajaran koperatif

Secara umumnya, sistem pendidikan di negara kita kini banyak menggunakan

kaedah kuliah atau penerangan, guru lebih banyak memberikan input manakala pelajar

menerimanya tanpa banyak bertanya. Situasi ini mungkin berlaku disebabkan pelajar malu

dan tidak tahu apa yang hendak ditanya. Hal demikian menyebabkan pelajar tidak

berpeluang untuk mengambil bahagian dalam proses pengajaran dan pembelajaran

melainkan menjadi pendengar yang setia sepanjang proses pengajaran dan pembelajaran

dijalankan (Nawi, 2006). Kaedah ini akan melahirkan pelajar yang pasif tanpa kita sedari.

Keadaan ini jelas dapat dilihat secara jelas apabila guru bertanya sama ada perkara yang

diajar difahami atau tidak, tanpa berfikir panjang pelajar akan menjawab ‘faham’.

Menurut (Siti Rohayah, 1998) pula, melalui kajiannya berkaitan dengan Isu-isu

Pengajaran dan Pembelajaran Secara Koperatif bagi Mata Pelajaran Sains Sekolah Bestari,

pembelajaran koperatif di dalam mata pelajaran sains mampu meningkatkan kemahiran

saintifik, menggalakkan pendekatan inkuiri, serta meningkatkan pencapaian sains dan

menerapkan nilai-nilai murni. Jelaslah dari kajian-kajian yang telah dijalankan ini,

6
pembelajaran koperatif dapat dilaksanakan dengan baik dengan adanya suatu perancangan

yang sistematik di mana ia boleh diaplikasikan di semua peringkat tidak terhad hanya di

peringkat sekolah. Disamping itu juga, ia merupakan suatu alternatif kaedah pembelajaran

tradisional yang banyak dipraktikkan oleh golongan pendidik pada masa kini.

1.3 Pernyataan Masalah

Bagi (Linda, 2004) pembelajaran koperaitf masih dalam peringkat permulaan dalam sistem

persekolahan Malaysia. Menurut (Marshitah, 2008), penggunaan pembelajaran koperatif

masih lagi tidak digunakan secara meluas di dalam proses pengaajaran dan pembelajaran di

negara ini. Pandangan (Linda, 2004) sekolah-sekolah di Malaysia masih kekalkan cara

pengajaran dan pembelajaran sedia ada dan berpusatkan kepada guru. Golongan pendidik

ini lebih suka menggunakan kaedah pengajaran yang menjadi kebiasaan mereka, kaedah

yang memberi keselesaan kepada mereka dan ada di antara mereka yang berasa kurang

berkeyakinan untuk mengubah corak pengajaran daripada kebiasaannya.

Perkara ini berlaku disebabkan oleh beberapa faktor seperti kurangnya memahami

sesuatu kaedah pengajaran dan pembelajaran, kurangnya menilai persediaan minda pelajar

dan mungkin juga ia bertitik tolak dari ketidakpekaan oleh pihak-pihak tertentu tentang

kepentingan kepelbagaian kaedah pengajaran dan pembelajaran. Tanpa penguasaan dan

keyakinan yang kukuh sudah tentu kaedah yang dilaksanakan kurang berkesan (Nawi,

2006).

7
 Kebanyakkan golongan pendidik tidak gemar mengajar secara berkumpulan

sebagaimana yang diharapkan kerana wujudnya kekangan dari beberapa perkara seperti

kedudukan pelajar dalam bilik kelas, suasana persekitaran pelajar, kekangan masa bagi sesi

pengajaran dan tumpuan untuk menghabiskan sukatan mata pelajaran (Mazlan, 1993).

Kedudukan daerah Penampang yang terletak di dalam kawasan bandaraya Kota

Kinabalu kira-kira 7 kilometer dan boleh dianggap sebagai berada di pinggir bandar. Di

dalam daerah ini terdapat tujuh buah sekolah menengah yang ada di kawasan bandar dan

juga di kawasan kampung. Kedudukan sekolah menengah di kawasan kampung dan juga

kawasan bandar memberi gambaran yang berbeza tentang suasana pembelajaran.

Perbezaan anatara budaya dan juga percampuran berbagai etnik dan suku memungkinkan

lagi perbezaan cara dan budaya dalam kehidupan. Justeru perlu lah satu kajian tentang

pembelajaran koperatif ini diadakan.

1.4 Objektif Kajian :

Pada umumnya kajian ini bertujuan untuk meninjau pengaplikasian pembelajaran koperatif

dikalagan guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang secara khusus, kajian ini

bertujuan :

a. Mengenal pasti tahap pengetahuan guru-guru terhadap konsep pembelajaran koperatif.

b. Mengenal pasti amalan pelaksanaan konsep pembelajaran koperatif di sekolah.

c. Mengenalpasti faktor-faktor persekitaran yang menjadik pengalak kepada pelaksanaan

pembelajaran koperatif.

8
1.5 Kerangka Teori Konsepsual

Rajah 1.1 menunjukkan kerangka teori bagi kajian yang dilakukan bagi mendapatkan

dapatan. Ia terdiri daripada pembolehubah-pembolehubah yang terlibat dalam kajian ini.

Kerangka teori menunjukkan gambaran secara keseluruhan mengenai kandungan kajian ini.

Pengetahuan Pelaksanaan

Pengetahuan Pelaksanaan

Guru Pembelajaran

Koperatif

1.6 Kepentingan Kajian

1.6 Kepentingan Kajian

Pendekatan bagi proses pengajaran dan pembelajaran telah banyak dilakukan di sekolah.

Pembelajaran koperatif merupakan salah satu pembelajaran aktif yang dipraktikkan di

dalam proses pengaajaran dan pembelajaran di sekolah oleh setiap guru. Melalui kaedah

pembelajaran ini, ia akan memberi ruang kepada pelajar untuk bergiat aktif dalam proses

pengajaran dan pembelajaran secara tidak langsung ia dapat membentuk kemahiran sosial

dan komunikasi antara pelajar dengan pelajar serta pelajar dengan guru. Kepentingan

9
pembelajaran koperatif kajian ini dilakukan adalah supaya dapat membantu pelbagai pihak

antaranya:

a. Guru

Melalui kajian yang dijalankan diharap akan dapat membantu guru dalam pengaajaran dan

pembelajaran dalam mengenal pasti alternatif atau kaedah yang sesuai digunakan di dalam

proses pembelajaran di dalam kelas. Ia akan mewujudkan suatu proses pengajaran dan

pembelajaran yang lebih berkesan dan yang bersesuaian dengan tahap kemahiran pelajar.

Di samping itu juga, kajian ini diharap mampu memberi idea dan pemahaman secara

umum tentang pembelajaran koperatif kepada guru.

b. Jabatan pelajaran Negeri

Pendekatan pembelajaran koperatif ini juga membolehkan pihak jabatan pelajaran negeri

merangka kursus-kursus kepada guru-guru. Pihak jabatan akan mengadakan kurus dan juga

kemahiran kepada guru. Ini kerana guru adalah sebagai agen pelaksana di peringkat akhir

atau sekolah.

C. Kementerian Pelajaran

Diharap kajian ini mampu membantu pihak Kementerian Pelajaran Malaysia dalam

menentukan corak pengajaran yang bersesuaian kerana pembelajaran koperatif merupakan

salah satu kaedah kaedah pembelajaran yang berpusatkan pelajar. Di mana ia selaras

dengan kehendak kerajaan bagi mewujudkan satu sistem pendidikan yang tidak hanya

10
berorientasikan peperiksaan semata-mata. Diharap kajian ini dapat membantu kerajaan

dalam memberi pendedahan tentang kaedah pengajaran yang lebih berkesan dan usaha

dalam mengubal kurikulum yang mana ia perlulah selari dengan perkembangan dan

perubahan dunia pendidikan pada hari ini.

1.7 Batasan Kajian

Batasan Kajian ini ialah:

a. Kajian yang dijalankan hanya bertumpu kepada guru-guru sekolah menengah di daerah

Penampang, Sabah sahaja.

b. Kajian yang dijalankan hanya berdasarkan objektif yang telah ditetapkan.

c. Kajian ini dilakukan melalui soal selidik, kesahihan maklumat adalah bergantung

sepenuhnya kepada keupayaan responden menjawab setiap soalan yang diberi dengan jujur

dan sifat keterbukaan responden dalam menjawab soal selidik.

1.8 Skop Kajian

Skop kajian ini hanya kepada kaedah pembelajaran koperatif sahaja. Kajian ini dijalankan

dengan mengumpul data-data serta maklumat daripada responden yang terdiri daripada

golongan guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang, Sabah. Guru dipilih sebagai

responden kerana ia merupakan individu yang menjalankan proses pengajaran dan

pembelajaran di sekolah.

11
 Pemilihan ini diharap menjawab segala persoalan kajian yang disediakan. Kajian

ini dilakukan untuk mengetahui tahap pengetahuan pembelajaran koperatif, pengamalan

strategi pembelajaran koperatif, faktor persekitaran yang menjadi penggalak dan faktor

kesesuaiannya diaplikasikan di dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Pengkaji

menjalankan kajian ini bagi mengenal pasti sejauh manakah tahap perlaksanaan

pembelajaran koperatif dalam kalangan guru-guru disekolah menengah.

Pemilihan daerah Penampang ini adalah kerana kedudukan yang berdekatan dengan

Bandaraya Kota Kinabalu yang merupakan ibu negeri Sabah. Selain itu daerah ini

mempunyai juga mempunyai taburan sekolah yang berada di kawasan bandar Penampang

dan juga kawasan kampung. Ini boleh memberi suasana pengajaran dan pembelajaran yang

berbeza kepada kajian ini.

Sekolah menengah adalah sebuah intitusi akedemik yang sesuai untuk

melaksanakan dan mengaplikasi kaedah pembelajaran koperatif ini berbanding sekolah

rendah. Ini kerana tahap pemikiran pelajar sekolah menengah berbeza dengan sekolah

rendah.

1.9 Definisi istilah

Perlaksanaan adalah hasil daripada melaksanakan sesuatu rancangan atau tugasan.

Perlaksanaan yang dimaksudkan adalah perlaksanaan pembelajaran koperatif di dalam

proses pengajaran dan pembelajaran.

12
1.9.1 Pembelajaran Koperatif

Pembelajaran koperatif : Pembelajaran koperatif merujuk kepada satu proses pembelajaran

yang berlaku secara berkumpulan dalam menguasai bahan pengajaran yang diberikan oleh

guru (Slavin, 1990). Manakala bagi (Cohen, 1994) pula mendefinasikan pembelajaran

koperatif ini sebagai kerjasama yang dilakukan oleh pelajar dalam satu kumpulan kecil

yang melibatkan semua ahli di dalam tugas yang diberikan tanpa penyeliaan guru secara

langsung.

Guru: Menurut (Zainal & Mohd. Puzhi, 2008) mentakrifkan guru bermaksud pendidik,

pengasuh atau pengajar institusi ilmu seperti sekolah, kolej, universiti, madrasah, pusat

didikan dan asuhan kanak-kanak, pusat tuisyen, pondok pengajian agama dan

seumpamanya. Guru juga dikenali sebagai dengan nama-nama seperti cikgu, pensyarah,

professor, fasilitator, motivator, tutor, dan juga mentor.

Sekolah Menengah : Menurut (Ishak, 2005) Menekankan pendidikan atau pembelajaran

bhasa dan sastera, pendikan luar kelas, pendidikan kepenggunaa dan pendidikan kesihatan.

Pembuat dasar-dasar negara barat merangka pendidikan ini termasuk peluang belajar bagi

golongan yang cacat atau kurang uapaya, pelajara pintas-cerdas dan juga golongan

pendatang.

13
1.10 Kesimpulan

Secara kesimpulannya, pembelajaran koperatif ini adalah satu kaedah pembelajaran yang

diamalkan di dunia hari ini. Walaubagaimana pun sejauh mana pelaksanaannya di

peringkat sekolah masih lagi menjadi satu persoalan pada hari ini.

Guru boleh dianggap sebagai agen pelaksana kaedah pembelajaran kaedah ini

disekolah. Justeru pengetahuan dan pelaksanaan amalan pembelajaran koperatif ini di

peringkat sekolah masih lagi menjadi persoalan kajian.

14
 Bab II

2.1 Pendahuluan

Kemajuan negara pada hari dengan pesat telah memberi kesan kepada

sistempendidkan pada hari ini. Perubahan ini menuntut satu kaeadah yangNamun begitu

amalan dan keadah pengajaran dan pembelajaran membezakan kajian ini. Manakala tahap

kebolehan pelajar juga menentukan kajian yang dibuat bersuaian dengan pelajar. Bagi (Sin

Chow Lan, 2006) pedagogi ‘chalk and talk’ didapati kurang berkesan pada semua institusi

pengajaran dan pembelajaran di bilik darjah.

2.2 Konsep dan Model Kaedah Koperatif

Pembelajaran koperatif adalah salah satu kaedah yang di amalkan oleh guru-

guru semasa sesi pengajaran dan pembelajaran didalam kelas. Kaedah pembelajaran

koperatif adalah merupakan kaedah yang berkesan dalam teknik pengajaran dan

pembelajaran dalam kelas di mana kaedah yang digunakan adalah berpusatkan pelajar

adalah lebih baik daripada kaedah yang berpusatkan guru.

Kaedah koperatif mengambil lima aspek kognitif, tingkahlaku, emosi dan sosial

pelajar. Lima unsur asas dalam pemikiran koperatif :

a) Saling bergantung di anatara satu sama lain secara positif

b) Saling berinteraksi secara bersemuka

c) Akauntabiliti individu atasa pembelajaran diri sendiri

d) Kemahiran koperatif

15
e) Pemprosesan kumpulan

2.2.1 Peranan Guru dalam Pembelajaran Koperatif

Menurut (Effandi & Abd. Razak, 2006), guru perlu memainkan peranan yang penting

dalam memastikan keberkesanan pembelajaran koperatif yang dijalankan semasa proses

pengajaran dan pembelajaran. Aspek-aspek yang perlu diberi perhatian oleh guru adalah

berkaitan dengan :

a. Merancang aktiviti kerja kumpulan, iaitu tugasan yang perlu dilakukan oleh setiap

kumpulan.

b. Memberi penerangan dan arahan mengenai tugasan yang akan dilakukan oleh pelajar.

Guru harus memberi arahan yang jelas kepada pelajar tentang apakah yang perlu dibuat

dan apakah hasil yang dikehendaki.

c. Membentuk kumpulan heterogenous, di mana bilangan ahli dalam setiap kumpulan perlu

kecil.

d. Berinteraksi dengan setiap kumpulan untuk mengesan sebarang masalah yang mungkin

timbul semasa proses pembelajaran, seterusnya member bimbingan yang sesuai.

e. Berbincang dengan pelajar secara mengaitkan segala idea dan hasil kerja mereka, sebaik

sahaja selepas aktiviti pembelajaran.

f. Memberi tugasan tambahan kepada pelajar sama ada kerja dalam kelas atau kerja rumah

untuk meneguhkan pemahaman.

g. Kandungan pembelajaran mestilah selari dengan objektif yang ingin dicapai.

16
h. Menilai prestasi pelajar

2.2.2 Kebaikan Pembelajaran Koperatif

Banyak kajian menunjukkan penggunaan pembelajaran koperatif boleh menyumbang

kepada peningkatan kognitif dan afektif pelajar (Efendi & Abd. Razak, 2006). Antaranya

kebaikan-kebaikan pembelajaran koperatif ini adalah :

a. Peningkatan dari segi kemahiran sosial pelajar dalam memulakan interaksi.

b. Peningkatan dari segi perkongsian idea dan maklumat.

c. Pelajar lebih tekun dalam melakuakn tugas dan mengikut arahan yang diberi.

d. Pelajar akan berasa lebih yakin dengan diri mereka sendiri serta ahli-ahli kumpulan yang

lain.

e. Pelajar akan lebih berfikiran kritis, analisis dan reflektif.

f. Peningkatan dari segi penguasaan keseluruhan isi kandungan pelajaran.

g. Melahirkan nilai-nilai afektif (nilai murni) seperti bertolak ansur.

h. Menggalakkan suasana koperatif dan kurang berlakunya persaingan dikalangan pelajar.

i. Memperkukuhkan kemahiran kognitif di kalangan pelajar.

j. Merangsang kerjasama akademik dikalangan pelajar.

k. Menggalakkan interaksi positif dalam kumpulan.

l. Meningkatkan kemahiran kepimpinan dikalangan pelajar.

2.2.3 Ciri-ciri Pembelajaran koperatif

17
Terdapat pelbagai pendapat mengenai ciri-ciri pembelajaran koperatif. (Slavin, 1990)

berpendapat, pembelajaran koperatif hanya berkesan apabila ia mempunyai tiga ciri berikut

ganjaran kumpulan, tanggungjawab individu dan peluang yang sama untuk berjaya.

2.2.3.1 Ganjaran kumpulan :

Pelajar akan diberikan ganjaran apabila kumpulan mereka mencapai sesuatu criteria

tertentu tanpa ada sebarang persaingan antara sesama kumpulan. Ganjaran kumpulan

menjadikan pelajar lebih bermotivasi untuk melibatkan diri dalam aktiviti berkumpulan.

2.2.3.2 Tanggungjawab individu:

Tanggungjawab individu bermaksud semua ahli kumpulan bertanggungjawab menentukan

kejayaan sesuatu kumpulan. Ini akan mendorong pelajar membimbing rakan-rakan

sekumpulan dan semua ahli bertanggungjawab menguasai pelajaran.

2.2.3.3 Peluang yang sama untuk berjaya:

Ia merujuk kepada pencapaian pelajar diukur berdasarkan peningkatan prestasi masing-

masing. Oleh itu, semua pelajar berpeluang meningkatkan pencapaian kumpulan mereka

tanpa mengira tahap kebolehan masing-masing.

2.2.4. Jenis-jenis pembelajaran Koperatif

18
Terdapat beberapa jenis strategi yang boleh digunakan dalam pembelajaran koperatif. Di

antara kaeadah-kaedah itu ialah ;

a). Penyiatan Berkelompok (Group invesrigation)

Setiap ahli kumpulan akan melibatkan diri dalam pelbagai aktiviti untuk mendapatkan

maklumat. Ini memerlukan pelajar mengenalpasti suatu topik yang disiasat, merancang

serta menjalankan penyiasatan. Semua maklumat yang telah diperolehi akan dianalisis

dengan cara terperinci untuk dipersembahkan dalam bentuk yang kreatif dan menarik.

Strategi pembelajaran ini mrnintegrasikan interaksi dan komunikasi dalam bilik darjah

melalui proses inkuiri akedemik.

b). Student Team Achievement Division

Pelajar-pelajar berada dalam kumpulan kecil dan menggunakan lembaran kerja untuk

menguasai suatu cabang pengetahuan. Mereka saling membantu di antara satu sama lain

melalui tutorial, kuiz atau perbincangan kumpulan.

C). Jigsaw

Setiap kumpulan akan menghantui ahli untuk membentuk kumpulan pakar. Ahli-ahli

dalam kumpulan pakar akan membincangkan sebahagian bahan akedemik (yang telah

disediakan oleh guru). Selepas itu, semua ahli kumpulan pakar tadi akan kembali ke

kumpulan asal masing-masing untuk berkongsi pengetahuan mereka dengan rakan

sekumpulan. Motif utama dalam Jigsaw ialah setiap pelajar dalam kumpulan akan menjadi

19
pakar dalam topik tertentu dan bertanggungjawab memberi tunjuk ajar kepada rakan

sekumpulan tentang apa yang telah mereka pelajari.

d). Team-Accelerated Instruction (TAI)

Merupakan pendekatan secara menyeluruh di mana pelajar mempunyai kebebasan

bertindak dan guru boleh membentuk kelas heterogenic. Pelajar yang mempunyai latar

belakang yang berbeza ditentukan kepada kumpulan yang terogenus. Ini bertujuan untuk

memberi peluang kepada yang rendah pencapaian supaya dapat pencapaiannya seiring

dengan pelajar lain yang mempunyai pencapaian tinggi. Bahan-bahan TAI direka khas

untuk program ini yang mengantikan buku teks sepenuhnya.

e). Team Games Tournament

Model TGT memfokuskan kepada guru perlu memberitahu pelajar tang berkaitan sama ada

dalam bentuk syarahan, demonstrasi atau pertunjukkan visual. Pelajar berbincang

mengenai bahan yang disampaikan oleh guru. Kemudian pelajar akan bekerja mengenai

bahan yang disampaikan oleh guru. Pelajar akan bermain sesuatu permainan berbentuk

pertandingan di dalam bilik darjah. Bagi setiap pertandingan, meja pertandingan akan

diwakili oleh 2 hingga 4 orang ahli dari setiap pasukan yang sama kebolehan akedemik.

2.2.4 Prinsip-prinsip Pembelajaran Koperatif

Dalam menerangkan prinsip-prinsip pembelajaran koperatif, terdapat dua model yang

boleh dijadikan rujukkan. Model-model tersebut adalah model yang dihasilkan oleh

20
(Johnson & Johnson 1994) dan model (Kagan 1986). Topik ini akan menfokuskan kepada

prinip-prinsip pembelajaran koperatif mengikut (Kagan 1986).

PIES merupakan prinsip-prinsip pembelajaran koperatif mengikut model (Kagan 1986)

ialah :

i). Positive Interdepence (Saling Kebergantungan Secara Positif) :

Pembelajaran koperatif merujuk kepada kaedah pengajaran yang memerlukan pelajar dari

pelbagai kebolehan bekerjasama dalam kumpulan kecil untuk mencapai satu matlamat

yang sama. Sasaran adalah tahp pembelajaran yang maksimun bukan sahaja untuk diri

sendiri, tetapi juga untuk rakan-rakan yang lain. Saling bergantungan secara positif yang

kuat di dalam sesuatu kumpulan akan menjadi motivasi kepada setiap ahli berjaya.

Persandaran positif adalah merujuk kepada saling kebergantungan secarapositif di

antara setiap ahli kumpulan. Kejayaan seseorang itu bergantung kepada kejayaan individu-

individu lain di dalam kumpulannya. Ia bukan sahaja mengambil berat terhadap

pembelajarannya tetapi juga terhadap pembelajaran rakan-rakan yang lain. Matlamat

sesuatu kumpulan amat penting kerana seseorang individu tidak akan berjaya mencapai

matlamatnya tanpa kerjasama ahli kumpulan yang lain.

ii). Tanggungjawab Individu

21
Tanggungjawab individu boleh dilihat melalui penilaian yang dibuat kepada setiap ahli

dalam kumpulan. Setiap ahli kumpulan perlulah bertanggungjawab terhadap

sumbangannya kepada kumpulan, langkah ini dilakukan bagi mengelakkan terdapatnya

ahli yang akan menjadi penumpang di mana ia tidak memberi apa-apa sumbangan kepada

kumpulan.

iii) Individual Accountabiliti (Akauntabiliti individu)

Bagi menilai akauntabiliti individu setiap ahli kumpulan, satu tugasan akan diberikann

kepada kumpulan tersebut. Pencapaian kumpulan akan dinilai mengikut sumbangan setiap

individu. Setiap ahli akan menerima markah mengikut sumbangan atau idea mereka.

vi) Equal Participation (Penglibatan Sama Rata)

Penglibatan yang sama rata di antara ahli mupulan boleh dicapai melalui pembahagian atau

urutan tugasan. Dengan cara ini, setiap pelajar diberi peluang untuk megambil bahagian

dan memberi idea. Cara ini menjadikan setiap pelajar bertanggungjawab dan melibatkan

mereka secara sama rata.

Terdapat banyak struktur dalam model Kagan dimana setiap satunya mempunyai

kegunaan dan kepentingan masing-masing. Pemgetahuan mengenai struktur-struktur ini

dan dan cara pelaksanaannya memerlukan pemahaman dan latihan yang berulang-ulangan.

Anda akan mempelajari mengenai struktur-struktur ini.

22
 Bagi sesuatu pembelajaran koperatif yang berkesan, setiap ahli kumpulan juga

harus mempunyai kemahiran sosial. Keberkesanan pembelajaran koperatif bergantung

kepada kemahiran-kemahiran interpersonal individu kerana bekerjadalam kumpulan,

bukanlah semudah yang dijangkakan dan kemahiran itu tidakterjadi secara sendirinya

(Effandi, 2005).

v. Penilaian Kumpulan

Penilaian kumpulan merujuk kepada kelemahan dan keberkesanan aktiviti kumpulan yang

dijalankan. (Johnson & Johnson, 1994) menjelaskan bahawa penilaian kumpulan yang

dilakukan adalah bertujuan untuk menentukan apa yang baik dan apa yang harus

dipertingka kumpulan ini. Ia juga bertujuan untuk membuat keputusan tentang apa yang

harus diteruskan dan apa yang perlu diubahsuai (Effandi, 2005).

2.2.6 Teori-teori yang Menjadi Asas kepada Pembelajaran Koperatif.

Terdapat tiga teori yang menjadi asas kepada perkembangan pembelajaran koperatif iaitu

kognitif, perlakuan dan persandaran sosial. Manakala bagi perkembagan teori kognitif ia

adalah berasaskan kepada Teori Piaget dan (Teori Vygotsky 1978). Kedua-dua teori ini

asas kepada pembelajaran koperatif ini. Teori Piaget mengatakan bahawa apabila individu

bekerjasama keatas persekitarannya, bagi konflik sosio-kognitif akan berlaku dan ini akan

mewujudkan ketidakseimbangan kognitif dan seterusnya akan mencetuskan perkembangan

kognitif. Manakala Teori (Vygotsky 1978) pula mengatakan bahawa pengetahuan terbina

daripada interaksi kumpulan dalam menyelesaikan masalah (Effandi, 2005).

23
 Apa yang dikatakan dengan perspektif ini adalah menyatakan seseorang itu akan

berusaha dengan bersungguh-sungguh apabila melakukan sesuatu tugasan diikuti dengan

ganjaran dan akan gagal sekiranya tiada ganjaran atau diikuti hukuman sebagai peneguhan.

Perspektif ini menekankan pemberian ganjaran untuk kejayaan kumpulan bagi kaedah

pembelajaran koperatif.

Menurut (Slavin, 1995) pula, teori persandaran sosial mempunyai kaitan dengan

perspektif motivasi. Perkaitan di antara teori persandaran sosial dengan pembelajaran

koperatif dapat dilihat dari segi pencapaian. Ia adalah disebabkan berlakunya kesepaduan

di dalam kumpulan perbincangan keran mereka akan membantu antara satu sama lain yang

mana mereka mempunyai satu matlamat iaitu berjaya dalam pelajaran. Teori ini juga

menekankan tentang pembentukan kumpulan sebelum pembelajaran koperatif dimulakan.

Secara kesimpulannya, teori-teori yang menjadi asas kepada pembelajaran

koperatif adalah dilihat dari dalam asas pembentukan pembelajaran koperatif iaitu terdiri

daripada teori-teori kognitif dan sosial kontruktivisme, perspektif motivasi, perspektif

kesepaduan sosial dan teori persandaran sosial (Effandi, 2005).

24
2.2.7 Perbezaan Antara Pembelajaran Koperatif dan Pembelajaran Kolabaratif

Bil. Dalam Pembelajaran Koperatif Dalam Pembelajaran Kolaboratif

1. Pelajar menerima latihan dalam Adalah dipercayai bahawapelajar telah

kemahiran berkumpulan dan sosial. memiliki kemahiran sosial yang

dikehendaki. Mereka dikehendaki

membangunkan kemahiran sedia ada untuk

mencapai matlamat pembelajaran

2. Aktiviti distrukturkan di mana Pelajar-pelajar merunding dan meng-

setiap pelajar memainkan organisasi usaha sendiri.

peranan spesifik.

3. Guru memantau, mendengar Aktiviti kumpulan dipantau oleh guru. Jika

dan mencampur tangan timbul persoalan, soalan itu dijawab oleh

kegiatan kumpulan jika perlu. kumpulan itu

sendiri. Guru cuma membimbing pelajar ke

arah penyelesaian persoalan.

4. Pelajar dikehendaki menghantar Pelajar menyimpan draf kerja untuk kerja-

kerja di akhir pelajaran untuk kerja lanjutan.

dinilai.

5. Pelajar-pelajar menilai prestasi Pelajar-pelajar menilai prestasi individu dan

individu dan kumpulan dengan kumpulan tanpa dibimbing oleh guru

dibimbing oleh guru.

Sumber : Jabatan Ilmu Pendidikan, MPSS, Maktab Perguruan Sandakan, Sandakan, Sabah.

25
2.3. Pembelajaran Koperatif di luar negara

2.3.1 China

Menurut (Hua, 2011) pembelajaran Koperatif dalam matapelajaran (Cooperative

learning in mathematics) CLM matematik telah diterapkan dalam pembelajaran dan

pengajaran. Pendekatan ini digunkan untuk membuat analisis dan menyelesaikan masalah

yang rumit. Kunci utama dalam CLM ini ialah tolong menolong atau cooperativeness.

Guru-guru yang terlibat telah memfokuskan agar pelaksanaan ini dilskukan didalam dan

luar bilik darjah. Pendekatan kopertaif ini bukan hanya dalam mata pelajaran matematik

sahaja tetapi telah dperluaskan kepada mata pelajaran lain.

Kaedah pembelajaran ini telah mendapat temapat di dalam pendidikan. Keadah ini

telah di amalkan dalam pendidikan sekolah menengah dan rendah. Kaedah ini telah

mendapat tempat oleh guru-guru di daerah Xi’an sebagai reformasi atau metod baru dalam

pendidikan. Walau bagaimanapun banyak lagi persoalan-persoalan seperti kesesuaian

matapelajaran untuk pendekatan ini.

2.3.2 Nigeria

(Kolawole, 2008) hasil kajiannya, tentang kesan pembelajaran koperatif dan juga

pembelajaran kompetetif telah dibuat di Nigeria. Ini adalah bertujuan untuk mengetahui

kaedah mana yang sesuai dalam lebih efektif strategi pembelajaran.

26
 Hasil kajian yang telah dilakukan, telah mengungkapkan bahwa strategi

pembelajaran kooperatif lebih efektif daripada strategi pembelajaran kompetitif. Hasil

kajian ini juga melihta bahawa pelajar anak leaki signifikan lebih baik dibandingkan

pelajar perempuan dalam kedua strategi pembelajaran. Berdasarkan keputusan kajian ini,

strategi pembelajaran kooperatif telah diperkenalkan di sekolah menengah di Nigeria.

Pendidikan kita saat ini sistem didasarkan pada persaingan di antara siswa untuk

nilai, pengiktirafan sosial, biasiswa dan masuk ke sekolah tinngi. Artikel ini juga telah

meyatakan bahawa masyarakat pada hari ini lebih dinilai kepada kerjasama. Dalam

persekolah tradisional pelajar lebih kepada penilaian individu iaitu gred.

2.3.3 Amerika

Menurut (Attle & Baker, 2007) banyak universiti telah meningkatkan program dan

mewajibkan bagi menyediakan pelajar yang memenuhi pekerjaan dengan tahap level

universiti. Hasilnya, pendidikan bukan hanya semata-maa tetapi mengeluarkan pelajar

yang professional yang dapat memenuhi pasaran kerja. Untuk memenuhi tuntutan ini,

pihak universiti telah mewujudkan budaya persekitaran yang menjurus kearah budaya

pembelajaran koperatif di dalam kelas.

Keadah pembelajaran koperatif sebagai satu keadah yanga baru dalam pendidikan.

Kaedah ini di percayai boleh meningkatkan pemahaman pelajar dan juga ingatan pelajar.

27
Kaedah ini membantu pelajar serta dapat mengembangkan lagi potensi kerja mereka pada

masa hadapan.

2.3.4 Kanada

Bagi (Kaufman, Sutow, & Dunn, 1997) keadah pemebelajaran koperatif ini telah di

praktikkan dalam pendidikan tinggi. Sebanyak enam eleman penerapan yang telah

diterapkan iaitu saling bergantung positif, interksi verbal, tanggungjawab individu,

keterampilan sosial, pembentukan kumpulan, kumpulan yang sama level.

Kaedah pembelajaran koperatif telah masukkan dalam pengajaran mereka untuk

tiga buah fakulti iaitu fakulti perubatan, pergigian, dan juga fakulti matematik. Hasilnya

ketiga-tiga fakulti ini telah bersetuju untuk memasukkan elemen pembelajaran koperatif

dalam pengajaran dan pembelajaran mereka.

2.4 Kajian Pembelajaran Koperatif di Malaysia

2.4.1 Kejuruteraan

Menurut (Mohd Fazli, 2004), penggunaan pembelajaran secara koperatif dapat membantu

serta menarik minat pelajar untuk terus belajar di samping membantu pensyarah dalam

melaksanakan proses pengajaran dan pembelajaran. Kajian ini mencadangkan bahawa

pembelajaran koperatif wajar digunakan sebagai salah satu strategi pengajaran dan

pembelajaran bagi meningkatkan kejayaan dan kecemerlangan pelajar

28
2.4.2 Prinsip Akaun

Melalui kajian (Suhaida, 2002) pula, ‘Perbandingan Pembelajaran Koperatif dan

Pembelajaran Tradisional Terhadap Prestasi, Atribusi Pencapaian Konsep Kendiri

Akademik Dan Hubungan Sosial Dalam Pendidikan Akaun’. Hasil kajianya mendapati

pencapaian pembelajaran koperatif dilihat lebih tinggi daripada kumpulan tradisional

manakala penerapan konsep kendiri di dalam pembelajaran tradisonal lebih tinggi

berbanding pembelajaran koperatif. Berdasarkan maklum balas dari pelajar dan keputusan

pencapaian yang tinggi ini, pembelajaran koperatif wajar dijadikan sebagai salah satu

strategi pengajaran dan pembelajaran di dalam pendidikan perakaunan.

2.4.3 Sains

Menurut (Siti Rahayah 1999), melalui kajiannya berkaitan dengan Isu-Isu Pengajaran Dan

Pembelajaran Secara Koperatif Bagi Mata Pelajaran Sains Sekolah Bestari, pembelajaran

koperatif di dalam mata pelajaran Sains mampu meningkatkan kemahiran saintifik,

menggalakkan pendekatan inkuiri, meningkatkan pencapaian sains dan menerapkan nilai-

nilai murni. Melalui pembelajaran ini, guru berjaya menerapkan nilai-nilai murni seperti

berdikari, kerajinan, kejujuran, rasional, kebersihan fizikal, kerjasama dan kasih sayang.

Dapatan kajian menunjukkan bahawa pembelajaran koperatif merupakan suatu

pembelajaran yang menarik, menyeronokkan tetapi ia memerlukan komitmen golongan

pendidik yang tinggi.

29
2.4.4 Pengajian Am 1

Menurut (Salmiah, 1997) di dalam kajiannya bertajuk Kemahiran Belajar Secara Koperatif

Bagi Meningkatkan Prestasi Pelajar Dalam Mata Pelajaran Pengajian Am 1 (Kenegaraan

Malaysia), pembelajaran koperatif yang dijalankan jelas menunjukkan bahawa suasana

kelas telah bertukar dari kelas yang diam menjadi kelas yang ceria. Pembelajaran koperatif

juga dapat menarik minat pelajar untuk berbincang dan berinteraksi antara ahli-ahli dalam

suatu kumpulan kecil mengenai tugasan kumpulan masing-masing.

2.4.5 Matematik

Bagi (Mazlan, 1993) di dalam kajiannya ‘Amalan Pembelajaran Koperatif oleh Guru-guru

Matematik’ pembelajaran koperatif merupakan suatu kaedah yang berstruktur dan

menekankan pengelasan konsep pengetahuan maklumat dan kemahiran penyelesaian

matapelajaran matematik. Ia merupakan suatu kaedah pengajaran yang berpusatkan pelajar

di mana pelajar banyak diberi peluang untuk mencuba menyelesaikan masalah sendiri.

Pembelajaran koperatif juga mempunyai kaeah-kaedah tertentu serta ciri-cirinya yang

tersendiri. Ia juga boleh meningkatkan kemahiran komunikasi dan sosial antara pelajar.

Ini secara tidak langsung telah menggalakkan interaksi diantara pelajar dengan guru

dan pelajar dengan pelajar. Jelas melalui kajian menunjukkan bahawa kemahiran belajar

secara koperatif perlu diamalkan oleh golongan pendidik mengikut kesesuaian mata

pelajaran yang diajar bagi membentuk pembelajaran yang lebih kondusif dan

menyeronokkan serta dapat meningkatkan prestasi pelajar dalam mata pelajaran berkenaan.

30
Melalui kaedah ini juga, ia dapat membentuk kaedah pengajaran dan pembelajaran yang

berpusatkan pelajar berbanding dengan kaedah sedia ada yang lebih berpusatkan guru.

2.6 Kesimpulan

Di dalam bab ini, pengkaji membuat tinjauan kajian yang berkaitan dengan penggunaan

dan pelaksanaan pembelajaran koperatif terhadap pengetahuan, amalan perlaksanaan,

kesesuaian dengan keadaan dan pelajar serta faktor persekitaran yang menjadi penggalak

kepada perlaksanaan pembelajaran koperatif di dalam kelas. Pengkaji juga mengemukakan

prinsip-prinsip, teori dan model pembelajaran koperatif.

31
 BAB III METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan

Kajian ini adalah satu tinjauan tentang amalan pelaksanaan dan pengetahuan pembelajaran

koperatif dalam kalangan guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang, Kota

Kinabalu, Sabah. Kajian ini melibatkan beberapa buah sekolah menengah di daerah dalam

kelolaan Pejabat Pelajaran Daerah Penampang, Kota Kinabalu, Sabah. Strategi, kaedah dan

langkah-langkah yang diambil sewaktu melaksanakan kajian seperti reka bentuk kajian,

pemilihan sampel kajian dan teknik persampelan, alat kajian, pengumpulan data dan

penganalisaan data akan dijelaskan dalam bab tiga ini secara terperinci.

3.2 Reka Bentuk Kajian

Reka bentuk kajian merupakan perkara yang berkaitan dengan hal-hal persampelan,

pengukuran dan penganalisisan data di mana ia akan memperjelaskan secara terperinci

bagaimana perjalanan sesuatu penyelidikan dilaksanakan. Menurut (Sabitha Marican, 2005)

di samping itu juga, ia memberikan maklumat tentang siapa, apa, di mana dan bagaimana

sesuatu kajian dijalankan. Bagi (Wiersma 2000), reka bentuk kajian adalah satu kaedah

untuk mencari jawapan kepada persoalan-persoalan kajian yang dibuat dan merupakan

pembimbing atau petunjuk kepada penyelidik dalam memperolehi maklumat serta data

berhubung dengan matlamat kajian yang dirancang.

32
 Kajian ini merupakan satu bentuk kajian tinjauan, yang dijalankan untuk

menentukan tahap perlaksanaan pembelajaran koperatif dalam kalangan guru-guru sekolah

menengah di daerah Penampang dalam proses pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas.

Kajian tinjauan merupakan satu kaedah untuk mengumpul data dengan bertanyakan satu

set soalan kepada satu sampel individu yang dipilih dari satu populasi yang hendak dikaji

(Sabitha Marican, 2005).

Menurut (Arsaythamby & Arumugan 2011) data deskriptif diterangkan melalui tiga

pendekatan iaitu kecederungan memusat, variabiliti daan skor piawai. Manakala (Noraini

2010) pula penyelidikan deskriptif secara amnya bertanya soalan tentang sifat, insiden dan

ciri-ciri pemboleh ubah pendidikan atau hubungan antara beberapa pemboleh ubah.

Di dalam kajian ini, pengkaji menggunakan keadah analisis statistik deskriptif yang

merujuk kepada analisis data yang diperolehi dari hasil soal selidik yang kemudiannya

diterangkan dalam bentuk data atau maklumat dengan cara yang ringkas di mana ia lebih

mudah difahami. Pernyataan data-data deskriptif boleh dilakukan dalam bentuk graf, carta,

gambar rajah, purata, min dan mod serta taburan kekerapan (Sabitha Marican, 2005).

Untuk menjawab persoalan-persoalan kajian yang telah dinyatakan, responden iaitu

guru-guru diberi satu set borang soal selidik dan dikehendaki menjawab soalan tersebut

dalam jangka masa tertentu. Namun kaedah ini mempunyai kelemahan iaitu kemungkinan

berlaku bias dan kurangnya kesahan dan kepercayaan terhadap maklum balas responden

33
akibat daripada responden yang tidak bersungguh-sungguh menjawab persoalan

permasalahan.

Kaedah yang digunakan bagi pengumpulan data ini adalah dengan menggunakan

soal selidik. Kajian ini adalah berbentuk kuantitatif. Data dikutip melalui secara rawak.

Responden akan dipilih dikalangan guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang.

Manakala kajian tinjauan ialah kaedah yang paling sesuai bagi penyelidik yang ingin

mengumpul data tentang populasi berdasarkan data daripada sampel yang telah dipilih.

Kaedah tinjauan bermatlamat untuk mengumpulkan maklumat tentang pemboleh ubah-

pemboleh ubah pendidikan. Kajian tinjauan cuba mengenal pasti ciri-ciri khusus yang

menggambarkan populasi yang dikaji dan tidak ada pemboleh ubah yang dimanipulasi.

Kaedah pemilihan ini adalah kerana ini amat mudah bagi. Metod kajian ini

mempunyai beberapa kelebihan. Pertama, ia membolehkan pengkaji membuat liputan yang

meluas dan mendapat respon dengan mudah daripada responden. Kaedah ini memerlukan

peralatan yang khusus dan boleh diurus tadbir dengan mudah.

3.3 Lokasi Kajian

Kajian ini dijalankan di sekolah menengah di kawasan daerah Penampang, Kota Kinabalu,

Sabah. Terdapat tujuh buah sekolah menengah di dalam daerah Penampang ini. Daerah

penampang terletak di pinggir Bandaraya Kota Kinibalu. Kedudukan sekolah menengah

34
yang terletak di kawasan bandar dan kampung memberi gamabaran yang berbeza tentang

suasana pengajaran dan pembelajaran. Justeru guru-guru di sekolah menengah di kawasan

ini telah dipilih sebagai responden.

3.4 Sampel Kajian

Seramai 250 orang guru sekolah menengah akan dipilih secara rawak untuk menjawab

borang soal selidik ini. Guru-guru ini dipilih dari beberapa buah sekolah di sekitar daerah

Penampang ini bagi menjawab soalan ini. Menurut (Gay dan Airasian, 2003), pula bagi

populasi dengaan saiz yang lebih kurang 400-600 orang, sebanyak 50% seharusnya

dijadikan sampel. Pemilihan sampel kajian adalah secara rawak yang mana responden

adalah terdiri dari guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang.

3.5 Instrumen Kajian

Dalam kajian ini, pengkaji menggunakan soal selidik sebagai instrumen utama. Bagi

(Sabitha Marican, 2005) cara pengumpulan sesuatu data melalui kajian tinjauan boleh

dilakukan melalui temubual bersemuka, soal selidik dalam keadaan terbuka, soalselidik

berstruktur dan tidak berstruktur, dan boleh dilakukan secara lisan, dibaca di dalam telefon

dan ia mungkin melibatkan temubual secara mendalam. Soal selidik merupakan

mekanisma pengumpulan data yang efisyen apabila pengkaji benar-benar mengetahui apa

yang diperlukan daripada kajian yang dijalankan (Uma Sekaran, 2000). Menurut

(Marshitah 2008) borang soal selidik sesuai digunakan bagi kajian yang melibatkan

35
responden yang ramai dan data dapat membantu responden mendapatkan gambaran

tentang maklumat yang diperlukan.

Borang soal selidik ini telah diambil dari (Marshitah 2008) dan disesuaikan sendiri

oleh pengkaji berdasarkan objektif kajian dan sorotan kajian. Aspek-aspek seperti prinsip-

prinsip pembelajaran koperatif, amalan pengajaran pembelajaran koperatif dan faktor

persekitaran yang menggalakkan perlaksanaan pembelajaran koperatif dan telah dijadikan

sebagai item-item soal selidik. Skala likert digunakan sebagai mengenal pasti aras

persetujuan responden bagi setiap item.

Instrumen yang digunakan dalam kajian ini adalah soal selidik. Soal selidik ini

mengandungi beberapa bahagian. Bahagian-bahagian tersebuat ialah :

i. Bahagian A mengandungi soal selidik untuk mendapatkan data demografi

responden :

a) Jantina

b) Umur

c) Kelulusan ikthisas

ii. Bahagian B pengetahuan guru tentang konsep pembelajaran koperatif mengandungi

19 item yang bertujuan mendapatkan maklumat peranan sejauhmana tahap pelaksanaan

pembelajaran koperatif.

36
Jadual 3.1 : Persoalan Kajian Pertama

Bil Item

1 Pelajar berinteraksi secara aktif di dalam proses P & P.

2 Pelajar berinteraksi secara positif di dalam proses P & P.

3 Pelajar menyelesaikan tugasan atau masalah secara berkumpulan.

4 Pelajar berperanan dalam memberi galakkan untuk kejayaan kumpulan.

Pelajar saling membantu rakan sekumpulan untuk mahir dalam bidang masing-
5 masing.

6 Pelajar dinilai oleh guru.

7 Kumpulan pelajar dibentuk oleh guru.

8 Kumpulan yang dibentuk adalah kumpulan kecil (3 – 5orang pelajar).

Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan dari pelbagai tahap pencapaian

9 akademik.

10 Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan pelbagai jantina.

11 Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan pelbagai bangsa.

12 Kejayaan pelajar bergantung kepada kejayaan individu-individu di dalam kumpulan.

13 Merupakan kaedah pengajaran yang menyeronokkan.

14 Merupakan kaedah pengajaran yang menceriakan.

15 Menekankan kemahiran komunikasi pelajar.

16 Menekankan pemberian ganjaran untuk kejayaan kumpulan.

17 Mengadakan aktiviti berkumpulan yang berstruktur.

18 Memantapkan kebolehan pelajar untuk mengaplikasikan pengetahuan.

37
 Setiap pelajar mempunyai sikap tanggungjawab terhadap sumbangannya kepada
19 kumpulan.

20 Setiap pelajar mempunyai peranan untuk memastikan matlamat kumpulan tercapai.

21 Pelajar berinteraksi secara aktif di dalam proses P & P.

iii. Bahagian C amalan pelaksanaan pembelajaran koperatif pula, mengandungi soalan-

soalan yang dibina bagi amalan strategi perlaksanaan pembelajaran koperatif. Sebanyak 26

item yang perlu di tanda oleh responden dalam bahagian ini.

Jadual 3.2 : Persoalan Kajian Kedua

Bil Item

1 Memberikan arahan kepada pelajar untuk berada dalam kumpulan.

2 Memberikan komen atau ulasan kepada hasil kerja perbincangan pelajar.

3 Memberikan pujian kepada pelajar yang berjaya menghasilkan tugasan yang baik.

4 Memberikan galakkan kepada pelajar untuk meningkatkan prestasi kumpulan pada

sesi pengajaran akan datang.

5 Memberi penerangan mengenai tugasan yang akan dilakukan oleh pelajar.

6 Memberi arahan mengenai tugasan yang akan dilakukan oleh pelajar.

7 Memberikan tugasan tambahan kepada pelajar untuk meneguhkan kefahaman.

8 Memastikan tugasan untuk pelajar telah disediakan sebelum proses P & P dijalankan.

9 Memastikan skema jawapan tugasan telah disediakan sebelum proses P & P

dijalankan.

10 Memastikan ABBM (OHP, papan putih) berada dalam keadaan baik.

11 Menggalakkan perbincangan di dalam kumpulan.

38
12 Menggalakkan perkongsian idea di dalam kumpulan.

13 Meminta pelajar menjelaskan kepada kumpulan mengenai apa yang telah

dibincangkan.

14 Meminta pelajar membuat rumusan atau kesimpulan daripada perbincangan

kumpulan.

15 Menyediakan bahan-bahan yang diperlukan dalam tugasan yang akan dijalankan.

16 Memperkenalkan bahan- bahan yang digunakan dalam tugasan yang akan dijalankan.

17 Membuat perancangan awal pengajaran sebelum proses P & P dimulakan.

18 Memantau pelajar semasa proses pengajaran dan pembelajaran.

19 Mendengar perbincangan pelajar yang dijalankan dalam kumpulan.

20 Memerhati interaksi setiap kumpulan semasa proses P & P dijalankan.

21 Mengagihkan pelajar kepada kumpulan kecil.

22 Memperuntukkan masa untuk perbincangan pelajar.

23 Mewujudkan hubungan sosial di dalam kumpulan.

24 Menyelesaikan tugasan di dalam kumpulan.

25 Mengadakan sesi kesimpulan untuk merumuskan hasil pengajaran dan pembelajaran.

26 Bertindak sebagai fasilitator di dalam proses P & P.

iv. Bagi bahagian D pula ialah tentang faktor persekitaran yang mengalak kepada

pelaksanaan pembelajaran koperatif. 16 item telah dibina bagi bahagian ini.

39
 v. Jadual 3.3 : Persoalan Kajian Ketiga

Bil Item

1 Susun atur meja di dalam kelas.

2 Kemudahan ABBM (OHP, Papan putih, LCD Projektor)yang disediakan.

3 Kemudahan fizikal (meja, kerusi, kipas, lampu, soket) berada dalam keadaan baik.

4 Ruang kelas yang selesa.

5 Suhu hawa dingin yang baik.

6 Bilangan pelajar yang sedikit.

7 Penggunaan bahan pengajaran adalah sedikit.

8 Galakan dari ketua jabatan.

9 Galakan dari rakan sekerja.

10 Pelajar sentiasa bermotivasi.

11 Pelajar berminat dalam kerja kumpulan.

12 Setiap pelajar dalam kumpulan adalah aktif.

13 Menghadiri seminar berkaitan dengan pembelajaran koperatif.

14 Sentiasa mengetahui perkembangan pembelajaran koperatif melalui media massa.

15 Menyertai kursus yang berkaitan dengan pembelajaran.

16 Menyertai bengkel berkaitan dengan pembelajaran koperatif.

40
Jadual Skala Likert

Jadual 3.4

Skala Aras Persetujuan Tahap

1 Sangat tidak setuju

2 Tidak setuju Tidak setuju

3 Kurang setuju Kurang setuju

4 Setuju

5 Sangat setuju Setuju

(Sumber : Adaptasi Piaw, C. W, 2006)

Jumlah item Mengikut Bahagian

Jadual 3.5

Bahagian Item Jumlah Item

A Demografi 3

B Pengetahuan tentang konsep Pembelajaran 19

Koperatif

C Amalan Pelaksannan Pembelajaran Koperatif 26

D Faktor persekitaran yang menjadi penggalak 16

kepada perlaksanaan Pembelajaran Koperatif

Jumlah 64

41
Jumlah Penilaian Kebolehpercayaan

Jadual 3.6 :

Alpha, α Penilaian Kebolehpercayaan

1 Tinggi, baik, berkesan

0.8 Sangat baik

0.6 - 0.8 Boleh diterima

(Sumber : Wiersma, 2000)

Nilai Alpha Cronbach atau kebolehpercayaan adalah di antara 0.01 hingga 1.0. Apabila

sesuatu nilai H (Alpha) semakin menghampiri 1.0, ini menunjukkan bahawa tahap

kebolehpercayaan yang tinggi manakala jika nilai H (Alpha) kurang daripada 0.6 maka ini

menunjukkan tahap kebolehpercayaan adalah lemah. Tahap kebolehpercayaan yang baik

adalah 0.8.

3.6 Kajian Rintis

Kajian rintis atau pilot study adalah merupakan suatu kajian mini atau kajian yang

dilakukan secara kecil-kecilan sebelum kajain sebenar dilakukan. Kajian ini adalah untuk

menguji dan memperbaiki borang soal selidik yang telah dibina. Kajian ini akan dijalankan

bagi menentukan kesahan dan ketekalan soal selidik yang akan digunakan sebelum

digunakan dalam kajian sebenar. Seramai 20 orang guru-guru sekolah menengah di

kawasan Daerah Penampang terlibat dalam kajian rintis ini. Bagi (Mohamad Najib, 1999)

42
pula, bilangan subjek kajian rintis bagi kebanyakkan kajian penyelidik adalah 5 hingga 20

orang.

Jadual 3.7 :

Bahagian Bilangan Item Nilai kebolepercayaan

B 21 0.823

C 26 0.883

D 16 0.888

Keseluruhan 61 0.912

3.7 Tatacara Pemerolehan Data

Borang soal selidik akan diserahkan oleh penyelidik sendiri kepada guru-guru sekolah

menengah yang terlibat yang dipilih secara rawak. Penyelidik menerangkan kepada mereka

tentang soal selidik dan jenis sampel yang diperlukan. Penyelidik telah memberi tempoh

masa mereka menjawab dan akan menunggu mereka menjawab soalan kajian ini dengan

lengkap.

3.8 Tatacara Penganalisisan Data

Semua data yang dikumpul daripada soal selidik diproses menggunakan program

Statistical Package For The Social Science (SPSS) 19.0. Analisis dibuat secara statistik

deskriptif dan inferensi. Statistik deskriptif yang digunakan dalam bentuk frekuansi,

43
peratusan, min dan sisihan piawai bagi menghuraikan sampel kajian dan menjawab

persoalan-persoalan kajian.

Jadual 3.8: Kaedah Analisis Data Mengikut Persoalan Kajian

Bil. Persoalan kajian Kaedah analisis

1 Pengetahuan Guru-guru Tentang Konsep Pembelajaran Deskriptif

Koperatif

2 Amalan Perlaksanaan Pembelajaran Koperatif (PK) Deskriptif

3 Faktor Persekitaran Menjadi Penggalak kepada Deskriptif

Perlaksanaan Pembelajaran Koperatif (PK)

3.9 Kesimpulan

Bab ini akan menghuraikan tentang lebih mendalam kaedah penyelidikan yang digunakan

oleh pengkaji didalam kajian yang dilakukan, tinjauan terhadap guru-guru sekolah

menengah dalam pendidikan. Kajian tinjauan ini menggunakan kaedah soal selidik bagi

tujuan pengumpulan data dengan melibatkan bilangan responden seramai 20 orang guru-

guru sekolah menengah. Manakala kajian rintis telah dijalankan untuk melihat

kebolehpercayaan soal selidik. Bab ini turut membincangkan tentang tatacara kajian,

pemerolehan data dan penganalisaan data.

44
 BAB IV

ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan tentang proses penganalisisan data dan juga dapatan kajian yang

telah diperolehi. Kesemua responden adalah terdiri daripada guru-guru sekolah menengah

di daerah Penampang. Kesemua data yang diperolehi, dianalisis dengan menggunakan

perisian SPSS 19.0. Huraian analisis data dibahagikan kepada empat bahagian utama iaitu:

a. Data demografi guru.

b. Persoalan kajian pertama.

c. Persoalan kajian kedua.

d. Persoalan kajian ketiga.

4.2 Data Demografi Guru

Demografi guru ini adalah merangkumi jantina, umur dan kelulusan ikhtisas. Maklumat

daripada data demografi diproses untuk mendapatkan taburan dalam bentuk peratusan dan

kekerapan (min) sahaja.

45
4.2.1 Jantina

Jadual 4.1 : Responden Berdasarkan Jantina

Bil. Jantina Bilangan guru Peratus (%)

1 Lelaki 57 29.53%

2 Perempuan 193 70.47%

Jumlah 250 100

JANTINA RESPONDEN

29.53%
LELAKI
PEREMPUAN
70.47%

Bilangan responden dalam kajian ini adalah seramai 250 orang. Jadual 4.1 menunjukkan

bahawa bilangan responden perempuan adalah seramai 193 orang atau mewakili 70.47%

daripada jumlah responden. Manakala bilangan responden lelaki adalah seramai 57 orang

atau mewakili 29.53%. Peratusan respoden berdasarkan jantina boleh dilihat menerusi

carta pai diatas

46
4.2.2 Umur

Jadual 4.2 : Responden Berdasarkan Umur

Bil Umur Bilangan guru Peratus (%)

1 21-25 8 3.2
2 26-30 33 13.2

3 31-35 78 31.2

4 36-40 76 30.4

5 41-45 33 13.2

6 46-50 14 5.6

7 51-55 8 3.2

Jumlah 250 100

Jadual 4.2 menunjukkan kategori umur responden yang terlibat dalam kajian ini. Pengkaji

telah membahagikannya kepada tujuh kategori umur kesemuanya. Berdasarkan jadual

tersebut, didapati responden kebanyakanya terdiri daripada guru-guru yang berumur

diantara 21 hingga 25 tahun atau mewakili 3.2%. Sebanyak 33 orang responden terdiri

daripada kategori umur di antara 26 hingga 30 tahun atau ia mewakili 30.2%. Untuk guru-

guru yang berumur 31 hingga 35 tahun pula mewakili 31.2 % yang mewakili sebanyak 76

orang responden.

47
 Manakalabagi kategori umur di antara 36 hingga 40 tahun ia terdiri daripada 76

orang responden. Sebanyak 6 orang responden terdiri daripada lingkungan umur di antara

41 hingga 45tahun dengan mewakili 13.2% dan seramai 14 orang responden terdiri

daripada 46 hingga 50 tahun atau mewakili 5.6%. Hanya 8 orang responden terdiri

daripada kategori umurdi antara 51 hingga 55 tahun dengan mewakili 3.2%. Peratusan

berdasarkan umur boleh dilihat menerusi carta pai pada Rajah 4.2.

JUMLAH PERATUSAN UMUR GURU

3.2% 3.2%
5.6% 21-25
26-30
13.2%
13.2% 31-35
36-40
41-45
31.2%
30.4% 46-50
51-55

4.2.3 Kelulusan ikhtisas

Jadual 4.3 : Responden Berdasarkan Kelulusan Ikhtisas

Bil Kelulusan Ikhtisas Bilangan Guru Peratus

(%)
1 Sarjana Pendidikan 9 3.6

2 Sarjana Muda Pendidikan 139 55.6

48
 3 Diploma Pendidikan 102 40.8

4 Sijil Perguruan 0 0
Jumlah 250 100

Responden yang dipilih dalam kajian ini adalah terdiri daripada responden yang

mempunyai kelulusan ikhtisas di mana ia terdiri daripada kelulusan di peringkat sarjana,

sarjana muda, diploma dan sijil. Jadual 4.3 menunjukkan kelulusan ikhtisas responden

yang terlibat dalam kajian ini. Berdasarkan jadual tersebut didapati kebanyakan responden

adalah terdiri daripada kelulusan sarjana pendidikan iaitu seramai 9 orang atau mewakili

3.6%. Sebanyak 139 orang responden terdiri daripada kelulusan sarjana muda pendidikan.

Bagi peringkat diploma pendidikan pula, responden terdiri daripada 102 orang responden

dengan peratusan sebanyak 40.8%. Untuk kelulusan sijil perguruan pula, tiada seorang pun

responden yang mempunyai kelulusan sijil di peringkat sekolah menengah.

KELULUSAN IKHTISAS RESPONDEN

49
 9%

102% SARJANA PENDIDIKAN

SARJANA MUDA
DIPLOMA PENDIDIKAN
139%

Rajah 4-3

4.4 Persoalan Kajian Pertama

Persoalan kajian pertama adalah “Sejauh manakah guru-guru mengetahui tentang

konsep pembelajaran koperatif?”. Persoalan kajian ini adalah untuk melihat tahap

pengetahuan guru-guru terhadap konsep pembelajaran koperatif. Analisis dibuat

berdasarkan borang soal selidik yang telah dijawab oleh responden.

Terdapat 21 item yang telah dibina untuk mengetahui tahap pengetahuan guru-guru

terhadap pembelajaran koperatif. Item-item ini dianalisis bagi mendapatkan skor min.

Jadual 4.4 menunjukkan keseluruhan skor min dan sisihan piawai yang diperolehi daripada

50
hasil analisis. Daripada nilai skor min yang telah dinyatakan, didapati item ke-16

mempunyai nilai skor min yang tertinggi berbanding item yang lain sebanyak 4.1040

dengan sisihan piawai 1.9046 di mana ia berada pada tahap yang tinggi. Ini jelas

menunjukkan bahawa guru-guru mengetahui pembelajaran koperatif merupakan kaedah

pengajaran yang menekankan kemahiran komunikasi pelajar semasa proses pengajaran dan

pembelajaran. Manakala nilai skor min yang terendah adalah item nombor 1, 12, dan 17

mempunyai skor min yang sama iaitu 3.9840 dengan sisihan piawai 0.16, 0.24 dan 0.24 di

mana ia berada pada paling bawah.

Secara keseluruhannya, dapatan kajian menunjukkan purata skor min bagi

menjawab persoalan kajian pertama adalah 3.999 dengan sisihan piawainya 1.975. Secara

kesimpulannya guru-guru sekolah menengah mempunyai pengetahuan tentang kaedah

pembelajaran koperatif ini.

Sisihan Skor
Bil Item Piawai Tahap
Min
Pelajar berinteraksi secara aktif di dalam proses P .12573 3.9840
1 & P. Tinggi
Pelajar berinteraksi secara positif di dalam proses .06325 3.9960
2 P & P. Tinggi
Pelajar menyelesaikan tugasan atau masalah .12649 4.0080
4 secara berkumpulan. Tinggi
Pelajar berperanan dalam memberi galakkan .15523 4.0000
5 untuk kejayaan kumpulan. Tinggi
6 Pelajar saling membantu rakan sekumpulan untuk .14119 3.9880 Tinggi

51
 mahir dalam bidang masing-masing.
7 Pelajar dinilai oleh guru. .10910 3.9880 Tinggi
8 Kumpulan pelajar dibentuk oleh guru. .16647 3.9920 Tinggi
Kumpulan yang dibentuk adalah kumpulan kecil .15502 3.9840
9 (3 – 5orang pelajar). Tinggi
Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan dari .15440 3.9760
10 pelbagai tahap pencapaian akademik. Tinggi
Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan .23590 3.9920
11 pelbagai jantina. Tinggi
Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan .15502 3.9880
12 pelbagai bangsa. Tinggi
Kejayaan pelajar bergantung kepada kejayaan .22818 4.0080
13 individu-individu di dalam kumpulan. Tinggi
Merupakan kaedah pengajaran yang .08926 3.9960
14 menyeronokkan. Tinggi
15 Merupakan kaedah pengajaran yang menceriakan. .10969 4.0040 Tinggi
16 Menekankan kemahiran komunikasi pelajar. .06325 4.1040 Tinggi
Menekankan pemberian ganjaran untuk kejayaan 1.90465 3.9840
17 kumpulan. Tinggi
Mengadakan aktiviti berkumpulan yang .15440 3.9960
18 berstruktur. Tinggi
Memantapkan kebolehan pelajar untuk .10969 3.9960
19 mengaplikasikan pengetahuan. Tinggi
Setiap pelajar mempunyai sikap tanggungjawab .21014 4.0120
20 terhadap sumbangannya kepada kumpulan. Tinggi
Setiap pelajar mempunyai peranan untuk .10910 3.9960
21 memastikan matlamat kumpulan tercapai. Tinggi
Skor keseluruhan 1.97358 3.999 Tinggi

52
 SKOR MIN
4.15

4.1

4.05

SKOR MIN
4

3.95

3.9
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Jadual 4.4 : Skor Min Bagi Tahap Pengetahuan Tentang Konsep Pembelajaran Koperatif.

4.5 Persoalan Kajian Kedua

Persoalan kajian kedua adalah “Sejauh manakah guru-guru mengamalkan strategi

pembelajaran koperatif di dalam proses pengajaran di sekolah menengah?”.

Persoalan kajian ini adalah untuk melihat pengamalan strategi pembelajaran koperatif

dalam kalangan guru-guru di sekolah menengah. Analisis dibuat berdasarkan data soal

selidik yang dijawab daripada responden.

Terdapat 26 item yang telah dibina untuk mengetahui pengamalan pembelajaran

koperatif dalam kalangan guru-guru. Item-item ini dianalisis bagi mendapatkan skor min.

Seterusnya daripada nilai skor min yang diperolehi, tahap pengamalan strategi

pembelajaran koperatif dapat diketahui dengan menggunakan tahap kecenderungan min.

Setelah analisis dibuat, didapati item ke-4 mempunyai nilai skor min tertinggi berbanding

53
item yang lain iaitu sebanyak 4.0160 dengan sisihan piawai 0.17853di mana ia berada pada

tahap yang tinggi.

Guru-guru bersetuju bahawa mereka sentiasa memberikan galakkan kepada pelajar

untuk meningkatkan prestasi kumpulan pada sesi pengajaran akan datang. Ini adalah

sebagai dorongan kepada pelajar-pelajar untuk meningkatkan kemahiran-kemahiran

kepada pelajar untuk sesi akan datang.

Purata keseluruhan skor min bagi 26 item dalam bahagian C ialah 3.995 dengan

sisihan piawai 0.761. Daripada purata skor min, dapat ditentukan bahawa tahap bagi

amalan pembelajaran koperatif dalam proses pengajaran guru-guru adalah berada pada

tahap yang tinggi. Carta palang dihasilkan daripada Jadual 4.5 bagi menunjukkan

keseluruhan hasil analisis yang diperolehi bagi setiap item soalan di dalam bahagian C

seperti dalam Rajah 4.5.

Sisihan Skor
No Item Piawai Min Tahap
Memberikan arahan kepada pelajar untuk berada .15502 4.0080
Tinggi
1 dalam kumpulan.
Memberikan komen atau ulasan kepada hasil kerja .12649 3.9920
Tinggi
2 perbincangan pelajar.
Memberikan pujian kepada pelajar yang berjaya .10969 4.0040
Tinggi
3 menghasilkan tugasan yang baik.

54
 Memberikan galakkan kepada pelajar untuk .17853 4.0160
meningkatkan prestasi kumpulan pada sesi
Tinggi
4 pengajaran akan datang.
Memberi penerangan mengenai tugasan yang akan .12649 3.9920
Tinggi
5 dilakukan oleh pelajar.
Memberi arahan mengenai tugasan yang akan .08962 4.0000
Tinggi
6 dilakukan oleh pelajar.
Memberikan tugasan tambahan kepada pelajar .12649 3.9920
Tinggi
7 untuk meneguhkan kefahaman.
Memastikan tugasan untuk pelajar telah disediakan .14028 3.9800
Tinggi
8 sebelum proses P & P dijalankan.
Memastikan skema jawapan tugasan telah .14028 3.9800
Tinggi
9 disediakan sebelum proses P & P dijalankan.
Memastikan ABBM (OHP, papan putih) berada .12674 4.0000
Tinggi
10 dalam keadaan baik.
.15502 4.0080 Tinggi
11 Menggalakkan perbincangan di dalam kumpulan.
Menggalakkan perkongsian idea di dalam .24515 3.9880
Tinggi
12 kumpulan.
Meminta pelajar menjelaskan kepada kumpulan .17906 3.9920
Tinggi
13 mengenai apa yang telah dibincangkan.
Meminta pelajar membuat rumusan atau .20024 3.9920
Tinggi
14 kesimpulan daripada perbincangan kumpulan.
Menyediakan bahan-bahan yang diperlukan dalam .14028 3.9800
Tinggi
15 tugasan yang akan dijalankan.
Memperkenalkan bahan- bahan yang digunakan .16647 3.9800
Tinggi
16 dalam tugasan yang akan dijalankan.
Membuat perancangan awal pengajaran sebelum .12649 3.9920
Tinggi
17 proses P & P dimulakan.

55
 Memantau pelajar semasa proses pengajaran dan .08926 4.0080
Tinggi
18 pembelajaran.
Mendengar perbincangan pelajar yang dijalankan .15440 3.9840
Tinggi
19 dalam kumpulan.
Memerhati interaksi setiap kumpulan semasa .14165 4.0040
Tinggi
20 proses P & P dijalankan.
.10910 3.9880 Tinggi
21 Mengagihkan pelajar kepada kumpulan kecil.

22 Memperuntukkan masa untuk perbincangan pelajar. .08926 3.9920 Tinggi

23 Mewujudkan hubungan sosial di dalam kumpulan. .08926 3.9920 Tinggi

24 Menyelesaikan tugasan di dalam kumpulan. .14119 3.9880 Tinggi

Mengadakan sesi kesimpulan untuk merumuskan .06325 4.0040

25 hasil pengajaran dan pembelajaran. Tinggi

26 Bertindak sebagai fasilitator di dalam proses P & P. .08926 4.0080 Tinggi

.761 3.995
Skor keseluruhan
Tinggi

SKOR MIN
4.02

4.01

3.99
SKOR MIN
3.98

3.97

3.96
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25

56
4.6 Persoalan Kajian Ketiga

Bil. FAKTOR PERSEKITARAN MENJADI PENGGALAK

KEPADAPERLAKSANAAN PEMBELAJARAN KOPERATIF (PK) SKALA

Sisihan Skor
Tahap
No Item Piawai Min
.28341 4.0000 Tinggi
1 Susun atur meja di dalam kelas.
Kemudahan ABBM (OHP, Papan putih, LCD .25978 4.0280
Tinggi
2 Projektor) yang disediakan.
Kemudahan fizikal (meja, kerusi, kipas, lampu, .16530 4.0280
3 soket) berada dalam keadaan baik.
Tinggi
.25336 3.9920 Tinggi
4 Ruang kelas yang selesa.
.20984 3.9880 Tinggi
5 Suhu hawa dingin yang baik.
.21938 3.9920 Tinggi
6 Bilangan pelajar yang sedikit.
.21938 3.9920 Tinggi
7 Penggunaan bahan pengajaran adalah sedikit.
.21938 3.9920 Tinggi
8 Galakan dari ketua jabatan.
.19895 4.0240 Tinggi
9 Galakan dari rakan sekerja.
.14119 4.0120 Tinggi
10 Pelajar sentiasa bermotivasi.
.18666 4.0360 Tinggi
11 Pelajar berminat dalam kerja kumpulan.
.21014 4.0040 Tinggi
12 Setiap pelajar dalam kumpulan adalah aktif.

57
 Menghadiri seminar berkaitan dengan .21894 4.0160
Tinggi
13 pembelajaran koperatif.
Sentiasa mengetahui perkembangan pembelajaran .19008 4.0040
Tinggi
14 koperatif melalui media massa.
Menyertai kursus yang berkaitan dengan .20922 4.0200
Tinggi
15 pembelajaran.
Menyertai bengkel berkaitan dengan pembelajaran .24515 4.0120
Tinggi
16 koperatifmbelajaran koperatif.
2.17885 4.009 Tinggi
Skor keseluruhan

SKOR MIN
4.04
4.03
4.02
4.01
4
SKOR MIN
3.99
3.98
3.97
3.96
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

4.7 Kesimpulan

58
Dalam bab ini, perbincangan mengenai analisis data telah diterangkan dengan lebih

terperinci di mana pengkaji telah mengulas item yang terdapat di dalam soal selidik

mengikut pecahan bahagian yang telah ditentukan.

59
 BAB V

PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Bab ini akan membincangkan dengan lebih terperinci mengenai hasil dapatan yang telah

diperolehi hasil kajian yang telah dijalankan. Analisis yang telah dibuat di dalam Bab IV

akan diterangkankan semula bagi membentuk kesimpulan yang lebih tepat berkaitan

dengan kajian. Perbincangan ini adalah merangkumi keseluruhan kajian dari segi objektif

dan persoalan kajian yang telah diterangkan dalam Bab I. Hasil daripada perbincangan,

kesimpulan dan cadangan yang dikemukakan, diharap mendapat perhatian yang

sewajarnya dari yang berkaitan dan juga bakal kajian yang akan dijalakan penyelidik akan

datang sebagai kesinambungan terhadap kajian yang akan dilakukan.

5.2 Perbincangan

Pengkaji akan membincangkan keputusan berdasarkan kepada tiga persoalan kajian iaitu:

I. Sejauh manakah guru-guru mengetahui tentang konsep pembelajaran koperatif.

II. Amalan perlaksanaan strategi pembelajaran koperatif di dalam proses pengajaran

di sekolah menengah.

III. Apakah faktor persekitaran yang menjadi penggalak kepada perlaksanaan

pembelajaran koperatif di sekolah menengah?

60
5.2.1 Tahap Pengetahuan Guru-guru Tentang Konsep Pembelajaran Koperatif

Persoalan kajian 1: Mengenal pasti tahap pengetahuan guru-guru terhadap konsep

pembelajaran koperatif.

Pengkaji telah menggunakan analisis skor min untuk menentukan tahap

pengetahuan guru-guru tentang konsep pembelajaran koperatif. Dapatan kajian

menunjukkan bahawa responden mengakui mempunyai pengetahuan tentang konsep

pembelajaran koperatif. Ini dibuktikan dengan berdasarkan purata nilai skor min iaitu

3.999 di mana nilai skor min ini berada pada tahap yang tinggi dengan nilai sisihan piawai

1.97358.

Jadual 5.1 Menunjukkan Hasil Analisis Skor Min Bagi Persoalan Kajian Pertama.

Persoalan Kajian Pertama Responden Skor Min Keseluruhan

Sejauh manakah guru-guru Guru 3.999

mengetahui tentang konsep

pembelajaran koperatif?

Jadual 5.1 : Skor Min Keseluruhan Persoalan Kajian Pertama

61
Menurut (Johnson & Johnson, 1999), terdapat lima prinsip pembelajaran koperatif iaitu

persandaran positif, tanggungjawab individu, interaksi promotif, kemahiran sosial dan

penilaian kumpulan. Penyataan ini telah menyokong dapatan kajian di mana, responden

bersetuju bahawa kejayaan seseorang pelajar bergantung kepada kejayaan individu-

individu di dalam kumpulannya. Menurut (Marshitah 2008) responden juga bersetuju

bahawa setiap pelajar mempunyai sikap tanggungjawab terhadap sumbangannya kepada

kumpulan dan mempunyai peranan untuk memastikan matlamat kumpulan tercapai.

Melalui pembelajaran koperatif juga, pelajar akan berinteraksi secara positif dan aktif

dalam menyelesaikan tugasan atau masalah didalam berkumpulan secara bersama. Pelajar

juga berperanan dalam memberikan galakan untuk kejayaan kumpulan dan saling

membantu ahli-ahli kumpulan untuk mahir dalam bidang masing-masing.

Hasil dapatan kajian yang telah dibuat, responden bersetuju bahawa pembelajaran

koperatif merupakan kaedah pengajaran yang menyeronokkan dan menceriakan selain itu

juga ia menekankan kemahiran komunikasi. Bagi (Salmiah Sidek, 1997), apabila

pembelajaran koperatif dijalankan di dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi

mata pelajaran Pengajian Am 1, suasana kelas menjadi lebih ceria di mana kaedah yang

digunakan dapat menarik minat pelajar untuk berbincang dan berinteraksi antara ahli-ahli

dalam kumpulan kecil yang telah dibentuk.

62
 Bagi (Slavin 1995), menegaskan bahawa, memberikan ganjaran kepada kumpulan

berdasarkan pencapaian akan mewujudkan ganjaran interpersonal (dalaman) di mana

setiap ahli akan mengukuhkan hubungan sosial dengan memberikan pujian dan galakan

kepada ahli kumpulan serta memberikan tindak balas kepada usaha-usaha yang dilakukan

oleh rakan sekumpulan. Justeru ia boleh diibaratkan sebagai motivasi dalaman setiap

kumpulan pelajar yang telah mencapai matlamat yang ditetapkan.

Menurut (Ng Kim Choy, 1999), melalui pembelajaran koperatif, pelajar akan

memainkan peranan masing-masing dan menjalankan aktiviti berstruktur dalam

pembelajaran. Pernyataan ini telah menyokong dapatan kajian di mana responden

bersetuju bahawa di dalam mengaplikasikan kaedah pembelajaran koperatif, aktiviti

kumpulan perlu diamalkan secara berstruktur. Bagi (Slavin 1995), kumpulan pelajar di

dalam pembelajaran koperatif dibentuk berdasarkan kepada kumpulan heterogenous di

mana pelajar-pelajar terdiri daripada pelbagai tahap pencapaian akademik, jantina dan

bangsa. Pernyataan ini berada pada tahap tinggi kerana kebanyakan responden

berpendapat bahawa pembelajaran koperatif akan mengkategorikan pelajar mengikut

pelbagai tahap pencapaian bukannya berdasarkan pelbagai jantina dan bangsa.

Secara kesimpulannya, maklum balas yang diberikan oleh responden mengenai

tahap pengetahuan guru-guru tentang konsep pembelajaran koperatif adalah tinggi dengan

63
nilai skor min keseluruhan adalah 3.999. Ini menunjukkan bahawa tahap pengetahuan

guru-guru tentang konsep pembelajaran koperatif di sekolah menengah adalah tinggi.

5.2.2 Amalan Perlaksanaan Strategi Pembelajaran Koperatif Di Dalam Proses

Pengajaran Di Sekolah Menengah.

Persoalan kajian 2: Sejauh manakah guru-guru mengamalkan strategi pembelajaran

koperatif di dalam proses pengajaran di sekolah menengah?

Pengkaji telah menggunakan analisis skor min untuk melihat amalan perlaksanaan

strategi pembelajaran koperatif di dalam proses pengajaran di sekolah menegah. Hasil

dapatan kajian menunjukkan bahawa respondan mengakui amalan-amalan pembelajaran

koperatif dilaksanakan di dalam proses pengajaran di sekolah menengah. Ini dibuktikan

dengan nilai skor min keseluruhan iaitu 3.995 dengan sisihan piawai .08926 di mana nilai

skor min berada pada tahap yang tinggi. Jadual 5.2 menunjukkan hasil analisis skor min

keseluruhan berdasarkan persoalan kajian kedua.

Jadual 5.2 : Skor Min Keseluruhan Persoalan Kajian Kedua

Persoalan Kajian Pertama Responden Skor Min Keseluruhan

Persoalan Kajian Kedua Responden Guru 3.995

Skor Min Keseluruhan Sejauh manakah

64
 guru-guru mengamalkan strategi

pembelajaran koperatif di dalam proses

pengajaran di sekolah menengah?

Berdasarkan hasil dapatan kajian yang telah diperolehi, responden bersetuju

bahawa guru-guru bertindak sebagai fasilitator semasa proses pembelajaran berkumpulan.

(Robert et al. 1994) dan (Effandi, 2005) menyatakan peranan guru adalah sebagai

fasilitator pembelajaran, menanya soalan yang mengembangkan pemikiran, membimbing

pelajar membuat eksplorasi dan menggalakkan pelajar meluahkan pemikirannya. Guru

yang bertindak sebagai fasilitator berperanan mewujudkan persekitaran pembelajaran

yang mencabar dan efektif serta sentiasa bersedia untuk membantu dan berinteraksi

dengan pelajar untuk meningkatkan kefahaman mereka.

Semasa proses pengajaran dan pembelajaran berjalan, guru-guru akan memantau

dan memerhati interaksi pelajar di dalam kumpulan. Sekiranya perlu, guru-guru akan

memberikan penerangan terhadap hasil perbincangan pelajar (Ng Kim Choy, 1999).

Pernyataan ini telah menyokong dapatan kajian di mana responden bersetuju bahawa

mereka akan memantau dan memerhati interaksi pelajar semasa aktiviti berkumpulan

dijalankan. Responden juga bersetuju bahawa mereka akan mencampur tangan di dalam

perbincangan pelajar sekiranya perlu.

65
 Menurut (Ng Kim Choy 1999) di akhir sesi pengajaran, guru-guru mengadakan sesi

kesimpulan untuk merumuskan perjalanan sesi perbincangan dan aktiviti kumpulan.

Kebiasaanya kumpulan pelajar diminta menyampaikan secara lisan laporan ringkas

tentang hasil dapatan atau menyerahkan salinan hasil perbincangan kepada guru-guru

untuk diberi sebarang komen dan penilaian.

Pada sesi akhir pengajaran guru-guru akan meminta pelajar-pelajar membuat

kesimpulan atau rumusan daripada perbincangan kumpulan. Berdasarkan pernyataan di

atas, responden bersetuju bahawa penilaian terhadap kumpulan akan dilakukan di akhir

kelas di mana setiap kumpulan akan diminta membuat rumusan atau kesimpulan berkaitan

dengan perbincangan yang telah dilakukan. Adakalanya, guru-guru akan memberikan

komen atau ulasan kepada hasil kerja perbincangan pelajar.

Menurut (Meor Ibrahim 2001/2002) pula, antara amalan yang perlu dilakukan oleh

pendidik semasa menjalankan pembelajaran koperatif adalah pendidik perlulah

merancang aktiviti kerja kumpulan. Kernyataan di atas menyokong hasil dapatan kajian di

mana responden bersetuju bahawa guru-guru akan merancang segala aktiviti yang

dijalankan semasa proses pengajaran termasuklah dengan memberikan penerangan dan

arahan mengenai tugasan yang peru dilakukan serta menyediakan dan memperkenalkan

bahan-bahan yang digunakan dalam tugasan yang akan dijalankan oleh pelajar. Dalam

merancang aktiviti pengajaran, guru-guru perlulah memastikan semua alat bantu mengajar

66
(ABM) berada dalam keadaan yang baik dan telah disediakan sebelum proses pengajaran

dan pembelajaran dijalankan.

Bagi (Johnson dan Johnson, 1994) perbincangan aktiviti kerja kumpulan akan

melibatkan dua objektif utama iaitu objektif akademik dan objektif sosial. Manakala bagi

(Aniza Tahir 2007), objektif akademik adalah matlamat akhir kumpulan iaitu berkaitan

dengan setiap tugasan atau kerja yang diberikan kepada guru-guru manakala objektif

sosial pula berkaitan dengan penerapan aspek sosial kepada pelajar melalui kerja

kumpulan yang dilakukan. Berdasarkan pernyataan ini, responden bersetuju bahawa

melalui amalan pembelajaran koperatif ini mampu mewujudkan hubungan sosial di dalam

kumpulan melalui perbincangan dan perkongsian idea semasa menyelesaikan tugasan di

dalam kumpulan.

Secara keseluruhannya, dapatan kajian menunjukkan purata nilai skor min bagi

melihat tahap pengamalan strategi perlaksanaan pembelajaran koperatif dalam proses

pengajaran di sekolah menengah berada dalam keadaan baik.

5.2.3 Faktor Persekitaran Yang Menjadi Penggalak Kepada Perlaksanaan

Pembelajaran Koperatif

67
Persoalan Kajian 3: Apakah faktor persekitaran yang menjadi penggalak kepada

perlaksanaan pembelajaran koperatif di sekolah menengah?

Pengkaji telah menggunakan analisis skor min untuk melihat apakah faktor

persekitaran yang menjadi penggalak kepada perlaksanaan pembelajaran koperatif di

sekolah menegah. Pengkaji telah mengkategorikan faktor persekitaran kepada tiga aspek

di mana ia meliputi dari aspek kemudahan, aspek motivasi dan aspek pembangunan

profesional. Jadual 5.3 menunjukkan nilai skor min keseluruhan berdasarkan persoalan

kajian ketiga.

Jadual 5.3 : Skor Min Keseluruhan Persoalan Kajian Ketiga

Persoalan Kajian Kedua Responden Skor Min Keseluruhan

Apakah faktor persekitaran Guru-guru 4.009

menjadi penggalak kepada

perlaksanaan Pembelajaran

Koperatif di sekolah menegah?

Bagi (Andrew M.Dahley 1994) keadaan ruang kelas yang selesa adalah penting

untuk pelajar belajar dalam keadaan yang sempurna. Ruang pembelajaran hendaklah

bersesuaian untuk pelajar berbincang, berkongsi bahan dan berkomunikasi antara ahli

68
kumpulan tanpa menganggu kumpulan lain. Keadaan susunan perabot yang kurang baik

dan tidak teratur juga akan menganggu tumpuan pelajar. Berdasarkan pernyataan di atas,

responden bersetuju bahawa aspek kemudahan merupakan salah satu aspek yang menjadi

penggalak kepada perlaksanaan pembelajaran koperatif. Antara aspek kemudahan yang

dinyatakan adalah seperti susun atur meja, ruang kelas yang selesa dan sistem

pengudaraan yang baik.

Bagi aspek motivasi pula, responden bersetuju bahawa galakan dari ketua jabatan

untuk mereka melaksanakan pembelajaran koperatif di dalam proses pengajaran dan

pembelajaran. Untuk skor minnya pula ialah 3.992.

Di dalam melaksanakan kaedah pembelajaran koperatif, responden bersetuju

bahawa kurangnya penggunaan alat bantu mengajar (ABM) yang digunakan adalah

sedikit. Ini adalah kerana pelajar akan menggunakan alat bantu mengajar ABM yang

diberikan oleh guru-guru secara berkumpulan. Oleh itu, ABM yang disediakan oleh guru

adalah dalam bilangan yang sedikit (Andrew M.Dahley, 1994). Hasil dapatan kajian

menunjukkan bahawa, responden bersetuju dengan kenyataan bahawa penggunaan bahan

pengajaran yang sedikit mendorong mereka untuk melaksanakan pembelajaran koperatif

dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

69
 Dalam meningkatkan kualiti kepelbagaian kaedah pengajaran dan pembelajaran,

pelbagai usaha perlu dilakukan dalam memberikan pendedahan kepada pihak tertentu.

Berdasarkan dapatan kajian, responden berpendapat bahawa aspek pembangunan

profesional juga merupakan faktor persekitaran yang penting dalam menggalakkan

mereka untuk melaksanakan kaedah pembelajaran koperatif.

Responden mengatakan, antara aspek pembangunan profesional yang boleh

memberikan maklumat berkaitan pembelajaran koperatif kepada mereka adalah melalui

penyertaan kursus, seminar dan bengkel. Responden juga berpendapat bahawa kurangnya

pendedahan berkaitan perkembangan pembelajaran koperatif melalui media massa.

Secara keseluruhannya, ketiga-tiga aspek yang dinyatakan merupakan faktor

persekitaran yang menjadi penggalak kepada perlaksanaan pembelajaran koperatif. Ini

adalah kerana ketiga-tiga aspek berada pada tahap yang tinggi berdasarkan nilai skor min.

5.3 Kesimpulan Dapatan

Daripada perbincangan yang telah diterangkan, didapati tahap pengetahuan guru-guru

tentang konsep pembelajaran koperatif berada pada tahap yang tinggi dengan nilai skor

min keseluruhan 3.95. Nilai skor min ini menunjukkan bahawa guru-guru sekolah

menengah mempunyai pengetahuan yang tinggi tentang konsep pembelajaran koperatif.

70
Oleh itu, untuk melaksanakan pembelajaran koperatif sebagai salah satu kaedah

pengajaran di sekolah menengah, ia bukanlah suatu masalah kepada golongan guru-guru.

Dengan adanya pengetahuan tentang konsep pembelajaran koperatif, peluang untuk

pembelajaran koperatif dijalankan dengan lebih berkesan di sekolah menengah adalah

tinggi.

Menurut (Karen 1991), mata pelajaran kimia di Sekolah Tinggi Millbrook telah

menunjukkan peningkatan pencapaian apabila kaedah pembelajaran koperatif

dilaksanakan di mana pelajar mempunyai daya fikir yang lebih fleksibel. Kernyataan

menyokong dapatan kajian di mana responden bersetuju bahawa kaedah pembelajaran

koperatif sesuai untuk meningkatkan keyakinan belajar pelajar untuk menjawab soalan

semasa proses pengajaran dan pembelajaran sekaligus ia sesuai untuk meningkatkan

kebolehan berfikir pelajar. Menurut (Siti Rahayah Ariffin, 1998). pembelajaran koperatif

juga mengajar kemahiran sosial di antara ahli kumpulan Pernyataan ini menyokong

dapatan kajian yang berpendapat bahawa kaedah pembelajaran koperatif sesuai untuk

meningkatkan hubungan positif di antara pelajar dengan pelajar dan pelajar dengan guru-

guru.

Kajian ini juga menunjukkan bahawa guru-guru telah mengamalkan pembelajaran

koperatif tanpa mereka sedari. Semasa proses pengajaran dan pembelajaran, guru-guru

telah memainkan peranan dalam merancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran,

71
memberikan bimbingan serta galakan kepada pelajar dan bertindak sebagai pemudah cara.

Melalui pembelajaran koperatif, kemahiran komunikasi juga diterapkan semasa aktiviti

kerja kumpulan dijalankan.

Menurut (Marshitah. 2008) pelajar yang mempunyai masalah semasa berinteraksi

dalam kumpulan akan mudah memperolehi bantuan daripada rakan-rakan sekumpulan. Ini

kerana mereka selalunya lebih menyedari apa yang rakan kurang faham, kadangkala

mereka lebih memahami dari guru-guru sendiri dan penerangan yang diberikan lebih

berfokus kepada ciri-ciri berkaitan dengan masalah serta menggunakan bahasa yang

mudah difahami.

Hasil dapatan kajian yang telah dijalankan, beberapa faktor persekitaran yang

menjadi penggalak kepada perlaksanaan pembelajaran koperatif telah diperolehi. Faktor-

faktor persekitaran telah dibahagi kepada tiga aspek iaitu aspek kemudahan, aspek

motivasi dan aspek pembangunan profesional. Guru-guru bersetuju bahawa ketiga-tiga

aspek ini memainkan peranan dalam menggalakkan perlaksanaan pembelajaran koperatif

di dalam proses pengajaran dan pembelajaran

Antara faktor-faktor persekitaran yang menjadi penggalak kepada perlaksanaan

pembelajaran koperatif adalah ruang kelas yang kondusif, susun atur meja di dalam kelas,

72
minat dan keaktifan pelajar dalam kerja berkumpulan, kemudahan ABM yang disediakan,

kemudahan fizikal (meja, kerusi, kipas, lampu soket) berada dalam keadaan baik, galakan

dari rakan sekerja, dan penyertaan kelas, bengkel atau penerangan yang berkaitan dengan

pembelajaran koperatif.

Dari segi tahap kesesuaian pembelajaran koperatif diaplikasikan di sekolah

menengah pula, guru-guru berpendapat bahawa kaedah pembelajaran koperatif sesuai

diaplikasikan kerana pembelajaran koperatif dapat meningkatkan kefahaman pelajar,

menerapkan sikap tangungjawab dalam diri pelajar dan sesuai dalam meningkatkan

kecekapan dari segi penguasaan kemahiran dipelbagai peringkat kebolehan pelajar.

Mereka juga berpendapat, pembelajaran koperatif sesuai untuk diamalkan di dalam kelas,

bengkel dan makmal kerana ruangnya yang selesa, susun atur meja yang memudahkan

pelajar untuk duduk di dalam kumpulan serta kemudahan yang disediakan.

Disamping itu juga, guru-guru bersetuju bahawa kaedah pembelajaran koperatif

sesuai untuk dilakukan dalam mata pelajaran bahasa, fakta dan angka kerana subjek yang

diajar di sekolah adalah berbeza antara satu sama lain.

73
5.4 Cadangan

Berdasarkan perbincangan dan kesimpulan yang telah dibuat, pengkaji menyarankan

beberapa cadangan yang mana dirasakan wajar dan sesuai untuk diambil perhatian oleh

pihak-pihak tertentu. Berikut adalah cadangan untuk meningkatkan perlaksanaan

pembelajaran koperatif di sekolah menengah:

a. Bagi meningkatkan kualiti pengajaran dan pembelajaran, perlaksanaan pembelajaran

koperatif perlulah diberi perhatian daripada pihak kementerian dimana pelbagai

pembangunan profesional perlu dilaksanakan secara meluas seperti mengadakan seminar,

sesi penerangan, bengkel dan kursus yang mana ia lebih menfokuskan kepada

perlaksanaan kaedah pembelajaran koperatif.

b. Bagi melancarkan perlaksanaan pembelajaran koperatif di sekolah, segala kemudahan

yang diperlukan dalam perlaksanaannya perlulah diberi perhatian pihak pentadbiran

sekolah. Ini adalah kerana kaedah ini merupakan satu kaedah pengajaran yang berkesan.

c. Dalam pembentukan kumpulan pelajar, guru-guru perlulah memainkan peranan yang

penting. Jumlah optima yang dicadangkan bagi setiap kumpulan adalah 3 hingga 5 orang

pelajar. Setiap kumpulah yang dibentuk hendaklah terdiri daripada pelbagai tahap

pencapaian, bangsa dan jantina.

Ini adalah kerana semasa aktiviti berkumpulan dijalankan, pelajar-pelajar

berpeluang untuk meningkatkan kemahiran bersosial di antara mereka. Selain itu juga ia

74
akan meningkatkan lagi kemahiran-kemahiran lain seperti komunikasi, toleransi, tolong

menolong, bekerjasama sekaligus mewujudkan hubungan baik sesama ahli kumpulan.

5.4.1 Cadangan Untuk Kajian Lanjutan

Berikut adalah beberapa cadangan untuk kajian yang boleh dilaksanakan pada masa akan

datang:

i. Menambahkan isi kandungan instrumen kajian seperti pemerhatian dan temubual bagi

mengukuhkan lagi dapatan kajian.

ii. Kajian difokuskan terhadap perlaksanaan pembelajaran koperatif dalam kalangan guru-

guru dalam opsyen yang khusus.

iii. Menjalankan kajian di sekolah yang berbeza seperti sekolah berasarama penuh,

sekolah menengah sains, sekolah menengah persendirian, sekolah menengah agama dan

juga sekolah menengah teknik.

iv. Menjalankan kajian perbandingan antara sekolah bandar dan luar bandar.

5.5 Rumusan

Melalui bab ini, pengkaji telah membuat kesimpulan hasil dari kajian secara keseluruhan

dengan memberikan tumpuan kepada hasil dapatan kajian. Pengkaji juga telah

mengemukakan beberapa cadangan yang boleh dipertimbangkan oleh pihak-pihak yang

75
tertentu terutamanya pihak kementerian dan guru-guru dalam menjayakan perlaksanaan

pembelajaran koperatif. Berdasarkan maklum balas dan cadangan-cadangan yang

diberikan oleh responden, dapat disimpulkan bahawa pembelajaran koperatif wajar

dijadikan sebagai salah satu strategi pengajaran dan pembelajaran di sekolah menegah di

seluruh negara.

76
Rujukkan

Ab Rahim Mahmood (2006). “Pengajaran & Pembelajaran Berpusatkan Pelajar” dalam

“Pelita Bahasa Disember 2006”. Dewan Bahasa Dan Pustaka. m.s 32.

Alias Ismail (2007). “Cabaran Tugas Guru Kini” ”Pelita Bahasa Mei 2007”. Dewan

Bahasa Dan Pustaka. m.s 13.

Aniza Tahir (2007), Aniza Tahir (2007). “Persepsi Pembelajaarn : Kesan Terhadap

Prestasi dan Hubungan Sosial Pelajar”. Universiti Tun Hussein Onn Malaysia:

Tesis Sarjana PendidikanTeknik dan Vokasional.

Andrew M.Dahley (1994), Andrew M. Dahley (1994)“Cooperative Learning Classroom

Research” [On-Line] Penemuan 29 Januari 2007 daripada World Wide Web

http://xenia.media.mit.edu/~andyd/mindset/design/clc_rsch.html.

Arsaythamby Veloo & Arumugan Raman (2011) Panduan Analisis & Menginterpretasi

Data. Penerbit UUM, Universiti Utara Malaysia, Sintok, Kedah, Malaysia.

Azizi Yahya & Intan Sapinas Bahuri. Tinjauan Amalan Pembelajaran Koperatif Di

Kalangan Pelajar Tingkatan Dua Maktab Rendah Sains Mara, Gerik, Perak.

Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia, Skudai Johor.

77
Azizi Yahaya & Syazwani Abdul Razak, Hubungan Antara gaya Pembelajaran Dan

Kaedah Pengajaran Dengan Pencapaian Mata Pelajaran Pengajian

Kejuruteraan Awam Di Sekolah Menengah Teknik Di Negeri Sembilan, Fakulti

Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia, Skudai Johor.

Cohen, E.G. (1994). Restructuring the classroom : Condition for productive small groups.

Review of Educational Research, 64(1), 1-35. Cook. T. M, & Cambell, D.T.

for Field setting. Boston : Houghton.

David Kaufman, Elliott Sutow, & Ken Dunn (1997) Three Approaches to Cooperative

Learning in Higher Education * Dalhousie University The Canadian Journal of

Higher Education La revue canadienne d’enseignement supérieur Volume

XXVII, Nos. 2, 3, 1997 pages 37–66 International Journal of Teaching and

Learning in Higher Education 2007, Volume 19, Number 1, 77-83

http://www.isetl.org/ijtlhe/ ISSN 1812-9129

E. B. Kolawole (2007) Effects of competitive and cooperative learning strategies on

academic performance of Nigerian students in mathematicsInstitute of

Education, Faculty of Education, University of Ado-Ekiti Ekiti State, Nigeria.

E-mail: ebkolawole@yahoo.com

78
Effandi Zakaria. (2005).” Asas Pemebelajaran Koperatif Dalam Matematik”. Edisi

Pertama. Karisma Publications Sdn. Bhd Shah Alam

Effandi Zakaria & Abd. Razak Habib, (2006), Kesan Pembelajaran Koperatif Ke Atas

pelajar Matrikulasi dalam mata Pelajaran Matematik. Jurnal Teknologi, 45(E)

Dis. 2006: 45-62, Universiti Teknologi Malaysia.

Fadzil Che Amat (2008). Kesan Kaedah Inkuiri Koperatif Berbantukan Multimedia Ke

Atas Prestasi Kemahiran Proses Sains Bersepadu, Pemikiran Saintifik Dan

Sikap Dalam Sains Dalam Kalangan Pelajar-pelajar Sekolah Menengah

Kebangsaan. Universiti Sains Malaysia. Pulau Pinang.

Gan Teck Hock. Kenali Pembelajaran Koperatif Cintai Pembelajaran Koperatif. Maktab

Perguruan Sarawak, Miri, Sarawak.

Hafizah Husain, Dzuraidah Abd. Wahab, Aini Hussain, Salina Abdul Samad, Azah

Mohamed, Che Husna Azhari dan Nooritawati Md. Tahir (2006). Kesan

Kaedah pembelajaran Pembelajaran Koperatif Teknik ‘Jigsaw’ Di Kalangan

Pelajar Kejuruteraan UKM. Seminar Pengajaran dan Pembelajaran Berkesan

2006 Fakulti Kejuruteraan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor

dan Fakulti Kejuruteraan Elektrik, Universiti Teknologi Mara Shah Alam,

Selangor.

79
Hua Cheng (2011) A Case Study of Cooperative Learning in Mathematics: Middle School

Course Design Journal of Mathematics Education © Education for All June

2011, Vol. 4, No. 1, pp. 75-88, Xianyang Normal University, China

Intan Sapinas Bahuri (2008). Tinjauan Amalan Pembelajaran Koperatif Di Kalangan

Pelajar Tingkatan dua Maktab Rendah Sains Mara Gerik, Perak. Universiti

Teknologi Malaysia. Skudai. Johor.

Ishak Ramli (2005). Inilah kurikulum Sekolah. PTS Profesional Publishing Sdn. Bhd.

Betong. Pahang.

Kagan,S. (1986). Cooperative Learning and Sociocultural factors in Schooling. In

California Department of Education ( Ed.), Beyond language: Social and

Cultural factors in Schooling language minority students ( pp.231-298). Los

Angeles, CA: Evaluation, Dissemination and Assessment Center, California

State University, Los Angeles.

Karen (1991), Karen M. Robblee. (1991). “Cooperative Chemistry” The Science Teacher

58(1): 20-23

80
Khairuddin Bin Nisa Rekabentuk Instruksional Berdasarkan Model ADDIE : Analisis

Kajian di Emporia State University Korea Selatan dan Universiti Teknologi

Malaysia. Universiti Teknologi Maalysia Skudai, Johor.

Linda Tiong Ming Ming (2004). Satu Kajian Keberkesanan Pembelajaran Koperatif

(Kaedah Jigsaw) Dalam Matapelajaran Sains Tingkatan Empat Di Daerah

Sibu, Sarawak. Universiti Teknologi Malaysia. Skudai, Johor.

Mazlan B. Ibrahim.(1993). “Amalan Pembelajaran Koperatif oleh Guru-guru Matematik.”

Maktab Perguruan Kuala Terengganu, Terengganu.

Marshitah Muhamad, (2007) Pelaksanaan Pembelajaran Koperatif Dalam Kalangan

Pensyarah Politeknik Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia, Fakulti

Pendidikan Teknikal, Universiti Tun Hussein Onn Malaysia.

Meor Ibrahim Kamarudin (2001/2002) Meor Ibrahim Kamaruddin (2001/2002). “Modul

Pengajaran Sains dan Matematik”. Fakulti Pendidikan UTM, Skudai.

Mimi Mohaffyza binti Mohamad, Md.Nazaruddin b. Sarji, Masitah binti Misman. Strategi

Pengajaran Pembeaajaran Koperatif Dalam Tajuk rekabentuk Dan

Pengahasilan Projek (Mata Pelajaran Pembelajaran Koperatif Dalam Tajuk

81
 Rewkabentuk Dan Pengahasilan Projek (Matapelajaran Kemahiran Hidup).

Universiti Tun Hussein Onn Malaysia.

Mohan Rathakrisnan & Balan Rathakrisnan, Kesan Penggunaan Peta Konsep Dan

Pembelajaran Koperatif Terhadap prestasi Pelajaran Mata pelajaran sejarah

Tingkatan Empat, Sekolah Psikologi Dan Kerja Sosial, Universiti Malaysia

Sabah, Kota Kinabalu, Sabah.

Mohd Fazli Abd.Rahman (2004). “Penggunaan Pembelajaran Koperatif di Politeknik

Kementerian Pengajian Tinggi”. Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn:

Tesis Sarjana Pendidikan Teknik dan Vokasional.

Mohd Fadzli Ali, Normah Binti Salleh, Juhazren Junaidi. Mengakaji Hubungan Di Antara

Pembelajaran Koperatif (Kemahiran Generik) Dengan Kemahiran

Menggunakan E- Pembelajaran Di kalanagn Pelajar yang Mengambil Subjek

Telekomunikasi Dan Rangkaian Di Fakulti Pendidikan. 1008 1st International

Malaysian Educational Technology Convention. Universiti Teknologi

Malaysia, Johor.

Nawi Ismail (2006). “Masalah Ketidak Berkesanan P & P Bahasa Melayu”, dalam “Pelita

Bahasa Febuari 2006. Dewan Bahasa Dan Pustaka.

82
(Ng Kim Choy, 1999). Ng Kim Choy (1999). “Perbezaan Pembelajaran Kolaboratif &

Pembelajaran Koperatif”. Jabatan Ilmu Pendidikan, MPSS. [On-line]

Penemuan pada 14 Febuari 2007 daripada World Wide Web

http://www.teachersrock.net/Perbezaan%20K%20&%20K.htm.

Nor Azlan Sham Rambely (2005). Hubungan Antara Demografi, Afektif Dan Pencapaian

Dalam Kursus Kenegaraan Malaysia. Fakulti Sains Kognitif Dan Pendidikan,

Universiti Utara Malaysia.

Piaw, C. W (2006), “Kaedah Penyelidikan Buku 1”. Mc Graw Hill

Salmiah Sidek (1997). “Kemahiran Belajar Secara Kooperatif Bagi Meningkatkan

Prestasi Pelajar Dalam Mata Pelajaran Pengajian Am 1 (Kenegaraan

Malaysia)” {On-Line] Penemuan pada 29 Januari 2007 daripada World Wide

Web http://apps.emoe.gov.my/bppdp/penyelidikan/kt101.htm.

Simon Attle Ashland University & Bob Baker George Mason University Cooperative

Learning in a Competitive Environment: Classroom Applications Educational

Research and Review Vol. 3 (1), pp. 033-037, January 2008 Available online

at http://www.academicjournals.org/ERR ISSN 1990-3839 © 2008 Academic

Journals Full Length Research Paper

83
Sin Chow Lai (2006). Pendekatan Koperatif Model Stad Terhadap Pelajar Tingkatan 1

dalam Topik “Nombor Negatif”. Fakulti Sains, Open Universiti Malayisa

Siti Rahayah Ariffin (1998). “Prosiding Seminar Isu-isu Pendidikan Negara : Pendidikan

Memimpin Abad ke-21 : Isu-isu Pengajaran Dan Pembelajaran Secara

Koperatif Bagi Matapelajaran Sains Sekolah Bestari” Jilid 2. Edisi Pertama,

Fakulti Pendidikan. Universiti Kebangsaan Malaysia.

Slavin, R. E. (1990). Cooperatif Learning. Theory, Research, and Practice. Englewood

Cliffs, NJ : Prentice-Hall.

Slavin, R. E. (1995). Cooperatif Learning Among student. Theory, Research, and

Implication for Active Learning. Dimuat turun (t.t) daripada

http:/www.scov.csos jhu.edu/sfa/cooplearn.htm

Suhaida Abdul Kadir, Zaidatol Akmaliah Lope Phie, Noran Fauziah Yaakub, Habibah

Elias Rohani, Ahmad Tarmzi. (2006), Kesan Strategi Pembelajaran Koperatif

Terhadap Prestasi Pelajar Dalam Pendidikan Perakaunan, Jurnal Pendidikan

2006, Universiti Purta Malaysia, Serdang, Selangor.

Suhaida Abdul Kadir, Zaidatol Akmaliah Lope Pihie, NOran Fauziah Yaakub, Habibah

Elias & Rohani Ahmad Tarmizi (2004). Kesan Pembelajaran Koperatif

84
 Terhadap Konsep Kendiri Akademik Di dalam Pendidikan Perakaunan,

Pertanika J. Soc. Sci. & Hum. 12(2): 151-161 (2004) ISS : 0128-7702. Fakulti

Pengajian Pendidikan, Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor.

Tok Hoon Seng (2006), Cooperatif Learning And Achievement In English Language

Quisition In A Literaute Class In A Secondary School. Universiti Teknology

Malaysia. Faculty Of Education In collaboration with The Department of

Modern Languages.Universiti Teknologi Malaysia. Skudai, Johor.

Wan Ameran Wan Mat, Siti Rahayah Ariffin, Jamil Ahmad. Membina dan Mengesahkan

Instrumen Pengajaran Dan Pembelajaran Pintar. Prosiding Seminar

Penyelidikan Siswazah.Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor.

Zainal Bujang & Dr. Mohd. Puzhi Usop (2008). Guru Bestari Pelajar Jauhari. Al-Hidayah

Publication, Kuala Lumpur.

85
LAMPIRAN

86
 LAMPIRAN A
BORANG SOAL SELIDIK

87
 Universiti Utara Malaysia
BORANG SOAL SELIDIK

PERLAKSANAAN PEMBELAJARAN KOPERATIF DALAM KALANGAN GURU-

GURU SEKOLAH MENENGAH DI DAERAH PENAMPANG, SABAH.

Tuan / Puan / Encik / Cik / Saudara / Saudari yang dihormati,

Jutaan terima kasih diucapkan kerana kesudian menjadi responden bagi kajian ini.

Borang soal selidik ini dikemukakan untuk melihat sejauh manakah Tahap Perlaksanaan
Pembelajaran Koperatif (PK) dalam guru-guru sekolah menengah di daerah Penampang, Sabah.
Mohon kerjasama Tuan / Puan / Encik / Cik / Saudara / Saudari supaya dapat memberikan
jawapan secara jujur dan ikhlas. Segala maklumat yang diberikan adalah rahsia dan akan
digunakan hanya untuk tujuan kajian sahaja sebagai memenuhi syarat dan keperluan
penganugerahan Sarjana Pendidikan (Kurikulum) Universiti Utara Malaysia.

Kerjasama yang diberikan oleh Tuan / Puan / Encik / Cik / Saudara / Saudari amat dihargai.

Sekian, terima kasih.

Penyelidik :
_____________________
(Muhammad Bin Othmam)
Sarjana Pendidikan (Kurikulum),
Universiti Utara Malaysia
88
Arahan: Sila Tandakan [x ] di ruang yang disediakan bertentangan dengan soalan.
Bahagian A : Demografi Responden

1. Jantina

Lelaki
Perempuan

2. Umur
21 – 25 26 – 30
31 – 35 36 – 40
41 – 45 46 – 50
51 – 55

3. Kelulusan Ikhtisas :

Sarjana Pendidikan Teknikal

Sarjana Muda Pendidikan
Diploma Pendidikan
Sijil Perguruan

89
Bahagian B : Pengetahuan Guru-guru Tentang Konsep Pembelajaran Koperatif
Sila bulatkan pada skala yang telah disediakan bertentangan dengan setiap soalan mengikut
pilihan terbaik anda berdasarkan panduan skor berikut:
1 - Sangat Tidak Setuju 4 – Setuju
2 - Tidak Setuju 5 - Sangat Setuju
3 - Kurang Setuju
Konsep pembelajaran koperatif di dalam proses pengajaran dan pembelajaran adalah:

Bil. PENGETAHUAN TENTANG KONSEP PEMBELAJARAN KOPERATIF (PK)

SKALA

4 Pelajar berinteraksi secara aktif di dalam proses P & P. 1 2 3 4 5

5 Pelajar berinteraksi secara positif di dalam proses P & P. 1 2 3 4 5
6 Pelajar menyelesaikan tugasan atau masalah secara berkumpulan. 1 2 3 4 5
Pelajar berperanan dalam memberi galakkan untuk kejayaan
7 kumpulan. 1 2 3 4 5
Pelajar saling membantu rakan sekumpulan untuk mahir dalam
8 bidang masing-masing. 1 2 3 4 5
9 Pelajar dinilai oleh guru. 1 2 3 4 5
10 Kumpulan pelajar dibentuk oleh guru. 1 2 3 4 5
Kumpulan yang dibentuk adalah kumpulan kecil (3 – 5orang
11 pelajar). 1 2 3 4 5
Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan dari pelbagai tahap
12 pencapaian akademik. 1 2 3 4 5
13 Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan pelbagai jantina. 1 2 3 4 5
14 Kumpulan yang dibentuk adalah berdasarkan pelbagai bangsa. 1 2 3 4 5
Kejayaan pelajar bergantung kepada kejayaan individu-individu di
15 dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
16 Merupakan kaedah pengajaran yang menyeronokkan. 1 2 3 4 5
17 Merupakan kaedah pengajaran yang menceriakan. 1 2 3 4 5
18 Menekankan kemahiran komunikasi pelajar. 1 2 3 4 5
19 Menekankan pemberian ganjaran untuk kejayaan kumpulan. 1 2 3 4 5
20 Mengadakan aktiviti berkumpulan yang berstruktur. 1 2 3 4 5
Memantapkan kebolehan pelajar untuk mengaplikasikan
21 pengetahuan. 1 2 3 4 5
Setiap pelajar mempunyai sikap tanggungjawab terhadap
22 sumbangannya kepada kumpulan. 1 2 3 4 5
Setiap pelajar mempunyai peranan untuk memastikan matlamat
23 kumpulan tercapai. 1 2 3 4 5

90
Bahagian C : Amalan Perlaksanaan Pembelajaran Koperatif (PK)
Sila bulatkan pada skala yang telah disediakan bertentangan dengan setiap soalan mengikut
pilihan terbaik anda berdasarkan panduan skor berikut
1 - Sangat Tidak Setuju 4 - Setuju
2 - Tidak Setuju 5 - Sangat Setuju
3 - Kurang Setuju
Amalan perlaksanaan saya dalam proses pengajaran dan pembelajaran ialah:
Bil. AMALAN PERLAKSANAAN SKALA

24 Memberikan arahan kepada pelajar untuk berada dalam kumpulan. 1 2 3 4 5

Memberikan komen atau ulasan kepada hasil kerja perbincangan
25 pelajar. 1 2 3 4 5
Memberikan pujian kepada pelajar yang berjaya menghasilkan
26 tugasan yang baik. 1 2 3 4 5
Memberikan galakkan kepada pelajar untuk meningkatkan prestasi
27 kumpulan pada sesi pengajaran akan datang. 1 2 3 4 5
Memberi penerangan mengenai tugasan yang akan dilakukan oleh
28 pelajar. 1 2 3 4 5
29 Memberi arahan mengenai tugasan yang akan dilakukan oleh pelajar. 1 2 3 4 5
Memberikan tugasan tambahan kepada pelajar untuk meneguhkan
30 kefahaman. 1 2 3 4 5
Memastikan tugasan untuk pelajar telah disediakan sebelum proses P
31 & P dijalankan. 1 2 3 4 5
Memastikan skema jawapan tugasan telah disediakan sebelum
32 proses P & P dijalankan. 1 2 3 4 5
33 Memastikan ABBM (OHP, papan putih) berada dalam keadaan baik. 1 2 3 4 5
34 Menggalakkan perbincangan di dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
35 Menggalakkan perkongsian idea di dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
Meminta pelajar menjelaskan kepada kumpulan mengenai apa yang
36 telah dibincangkan. 1 2 3 4 5
Meminta pelajar membuat rumusan atau kesimpulan daripada
37 perbincangan kumpulan. 1 2 3 4 5
Menyediakan bahan-bahan yang diperlukan dalam tugasan yang
38 akan dijalankan. 1 2 3 4 5
Memperkenalkan bahan- bahan yang digunakan dalam tugasan yang
39 akan dijalankan. 1 2 3 4 5
Membuat perancangan awal pengajaran sebelum proses P & P
40 dimulakan. 1 2 3 4 5
41 Memantau pelajar semasa proses pengajaran dan pembelajaran. 1 2 3 4 5
42 Mendengar perbincangan pelajar yang dijalankan dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
91
 Memerhati interaksi setiap kumpulan semasa proses P & P
43 dijalankan. 1 2 3 4 5
44 Mengagihkan pelajar kepada kumpulan kecil. 1 2 3 4 5
45 Memperuntukkan masa untuk perbincangan pelajar. 1 2 3 4 5
46 Mewujudkan hubungan sosial di dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
47 Menyelesaikan tugasan di dalam kumpulan. 1 2 3 4 5
Mengadakan sesi kesimpulan untuk merumuskan hasil pengajaran
48 dan pembelajaran. 1 2 3 4 5
49 Bertindak sebagai fasilitator di dalam proses P & P. 1 2 3 4 5

Bahagian D : Faktor Persekitaran Menjadi Penggalak kepada Perlaksanaan

Pembelajaran Koperatif (PK)
Sila bulatkan pada skala yang telah disediakan bertentangan dengan setiap soalan mengikut
pilihan terbaik anda berdasarkan panduan skor berikut:
1 - Sangat Tidak Setuju 4 - Setuju
2 - Tidak Setuju 5 - Sangat Setuju
3 - Kurang Setuju

Faktor persekitaran yang menjadi penggalak kepada saya untuk melaksanakan pembelajaran
koperatif disebabkan oleh:

92
Bil. FAKTOR PERSEKITARAN MENJADI PENGGALAK
KEPADAPERLAKSANAAN PEMBELAJARAN KOPERATIF (PK) SKALA

50 Susun atur meja di dalam kelas. 1 2 3 4 5

Kemudahan ABBM (OHP, Papan putih, LCD Projektor) yang
51 disediakan. 1 2 3 4 5
Kemudahan fizikal (meja, kerusi, kipas, lampu, soket) berada dalam
52 keadaan baik. 1 2 3 4 5
53 Ruang kelas yang selesa. 1 2 3 4 5
54 Suhu hawa dingin yang baik. 1 2 3 4 5
55 Bilangan pelajar yang sedikit. 1 2 3 4 5
56 Penggunaan bahan pengajaran adalah sedikit. 1 2 3 4 5
57 Galakan dari ketua jabatan. 1 2 3 4 5
58 Galakan dari rakan sekerja. 1 2 3 4 5
59 Pelajar sentiasa bermotivasi. 1 2 3 4 5
60 Pelajar berminat dalam kerja kumpulan. 1 2 3 4 5
61 Setiap pelajar dalam kumpulan adalah aktif. 1 2 3 4 5
62 Menghadiri seminar berkaitan dengan pembelajaran koperatif. 1 2 3 4 5
Sentiasa mengetahui perkembangan pembelajaran koperatif melalui
63 media massa. 1 2 3 4 5
64 Menyertai kursus yang berkaitan dengan pembelajaran. 1 2 3 4 5
Menyertai bengkel berkaitan dengan pembelajaran koperatifmbelajaran
65 koperatif. 1 2 3 4 5

93
 LAMPIRAN B
ANALISIS KAJIAN RINTIS

94
BAHAGIAN B

Item-Total Statistics

Scale Scale Corrected Cronbach'

Mean if Variance Item-Total s
Item if Correlatio Alpha if
Deleted Item n Item
Deleted Deleted

S4 Pelajar berinteraksi 72.6500 62.239 -.817 .187

secara aktif di dalam proses P & P.
S5 Pelajar berinteraksi secara positif 72.4500 56.155 .230 .096
di dalam proses P & P.
S6 Pelajar menyelesaikan tugasan 72.5000 56.158 .203 .097
atau masalah secara berkumpulan.
S7 Pelajar berperanan dalam 72.6500 54.661 .416 .070
memberi galakkan untuk kejayaan
kumpulan.
S8 Pelajar saling membantu rakan 72.6500 58.134 .029 .125
sekumpulan untuk mahir dalam
bidang masing-masing.
S9 Pelajar dinilai oleh guru. 72.8500 59.503 -.166 .151
S10 Kumpulan pelajar dibentuk oleh 72.6000 54.358 .408 .065
guru.
S11 Kumpulan yang dibentuk adalah 72.7500 56.513 .159 .103
kumpulan kecil (3 –5orang pelajar).
S12 Kumpulan yang dibentuk adalah 72.8500 55.608 .203 .091
berdasarkan dari pelbagai tahap
pencapaian akademik.
S13 Kumpulan yang dibentuk adalah 72.5500 54.155 .471 .061
berdasarkan pelbagai jantina.

95
S14 Kumpulan yang dibentuk adalah 72.6500 60.766 -.246 .175
berdasarkan pelbagai bangsa.
S15 Kejayaan pelajar bergantung 72.4000 55.621 .478 .083
kepada kejayaan individu-individu
di dalam kumpulan.
S16 Merupakan kaedah pengajaran 72.5500 54.997 .464 .074
yang menyeronokkan.
S17 Merupakan kaedah pengajaran 72.4500 55.945 .505 .088
yang menceriakan.
S18 Menekankan kemahiran 71.2500 26.303 -.199 .839
komunikasi pelajar.

S19 Menekankan pemberian 72.6500 54.029 .496 .058

ganjaran untuk kejayaan kumpulan.

S20 Mengadakan aktiviti 72.5500 55.418 .401 .081

berkumpulan yang berstruktur.

S21 Memantapkan kebolehan 72.5500 56.155 .133 .102

pelajar untuk mengaplikasikan
pengetahuan.
S22 Setiap pelajar mempunyai sikap 72.3500 56.871 .214 .106
tanggungjawab terhadap
sumbangannya kepada kumpulan.
S23 Setiap pelajar mempunyai 72.6500 62.239 -.817 .187
peranan untuk memastikan matlamat
kumpulan tercapai.

96
 Scale Scale Corrected Cronbach'
Mean if Variance Item-Total s
Item if Correlation Alpha if
Deleted Item Item
Deleted Deleted

S24 Memberikan arahan kepada pelajar 99.5500 38.892 .075 .868

untuk berada dalam kumpulan.
S25 Memberikan komen atau ulasan 99.7000 38.326 .252 .861
kepada hasil kerja perbincangan pelajar.
S26 Memberikan pujian kepada pelajar 99.5500 37.313 .403 .857
yang Berjaya menghasilkan tugasan
yang baik.
S27 Memberikan galakkan kepada 99.3500 36.134 .474 .855
pelajar untuk meningkatkan prestasi
kumpulan pada sesi pengajaran akan
datang.
S28 Memberi penerangan mengenai 99.7000 36.221 .526 .854
tugasan yang akan dilakukan oleh
pelajar.
S29 Memberi arahan mengenai tugasan 99.6000 36.463 .650 .852
yang akan dilakukan oleh pelajar.
S30 Memberikan tugasan tambahan 99.6500 35.924 .651 .851
kepada pelajar untuk meneguhkan
kefahaman.
S31 Memastikan tugasan untuk pelajar 99.9000 38.726 .143 .864
telah disediakan sebelum proses P & P
dijalankan.
S32 Memastikan skema jawapan 99.8500 37.187 .353 .859
tugasan telah disediakan sebelum proses
P & P dijalankan.
S33 Memastikan ABBM (OHP, papan 99.6000 36.253 .521 .854
putih) berada dalam keadaan baik.

97
S34 Menggalakkan perbincangan di 99.5000 35.000 .629 .849
dalam kumpulan.
S35 Menggalakkan perkongsian idea di 99.7500 35.355 .325 .866
dalam kumpulan.
S36 Meminta pelajar menjelaskan 99.7000 35.063 .598 .850
kepada kumpulan mengenai apa yang
telah dibincangkan.
S37 Meminta pelajar membuat rumusan 99.7000 37.168 .213 .867
atau kesimpulan daripada perbincangan
kumpulan.
S38 Menyediakan bahan-bahan yang 99.9000 38.095 .259 .861
diperlukan dalam tugasan yang akan
dijalankan.
S39 Memperkenalkan bahan- bahan 99.9000 38.095 .194 .864
yang digunakan dalam tugasan yang
akan dijalankan.
S40 Membuat perancangan awal 99.6500 36.661 .512 .854
pengajaran sebelum proses P & P
dimulakan.
S41 Memantau pelajar semasa proses 99.5000 37.000 .579 .854
pengajaran dan pembelajaran.
S42 Mendengar perbincangan pelajar 99.7500 35.250 .634 .850
yang dijalankan dalam kumpulan.
S43 Memerhati interaksi setiap 99.5500 36.682 .407 .857
kumpulan semasa proses P & P
dijalankan.
S44 Mengagihkan pelajar kepada 99.7000 36.853 .565 .854
kumpulan kecil.
S45 Memperuntukkan masa untuk 99.6500 36.871 .695 .852
perbincangan pelajar.
S46 Mewujudkan hubungan sosial di 99.7000 36.116 .727 .850
dalam kumpulan.

98
S47 Menyelesaikan tugasan di dalam 99.8000 40.063 -.095 .871
kumpulan.

S48 Mengadakan sesi kesimpulan untuk 99.5500 36.892 .729 .852

merumuskan hasil pengajaran dan
pembelajaran.

S49 Bertindak sebagai fasilitator di 99.5000 37.316 .506 .856

dalam proses P & P.

Scale Scale Corrected Cronbach's

Mean if Variance Item-Total Alpha if
Item if Correlation Item
Deleted Item Deleted
Deleted

S50 Susun atur meja di dalam kelas. .877

61.1500 43.082 .528
S51 Kemudahan ABBM (OHP, Papan .873
61.0000 41.895 .634
putih, LCD Projektor) yang
disediakan.
S52 Kemudahan fizikal (meja, kerusi, .867
61.1000 41.147 .809
kipas, lampu, soket) berada dalam
keadaan baik.
S53 Ruang kelas yang selesa. .881
61.0000 42.421 .465
S54 Suhu hawa dingin yang baik. .882
61.2500 41.250 .479
S55 Bilangan pelajar yang sedikit. .879
60.8500 42.134 .493
S56 Penggunaan bahan pengajaran 882
60.8500 45.608 .417
adalah sedikit.
S57 Galakan dari ketua jabatan. .881
61.1500 42.134 .468

99
S58 Galakan dari rakan sekerja. .874
61.2500 41.882 .608
S59 Pelajar sentiasa bermotivasi. .868
61.3000 40.432 .746
S60 Pelajar berminat dalam kerja 871
60.9500 41.839 .693
kumpulan.
S61 Setiap pelajar dalam kumpulan 873
60.7000 43.274 .723
adalah aktif.
S62 Menghadiri seminar berkaitan 880
60.9500 45.103 .451
dengan pembelajaran koperatif.
S63 Sentiasa mengetahui .878
61.1500 43.292 .503
perkembangan pembelajaran koperatif
melalui media massa.
S64 Menyertai kursus yang berkaitan 895
60.8000 48.168 -.024
dengan pembelajaran.

S65 Menyertai bengkel berkaitan .870

61.0500 40.892 .704
dengan pembelajaran
koperatifmbelajaran koperatif.

100
 LAMPIRAN C
ANALISIS DEMOGRAFI
GURU

101
 LAMPIRAN D
ANALISIS SKOR MIN

102
 Item-Total Statistics

N Minimun Maximum Mean Std.

Deviation

S4 Pelajar berinteraksi 250 3.9840 .12573

secara aktif di dalam proses P &
P.
S5 Pelajar berinteraksi secara 250 3.9960 .06325
positif di dalam proses P & P.
S6 Pelajar menyelesaikan 250 4.0080 .12649
tugasan
atau masalah secara
berkumpulan.
S7 Pelajar berperanan dalam 250 4.0000 .15523
memberi galakkan untuk
kejayaan kumpulan.
S8 Pelajar saling membantu 250 3.9880 .14119
rakan
sekumpulan untuk mahir dalam
bidang masing-masing.
S9 Pelajar dinilai oleh guru. 250 3.9880 .10910

S10 Kumpulan pelajar dibentuk 250 3.9800 .16647

oleh guru.
S11 Kumpulan yang dibentuk 250 3.9920 .15502
adalah kumpulan kecil (3 –
5orang pelajar).
S12 Kumpulan yang dibentuk 250 3.9840 .15440
adalah berdasarkan dari
pelbagai tahap pencapaian
akademik.

103
S13 Kumpulan yang dibentuk 250 3.9760 .23590
adalah berdasarkan pelbagai
jantina.
S14 Kumpulan yang dibentuk 250 3.9920 .12573
adalah berdasarkan pelbagai
bangsa.
S15 Kejayaan pelajar 250 3.9880 .22818
bergantung kepada kejayaan
individu-individu di dalam
kumpulan.
S16 Merupakan kaedah 250 4.0080 .08926
pengajaran yang
menyeronokkan.
S17 Merupakan kaedah 250 3.9960 .10969
pengajaran yang menceriakan.
S18 Menekankan kemahiran 250 4.0040 .06325
komunikasi pelajar.

S19 Menekankan pemberian 250 4.1040 1.90465

ganjaran untuk kejayaan
kumpulan.

S20 Mengadakan aktiviti 250 3.9840 .15440

berkumpulan yang berstruktur.

S21 Memantapkan kebolehan 250 3.9960 .10969

pelajar untuk mengaplikasikan
pengetahuan.
S22 Setiap pelajar mempunyai 250 3.9960 .21014
sikap tanggungjawab terhadap
sumbangannya kepada
104
kumpulan.
S23 Setiap pelajar mempunyai 250 4.0120 .10910
peranan untuk memastikan
matlamat kumpulan tercapai.

Case Processing Summary

Cases Valid 20

Excludeda 0

Total 20

a. Listwise deletion based on all variables in the

procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's
Alpha Based on
Cronbach's Standardized
Alphaa Itemsa

-.205 -.454

a. Listwise deletion

Reliability Statistics

Cronbach's
Alpha Based on
Cronbach's Standardized
Alpha Items N of Items
.127 .823 19

105
 N Minimun Maximum Mean Std.
Deviation

S24 Memberikan arahan kepada 250 4.0080 .15502

pelajar untuk berada dalam
kumpulan.
S25 Memberikan komen atau 250 3.9920 .12649
ulasan kepada hasil kerja
perbincangan pelajar.
S26 Memberikan pujian kepada 250 4.0040 .10969
pelajar yang Berjaya
menghasilkan tugasan yang baik.
S27 Memberikan galakkan kepada 250
pelajar untuk meningkatkan
prestasi kumpulan pada sesi 4.0160 .17853
pengajaran akan datang.
S28 Memberi penerangan 250 3.9920 .12649
mengenai tugasan yang akan
dilakukan oleh pelajar.
S29 Memberi arahan mengenai 250 4.0000 .08962
tugasan yang akan dilakukan oleh
pelajar.
S30 Memberikan tugasan 250 3.9920 .12649
tambahan kepada pelajar untuk
meneguhkan kefahaman.
S31 Memastikan tugasan untuk 250 3.9800 .14028
pelajar telah disediakan sebelum
proses P & P dijalankan.
S32 Memastikan skema jawapan 250 3.9800 .14028
tugasan telah disediakan sebelum
proses P & P dijalankan.

106
S33 Memastikan ABBM (OHP, 250 4.0000 .12674
papan putih) berada dalam
keadaan baik.
S34 Menggalakkan perbincangan 250 4.0080 .15502
di dalam kumpulan.
S35 Menggalakkan perkongsian 250 3.9880 .24515
idea di dalam kumpulan.
S36 Meminta pelajar menjelaskan 250 3.9920 .17906
kepada kumpulan mengenai apa
yang telah dibincangkan.
S37 Meminta pelajar membuat 250 3.9920 .20024
rumusan atau kesimpulan daripada
perbincangan kumpulan.
S38 Menyediakan bahan-bahan 250 3.9800 .14028
yang diperlukan dalam tugasan
yang akan dijalankan.
S39 Memperkenalkan bahan- 250 3.9800 .16647
bahan yang digunakan dalam
tugasan yang akan dijalankan.
S40 Membuat perancangan awal 250 3.9920 .12649
pengajaran sebelum proses P & P
dimulakan.
S41 Memantau pelajar semasa 250 4.0080 .08926
proses pengajaran dan
pembelajaran.
S42 Mendengar perbincangan 250 3.9840 .15440
pelajar yang dijalankan dalam
kumpulan.
S43 Memerhati interaksi setiap 250 4.0040 .14165
kumpulan semasa proses P & P
dijalankan.

107
S44 Mengagihkan pelajar kepada 250 3.9880 .10910
kumpulan kecil.
S45 Memperuntukkan masa untuk 250 3.9920 .08926
perbincangan pelajar.
S46 Mewujudkan hubungan sosial 250 3.9920 .08926
di dalam kumpulan.
S47 Menyelesaikan tugasan di 250 3.9880 .14119
dalam kumpulan.

S48 Mengadakan sesi kesimpulan 250 4.0040 .06325

untuk merumuskan hasil
pengajaran dan pembelajaran.

S49 Bertindak sebagai fasilitator 250 4.0080 .08926

di dalam proses P & P.

108
 N Minimum Maximum Mean Std.
Deviation

S50 Susun atur meja di dalam 250 4.0000 .28341

kelas.
S51 Kemudahan ABBM (OHP, 250 4.0280 .25978
Papan putih, LCD Projektor)
yang disediakan.
S52 Kemudahan fizikal (meja, 250 4.0280 .16530
kerusi, kipas, lampu, soket)
berada dalam keadaan baik.
S53 Ruang kelas yang selesa. 250 3.9920 .25336

S54 Suhu hawa dingin yang 250 3.9880 .20984

baik.
S55 Bilangan pelajar yang 250 3.9920 .21938
sedikit.
S56 Penggunaan bahan 250 3.9920 .21938
pengajaran adalah sedikit.
S57 Galakan dari ketua jabatan. 250 3.9920 .21938

S58 Galakan dari rakan sekerja. 250 4.0240 .19895

S59 Pelajar sentiasa bermotivasi. 250 4.0120 .14119

S60 Pelajar berminat dalam kerja 250 4.0360 .18666

kumpulan.
S61 Setiap pelajar dalam 250 4.0040 .21014
kumpulan adalah aktif.
S62 Menghadiri seminar 250 4.0160 .21894
berkaitan dengan pembelajaran
koperatif.

109
S63 Sentiasa mengetahui 250 4.0040 .19008
perkembangan pembelajaran
koperatif melalui media massa.
S64 Menyertai kursus yang 250 4.0200 .20922
berkaitan dengan pembelajaran.

S65 Menyertai bengkel berkaitan 250 4.0120 .24515

dengan pembelajaran
koperatifmbelajaran koperatif.

110
Mimi Mohaffiza Moohamd, Md Nazaruddin Sarji, Masitah Misman,

Strategi koperatif dan kolabratif memrlukan pelajar bekerjasama dalam kumpulan bagi

mengatasi sesuatu masalah, member maklum balas dan berkomunikasi serta berinteraksi

anatara satu sama lain secara berstruktur.

Pembelajaran dilakukan apabila beberapa individu yang mempunyai pencapaian yang

sama atau berbeza duduk dalam satu kumpulan untuk membincangkan sesuatu topik

dengan menggunakan strategi kognitif yang sesuai sebagaimana diarah oleh guru.

Kumpulan pelajar ini duduk dalam kumpulan kecil untuk melengkapkan tugasan yang

diberikan. Guru akan mengawasi dan menjadi fasilitator semasa aktiviti kerja kumpulan

dijalankan.

Bertujuan untuk meningkatkan minat pelajar dan dapat membina tahap keyakinan melalui

proses pengajaran pembelajaran di sekolah. Kaedah koperatif adalah satu kaedah alternatif

selain kaedah berpusat guru. Keadah ini dipilih bagi mendedahkan pelajar peringkat

menengah rendah untuk kepada pembelajaran kenduiri.

Pendikan adalah proses dan aktiviti bertujuan untuk menghasilkan perubahan yang

dikehendaki di dalam diri seseorang.

111
Tugas guru semakin mencabar dan sebagai seorang pendidik adalah menjadi

tanggungjawab untuk membantu setiap poelajar unutk meningkatkan prestasi mereka

dalam pelajaran. Perancangan pengajaran yang baik dan menarik serta pelbagai pendekatan

yang digunakan adalah faktor untuk menjadikan suasana pembelajaran lebih kondusif dan

bermotivasi kepada pelajar.

Pendekatan ini memepunyai kelebihan kerana mereka lebih berpeluang untuk memberikan

idea berbincang dan berinteraksi satu sama lain dan belajar melalui pengalaman mereka

sendidri

Pendekatan ini merupakan satu inovasi dalam strategi pemgajaran dan pembelajaran

berpusatkan pelajar.

Kaedah kumpulan sama kebolehan membolehkan guru membimbing pelajar mengikut

kebolehan disamping menjalanakan aktiviti-aktivii pengayaan dan pemulihan mengikut

keprluan masing-masing. Kaedah kempulan pelabagai kebolehan telah memberi peluang

mengamalkan pengajaran rakan sebaya, memupuk semagat kerjasama dan bertimbang rasa,

perkembangan sahsiah dan kemahiran sosial.

Pembelajaran koperatif secara keseluruhan mampu menilai kebestarian seseorang individu.

Kebestarian dalam penilaian pembelajaran bukan hanya bergantung pada sejauh mana

seseorang pelajar dapat meluah kembali apa yang dihafal tetapi member peluang

menggunakan pelbagai idea rakan sebaya untuk menjana pemikiran dan memncipta idea

baru yang lebih kreatif.

Pembelajaran ini banyak memabantu meningkatkan kefahaman terhadap sesuatu topik

yang sukar difahami.

112
Guru-guru perlu mengalakkan para pelajar berfikir untuk lebih menghasilkan daya

pemikiran yang lebih kreatif, inovatif dan menghasilkan idea yang bernas.

Pembelajaran koperatif adalah satu stategi pengajaran dan pembelajaran di mana pelajar-

pelajar saling bantu membantu di anatara satu lain di dalam kumpulan keccil yang

mempunyai matlamat bersama. Dalam Kaedah koperatif, guru perlu menentukan

pengtahuan dan kemahiran tertentu yang perlu dipelajari oleh pelajar-pelajar. Guru juuga

perlu memberitahu mereka tentang cara bekerjasama dalam kumpulan kecil dan melakukan

aktiviti secara berstruktur.

Mereka hendaklah betanggungjawab keatas pencapaian sama ada secara individu atau

secara berkumpulan, iaitu mereka perlu menolong anatara satu sama lain.

Pembelajaran ini banayak membantu meningkatkan kefahaman mereka terhadap sesuatu

sesuatu topic yang sukar difahami.

PK ini adalah adalah antara kaedah yang digunakan untuk memenuhi kepelbagaian dalam

gaya belajar seseorang individu kerana terdapat individu yang lebih suka belajar secara

berkumpulan daripada berseorangan.

Sistem pembelajaran yang berpusatkan guru perlu diolah bagi membolehkan pengajaran

dan pembelajaran tersebut berubah dan berpusatkan guru perlu diolah bagi pelajar.

Mohan Rathakrisnan & Balan Rathakrisnan

PK merupakan cara berkesan yang membolehkan seseorang pelajar menggunakan strategi

kognitif yang sesuai untuk member motivasi, lebih idea dan pemahaman yang cepat

terhadap sesuatu pembelajaran.

113
Tujuan pendidikan seumpama ini dapat dicapai melalui melalui pemilihan tajuk

pembelajaran yang sesuai dan serasi dengan tahap pemikiran pelajar.

PK merupakan satu cara berkesan yang membolehkan sesorang pelajar menggunakan

strategi kognitif yang sesuai untuk member motivasi, lebih idea, dan pemahaman yang

cepat terhadap sesuatu pembelajaran.

PK juga membolehkan pelajar meningkatkan kefahaman dan berkeupayaan untuk

menyelesaikan masalah.

EFendi zakaria Dan abd. Razak habib

Banyak kajian menunjukkan penggunaan PK boleh menyumbang kepada peningkatan

kognitif dan afektif pelajar.

Terdapat bukti yang meyakiknkan bahawa kumpulan yang bekerjasama dapat

meningkatkan pemikiran peringkatkan yang tinggi dan dapat menyimpan maklumat lebih

lama daripada pelajar yang membuat kerja berseorangan.

Ini menunjukkan bahawa apabila pelajar terlibat secara langsung dengan proses

pembelajaran, maka pembelajaran itu lebih member makna kepada mereka.

Johnson & Johnson (1999) menyenaraikan 5 prinsip pembelajaran koperatif iaitu :

i. Persandaran Positif (Positif Interdependence).

Persandaran positif adalah merujuk kepada saling kebergantungan secarapositif di antara

ahli kumpulan. Kejayaan seseorang itu bergantung kepadakejayaan individu-individu lain

di dalam kumpulannya. Ia bukan sahajamengambil berat terhadap pembelajarannya tetapi

juga terhadap pembelajaranrakan-rakan yang lain. Matlamat sesuatu kumpulan amat

114
penting keranaseseorang individu tidak akan berjaya mencapai matlamatnya tanpa

kerjasama ahli kumpulan yang lain.

ii. Tanggungjawab Individu

Tanggungjawab individu boleh dilihat melalui penilaian yang dibuat kepadasetiap ahli

kumpulan (Johnson, 1994). Setiap ahli kumpulan perlulahbertanggungjawab terhadap

sumbangannya kepada kumpulan, langkah inidilakukan bagi mengelakkan terdapatnya ahli

yang akan menjadi penumpang di mana ia tidak memberi apa-apa sumbangan kepada

kumpulan.

iii. Interaksi Promotif

Interaksi promotif berkaitan dengan peranan setiap individu dalamkumpulan memberi

galakan untuk kejayaan kumpulannya. Menurut Johnson &Johnson (1994), jika setiap

individu memberi galakan dan memudahkan usahaantara mereka untuk menyiapkan

tugasan bagi mencapai matlamat kumpulan ia menunjukkan bahawa wujudnya interaksi

promotif di dalam kumpulan tersebut.

iv. Kemahiran Sosial

Bagi sesuatu pembelajaran koperatif yang berkesan, setiap ahli kumpulanjuga harus

mempunyai kemahiran sosial. Keberkesanan pembelajaran koperatifbergantung kepada

kemahiran-kemahiran interpersonal individu kerana bekerjadalam kumpulan, bukanlah

semudah yang dijangkakan dan kemahiran itu tidakterjadi secara sendirinya (Effandi

Zakaria, 2005).

v. Penilaian Kumpulan

115
Penilaian kumpulan merujuk kepada kelemahan dan keberkesanan aktivitikumpulan yang

dijalankan. Johnson & Johnson (1994) menjelaskan bahawapenilaian kumpulan yang

dilakukan adalah bertujuan untuk menentukan apa yangbaik dan apa yang harus

dipertingkat. Ia juga bertujuan untuk membuat keputusan tantang apa yang harus

diteruskan dan apa yang perlu diubahsuai (EffandiZakaria, 2005).

Pendidikan dan Pembangunan Manusia, Universiti Pendidikan Sultan Idris Dalam ada itu,

Matthews et. al juga mengenalpasti beberapa persamaan di antara pembelajaran koperatif

dan pembelajaran kolaboratif. Antaranya ialah:

Pembelajaran dalam bentuk aktif adalah lebih berkesan daripada penerimaan maklumat secara

pasif.

b). Pengajar memainkan peranan sebagai fasitator, jurulatih atau ‘bidan’ dan bukan ‘sage on the

stage.

c) Pengajaran dan pembelajaran adalah pengalaman yang dikongsi di antara pengajar dan

pelajar;

d) Menyeimbangkan syarahan dan aktiviti kumpulan kecil adalah bahagian penting dalam bilik

kuliah.

e) Penglibatan dalam aktiviti kumpulan kecil dapat membangunkan kemahiran berfikir aras

tinggi dan memantapkan kebolehan individu untuk mengaplikasikan pengetahuan.

f) Penerimaan tanggungjawab untuk pembelajaran sama ada secara individu atau kumpulan

dapat mengukuhkan perkembangan intelek.

g)Penyuaraan idea-idea sendiri dalam situasi kumpulan kecil mengayakan kebolehan pelajar

untuk merefleksi akan andaian dan proses pemikirannya.

h) Pembangunan kemahiran sosial dan kumpulan melalui pembinaan konsensus secara bertolak

116
ansur merupakan asas pendidikan liberal.

i) Keahlian dalam komuniti akademik yang suportif dapat meningkatkan kejayaan dan

ingatan pelajar.

Menghargai kepelbagaian atau diversiti bilik kuliah adalah mustahak untuk kehidupan

demokrasi berbilang bangsa dan budaya.

Rujukakn BI

Hua Cheng (2011) A Case Study of Cooperative Learning in Mathematics: Middle School

Course Design Xianyang Normal University, China Journal of Mathematics Education,

Vol. 4, No. 1, pp. 75-88

The Canadian Journal of Higher Education La revue canadienne d’enseignement supérieur

Volume XXVII, Nos. 2, 3, 1997 pages 37–66

Three Approaches to Cooperative Learning in Higher Education *

DAVID KAUFMAN, ELLIOTT SUTOW, & KEN DUNN

Dalhousie University

Cooperative Learning in a Competitive Environment: Classroom Applications

Simon Attle Ashland University Bob Baker 2007, George Mason University Volume 19,

Number 1, 77-83 http://www.isetl.org/ijtlhe/ ISSN 1812-9129

E. B. Kolawole (2007) Effects of competitive and cooperative learning strategies on academic performance of Nigerian

students in mathematics, Institute of Education, Faculty of Education, University of Ado-EkitiEkiti State,

Nigeria. Educational Research and Review Vol. 3 (1), pp. 033-037, January 2008 Available online at

http://www.academicjournals.org/ERR ISSN 1990-3839 © 2008 Academic Journals

117
Hua Cheng (2011). Satu kajian keatas mata pelajaran matematik dalam pendidkan koperatif

diadakan sekolah pertegahan rekabentuk di negeri Xian.

Pembelajaran koperatif dalam menjawab matematik. Kursus memberi penekanan kepada reka

bentuk analisis dan penyelesaian masalah isu-isu yang rumit dan pengetahuan pelajar. Kata kunci

pemahaman pelajar ialah penoperasian.

Guru ' aktiviti-aktiviti dalam Tafsir perlu menumpukan kepada usaha menggalakkan penglibatan

aktif pelajar, pada masa yang sama menonjolkan kedua-dua kerjasama pelajar di dalam kelas dan

juga kerjasama di luar kelas. Untuk mencapai keputusan yang baik, pemahaman juga juga harus

digunakan dalam digabungkan dengan kaedah pengajaran yang lain. Pelajar perlu digalakkan

untuk mengetahui perkara yang tidak diketahui secara bebas dan bersedia untuk bekerjasama.

DAVID KAUFMAN, ELLIOTT SUTOW, & KEN DUNN

Karya ini membincangkan pembelajaran koperatif dan menyediakan rasional untuk kegunaan

dalam pendidikan tinggi. Dari literatur, enam elemen-elemen yang dikenal pasti yang dianggap

penting kepada kejayaan pembelajaran koperatif: saling pergantungan positif, muka-muka interaksi

secara lisan, individu kebertanggungjawaban, kemahiran sosial, pemprosesan kumpulan, dan

kumpulan yang sesuai. Tiga pendekatan yang berbeza di peringkat postsecondary diterangkan

dalam bidang Perubatan, Pergigian dan Matematik, dan maklum balas daripada fakulti dan pelajar

dilaporkan. Ketiga-tiga pendekatan ini dikemukakan dalam tempoh konteks disiplin dan

berbanding merentasi disiplin berkenaan kepada enam elemen penting. Akhir sekali, penulis

118
berkongsi beberapa pengajaran daripada penyelidikan dan pengalaman mereka untuk membantu

fakulti yang ingin menggabungkan pembelajaran koperatif dalam pengajaran mereka.

Pengenalan

Pembelajaran kolaboratif adalah spektrum arahan yang melibatkan kecil kumpulan pelajar yang

telah diberikan satu matlamat akademik. Pada satu hujung spektrum kumpulan fana yang boleh

dibentuk dengan cepat menjana beberapa idea untuk perbincangan segera dalam kelas (contohnya,

"buzz" kumpulan). Pembelajaran koperatif pada akhir lain pembelajaran kerjasama spektrum,

kerana ia adalah satu strategi pembelajaran yang dirancang dengan teliti yang melibatkan

membentuk sesuai, kumpulan pembelajaran yang berterusan ahli-ahli saling bergantung antara

yang telah diberikan matlamat pembelajaran tertentu. Penekanan diberi penglibatan pelajar dalam

pembelajaran aktif dan pembangunan sosial kemahiran. Sejak hasil pembelajaran koperatif sangat

bergantung mengenai perancangan dan pelaksanaan terperinci, pembelajaran koperatif telah

menjadi paling operasi yang jelas dan procedurally berstruktur bentuk pembelajaran kolaboratif

(Cuseo 1992). Unsur-unsur tambahan. pembelajaran koperatif yang membezakan dari lain-lain

pembelajaran kolaboratif teknik ini adalah muka-muka interaksi lisan, akauntabiliti individu,

pemprosesan kumpulan dan kumpulan yang sesuai. Enam elemen di atas adalah dianggap penting

kepada koperasi yang berjaya pembelajaran. Positif saling bergantung memerlukan bahawa

"Pelajar perlu untuk mempercayai, dan perbuatan, seolah-olah mereka masih berada di dalamnya

bersama-sama, dan mesti mengambil berat tentang setiap lain pembelajaran "(Johnson & Johnson,

1984). Mapan pembelajaran kumpulan dan struktur ganjaran yang digunakan untuk menggalakkan

ini. Pendek hidup "buzz kumpulan, "contohnya, boleh berkesan untuk mempelajari sesuatu

gotong-royong strategi, tetapi tidak mungkin untuk menghasilkan saling pergantungan positif.

Attle & Baker (2007)

119
Kajian bilik darjah profesional menyediakan peluang-peluang yang luar biasa untuk memudahkan

pasukan seperti kerjasama persekitaran yang kompetitif seperti perniagaan. Pengajar boleh

menggunakan ini pengajaran yang unik peluang untuk memaksimumkan pembelajaran pelajar dan

pembangunan profesional, menyediakan mereka kedua-duanya bekerjasama dan bersaing dengan

penstrukturan aktiviti pembelajaran yang memerlukan mereka untuk bekerjasama dalam pasukan

yang bersaing antara satu sama lain. Kertas kerja ini membentangkan rasional kerana menggunakan

kerjasama dan persaingan di dalam kelas pendidikan yang lebih tinggi dan kemudian menyediakan

satu contoh permohonan ini teknik dalam kelas capstone rekreasi komersial.

Banyak program-program peringkat universiti bertanggungjawab untuk menyediakan pelajar untuk

pekerjaan profesional di samping pada masa yang sama menyediakan kerapian akademik yang

konsisten dengan kajian peringkat universiti. Ini termasuk tetapi tidak terhad kepada rekreasi

komersial, pengurusan sukan, rekreasi terapeutik, pemasaran, perakaunan dan undang-undang.

Oleh itu, pendidikan di mana-mana kawasan-kawasan ini telah bukan sahaja memupuk

pembelajaran pelajar, tetapi juga meningkatkan peluang-peluang untuk pembangunan profesional

pelajar.

Majikan melaporkan bahawa 80% daripada semua pekerja di Amerika bekerja dalam kumpulan

yang dikenal pasti sebagai pasukan (Caroselli 1998). Oleh itu, adalah penting bahawa kajian pelajar

profesional membangunkan kemahiran yang diperlukan untuk berjaya dalam teamoriented

persekitaran dalam tempoh yang berdaya saing persekitaran industri komersial. Kajian bilik darjah

profesional memperuntukkan peluang-peluang yang luar biasa untuk memudahkan seperti pasukan

kerjasama dalam persekitaran yang kompetitif seperti perniagaan. Pengajar boleh menggunakan ini

pengajaran yang unik peluang untuk memaksimumkan pembelajaran pelajar dan pembangunan

profesional, menyediakan mereka kepada kedua-dua bekerjasama dan bersaing dengan

120
penstrukturan aktiviti pembelajaran yang memerlukan mereka untuk bekerjasama dalam pasukan

yang bersaing terhadap satu sama lain. Walaupun tidak kerjasama dan tidak pertandingan adalah

pada asasnya baik atau buruk dalam menyokong proses pembelajaran, bagaimana pengajar

menggunakan ini strategi untuk meningkatkan pembelajaran pelajar menentukan nilai mereka

dalam menyediakan yang berpendidikan soonto- profesional (Ediger 1996). Yang seimbang

pendekatan yang menggabungkan kerjasama dan persaingan dalam memupuk pembelajaran pelajar

terbaik untuk memenuhi pelajar kerana mereka mampu untuk mencapai kejayaan akademik kedua-

duanya bersama-sama dengan orang lain dalam pasukan mereka dan secara individu dalam

pasukan (Ediger 1996). Oleh itu, dengan mengambil kerja kedua-dua persaingan dan kerjasama,

pengajar yang boleh meningkatkan peluang pembelajaran untuk pelajar yang mengikuti kerjaya

profesional. Pertandingan telah ditakrifkan sebagai "satu proses sosial yang berlaku apabila

ganjaran yang diberikan kepada orang ramai tentang asas bagaimana prestasi mereka berbanding

dengan persembahan lain yang melakukan tugas yang sama atau mengambil bahagian dalam acara

yang sama "(Coakley, 1994, ms 78). Setiap satu daripada tiga bentuk persaingan langsung, tidak

langsung, dan koperasi - memegang kedua-dua positif dan negatif komponen (Graham, 1976).

Kerjasama juga termasuk aspek-aspek yang berpotensi positif dan negatif. Kerjasama telah

ditakrifkan sebagai "satu proses sosial yang melaluinya prestasi dinilai dan diberi ganjaran dari segi

pencapaian kolektif sekumpulan orang yang bekerja bersama-sama untuk mencapai matlamat

tertentu "(Coakley, 1994, ms. 79).

Kedua-dua persaingan dan kerjasama yang berpotensi kesan prestasi pelajar. Sebagai contoh,

Triplett (1898) mendapati bahawa penunggang basikal melakukan tugas-tugas dengan lebih cepat

apabila berlumba-lumba dengan atau terhadap orang lain daripada apabila mereka berfungsi

sahaja, yang menunjukkan bahawa kesan persaingan di prestasi yang menggalakkan. Lam, Yim,

Undang-undang, & Cheung (2004) mendapati bahawa persaingan yang positif kesan ke atas

121
matlamat prestasi dan pembelajaran motivasi dalam bilik darjah. Dettmer (2004) menganjurkan

bahawa "pembelajaran oleh kehilangan "adalah satu proses yang berharga untuk pelajar-pelajar

menyediakan bagi profesion di mana bekerja di bawah tekanan perlu. Walau bagaimanapun,

Deutsch (1949) mencadangkan bahawa kerjasama merangkumi saling pergantungan positif,

persaingan mencerminkan saling bergantung negatif, dan mendapati bahawa pelajar-pelajar kolej

menyelesaikan lebih banyak masalah dalam persekitaran kerjasama daripada pelajar-pelajar yang

berdaya saing alam sekitar. Koperasi Pembelajaran Persekitaran Pembelajaran koperatif di kolej

adalah berdasarkan teori perkembangan kognitif, tingkah laku pembelajaran, dan saling bergantung

sosial (Morgan, 2003). Kognitif

Hua Cheng (2011) A Case Study of Cooperative Learning in Mathematics: Middle School
Course Design Journal of Mathematics Education © Education for All June 2011, Vol. 4,
No. 1, pp. 75-88, Xianyang Normal University, China

David Kaufman, Elliott Sutow, & Ken Dunn (1997) Three Approaches to
Cooperative Learning in Higher Education * Dalhousie University The Canadian
Journal of Higher Education La revue canadienne d’enseignement supérieur
Volume XXVII, Nos. 2, 3, 1997 pages 37–66 International Journal of Teaching and
Learning in Higher Education 2007, Volume 19, Number 1, 77-83
http://www.isetl.org/ijtlhe/ ISSN 1812-9129

Simon Attle Ashland University & Bob Baker George Mason University Cooperative
Learning in a Competitive Environment: Classroom Applications Educational Research
and Review Vol. 3 (1), pp. 033-037, January 2008 Available online at
http://www.academicjournals.org/ERR ISSN 1990-3839 © 2008 Academic Journals Full
Length Research Paper

Johnson & Johnson (1999),

David W. Johnson & Roger T. Johnson (1994). “Learning Together and Alone : Cooperative,
Competitive, and Individualistic Learning”. Edisi Keempat. Boston: Ally and Bacon.

David W. Johnson & Roger T. Johnson (1994). “Learning Together and Alone.” N. Jersy: Allyn and
Bacon.
122
Salmiah Binti Sidek (1997), Salmiah Sidek (1997). “Kemahiran Belajar Secara Kooperatif Bagi
Meningkatkan Prestasi Pelajar Dalam Mata Pelajaran Pengajian Am 1 (Kenegaraan Malaysia)”
{On-Line] Penemuan pada 29 Januari 2007 daripada World Wide Web
http://apps.emoe.gov.my/bppdp/penyelidikan/kt101.htm

Robert E. Slavin (1995) Slavin, R.E (1995). “Cooperative Learning Theory, Research and
Practice”. Edisi Kedua. Allyn & Bacon A Simon & Schuster Company

Johnson dan Johnson, 1994).

Karen (1991), Karen M. Robblee. (1991). “Cooperative Chemistry” The Science Teacher 58(1): 20-
23

Robert et al (1994)

123