YY HOC THUC HAN
DIEU TRI BEO PHI
Béo phi, duge xac dinh khi chi s6 than khdi (BMI)
Ign hon 80 kg/m*, 1a tinh trang tang khéi luong mo
toan than ma trong da sé trudng hgp la tang kich
thude cae té bao md, tuy rang sé higng té bao cing
66 thé gia tang, dac biét la tren bénh nhan khdi phat
béo phi tu khi con nhé. Vi da duge cng nhan I mot
yéu 16 nguy eo quan treng cia bénh tim mach, nén
viée diéu tri béo phi co thé gdp phan lam thay déi dién.
mao nguy co cla bénh mach vanh va nhiing bénh c6
lién quan dén béo phi nhu tiéu duéng typ 2, hoi chung
chuyéa héa, tang huyét ap.
Muc dich eda diéu tri béo phi la gidm khéi Iuong
mé toan than dé cai thién véc dang, hoat dong thé
ye, chat Ivong cude s6ng va suc khée. Nhiing liéu
phap hign c6 dé gidm can bang cach tao ra mot can
bang nang lugng 4m bao gém ché d6 an kiéng, hoat
dong thé Iyo, diéu tri thuéc, va phau thuat. Trong dé,
su thay 61 hanh vi dé tang cudng kha nang tuan tri
vGi ché dO n kiéng va hoat dong thé Ive 1A yéu t6 rat
quan trong trong tat ca cdc diéu tri nay
CHE 86 AN GIAM CAN
Yu t6 quyét dinh chit yéu cita ché d6 an gidm can
la ham lugng nang lugng. Mét ché do an oO nang
lugng cuc thp cung cap <800 kcalingay, ché do an
nang ludng thép thudng chda tu 800 dén 1500
kcalingay. cOn ché 49 An dudi muic c&n bang nang
lugng thifong cung cdp =1500 kcalingay. Ché 69 an
nang lugng thap lam giam ching 8% can nang sau 6
thang diéu tr, Két qua cla céc th nghiém lam sang
vé gidm c&n thuéng khéng phan anh chinh xac két
qua thyc té vi céc déi tuong tham gia nghién cuu
thuéng I nhing ngudi tinh nguyén. Ché dd an nang
lugng cue thap thudng lam gim khoang 15-20% can
nang trong véng 4 thang (Ryttig KR va os. 1997;
Wadden TA & Stunkard AJ, 1997; Wadden TA va cs,
1994); tuy vay két qua sau 1 nam khong khdc gi ché
6 An nang lugng th&p vi bénh nhan ding ché 46 an
nay co xu huéng tang cn lai nhigu han, mat khdc né
c6 thé gay ha kali-mau, mat nudéc.
Thanh phan duéng chat (chat dam, chat béo, chét
‘duéng-b6t) trong ché dd An khong anh hudng dén tée
46 gidm cn tri khi viée thay déi thanh phan thie an
dn dén gidm ham lugng nang tugng. Ché dd giém
cn duge khuyén nghi tai My cho ngudi béo phi & méi
tudn gidm 0,45-0,9 kg trong giai doan dau. Dé dat
duge muc nay, 6 thé ding ché do an chua 1000
kcalingay cho ngud! can nang ty 68-90 kg, 1200
kcalingay cho ngudi can nang tu 91-113 kg; 1500
kcalingay ddi v6i ngudi can nang 114-135 kg (Klein S
va cs, 2002). Ché dO an it chat béo 9 thé gidp tang
THO! SU Y HOC 01802/2006
cudng giam can, va dac biét hd ich tren mot s6
Agus nhdit din nhung khong nhét thiét cd higu qua
hon ché dO an c6 nang Iyong thap (Klem ML. va cs.
1997; Pirozzo 8. va cs, 2002).
S6 ligu tu cac nghién cuu ngdu nhién 6 déi chung
chung minh rang céc can thiép dinh dudng khéc nhau
66 thé lam gidm can trude mat. Nguoi thua can va béo
phi duge khuyén nghi nén ¢6 gang giém can bang
cach dung mot ché do an od mdc nang luong tap
hon nhu cdu ciia co thé khoang 500-1000 keal/ngay,
Ché dé an nay cén c6 cac dac diém: (1) chita cdc loal
rau, qua, hat khac nhau va cac ché pham sia It chat
béo ho&c khong cé chat béo, thit gia cam va thit nae;
(2) han ché ding cac thie an chua chat béo bao hda,
acid béo trans, va cholesterol; va (3) c6 thanh phan
duding chai theo m6t t118 hdp ly nhu trong bang 1 dudi
day. Bi quyét thanh céng 1a phai chon duoc mot ché
dO &n ma benh nhan c6 thé tuan thi Iau dai
Bang 1. Thanh phén dung chat trong chd do &n due
huydn aghi che nguéi tha cén hose béo phi Krauss RM, 2000;
Ncee, 2002)
Buang chét Mac khuyén ght
Ghat béo bio hoa 15 mg/ngay. Trong mét nghién cau ngu nhién
06 @3i chuing, sau 1 nam diéu tri sibutramin don thuan
lam gidm can duge ~5 kg, diéu tri sibutramin + thay
adi hanh vi lam giém duge ~10 kg, va diéu tri
sibutramin + thay déi hanh vi + an kiéng lam giam
duge ~15 kg (Apfelbaum M va cs. 1999).
Tac dung phy thudng gap nhat 1 khd miéng, tao
bén va mat ngi. Sibutramin lam tang nhip tim, thudng
thay trong nhiing tudn déu diéu tri, va lam tang huyét
p (liu 10 ho’e 15 mgingay lam tang 2-4 mmHg
THOI SU Y HOC 01802/2006trong huyét ép tam thu va tam trudng). Do vay, phai
theo doi kV khi phdi hgp sibutramin véi nhang thude
66 kha nang lam tang huyét ap. Khéng nén ding
‘thuéc nay trén bénh nhan tang huyét ap khéng kiém
sodt, suy tim i huyét, 06 tién su bénh mach vanh, dot
quy, loan nhip tim, hoe bénh nhan dang ding thuée
ic ché monoamin oxidase (MAO!) hoa thuéc tic ché
tai thu héi chon loc serotonin (SSRN).
Ontistat
Orlistat ngan chan’sy hap thu va tiéu ha chat béo
trong thuic &n bang cach gan vdi lipase rudt (Hadvary
P vacs, 1988). Liu 120 mg ding trong ba an phat
huy téc dung gain t6i da, tuc giam hép thu ~30% lvong
chat béo &n va0. Dudi 1% liéu orlisat duge hap thu
vao mau, do dé thudc khong anh hudng dén lipase
trong mau (Zhi J va cs. 1996). Ba s6 cae nghién cv
6 déi ching cho thay sau 1 nam ding orlistat (120
mg ngay 3 ln), bénh nhan gidm duge 8-10% can
nang ban d4u. Sau khi nging thudc, thudng co sy
tang cn td lai, nhung néu dung orlistat sau khi d&
dat duge sy gidm can bude dau v6i ché 66 an kiéng,
thi thudc ¢6 thé gidp duy tri két qua lau dai.
Tac dung phy thudng gap nhat la réi toan tieu héa,
xay ra 6 70-80% s6 bénh nhan, chi yéu fa trong 4
tudn du diéu tri, nhung néi chung f@ nhe va thoang
qua. Diing thudc lau dai cé thé lam gidm néng 46 cdc
vitamin A, D va E trong mau, do d6 can luu y bé sung
multivitamin uéng cach xa orlisatat cho bénh nhan.
Orlistat cing lam gidm hap thu cdc thuée ua lipid, do
vay nén uéng nhiing thudc nay it nhat la 2 gid trude
ho&e sau khi uéng orlistat. Orlistat khong anh hudng
én sy hap thu cae thudc 6 chi sé tri gu hep
(warfarin, digoxin, phenytoin) va mét s6 thudc chon
lec c6 kha mang dugc ding chung véi orlistat nhu
glyburide, thud vién ngua thai, furosemid, captopril,
nifedipin va atenolol (Guerciolini R. 1997)
. Y HOC THUG HANH
Phentermin
Phentermin l& mét dan chat cua B-phenethylamin
kich thich sy phéng thich norepineprin va dopamin &
du tn thn kinh. Day la thude gigm them an thudng
duge ké toa nhat tai MY (Stafford RS, Radley DC.
2008), 66 Ié vi ré tién hon sibutramin, tuy khéng duge
Co quan Quan ly Thuéc va Thue phém (FDA) céng
nhan dé sv dyng lau dai. Vi vay, thude nay it dude
nghién cdu dénh gid hon so véi sibutramin va orlistat.
Chi cd mét thi nghiém ngau nhién 6 d6i ching trong
36 thang vé tac dung cia phentermin trén can nang
(Munro JF va os. 1968) Trong nghién cuu nay, phy nd
béo phi gi duge khodng 13% can nang ban du khi
dung phentermin hang ngay lién tye 36 thang hodc
dung hang ngay cach mdi thang.
Tac dung phu thuéng gap nhat cla phentermin 1a.
khé miéng, mat ngl, va tao bon. Mac du t&t ca cae
thuée cuéng giao cém déu c6 thé lam ting huyét Ap
va tang nhip tim, nhung nhding téc dung phy nay it
gp trén bénh nhan dung phentermin vdi liéu di 48
gay glam can
Phéu thuat
Phau thuat chia béo phi (bariatric surgery) a diéu
tri hdu higu_nhat danh cho ngudi béo phi qué muc.
Chi dinh phau thuat hign nay da cé sy nhdt tri qua hdi
Aghi déng thuan nam 1991 cia Vién Y 18 Quéc gia
Hoa Ky Phau thuat béo phi dugc xem xét dung cho
bénh nhan cé BMI ty 35,0 dén 49,9 kg/m? cong véi
21 bién ching ngi khoa lién quan vdi béo phi nhu cao
huyét ap, tigu dudng typ 2, suy tim, ho&c ngung thd
khi ng, va benh nhan c6 BMI 240 kg/m’. Hién nay,
hang nam & My od hdn 100.000 truéng hyp duge
phu thuat chia béo phi, Cac thi thuat thung ding
6 diéu tri béo phi va higu qua cla ching duge tm
tt trong bang 3.
Bang 3. Céc phiu thuét cha béo phi thigng ding
Th teat cry % idm can 30% gid tooo
vi ban O6u’ ugg thia®
Dai nep da day Bai nep ob bong dugc dt quanh phn trén cla da day, chu vi 06 thé thay di 20:35 35-70
{gastric banding) bang cach bom hoi vao bong qua 18 md ra da.
Teo tinh thy nhd Tao mbt ti nh do DB cong ahd cia ds dy, a en nt hye qudn-9 by, Tal 2025 4030
da say nay thdng vi pn cn a ci 9 ay aba mg ke rOog 1,
(NO tat da day ‘Tao mt tdi nbd (-20 mL) & doan trén da day, ni thdng voi mbt doan dng tring 25-30 50-65
thao kidy Rowen
Cyn tas mt- Tao mot ti (200-500 mL) 8 oan rtm da dy va cbt ogang ut non cach van nb 3540 7080
ty + chuyén ta ‘mann trang 250 cm; doan xa cla nupt duge nb vii ti da day va dogn gn dupe
‘trang. néi v6i h6i trang cdch van néi-manh trang 50 cm (sy tity nda va hd thu chat
ba chi xay ra 8 doan 60 em nay).
rong chuyén la mat-tyy kbm chuyBn td trdng, eft bd Khodng 60% BB cong ida da
dy, edt ngang té trang. Doan gn cia tS trang edge ni tén-t8n vél rust non
‘eden van himanh tring 250 em; dagn xa (nnn mal-iy) duge ni voi Bi rng
‘eéeh van hi mnanh trang 100 om.
“Kei qua sau 2 n8m theo di, theo Klein S, Wadden T, Sugerman HJ. AGA technical review on obesity. Gastroenterology. 2002; 123: 882-932
THO! SU ¥ HOC 01802/2006
23