DİCLE ÜNİVERSİTESİ 1/4

MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 17.06. 05
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TOPLAM
PUAN
S.1 Aşağıda MKS birim sisteminde verilen bağıntının homojen olması için α katsayısının boyutu ne olmalıdır?
P0 = α [P + ½ ρ V2 + ρ g z] Burada P0 ve P basınç; ρ, birim hacmin kütlesi; V, hız; g, yerçekimi ivmesi ve
z geometrik yüksekliktir.

C.1. α katsayısı dışında eşitliğin diğer terimleri üç temel boyut cinsinden yazılırsa;
[K L-2] = α {[K L-2] + [K T2L-4] [L2T-2] + [K T2L-4] [L T-2] [L]} elde edilir. Gerekli çarpımlar ve
sadeleştirmeler yapıldığında eşitliği sağ tarafı ile sol tarafının aynı boyutta olduğu görülür. Bu durumda
denklem homojendir ve homojen kalması için de α’nın boyutsuz olması gerekir.

S.2 Newtoniyen olmayan akışkan, akım çizgisi, türbülanslı akım, potansiyel akım,Reynolds sayısı terimleri kısaca
tanımlayınız.
C.2.Newtoniyen olmayan akışkan: Newton’nun elemanter sürtünme kanununa uymayan akışkanlara
“Newtoniyen olmayan akışkan” denir.
Akım çizgisi: Hız vektörlerine teğet olarak çizilen eğriye “akım çizgisi” denir.
Türbülanslı akım: Kesit içerisinde üç boyutlu hızın söz konusu olduğu akımlara “türbülanslı akım” denir.
Potansiyel akım: Herhangi bir çevrintinin olmadığı kabul edilen akımlara “potansiyel akım” denir.
Reynolds sayısı: Bir akımın laminer mi veya türbülanslı mı olduğunu gösteren boyutsuz bir sayıdır..

S.3 Aşağıdaki boru-hazne sistemlerinde A ve B borularında üniform akım olduğuna göre hangisinde akım hızı daha
yüksektir? Neden?
10 m 10 m
9.7 m 9.7 m
R.E.Ç. R.E.Ç.
R.P.Ç.
R.P.Ç.

A B

C.3. B borusunda akım hızı daha yüksektir. Çünkü R.P.Çizgisi, R.E.Çizgisinden V2/2g kadar aşağıdadır.
R.E.Ç. ile R.P.Ç. arasındaki kot farkı B borusunda, A borusuna göre daha çoktur.

S.4. Akım alanına akım hızı doğrultusunda yerleştirilen düz bir plağın üzerinden A akışkanı iki kez akıtılmaktadır.
Şekilde I ve II akımları için x mesafesindeki sınır tabakası eğrileri ve kalınlıkları verilmiştir. Hangi akımın üniform
hızı daha yüksektir? Neden?
I C.4. Bilindiği üzere sınır tabakası kalınlığı akışkanın
viskozitesi, akım yönündeki x mesafesi ve akımın
üniform olan kısmındaki akım hızının bir fonksiyonudur.
II Yani,
x
(x) = 5 ‘tir.
U
A
Her iki akımda da aynı akışkan akıtıldığına göre viskozite
B sabittir. Sınır tabakası kalınlığı da her iki akımda da aynı
x mesafesinden ölçüldüğüne göre II akımının ünifrom
x hızı daha yüksektir.
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 2/4
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 17.06. 05
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
S.5 Aşağıda içlerinde aynı akışkan bulunan ve enine genişlikleri aynı olan A, B, C ve D tanklarında akışkan
seviyesi başta sabit olup vanalar açıldıktan sonra zamana bağlı olarak değişmektedir (tanklara akışkan ilave
edilmemektedir). Diplerindeki delikten meydana gelen akım nedeniyle tankların akım yönünün tersine alacağı
toplam mesafeyi (LA, LB, LC ve LD) büyükten küçüğe doğru sıralayın.
A B C D

h D h D h D h D
Karşılaştırma düzlemi

2m 5m 3m 1m

C.5. İmpuls-momentum denklemi gereği F = ρ Q V ve süreklilik denklemi gereği Q = A V dir. Bu durumda, F

= ρ A V2 olacaktır. Tüm tanklarda aynı akışkan bulunduğuna ve deşarj borusunun kesiti hepsinde aynı
olduğuna göre akım süresi en fazla olan tank (akışkan hacmi en fazla olan tank) en uzun mesafeyi alacaktır.
Bu durumda; LB > LC > LA > LD olacaktır.

S.6 İki boyutlu bir akımda, akımın iki kesiti üzerinde seçilen iki nokta arsında hangi durumda Bernoulli denklemi
geçerli olur?
C.6. İki boyutlu akımlarda Bernoulli denklemi sadece bir akım çizgisi üzerinde bulunan iki nokta arasında
geçerlidir. Eğer seçilen iki nokta aynı akım çizgisi üzerinde ise Bernoulli denklemi geçerli olur.

S.7. Şekildeki hazne-boru sisteminde gerçek akışkan vardır. Buna göre akımın yönünü tespit edin.
R.E.Ç.
10 m 10 m

C.7. Balonu hareket ettiren kuvvet ρQV kuvvetidir. Süreklilik denklemi gereği bu kuvvet ρAV2 olacaktır.
Aynı büyüklükte ve eşit miktarda balonlar şişirildiğine göre basınçlar birbirine eşittir. Bu durumda her iki
balonda gazın çıkış hızı aynı olur. O halde çıkış ağzı büyük olan daha büyük bir debi ile deşarj olacağı için
daha büyük bir kuvvetle hareket edecektir. Büyük kuvvet, çıkış ağzı geniş olan balonu daha ani hareket
ettirecektir.

S.8. Aşağıda verilen hazne-kapak sistemlerinde 1 m genişlik için kapaklara gelen düşey kuvvetleri
şematik olarak şekil üzerinde gösterin.
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 3/4
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 17.06. 05
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
Ç.8. Koyu mavi oklar ile taranan alan suyun ağırlığı olup yönü aşağı doğrudur, açık mavi oklarla taranan
alan hidrostatik basınç olup yönü yukarı doğrudur. Her üç şekilde de açık ve koyu mavi alanların farkı
kaldırma kuvvetini göstermektedir. Kaldırma kuvveti, 1 ve 2. şekillerde taralı alanlara karşılık
gelmektedir.

S.9 Aşağıda verilen çift kanatlı kepçeye etki eden kuvvet ile kepçenin hızının (u) çarpımı birim zamanda
jetten türbine transfer edilen enerjiyi yani gücü verir. Yani güç = N = 2ρQ(V – u)u’dir. Buna göre
maksimum güç (Nmax) keçe hızını (u), jetin akım hızına (V) bağlı olarak bulunuz. Nmax = 10 t.m/s, Q = 5
m3/s ve ρ = 0.1019 t.s2/m4 olduğuna göre akımın ve kepçenin hızını bulunuz.

C.9. Gücü (N) maksimum yapan kepçe hızı (u), gücün kepçe hızına
bağlı değişiminin sıfır olduğu kepçe hızıdır. Yani gücü veren
bağıntının u’ya göre türevini alıp sıfıra eşitlersek
dN
= 0 = 2 ρ Q (V – 2 u), V = 2u olacaktır. Buradan u = V/2 olur.
du
Denklemde u yerine V/2 yazılıp verilen değeler de denklemde yerine
konursa V = 6.26 m/s ve u = 3.13 m/s olarak bulunur.

S.10. Aşağıda verilen hazne-kapak sisteminin yüklenme diyagramını çizin ve 1 m genişlik için üçgen
kesitli kapağa gelen yatay ve düşey kuvvetlerin bileşkelerini ve yönlerini bulunuz (kapağın kalınlığı ve
ağırlığı ihmal edilecektir).

12 m

1m

45o 45o

2m
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 4/4
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 17.06. 05
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
Yatay kuvvetler ve bileşkeleri
Ç.10.
12   13 
Fx1 = 1  1 = 12.5 t (Sağa doğru)
2
1 1
Fx1 =  1 = 0.5 t (Sola doğru)
12 m 2
 Fx = 12.5 – 0.5 = 12 t

Kapak yüksekliğini 4 m alanlar için

1m 12   16 
Fx1 = 4 = 56 t (Sağa doğru)
2
45o 45o 4 4
Fx1 =  1 = 8 t (Sola doğru)
2
2m
 Fx = 56 – 8 = 48 t.

Düşey kuvvetler ve bileşkeleri

12  13 11
Fy1 = 1  1   = 12.5 t, Fy2 =   1 = 0.5 t,  Fy = 12.5 + 0.5 = 13 t.
2 2
12  16 44
Fy1 =   4  1 = 56 t, Fy2 = 1   = 8 t,  Fy = 56 + 8 = 64 t.
2 2

S.11. Aşağıda verilen hazne-boru sisteminde ideal akışkan vardır. Borudaki debi 0.475 m 3/s olduğuna göre A ve B
noktalarındaki hızları ve kesiti hesaplayın.

R.E.Ç.
0.0046 m

R.P.Ç. 0.046 m.

10 m 10 m

B
A

Ç.11.
2 2
V1 V
a) = 0.0046  V1 = 0.3 m/s, 2 = 0.0046 + 0,046  V2  1 m/s
2g 2g
b) Q = 0.475 = V1 A1 = V2 A2  A1 = 1.58 m2, A2 = 0.475 m2