ΑΠΟΨΕΙΣ | ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.

Εθν.Μακαρίου & Φαληρέως 2

kathimerini.gr/986553/opinion/epikairothta/politikh/kalo-f8inopwro

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ

Καλό φθινόπωρο
ΠΟΛΙΤΙΚΗ 25.09.2018 : 21:15

Αν δεν χασμουριέται, τότε ίσως να σκέπτεται. Μπορεί και τα δύο μαζί...

ΕΤΙΚΕΤΕΣ: ΦAΛHPEYΣ

Να πιάσω ξανά το νήμα από εκεί που το άφησα πριν από τρεις μήνες είναι αδύνατο, είναι
αφύσικο, είναι και γαϊδουρινό. Κατ’ αρχάς, ποιo νήμα; Στους τρεις μήνες που έλειψα, ο
οργανισμός μου αποτοξινώθηκε αναγκαστικά από τις μπριζόλες Black Angus των 800
γραμμαρίων, από τα μισόλιτρα παγωτού σοκολάτας, τα μισόκιλα φιστίκι Αιγίνης, τους 12-
15 καφέδες κ.λπ. Κυρίως, όμως, αποτοξινώθηκε από την ενημέρωση και την επικαιρότητα·
διότι το έντερο, όπως έμαθα με τον σκληρό τρόπο, είναι ένα όργανο πολύ ενεργοβόρο και
μάλλον ευαίσθητο στο ψυχολογικό στρες. Επομένως, η καλή ανάρρωση επέβαλε την
πλήρη αποκοπή μου από το αντικείμενο της δουλειάς μου. Τι ευτυχία!

Αφύσικο θα ήταν, έλεγα παραπάνω, διότι δεν γίνεται να εξαφανίζεσαι ένα τρίμηνο και να
εμφανίζεσαι σαν να μη συνέβη τίποτε. Πολύ περισσότερο θα ήταν γαϊδουρινό, απέναντι
στο συγκινητικό ενδιαφέρον των τρίτων για την περίπτωσή μου. Ομολογουμένως, δεν
1/3
περίμενα ότι θα είχα τόσους φίλους· τους ευχαριστώ. Σημειωτέον ότι η γαϊδουριά συχνά
πηγάζει από τη βαθιά πεποίθηση του ατόμου στην ηθική ανωτερότητά του έναντι όλων των
άλλων. Από εκεί, λ.χ., αντλεί ο γάιδαρος την αυτοπεποίθηση, ώστε να ξεγράψει τους
συνταξιούχους των εβδομήντα και άνω, επειδή ούτως ή άλλως δεν τους μένει πολύ να
ζήσουν. Τέλος πάντων, με όλα αυτά εξηγώ γιατί κρίνω επιβεβλημένη μια προσωπική
εξήγηση προς τους αναγνώστες, προτού ξαναπιάσω το νήμα της άθλιας καθημερινότητας.

Το όνομα της πάθησης του εντέρου που με ταλαιπώρησε είναι τόσο κακόηχο, ώστε θεωρώ
απαραίτητο να το παραλείψω. Αντιμετωπίστηκε επιτυχώς με carpet bombing χημικού
πολέμου (αντιβίωση) και ειδική διατροφή – η εσχάτη ηθική ταπείνωση του ανθρώπου. Το
πώς ακόμη δεν το έχω καταλάβει, πάντως το πρώτο επεισόδιο με οδήγησε στο Αρεταίειο,
το αρχαιότερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της χώρας. Τηρουμένων των αναλογιών, ήταν
σαν να πηγαίνεις ξανά στον στρατό: ο φόβος του αγνώστου μέσα σε ένα περιβάλλον
μιζέριας. Οσο έμεινα εκεί, όμως, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ότι η αξιοπρέπεια στην
καθημερινή λειτουργία του νοσοκομείου, που αντιστάθμιζε τη μιζέρια των εγκαταστάσεων,
οφείλεται στις προσπάθειες που καταβάλλει αφειδώς το νοσηλευτικό προσωπικό του
νοσοκομείου.

Το Αρεταίειο διαθέτει μια γραφικότητα, νομίζω μοναδική. Είναι ένας σχετικά κρυφός
προορισμός θρησκευτικού τουρισμού. Δύο πόρτες παρακάτω από τη δικιά μου, το δωμάτιο
έχει μετατραπεί σε άτυπο παρεκκλήσιο: ηλεκτρικά καντήλια αναμμένα, εικόνες, ενίοτε και
μια υποψία από λιβάνι στον αέρα. Η πόρτα του είναι μονίμως ανοικτή και σε μια μεγάλη
επιγραφή διαβάζουμε: «Στο δωμάτιο τούτο εκοιμήθη οσιακώς το βράδυ της Κυριακής 8
Νοεμβρίου 1920 ο εν Αιγίνη Αγιος Νεκτάριος μητροπολίτης Πενταπόλεως ο θαυματουργός.
Εδώ έγινε και το πρώτο θαύμα σε νοσηλευόμενο ασθενή». Το πρώτο θαύμα; Δηλαδή
μπορεί να έγινε και δεύτερο και τρίτο ή περισσότερα στο δωμάτιο όπου ετελεύτησε ο
θαυματουργός! Ισως γι’ αυτό να το έκλεισαν οι γιατροί, ώστε να μετατραπεί σε
προσκύνημα. Αν κάθε νοσηλευόμενος που έμπαινε εκεί γιατρευόταν ως εκ θαύματος, θα
ήταν αθέμιτος ανταγωνισμός για τους γιατρούς. Θα ήταν, τολμώ να πω, το τέλος της
Ιατρικής...

Πάνω στους δύο μήνες από το πρώτο, είχα και δεύτερο επεισόδιο. Αυτή τη φορά, δεν είχα
διάθεση για περιπέτειες. Οσο καλά και αν πέρασες στον στρατό, μία φορά φτάνει. Μετά το
πρώτο επεισόδιο «είχα γίνει αρκετά ρεαλιστής ώστε να ’μαι τελεσίδικα άνανδρος», λέει ο
ήρωας του Σελίν. Τα μάζεψα λοιπόν και πήγα στο «Μητέρα», όπου βρήκα την υγειά μου.
Το ενδιαφέρον που μπορείς να παρατηρήσεις στον εαυτό σου, όταν μπλέξεις με σοβαρό
θέμα υγείας, είναι η εντυπωσιακή αποτυχία της φαντασίας σου. Δεν φανταζόμουν ποτέ,
λ.χ., ότι, ύστερα από ένα μήνα στο κρεβάτι με μια φλεγμονή στα έντερα, δεν θα είχα
δύναμη να περπατήσω είκοσι μέτρα. Ηλιθίως, φανταζόμουν πάντα τον εαυτό μου να
σηκώνεται και να περπατά κανονικά όπως πριν, με «βήμα υψίσυχνον» όπως ορίζει ο
Εμπειρίκος. Την αποτυχία αυτή διαπίστωσε και ο Σελίν στον πόλεμο: «Είναι λίγο να
πεθαίνεις άμα δεν έχεις φαντασία, άμα όμως έχεις είναι πάρα πολύ», γράφει στο «Ταξίδι
στην άκρη της νύχτας» (στη βραβευμένη μετάφραση της Σεσίλ Ιγγλέση-Μαργέλλου).
Αναλόγως και όταν πονάς ή δεν έχεις δυνάμεις.

Θα καταλάβατε, όμως, ότι δεν ήταν όλα μαύρα το διάστημα που έλειψα – κάθε άλλο
μάλιστα. Επιασα καινούργιες φιλίες! Για τον Σελίν, το καταλάβατε από τις αναφορές· για τον

2/3
Γουόλτερ Σκοτ, θα σας πω άλλη φορά. Κυρίως όμως γνωρίστηκα με τον στρατηγό Ντε
Γκωλ, του οποίου τον βίο είχα την ευκαιρία να μελετήσω στην έξοχη, νέα βιογραφία του
στρατηγού από τον καθηγητή Ιστορίας Τζούλιαν Τζάκσον, με τίτλο «A certain idea of
France». (Το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όποιον δεν τρομάζει από τον όγκο των 800
σελίδων.) Είναι συναρπαστική η ιστορία του πώς σώθηκε η Γαλλία από τον εξευτελισμό
του ηττημένου και πώς στυλώθηκε η δημοκρατία της χάρη σε έναν άνθρωπο μοναρχικών
πεποιθήσεων, αυταρχικό από ιδιοσυγκρασία, με συνείδηση του ancien regime, αλλά με ένα
δημοκρατικό υπερεγώ, χάρη στο οποίο κατάφερνε να ελέγχει τις ροπές της
προσωπικότητάς του. Είναι σωστό, λοιπόν, να κλείσω το κείμενο της επανασύνδεσης με
ένα δείγμα του χιούμορ του στρατηγού. Πριν από τη δεύτερη εκλογή του στην προεδρία της
Γαλλικής Δημοκρατίας, ήταν ήδη 75 ετών, ρωτήθηκε από ένα δημοσιογράφο για την
κατάσταση της υγείας του. «Είμαι πολύ καλά», απάντησε, «να ξέρετε όμως ότι στο τέλος
θα τα καταφέρω να πεθάνω κάποια μέρα».

Έντυπη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

3/3