You are on page 1of 24

Enska

Orðasafn 2008

Stefán Helgi Valsson safnaði


Efnisinnihald

Efnisinnihald............................................................................................................. 1
Víkingatímabilið (789- ca. 1300) ......................................................................... 2
Landnám, Íslenska þjóðveldið, þingsamkoma á þingvöllum ........ 3
Ísland undir erlendri stjórn - stjórnmálaflokkar ...................... 3
Trú & kirkja.............................................................................................................. 5
Lífið fyrr á öldum ................................................................................................. 5
Einokunartímabilið (1602-1787) ......................................................................... 6
Flekakenningin ....................................................................................................... 6
Eldfjöll......................................................................................................................... 7
Eldvirkni og hraunmyndanir ...................................................................... 7
Jarðhiti og nýting ................................................................................................. 8
Steingerfingar......................................................................................................... 9
Jöklar og Ís................................................................................................................ 9
Villt spenndýr á Íslandi ................................................................................... 10
Hvalir og hvalveiðar........................................................................................ 10
Lax ................................................................................................................................. 11
Fuglar og fuglabjörg ...................................................................................... 11
Íslensku húsdýrin ................................................................................................ 12
Hestur 12
Hestalitir 13
Sheep 13
Húsdýr ýmislegt .................................................................................................... 13
Gróður og plöntur .......................................................................................... 14
Landgræðsla ......................................................................................................... 14
Skógrækt ................................................................................................................. 14
Umhverfisvernd.................................................................................................... 15
Umhverfismál.......................................................................................................... 15
Atvinnulíf ................................................................................................................. 15
Fiskitegundir, skeljar, krabbar og samsett orð 15
Sjávarútvegur 16
Landbúnaður 18
Iðnaður 18
Ferðaþjónusta 19
Orkumál 19
Þjóðfélagið............................................................................................................... 19
Listir ............................................................................................................................. 20
Veðurfar................................................................................................................... 20
Fornbókmenntir og Íslensku handritin .............................................. 21
Skólar ........................................................................................................................ 21
Að segja sögu .......................................................................................................... 22
Nokkrar góðar vefsíður ............................................................................. 23

1
Víkingatímabilið (789 til u.þ.b. 1300)

athafna sig á sjó - manoeuvre on the sea Í víking - someone who plunders
ásatrú – pagan belief írskur skinnbátur - currach or curragh
Ásatrúarfélagið – Asa fait society jarl - Earl (of Orkney)
áttaviti - compass járn (rauð-, bog iron
áveðurs - leeward side kaleikur - chalice
-bólstadr (Isbister), eastern farm kaupmaður – merchant, trader
bólusótt - plague kaþólskur kross - Crucifix
brynja - chainmail coat kirkjuhöfuðból - ecclesiastical centre
brýni - whetstone knörr – knarr (stærri gerð víkingaskipa
-by, farmstead notuð til flutninga, sjá langskip)
dauðadómur – capital punishment, death konungdæmi - Monarchy
sentence. Líkamleg refsing s.s. húðstrýking konungsætt – king’s dynasty
– corporal punishment kristni - Christianity
erfðaákvæði - customary inheritance landkönnuður - explorer
Ermasund - English Channel Landnámabók - The Book of Settlements
-ey, island landþrengsli - land shortage
eyðilegging - destruction langskip – long-ship (minni gerð
fara í víking - Viking raids víkingaskipa notuð til hernaðar, sjá knörr)
farsótt - epidemic leiguliði (í hernaði) - mercenary
fámennisstjórn - oligarchy (Alþingi) Markland - woodland (Labrador)
fjöldagröf - mass burial ground manntal - census
fjörður - fjord miðaldir - medieval
-ford, fjord munkaklaustur - Monastery
fornleifauppgröftur - excavation munkur - monk
frumbyggi - native næla - brooch
Grímur Kamban, Norwegian - first settler in ofbeldi - violence
the Faeroes (825) Ragnarök - final cataclysm of the world
handritaskinn (kálfskinn) - vellum ræna og ruppla – pillage / plunder
Hávamál - the sayings of the High One, sáttargerðamaður - intermediary
ethical teachings attributed to Odin segl - sail
heiðingi – pagan, heathen siglingafræðingur - navigator
heiðni - paganism siglingatæki - navigational equipment
heimamundur - bride-price siglingatækni - navigational skills
Heimskringla - the epic history of the kings sigur - victory, conquer
of Norway sjófært skip – sea worthy ship
Helluland - Slab Land (Baffin Island) skáld - skalds, court poets
hertogadæmi - duchy (of Normandy) skandinavískur - Scandinavian, someone
hirð - king’s retinue from Norway, Sweden and Denmark
-holm, islet (sometimes Iceland and Faeroe Islands)
Hús sem voru hálf grafin í jörðu - sunken- Skotland - a kingdom established in 973 due
floored hut/house/building to Viking influence
Höfðingi - chieftain skurðgoð - wooden icon
iðnaðarmaður - craftsman skreyting - ornament

2
smælingi, almúgamaður - peasant Írskir einsetumenn - Irish hermits
spjótsoddur - spearhead Íslendingabók - Book of Icelanders
stríðsmaður - warrior Íslenska þjóðveldið – the Icelandic
sverð (víkinga) - double-edged longsword Commonwealth
sverðhandfang - hilt konungsdæmi - kingdom
sverðslíður - scabbard konungur - king
sæfari - seafarer landnám - settlement
tap - defeat landnámsöld - Age of the Settlement
-thorpe, outlying farm lögbók - law book, Grágás 1117.
-thveit (Brackenthwaite), bracken clearing löggjafavald - legislative power
-tun (Grimston), village lögsögumaður - Law Speaker, legislator
útlegð - exile lýðveldi - republic
valdabarátta - power struggle munnleg varðveisla laganna - oral
valkyrjur - Valkyries, female demigods preservation of the law
veðurhani á skipsmastri - weather vane nýlenda - colony
verslunarferð - trade voyage öndvegissúlur - high-seat pillars
Vinland - Wine Land (Nova Scotia) Papar - ‘fathers’ so called by the Vikings
virki - fortress ráðgefandi vald - advisory authority
víkingagröf - Viking burial mound (power)
víkingaöld - Viking Age refsingar - punishment
víkingur – Viking réttdræpur - lawful execution
Pólstjarnan – Polar Star ríki - state
Goði – chieftain, principal, parliamentarian rómantíska stefnan - romantic-movement,
vörn - defence romanticism
-wick, bay (Reykjavík) sekt – (pay) repair
ævintýraþrá - sense of adventure sjálfstæði - independence, autonomy
sjálfstæðisbarátta - drive (fight) for
independence
skinnbátur (írskur) - currach
Landnám, Íslenska þjóðveldið, skógargangur - outlaw
þingsamkoma á þingvöllum söguöld - The Saga Age (930-1030)
stjórnarskrá - constitution
brottvísun úr landi - exile þjóðþing - national assembly, parliament
búð (á Þingvöllum) - booth, camp Þjóðveldi - The Icelandic Commonwealth
dauðadómur - death sentence, corporal (930-1262)
punishment
dómsstig - court level
dómstóll - court of law Ísland undir erlendri stjórn -
dómsvald - judicial power stjórnmálaflokkar
dómur - sentence
foringi - leader Alþingi - Parliament
forseti - president atkvæðisgreiðsla - voting / ballot
framkvæmdavald - executive power efri deild - upper house
goði - principal, parliamentarian, chieftain flokkur - party
Grágás - Grey Goose law book (1117) - Alþýðubandalag - People’s
hæstiréttur - high court, supreme court, Alliance
court of appeal

3
- Alþýðuflokkur - Social neðri deild - lower house
Democratic Party neitunarvald - veto
- Borgaraflokkur - Citizen’s Party nýlenda - colony
- Framsóknarflokkur - Progressive pólitískur leiðtogi - political leader
Party ráðherra - Minister (Cabinet Minister)
- Frjálslyndir hægri - Liberal - forsætisráðherra - Prime Minister
Conservatives - dóms og kirkjumála - Minister of
- Kvennalisti - Women’s Alliance justice and Ecclesiastical Affairs
- Sjálfstæðisflokkur - - fjármála - Minister of Finance
Independence Party - menntamála - Minister of
- Samfylkingin – Alliance Education
- Vinstri grænir – Left-Green - sjávarútvegs - Minister of
Movement Fisheries
forseti - President - umhverfis - Minister for the
forseti hæstaréttar - President of the High Environment
Court (Supreme Court) - utanríkis - Minister of Foreign
frambjóðandi - candidate Affairs
frelsi - freedom - félagsmála – Minister of Social
frumvarp - parliamentary bill Affairs
Hagstofa Íslands – Statistics Iceland
handhafi forsetavalds - President’s Deputy ráðherrar í ríkistjórn – Cabinet Ministers /
Heimastjórnin (1904-1918) – Home rule Members of the Cabinet
heimsstyrjöldin, síðari - Second World War ríkisstjóri - Governor General
(WWII) ríkisstjórn - government / cabinet
heimstyrjöldin, fyrri - First World War rómantíska stefnan - romantic movement
(WWI) sambandsstjórn við Danmörku 1918-1944
hervernd - military protection – union treaty
hreppur - rural district, parish sameiningartákn - symbol of unity
iðnfyrirtæki - industry, manufacturing samsteypustjórn - coalition government
enterprises sjálfsstjórn (1918) - sovereignty
Innréttingarnar - the Industrial Experiment sjálfstæði - independence
(1751) sjálfstæðisbarátta - the drive (struggle,
kaupstaður - town fight) for independence
kjördæmi - constituency sjálfstæðishetja - Jón Sigurðsson, leader of
kjörgengur - eligible to vote the drive for Independence
konungdæmi - kingdom skjaldarmerki - coat of arms
kosningaréttur - eligibility, the right to - landvættir - land wights /
vote, voting rights guardian spirits
kostningaþátttaka - turnout / participation - gammur – vulture (griffon)
landfógeti - sheriff (Skúli Magnússon, - griðungur - bull
father of Reykjavík) - dreki - dragon
lýðræði - democracy - risi - giant
lýðveldi - republic (á Íslandi er Social
Democratic Republic) stjórnarskrá - constitution (1874, Danish
mannréttindi - human rights king Christian the 9th lét okkur hana í té)
málstofa - chamber stjórnmálaflokkur - political party
meiri, minnihluti - majority, minority sýsla - administrative district, region, county

4
tillaga - motion / proposal kristniboðar - Christian missionaries
þingbundin stjórn - constitutional kross - cross en annars crucifix í Kaþólsku
government krossfesting - crucifixion
þingmaður - Member of the Parliament ljósakróna - chandelier
þingsályktun - parliamentary resolution menntasetur - seat of learning
þjóðaratkvæðagreiðsla - (national) mósaíklistaverk - mosaic
referendum obláta - paten
þorp - village passíusálmar - passion-hymns, passion-
þorp, sjávar - seaside village psalms
utanþingstjórn - Cabinet composed of non- pína Krists á krossinum - Jesus’ suffering
members of Parliament on the cross
vantraust - vote of no confidence postuli – apostle (12 apostles)
verðbólga – inflation predikunarstóll - pulpit
þjóðfáni Íslands – Icelandic national flag prestshempa - cloak
(June 17, 1944) príorína -
Þjóðfundurinn (1951) – The National sálmaskáld - writer of hymns
Convention of 1951 siðaskipti - reformation
skírnarfontur - baptismal font
sóknarkirkja - parish church
Trú & kirkja steindir gluggar - stained-glass windows
steinlíkista, biskupsins á Skálhoti 1211 -
abbadís – abbess sarcophagus
ábóti - abbot tíund - tithe (10% income tax 1097, changed
Ásatrúarfélagið – Asa faith society to 1% property tax to even the income for
altaristafla - altar piece the church, even during bad farming years)
altaristafla með þremur vængjum - vígslubiskup – suffragan
triptych vígð kirkja – consecrated church
altaristafla með vængjum - two side panels víðgður prestur – ordained priest
bagall – crozier
biskup – bishop
biskup, vígslubiskup eða aðstoðarbiskup - Lífið fyrr á öldum
suffragan
biskupsdæmi - episcopal see askur – (traditional) wooden eating bowl
biskupsstóll - bishopric (Hólar og Skálholt) baðstofa - living room and bedroom in an
djákni - deacon Icelandic farmhouse
dýrðlingur - saint beintöflur - chess pieces made of bone
gips - plaster, used at Holar in the altar piece burstabær - gabled farmhouse
kaleikur - chalice faldur - headdress
kapella - chapel fjalir - slats
kirkja - church fornleifafundur - archaeological remains
kirkja þar sem biskup situr - cathedral hekla – crochet (sagnorð)
kirkjujörð – church farm holhýsi - dugout
kirkjuklukka - church bell hólkur - cylinder
kléberg - soapstone kemba (ull) - comb, tease, card
klukknahlið - lychgate kistill – (wooden) chest
konungsjörð – king’s land kuml - pagan grave
kór - choir langskáli - longhouse

5
lýsislampi - oil lamp Flekakenningin
peysuföt - Sunday clothes
rokkur - spinning wheel 1. gliðnun - divergent plate boundary
rúmfjöl - bed board (margin)
skautbúningur - Icelandic festival costume 2. plötumót - convergent plate boundary
for women (margin)
skotthúfa - cap with teasel 3. sniðgeng plötumót - transform plate
skúfur - tassel boundary (margin)
spinna (ull) - spin aldursgreining - dating
tafl - chess Atlantshaf - Atlantic Ocean
þjóðbúningur - national costume Atlantshafshryggur - Mid-Atlantic Ridge
timburþiljur - timber partitions, panelling berg – rock
torfbær - turf farm berghlaup - rockfall
torfhleðsla - turf laying bergmylsna – grinded rock, grounded rock
torfhleðsla með streng – herring fish bone djúpberg – plutonic rock
pattern djúpsjávarrenna - deep-sea trench
tunnustafur – et. stave, fl. staves eldvirkni – volcanic activity
upphlutur - every-day dress eyjabogi – archipelago (Vestm. eyar?)
útsaumur - embroidery fellingafjöll – fold mountains
vefstaður - upright loom flekakenningin - plate tectonics theory
vefstóll - loom (British scientists, 1965)
gjá (Þingvellir) - ravine, rift, canyon, fissure
heitur reitur - hot spot
Einokunartímabilið (1602-1787) iðustraumar - convection currents (in the
mantle)
arðrán - exploitation jarðskjálfti – earthquake
einokunartímabilið - the Danish trade jarðskorpa – Earth’s crust
monopoly (1602-1787) jarðskorpufleki – tectonic plate
keramík - ceramic, pottery landgrunn – Iceland’s land shelf
maðkað - infested with maggots landrek – continental drift
maðkur - maggots landrekskenningin - continental drift theory
morkinn - rotten (Alfred Wegener, 1915)
saltfiskur - salt fish kvika - magma
silfur - silver kvikuhólf – magma chamber
skrautmunir - ornaments kvikustrókur – mantle plume
skreið - dried fish misgengi - fault
selstöðuverslun - mótun - formation
tóbakspungur - snuff box möttull – mantle
úldið - foul möttulstrókur – mantle plume that causes
ullarafurðir - woolen products convection currents that push continents
ullarvettlingar - woolen mittens apart
ullarvörur - woollens rekbelti – (continental) drift zone
verslunarhverfi - trading area, trade rekhryggur –
precinct sig - subsidence
verslunarstaður - trading post sigdæld / sigdalur - normal fault, graben,
vöruskipti - barter rift valley, pull-apart basin
skorpuflekar – crust plates

6
uppstreymi – up well eldgos – volcanic eruption
úthafshryggur – ocean ridge eldgosabelti – volcanic zone
þverbrotabelti - transcurrent fault eldstöð – volcano, place of volcanic activity
eldstöðvakerfi – volcanic system
eldfjallaaska – volcanic ash
Eldfjöll eldhryggur – volcanic ridge
eldkeila – volcanic cone (Keilir)
askja - caldera (Askja) eldtunga - flame
dyngja - shield volcano (Skjaldbreið) eldvarp – small crater?
eldborg – ring-walled crater eldvirkni – volcanism, volcanic activity
eldfjall – volcano geislakolsaðferð - C14 (carbon) dating
eldhryggur – stratified volcanic ridge (d. gerð eldfjalls - type of volcano
Hekla) gerfigígur – pseudo crater (pseudo comes
eldkeila – stratovolcano (d. Snæfellsjökull) from Greek and means ´false or fake´)
fallgígur – collapsed crater, implosion crater gígaröð – crater series
e.i., the opposite of an explosion crater gígur - crater
klepra- og gjallgígur – splatter- and scoria gjall - tephra
crater gjósa (eldfjall) - erupt
sprengigígaröð – explosive crater row gígtappi – volcanic plug
sprengigígur – explosion crater (Víti) gjósa (hver) – spout
stapi - table mountain (Herðubreið) gjóskugígur – tephra crater (cone)
virkt eldfjall - active volcano (10.000yrs) gliðnun – rift / spread
megineldstöð – central volcano gosaska – volcanic ash
gosbelti - volcanic zone
gosefni - volcanic material, magma
Eldvirkni og hraunmyndanir gosgufa – volcanic fume (gasses)
goshver – geyser, spouting geothermal hot
aldursgreining - dating spring
apalhraun - aa-lava. This is a Polynesian goshrina – volcanic episode
(Hawaiian) word and means ‘to burn’. gosmökkur – eruption ash plume
askja – caldera (Askja) gosórói – magma seismic activity
aska - ash gossprunga – volcanic fissure
basalt – basalt gosstrókur - eruption column
basískt berg – basalt rock gostíðni – eruption frequency
berg - rock grágrýti - grey basalt
berg, ísúrt - intermediate rock helluhraun – pahoehoe. This is a Polynesian
berg, súrt - acid rock word and means ‘to paddle’– sbr. rákirnar í
bergbráð – molten magma hrauninu.
berggangur – dyke hornréttur - right angled / perpendicular
blandgos – mixed (product) eruptions hrafntinna – obsidian, jet stone, pitch stone
blágrýti - basalt (black glass)
bólstraberg – pillow lava hraun – lava
bólstrabrotaberg – pillow brechia? hraun, bolli - depression
djúpberg – plutonic rock hraun, drýli – hornido
dyngjugos – shield volcano eruption hraun, flygsa - splatter
eggjagrjót – hraun, hellir – tubular lava cave
eldborg – ring-walled crater hraun, hryggur – lava ridge

7
hraun, kólna – cool surtarbrandur - lignite
hraun, kúlur – lava bombs tertíer - tertiary age
hraun, storknun – solidify vikur - pumice
hraun, tjörn – lava pond, lava lake vikurstrókur - column of pumice
hraun, þunnfjlótandi - low viscosity virkt eldfjall - active volcano (10.000yrs)
hraun, þykkfljótandi - high viscosity yfirborðsberg – surface rock
hraunbomba - volcanic bomb öskulagatímatal – tephrochronological
hraunbrún - lava edge, escarpment timescale (Sigurður Þórarinsson)
hraunrennsli - lava flow öskufall - shower of ash
hraunhellir – tubular lava cave
hraunskvetta - volcanic splash, volcanic
spray Jarðhiti og nýting
hraunstraumur - lava flow
hraunyfirborð - lava surface bergæð - igneous vein
innskot - intrusive rock, volcanic dike brennisteinn - sulphur
ísöld - Ice-Age einangra hitalögn - insulate
jarðskjálftamælir - seismometer goshver - spouting spring
jarðskjálftaspá - earthquake forecast gospípa - vent
jarðskjálftastærð - magnitude gossúla - gosstrókur
jarðskjálfti - earthquake grænmeti - vegetables
ker – crater lake grænmeti, tomatoes, cucumbers and roses
kísill – silica gróðurhús - greenhouse
kísilsýra - quartz SiO gróðurhúsaframleiðsla – greenhouse
kolefni - carbon production such as tomatoes, cucumbers and
kvikuhólf - magma reservoir roses
kvikuþró - magma chamber grunnvatn – water table
líparít - rhyolite gufustrókur - steam column
megineldstöð - central volcano háhitasvæði – high temperature area (+250
móberg - palagonite (tuff) degrees Celsius)
móbergshryggur – palagonite ridge heitur reitur – hot spot
nútími - modern times or post-glacial times hitaveita – geothermal heating system
(10.000) hvellsuða – instant, flash boiling
setmyndun – fluvial deposits (í á eða vatni) hver – geothermal hot spring
sprunga – fissure (ravine, crack, normal hverahrúður - sinter
fault) hverahrúðurgýgur - sinter crater
sprunguhraun – fissure eruption lava field jarðhitaborhola - geothermal bore-hole
sprungusveimur - fissure swarm jarðhitasvæði – geothermal area (Geysir)
steingerfast - fossilise jarðhiti - geothermal heat /energy
steingerfingur - fossil jarðlög – layers
steinbogi – natural arch jarðskjálfti – earthquake, tremor
storknun – solidify, solidification kísill – silica
stuðlaberg - columnar basalt, hexagonal kolsýra – CO2, carbonate
basalt columns kvars - quartz
styrkleiki jarðskjálfta - strenght (Richter- landmótun - geomorphology
scale) laxeldi - salmon farming
súrt berg – acid rock (rhyolite), has a high lághitasvæði – low temperature area
content of silica. leiða heitt vatn - pipe hot water

8
leirhver – solfatara, fumarole ákoma – precipitation (rain & snow)
móberg – tuff, palagonite tuff ákomusvæði – accumulation area
(móbergs)stapi – table mountain berggrunnur - bedrock
móbergskeila – tuff cone bergvatnssá - spring fed river
myndbreyting - alteration bráðnunarsvæði – ablation area / melt area
myndbreytt berg – altered rock drágá - main river (surface water river)
notagildi - use fokjarðvegur - loess
nýta - utilise foksandur – drifting sand
strokka - to churn frost fleygun -
strokkur - butter churn frost, lifting – frost lifting
suðumark - boiling temperature frost, veðrun – frost weathering, f. erosion
sundlaug - swimming pool fjallaskarð (fyrir umferð) – mountain pass
þvermál - diameter grettistak - erratic boulder, rock
ummyndað berg – altered rock grýlukerti - icicle
upphitun húsa - space heating hnjúkaþeyr – firn wind
uppleyst berg – dissolved rock hvalbak - roche moutonnée (Borgarfjörður),
upplýst gróðurhús - artificial lighting whalebacks are more streamlined
útfelling – precipitation, secondary mineral, hveljökull – ice cap (t.d. Vatnajökull)
amygdule innræn bráðnun – sub glacial melting /
ölkelda – carbonated (natural) spring draining
ís – heimskauta – Ice field (in the sea)
ís – jaki – iceberg (ís sem hefur brotnað frá
Steingerfingar jökli út í sjó. Einnig Jökulsárlón)
ís – lagnaðar – ice bound
bergtegund - rock ís – rek – drift ice (í brotum)
geislasteinn - zeolite ís – rek - ice floe (samhang. fljótandi ís)
glerhallur - kalsilite ísaldarmenjar – remains from the glacial
holrými í bergi - cavern, cavity, hole period
holufyllingar - deposition, amygdule, ísöld - Ice Age (Pleistosene). Litla ísöld –
secondary minerals little Ice Age
hrafntinna - jet stone, pitch stone, obsidian jafnvægi - equilibrium
jaspis - jasper jöklabúskapur – glacier balance
kalk - lime jöklafræðingur - glaciologist
kolefni - carbon jökulá - glacial river
kristall - crystal jökulgarður – moraine, terminal moraine or
silfurberg - Iceland spar end moraine
steintegund - mineral jökulhetta - ice-cap, ice-sheet
súrefni - oxygen jökulhlaup - subglacial run-off (flood)
útfelling - precipitation jökulhvel - ice-sheet
jökulruðningur – glacial debris
jökulskeið – period of glaciation
Jöklar og Ís jökulsker – glacier free ridge on a mountain
jökull - glacier
á, dragá – direct run off river jökull, dalur - valley glacier
á, lindá – spring fed river jökull, fall - falling glacier
á, jökulá – glacier river jökull, kjarni – englacial
aurstrýtur á jökli - dirt cones jökull, skrið - creeping glacier

9
jökull, rák – streak, mark urðarani – esker (original word was ‘eiscir’
jökull, undir jökli – subglacial and meant ‘ridge’ in Irish)
jökull, tunga – glacier snout þúfa - tussock, hummock
jökull, yfirborð – supraglacial veðrátta - climate
jökulgerðir – 3 glacier classes vélsleði - snow scooter, ski-doo
- á Íslandi – subpolar glaciers
- við heimskautin – polar glaciers
- við miðbaug – temperate glaciers Villt spenndýr á Íslandi
jökullón - glacier lagoon (Jökulsárlón)
jökulrani - medial moraine að kelfa - calve, make pregnant
jökulrof - glacial erosion afbrigði - variety
jökulsprungur – crevasses bægsli - flipper
jökulurðar- rif/grynningar – terminal Golfstraumur – Gulf Stream
moraine shoal (Hvalfjarðargöng) hagamús – wood mouse
kelfing – calving (parts break off the ice, heimkynni - habitat
sbr. Jökulsárlón, Grænland) hreindýrskálfur - calf
kuldaskeið - hreyfar - seal flippers, fins
malarhjallar – gravel terraces (were once hvalur - whale
below sea level – eustasi) kæpa - give birth to the young one
mannbroddar - crampons, spikes, cleats kópur - seal pup
meðalhiti - mean temperature landselur – common seal
melatíglar – stone polygons látur - weaning place
minnka - retreat minkur – mink. (m) boar, (f) sow, (young)
móta - shape, form kits or cub
nútími – recent time (Holocene, sl. 10.000 pólstraumur - polar stream (current)
ár) = postglacial period) refur – arctic fox
rúst (í freðmýri) – palsa (bog), pingo rostungur - walrus
sífreri – permafrost selur - seal
sífreri (undir jarðefni, t.d. við jökla) – dead snoðhár - close hair
ice / stagnant ice útselur – grey seal
sjávarstöðubreytingar - sea level changes
(eustasi)
sjávarstaða hækkar – transgress Hvalir og hvalveiðar
sjávarstaða lækkar – regress
sjávarhamrar – sea cliff Alþjóða Hvalveiðiráðið - The International
sjávarrof – sea erosion (wave erosion) Whaling Commission
skessusæti – formed by cirque (corrie, coire) andanefja - northern bottlenose
glacier áta, dýrasvif - zoo plankton
skríða fram – advance bægsli - fins
snjó-bíll - snowmobile búrhvalslýsi – sperm whale oil
snjó-sleði – snow scooter, ski-doo búrhvalur - sperm whale
snjó-troðari - snowcat fæða (hvalir) - give birth to a calf
snælína – snow line grænlandssléttbakur - Greenland right
sjávarsetlög – marine sediments / deposits whale
stækka - advance háhyrningur - great killer whale (Keiko)
sverfa land - erode (grind down) heimkynni - habitat
uppgufun - evaporation hnísa - harbour porpoise

10
hnúfubakur - humpback whale hængur - male salmon/trout
hnýðingur - white-beaked dolphin hafbeit - sea cage ranching
hrefna - minke whale hrogn - roe
hvala, ætt - family hrygna - female salmon/trout
hvala, undirættbálkur - sub-order kreista lax - squeeze (in order to fertilize
hvalur - whale already spawned roes)
íslandssléttbakur - Norther right whale kviðpoki - yolk sack
kýr - cow land- eða strandeldi - land-based farming
langreyður - fin whale laxastigi - fish pass, ladder
leiftur - white-sided dolphin laxaveiði - salmon fishing
lungu - lungs laxeldi - salmon farming
marsvín - long finned pilot whale lyktarskyn - sense of smell
meðganga - gestation murta - myrtle (endemic to L. Þinvallavatn)
mjaldur - beluga netaveiði - net fishing
mjólkandi kýr - lactating cow rata aftur í sömu á - navigate by smell
náhvalur - narwal (unicorn whale) regnbogasilungur - rainbow trout
ofveiði (fiska) - over fishing sjóbleikja - sea-run char
ofveiði hvala – over hunting sjóurriði - sea-run, brown trout
öndunarop - blowhole smáseiði (enn í ánum) - parr
pilshaldari - crinoline stangaveiði - angling
sandreyður - sei whale svil - milt
sjávarspendýr - sea mammal urriði - trout
skíði - baleen vatnableikja - land-locked char
skíðishvalur - baleen whale (mysticeti) vatnaurriði - land-locked, brown trout
speni - teat veiðifélag - angling club
sporður - tail or fluke
steypireyður - blue whale
tannhvalur - toothed whale (odontoceti) Fuglar og fuglabjörg
útdauður - extinct
veiðibann (fiskur) - fishing ban (restriction) bjargfugl - cliff bird
veiðibann (hvalir) - hunting ban dúntekja – down collection / harvest
egg - egg
einkenni – identification characteristics,
Lax distinctive features
farfugl - migratory bird
að hrygna - to spawn fargestur - migrant
að rækta laxveiðiá - to farm a river flækingur - vagrant bird
aðlögun að sjó - smoltification fuglabjarg - bird nesting cliff
bleikja - char fuglsungi - nestling bird or chick
bragðskyn - sence of taste hreiður - nest
eins árs fiskur í sjó sem kemur aftur í ána lundahola - puffin hole (burrow)
- grilse, hoplax mávur - seagull
fiskur sem lifir í am en hrygnir í sjó - ránfugl - bird of prey
catadromous rjúpa í vetrarbúningi – ptarmigan in winter
fiskur sem lifir í sjó en hrygnir í ám - plumage
andromous spörfugl - passerine, sparrow
gönguseiði (á leið í sjó) - smolt staðfugl - non-migratory bird

11
sylla í bjargi - ledge hestastóð – heard of horses
unga út - hatch hestur (kk) – horse
vaðfugl - shorebird, wader hófhlífar – hoof protection
varpfugl - nesting bird hóftunga - frog
vatnafugl - waterfowl, lake bird hófur – hoof
verpa - nest, lay eggs hnakkagjörð – saddle girth
æðarækt – eider duck down farming hnakkur – saddle
hrossaræktarfélag - horse breeding society
hrossatað – horse manure
Íslensku húsdýrin hryssa - mare
hækilliður – hock
Hestur höfuð – head
ístað - stirrup
afturfótur – hind leg ístaðsólar – stirrup harness
beisli - bridle járna – shoe a horse
blóðheitur - hot tempered, fiery kjúka – pastern
bógur – shoulder kyn - sex
burtreiðar - jousting kynbæta - breed
einkenni - qualities, features, characteristics kynblanda - breeding
ennistoppur – forelock kynbótaræktun - breeding
fax - mane leggur – cannon bone
folald - foal lend – croup/hip
foli – young stallion lénsherra - feudal lord
fótviss - sure-footed makki – crest
framfótur – front leg mél – bit
gæðingur - outstanding riding horse nasamúli – drop noseband
gangtegund - gait ökli á hesti – hock
gangur, brokk - trot pískur – whip
gangur, fet - walk prjóna – to rear up, the horse reared up and
gangur, skeið - pace threw its rider off.
gangur, stökk - gallop ratvís - sense of direction
gangur, tölt - tolt (fast or slow four beat gait reiðgata – (UK) bridle path, (US) riding
and very smooth) track
geðslag – characteristics (strong, good reiði - crupper
natured, sure footed and resilient). reiðkennari – riding coach, trainer
geldingur – gelding, castrated horse rólyndur - calm
gjörð – harness sæðingastöð – breeding station
graðhestur - stallion skapgóður - good natured, gentle, good
háls – neck temperament
herðakambur - point of shoulder skeifa – horse shoe
hestabúgarður (GB) - horse farm skyldleikaræktun - inbreeding
hestabúgarður (US) - ranch, stud farm söðull – Icelandic saddle, English saddle,
hestakyn - horse breed Western saddle
hestaleiga – horse rental stóðhestur - stallion, stud
hestamannafélag - riding club tagl – tail
hestamennska - horsemanship taumur - reins
þol - endurance

12
þolinn - stamina fráfærur - weaned sheep
þolreið - endurance race göngur – round-up
upprétt eyru - upright ears, straight ears hyrnt (fé) - horned sheep
útreiðahestur - riding horse kollótt (fé) - polled sheep (without horns)
útrýming - extinction tog - coarse wool
vagnhestur - cart horse lifrarpylsa – liver sausage
valræktun - selective breeding ratvís – homing sheep (pigeon)
viðhalda stofni - maintaining the breed / reka á fjall - drive the sheep to the mountain
blood line summer pastures
réttir – sorting the sheep in the sheep pen
rýja - sheep shearing
Hestalitir sauðburður - lambing season
sauðfé - sheep (et.) sheep (fl.t.)
brúnn – black sláturtíð – slaughter time
brúnsokkóttur – black with white socks smala - sheep round up
bleikur - yellow dun smali – sheep herder
bleikálóttur – Yellow dun sith dorsal stripe stuttrófufé - short-tailed sheep
bleikálóttur skjóttur – Yellow dun þel - fine wool
pinto/skewbald upprekstur – drive the sheep to the
dreyrrauður - blood chestnut mountain summer pastures
grár – grey (sjaldgæfasti hestaliturinn, veiki
aðeins um 6 prósent af heild) riðuveiki – scapie (an infectious, usually
hvítur - white fatal brain disease of sheep)
jarpskjóttur - skewbald (bay) mæðiveiki – sheep rot (infectious
jarpur - bay adenomatosis of the lungs)
leirljós - pale dun, dun fjárkláði –
leirljós (dekkri) - palomino veðurglöggur - weatherwise
ljósjarpur - light bay
ljósrauður - light chestnut
móálóttur - blue dun Húsdýr ýmislegt
rauðblesóttur - chestnut with a blaze
rauðjarpur - red bay hringuð rófa (Ísl. hunds) – coiled / round
rauðskjóttur – piebald tail
rauður - chestnut hundakyn - dog breed
rauður glófextur – chestnut with a flaxen hundaræktarbú - dog breeding kennel
mane and tail hundur – dog, canine
sótrauður - dark chestnut húsdýr – farm animals, domestic animals
svartblesóttur - skewbald (red) hani – cock
hæna – hen
Sheep hænsnarækt – poultry farming, chicken
farming
að taka slátur – make offal hænuungi – chick
almenningur – every man’s pen kalkúnn - turkey
blóðmör – blood pudding svín – pig, swine
forystufé – lead sheep / head sheep svín: gylta – sow
fjárhús – sheep shed svín: göltur – boar
svínabú – pork farm

13
kjúkklingabú – poultry farm skrúðgarður – public park (Kjarvalsstaðir)
hænsni – poultry stör/starir – reed (et.), reeds (flt.)
Yfirdýralæknir – Chief Veterinary Officer tegund – species (eins í et. og flt.)
tegundafæð - low number of species
tvíkímblöðungur - dicotyledon
Gróður og plöntur vaxtartími - growing season, period of
growth
aðflutt tegund – imported species (exotic s.) verðrátta - climate
auðkenni - characteristics versnandi – worsening
berfrævingur - gymnosperm
byrkningur - fern, bracken
einkímblöðungur - monocotyledon Landgræðsla
erlend/framandi tegund – exotic species
fjöldi - number áburður – fertilizer (often animal manure)
fokgjarn - easily airborne fjárbeit - grazing
foksandur – drift sand frjókorn - pollen
gras/grös - grass, grasses girða land - fence the land, enclose
grasagarður – botanic garden girðing - fence
(Grasagarðurinn í Reykjavík / Akureyri) hrísla - shrub
grasafræði – botany köfnunarefni (N) – nitrogen
grasafræðingur – botanist kolagerð - charcoal burning
grasnyt – yield of hey (from a field) Landgræðsla ríkisins – Soil Conservation
gróðureyðing - soil erosion Service of Iceland
gróðurþekja - vegetation cover (carpet) landgræðsluskógur -
hafstraumur - ocean current, sea current or lúpína - (Alaska) lupine
stream melgresi - Lyme grass, Blue lyme grass, Sea
háplanta - higher plant, vascular plant Lyme grass, Blue wild rye, Sand wild rye,
innlend tegund – indigenous species European dune grass
innlend tegund (sem ekki finnst annarstaðar moldarbarð - escarpment
í heiminum) – endemic rimlahlið á vegi – cattle grid / sheep piano
jarðvegur – soil sandgræðsla – soil reclamation on sand
jarðvegseyðing / uppblástur – soil erosion sauðfjárveikigirðing – decease barrier
kolagerð - making of charcoal uppblástur - wind erosion
laus jarðvegur - loose soil veðrátta - climate (weather)
loftstraumur - airflow, air current
lyng - heather Skógrækt
mosafræði - bryology
mosafræðingur – bryologist Alaskaösp – black cottonwood
norðlægur - northerly að kolast - carbonise
ofbeit - overgrazing ættkvísl (plantna) - genus
orsök - cause barrtré - conifer
rekaviður - driftwood beyki - beach tree
gróðurþekja – soil cover blæösp – (European aspen)
- rofin – broken eik - oak
- viðkvæm - vulnerable einir - juniper
sár - erosion marks fléttur - lichen
skordýr - insect fræ - seed

14
fræ - seed sjálfbær ferðamennska - sustainable
fura - pine tourism
græðlingur - cutting þjóðgarður - national park
græðlingur - cutting útivistarsvæði - outdoor recreational area
greni - spruce
hlynur - maple, sycamore
kjarr - brush, shrubs Umhverfismál
lárviður - laurel
laufskógabelti - deciduous tree area dælustöð - pumping station
lauftré - deciduous tree (fella laufin á endurvinnsla (-nýting) – recycling
veturna) fast efni - solid waste
lerki - larch frárennsli - sewerage
loftslag - climate frárennsliskerfi / holræsakerfi - sewerage system (
mosi - moss the system of removing and dealing with waste
ösp - aspen matter and water through sewers- RVK is a town
plöntutegund – species (eins í et. og flt.) with a modern sewerage system
reynitré – rowan tree holræsi – sewer
risafura - giant pine skolp –sewage / sewarage
runni - bush sorp – waste / rubbish /litter
ryðja land - clear the land sorphreinsun - waste collection / waste
skógrækt - forestry management
Skógrækt ríkisins – The Icelandic Forestry strandlengja - coastline (Sewerage in
Service Reykjavík is pumped 5.5 km out to the sea )
skógur - woodland (forest, wood) urða - bury
steingerfingur - fossil urðunarstaður - landfill site
þörungur - algae
trjástofn - tree-trunk Atvinnulíf
víðir - willow
Fiskitegundir, skeljar, krabbar og samsett
orð
Umhverfisvernd
áll – (European) eel
fólkvangur – country park beitukóngur - whelk
friðland – nature reserve beitusíld - herring bait
gróðurhúsaáhrif - greenhouse effect blágóma - jelly cat
hlýnun jarðar - global warming blálanga - blue ling
náttúruminjar – sites of special interest bogakrabbi – shore crab
náttúrusinni – nature conservationist broddbakur - spine eel
náttúruvætti – natural monument / búrfiskur - orange roughy
protected natural phenomena djúpkarfi - deep-sea redfish / rosefish
náttúruvernd – nature conservation / gljáháfur - Portuguese shark
protection grálúða - Greenland halibut
Náttúruverndaráð – Nature Conservation grásleppa - lumpfish
Agency grásleppuhrogn - lumpfish roe
önnur friðuð svæði – other protected areas gulllax - silver smelt
sjáfbær þróun - sustainable development háfur - spiny dogfish
hákarl - Greenland shark, gurry shark

15
hákarl-verkaður - putrified shark, rotten ufsi - saithe
shark úthafskarfi - ocean perch, redfish
hámeri - porbeagle ýsa - haddock
hörpudiskplógur - scallop dredge
hörpudiskur - scallop Sjávarútvegur
hrognkelsi - lumpfish
humar - lobster (nephrops norvegicus) aflaverðmæti - catch value
humarvarpa - lobster trawl afli – catch
hlýri - spotted catfish afskurður - trimmings
ígulker - sea urchin allar fisktegundir - all fish species
karfalýsi - redfish oil annar afli - miscellaneous catch
karfamjöl - redfish meal árabátur - rowing boat
karfi - redfish ástand - condition, state
keila - cusk áttæringur – eight oar boat
kolmunni - blue whiting aukaafurðir - by-products
kræklingur – blue mussel (mytilus edulis) bátar - vessels
langa - ling beita - bait
langhali - grendadier botnfiskafli - demersal catch
langlúra - witch botnfisktegundir - demersal species
loðna - capelin bottnvarpa - bottom trawl
loðnunót - capelin purse seine djúpmið - deep-sea fishing bank
lúða - halibut dragnót - Danish seine
lýsa - whiting dýptarmælir - echo sounder, dept recorder
makríll - mackerel ferskfiskur - fresh fish
náskata - shagreen ray fiskafurðir – marine products
rækja - shrimp fiskileitartæki - fish detector equipment
sandhverfa - turbot fiskimið - fishing ground
sandkoli - dab fiskimjöl - fishmeal
síld - herring fiskiskipaflotinn - the fishing fleet
síldarbræðsla - herring smelting factory fiskneysla - fish consumption
síldarbryggja - herring-boat pier fiskveiðar - fisheries
síldarmjöl – herring fish meal fiskveiðilögsaga - fishing limits / territorial
síldarplan - herring yard waters
síldartunna - herring barrel fiskverkun – fish processing
síldveiði - herring fishing fjara – low tide
skarkoli - plaice fjarlæg mið - distant fishing banks
skata – common skate / blue skate / grey fjármunaeign - capital assets
skate / flapper skate (latin: raja batis) fjármunamyndun - capital gain
skelfiskur - molluscs fjörumaðkur - ?
steinbítur - catfish flatfiskur - flatfish
stinglax - black scabbardfish flök - fillets
svarháfur - black dogfish flotvarpa - pelagic trawl
þorskmöl - cod meal formaður - captain / skipper / foreman
þorskur - cod framleiðsla - production
þykkvalúra - lemon sole frystihús - freezing plant
tindaskata - starry ray geirnyt - rabbit fish
trjónukrabbi – toad crap / sma spider crab

16
gjölnir - smooth head sjómannaskóli - merchant marine school,
grasnyt - yield of hey from a field maritime college
grunnmið - offshore fishing ground skipategundir - type of vessels
hagnýting fiskaflans - disposition of catch skipstjóri - captain / skipper
hákarlaveiðar - shark fishing skötuselur - monkfish
Hamborgarar - citizens of Hamburg, skrápflúra - American plaice
Germany skreið - stock fish, dry fish
handfæri - hand line skreið - stockfish
háseti - deckhand skúta - fishing smack
heildarafli - total catch skútuöld - the age of the sailing boats
heildarverðmæti - total value (smacks)
heilfrystur - frozen whole slysavarnarfélag - Sea Rescue Services
herpinót - net that tightens at the neck spæringslýsi - Norway pout oil
hertur fiskur - dried fish spil á skipi - winch, capstan
hlutaskipti - ? stjórnun fiskveiða – fish stock management
hrogn - roe stórkjafta - megrim
hrognkelsanet - lumpfish gillnet stýrimaður - helmsman / mate
innanlandsneysla - domestic consumption styrjaldarár - war years
ísað - iced sumarvertíð - summer season
íshús - ice house talstöð - radio
kaupmaður – merchant þilskip - decked vessel
krabbadýr - crustaceans þunnildi - belly flap
kraftblökk - power block þurrabúðarmaður (tómthúsmaður) - a
kútter - cutter (one mast) tenant farmer with no right to haymaking or
landhelgi - territorial waters access to pastures
lestir - metric tonnes togari - trawler
lifrarmjöl - (cod) liver oil togari, frysti - freezer trawler
lína - bottom longline togari, síðu - side trawler
lína - line togari, skut - trawler
lóð - weights tólfæringur - twelve-oared boat
lýsi - fish (cod) liver oil trilla – small, open motorboat
lýsi - fish oil uppsjávarfiskur - pelagic fish
marningur - fish mince úthaldstími - sea time
net - bottom gillnet útmánuður - one of the last three months of
net - net, trawl, trawl net winter
niðurlagt - semi-preserved útvegsbóndi - a freeholding farmer who
niðursoðið - canned owned and operated a fishing boat
ofveiði – overfishing / overexploitation útvegsjörð - a freehold with fishing rights
opinn bátur - open boat (without a deck) veiðarfæri - fishing equipment, f. gear. f.
reknet - drift net tackle
reykt - smoke-cured vélstjóri - ship’s engineer
saltfiskflök - salted fillets verksmiðjuskip - factory ship
saltsíld - salted herring vermaður - labourer at a fishing station
saltfiskur - salted fish verstöð - (seasonal) fishing station
sjávarafurðir - marine products vertíð - fishing season
sjávarssókn - fishing effort vinnuafl - labour force, manpower
sjófrysting - frozen at sea

17
Landbúnaður Iðnaður

áveituskurður – irrigation ditch áburðarverksmiðja - fertilizer plant/factory


dráttarvél - tractor að prjóna - to knit
erlendar tegundir - exotic species að spinna - to spin
eyrnarmark - ear mark að vefa - to weave
fjárhús – sheep shed álbræðsla - aluminium smelter
fjós – cowshed atvinnuleysi - unemployment
fjósbaðstofa – living room upstairs from the bókbindari - book binder
cowshed gjaldmiðill – currency / legal tender
fóðurbætir - food supplement station
framræsluskurðir - drain ditches halasnælda - spindle
fuglarækt – fowl / bird breeding heimilisiðnaður - home industries
hesthús - stable heimskreppa - world depression
heybaggar - bales of hay hlunnindabúskapur – natural resources
heyrúllur - high-dry matter silage benefit
hlaða – barn hugvit – ingenuity / creativity
húsdýr – domestic (ated) animals iðnfyrirtæki - industrial
innlendar tegundir - indigenous species firm/company/business
kúa og kindabóndi - mixed husbandry járnsmiður - blacksmith
kynbætur - breeding (programme) kísilgúrverksmiðja - diatomite factory
láglendi - lowland kíslileir – diatomite clay
landbúnaðartæki - farm machinery klæðagerð - the making of clothes
laxeldisbú - salmon ranch klæðskeri - tailor
ljár - scythe kljásteinn - loom weights
mjólkurafurðir – dairy products líftækniiðnaður - bio-industry
mjólkurbú - dairy matvælaiðnaður - the food and beverage
mjólkurframleiðsla kúa - milk yield industry
mjólkurkvóti - milk quota (system) mjólkuriðnaður - dairy industry
mýrlendi - bog, wetland peysa - pullover / sweater / jumper
mysa – whey (milk) prjónles - knitted goods
refabú - fox pelt farm rokkur - spinning-wheel
sauðfjárrækt – sheep farming sementsverksmiðja - cement factory
sel – dairy hut (used in summer) sjálfsþurftarþjóðfélag - self sufficient
sífreri – permafrost (tundra) society
skinnaframleiðslubú - pelt farm skinnaverkun - tanning
súrheysturn - silage silo, silage tower skósmiður - cobbler / shoemaker
svínabú – pork farm, pig farm söðlasmiður - saddle maker, harness-maker
þúfur - tussocks, hummocks sokkur - sock
tún, engi – field, homefield, meadow sölutregða - decline in sales
tvílemdar ær - two lambed ewes / twins. steinsmiður - stone mason
sútunarverksmiðja - tanning factory
trésmiður - carpenter
ullarkambur - wool card
ullarvinnsla - wool industry
vaðmál - home spun cloth
vefstóll - loom

18
veiðarfæragerð - the making of fishing gear Orkumál
/ tackle
verðfall - price decrease aðfallskurður - water supply ditch
vettlingur – mitten borhola - drill hole (bore hole)
vöruskipti – trade exchange gufuaflsraforkuver - geothermal power
vöruskiptajöfnuður – trade balance plant / station
hverfill - turbine
orkufrekur iðnaður - high power intensive
Ferðaþjónusta industry
rafall - generator
Agenda 21 – staðardagskrá (21. öld) raflína - electric cable
áfangastaður - destination raflínumastur - electric pylon
einstaklingsferðir - individual travel raforka - electric power / energy
fararstjóri – tour- leader / escort / manager segulsvið – magnetic field
ferðaheildsali - tour operator stöðurafmagn - static electricity
ferðamaður - traveller, guest, visitor, stöðvarhús - power station
(tourist) uppistöðulón - water reservoir, dam
ferðamennska - tourism vatnsaflsraforkuver - hydro-electric power
ferðamennska (vistvæn) - ecotourism plant / station
ferðaskipuleggjandi - tour processor vatnslögn - water pipe
ferðaskrifstofa - travel agency
ferðaþjónusta - travel services, travel
industry Þjóðfélagið
fjöldaferðamennska - mass tourism
hnattvæðing - globalisation almannatryggingar - social security
hópstjóri - tour escort, tour manager, tour almenn læknishjálp - general medical
leader attention
leiðsögumaður - tourist guide atvinnuleysi - unemployment
margfeldisáhrif – multiplier effect banvænn sjúkdómur - terminal decease
pakkaferðir - fully inclusive tours (FIT) beinir skattar - direct taxes
sjálfbær ferðamennska - sustainable bifreiðaeign - car ownership
tourism dagpeningar - maintenance allowance
sjálfbær þróun - sustainable development dánarbætur - death compensation
skemmtiferðaskip - cruise ship, luxury diagnosis - sjúkdómsgreining
ocean liner ekkju og ekkilsbætur - widow’s /
starfsmaður ferðaskrifstofu - travel agent widdower’s pension
stefnumótun í ferðaþjónustu - white paper ellilífeyrir - old age pension
on tourism feðralaun – paternity allowance / support
svæðisleiðsögumaður - local tourist guide félagsbústaðir hf. Reykjavík Social
víðerni - wilderness Housing
þolmörk - carrying capacity fæðingarorlof – maternity/paternity leave
fæðingarstyrkur – maternity/paternity grant
fæðingartíðni - birth-rate
geislameðferð - radiation therapy
heimilislæknir - general practitioner (GP)
húsakostur - housing
langvarandi sjúkdómur - long term illness

19
lífeyristryggingar - pension insurance óperusöngvari - opera singer
lífskjör - standard of living symbolismi - symbolism
lífslíkur - life expectancy
lyf - medicine
lýðfræði – demography Veðurfar
lýðfræðilegur - demographic
mæðralaun - maternity allowance / support háský - altostratus
mannfjöldi - population loftvog - barometer
meðalaævilengd - average life-span iðustraumar - convection currents
menntun - education koma saman - convergence
óbeinir skattar - indirect taxes daggarmark - dew point
örorkubætur - disabled benefit úði - drizzle
örorkulífeyrir - disabled fund þurrkur - drought
ríkisstyrkt læknishjálp - national health hitabelti - tropical
system, socialized medicine heimskaut (norður) Arctic
röntgenmyndatökur - X-ray heimskaut (suður) Antarctic
sérfræðingur - specialist (medical doctor) uppgufun - evaporation
sjúkrahúsvist - hospitalization flóð - flood
sjúkrakostnaður - hospitalization costs þoka - fog
skattur - tax veðurspá - forecasting
slysatryggingar - accident insurance veðurfræðingur - meteorologist
söluskattur - sales tax veðurskil (kulda) - cold front
tekjutrygging - supplementary income veðurskil (hita) - warm front
benefit gróðurhúsaáhrif - greenhouse effect
ungbarnadauði - infant mortality rate vindhviður - gusts
velmegun - prosperity hagl - hail
velmegunarþjóðfélag - welfare state hvirfilbylur - hurricane
verðbólga - inflation grýlukerti - icicles
virðisaukaskattur - value added tax (VAT) elding – lightning
norður- og suðurljós – polar lights
norðurljós á norðurhveli - aurora borealis
Listir (northern lights)
norðurljós á suðurhveli – aurora australis
dægurlagasöngvari - pop singer úrkoma - precipitation
glerlistamaður - glass artist lægð - low pressure system
kvikmyndun - filming hæð - high pressure system
leikari - actor / actress regnbogi - rainbow
leikritun - playwriting, the writing of drama sólstöður - solstice (summer)
leiksýning - theatrical performance lág grá ský (algeng á Íslandi) - stratus
listahátíð - arts festival góðviðrisský - cumulus
listamaður - artist veðurathugunarstöð - weather station
listasafn - art gallery veðurhani - wind vane
listdans - ballet vindkæling - wind chill
listdansari - ballet dancer hjúkaþeyr - berg wind
listmálari - painter veðurfræði - meteorology
mynhöggvari - sculptor hæðarhryggur – high pressure system
nýaldarlistamaður - new age artist slydda - sleet

20
hlákuvatn – runoff / melt water sögur, riddara - chivalric romances
þruma - thunder stafrófið – Latin alphabet. Came to Iceland
via England (Grágás, 1117)
stefna í bókmenntum - school of thought,
Fornbókmenntir og Íslensku trend, movement
handritin stefna, nýrómantísk - neo-romanticism
stefna, raunsæis - realism
arfleifð - heritage stefna, rómantísk - romanticism
biblía - Bible testamennt, gamla - Old Testament
bókaútgáfa - book publishing, publishing testamennt, nýja - New Testament
house þýðing á bók - translation
bókmenntaverðlaun - literary awards veraldlegur – secular
(prize)
bókmenntaverðlaun Nóbels - The Nobel
Prize Skólar
bragháttur - metre
dróttkvæði - court poetry (Old Norse verse Ferðamálaskóli Íslands – Iceland Tourism
form in eight-line stanzas) School
Eddukvæði - Eddaic poems, The Poetic / fjölbrautarskóli – higher secondary school
Scaldic Edda, The Elder Edda Fóstruskóli – kindergarten school
fornbókmenntir - classical and pre-classical fræðsla – education, teaching, instruction
literature Garðyrkjuskólinn – Horticultural
fuglsfjöður – bird feather University in Hveragerði (nú hluti af
fjaðrastafur (penni) - quill Landbúnaðarháskólanum)
geymd - preservation / transmission grunnskóli, barnaskóli – (6-12) primary
geymd, munnleg - oral transmission school
geymd, rituð - written transmission grunnskóli, gagnfræðaskóli – (13-16)
goðakvæði - mythological poems secondary school
Heimskringla - The Epic History of the hætta í skóla – school drop outs
Kings of Norway háskóla, deildir (11) – faculties
hetjukvæði - epic poems, heroic poems háskóla, skor - departments
kálfskinn - vellum Háskóli Íslands – University of Iceland
kirkjulegur - ecclesiastical Háskólinn á Bifröst (viðskiptaháskóli) –
nútímabókmenntir - modern literature Bifröst (Business) University (2006)
prentsmiðja - printing press Háskólinn í Reykjavík – Reykjavik
rímur - Icelandic ballads, rimes University
rithöfundur - author, writer, novelist, poet, heimavistarskóli – boarding school
playwright, dramatist héraðskóli – district school
rúnarista - runic inscription hjúkrunarskóli – nursing school
rúnir - runes húsmæðraskóli – finishing school for
sagnadansar - folk ballads women, or – domestic science school
sagnaritun - historiography, the recording iðnskóli – craftsmanship school, trade
of the Sagas school
samgermanskur - pan-Germanic heritage Iþróttakennaraháskólinn Laugarvatni –
Snorra Edda - The Prose Edda Iceland University of Education (sports)
sögur, fornaldar - popular (secular) tales of Kennaraháskóli Íslands– Iceland
the 13th - 15th centuries University of Education

21
Landbúnaðarháskólinn (Hvanneyri, hákarl – putrified shark
RALA, Garðyrkjuskólinn) –Iceland hangikjöt – smoked lamb / mutton
University of Agriculture hestaskinn – horse hide
Leiðsöguskóli Íslands – Iceland Tourist hestasveinn – horseminder
Guide School huldumaður – hidden man / elf-man
Listaháskólinn – University of the Arts kirkjusókn – parish
Lögregluskólinn – The Police Academy kúasmali – cowhearder
Lýðháskóli – popular high school nafni – namesake
Menntamálaráðherra – Minister of nátttröll – night troll
Education nes – headland / peninsula
menntaskóli – higher secondary grammar púki – imp
school selaskinn – seal skin
menntaskóli, bekkjarkerfi - (17-20 yrs.) sögur gamalla eiginkvenna – old wives
higher secondary grammar school tales
menntaskóli, fjölbraut – (17-20) higher troll (female) – ogress
secondary school troll (male) – troll
Námsflokkar Reykjavíkur – Reykjavík’s umskiptingur – changeling
Municipal Centre for Adult Education vegaslóði – track
námsmat – study evaluation vetrarsólstöður – winter / summer solstice
próf, munnlegt – oral exam
próf, símat – continuous evaluation
próf, skriflegt – written exam
próf, verklegt – practical exam
sjómannaskólinn – The Nautical Academy To be continued...
skólalög – educational law
skólanefnd – school board, committee
skólaskylda – compulsory schooling
skólastefna – education policy
stúdentspróf – university entrance
exemption / school leaving certificate / high
school diploma
tækniháskóli – technical university
Tækniháskólinn – The Icelandic University
of Engineering and Technology (merged
with University of Reykjavík, 2004/5)
Viðskiptaháskólinn Bifröst – Bifröst
Business University

Að segja sögu

fara til hvanna (hvannarætur) – root


collection
fjallagrasaferð – herb collection
flot – slab of fat
galdramaður – wizard / enchanter
gil – gully

22
Nokkrar góðar vefsíður

Þjóðgarðurinn á Þingvöllum. Vefsíða: Icelandic-English glossary of selected


www.thingvellir.is geoscience terms:
http://pubs.usgs.gov/of/of95-
Félag Leiðsögumanna – orðalistar yfir fiska, 807/geoicelandic.html
fuglaheiti, hvali, landspendýr, plöntuheiti og
skólakerfið (ekki alveg nýr) Jarðfræðiglósur á íslensku
http://www.touristguide.is http://www.mr.is/~gk/jfr/ordskyr/index.html

A Beastly Garden Of Wordy Delights – Uppruni orða á ensku: Online Etymology


Melissa Kaplan’s Anapsid.org. Hér er á ferð Dictionary.
vefsíða með dýranöfnum, dýrahópanöfnum, http://www.etymonline.com/
hjóðum, afkvæmum, karl og kvennöfnum. Bæði
til á vef, og í pdf-skjali. Iceland Worldwide: birds, mammals, fish.
Vefur: http://www.anapsid.org http://www.iww.is/pages/alife/biglf.html
PDF:www.anapsid.org/pdf/beastlywords.pdf

English Web-Dictionary Travels in the 19th Century in Iceland:


http://www.dictionary.com Áhugavert lesefni um ferðalög útlendinga á
Íslandi.
Orðasafn Íslenskrar Málstöðvar. Ýmiss http://www.edjackson.ca/19thcenturyiceland
sérfræðiorð. http://www.ismal.hi.is/ob/
Tageo.com
The World Factbook – Tölfræðilegar Mjög áhugaverð síða með nýjustu tölulegu
upplýsingar frá ýmsum löndum. Gott til að bera upplýsingum, örnefnum og staðsetningu þeirra á
saman Ísland við kjörlandið. landinu. Hægt að finna staði með leitarvél sem
http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/g sýnir staðsetninguna á korti.
eos http://www.tageo.com/index-e-ic-v-00.htm

The Nordic Institute for Research and Örnefnaskrá Íslands


Training in Volcanology and Related Fields. http://gisland.rhi.hi.is/ornefnaskra/index-is.html
Ágæt síða til að bæta við sig orðaforða í
jarðfræði. Fuglar íslenska-enska
http://www.norvol.hi.is http://www.dxman.com/Texti/Fuglar.txt

WordNet. A lexical database for the English Hagfræðihugtök á ensku og íslensku


language. Orðabók ensk, ensk (USA) http://ru.is/publications/ordasafn/bokin/ensk-
http://www.cogsci.princeton.edu/cgi-bin/webwn isl.pdf

Hafrannsóknarstofnun. Orðabók:
http://www.hafro.is/ordabok A billion / milljarður
Ísland = 1000.000.000
Jarðhiti: Fræðigreinar Ísland og útlönd: Bandaríkin = 1000.000.000
http://jardhitafelag.is/papers/content.php Bretland = 1000.000.000.000

Hitaveita Suðurnesja: www.hs.is


Natural History of Iceland Site Vinsamlega komið ábendingum til Stefáns
Listar um plöntur og fugla á netinu: Helga Valssonar með tölvupósti. Netfang:
http://www.iceland- valsson@centrum.is
nh.net/plants/taxonomy1.html

23

You might also like