Professional Documents
Culture Documents
ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΣΤΟΥΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑΝΘΗ
ΣΤΟΥΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑΝΘΗ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία
Κεφάλαιο πρώτο
Ι. Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους
Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον Κωνσταντίνο στην απόφαση μεταφοράς της
πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στο Βυζάντιο;
Οι λόγοι που τον οδήγησαν σε αυτή του την απόφαση ήταν:- η καλή γεωπολιτική θέση του
Βυζαντίου, αφού βρισκόταν στο σταυροδρόμι της Ασίας, της Ευρώπης, του Εύξεινου Πόντου
και της Μεσογείου και κατά συνέπεια είχε μεγάλη εμπορική σημασία.- η Ανατολή διέθετε
ακμαίο πληθυσμό και οικονομία, σε αντίθεση με τη Δύση.- οι Χριστιανοί, στους οποίους ο
Κωνσταντίνος στηρίχτηκε πολιτικά, ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανατολή.- οι μεγάλες πόλεις
της Ανατολής υπέφεραν από θρησκευτικές συγκρούσεις, άρα θα αντιμετώπιζε από κοντά το
πρόβλημα.- από το Βυζάντιο μπορούσε να αποκρούσει ευκολότερα τους Γότθους και τους
Πέρσες.
β. Θρησκευτική πολιτική
Τι ήταν το Χριστόγραμμα;
Ήταν σημαντικό χριστιανικό σύμβολο, το οποίο μετέφερε ο Κωνσταντίνος Α΄ από τη
στρατιωτική σημαία στα νομίσματά του. Ήταν το μονόγραμμα του Χριστού. Το έκανε αυτό ο
Κωνσταντίνος για να δείξει την εύνοιά του προς τους Χριστιανούς.
β. Εσωτερική πολιτική
Σημαντική η συμβολή του νομοθετικού έργου του Ιουστινιανού καθώς το Ιουστινιάνειο Δίκαιο
αποτέλεσε τη βάση του Δικαίου της Νεότερης Ευρώπης
γ. Εξωτερική πολιτική
Ποιο θεωρείται το λαμπρότερο κτίσμα της βυζαντινής τέχνης και τι γνωρίζετε για αυτό;
Θεωρείται η Αγία Σοφιά, η οποία εκπροσωπεί το νέο ρυθμό
βασιλική μετά τρούλου
.Οι αρχιτέκτονες ήταν ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο της Μ.
Ασίας. Το κτίριο είναι σχεδόν τετράγωνο. Τέσσερις ογκώδεις πεσσοί ( τετράγωνοι κίονες
) σχηματίζουν το κεντρικό τετράγωνο. Οι πεσσοί συνδέονται με τόξα που σχηματίζουν
ημισφαιρικά τρίγωνα και δημιουργούν ένα στεφάνι, πάνω στο οποίο στηρίζεται ο τεράστιος
τρούλος. Ο τρούλος μοιάζει να κρέμεται από τον
ουρανό. Το φως εισδύει από τα παράθυρά του και πλημμυρίζει το εσωτερικό του ναού. Η
Αγία Σοφιά έγινε σύμβολο και πηγή έμπνευσης για το μεσαιωνικό και νεότερο Ελληνισμό.
α. Το Βυζάντιο σε κρίση
Ποια προβλήματα παρουσιάζονται στο Βυζάντιο κατά το δεύτερο μισό του 6 ου αιώνα
και τις αρχές του 7ου αιώνα; Ποιες οι συνέπειες των προβλημάτων που
παρουσιάζονται στο Βυζάντιο;
λοιμοι
Κακές σοδειές
επιδρομές βαρβάρων στα εδάφη της αυτοκρατορίας
Κεφάλαιο δεύτερο
Τι ήταν οι σκλαβηνίες;
Ήταν πολιτικά αυτόνομες νησίδες σλαβικού πληθυσμού, διάσπαρτες ανάμεσα σε Έλληνες.
Ιδρύθηκαν από τους Σλάβους, όταν εγκαταστάθηκαν στα εδάφη της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Ποια στοιχεία δείχνουν την πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξη των Άραβων;
Στην Κόρδοβα και Βαγδάτη, ιδρύθηκαν βιβλιοθήκες και πανεπιστήμια.
Υπήρχαν βιβλιοπωλεία για το ευρύ κοινό στις μεγάλες πόλεις.
Πολλοί χαλίφες ήταν μανιώδεις συλλέκτες χειρογράφων
Η αραβική λογοτεχνία θεωρείτο της μόδας ακόμη και ανάμεσα στους
χριστιανούς υπηκόους των αραβικών κρατών.
Οι Άραβες μετέφρασαν τα έργα Ινδών, Ελλήνων και Περσών.
Οι μεταφράσεις έργων όπως αυτά του Αριστοτέλη και των Νεοπλατωνικών
επηρέασαν βαθιά την αραβική σκέψη και επιστήμη.
Η τέχνη του Ισλάμ δανείστηκε τεχνικές, τεχνίτες και υλικά από το Βυζάντιο αλλά για
θρησκευτικούς λόγους έμεινε προσηλωμένη στην ανεικονική τεχνοτροπία.
Δημιουργήματα της τέχνης αυτής είναι τα τεμένη ( τζαμιά ).
Φιλοτέχνησαν λαμπρά έργα μικροτεχνίας από ελεφαντόδοντο και άλλα υλικά.
γ. Επίδραση του αραβικού πολιτισμού: επιστημονικές επιδόσεις Ισλάμ από τις οποίες
επηρεάστηκε η Δύση
Τι είναι η εικονομαχία;
Είναι η πνευματική κίνηση που διήρκεσε έναν περίπου αιώνα, από τις αρχές του 8ου
ως τα μέσα του 9ου
αιώνα, και που αφορούσε το ζήτημα αν η λατρεία των εικόνων ήταν σύμφωνη με τις
αρχές της Ορθοδοξίας.
Χριστιανισμό. Η νύφη ταξίδεψε στη Χερσώνα όπου έγινε η βάπτιση του Βλαδίμηρο και ο
βασιλικός γάμος. Ακολούθησε έτσι η ομαδική βάπτιση των Ρώσων στα νερά του Δνειπέρου.
Από τι κινδύνευε η αγροτική κοινότητα και οι ανεξάρτητοι αγρότες αρχές του 9ου
αιώνα;
Κινδύνευαν από τη συνήθεια των μεγαλοκτηματιών να αποκτούν τα κτήματα των
μικρομεσαίων γαιοκτημόνων με νόμιμους ή και παράνομους τρόπους, αλλά και από τις
βαριές φορολογίες που έβαζε το κράτος.
Αξιοποιώντας τα δεδομένα του σχετικού παραθέματος και τις λεπτομέρειες της εικόνας
του δείπνου, να εντοπίσεις και να εξηγήσεις τα στοιχεία που δείχνουν την πολυτέλεια
της ζωής της βυζαντινής αριστοκρατίας ( φαγητά, σερβίτσια, σκεύη, έπιπλα ) (σελ
48,50)
Τα στοιχεία που δείχνουν την πολυτέλεια είναι ότι υπήρχε πολυτελής αίθουσα για επίσημα
δείπνα, στην οποία βρίσκονταν ένα αρχαίο τραπέζι από ελεφαντόδοντο με χρυσή επένδυση,
στρογγυλόσχημο και υπερβολικά μεγάλο, αφού χωρούσε τριάντα έξι άνδρες. Τα φαγητά που
σερβίρονταν ήταν φαγητά που ταίριαζαν σε αυτοκράτορες και έπιναν σε κούπες άφθονο
κρασί. Τέλος υπήρχαν δούλοι που δούλευαν μόνο και μόνο για το σερβίρισμα του φαγητού.
Οι ευγενείς έκαναν μια ζωή γεμάτη χλιδή εξαιτίας των εσόδων που έπαιρναν από τα κτήματά
τους, αλλά και των μισθών που λάμβαναν ως αξιωματούχοι του κράτους.
Ενώ έδειχναν απροθυμία στο να δαπανήσουν χρήμα για να βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις
των υποστατικών τους και τα μέσα και τις τεχνικές παραγωγής.
Τι ήταν τα συστήματα;
ά σωματεία στα οποία ήταν οργανωμένοι οι έμποροι και οι βιοτέχνες. Αυτά προκαθόριζαν την
παραγωγή και τις τιμές των προϊόντων.
Ποια τάξη δημιουργήθηκε από τη ανάπτυξη της αστικής οικονομίας και ποιους
περιλάμβανε; Τι γνωρίζετε για αυτήν;
Δημιουργήθηκε η μεσαία τάξη, δηλαδή η τάξη των επιχειρηματιών. Περιλάμβανε
εμποροβιοτέχνες, ναυκλήρους και τραπεζίτες. Αυτή η τάξη ήταν οργανωμένη σε συντεχνίες ή
αδελφότητες και υποκινούσε συχνά λαϊκά κινήματα κατά των ευγενών. Έφτασε στο απόγειο
της πολιτικής και κοινωνικής της επιρροής στα μέσα του 11ουαιώνα.
α. Η νομοθετική δραστηριότητα
Βασιλικά: συλλογή νόμων, η οποία αντλεί από τις νομικές συλλογές του Ιουστινιανού
( 60 βιβλία ).
Νεαρές: νέοι νόμοι που απέβλεπαν κυρίως στον περιορισμό της μεγάλης γαιοκτησίας.
Κεφάλαιο τέταρτο
α. Η εσωτερική κρίση
β. Οι στρατιωτικές αποτυχίες
Κεφάλαιο τέταρτο
β. Εσωτερική πολιτική
δ. Η στρατιωτική κατάρρευση
Ποια ήταν η ταυτότητα των προνοιάριων και ποιες συνέπειες είχε η επέκταση του
θεσμού της πρόνοιας στα χρόνια του Μανουήλ Κομνηνού, σύμφωνα με το δεύτερο
παράθεμα; (Σελ 56)
Οι προνοιάριοι όπως τους κατάντησε ο Μανουήλ ήταν χαλαρή στρατιωτική τάξη από
ευγενείς, Σε αυτούς παραχωρούσαν ισόβια αγροκτήματα και φορολογικά έσοδα με
αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικών υπηρεσιών. Οι προνοιάριοι έγιναν η άρχουσα τάξη. Οι
συνέπειες της επέκτασης του θεσμού της Πρόνοιας ήταν ότι:1.οι κάτοικοι των επαρχιών
υπέστησαν τα πάνδεινα από την απληστία των προνοιάριων, αφού τους άρπαζαν τα χρήματά
τους και τα ρούχα τους. Επίσης 2. όποιος ήθελε μπορούσε να στρατολογηθεί φτάνει να είχε
ένα περσικό άλογο ή να κατάθετε λίγα χρυσά νομίσματα. Τέλος, 3. επαρχίες λεηλατήθηκαν
από τους εχθρούς ενώ άλλες καταστράφηκαν από τους ίδιους τους προνοιάρους.
Τι ήταν το χρυσόβουλο;
Πότε δόθηκε, και ποια προνόμια δίνονταν στους Βένετους;
Το χρυσόβουλο το έδωσε ο Αλέξιος Α΄ στους Βένετους για να τους ανταμείψει για τη βοήθειά
τους στην απόκρουση των Νορμανδών. Ήταν επίσημη έγγραφη συμφωνία, υπογεγραμμένη
από τον αυτοκράτορα και σφραγισμένη με τη χρυσή του βούλα.
Δόθηκε το 1082. Τα προνόμια ήταν τα εξής:
παραχωρήθηκαν τίτλοι και χρηματικές χορηγίες στους κοσμικούς και εκκλησιαστικούς
άρχοντες της Βενετίας.
Τι ονομάζουμε σχίσμα;
Σχίσμα ονομάζουμε τη ρήξη μεταξύ των πατριαρχείων της Δύσης και της Ανατολής (Ρώμης
και Κωνσταντινούπολης). Αφορούσε το ζήτημα της κυριαρχίας επί της χριστιανικής
οικουμένης (ποια από τις δύο εκκλησίες θα κυριαρχεί).
Τι ήταν οι σταυροφορίες;
Ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε τον 11ο αιώνα στη Δύση. Προήλθε από πρωτοβουλία των
παπών και απέβλεπε στην απελευθέρωση του Πανάγιου Τάφου και των Αγίων Τόπων από
τους Σελτζούκους.
γ. Η τέταρτη σταυροφορία
Ποιος ήταν ο αρχικός στόχος της Δ΄ σταυροφορίας και ποιος κατέληξε να είναι; Ποια η
διαφορά αυτής της σταυροφορίας με τις άλλες;
Η σταυροφορία αυτή δεν βασιζόταν σε θρησκευτικά κίνητρα αλλά σε υλικά.
Ο αρχικός στόχος ήταν να πάνε οι σταυροφόροι στην Αίγυπτο και τη Συρία, αλλά
παρεξέκλιναν από αυτόν και κατάλαβαν την Κωνσταντινούπολη (1204)
Κεφάλαιο τέταρτο
III . Ανασύσταση Βυζαντίου και υποταγή στους Οθωμανούς 1. Εξάπλωση των
Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους
Κεφάλαιο τέταρτο
III . Ανασύσταση Βυζαντίου και υποταγή στους Οθωμανούς 2. Η άλωση της Πόλης
Ποιες οι πολιορκητικές ενέργειες του Πορθητή πριν την πολιορκία της Πόλης;
• Έχτισε το φρούριο της Ρουμέλης, στην ακτή του Βοσπόρου, απέναντι από την
Κωνσταντινούπολη, για να εμποδίσει τον επισιτισμό της πόλης από τον Εύξεινο.
Πόσες μέρες κράτησε η πολιορκία της Πόλης; Και ποια τα αίτια της ήττας των
Βυζαντινών;
Κράτησε 54 μέρες (6 Απριλίου – 29 Μαΐου 1453).
Οι Βυζαντινοί με αυτοκράτορα τους τον γενναίο Κωνσταντίνο ΙΑ΄ διέθεταν ελάχιστες δυνάμεις.
Η υπεροχή των Τούρκων σε στρατιώτες και οπλισμό ήταν συντριπτική. Οι Βυζαντινοί δεν
είχαν βοήθεια από τα άλλα χριστιανικά κράτη.
Τελική επίθεση (πότε, πώς, από ποιον, πόσες οι μέρες πολιορκίας); Πότε:
νύχτα 29ης Μαΐου 1453
Πώς:
σφοδροί βομβαρδισμοί και επιθέσεις γενιτσάρων από τα ρήγματα των τειχών. Ο
αυτοκράτορας έπεσε στη μάχη, κυκλωμένος από τους εισβολείς. Όπως προέβλεπε ο
θρησκευτικός νόμος η Πόλη παραδόθηκε στους μαχητές. Ακλούθησαν τρεις μέρες σφαγών
και λεηλασιών
Από ποιον:
Μωάμεθ Β΄ Πορθητής
Ποια η πρώτη ενέργεια του Μωάμεθ μπαίνοντας στην κατακτημένη πόλη;
Προσευχήθηκε στην Αγία Σοφιά και έκανε πρωτεύουσα του Οθωμανικού του κράτους την
Πόλη.
β. Οι συνέπειες