1Η ΕΝΟΤΗΤΑ

6. Αναπτύξτε το περιεχόμενο της επικοινωνιακής προσέγγισης.

Το μοντέλο της επικοινωνιακής προσέγγισης (Communicative Approach) είναι το επικρατέστερο

μοντέλο για τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών και στοχεύει να αναπτύξει την επικοινωνιακή ικανότητα
των μαθητών και να διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες διδασκαλίας για να υπερθεματιστεί η σχέση
γλώσσας και επικοινωνίας, οπού η γλώσσα αντιμετωπίζεται ως μέσο αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας. Η
επικοινωνιακή προσέγγιση στηρίζεται στη Γνωστική Ψυχολογία και στόχο έχει τη καλλιέργεια της
επικοινωνιακής ικανότητας. Το μάθημα καθορίζεται από διαφορετικούς παράγοντες και δεν είναι στατικό
και μονομερές.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ροή του μαθήματος είναι τα θέματα και η περίσταση
επικοινωνίας, οι γλωσσικές λειτουργίες, ο εντοπισμός και η ανάλυση των γλωσσικών αναγκών του μαθητή
και η εκμάθηση των εννοιών. Το μάθημα προσαρμόζεται στις ανάγκες του μαθητή και γίνεται μία ζωντανή
διαδικασία με ενεργή συμμετοχή του μαθητή. Επίσης βασίζεται σε αυθεντικό υλικό, θέτει στόχους, δίνει
κίνητρα και ανταποκρίνεται σε πραγματικές περιστάσεις επικοινωνίας.

Σε ένα μάθημα που βασίζεται στην επικοινωνιακή προσέγγιση η διδασκαλία ξεκινά με την
παρουσίαση ενός σύντομου διαλόγου. Στη συνέχεια οι μαθητές εξασκούνται προφορικά πάνω στο διάλογο,
συζητάνε σχετικά με το περιεχόμενο του διαλόγου και τον επεκτείνουν σε ανάλογες δικές τους ιστορίες.
Επίσης αντιγράφουν τον διάλογο και τους ανατίθενται ασκήσεις γραπτές και προφορικές για το σπίτι.

Να σημειωθεί ότι η μητρική γλώσσα χρησιμοποιείται ως μέσο εξοικονόμησης χρόνου και για
διευκρίνιση εννοιών.

10. Αναφέρατε τις βασικές κατηγορίες λαθών (παραθέστε δικά σας παραδείγματα).

Τα λάθη των αλλόγλωσων μαθητών χωρίζονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

1. Τα Διγλωσσικά λάθη ή λάθη παρεμβολές, τα οποία προκύπτον από λάθη που οφείλονται σε
διαφορές που υπάρχουν μεταξύ μητρικής και δεύτερης /ξένης γλώσσας. Πχ. Ένας μαθητής με
μητρική γλώσσα τη Γερμανική μπορεί συχνά να βάζει το ρήμα στο τέλος επειδή κάτι τέτοιο
συμβαίνει στη γλώσσα του. « Ich will raus gehen» « Θέλω έξω πάω».
2. Τα Ενδογλωσσικά λάθη που προκύπτουν από τις στρατηγικές μάθησης του μαθητή ώστε να
καλύψει τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Πχ . λάθη κατ΄ αναλογία: το βάρος, οι βάροι ( εκ του ο
άνθρωπος, οι άνθρωποι)
3. Λάθη επικοινωνιακής στρατηγικής, που παράγουν οι αλλόγλωσσοι στη προσπάθειά τους να
επικοινωνήσουν βασιζόμενοι σε επικοινωνιακές στρατηγικές, έτσι πολλές φορές μεταφράζουν τη
λέξη της μητρικής γλώσσας στη δεύτερη/ξένη γλώσσα χωρίς να έχουν την ίδια σημασία. Πχ. short =
μικρός short trousers> μικρό (αντί κοντό) παντελόνι.
4. Συνεπαγωγικά λάθη τα οποία προκύπτουν σε ανακριβείς εξηγήσεις από μεριάς του διδασκάλου.
 4η ΕΝΟΤΗΤΑ
1.Πότε εντοπίζονται χρονικά οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες της ελληνικής γλώσσας;

Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες της ελληνικής γλώσσας τοποθετούνται στον 13ο αιώνα π.Χ. με τις πήλινες
πινακίδες της Γραμμικής Β’. Η Γραμμική Β’ χρησιμοποιήθηκε από το 1450 έως και το 1200 π.Χ. περίπου
κατά τον μυκηναϊκό πολιτισμό. Ήταν ένα συλλαβικό και όχι αλφαβητικό σύστημα γραφής. Η Γραμμική Β’
είχε 87-89 συλλαβογράμματα και 260 ιδεογράμματα και αποκρυπτογραφήθηκε το 1953 από τους M.
Ventris και J. Chadwick.

2. Περιγράψτε τη γλωσσική κατάσταση κατά την αρχαία και την ελληνιστική περίοδο.

Κατά την αρχαία περίοδο παρατηρείται έντονη διαλεκτική διαφοροποίηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός
ότι οι ελληνικές πόλεις- κράτη ήταν πολιτικά αυτόνομες και οι ευρύτερη επικοινωνία μεταξύ τους ήταν
ελλιπής. Οι επικρατέστερες διάλεκτοι της περιόδου ήταν η Αττική ή Ιωνική, η Αιολική, η Δυτική Ελληνική και
η Αρκαδοκυπριακή. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τη διαλεκτική ποικιλία, δεν επήλθε γλωσσική
διαφοροποίηση εξαιτίας των πολλών κοινών στοιχείων.

Κατά την Ελληνιστική ή Αλεξανδρινή περίοδο οι αρχαίες διάλεκτοι παρακμάζουν, οι κοινωνίες

εξελίσσονται, δημιουργούνται πανελλήνιοι δεσμοί και μαζί τους καθιερώνεται και ένα πανελλήνιο
γλωσσικό όργανο με βάση την αττική διάλεκτο. Την περίοδο εκείνη , επίσης, εμφανίζεται το κίνημα του
γλωσσικού καθαρισμού ή αλλιώς του Αττικισμού, ο οποίος έβαλε τις βάσεις της ελληνικής διγλωσσίας.

4. Περιγράψτε τις διφθόγγους της ελληνικής γλώσσας

Οι δίφθογγοι της ελληνικής δημιουργούνται από το συνδυασμό κάθε φωνήεντος με τα φωνήματα /i/ και
/u/. Οι δίφθογγοι που σχηματίζονται από το συνδυασμό ενός ανοικτού και ενός κλειστού φωνήεντος,
ονομάζονται κατερχόμενες, ενώ οι δίφθογγοι που σχηματίζονται από το συνδυασμό ενός κλειστού και ενός
ανοικτού φωνήεντος λέγονται καταχρηστικές ή ανερχόμενες. Τα φωνηέντα a, e, o είναι ανοικτά, ενώ τα
φωνήεντα i και u κλειστά.

5. Αναπτύξτε τα πάθη φωνηέντων και συμφώνων.

6.

Τα πιο συνήθη φωνολογικά φαινόμενα, δηλ. οι μεταβολές που

παρατηρούνται σε ένα φώνημα προκειμένου να προσαρμοστεί στο περιβάλλον που

εμφανίζεται είναι τα ακόλουθα:

• Αφομοίωση (προσαρμογή ενός φθόγγου προς ένα γειτονικό του φθόγγο):

συν+λόγος=σύλλογος

• Ανομοίωση (διαφοροποίηση δύο συγγενικών φθόγγων): κτίζω-χτίζω

• Αποβολή/αφαίρεση (αποβολή του αρχικού φωνήεντος μιας λέξης όταν η λέξη

που προηγείται τελειώνει σε φωνήεν): από+ελπίζω=απελπίζω

ΕΝΟΤΗΤΑ 4: Διδασκαλία της νέας ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας

© Γεωργία Ανδρέου, Ιωάννης Γαλαντόμος & ΚΕΔΙΒΙΜ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

• Προσθήκη/επένθεση (το αντίθετο φαινόμενο της αποβολής): λέω-λέγω, τρώωτρώγω

• Μετάθεση (αλλαγή της θέσης γραμμάτων ή συλλαβών εντός των ορίων της ίδιας

λέξης): φούχτα-χούφτα

• Συναίρεση (συνδυασμός δύο διαφορετικών φθόγγων και παραγωγή ενός τρίτου):

τιμάω-τιμώ

• Συνίζηση (η συμπροφορά των φθόγγων [i] και [e] με το φωνήεν που ακολουθεί):

ελαία-ελιά, voiθia-voiθja

• Το τελικό -ν: το ληκτικό –ν διατηρείται όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από

φωνήεν ή τα σύμφωνα κ, π, τ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ, ξ, ψ

(Μπαμπινιώτης, 2006· Τριανταφυλλίδης, 1993· Φιλιππάκη-Warburton, 1992).