្រពះ

ៃ្រតបិដកបលី
និង
េសចកី្តែ្របជភ ែខមរ
សុតន
្ត ប
្ត ដ
ិ ក
សំយត
ុ ន
្ត ក
ិ យ ស យតនវគគ

សត្តមភគ
៣៥

ផ ព្វផ យេ យសេម្តច្រពះអភិសិរសុ
ី គនធម សងឃ ជធិបតី បួរ ្រគី

សេម្តច្រពះម សងឃ ជៃនគណៈធមមយុតក

្តិ នក
ិ យ

ៃន្រពះ ជ ច្រកកមពុជ

ព. ស. ២៥៥៣
 SUTTANTAPIṬAKA

SAṂYUTTANIKĀYA

SAĻĀYATANAVAGGA

SATTAMABHĀGA

35

2 
 
 នយ
ិ មវចនៈ
្រពះៃ្រតបិដក្រតូវបានបេង្កើតេឡើង ្របមាណ ៥០០ ឆាំបាយ េ្រកាយអំពីការរំលត់្រពះខន្ធ ចូលកាន់
្រពះបរមនិពានរបស់សេម្តច្រពះសមាសម្ពុទ្រ្ធ ពះបរម្រគូជាអមាស់ៃនេយើង្រគប់គា ។ ្រគប់្របេទសអ្នកកាន់
្រពះពុទ្ធសាសនា និង្របេទសខ្លះមួយចំនន
ួ មិនែមនអ្នកកាន់្រពះពុទ្ធសាសនា ្រគប់អង្គការពុទ្ធិកសមាគម
និងតាមបណាល័យជាតិធំៗ ែតងែតបានទទួលយកមកតម្កល់ ទុកេធ្វើជា្រគឹះ េដើម្្បី េធ្វើការ្រសាវ ្រជាវសិក្
ែស្វងយល់ តាមអ្វីែដលេហៅថា្រពះពុទ្ធវាចា (ពុទ្ធធម៌) ។ កាលេដើម េឡើយេគនាំគា កត់្រតាេលើ ស្លឹករឹត ្រពម
ទាំងសរេសរចារឹកេលើែផនថ្ម និងេលើែផនេលាហៈ ក៏មាន លុះចំេណរតមកក៏បាននាំគា េបាះពុម្ពេលើ្រកដាស
ចង្រកងជាេសៀវេភៅ (គម្ពីរ) រហូតបច្ចុប្្បន្ន េនះ បេច្ចកវិជាកាន់ែត ចេ្រមើនេឡើង េគបានវាយបញ្ចូលក្នុង
កុំព្្យូទ័រ ែតេទាះបីជាបេច្ចកេទស មា៉សុីនចេ្រមើនេឡើងយា៉ងណា ក៏េនៅមិនអាចេបាះបង់េសៀវេភៅេចាលបាន
េឡើយ ដូេច្នះេហើយេទើប េយើងខ្ញុំបានខិតខំេធ្វើឲ្្យេកើតមាន េឡើងនូវ្រកុមអក្្សរ្រពះៃ្រតបិដក េដើម្្បីជួយេធ្វើឲ្្យ
អក្ខរៈខ្លះែដលរលុប មិនអាចអានច្ ស់បាន ឲ្្យមាន ការច្ ស់តាមតួអក្ខរៈេឡើងវិញ ។
េដាយសទា្រជះថាដ៏មុតមាំែដលមានចំេពាះ្រពះពុទ្ធសាសនា េហើយក៏ជាកាតព្វកិច្ចមួយដ៏ធំ ក្នុង
តួនាទីជាពុទ្ធបរិស័ទ ែដលបាន្របគល់កាយថាយជីវិត អ្នកេធ្វើដំេណើរតាមសាម្រពះបាទសេម្តច ្រពះពុទ្ធអង្គ
រួមកមាំង្រទ្រទង់ បានេធ្វើការលះបង់កមាំងកាយ វាចា ចិត្ត ្រទព្្យធនផាល់ ្រពមទាំងបបួល ពុទ្ធបរិសទ
័ ញាតិ
មិត្តជិតឆាយ ក្នុងនិងេ្រកៅ្របេទសេធ្វើេឡើង េដើម្្បីជាពុទ្ធបូជា ធម្មបូជា សង្្ឃបូជា ។
សូមេសចក្តីឧស្ ហ៍ក្នុងការជាកុសលេនះ សេ្រមច្របេយាជន៍ជូនដល់្រពះពុទសា
្ធ សនាជូនដល់
ពុទ្ធបរិស័ទ សូមបាន្របកបែតនឹងេសចក្តីសខ
ុ ចេ្រមើនរុងេរឿង ក្នុងេលាកេនះផង និងេលាកដៃទខាងមុខ
េទៀតផង ជាភិេយ្ ភាពតេរៀងេទៅ ។
វត្តបទុ មធ. ៃថងទី ០៨ ែខមិថុន ឆន ំ ២០០៩

3 
  3 
 
 4 
 
 េសចកី ្ដ ែណនំកុ ន ងករ ន

១) ្របសិនេបើេ កអក
ន ំ
ន បនេឃើញពកយទង យ ែដលមន

សញញេលខបូកេនពីខងេ្រកម ់ កបនេឃើញពយញជនៈមួយតួេទៀត
េហើយបនទបម

េនខងចុងពកយេនះ ់ មគល់ថ
សូមេម ្ត កតស ពយញជនៈែដលេនខងចុងេនះ

គឺជេជើងរបស់ពយញជនៈែដលមនសញញេលខបូកេនពីខងេ្រកម េ ំ ុស
យកហ

បេចក ំ យូទរ័ ។
ច េទសកុព

ឧទហរណ៍

-ពកយែខរម ៈ សម្ ល កុ ងពកយេនះ

ន ពយញជនៈ ល គឺជេជើងរបស់

ពយញជនៈ ម ដូេចះ
ន ពកយេនះគឺ សម្ល ។

-ពកយបលីៈ តស្ ស គឺ តស ។

២) ចេំ ពះពកយែខរម េយងសេ្រមចយក

ើ មវចននុ្រកមែខរម របស់សេមច
្ដ

្រពះសងឃ ជេជតញញេ (ជួន- ត) ជេគល ។ បុ ែ៉ នេ្ត បពកយ

ើ

ំ
ទង យ ែដល ចសរេសរ មែបបបុ ណក្រ៏ តឹម្រតូវែដរេនះ ើ ុ ំញ
េយងខ

ំ
សូមរក នូវពកយទងេនះទុកដែដល ។

៣) ចេំ ពះ សន្លក
ឹ ្របប់ពកយខុ ស-្រតូវ ែដលមនេនែផក
ន ខងចុងៃន

្រពះៃ្រតបិដកចបប់េដើម ្រកុមេយងខ ំញ ូ មមិន

ើ ុស កេ់ ទៀតេទ េ្រពះ្រកុមករងរ

េយងបនែកត្រមូ
ើ វ មេនះរួច ល់េហើយ ។

5 
 
   

6 
 
 

សុ ត្តន្តបិដក

សំ យុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សត្តមភគ

៣៥

ព.ស. ២៥០៦

7 
 
 សុត្តន្តបិដេក

សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សត្តេម ភេគ

នេម តស ភគវេ អរហេ សមមសមពុទធស ។

បឋមប ្ណ សកំ

អនិចចវេគគ

[១] ឯវេមម សុ តំ ។ ឯកំ សមយំ ភគ វតថយ

ិ ំ

វហរត
ិ ិ េជតវេន អនថបណ
ិ ្ឌ ិ កស េម ។ ត្រត

េខ ភគ ភក
ិ ូខ មេន្តសិ ភក
ិ ខ េ តិ ។ ភទេន្តតិ េត

ភិកូ ខ ភគវេ បចចេស សុំ ។ ភគ ឯតទេ ច ចកខុំ

ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត

8 
 
 សុត្តន្តបិដក

សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សត្តមភគ

សូម្រកបថ្វយបងគំ ្រពះមន្រពះភគ

អរហន្តសមមសមពុទធអងគេនះ ។

បឋមប ្ណ សកៈ

អនិចចវគគ

[១] ំញ ន
ខុ ប ្ត ប់មក យ៉ងេនះ ។ សម័យមួយ ្រពះមន

្រពះភគ្រទង់គង់េនកុ ងវត
ន េ្ត ជតពន របស់អនថបិណិ្ឌ កេសដី្ឋ ជិត្រកុង

វតីថ ។ កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់េ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

មកថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ។ ភិកុ ទ ំ
ខ ងេនះទទួល្រពះពុទដ
ធ ីកៃន្រពះ

មន្រពះភគថ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់

្រ ស់ដូេចះ
ន ថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែភក
ន មនេទៀង
ិ របស់ មិ ន

េទៀង របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់

9 
 
២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត -

តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េ តំ

អនច
ិ ចំ យទនច
ិ ចំ ។ េប ។ ឃនំ អនច
ិ ចំ យទនច
ិ ចំ

។ េប ។ ជិ ្ហ អនច
ិ ច យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ

តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ កេយ អនេិ ចច យទនច

ិ ចំ ។ េប ។ មេន

អនេិ ចច យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត

យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។

ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ េ តសមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ឃនសមឹបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

10 
 
 ២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជអន ្ត របស់េនះបុគល
គ ្រតូវយល់េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ង

េនះថ ៎ មនែមនរបស
នុះ ិ ់ អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួន
្ល

របស់អញេទ ។ ្រតេចៀកមិនេទៀង របស់ មនេទៀង

ិ ។ េប ។

្រចមុះមិនេទៀង របស់ មិនេទៀង ។ េប ។ អ ្ត តមិនេទៀង របស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត

របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវយល់េ យ្របជញដ៏្របៃព ម

ពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនជរបស

ិ ់អញ នុ៎ះមិនែមនជអញ នុ៎ះមនែមន
ិ

ជខួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ កយមនេទៀង
ិ របស់ មនេទៀង
ិ ។ េប ។

ចត
ិ ម
្ត នេទៀង
ិ របស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ

របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវយល់េ យ

្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញ នុ៎ះមន

ិ

ែមនជអញ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

កលេបអរ
ើ យិ ័
វក ជអក
ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ ក៏េនឿយ យ

នឹងែភក
ន ផង េនឿយ យនឹង្រតេចៀកផង េនឿយ យនឹង្រចមុះផង

11 
 
៣

អវ ិជជវេគគ បឋេម

ជិ ្ហ យបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ កយសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ មនសមប
ឹ ិ

នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម

វមុ
ិ ត្តមិតិ ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសិតំ

្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ ប-

ជនតីតិ ។ បឋមំ ។

[២] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត

យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។

េ តំ ទុ កំខ ។ េប ។ ឃនំ ទុ កំខ ។ ជិ ្ហ ទុ កខ ។

កេយ ទុ េកខ ។ មេន ទុ េកខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត

យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។

12 
 
 ៣

អនិចចវគគ ទី ១

េនឿយ យនឹងអ ្ត តផង េនឿយ យនឹងកយផង េនឿយ យ

នឹងចត
ិ ផ
្ត ង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត

្របសចកតេ្រមក ចត ្ត ៏ផុត្រសឡះ
ិ ក (ចក សវៈ) ។ កលេបើចត
ិ ្ត

ផុត្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ ផ
្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។

(អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ ជតិ (របស់អញ) អស់េហើយ

មគ្រគ ពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច
ិ ច

ម អញក៏បនេធើរ្វ ួចេហើយ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី -

ឡសកិចេច នះេទៀត មិនមនេឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែភក
ន ជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់

េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត គ ្រតូវយល់

របស់េនះបុគល េ យ

្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់ អញ ៎ មន
នុះ ិ

៎ មិនែមនជខួ នរបស
ែមនជអញ នុះ ្ល ់អញេទ ។ ្រតេចៀកជទុកខ ។ េប ។

្រចមុះជទុកខ ។ អ ្ត តជទុកខ ។ កយជទុកខ ។ ចត

ិ ជ
្ត ទុកខ

របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះ

គ ្រតូវយល់
បុគល េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមន
ិ

ែមនរបស់អញ នុះ
៎ មនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។

13 
 
៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

ទុ តយ
ិ ំ ។

[៣] ចកខុំ ភិកខេវ អន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េ តំ អន ្ត ។ េប ។ ឃនំ

អន ្ត ។ ជិ ្ហ អន ្ត ។ កេយ អន ្ត ។ មេន

អន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន

េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតត
ី ិ ។ តតយ
ិ ំ ។

14 
 
 ៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ើ ើញយ៉ងេនះ
កលេបេឃ ។ េប ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់

ថ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកិចេច នះេទៀត មិនមន

េឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែភក
ន ជអន ្ត របស់ ជអន ្ត

របស់េនះ បុគល
គ ្រតូវយល់េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ

នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់ អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់ អញ

េទ ។ ្រតេចៀកជអន ្ត ។ េប ។ ្រចមុះជអន ្ត ។ អ ្ត តជ

អន ្ត ។ កយជអន ្ត ។ ចត
ិ ជ
្ត អន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់

គ ្រតូវយល់េ
េនះបុគល យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមន
ិ

ែមនរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។

កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ

មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមន
ិ

េឡើយ ។ ចប់សូ្រតទី ៣ ។

15 
 
៥

អនិចចវេគគ បឋេម

[៤] រូប ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ច យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ

ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អនិចច

យទនិចចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថ-

ភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក

ិ ខ េវ សុ ត

អរយស
ិ វេក រូេបសុ បិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ សេទទសុបិ នព
ិ ្វិនទតិ

គេនធសុបិ នព
ិ ្វិនទតិ រេសសុ បិ នព
ិ ្វិនទតិ េផដ្ឋេព្វសុបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ ធេមមសុបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចច-

តិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ

16 
 
 ៥

អនិចចវគគ ទី ១

[៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យមិនេទៀង របស់

មិនេទៀង របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់

ជអន ្ត របស់េនះបុគល
គ ្រតូវយល់ េ យ្របជញដ៏្របៃព ម

ពិតយ៉ងេនះថ នុះ
៎ មនែមនជរបស
ិ ់អញ នុ៎ះមិនែមនជអញ នុ៎ះមនែមន
ិ

ជខួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ សេំ ឡង កិន
្ល រស េផដព ម ៍
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ

ំ
ទង យមនេទៀង
ិ របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់

ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវ

យល់េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញ

នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ក
ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ ក៏េនឿយ

ំ
យនឹងរូបទង យផង េនឿយ យនឹងសេំ ឡងទង
ំ យផង

េនឿយ យនឹងកនទ
ិ្ល ំ
ង យផង េនឿយ ំ
យនឹងរសទង យផង

េនឿយ ំ
យនឹ ងសម ផស ទ ង យផង េនឿយ យនឹ ងធមម រម មណ៍

ំ
ទង យផង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះ

្របសចកតេ្រមក ចត ្ត ៏ផុត្រសឡះ (ចក

ិ ក សវៈ) ។ កលេបើចត
ិ ផ
្ត ុ ត

្រសឡះ (ចក សវៈ) េហើយ ញណក៏េកតេឡ

ើ ិ ្ត (របស់អញ)
ើងថ ចត

ផុត្រសឡះេហើយ ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ

17 
 
៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតត
ី ិ ។ ចតុ តថំ ។

[៥] រូប ភក
ិ ខ េវ ទុ កខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យ-

ទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។

សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម ទុ កខ យំ ទុ កំខ

តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន

េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតីតិ ។ បញច មំ ។

18 
 
 ៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មគ្រគ ពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡស-

កិចច ម អញក៏បនេធើរ្វ ួចេហើយ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមប ី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យ ជទុកខ របស់

ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវ

យល់េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញ នុ៎ះ

មនែមនជអញ
ិ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស

េផដព ម ៍ ទង
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ំ យជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះ

ជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវយល់េ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ

ិ

នុ៎ះមិនែមនជខួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ កលេបើេឃើញយ៉ងេនះេហើយ ។ េប ។

(អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

19 
 
៧

អនិចចវេគគ បឋេម

[៦] រូប ភិកខេវ អន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ

ធមម អន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

[៧] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ អតី នគតំ េក បន

េទ បចចុបបននស ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត អរ-ិ

យស វេក អតីតសមឹ ចកខុ សមឹ អនេបេកខ េ តិ អ-

នគតំ ចកខុំ នភិននទតិ បចចុបបននស ចកខុ ស និព្វិ-

ទយ វ ិ គយ នេិ ធយ បដប
ិ េនន េ តិ ។ េ តំ

អនច
ិ ចំ ។ ឃនំ អនច
ិ ចំ ។ ជិ ្ហ អនិចច អតី -

20 
 
 ៧

អនិចចវគគ ទី ១

[៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យជអន ្ត របស់

ជអន ្ត របស់េនះបុគល
គ ្រតូវយល់ មពិត េ យ្របជញដ៏្របៃពយ៉ង

េនះថ ៎ មនែមនរបស
នុះ ិ ់ អញ ៎ មនែមនជអញ
នុះ ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួន
្ល

របស់អញេទ ។ សេំ ឡង កិន

្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍ ទង-
និងធមមរមណ ំ

យ ជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបុគល

គ ្រតូវយល់ ម

ពិត េ យ្របជញដ៏្របៃពយ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់ អញ នុ៎ះមន
ិ

ែមនជអញ នុ៎ះមិនែមនជខួ នរបស

្ល ់អញេទ ។ កលេបេឃ
ើ ើញយ៉ងេនះ

។ េប ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

[៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែភក
ន ជអតតអនគត
ី មនេទៀងេទ
ិ

េហើយ ំ
ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់ែភក
ន ជបចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

កលេបើអរយ
ិ ័
វកជអក ឹ េឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ន េចះដង ន មិន េ ះ -

ល័យនឹងែភក
ន ជអតីត មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះែភក
ន ជអនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ ិ្ត

េដម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ ប្របសចកតេ្រមក
ី េដម ំ
ើ បរី លត ់ នូវែភក
ន ជ

បចុ បបន
ច ន ។ ្រតេចៀកមិនេទៀង ។ ្រចមុះមនេទៀង
ិ ។ អ ្ត តជអតត
ី

21 
 
៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នគ េក បន េទ បចចុបបននយ ។ ឯវ ំ បស ំ

ភិកខេវ សុ ត អរយស
ិ វេក អតី យ ជិ ្ហ យ អ-

នេបេកខ េ តិ អនគតំ ជិវ ្ហ ំ នភិននទតិ បចចុបបននយ

ជិ ្ហ យ និពិទ
្វ យ វ ិ គយ និេ ធយ បដិបេនន

េ តិ ។ កេយ អនេិ ចច ។ េប ។ មេន អនេិ ចច

អតី នគេ េក បន េទ បចចុបបននស ។ ឯវ ំ

បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក អតត
ី សមឹ ម-

នសមឹ អនេបេកខ េ តិ អនគតំ មនំ នភន

ិ នទតិ

បចចុបបននស មនស នព
ិ ្វទ
ិ យ វ ិ គយ នេិ ធយ

បដប
ិ េនន េ តត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

[៨] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ អតី នគតំ េក បន

េទ បចចុបបននស ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរ-ិ

យស វេក អតីតសមឹ ចកខុ សមឹ អនេបេកខ េ តិ

អនគតំ ចកខុំ នភន

ិ នទតិ បចចុបបននស ចកខុ ស

និពិទ
្វ យ វ ិ គយ និេ ធយ បដិបេនន េ តិ

22 
 
 ៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ
អនគតមិនេទៀងេទេហើយ ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់អ ្ត តជបចុ បបន
ច ន ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើអរយ
ិ ័
វកជអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ
ក

ជអក
ន មិន េ ះ ល័យនឹងអ ្ត តជអតត
ី មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះអ ្ត ត

ជអនគត ន ្របតិបតិេដ
ជអក ្ត ើមបេនឿយ
ី យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី

េដម ំ
ើ បរី លត់ នូវអ ្ត តជបចុ បបន
ច ន ។ កយមនេទៀង
ិ ។ េប ។ ចត
ិ ជ
្ត

អតតអនគត
ី មនេទៀងេទេហ
ិ ំ
ើ យ ចបច ់និយយថដ
ី្វ ល់ចត
ិ ជ
្ត បចុ បបន
ច ន។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ
ក

ជអក
ន មិន េ ះ ល័យនឹងចិតជ
្ត អតត
ី មិនេ្រតកអរចេំ ពះចិតជ
្ត អន-

ន ្របតិបតេដ
គត ជអក ិ្ត ើមបេនឿយ
ី យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី េដើមប ី

ំ
រលត ់នូវចិតជ
្ត បចុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[៨] ំ
មន លភិកុ ខទ ង យ ែភ ក
ន ជអតីតអនគតជទុ ក េខ ទេហើ យ

ំ
ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់ែភក
ន ជបចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

អរយ
ិ ័
វកជអន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ក ន មន
ិ េ ះ ល័យនឹង

ន ជអតត
ែភក ី មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះែភក
ន ជអនគត ន ្របតិបតេដ
ជអក ិ្ត ម
ើ បី

េនឿយ យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី ំ
េដើមបរី លត ់ នូវែភក
ន ជបចុ បបន
ច ន

23 
 
៩

អនិចចវេគគ បឋេម

។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ អតី នគ េក បន េទ

បចចុបបននយ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក

អតី យ ជិ ្ហ យ អនេបេកខ េ តិ អនគតំ ជិវ ្ហ ំ

នភន
ិ នទតិ បចចុបបននយ ជិ ្ហ យ នព
ិ ទ
្វិ យ វ ិ គយ

និេ ធយ បដិបេនន េ តិ ។ កេយ ទុ េកខ

។ េប ។ មេន ទុ េកខ អតី នគេ េក បន េទ

បចចុបបននស ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត អរយស

ិ វេក

អតីតសមឹ មនសមឹ អនេបេកខ េ តិ អនគតំ មនំ

នភន
ិ នទតិ បចចុបបននស មនស នព
ិ ្វទ
ិ យ វ ិ គយ

នេិ ធយ បដប
ិ េនន េ តត
ី ិ ។ អដ្ឋមំ ។

[៩] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត អតី នគតំ េក

បន េទ បចចុបបននស ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត

អរយស
ិ វេក អតត
ី សមឹ ចកខុ សមឹ អនេបេកខ េ តិ

អនគតំ ចកខុំ នភន

ិ នទតិ បចចុបបននស ចកខុ ស

នព
ិ ទ
ិ្វ យ វ ិ គយ នេិ ធយ បដិបេនន េ -

តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ អន ្ត អតី នគ េក បន

24 
 
 ៩

អនិចចវគគ ទី ១

។ េប ។ អ ្ត តជអតតអនគត
ី ំ
ជទុកេខ ទេហើយ ចបច ់និយយថី្វ

ដល់អ ្ត តជបចុ បបន

ច ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើអរយ
ិ ័
វក

ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ ជអក

ជអក ន មន
ិ េ ះ ល័យនឹងអ ្ត តជ

ី មិនេ្រតកអរចេំ ពះអ
អតត ្ត តជអនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី

យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី ំ
េដើមបរី លត ់ នូវអ ្ត តជបចុ បបន
ច ន ។

កយជទុកខ ។ េប ។ ចត
ិ ជ
្ត អតតអនគត
ី ំ
ជទុកេខ ទេហើយ ចបច ់

្វ ល់ចិតជ
និយយថីដ ្ត បចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យ-
ិ

័
វកជអ ន េចះដឹងេឃើញយ៉ងេនះ
ក ជអក
ន មិន េ ះ ល័យកុ ងច
ន ិត្ត

ជអតត
ី មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះចត
ិ ជ
្ត អនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី

យ េដម
ើ ប្របសចកតេ្រមក
ី េដម ំ
ើ បរី លត ់ នូវចត
ិ ជ
្ត បចុ បបន
ច ន ។

ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែភក
ន ជអតតអនគត
ី ជអន ្ត េទ

េហើយ ំ
ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់ែភក
ន ជបចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ន េចះដឹងេឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ក ន មន
ិ េ ះ -

ល័យនឹងែភក
ន ជអតីត មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះែភក
ន ជអនគត ជអក
ន ្របតិ-

បតេដ
ិ្ត ម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ ប្របសចកតេ្រមក
ី េដម ំ
ើ បរី លត ់ នូវែភក
ន

ជបចុ បបន
ច ន ។ េប ។ អ ្ត តជអតតអនគត
ី ជអន ្ត េទេហើយច ំ

25 
 
១០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េទ បចចុបបននយ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយ-
ិ

ស វេក អតី យ ជិ ្ហ យ អនេបេកខ េ តិ អន-

គតំ ជិវ ្ហ ំ នភន

ិ នទតិ បចចុបបននយ ជិ ្ហ យ នព
ិ ទ
្វិ យ

វ ិ គយ និេ ធយ បដិបេនន េ តិ ។ កេយ អន ្ត

។ េប ។ មេន អន ្ត អតី នគេ េក បន េទ

បចចុបបននស ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វ-

េក អតត
ី សមឹ មនសមឹ អនេបេកខ េ តិ អនគតំ

មនំ នភន
ិ នទតិ បចចុបបននស មនស នព
ិ ទ
្វិ យ វិ -

គយ នេិ ធយ បដិបេនន េ តត
ី ិ ។ នវមំ ។

[១០] រូប ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ច អតី នគ េក

បន េទ បចចុបបនននំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ -

ត អរយស
ិ វេក អតេី តសុ រូេបសុ អនេបេកខ

េ តិ អនគេត រូេប នភិននទតិ បចចុបបនននំ រូបនំ

នព
ិ ទ
ិ្វ យ វ ិ គយ នេិ ធយ បដប
ិ េនន េ តិ ។

សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អនិចច អតី នគ

26 
 
 ១០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បច់និយយថដ
ី្វ ល់អ ្ត តជបចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

អរយ
ិ ័
វកជអន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ក ន មិន េ ះ ល័យនឹង

អ ្ត តជអតត
ី មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះអ ្ត តជអនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ ិ្ត

េដម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ ប្របសចកតេ្រមក
ី េដម ំ
ើ បរី លត់ នូវអ ្ត ត

ជបចុ បបន
ច ន ។ កយជអន ្ត ។ េប ។ ចិតជ
្ត អតីតអនគត ជអន ្ត

ំ
េទេហើយ ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់ចិតជ
្ត បចុ បបន
ច ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ក
ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ន មន
ិ េ ះ

្ត អតីត មិនេ្រតកអរចេំ ពះចិតជ

ល័យនឹងចិតជ ្ត អនគត ជអក
ន ្របតិ-

បតេដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី ំ
េដើមបរី លត ់ នូវចត
ិ ជ
្ត

បចុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[១០] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យជអតីតអនគត មិន

ំ
េទៀងេទេហើយ ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់រូបទង
ំ យជបចុ បបន
ច ន ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ក ឹ េឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ន េចះដង ន

មន
ិ េ ះ ល័យ នឹងរូបទង
ំ យជអតីត មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះរូបទង-
ំ

យជអនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី យ េដើមប្របសចក
ី

តេ្រមក េដម ំ
ើ បរី លត់ នូវរូបទង
ំ យជបចុ បបន
ច ន ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស

េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍ ទង
ធមមរមណ ំ យជអតតអនគត
ី មនេទៀងេទេហ
ិ ើយ

27 
 
១១

អនិចចវេគគ បឋេម

េក បន េទ បចចុបបនននំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ

សុ ត អរយស
ិ វេក អតេី តសុ ធេមមសុ អនេបេកខ

េ តិ អនគេត ធេមម នភន

ិ នទតិ បចចុបបនននំ ធមមនំ

និព្វិទយ វ ិ គយ និេ ធយ បដិបេនន េ តីតិ ។

[១១] រូប ភិកខេវ ទុ កខ អតី នគ េក

បន េទ បចចុបបនននំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត

អរយស
ិ វេក អតេី តសុ រូេបសុ អនេបេកខ េ តិ

អនគេត រូេប នភិននទតិ បចចុបបនននំ រូបនំ នព

ិ -្វិ

ទយ វ ិ គយ នេិ ធយ បដប
ិ េនន េ តិ ។

[១២] រូប ភក
ិ ខ េវ អន ្ត អតី នគ េក

បន េទ បចចុបបនននំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត

អរយស
ិ វេក អតេី តសុ រូេបសុ អនេបេកខ េ តិ

អនគេត រូេប នភិននទតិ បចចុបបនននំ រូបនំ នព

ិ ទ
្វិ -

យ វ ិ គយ នេិ ធយ បដប
ិ េនន េ តិ ។ សទទ

28 
 
 ១១

អនិចចវគគ ទី ១

ំ
ចបច ់និយយថីដ
្វ ល់ធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យជបចុ បបន
ច ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ កលេបើអរយ
ិ ័
វកជអ ន េចះដឹងេឃើញយ៉ងេនះ ជអក
ក ន មិន -

េ ះ ល័យនឹងធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យជអតត
ី មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះធមម-

ម ៍ ទង
រមណ ំ យជអនគត ន ្របតិបតិេដ
ជអក ្ត ម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ បី

្របសចកតេ្រមក ំ
េដើមបរី លត ់ ម ៍ ទង
នូវធមមរមណ ំ យជបចុ បបន
ច ន ។

[១១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យជអតីតអនគត ជ

ំ
ទុកេខ ទេហើយ ចបច ់និយយថដ
ី្វ ល់រូបទង
ំ យជបចុ បបន
ច ន ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើអរយ
ិ ័
វកជអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ ជ
ក

អក
ន មន
ិ េ ះ ល័យនឹងរូបទង
ំ យជអតីត មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះរូប

ំ
ទង យជអនគត ន ្របតិបតេដ
ជអក ិ្ត ម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ ប្របស
ី

ចកតេ្រមក ំ
េដើមបរី លត ់ ំ
នូវរូបទង យជបចុ បបន
ច ន ។

[១២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង យជអតីតអនគត ជ

ំ
អន ្ត េទេហើយ ចបច ់និយយថដ
ី្វ ល់រូបទង
ំ យជបចុ បបន
ច ន ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើអរយ
ិ ័
វកជអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ ជ
ក

អក
ន មន
ិ េ ះ ល័យនឹងរូបទង
ំ យជអតីត មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះរូប

ំ
ទង យ ជអនគត ជអក
ន ្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី យ េដម
ើ ប្របស
ី

ចកតេ្រមក ំ
េដើមបរី លត់ ំ
នូវរូបទង យជបចុ បបន
ច ន ។ សេំ ឡង

29 
 
១២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត អតី នគ

េក បន េទ បចចុបបនននំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ

សុ ត អរយស
ិ វេក អតេី តសុ ធេមមសុ អនេបេកខ

េ តិ អនគេត ធេមម នភន

ិ នទតិ បចចុបបនននំ ធមមនំ

និពិទ
្វ យ វ ិ គយ និេ ធយ បដិបេនន េ តីតិ ។

ទសមំ ។

អនិចចវេគគ បឋេម ។

តស ុ ទទនំ

អនច
ិ ចំ ទុ កំខ អន ្ត ច

តេយ អជឈត្តពហិ

។ េប ។ យទនេិ ចចន តេយ

វុ ្ត េត េត អជឈត្តពហិ តិ ។

30 
 
 ១២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ ទង
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ ំ យ ជអតតអនគត
ី ជអន ្ត

ំ
េទេហើ យ ច បច ់ និ យយថ ្វី ដ ល់ ធមម រម មណ៍ ទ ង
ំ យជបចុ ច បបន ន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វកជអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ
ក

ជអក
ន មិន េ ះ ល័យនឹងធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យជអតីត មិនេ្រតក-

អរចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ ន ្របតិបតិេដ
យ ជអនគត ជអក ្ត ើមបេនឿយ
ី

យ េដើមប្របសចកតេ្រមក
ី ំ
េដើមបរី លត ់ នូវធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យ

ជបចុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ អនិ ចចវគគ ទី ១ ។

ឧទទនៃនអនិចចវគគេនះ គឺ

ំ ី (
និយយអព យតនៈ) មិនេទៀង ជទុកខ ជអន ្ត ំ
ទង

ខងកុ ងន
ន ិ ងខងេ្រក ំ ី (
៣ េលើក ។ េប ។ និយយអព -

ំ
យតនៈ) ទងេនះ ំ
ទងខងកុ ងន
ន ិ ងខងេ្រក (ជអតត
ី អនគត

បចុ បបន
ច )ន ែដលេ កេពល ៣ េលើកេទៀត េ យអំ ច

អនិចចទិលកណ
ខ ៈ ។

31 
 
 យមកវេគគ

[១៣] បុ េព្វ េម ភក
ិ ខ េវ សេមពធយ(១) អនភ-ិ

សមពុទធស េពធិសត្តេស វ សេ ឯតទេ សិ េក

នុ េខ ចកខុ ស អស េទ េក ទី នេ កឹ

នស
ិ រណំ េក េ តស ។ េប ។ េក ឃនស ។

េក ជិ ្ហ យ ។ េក កយស ។ េក មនស អស -

េទ េក ទន
ី េ កឹ នស
ិ រណន្តិ ។ តស មយ្ហំ

ភិកខេវ ឯតទេ សិ យំ េខ ចកខុំ បដិចច ឧបបជជតិ

សុ ខំ េ មនស ំ អយំ ចកខុ ស អស េទ យំ ចកខុំ

អនច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ អយំ ចកខុ ស ទី នេ

េយ ចកខុ សមឹ ឆនទ គវនេយ

ិ ឆនទ គបប នំ ឥទំ

ចកខុ ស នស
ិ រណំ ។ េប ។ យំ ជិវ ្ហ ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ

សុ ខំ េ មនស ំ អយំ ជិ ្ហ យ អស េទ យ ជិ ្ហ

១ ឱ. ម. សេមពធ ។

32 
 
 ១៣

យមកវគគ

[១៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុ ងកលម
ន ុន តថគតេនជ

េពធសត
ិ ្វ មនទន
ិ ់បន្រ ស់ដង
ឹ សេមពធញ
ិ ញ ណេនេឡើយ មនេសច-

ក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះយ
ិ ៉ ងេនះថ ្វ ៎ ជ
អីហ ន និសង របស់ែភក
ន ្វ ៎ នជេទសរបស់
អីហ

ែភ ក
ន អ ី្វជេ្រគ ងរ ស់ េចញនូ វែភ នក អ ី្វជ និ សង របស់ ្រតេចៀក

។ េប ។ អីជ
្វ និសង របស់្រចមុះ ។ អីជ
្វ និសង របស់អ ្ត ត ។

អីជ
្វ និសង របស់កយ ។ អីជ
្វ និសង របស់ចត
ិ ្ត អីជេទសរបស
្វ ់

ចត
ិ ្ត អីជេ្រគ
្វ ងរ ស់េចញនូវចត
ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត

មនេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះដ
ិ ូ េចះ
ន ថ េសចកីស
្ត ុ ខនិងេ មនស េកើតេឡើង

េ្រពះ ្រស័យែភក
ន េនះជ និសង របស់ែភក
ន ែភក
ន មនេទៀង
ិ

ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម េនះជេទសរបស់ែភក
ន ករ

កមចត់បង់នូវឆនទ គ ករលះបង់នូវឆនទ គ កុ ងែភ

ន កន េនះជេ្រគ ង

រ ស់េចញនូវែភក
ន ។ េប ។ េសចកីស
្ត ុ ខនិងេ មនស េកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យអ ្ត ត េនះជ និសង របស់អ ្ត ត អ ្ត ត

33 
 
១៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អនិចច ទុ កខ វបរ
ិ ិ មធមម អយំ ជិ ្ហ យ ទីនេ

េយ ជិ ្ហ យ ឆនទ គវនេយ
ិ ឆនទ គបប នំ ឥទំ

ជិ ្ហ យ នស
ិ រណំ ។ េប ។ យំ មនំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ សុ ខំ

េ មនស ំ អយំ មនស អស េទ េយ មេន អ-

នេិ ចច ទុ េកខ វបរ

ិ ិ មធេមម អយំ មនស ទន
ី េ

េយ មនសមឹ ឆនទ គវនេយ

ិ ឆនទ គបប នំ ឥទំ ម-

នស នស
ិ រណំ ។ យវកីវញច ហំ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ ឆននំ

អជឈត្តក
ិ នំ យតននំ ឯវ ំ អស ទញច អស ទេ

ទីនវញច ទីនវេ និស រណញច និស រណេ

យថភូតំ នពភញញសឹ ។ េនវ ហំ ភិកខេវ សេទវេក

េ េក សមរេក ស្រពហមេក សស មណ្រពហមណិ-

យ បជយ សេទវមនុ ស យ អនុ ត្តរ ំ សមមសេមពធឹ

អភស
ិ មពុេទធតិ បចចញញសឹ ។ យេ ច េខហំ ភក
ិ ខ េវ

34 
 
 ១៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម េនះជេទសរបស់

អ ្ត ត ករកមចត់បង់នូវឆនទ គ ករលះបង់នូវឆនទ គ កុ ងអ
ន ្ត ត

េនះជេ្រគ ងរ ស់េចញនូវអ ្ត ត ។ េប ។ េសចកីស

្ត ុ ខនិង

េ មនស េកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យចិត្ត េនះជ និសង របស់

ចត
ិ ្ត ចត
ិ ្ត មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម េនះ

ិ ្ត ករកមចត់បង់នូវឆនទ គ ករលះបង់នូវឆនទ គ កុ ង
ជេទសរបស់ចត ន

ចត
ិ ្ត េនះជេ្រគ ងរ ស់េចញនូវចត
ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគត មនបនដ
ិ ឹ ចបស់
ង មពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវ

េទសថជេទស នូវេ្រគ ងរ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន

យតនៈខងកុ ងទ
ន ងំ ៦ េនះ យ៉ងេនះ អស់កល្រតឹម ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតក៏មិនទន់េបជ
្ត ញ ខួ នថ
្ល ជអក
ន ្រ ស់ដឹងនូវសមម-

សេមពធិញញណ ែដលឥតមនេសចកដ
ី្ត ង
ឹ ឯេទៀតៃ្រកែលងជង កុ ងេ
ន ក

ំ
្រពមទងេទវេ ក មរេ ក ្រពហមេ ក កុ ងពព
ន ួ កសត្វ ្រពម

ំ
ទងសមណ្រពហមណ៍ ំ
្រពមទងមន ម ិេទពនិងមនុស ដ៏េសស
ុ ស ជសមត

អស់កល្រតមេ
ឹ ះេឡើយេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែតតថគត

35 
 
១៥

យមកវេគគ ទុតិេយ

ឥេមសំ ឆននំ អជឈត្តក

ិ នំ យតននំ ឯវ ំ អស -

ទញច អស ទេ ទន
ី វញច ទន
ី វេ នស
ិ រណញច

នស
ិ រណេ យថភូតំ អពភញញសឹ ។ អថហំ ភក
ិ ខ េវ

សេទវេក េ េក សមរេក ស្រពហមេក សស -

មណ្រពហមណិយ បជយ សេទវមនុ ស យ អនុ ត្តរ ំ

សមមសេមពធឹ អភស
ិ មពុេទធតិ បចចញញសឹ ។ ញណញច

បន េម ទស នំ ឧទបទិ អកុ បប េម វមុ

ិ ត្តិ
(១)

អយមន្តិម ជតិ នតថទ

ិ និ បុ នពភេ តិ ។ បឋមំ ។

[១៤] បុ េព្វ េម ភិកខេវ សេមពធយ អនភិ-

សមពុទធស េពធិសត្តេស វ សេ ឯតទេ សិ េក

នុ េខ រូបនំ អស េទ េក ទីនេ កឹ

១ ឱ. ម. េចេ វ ិមុតិ្ត ។

36 
 
 ១៥

យមកវគគ ទី ២

បនដឹងចបស់ មពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជ

េទស នូវេ្រគ ងរ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន យតនៈ

ខងកុ ងទ
ន ងំ ៦ េនះ យ៉ងេនះេហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េទើប

តថគតេបជ
្ត ញ ខួ នថ
្ល ជអក
ន ្រ ស់ដឹងនូវសមមសេមពធិញញណ ឥតមន

េសចកដ
ី្ត ឹងឯេទៀតៃ្រកែលងជង កុ ងេ
ន ក ំ
្រពមទងេទវេ ក មរ-

េ ក ្រពហមេ ក កុ ងពព
ន ំ
ួ កសត្វ ្រពមទងសមណ្រពហ មណ៍ ្រពម

ំ
ទងមនុ ស ជសមត
ម េទពន
ិ ិ ងមនុស ដ៏េសស ។ បញញែដលដឹងចបស់

េឃើញចបស់របស់តថគត ក៏េកតេឡ
ើ ើងដូេចះ
ន ថ េសចករី្ត ួចផុតវេសស
ិ

របស់តថគត មនែ្រប្រតឡប
ិ ់កេ្រមើកេទៀតេឡើយ ជតិេនះក៏ជទីបផ
ំ ុត

្រតមេនះេហ
ឹ ើយ ឥឡូវេនះ ភពថីគ
ម ករ្រតឡប
ឺ ់េកតេទៀត
ើ ក៏មនមន
ិ

េឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[១៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុ ងកលម
ន ុន តថគតេនជ

េពធសត
ិ ្វ មនទន
ិ ់បន្រ ស់ដង
ឹ សមមសេមពធញ
ិ ញ ណេនេឡើយ មន

េសចកី្រត
្ត ិះរះដ
ិ ូ េចះ ្វ ៎ នជ
ន ថ អីហ និសង របស់រូប អីជេទសរបស
្វ ់រូប អី្វ

37 
 
១៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នស
ិ រណំ េក សទទនំ ។ េប ។ េក គនធនំ ។ េប ។

េក រ នំ ។ េក េផដ្ឋព្វនំ ។ េក ធមមនំ

អស េទ េក ទន
ី េ កឹ នស
ិ រណន្តិ ។ តស

មយ្ហំ ភក
ិ ខ េវ ឯតទេ សិ យំ េខ រូេប បដច
ិ ច ឧបប-

ជជតិ សុ ខំ េ មនស ំ អយំ រូបនំ អស េទ យំ រូប

អនិចច ទុ កខ វបរ
ិ ិ មធមម អយំ រូបនំ ទីនេ

េយ រូេបសុ ឆនទ គវនេយ

ិ ឆនទ គបប នំ ឥទំ រូបនំ

និស រណំ ។ យំ សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ យំ ធេមម

បដិចច ឧបបជជតិ សុ ខំ េ មនស ំ អយំ ធមមនំ

អស េទ យំ ធមម អនិចច ទុ កខ វបរ

ិ ិ មធមម

38 
 
 ១៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជេ្រគ ងរ ស់េចញនូវរូប អីជ

្វ និសង របស់សេំ ឡង ។ េប ។ អីជ
្វ

និសង របស់កន
ិ្ល ។ េប ។ អីជ
្វ និសង របស់រស ។ អីជ
្វ និសង

របស់េផដព
្ឋ ្វៈ ។ អីជ
្វ និសង របស់ធមមរមណ
ម ៍ អីជេទសរបស
្វ ់

ម ៍
ធមមរមណ អីជេ្រគ
្វ ងរ ស់េចញនូវធមមរមណ
ម ៍ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ តថគតមនេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះដ
ិ ូ េចះ
ន ថ េសចកីស
្ត ុ ខនិងេ មនស

េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យរូប េនះជ និសង របស់រូប រូប

មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម េនះជេទសរបស់

រូប ករកមចត់បង់នូវឆនទ គ ករលះបង់នូវឆនទ គកុ ងរ

ន ូប េនះជ

េ្រគ ងរ ស់េចញនូវរូប ។ េសចកស

ី្ត ុ ខនិងេ មនស េកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យសេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ េនះជ
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ និសង

របស់ធមមរមណ
ម ៍ ម ៍
ធមមរមណ មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកី្ត

39 
 
១៧

យមកវេគគ ទុតិេយ

អយំ ធមមនំ ទី នេ េយ ធេមមសុ ឆនទ គវនេយ

ិ

ឆនទ គបប នំ ឥទំ ធមមនំ នស

ិ រណំ ។ យវកី-

វញច ហំ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ ឆននំ ពហិ នំ យតននំ

ឯវ ំ អស ទញច អស ទេ ទីនវញច ទីនវេ

និស រណញច និស រណេ យថភូតំ នពភញញសឹ ។

េនវ ហំ ភិកខេវ សេទវេក េ េក សមរេក

ស្រពហមេក សស មណ្រពហមណិយ បជយ ស-

េទវមនុ ស យ អនុ ត្តរ ំ សមមសេមពធឹ អភស

ិ មពុេទធ-

តិ បចចញញសឹ ។ យេ ច េខហំ ភក
ិ ខ េវ ឥេម-

សំ ឆននំ ពហិ នំ យតននំ ឯវ ំ អស ទញច

អស ទេ ទន
ី វញច ទន
ី វេ នស
ិ រណញច

40 
 
 ១៧

យមកវគគ ទី ២

ែ្រប្របួលជធមម ម ៍ ករកមចត់បង់នូវឆន-ទ
េនះជេទសរបស់ធមមរមណ

គ ករលះបង់នូវឆនទ គ កុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ េនះជេ្រគ ងរ ស់

ម ៍ ។ មនលភក
េចញនូវធមមរមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតមនបនដ
ិ ឹ ចបស់
ង

មពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន ំ ៦ េនះ

យតនៈខងេ្រកទង

យ៉ងេនះ អស់កល្រតម
ឹ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតមន
ិ

ទន់េបជ
្ត ញ ខួ នថ
្ល ជអក
ន ្រ ស់ដង
ឹ នូវសមមសេមពធញ
ិ ញ ណ ែដលឥតមន

េសចកដ
ី្ត ឹងឯេទៀតៃ្រកែលងជង កុ ងេ
ន ក ំ
្រពមទងេទវេ ក មរ-

េ ក ្រពហេម ក កុ ងពព
ន ំ
ួ កសត្រ្វ ពមទងសមណ្រពហមណ៍ ្រពម

ំ
ទងមនុ ស ជសមត
ម េទពន
ិ ិ ងមនុស ដ៏េសស អស់កល្រតមេ
ឹ ះ េន

េឡើយេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែតតថគតបនដឹងចបស់ ម

ពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ង

41 
 
១៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

និស រណេ យថភូតំ អពភញញសឹ ។ អថហំ ភិកខេវ

សេទវេក េ េក សមរេក ស្រពហមេក សស -

មណ្រពហមណិយ បជយ សេទវមនុ ស យ អនុ ត្តរ ំ

សមមសេមពធឹ អភស
ិ មពុេទធតិ បចចញញសឹ ។ ញណញច

បន េម ទស នំ ឧទបទិ អកុ បប េម វមុ

ិ ត្តិ អយ-

មន្តម
ិ ជតិ នតថទ
ិ និ បុ នពភេ តិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[១៥] ចកខុ ស ហំ ភក
ិ ខ េវ អស ទបរេយសនំ
ិ អ-

ចរ ឹ េយ ចកខុ ស អស េទ តទជឈគមំ យវ ចកខុ -

ស អស េទ បញញយ េម ឯេ សុ ទិេ ្ឋ ចកខុ -

ស ហំ ភិកខេវ ទីនវបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ េយ ចកខុ ស

ទីនេ តទជឈគមំ យវ ចកខុ ស ទីនេ បញញ-

យ េម ឯេ សុ ទេិ ្ឋ ចកខុ ស ហំ ភក
ិ ខ េវ នស
ិ រណ-

បរេយសនំ
ិ អចរ ឹ យំ ចកខុ ស នស
ិ រណំ តទជឈគមំ

42 
 
 ១៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន ំ ៦ េនះ

យតនៈខងេ្រកទង

យ៉ងេនះេហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េទើបតថគតេបជ
្ត ញ ខួ នថ
្ល ជ

អក
ន ្រ ស់ដឹងនូវសមមសេមពធញ
ិ ញណ ឥតមនេសចកីដ
្ត ឹងឯេទៀតៃ្រកែលង

ជង កុ ងេ
ន ក ំ
្រពមទងេទវេ ក មរេ ក ្រពហមេ ក កុ ង
ន

ពពួកសត្វ ំ
្រពមទងសមណ្រពហមណ៍ ំ
្រពមទងមនុ ស ជសមត
ម ិេទព

និងមនុស ដ៏េសស ។ បញញែដលដឹងចបស់ េឃើញចបស់ របស់តថគត

ក៏េកតេឡ
ើ ន ថ េសចករី្ត ួចផុតវេសសរបស
ើងដូេចះ ិ ់តថគត មនែ្រប្រតឡប
ិ ់

ំ ុ ត្រតឹមេនះេហើយ ឥឡូវេនះ ភពថីម

កេ្រមើកេទៀតេឡើយ ជតិេនះជទីបផ

គករ្រតឡប
ឺ ់េកតេទៀត
ើ ក៏មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[១៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រក

នូវ និសង ៃនែភក

ន ក៏បនចួប្របទះនឹង និសង ៃនែភក
ន េនះឯង

តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវ និសង ន នុ៎ះទងប

ៃនែភក ំ ុន
៉ មន

េ យបញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រក

នូវេទសៃនែភក
ន ក៏បនចួប្របទះនូវេទស ៃនែភក
ន េនះឯង តថ-

គតបនេឃើ ញេ យងយ នូ វ េទសៃនែភ នក នុ ៎ ះ ទ ងប

ំ ុ៉ នម ន េ យ

បញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេ្រគ ង

រ ស់ េ ចញនូ វ ែភ នក ក ៏ ប នចួ ប ្របទះ នូ វ េ្រគ ងរ ស់ េ ចញ

43 
 
១៩

យមកវេគគ ទុតិេយ

យវ ចកខុ ស នស
ិ រណំ បញញយ េម ឯតំ សុ -

ទដ
ិ ្ឋំ ។ េ តស ហំ ភក
ិ ខ េវ ។ ឃនស ហំ ភក
ិ ខ-

េវ ។ ជិ ្ហ យហំ ភិកខេវ អស ទបរេយសនំ

ិ អចរ ឹ

េយ ជិ ្ហ យ អស េទ តទជឈគមំ យវ ជិ ្ហ យ

អស េទ បញញយ េម ឯេ សុ ទេិ ្ឋ ជិ ្ហ យហំ

ភក
ិ ខ េវ ទីនវបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ េយ ជិ ្ហ យ ទន
ី េ

តទជឈគមំ យវ ជិ ្ហ យ ទន
ី េ បញញយ េម

ឯេ សុ ទិេ ្ឋ ជិ ្ហ យហំ ភិកខេវ និស រណបរេយ-

ិ

សនំ អចរ ឹ យំ ជិ ្ហ យ នស
ិ រណំ តទជឈគមំ យវ-

ជិ ្ហ យ នស
ិ រណំ បញញយ េម ឯតំ សុ ទិដ្ឋំ

។ េប ។ មនស ហំ ភក
ិ ខ េវ អស ទបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ

44 
 
 ១៩

យមកវគគ ទី ២

នូវែភក
ន េនះឯង តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេ្រគ ងរ ស់េចញ

ន នុ៎ះទងប
នូវែភក ំ ុ ៉នមន េ យបញញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតបន

្រប្រពឹតែ្ត សង
្វ រកនូវ និសង ៃន្រតេចៀក ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត

បន្រប្រពឹតែ្ត សង
្វ រកនូវ និសង ៃន្រចមុះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថ-

គតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវ និសង ៃនអ ្ត ត ក៏បនចួប្របទះនូវ -

និសង ៃនអ ្ត តេនះឯង តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវ និសង

ៃនអ ្ត តនុ៎ះទងប
ំ ុន
៉ មន េ យបញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត

បន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេទសៃនអ ្ត ត ក៏បនចួប្របទះនូវេទសៃន

អ ្ត តេនះ តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេទសៃនអ ្ត តនុ៎ះ

ំ ុន
ទងប ៉ មន េ យបញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត

ែសង
្វ រកនូវេ្រគ ងរ ស់េចញនូវអ ្ត ត ក៏បនចួប្របទះ នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញនូវអ ្ត តេនះ តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញ នូវអ ្ត តនុ៎ះ ំ ុន

ទងប ៉ មន េ យបញញ ។ េប ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវ និសង ៃនចិត្ត

45 
 
២០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយ មនស អស េទ តទជឈគមំ យវ បនស

អស េទ បញញយ េម ឯេ សុ ទិេ ្ឋ មនស ហំ

ភក
ិ ខ េវ ទន
ី វបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ េយ មនស ទន
ី -

េ តទជឈគមំ យវ មនស ទី នេ បញញយ

េម ឯេ សុ ទេិ ្ឋ មនស ហំ ភក
ិ ខ េវ នស
ិ រណ-

បរេយសនំ
ិ អចរ ឹ យំ មនស នស
ិ រណំ តទជឈគមំ

យវ មនស នស
ិ រណំ បញញយ េម ឯតំ សុ ទដ
ិ ្ឋំ ។

យវកីវញច ហំ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ ឆននំ អជឈត្តក
ិ នំ -

យតននំ អស ទញច អស ទេ ទីនវញច ទីន-

វេ និស រណញច និស រណេ យថភូតំ នពភញញ-

សឹ ។ េប ។ អពភញញសឹ ។ ញណញច បន េម ទស នំ

ឧទបទិ អកុ បប េម វមុ

ិ ត្តិ អយមន្តម
ិ ជតិ នតថទ
ិ -

និ បុ នពភេ តិ ។ តតយ
ិ ំ ។

46 
 
 ២០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ក៏បនចួប្របទះនូវ និសង ៃនចត

ិ េ្ត នះ តថគតបនេឃើញេ យងយ

នូវ ្ត ុ ៎ះ
និសង ៃនចិតន ំ ុន
ទងប ៉ មន េ យបញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង ិ ្ត ក៏បនចួប្របទះនូវេទស

្វ រកនូវេទសៃនចត

ៃនចត
ិ េ្ត នះឯង តថគតបនេឃើញេ ្ត ុ ៎ះ ទង
យងយ នូវេទសៃនចិតន ំ

៉ មន
បុ ន េ យបញញ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ

រកនូវេ្រគ ងរ ស់េចញនូវចិត្ត ក៏បនចួប្របទះនូវេ្រគ ងរ ស់េចញនូវ

ចត
ិ េ្ត នះ តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេ្រគ ងរ ស់េចញនូវចត
ិ ្ត

នុ៎ះទងប
ំ ុ ៉នមន េ យបញញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតមនបនដ
ិ ង
ឹ

ចបស់ នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន យតនៈខងកុ ងទ

ន ងំ ៦ េនះ

អស់កល្រតឹម ។ េប ។ បនដឹងចបស់ ។ បញញែដលដឹងចបស់

េឃើញចបស់ របស់តថគត ក៏េកតេឡ

ើ ន ថ េសចករី្ត ួចផុត
ើងេហើយដូេចះ

វេសសរបស
ិ ់តថគត មនែ្រប្រតឡប
ិ ់កេ្រមកេទៀតេឡ
ើ ើយ ជតេនះក
ិ ៏ជ

ំ ុ ត្រតឹមេនះេហើយ
ទីបផ ឥឡូវេនះ ីម ឺករ្រតឡប់េកើតេទៀត
ភពថគ ក៏មន
ិ

មនេឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

47 
 
២១

យមកវេគគ ទុតិេយ

[១៦] រូបនហំ ភិកខេវ អស ទបរេយសនំ

ិ អចរ ឹ

េយ រូបនំ អស េទ តទជឈគមំ យវ រូបនំ

អស េទ បញញយ េម ឯេ សុ ទេិ ្ឋ រូបនហំ

ភក
ិ ខ េវ ទន
ី វបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ េយ រូបនំ ទន
ី េ

តទជឈគមំ យវ រូបនំ ទន
ី េ បញញយ េម

ឯេ សុ ទិេ ្ឋ រូបនហំ ភិកខេវ និស រណបរេយ-

ិ

សនំ អចរ ឹ យំ រូបនំ នស

ិ រណំ តទជឈគមំ យវ

រូបនំ នស
ិ រណំ បញញយ េម ឯតំ សុ ទដ
ិ ្ឋំ ។ សទទ-

នហំ ភក
ិ ខ េវ ។ គនធនហំ ភក
ិ ខ េវ ។ រ នហំ

ភក
ិ ខ េវ ។ េផដ្ឋព្វនហំ ភក
ិ ខ េវ ។ ធមមនហំ ភក
ិ ខ េវ

អស ទបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ េយ ធមមនំ អស េទ ត-

ទជឈគមំ យវ ធមមនំ អស េទ បញញយ េម ឯេ

សុ ទេិ ្ឋ ធមមនហំ ភក
ិ ខ េវ ទីនវបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ

48 
 
 ២១

យមកវគគ ទី ២

[១៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវ

និសង ៃនរូប ក៏បនចួប្របទះនូវ និសង ៃនរូបេនះ តថគតបន

េឃើញេ យងយ នូវ និសង ៃនរូបនុ៎ះទងប

ំ ុ ៉នមន េ យបញញ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេទសៃនរូប ក៏បន

ចួប្របទះនូវេទសៃនរូបេនះ តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេទស

ៃនរូបនុ៎ះទងប
ំ ុន
៉ មន េ យបញញ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតបន

្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេ្រគ ងរ ស់េចញនូវរូប ក៏បនចួប្របទះនូវេ្រគ ង

រ ស់េចញនូវរូបេនះ តថគតបនេឃើញេ យងយ នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញ នូវរូបនុ៎ះទងប
ំ ុន
៉ មន េ យបញញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

្វ រកនូវេទសៃនសេំ ឡង ។ មនលភក
តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគតបន្រប្រពឹត្ត ្វ រកនូវេទសៃនកិន
ែសង ្ល ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេទសៃនរស ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវេទសៃនេផដព
្ឋ ្វៈ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង
្វ រកនូវ ម ៍ ក៏បន
និសង ៃនធមមរមណ

ចួប្របទះ នូវ ម ៍ េនះ តថគតបនេឃើញេ

និសង ៃនធមមរមណ យងយ

នូវ ម ៍ នុ៎ះ ទងប

និសង ៃនធមមរមណ ំ ុ ៉នមន េ យបញញ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង ម ៍
្វ រកនូវេទសៃនធមមរមណ ក៏បន

49 
 
២២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយ ធមមនំ ទី នេ តទជឈគមំ យវ ធមមនំ

ទន
ី េ បញញយ េម ឯេ សុ ទេិ ្ឋ ធមមនហំ

ភក
ិ ខ េវ នស
ិ រណបរេយសនំ
ិ អចរ ឹ យំ ធមមនំ នស
ិ -

រណំ តទជឈគមំ យវ ធមមនំ និស រណំ បញញ-

យ េម ឯតំ សុ ទិដ្ឋំ ។ យវកីវញច ហំ ភិកខេវ ឥេមសំ

ឆននំ ពហិ នំ យតននំ អស ទញច អស ទេ

ទ ី ន វញច ទ ី ន វេ ន ិ ស រណញច ន ិ ស រណេ

យថភូតំ នពភញញសឹ ។ េប ។ អពភញញសឹ ។ ញណញច

បន េម ទស នំ ឧទបទិ អកុ បប េម វមុ

ិ ត្តិ អយមន្ត-ិ

ម ជតិ នតថទ
ិ និ បុ នពភេ តិ ។ ចតុ តថំ ។

[១៧] េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ ស អស េទ

អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ចកខុ សមឹ រេជជយយុ ំ យ ម

ច េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ ចកខុ ស អស េទ ត ម ស ្ត

ចកខុ សមឹ រជជនិ្ត េន េចទំ ភក

ិ ខ េវ ចកខុ ស ទី នេ

50 
 
 ២២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ម ៍ េនះ តថគតបនេឃើញេ
ចួប្របទះនូវេទសៃនធមមរមណ យងយនូវ

ម ៍ នុ៎ះ
េទសៃនធមមរមណ ំ ុ ៉នមន
ទងប េ យបញញ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

្វ រកនូវធម៌ជេ្រគ ងរ
តថគតបន្រប្រពឹត្ត ែសង ស់េចញ នូវធមមរមណ
ម ៍

ក៏បនចួប្របទះនូវធម៌ជេ្រគ ងរ ស់េចញនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះ តថគត

បនេឃើញេ យងយ នូវធម៌ជេ្រគ ងរ ស់េចញនូវធមមរមណ

ម ៍ នុ៎ះទង
ំ

៉ មន េ
បុ ន យបញញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតមនបនដ
ិ ឹងចបស់

មពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ង

រ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន ំ ៦ េនះ

យតនៈខងេ្រកទង

អស់កល្រតម
ឹ ។ េប ។ បនដឹងចបស់ ។ បញញែដលដឹងចបស់

េឃើញចបស់របស់តថគត ក៏េកតេឡ
ើ ើងដូេចះ
ន ថ េសចករី្ត ួចផុតវេសស
ិ

របស់តថគត មិនែ្រប្រតឡប់កេ្រមើកេទៀតេឡើយ ជតិេនះ ក៏ជទី

ំ ុ ត្រតមេនះេហ
បផ ឹ ើ យ ឥឡូវេនះ ភពថីគ
ម ករ្រតឡប
ឺ ់េកតេទៀត
ើ ក៏មនមន
ិ

េឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[១៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃនែភក
ន មនមន
ិ

េទ សតទ ំ
្វ ង យ ក៏មិនេ្រតកអរនឹងែភក
ន េឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

និសង ៃនែភក
ន មន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសត្វ

ំ
ទង យ េ្រតកអរនឹងែភក
ន មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេទសៃនែភ
ើ ក
ន

51 
 
២៣

យមកវេគគ ទុតិេយ

អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ចកខុ សមឹ និព្វិេនទយយុ ំ យ ម ច

េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ ចកខុ ស ទន
ី េ ត ម ស ្ត

ចកខុ សមឹ នព
ិ ន
្វិ ទនិ្ត េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ ស នស
ិ រណំ

អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ចកខុ ម និស េរយយុ ំ យ ម

ច(១) ភក
ិ ខ េវ អតថិ ចកខុ ស និស រណំ ត ម ស ្ត

ចកខុ ម នស
ិ រន្តិ ។ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ េ តស

អស េទ អភវស
ិ ។ េន េចទំ ភិកខេវ ឃនស

អស េទ អភវស
ិ ។ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ យ

អស េទ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ជិ ្ហ យ រេជជយយុ ំ

យ ម ច េខ ភិកខេវ អតថិ ជិ ្ហ យ អស េទ ត ម

ស ្ត ជិ ្ហ យ រជជន្តិ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ យ

ទន
ី េ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ជិ ្ហ យ នព
ិ ្វេិ នទយយុ ំ

យ ម ច េខ ភិកខេវ អតថិ ជិ ្ហ យ ទីនេ ត ម

១ ឱ. ម. ច េខ ។

52 
 
 ២៣

យមកវគគ ទី ២

មនមនេទ
ិ សតទ ំ
្វ ង យមនេនឿយ
ិ យនឹងែភក
ន េឡើយ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ េទសៃនែភក
ន មន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជ

សតទ ំ
្វ ង យ េនឿយ យនឹងែភក
ន មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ

េ្រគ ងរ ស់ េចញនូ វែភ នកមិនមនេទ សត ទ ំ

្វ ង យមិនរ ស់ េចញ

ចកែភក
ន េឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រគ ងរ ស់េចញ នូវែភក
ន

មន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យរ ស់

េចញចកែភក
ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃន្រតេចៀកមន
ិ

មនេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃន្រចមុះមនមនេទ
ិ ។

ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េប ើ និ សង ៃនអ ្ត តម ិ នមនេទ ំ
សត ្វទ ង-

យមិនេ្រតកអរនឹងអ ្ត តេឡើយ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ និសង

ៃនអ ្ត តមន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យ

េ្រតកអរនឹ ងអ ្ត ត ំ
មន លភិកុ ខទ ង យ េបើេទសៃនអ ្ត តមិន

មនេទ សត ទ ំ
្វ ង យមិនេនឿយ យនឹ ងអ ្ត តេឡើ យ មន ល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទសៃនអ ្ត តមន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ

53 
 
២៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ស ្ត ជិ ្ហ យ នព
ិ ន
្វិ ទន្តិ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ យ

នស
ិ រណំ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត ជិ ្ហ យ នស
ិ េរយយុ ំ

យ ម ច េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ ជិ ្ហ យ នស
ិ រណំ ត ម

ស ្ត ជិ ្ហ យ នស
ិ រន្តិ ។ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ កយស

អស េទ អភវស
ិ ។ េន េចទំ ភិកខេវ មនស

អស េទ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត មនសមឹ រេជជយយុ ំ

យ ម ច េខ ភិកខេវ អតថិ មនស អស េទ ត ម

ស ្ត មនសមឹ រជជន្តិ េន េចទំ ភិកខេវ មនស

ទន
ី េ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត មនសមឹ នព
ិ េ្វិ នទយយុ ំ

យ ម ច េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ មនស ទន
ី េ ត ម

ស ្ត មនសមឹ នព
ិ ្វន
ិ ទន្តិ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ មនស

នស
ិ រណំ អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត មន ម នស
ិ េរយយុ ំ

យ ម ច េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ មនស នស
ិ រណំ ត ម

ស ្ត មន ម នស
ិ រន្តិ ។ យវកីវញច ភក
ិ ខ េវ ស ្ត

ឥេមសំ ឆននំ អជឈត្តក

ិ នំ យតននំ អស ទញច

អស ទេ ទីនវញច ទីនវេ និស រណញច

54 
 
 ២៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនជសតទ ំ
្វ ង យេនឿយ យនឹងអ ្ត ត មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបករ
ើ

រ ស់េចញនូវអ ្ត តមិនមនេទ សតទ ំ

្វ ង យមិនរ ស់េចញចក

អ ្ត តេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កររ ស់េចញនូវអ ្ត តមន

េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យរ ស់េចញចក

អ ្ត ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃនកយមិនមនេទ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃនចត
ិ ម
្ត ិនមនេទ សតទ ំ
្វ ង យ

មិនេ្រតកអរនឹងចិតេ្ត ឡើយ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ និសង ៃនចិតម
្ត ន

េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យេ្រតកអរនឹងចិត្ត

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេទសៃនច
ើ ត
ិ ម
្ត នមនេទ
ិ សតទ ំ
្វ ង យមិនេនឿយ

យនឹងចត
ិ េ្ត ឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទសៃនចត
ិ ម
្ត ន េ្រពះ

េហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យេនឿយ យនឹងចត
ិ ្ត មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបកររ
ើ ស់េចញនូវចត
ិ ម
្ត នមនេទ
ិ សតទ ំ
្វ ង យមិន

រ ស់េចញចកចិតេ្ត ឡើយ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ កររ ស់េចញនូវ

ចត
ិ ម
្ត ន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ
្វ ង យរ ស់

េចញចកចត
ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សតទ ំ
្វ ង យមនបនដ
ិ ឹងចបស់

មពិត នូវ និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ង

55 
 
២៥

យមកវេគគ ទុតិេយ

និស រណេ យថភូតំ នពភញញសុំ ។ េនវ វ ភិកខេវ

ស ្ត សេទវក េ ក សមរក ស្រពហមក

សស មណ្រពហម ណិ យ បជយ សេទវមនុ ស យ (១)

នស
ិ វសញញ
ិ ្ត វបបមុ
ិ ្ត វបរ
ិ យទ
ិ ក
ិ េតន
(២)
េចត-
ុ

វហរ
ិ សុ
ឹ ។ យេ ច េខ ភក
ិ ខ េវ ស ្ត ឥេមសំ

ឆននំ អជឈត្តក
ិ នំ យតននំ អស ទញច អស ទេ

ទន
ី វញច ទន
ី វេ នស
ិ រណញច នស
ិ រណេ

យថភូតំ អពភញញសុំ ។ អថ ភិកខេវ ស ្ត សេទវ-

ក េ ក សមរក ស្រពហមក សស មណ-

្រពហមណិយ បជយ សេទវមនុ ស យ និស

វ សញញ
ិ ្ត វ បបមុ
ិ ្ត វ បរ
ិ យទ
ិ ិ ក េតន េចត
ុ

វហរន្ត
ិ ត
ី ិ ។ បញច មំ ។

[១៨] េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ រូបនំ អស េទ អភ-

វស
ិ ន យិទំ ស ្ត រូេបសុ រេជជយយុ ំ យ ម ច

េខ ភិកខេវ អតថិ រូបនំ អស េទ ត ម ស ្ត

១ សស មណ្រពហមណី បជ សេទវមនុស តិ ឯវ ំ ភវ ិតព្វំ ។ ២ កតថចិ វ ិមរ ិយទិក-

េតនតិ បេ ។

56 
 
 ២៥

យមកវគគ ទី ២

រ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន យតនៈខងកុ ងទ

ន ងំ ៦ េនះ

អស់កល្រតឹម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ សតេ្វ ំ
កទង យ្រពម

ំ
ទងេទវេ ក មរេ ក ្រពហមេ ក ំ
្រពមទងពពួ កសតន
្វ ិ ងសម-

ណ្រពហមណ៍ ំ
្រពមទងមនុ ស ជសមត
ម េទពន
ិ ិ ងមនុស ដ៏េសស មន
ិ

បនរ ស់េចញ មិនបន្របសេចញ មិនបនរួច្រសឡះ មនចិត្ត

មនបន្រប្រព
ិ ឹ តក
្ត នង
្ល នូវែដនគក
ឺ េលសន
ិ ិ ងវដៈ្ត អស់កល្រតមេ
ឹ ះ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែតសតទ ំ
្វ ង យបនដឹងចបស់ មពិត នូវ

និសង ថជ និសង នូវេទសថជេទស នូវេ្រគ ងរ ស់េចញ

ថជេ្រគ ងរ ស់េចញ ៃន យតនៈខងកុ ងទ

ន ងំ ៦ េនះ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទើបសតេ្វ ំ
កទង យ ំ
្រពមទងេទវេ ក មរ-

េ ក ្រពហមេ ក ំ
្រពមទងពព ្វ ិ ងសមណ្រពហមណ៍
ួ កសតន ្រពម

ំ
ទងមនុ ស ជសមត
ម េទព
ិ និងមនុស ដ៏េសស រ ស់េចញ ្របស

េចញ រួច្រសឡះ មនចិត្រ្ត ប្រពឹតក

្ត នង
្ល នូវែដនគក
ឺ េលសន
ិ ិ ងវដៈ្ត បន ។

ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

[១៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ និសង ៃនរូបមនមនេទ
ិ សត្វ

ំ
ទង យ មនេ្រតកអរក
ិ ុ ងរ
ន ូបេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ និសង

ៃនរូបមន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យ

57 
 
២៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រូេបសុ រជជនិ្ត េន េចទំ ភក

ិ ខ េវ រូបនំ ទន
ី េ

អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត រូេបសុ និព្វិេនទយយុ ំ យ ម ច

េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ រូបនំ ទន
ី េ ត ម ស ្ត

រូេបសុ នព
ិ ន
្វិ ទនិ្ត េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ រូបនំ នស
ិ រណំ

អភវស
ិ ន យិទំ ស ្ត រូេបហិ នស
ិ េរយយុ ំ យ ម

ច េខ ភក
ិ ខ េវ អតថិ រូបនំ នស
ិ រណំ ត ម ស ្ត

រូេបហិ នស
ិ រន្តិ ។ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ សទទនំ គនធនំ

រ នំ េផដ្ឋព្វនំ ធមមនំ អស េទ អភវស

ិ ន

យិទំ ស ្ត ធេមមសុ រេជជយយុ ំ យ ម ច េខ ភិកខេវ

អតថិ ធមមនំ អស េទ ត ម ស ្ត ធេមមសុ -

រជជនិ្ត េន េចទំ ភិកខេវ ធមមនំ ទីនេ អភវស

ិ

ន យិទំ ស ្ត ធេមមសុ នព
ិ េ្វិ នទយយុ ំ យ ម ច េខ

ភិកខេវ អតថិ ធមមនំ ទីនេ ត ម ស ្ត ធេមមសុ

នព
ិ ន
ិ្វ ទន្តិ េន េចទំ ភក
ិ ខ េវ ធមមនំ នស
ិ រណំ អភវស
ិ ន

យិទំ ស ្ត ធេមមហិ និស េរយយុ ំ យ ម ច េខ ភិកខេវ

58 
 
 ២៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ្រតកអរនឹងរូប មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេទសៃនរ
ើ ូបមនមនេទ
ិ សត្វ

ំ
ទង យមនេនឿយ
ិ យនឹងរូបេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទសៃន

រូបមន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជសតទ ំ

្វ ង យេនឿយ

យនឹងរូប មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេ្រគ
ើ ងរ ស់េចញនូវរូបមនមន
ិ

េទ សតទ ំ
្វ ង យមនរ
ិ ស់េចញចករូបេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េ្រគ ងរ ស់េចញនូវរូបមន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បនជ

សតទ ំ
្វ ង យរ ស់េចញចករូប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េបើ និ-

សង របស់សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍ មិនមនេទ
ធមមរមណ សត្វ

ំ
ទង យមនេ្រតកអរន
ិ ម ៍ េឡើយ មនលភក
ឹ ងធមមរមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ និ-

ម ៍ មន េ្រពះេហតុ
សង ៃនធមមរមណ េហតុេនះ បនជសតទ ំ
្វ ង-

ម ៍
យេ្រតកអរនឹងធមមរមណ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេទសៃនធម
ើ ម-

ម ៍ មិនមនេទ សត ្វទ ង
រមណ ំ យមិនេនឿយ យនឹ ងធមម រម មណ៍ េឡើ យ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ម ៍ មន
េទសៃនធមមរមណ េ្រពះេហតុ េហតុ

េនះ បនជសតទ ំ
្វ ង យរែមងេនឿយ ម ៍
យនឹងធមមរមណ មនល

ំ
ភ ិ កុ ខ ទ ង យ េប ើ េ្រគ ងរ ស់ េ ចញនូ វ ធមម រម មណ៍ ម ិ នមនេទសត ្វ

ំ
ទង យមនរ
ិ ស់េចញចកធមមរមណ
ម ៍ េឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

59 
 
២៧

យមកវេគគ ទុតិេយ

អតថិ ធមមនំ នស
ិ រណំ ត ម ស ្ត ធេមមហិ នស
ិ -

រន្តិ ។ យវកីវញច ភក
ិ ខ េវ ស ្ត ឥេមសំ ឆននំ ពហិ នំ

យតននំ អស ទញច អស ទេ ទន
ី វញច -

ទីនវេ និស រណញច និស រណេ យថភូតំ នពភ-

ញញសុំ ។ េនវ វ ភិកខេវ ស ្ត សេទវក េ ក

សមរក ស្រពហមក សស មណ្រពហមណិយ ប-

ជយ សេទវមនុ ស យ នស
ិ វសញញ
ិ ្ត វបបមុ
ិ ្ត
ុ

វបរ
ិ យទ
ិ ក
ិ េតន េចត វហរ
ិ សុ
ឹ ។ យេ ច េខ

ភក
ិ ខ េវ ស ្ត ឥេមសំ ឆននំ ពហិ នំ យតននំ

អស ទញច អស ទេ ទន
ី វញច ទន
ី វេ ។ េប ។

យថភូតំ អពភញញសុំ ។ អថ ភក
ិ ខ េវ ស ្ត សេទវក

េ ក សមរក ស្រពហមក សស មណ្រពហម-

ណិយ បជយ សេទវមនុ ស យ នស

ិ វសញញ
ិ ្ត
ុ

វបបមុ
ិ ្ត វបរ
ិ យទ
ិ ក
ិ េតន េចត វហរន្ត
ិ ត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

60 
 
 ២៧

យមកវគគ ទី ២

េ្រគ ងរ ស់េចញនូវធមមរមណ
ម ៍ មន េ្រពះេហតុ េហតុេនះ បន

ជសតទ ំ
្វ ង យរ ស់េចញចកធមមរមណ
ម ៍ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

សតទ ំ
្វ ង យ មិនបនដឹងចបស់ មពិត នូវ និសង ថជ និសង ផង

នូវេទសថជេទសផង នូវេ្រគ ងរ ស់េចញថជេ្រគ ងរ ស់េចញ

ផង ៃន ំ ៦ េនះ អស់កល្រតឹម
យតនៈខងេ្រកទង ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សតេ្វ ំ
កទង យ ំ
្រពមទងេទវេ ក មរ-

េ ក ្រពហមេ ក ំ
្រពមទងពព ្វ ិ ងសមណ្រពហមណ៍
ួ កសតន ្រពម

ំ
ទងមន ម ិេទពនិងមនុស ដ៏េសស មិនបនរ
ុ ស ជសមត ស់េចញ មិន

បន្របសេចញ មនបនរ
ិ ួច្រសឡះ មនចត
ិ ម
្ត នបន្រប្រព
ិ ឹ តក
្ត នង
្ល នូវ

ែដនគក
ឺ េលសន
ិ ិ ងវដៈ្ត អស់កល្រតឹមេ ះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

លុះែតសតទ ំ
្វ ង យ បនដឹងចបស់ មពិត នូវ និសង ថជ និ-

សង ផង នូវេទសថជេទសផង ៃន ំ ៦ េនះ
យតនៈខងេ្រកទង

។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទើបសតេ្វ ំ
កទង យ ំ
្រពមទង

េទវេ ក មរេ ក ្រពហមេ ក ំ

្រពមទងពពួ កសតន
្វ ិ ងសមណ-

្រពហមណ៍ ំ
្រពមទងមនុ ស ជសមត
ម េទពន
ិ ិ ងមនុស ដ៏េសស រ ស់

េចញ ្របសេចញ រួច្រសឡះ មនចិត្រ្ត ប្រពឹតក

្ត នង
្ល នូវែដនគក
ឺ េលស
ិ

និងវដៈ្ត បន ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

61 
 
២៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៩] េយ ភិកខេវ ចកខុំ អភិននទតិ ទុ កំខ េ

អភិននទតិ ។ េយ ទុ កំខ អភិននទតិ អបរមុ

ិ េ ្ត េ

ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េប ។ េយ ជិវ ្ហ ំ អភន

ិ នទតិ ទុ កំខ េ

អភន
ិ នទតិ ។ េយ ទុ កំខ អភន
ិ នទតិ អបរមុ
ិ េ ្ត េ

ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េប ។ េយ មនំ អភន

ិ នទតិ ទុ កំខ

េ អភន
ិ នទតិ ។ េយ ទុ កំខ អភន
ិ នទតិ អបរមុ
ិ េ ្ត

េ ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េយ ច េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ

នភន
ិ នទតិ ទុ កំខ េ នភន
ិ នទតិ ។ េយ ទុ កំខ ន-

ភិននទតិ បរមុ
ិ េ ្ត េ ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េប ។ េយ

ជិវ ្ហ ំ នភិននទតិ ទុ កំខ េ នភិននទតិ ។ េយ ទុ កំខ

នភិននទតិ បរមុ
ិ េ ្ត េ ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េយ មនំ

នភន
ិ នទតិ ទុ កំខ េ នភន
ិ នទតិ ។ េយ ទុ កំខ នភ-ិ

ននទតិ បរមុ
ិ េ ្ត េ ទុ កខ ម តិ វទមត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

62 
 
 ២៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ េ្រតកអរចេំ ពះែភក
ន

គ េនះ េឈមះថេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល

បុគល គ

េ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល

គ េនះមិនផុតចកទុកខ ។ េប ។ បុគល
គ

េ្រតកអរចេំ ពះអ គ េនះេឈមះថេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ ។ តថ-

្ត ត បុគល

គតេពលថ បុគល
គ េ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល
គ េនះមនផ
ិ ុ តចកទុកខ

។ េប ។ បុគល
គ េ្រតកអរចេំ ពះចត
ិ ្ត បុគល
គ េនះេឈមះថេ្រតកអរ

ចេំ ពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល

គ េ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល
គ

េនះមិនផុតចកទុកខ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ លុះែតបុគល
គ មិនេ្រតក-

អរចេំ ពះែភក
ន បុគល
គ េនះ េទើបេឈមះថមនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុក្ខ តថ-

គតេពលថ បុគល
គ មិនេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល
គ េនះរួចផុតចក

ទុកខ ។ េប ។ បុគល
គ មិនេ្រតកអរចេំ ពះអ ្ត ត បុគល
គ េនះេឈមះ

ថមនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល
គ មនេ្រតកអរ
ិ

ចេំ ពះទុកខ គ េនះរួចផុតចកទុកខ

បុគល ។ បុគល
គ មនេ្រតកអរ
ិ

ចេំ ពះចិត្ត បុគល

គ េនះ េឈមះថមនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុកខ ។ តថគត

េពលថ បុគល
គ មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុកខ បុគល
គ េនះរួចផុតចកទុកខ ។

ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

63 
 
២៩

យមកវេគគ ទុតិេយ

[២០] េយ ភក
ិ ខ េវ រូេប អភន
ិ នទតិ ទុ កំខ េ

អភន
ិ នទតិ ។ េយ ទុ កំខ អភន
ិ នទតិ អបរមុ
ិ េ ្ត េ

ទុ កខ ម តិ វទមិ ។ េប ។ េយ សេទទ គេនធ រេស

េផដ្ឋេព្វ ធេមម អភន

ិ នទតិ ទុ កំខ េ អភន
ិ នទតិ ។ េយ

ទុ កំខ អភន
ិ នទតិ អបរមុ
ិ េ ្ត េ ទុ កខ ម តិ វទមិ ។

េយ ច េខ ភិកខេវ រូេប នភិននទតិ ទុ កំខ េ នភិ-

ននទតិ ។ េយ ទុ កំខ នភិននទតិ បរមុ

ិ េ ្ត េ ទុ កខ-

ម តិ វទមិ ។ េយ សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ ធេមម

នភិននទតិ ទុ កំខ េ នភិននទតិ ។ េយ ទុ កំខ នភិ-

ននទតិ បរមុ
ិ េ ្ត េ ទុ កខ ម តិ វទមីតិ ។ អដ្ឋមំ ។

64 
 
 ២៩

យមកវគគ ទី ២

[២០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ េ្រតកអរចេំ ពះរូប

គ េនះ េឈមះថេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល

បុគល គ

េ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល

គ េនះមិនរួចផុតចកទុកខ ។ េប ។ បុគល
គ

េ្រតកអរចេំ ពះសេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ បុគល
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ គ េនះ

េឈមះថេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល

គ េ្រតកអរ

ចេំ ពះទុកខ បុគល ិ ួចផុតចកទុកខ ។ មនលភក

គ េនះមនរ ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែត

បុគល
គ មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះរូប បុគល
គ េនះេទើបេឈមះថមនេ្រតកអរច
ិ -ំ

េពះទុកខ ។ តថគតេពលថ បុគល

គ មិនេ្រតកអរចេំ ពះទុកខ បុគល
គ

េនះរួចផុតចកទុកខ ។ បុគល
គ មិនេ្រតកអរ ចេំ ពះសេំ ឡង កន
ិ្ល

រស េផដព ម ៍ បុគល
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ គ េនះេឈមះថមនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុកខ ។

តថគតេពលថ បុគល
គ មនេ្រតកអរច
ិ េំ ពះទុកខ បុគល
គ េនះរួចផុត

ចកទុកខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

65 
 
៣០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២១] េយ ភិកខេវ ចកខុ ស ឧបបេទ ឋិតិ អភិ-

និព្វតិ្ត បតុ ភេ ទុ កខេស េ ឧបបេទ េ គនំ ឋិតិ

ជ មរណស បតុ ភេ េយ េ តស ។ េប ។ េយ

ឃនស ។ េយ ជិ ្ហ យ ។ េយ កយស ។ េយ

មនស ឧបបេទ ឋិតិ អភន

ិ ព
ិ ្វត្តិ បតុ ភេ ទុ កខេស -

េ ឧបបេទ េ គនំ ឋិតិ ជ មរណស បតុ ភ-

េ ។ េយ ច េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ ស នេិ េធ វូបសេម

អតថងគេម ទុ កខេស េ នេិ េធ េ គនំ វូបសេម

ជ មរណស អតថងគេម ។ េយ េ តស ។ េយ

ឃនស ។ េយ ជិ ្ហ យ ។ េយ កយស ។ េយ

មនស និេ េធ វូបសេម អតថងគេម ទុ កខេស េ

នេិ េធ េ គនំ វូបសេម ជ មរណស អតថងគ-

េមតិ ។ នវមំ ។

66 
 
 ៣០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករេកតេឡ
ើ ើង ករ ំ
ងេន ករ

េកតច
ើ េំ ពះ ករេកើត្របកដ ៃនែភក
ន នុ៎ះ េឈមះថករេកើតេឡើង

ៃនទុកខ ករ ំ
ងេនៃនេ ំ
គទង យ ករេកត្របកដៃនជ
ើ និងមរណៈ

(ករេកើតេឡើងជេដើម) ៃន្រតេចៀក ។ េប ។ ៃន្រចមុះ ។

ៃនអ ្ត ត ។ ៃនកយ ។ ករេកតេឡ

ើ ើង ករ ំ
ងេន

ករេកតច
ើ េំ ពះ ករេកត្របកដ
ើ ៃនចត
ិ ្ត នុ៎ះ េឈមះថករេកត
ើ

េឡើងៃនទុកខ ករ ំ
ងេនៃនេ ំ
គទង យ ករេកើត្របកដៃនជ និង

មរណៈ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែតកររលត់ កររមងប់ ករ

វនស
ិ ៃនែភក
ន នុ៎ះេទើបេឈមះថកររលត់ៃនទុកខ កររមងប់ៃន

ំ
េ គទង យ ករវនសៃនជ
ិ និងមរណៈបន ។ (កររលត់) ៃន

្រតេចៀក ។ ៃន្រចមុះ ។ ៃនអ ្ត ត ។ ៃនកយ

។ កររលត់ កររមងប់ ករវនស

ិ ៃនចត
ិ ្ត នុ៎ះ េឈមះ

ថកររលត់ៃនទុកខ កររមងប់ៃនេ គទង

ំ យ ករវនសៃនជ
ិ និង

មរណៈបន ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

67 
 
៣១

យមកវេគគ ទុតិេយ

[២២] េយ ភិកខេវ រូបនំ ឧបបេទ ឋិតិ អភិ-

នព
ិ ្វត្តិ បតុ ភេ ទុ កខេស េ ឧបបេទ េ គនំ

ឋិតិ ជ មរណស បតុ ភេ ។ េយ សទទនំ ។ េប ។

េយ ធមមនំ ឧបបេទ ឋិតិ អភិនិព្វត្តិ បតុ ភេ

ទុ កខេស េ ឧបបេទ េ គនំ ឋិតិ ជ មរណស

បតុ ភេ ។

[២៣] េយ ច េខ ភិកខេវ រូបនំ និេ េធ វូប-

សេម អតថងគេម ទុ កខេស េ នេិ េធ េ គនំ

វូបសេម ជ មរណស អតថងគេម ។ េយ សទទនំ ។

េយ គនធនំ ។ េយ រ នំ ។ េយ េផដ្ឋព្វនំ ។

េយ ធមមនំ នេិ េធ វូបសេម អតថងគេម ទុ កខេស -

េ នេិ េធ េ គនំ វូបសេម ជ មរណស អតថងគ-

េមតិ ។ ទសមំ ។

យមកវេគគ ទុតិេយ ។

68 
 
 ៣១

យមកវគគ ទី ២

[២២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករេកតេឡ
ើ ើង ករ ំ
ងេន ករ

េកតច
ើ េំ ពះ ករេកើត្របកដ ៃនរូបទង
ំ យ នុ៎ះ េឈមះថករ

េកតេឡ
ើ ើងៃនទុកខ ករ ំ
ងេនៃនេ ំ
គទង យ ករេកត្របកដៃនជ
ើ

និងមរណៈ ។ (ករេកតេឡ
ើ ើងជេដម
ើ ) ៃនសេំ ឡងទង
ំ យ

។ េប ។ ករេកតេឡ
ើ ើង ករ ំ
ងេន ករេកតច
ើ េំ ពះ ករេកត្របកដ
ើ

ម ៍ ទង
ៃនធមមរមណ ំ យ នុ៎ះ េឈមះថករេកតេឡ
ើ ើងៃនទុកខ ករ

ំ
ងេនៃនេ ំ
គទង យ ករេកត្របកដៃនជ
ើ និងមរណៈ ។

[២៣] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ លុ ះែតកររលត ់ កររមង ប ់

ករវនស
ិ ំ
ៃនរូបទង យ នុ៎ះ េទើបេឈមះថកររលត់ៃនទុកខ

កររមងប់ៃនេ គទង
ំ យ ករវនសៃនជ
ិ និងមរណៈបន ។ (ករ

រលត់ជេដម
ើ ) ៃនសេំ ឡងទង
ំ យ ។ ៃនកនទ
ិ្ល ំ
ង យ ។

ំ
ៃនរសទង យ ។ ៃនេផដព ំ
្ឋ ្វៈទង យ ។ កររលត់

កររមងប់ ករវនស
ិ ម ៍ ទង
ៃនធមមរមណ ំ យ នុ៎ះ េឈមះថ

កររលត់ៃនទុកខ កររមងប់ៃនេ គទង

ំ យ ករវនសៃនជ
ិ និងមរណៈ

បន ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ យមកវគគ ទី ២ ។

69 
 
៣២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

សេមពេធន ទុ េវ វុ ្ត

អស េទន អបេរ េទ្វ

េន េចេតន េទ្វ វុ ្ត

អភន
ិ េនទន អបេរ េទ្វ

ឧបបេទន ទុ េវ វុ ្ត

វេគគ េតន បវុចចតត

ី ិ ។

70 
 
 ៣២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃនយមកវគគេនះ គឺ

និយយ ំ ី ករ្រ
អព ស់ដង
ឹ ពីរេលើក ំ ី
អព និសង ពីរេលើក

ដៃទេទៀត ំ ី ចត
អព ិ ម
្ត នបន្រប្រព
ិ ឹ តក
្ត នង
្ល នូវែដនគក
ឺ េលសន
ិ ិង

វដៈ្ត ពីរេលើក ំ ី ករេ្រតកអរពីរេលើកដៃទេទៀត

អព ំ ី ករ
អព

េកតេឡ
ើ ើងពីរេលើក េហតុេនះ េទើបេ ថ វគគ ។

71 
 
 សព្វវេគគ

[២៤] សព្វំ េ ភក
ិ ខ េវ េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។

កិញច ភក
ិ ខ េវ សព្វំ ចកខុ េញច វ រូប ច េ តញច

សទទ ច ឃនញច គនធ ច ជិ ្ហ ច រ ច កេយ

ច េផដ្ឋព្វ ច មេន ច ធមម ច ។ ឥទំ វុចចតិ

ភក
ិ ខ េវ សព្វំ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ ឯវ ំ វេទយយ អហេមតំ

សព្វំ បចចកខ យ អញញំ(១) បញញេបស មីតិ ។ តស ច

វតថុ េទវស (២)

។ បុ េ ្ឋ ច ន សមបេយយយ(៣) ឧត្តរ ឹ

ច វឃតំ
ិ បេជជយយ ។ តំ កិស េហតុ ។ យថ តំ

ភិកខេវ អវសយសម
ិ ិនិ្ត ។ បឋមំ ។

១ កតថចិ អញញំ សព្វំ ។ ២ ឱ. វតថុេរវស ។ ម. វតថុកេមវស ។ ៣ ឱ. ន សមបេបយយ ។

72 
 
 សព្វវគគ

[២៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ត នូវ ំ
យតនៈទង-

ពួង ដល់អក ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង យច ំ ្ត ប់នូវ យតនៈេនះចុះ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ំ ួ ង េតើដូចេមច
យតនៈទងព ្ត គឺែភក
ន ១ រូប ១

្រតេចៀក ១ សេំ ឡង ១ ្រចមុះ ១ កន

ិ្ល ១ អ ្ដ ត ១ រស ១ កយ ១

េផដព
្ឋ ្វៈ ១ ចត ម ៍ ១ ។ មនលភក
ិ ្ត ១ ធមមរមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ

ថ ំ ួ ង ។ មនលភក
យតនៈទងព ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ និយយយ៉ង

េនះថ អញឃត់នូវ ំ ួ ងនុ៎ះ េហើយនឹងបញញតន

យតនៈទងព ្ត ូ វវតុ ដៃទ
ថ ។

ចរបស់បុគល
គ េនះ ្រគន់ែតឲយេកើតេទជេរឿងបុ េ៉ ្ណ ះឯង ។ បុគល
គ

េនះ េបមនេគស
ើ ួ រមក ក៏មន
ិ ចញ ំ
ុ ងេរឿងេនះឲយសេ្រមចបន នំ

ំ កេទខងមុខ
ឲយលប ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ េ្រពះថ (សតទ ំ
្វ ង យែតងបននូវេសចកីទ
្ត ុក)ខ កុ ងទ
ន ី

មនែមនជវ
ិ ិ ័ យេ
ស យពិត ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

73 
 
៣៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៥] សព្វំ ប នយ េ ភិកខេវ ធមមំ េទ-

សិស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភិកខេវ សព្វំ

ប នយ ធេមម ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ប តព្វំ រូប

ប តព្វ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ប តព្វំ ចកខុ សមផេស

ប តេព្វ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជ-

តិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ប តព្វំ ។ េ តំ ប តព្វំ ។ ឃនំ ប -

តព្វំ ។ ជិ ្ហ ប តព្វ រ ប តព្វ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណំ

ប តព្វំ ជិ ្ហ សមផេស ប តេព្វ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ -

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ប តព្វំ ។ កេយ ប -

តេព្វ ។ មេន ប តេព្វ ធមម ប តព្វ មេន-

វញ
ិ ញ ណំ ប តព្វំ មេនសមផេស ប តេព្វ យមបទ
ិ ំ

74 
 
 ៣៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ត ធម៌
តថគតនឹងសែមង េដម
ើ បករ
ី

លះបង់នូវ ំ ួ ង ដល់អក
យតនៈទងព ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង យច ំ ្ត ប់

ធម៌េនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធម៌ស្រមប់ករលះបង់នូវ យតនៈ

ំ ួង
ទងព ដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់

ចកុ ខ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់រូប អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ចកុ សម
ខ ស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច អក
ន

ំ
ទង យ្រតូវលះបង់នូវេវទនេនះេចញ ។ អក ំ
ន ទង យ ្រតូវ

លះបង់េ តៈ ។ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ឃនៈ ។ អក ំ
ន ទង-

យ្រតូវលះបង់ជិ ្ហ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ជិ ្ហ សមស
ផ េទះបី

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មិនទុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើត

េឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវេវទន

េនះេចញ ។ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់កយ ។ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះ

បង់មេន អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ធមមរមណ
ម ៍ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់

មេនវញ
ិ ញ ណ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់មេនសមស
ផ េទះបីេវទន

75 
 
៣៥

សព្វវេគគ តតិេយ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ប តព្វំ ។ អយំ

េខ ភក
ិ ខ េវ សព្វំ ប នយ ធេមមតិ ។ ទុ តិយំ ។

[២៦] សព្វំ អភញ

ិ ញ បរញ
ិ ញ ប នយ េ

ភិកខេវ ធមមំ េទសិស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច

ភក
ិ ខ េវ សព្វំ អភញ
ិ ញ បរញ
ិ ញ ប នយ ធេមម ។

ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អភញ
ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តព្វំ រូប អភញ
ិ ញ -

បរញ
ិ ញ ប តព្វ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អភិញញបរញ
ិ ញ ប-

តព្វំ ចកខុ សមផេស អភញ

ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តេព្វ

76 
 
 ៣៥

សព្វវគគ ទី ៣

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់ នូវេវទនេនះេចញ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង ជធម៌ស្រមប់ករលះបង់ នូវ យតនៈ

ំ ួង
ទងព ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[២៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ដ នូវធម៌
តថគតនឹងសែមង ចេំ ពះ

អក ំ
ន ទង យ េដើមបករលះបង់នូវ ំ ួង េ
យតនៈទងព យអភញ
ិ ញ និង
ី

បរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យច ំ ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចុះធម៌ ស្រមប់ករលះបង់នូវ ំ ួង េ
យតនៈទងព យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវចកុ ខ

េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវរូប េ យអភញ
ិ ញ

និងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវចកុ វខ ញ
ិ ញណ េ យអភិញញនិង

បរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវចកុ សម
ខ សផ េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ

77 
 
៣៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អភិញញបរញ

ិ ញ ប-

តព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អភញ
ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តព្វ រ

អភញ
ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តព្វ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ អភញ
ិ ញ បរញ
ិ ញ

ប តព្វំ ជិ ្ហ សមផេស អភញ

ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តេព្វ

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អភិញញបរញ

ិ ញ

ប តព្វំ ។ កេយ អភញ

ិ ញ បរញ
ិ ញ ប តេព្វ ។

មេន អភិញញបរញ
ិ ញ ប តេព្វ ធមម អភិញញបរញ
ិ ញ

ប តព្វ មេនវញ
ិ ញ ណំ អភិញញបរញ
ិ ញ ប តព្វំ

មេនសមផេស អភិញញបរញ
ិ ញ ប តេព្វ យមប-ិ

ទំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អភញ

ិ ញ បរញ
ិ ញ

78 
 
 ៣៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច អក ំ
ន ទង យ ្រតូវលះបង់នូវេវទនេនះ

េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ ។ េប ។ អក ំ
ន ទង យ ្រតូវលះបង់នូវជិ ្ហ

េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវរស េ យអភញ
ិ ញ

និងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ ្រតូវលះបង់នូវជិ ្ហ វញ
ិ ញណ េ យអភញ
ិ ញ

និងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវជិ ្ហ សមស
ផ េ យអភញ
ិ ញ

និងបរញ
ិ ញ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវេវទ-

នេនះ េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ ។ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវកយ

េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ ។ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវមេន េ យ

អភិញញនិងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវធមមរមណ
ម ៍ េ យអភិញញ

និងបរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវមេនវញ
ិ ញណ េ យអភិញញនិង

បរញ
ិ ញ អក ំ
ន ទង យ្រតូវលះបង់នូវមេនសមស
ផ េ យអភញ
ិ ញ និងបរញ
ិ ញ

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច អក ំ
ន ទង យ ្រតូវលះបង់នូវេវទនេនះ

79 
 
៣៧

សព្វវេគគ តតិេយ

ប តព្វំ ។ អយំ េខ ភិកខេវ សព្វំ អភិញញបរញ

ិ ញ

ប នយ ធេមមតិ ។ តតិយំ ។

[២៧] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ -

ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កិញច

ភក
ិ ខ េវ សព្វំ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជ-

ហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ ចកខុំ ភក

ិ ខ េវ អនភ-ិ

ជនំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខ-

កខ យយ ។ រូេប អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ

អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ។ េប ។

ចកខុ សមផស ំ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

។ េប ។ ទុ កខកខ យយ ។ ជិ ្ហ អនភិជនំ អបរជនំ

ិ

អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ រេស

។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ សមផស ំ ។ េប ។

80 
 
 ៣៧

សព្វវគគ ទី ៣

េ យអភិញញនិងបរញ
ិ ញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង េ ថធម៌

ស្រមប់ករលះបង់នូវ ំ ួង េ
យតនៈទងព យអភញ ិ ញ ។ ចប់
ិ ញ និងបរញ

សូ្រត ទី ៣ ។

[២៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ កលម
ខ នដ
ិ ឹងចបស់ មនក
ិ ំ
ណ ត់

ដឹង មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវ ំ ួ ង មនគ
យតនៈទងព ិ ួ រេដើមប ី

អស់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ កលម
ខ នដ
ិ ឹងចបស់

ំ
មិនកណ ត់ដឹង មិនេនឿយ យ មិនលះបង់ នូវ ំ ួង
យតនៈទងព

មិនគួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកខ េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ខ

កលមនដ
ិ ឹ ចបស់ មនក
ង ិ ំ
ណ ត់ដង
ឹ មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវ

ចកុ ខ មនគ
ិ ួ រេដម
ើ បអស
ី ់េទៃនទុកេខ ឡើយ ។ ភក
ិ ុ កលម
ខ នដ
ិ ឹ ចបស់ មន
ង ិ

ំ
កណ ត់ដឹង មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវរូបទង
ំ យ មិនគួរេដម
ើ បី

អស់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ នូវចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ។ េប ។ នូវចកុ សម
ខ ស
ផ

។ េប ។ េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ។ េប ។ េដម
ើ បអស
ី ់េទៃន

ទុកប
ខ នេឡើយ ។ ភក
ិ ុ កលម
ខ នដ
ិ ឹងចបស់ មនក
ិ ំ
ណ ត់ដឹង មនេនឿយ
ិ

យ មនលះបង
ិ ់ នូវជិ ្ហ មនគ
ិ ួ រេដើមបអស់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ នូវរស
ី

ំ
ទង យ ។ េប ។ នូវជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ។ េប ។ នូវជិ ្ហ សមស
ផ ។ េប ។

81 
 
៣៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនភជ

ិ នំ អបរជនំ
ិ

អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កយំ

មនំ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ធេមម ។ េប ។ មេនវញ

ិ ញ ណំ ។ េប ។

មេនសមផស ំ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អនភិជនំ អបរជនំ

ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ។ ឥទំ េខ ភិកខេវ សព្វំ អនភិជនំ

អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។

82 
 
 ៣៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើត

េឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ភិកុ ខ កលមិនដឹងចបស់ មិនក-ំ

ណត់ដង
ឹ មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវេវទនេនះ មនគ
ិ ួ រេដម
ើ បី

អស់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ ភក
ិ ុ ខ កលមនដ
ិ ឹ ចបស់ មនក
ង ិ ំ
ណ ត ់ ដង
ឹ

មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវកយនិងមេន មនគ
ិ ួ រេដម
ើ បអស់េទៃន
ី

ទុកប ម ៍ ។ េប ។ នូវមេនវញ
ខ នេឡើយ នូវធមមរមណ ិ ញ ណ ។ េប ។ នូវ

មេនសមស
ផ ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មន
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ

ទុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ភក
ិ ុខ

កលមនដ
ិ ឹងចបស់ មនក
ិ ំ
ណ ត់ដឹង មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់

នូវេវទនេនះ មិនគួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ ភិកុ ខ កលមិនដឹងចបស់ ំ
មិនកណ ត់ដឹង មិនេនឿយ យ

មនលះបង
ិ ់ នូវ ំ ួ ងេនះឯង
យតនៈទងព មនគ
ិ ួ រេដើមបអស់េទៃនទុកខ
ី

បនេឡើយ ។

83 
 
៣៩

សព្វវេគគ តតិេយ

[២៨] សព្វញច េខ ភិកខេវ អភិជនំ បរជនំ

ិ វិ -

ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កិញច ភិកខេវ

សព្វំ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វិ -

ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ រូេប អភជ

ិ នំ

បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ចកខុ សមផស ំ អភជ

ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ

បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តមប ិ អភិជនំ បរជនំ

ិ វ ិ ជយំ បជហំ

ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ េប ។ ជិ ្ហ អភិជនំ បរជនំ

ិ

វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ រេស ។ េប ។

84 
 
 ៣៩

សព្វវគគ ទី ៣

[២៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ កលដឹងចបស់ ំ
កណ ត់ដង
ឹ

េនឿយ យ លះបង់ នូវ ំ ួ ង េទើបគួរេដើមបអស

យតនៈទងព ី ់េទៃន

ទុកប
ខ ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់
កលដង ំ
កណ ត់ដឹង

េនឿយ យ លះបង់ នូវ ំ ួ ង េទើបគួរេដើមបអស

យតនៈទងព ី ់ េទៃនទុកខ

បន េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ឹ ចបស់ កណ
យ ភិកុ ខ កលដង ំ ត់

ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវចកុ ខ គួរេដើមបអស

ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ភក
ិ ុខ

ឹ ចបស់ កណ
កលដង ំ ត់ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវរូប គួរេដម
ើ បី

អស់េទៃនទុកប
ខ ន ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់
កលដង ំ
កណ ត់ដឹង េនឿយ យ

លះបង់ នូវចកុ វខ ញ
ិ ញណ គួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ភិកុ ខ កលដឹង

ចបស់ កណ
ំ ត់ដង
ឹ េនឿយ យ លះបង់ នូវចកុ សម
ខ ស
ផ គួរេដម
ើ បអស
ី ់

េទៃនទុកប
ខ ន េទះបីេវទន ខ ី្ត មិនទុកម
ជសុខកី្ត ជទុកក ខ ិនសុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ភក
ិ ុខ កលដឹងចបស់

ំ
កណ ត់ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវេវទនេនះ គួរេដើមបអស
ី ់េទ

ៃនទុកប ិ ុ ខ កលដឹងចបស់ កណ
ខ ន ។ េប ។ ភក ំ ត់ដឹង េនឿយ យ

លះបង់ នូវជិ ្ហ គួរេដើមបអស

ី ់េទៃនទុកប ំ
ខ ន នូវរសទង យ ។ េប ។

85 
 
៤០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ សមផស ំ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ

ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អភជ

ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ

បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កយំ មនំ អភិជនំ

បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ធេមម

។ េប ។ មេនវញ
ិ ញ ណំ ។ េប ។ មេនសមផស ំ ។ េប ។

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អភជ

ិ នំ បរជនំ
ិ

វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ ឥទំ េខ

ភក
ិ ខ េវ សព្វំ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ

ទុ កខកខ យយតិ ។ ចតុ តថំ ។

86 
 
 ៤០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

នូវជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ។ េប ។ នូវជិ ្ហ សមស
ផ ។ េប ។ េទះបីេវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះជិ ្ហ -

ផ ជបច័យ
សមស ច ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់
កលដង ំ
កណ ត់ដឹង េនឿយ យ

លះបង់ នូវេវទនេនះ គួរេដម

ើ បអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ ភក
ិ ុខ កល

ដឹងចបស់ កណ
ំ ត់ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវកយនិងមេន គួរ

េដម
ើ បអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ម ៍
នូវធមមរមណ ។ េប ។ នូវមេនវញ
ិ ញណ

។ េប ។ នូវមេនសមស
ផ ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជ

ទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជ

បច័យ
ច ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់
កលដង ំ
កណ ត់ដង
ឹ េនឿយ យ លះបង់

នូវេវទនេនះ គួរេដម
ើ បអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុ កលដ
ខ ឹងចបស់ កណ
ំ ត់ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវ យតនៈ

ំ ួ ងេនះឯង
ទងព គួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

87 
 
៤១

សព្វវេគគ តតិេយ

[២៩] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជ-

យំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កិញច ភក

ិ ខ េវ

សព្វំ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ។ យញច ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ េយ ច រូប

យញច ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ េយ ច ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម

។ េប ។ យ ច ជិ ្ហ េយ ច រ យញច ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ

េយ ច ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម ។ េប ។ េយ ច

មេន េយ ច ធមម យញច មេនវញ

ិ ញ ណំ េយ ច ម-

េនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម ។ ឥទំ េខ ភក
ិ ខ េវ សព្វំ

អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ

ទុ កខកខ យយ ។

[៣០] សព្វញច(១) ភក
ិ ខ េវ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ

បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ កិញច ភក

ិ ខ េវ សព្វំ អ-

ភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។

យញច ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ េយ ច រូប យញច ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ

១ ឱ. សព្វញច េខ ។

88 
 
 ៤១

សព្វវគគ ទី ៣

[២៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ កលម
ខ នដ
ិ ឹ ចបស់
ង មនក
ិ ំ
ណ ត់

ដឹង មិនេនឿយ យ មិនលះបង់ នូវ ំ ួ ង មិនគួរេដើមប ី

យតនៈទងព

អស់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ កលមនដ
ិ ឹង

ចបស់ មនក
ិ ំ
ណ ត់ដង
ឹ មនេនឿយ
ិ យ មនលះបង
ិ ់ នូវ ំ
យតនៈទង-

ពួង មិនគួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

ចកុ ខ កី្ត រូប កី្ត ចកុ វខ ញ

ិ ញណ ម ៍
កី្ត ធមមរមណ ែដល្រតូវដឹង

េ ិ ញ ណកី្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ
យចកុ វខ ញ កី្ត រស កី្ត ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ

ម ៍
កី្ត ធមមរមណ ែដល្រតូវដឹងេ ិ ញ ណកី្ត ។ េប ។ មេន
យជិ ្ហ វញ

កី្ត ម ៍
ធមមរមណ កី្ត មេនវញ
ិ ញណ កី្ត ម ៍
ធមមរមណ ែដល្រតូវ

ដង
ឹ េ ិ ញ ណកី្ត ។
យមេនវញ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ កលមិនដង
ឹ

ចបស់ ំ
មិនកណ ត់ដឹង មិនេនឿយ យ មិនលះបង់ នូវ យតនៈ

ំ ួ ងេនះឯង
ទងព មនគ
ិ ួ រេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។

[៣០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ កលដ
ខ ឹងចបស់ ំ
កណ ត់ដង
ឹ

េនឿយ យ លះបង់ នូវ ំ ួង

យតនៈទងព គួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកខ

បន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ កលដ
ខ ឹ ចបស់ កណ
ង ំ ត់ដង
ឹ េនឿយ-

យ លះបង់ នូវ ំ ួ ង គួរេដើមបអស

យតនៈទងព ី ់េទៃនទុកប
ខ ន េតើ

ដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ កី្ត រូប កី្ត ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

89 
 
៤២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយ ច ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម ។ េប ។ យ ច

ជិ ្ហ េយ ច រ យញច ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ េយ ច ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម ។ េប ។ េយ ច មេន េយ ច

ធមម យញច មេនវញ

ិ ញ ណំ េយ ច មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ -

តព្វ ធមម ។ ឥទំ េខ ភក

ិ ខ េវ សព្វំ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ

វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយតិ ។ បញច មំ ។

[៣១] ឯវេមម សុ តំ ។ ឯកំ សមយំ ភគ

គយយំ វហរត
ិ ិ គយសីេស សទធឹ ភក
ិ ុ ខ សហេស -

ន ។ ត្រត េខ ភគ ភិកូ ខ មេន្តសិ សព្វំ ភិកខេវ

ទិត្តំ ។ កិញច ភិកខេវ សព្វំ ទិត្តំ ។ ចកខុំ ភិកខេវ

ទិត្តំ រូប ទិ ្ត ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ទិត្តំ ចកខុ -

សមផេស ទេិ ្ត យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

90 
 
 ៤២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ម ៍
កី្ត ធមមរមណ ែដល្រតូវដង
ឹ េ ិ ញ ណកី្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ
យចកុ វខ ញ

កី្ត រស កី្ត ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ កី្ត ម ៍
ធមមរមណ ែដល្រតូវដឹង

េ ិ ញ ណកី្ត ។ េប ។ មេន
យជិ ្ហ វញ ម ៍
កី្ត ធមមរមណ កី្ត មេន-

វញ
ិ ញណ កី្ត ម ៍
ធមមរមណ ែដល្រតូវដឹងេ យមេនវញ
ិ ញ ណកី្ត ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ កលដឹងចបស់ ំ
កណ ត់ដង
ឹ េនឿយ យ

លះបង់ នូវ ំ ួ ងេនះឯង

យតនៈទងព គួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។

ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

[៣១] ំញ ន
ខុ ប ្ត ប់មកយ៉ងេនះ ។ សម័យមួយ ្រពះមន

្រពះភគ ្រទង់គង់េនជិត្រសះកុ ង្រស

ន ុ កេឈមះគយសីសៈ ជមួយនឹង

ភក
ិ ុខ ១០០០ រូប ។ កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះមន្រពះភគ ្រ ស់េ

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យមកថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងជរបស់េក្ត
ថ ងព ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងជរបស់េក្ត
ថ ងព ឺ ីខ
គអ ្វ ះ
្ល ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ចកុ ជរបស
ខ ់េក្ត រូបជរបស់េក្ត ិ ញ ណជរបស់េក្ត
ចកុ វខ ញ

ចកុ សម
ខ ផ ជរបស់េក្ត
ស េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មន
ិ

ែមនទុកម
ខ ិនែមនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច

91 
 
៤៣

សព្វវេគគ តតិេយ

តមប ិ ទត
ិ ្តំ ។ េកន ទត
ិ ្តំ ។ គគគន
ិ េទសគគន
ិ

េមហគគិន ទិត្តំ ជតិយ ជ យ មរេណន េ -

េកហិ បរេទេវហ
ិ ិ ទុ េកខ ហិ េទមនេស ហិ ឧបយ-

េសហិ ទត
ិ ្តនិ្ត វទមិ ។ េប ។ ។ ជិ ្ហ ទិ ្ត រ

ទិ ្ត ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ទិត្តំ ជិ ្ហ សមផេស ទិេ ្ត

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទត

ិ ្តំ ។ េកន -

ទិត្តំ ។ គគគិន េទសគគិន េមហគគិន ទិត្តំ ជតិ-

យ ជ យ មរេណន េ េកហិ បរេទេវហ

ិ ិ ទុ េកខ ហិ

េទមនេស ហិ ឧបយេសហិ ទត
ិ ្តន្តិ វទមិ ។ េប ។

មេន ទេិ ្ត ធមម ទិ ្ត មេនវញ

ិ ញ ណំ ទត
ិ ្តំ

92 
 
 ៤៣

សព្វវគគ ទី ៣

េវទនេនះក៏ជរបស់េក្តែដរ ។ េក្តេ យអី្វ ។ តថគតេពលថ េក្ត

េ យេភើងគ
្ល ឺ គៈ េ យេភើងគ
្ល ឺេទសៈ េ យេភងគ
ើ្ល ឺេមហៈ េក្តេ យ

េសចកេក
ី្ត ើត េ យេសចកី្រគ ំ
្ត ្រគ េ យេសចកី្ត ្ល ប់ េ យេសចកី្ត

េ ក េ យេសចកខ
ី្ត កខ
ឹ ួល េ យេសចកទ
ី្ត ុកក
ខ ុ ងកយ
ន េ យ

េសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ត
ិ ្ត េ យេសចកចេង
ី្ត ្អ ់ ចត
្អ តចងល ិ ទ ំ
្ត ង យ ។ េប ។

អ ្ត តជរបស់េក្ត រសជរបស់េក្ត ិ ញ ណជរបស់េក្ត

ជិ ្ហ វញ ជិ ្ហ -

ផ ជរបស់េក្ត
សមស េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មន
ិ

ែមនទុកម
ខ ិនែមនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច

េវទនេនះក៏ជរបស់េក្តែដរ ។ េក្តេ យអី្វ ។ តថគតេពលថ

េក្តេ យេភងគ
ើ្ល ឺ គៈ េ យេភងគ
ើ្ល េទសៈ
ឺ េ យេភងគ
ើ្ល ឺេមហៈ េក្ដ

េ យេភើងគ
្ល េសចក
ឺ េក
ី្ដ ត
ើ េ យេសចក្រគ ំ
ី្ត ្រគ េ យេសចកី្ត ្ល ប់ េ យ

េសចកេី្ត ក េ យេសចកីខ
្ត កខ
ឹ ួល េ យេសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងកយ
ន េ យ

េសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ត
ិ ្ត េ យេសចកចេង
ី្ត ្អ ់ ចត
្អ តចងល ិ ទ ំ
្ត ង យ ។ េប ។

មេនជរបស់េក្ត ម ៍ ជរបស់េក្ត
ធមមរមណ ិ ញ ណជរបស់េក្ត
មេនវញ

93 
 
៤៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មេនសមផេស ទេិ ្ត យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ទត
ិ ្តំ ។ េកន ទត
ិ ្តំ ។ គគគន
ិ េទសគគន
ិ

េមហគគិន ទត
ិ ្តំ ជតយ
ិ ជ យ មរេណន េ -

េកហិ បរេទេវហ
ិ ិ ទុ េកខ ហិ េទមនេស ហិ ឧបយ-

េសហិ ទត
ិ ្តន្តិ វទមិ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរ-ិ

យស វេក ចកខុ សមប

ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ -

វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ យមបទ
ិ ំ

ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តសមប

ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ

94 
 
 ៤៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ផ ជរបស់េក្ត
មេនសមស េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មន
ិ

ែមនទុកម
ខ ិនែមនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

េវទនេនះក៏ជរបស់េក្តែដរ ។ េក្តេ យអី្វ ។ តថគតេពលថ

េក្តេ យេភងគ
ើ្ល ឺ គៈ េ យេភងគ
ើ្ល េទសៈ
ឺ េ យេភងគ
ើ្ល ឺេមហៈ េក្ត

េ យេសចកេក
ី្ត ត
ើ េ យេសចកី្រគ ំ
្ត ្រគ េ យេសចកី្ត ្ល ប់ េ យ

េសចកេី្ត ក េ យេសចកីខ
្ត កខ
ឹ ួល េ យេសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងកយ
ន

េ យេសចកទ
ី្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ត
ិ ្ត េ យេសចកចេង
ី្ត ្អ ់ ចិតទ
្អ តចងល ំ
្ត ង យ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វក ជអក
ន េចះដង
ឹ បនយល់

េឃើញយ៉ងេនះេហើយ ក៏េនឿយ យនឹងចកុ ផង

ខ េនឿយ យនឹង

រូបផង េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ

ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ

ផង េទបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មិនែមនទុកម
ខ ិនែមនសុខ

កី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម

ខ សផ ជបច័យ
ច ក៏េនឿយ យ

នឹងេវទនេនះផង ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនែមនទ
ិ ុកម
ខ នែមនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជ

បច័យ
ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះផង កលេបេនឿយ
ើ យ

95 
 
៤៥

សព្វវេគគ តតិេយ

វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ

េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករ-

ណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ ឥទមេ ច

ភគ ។ អត្តមន េត ភក
ិ ូខ ភគវេ ភសិតំ អភ-ិ

ននទុំ ។ ឥមសមឹ ច បន េវយយករណសមឹ ភញញមេន

តស ភ ិ កុ ខ សហស ស អនុ បទយ សេវហិ

ចិ ្ត និ វមុ
ិ ចចស
ឹ ត
ូ ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

96 
 
 ៤៥

សព្វវគគ ទី ៣

ក៏្របសចកតេ្រមក េ្រពះ្របសចកតេ្រមក ចត ្ត ៏ផុត្រសឡះ

ិ ក (ចក

សវៈ) ។ កលេបច
ើ ត ្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ិ ផ ើ ើងថ ចត
ិ ្ត

ផុត្រសឡះេហើយ ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ ជតអស
ិ ់

េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច
ិ ច

អញក៏បនេធើរ្វ ួចេហើយ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកិចច

េនះេទៀត មិនមនេឡើយ ។ ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់ភសិតេនះ

េហើយ ។ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ ក៏មនេសចកេ្រតកអរ
ី្ត រក
ី យនឹងភសិត

ៃន្រពះមន្រពះភគ ។ នកលេវយយករណ៍ (្រពះសូ្រតឥតមនគ-

ថ) េនះ ំ ុ ង្រ
ែដល្រពះមន្រពះភគកព ស់េទសន ិ រ្ត បស់ភក
ចត ិ ុខ

ំ
ទង ១.០០០ រូបេនះ ក៏បនផុត្រសឡះេហើយចក ំ
សវៈទង យ

េ្រពះករមន្របកន
ិ ់ម ំ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

97 
 
៤៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣២] ឯវេមម សុ តំ ។ ឯកំ សមយំ ភគ ជគ-

េហ វហរត
ិ ិ េវឡុវេន កលនទកនិ េប ។ ត្រត េខ

ភគ ភក
ិ ូខ មេន្តសិ សព្វំ ភក
ិ ខ េវ អនធភត
ូ ំ ។ កិញច

ភក
ិ ខ េវ សព្វំ អនធភត
ូ ំ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនធភត
ូ ំ រូប អនធ-

ភូ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនធភត
ូ ំ ចកខុ សមផេស អនធភេូ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនធភត

ូ ំ ។ េកន

អនធភត
ូ ំ ។ ជតិយ ជ យ មរេណន េ េកហិ បរេទ-
ិ

េវហិ ទុ េកខ ហិ េទមនេស ហិ ឧបយេសហិ អនធភត

ូ ន្តិ

វទមិ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនធភ ូ រ អនធភ ូ ជិ ្ហ -

98 
 
 ៤៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣២] ំញ ន
ខុ ប ្ត ប់មក យ៉ងេនះ ។ សម័យមួយ ្រពះមន្រពះ

ភគ្រទង់គង់កុ ងវត
ន ័
េ្ត វឡុវន ជកលនក
ទ និ ប ថន ជិត្រកុង ជ្រគះ
ឹ ។

កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់្រ ស់េ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យមកថ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ង ជរបស់ខ្វក់ ។ មនលភក
ថ ងព ិ ុទ ំ
ខ ង យ

វតុ ទ ំ ួ ង ជរបស់ខ្វក់ េតដ

ថ ងព ើ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ

ជរបស់ខ្វក់ រូបជរបស់ខ្វក់ ចកុ វខ ញ

ិ ញ ណជរបស់ខ្វក់ ចកុ សម
ខ ស
ផ ជ

របស់ខ្វក់ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនែមនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ ិនែមន

សុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះក៏ជ

របស់ខ្វក់ ។ ជរបស់ខ្វក់េ យអី្វ ។ តថគតេពលថ ជរបស់ខ្វក់

េ យេសចកេក
ី្ត ត
ើ េសចក្រគ ំ
ី្ត ្រគ េសចកី្ត ្ល ប់ េសចកេី្ត ក េសច-

កខ
ី្ត កខ
ឹ ួល េសចកទ
ី្ត ុកក
ខ ុ ងកយ
ន េសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ិត្ត េសចកចេង
ី្ត ្អ ត

្អ ់ ចិតទ
ចងល ំ
្ត ង យ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជរបស់ខ្វក់ រសជរបស់ខ្វក់ ជិ ្ហ -

99 
 
៤៧

សព្វវេគគ តតិេយ

វញ
ិ ញ ណំ អនធភត
ូ ំ ជិ ្ហ សមផេស អនធភេូ យមបទ
ិ ំ

ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនធភត

ូ ំ ។ េកន អនធភត
ូ ំ ។

ជតយ
ិ ជ យ មរេណន េ េកហិ បរេទេវហ
ិ ិ

ទុ េកខ ហិ េទមនេស ហិ ឧបយេសហិ អនធភត

ូ ន្តិ

វទមិ ។ េប ។ មេន អនធភេូ ធមម អនធភ ូ មេន-

វញ
ិ ញ ណំ អនធភត
ូ ំ មេនសមផេស អនធភេូ យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនធភត

ូ ំ ។ េកន

អនធភត
ូ ំ ។ ជតិយ ជ យ មរេណន េ េកហិ

បរេទេវហ
ិ ិ ទុ េកខ ហិ េទមនេស ហិ ឧបយេសហិ

អនធភត
ូ ន្តិ វទមិ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយ-
ិ

ស វេក ចកខុ សមឹបិ នព

ិ ្វន
ិ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

100 
 
 ៤៧

សព្វវគគ ទី ៣

ិ ញ ណជរបស់ខ្វក់
វញ ផ ជរបស់ខ្វក់
ជិ ្ហ សមស េវទន ជសុខកី្ត

ខ ី្ត មនែមនទ
ជទុកក ិ ុកម
ខ នែមនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស
ផ

ជបច័យ
ច េវទនេនះជរបស់ខ្វក់ ។ ជរបស់ខ្វក់េ យអី្វ ។ តថគត

េពលថ ជរបស់ខ្វក់ េ ្ត ើត េសចកី្រគ

យេសចកីេក ំ
្ត ្រគ េសចកី្ត ្ល ប់

េសចកេី្ត ក េសចកខ
ី្ត កខ
ឹ ួ ល េសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងកយ
ន េសចកីទ
្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ិត្ត

េសចកចេង
ី្ត ្អ ់ ចត
្អ តចងល ិ ទ ំ
្ត ង យ ។ េប ។ មេនជរបស់ខ្វក់ ធមម-

ម ៍ ជរបស់ខ្វក់ មេនវញ
រមណ ិ ញ ណជរបស់ខ្វក់ មេនសមស
ផ ជរបស់ខ្វក់

េទះបីេវទន ខ ី្ត មនែមនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ខ ិនែមនសុខកី្ត ែដល
ុកម

េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះក៏ជរបស់ខ្វក់ ។ ជ

របស់ខ្វក់េ យអី្វ ។ តថគតេពលថ ជរបស់ខ្វក់ េ យេសចកេក

ី្ត ត
ើ

េសចកី្រគ ំ
្ត ្រគ េសចកី្ត ្ល ប់ េសចកេី្ត ក េសចកីខ
្ត កខ
ឹ ួ ល េសចកី្ត

ទុកក
ខ ុ ងកយ
ន េសចកទ
ី្ត ុកក
ខ ុ ងច
ន ិ ្ត េសចកចេង
ត ី្ត ្អ ់ ចិតទ
្អ តចងល ំ
្ត ង យ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វក ជអក
ន េចះដង
ឹ យល់េឃើញ

យ៉ងេនះ ក៏េនឿយ យនឹងចកុ ផង

ខ េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង

101 
 
៤៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ ្វិនទតិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេន-

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ និព្វិនទតិ និព្វនទំ វរជជ

ិ តិ

វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមិតិ ញណំ េ តិ ។

ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ សត្តមំ ។

[៣៣] សព្វ ម ញញិ តសមុ គឃត រុ ប ប ំ េ ភ ិ កខ េវ

បដប
ិ ទំ េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ធុ កំ មនសិ-

កេ ថ ភសស
ិ ម ី តិ ។ កតម ច ភក
ិ ខ េវ

សព្វមញញិតសមុ គឃត រុបប បដិបទ ។ ឥធ ភក

ិ ខ េវ

102 
 
 ៤៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត

ខ ី្ត មនែមនទ
ជទុកក ិ ុកម
ខ នែមនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ

ជបច័យ
ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះឯង កលេបេនឿយ
ើ យ ក៏

្ត ៏ផុត្រសឡះ ។
្របសចកតេ្រមក េ្រពះែតករ្របសចកតេ្រមក ចិតក

្ត ុ ត្រសឡះ ញណក៏េកើតេឡើងថ ចិតផ

កលេបើចិតផ ្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។

(អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌អញ

បន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច

ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគ-គ

ភវនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[៣៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត នឹងសែមង ិ ទដ៏
្ដ នូវបដប

សមគួរដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់វតុ ទ ំ ួ ង ដល់អក
ថ ងព ំ
ន ទង-

យ ៗ ចូរ ្ត ប់នូវបដប
ិ ទេនះ ចូរេធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ឲ
្ត យ្របៃព តថគត

នឹងសែមង
្ដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ិ ទដ៏សមគួរដល់ករដក
ចុះបដប

េឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់វតុ ទ ំ ួ ងេនះ
ថ ងព េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល ។ មនល

103 
 
៤៩

សព្វវេគគ តតិេយ

ចកខុំ ន មញញតិ ចកខុ សមឹ ន មញញតិ ចកខុ េ ន មញញតិ

ចកខុំ េមតិ ន មញញតិ ។ រូេប ន មញញតិ រូេបសុ ន មញញ-

តិ រូបេ ន មញញតិ រូប េមតិ ន មញញតិ ចកខុ វញ

ិ ញ -

ណំ ន មញញតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណសមឹ ន មញញតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណ-

េ ន មញញតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ េមតិ ន មញញតិ ចកខុ -

សមផស ំ ន មញញតិ ចកខុ សមផស សមឹ ន មញញតិ ចកខុ -

សមផស េ ន មញញតិ ចកខុ សមផេស េមតិ ន មញញតិ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មញញតិ តសមឹបិ

ន មញញតិ តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ

។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ ន មញញតិ ជិ ្ហ យ ន មញញតិ ជិ ្ហ េ

ន មញញតិ ជិ ្ហ េមតិ ន មញញតិ រេស ន មញញតិ

104 
 
 ៤៩

សព្វវគគ ទី ៣

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ មនសម
ិ គ ល់នូវចកុ ខ មនសម
ិ គ ល់កុ ង
ន

ចកុ ខ មិនសមគល់េ យចកុ ខ មិនសមគល់ថចកុ ជរបស

ខ ់អញ ។ មិនស-ំ

គល់នូវរូបទង
ំ យ មនសម
ិ គ ល់កុ ងរ ំ
ន ូបទង យ មនសម
ិ គ ល់េ យ

រូប មនសម
ិ គ ល់ថរូបទង
ំ យជរបស់អញ មនសម
ិ គ ល់នូវចកុ វខ ញ
ិ ញណ

មនសម
ិ គ ល់កុ ងចក
ន ុ វខ ញ
ិ ញ ណ មនសម
ិ គ ល់េ យចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ មនសម
ិ គ ល់

ិ ញ ណជរបស់អញ មនសម
ថចកុ វខ ញ ិ គ ល់នូវចកុ សម
ខ ស
ផ មនសម
ិ គ ល់កុ ង
ន

ចកុ សម
ខ ស
ផ មនសម
ិ គ ល់េ យចកុ សម
ខ ស
ផ មនសម
ិ គ ល់ថចកុ សម
ខ ស
ផ

ជរបស់អញ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនែមនទ
ិ ុកម
ខ ិន

ែមនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏មនសម
ិ គ ល់

នូវេវទនេនះផង មិនសមគល់កុ ងេវទនេនះផង

ន មិនសមគល់េ យ

េវទនេនះផង មិនសមគល់ថេវទនេនះជរបស់អញ ។ េប ។ មិន

សមគល់នូវអ ្ត ត មនសម
ិ គ ល់កុ ងអ
ន ្ត ត មនសម
ិ គ ល់េ យអ ្ត ត

ម ិ នសមគ ល់ ថអ ្ត តជរបស់ អ ញ ម ិ នសមគ ល់ នូ វ រសទ ង

ំ យ

105 
 
៥០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រេសសុ ន មញញតិ រសេ ន មញញតិ រ េមតិ ន

មញញតិ ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ន មញញតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណសមឹ ន

មញញតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេ ន មញញតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ េមតិ

ន មញញតិ ជិ ្ហ សមផស ំ ន មញញតិ ជិ ្ហ សមផស សមឹ ន

មញញតិ ជិ ្ហ សមផស េ ន មញញតិ ជិ ្ហ សមផេស េមតិ

ន មញញតិ ។ យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន

មញញតិ តសមឹបិ ន មញញតិ តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ

ន មញញតិ ។ េប ។ មនំ ន មញញតិ មនសមឹ ន មញញតិ

មនេ ន មញញតិ មេន េមតិ ន មញញតិ ។ ធេមម ន

មញញតិ ធេមមសុ ន មញញតិ ធមមេ ន មញញតិ ធមម

េមតិ ន មញញតិ ។ មេនវញ

ិ ញ ណំ ន មញញតិ មេនវញ
ិ ញ -

ណសមឹ ន មញញតិ មេនវញ

ិ ញ ណេ ន មញញតិ មេន-

វញ
ិ ញ ណំ េមតិ ន មញញតិ ។ មេនសមផស ំ ន មញញតិ

106 
 
 ៥០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនសម
ិ គ ល់កុ ងរសទ
ន ងំ យ មនសម
ិ គ ល់េ យរស មនសម
ិ គ ល់ថ

ំ
រសទង យជរបស់អញ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវជិ ្ហ វញ
ិ ញណ មនស
ិ -ំ

គល់កុ ងជ
ន ិ ្ហ វញ
ិ ញណ មិនសមគល់េ យជិ ្ហ វញ
ិ ញណ មនសម
ិ គ ល់ថ

ិ ញ ណជរបស់អញ
ជិ ្ហ វញ មនសម
ិ គ ល់នូវជិ ្ហ សមស
ផ មនសម
ិ គ ល់កុ ង
ន

ជិ ្ហ សមស
ផ មនសម
ិ គ ល់េ យជិ ្ហ សមស
ផ មនសម
ិ គ ល់ថជិ ្ហ សមស
ផ

ជរបស់អញ ។ េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនែមន
ិ

ទុកម
ខ នែមនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ក៏មន
ិ

សមគល់នូវេវទនេនះផង មនសម
ិ គ ល់កុ ងេវទនេនះផង
ន មនសម
ិ គ ល់

េ យេវទនេនះផង មិនសមគល់ថេវទនេនះជរបស់អញ ។ េប ។

មនសម
ិ គ ល់នូវមេន មនសម
ិ គ ល់កុ ងមេន
ន មនសម
ិ គ ល់េ យមេន មន
ិ

សមគល់ថមេនជរបស់អញ ។ មិនសមគល់នូវធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យ

មនសម
ិ គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍ ទង
ម រមណ ំ យ មនសម
ិ គ ល់េ ម ៍ មន
យធមមរមណ ិ

សមគល់ថធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ យជរបស់អញ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវមេន-

វញ
ិ ញ ណ មនសម
ិ គ ល់កុ ងមេនវ
ន ញ
ិ ញ ណ មនសម
ិ គ ល់េ យមេនវញ
ិ ញណ

មនសម
ិ គ ល់ថមេនវញ
ិ ញ ណជរបស់អញ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវមេនសមស
ផ

107 
 
៥១

សព្វវេគគ តតិេយ

មេនសមផស សមឹ ន មញញតិ មេនសមផស េ ន មញញតិ

មេនសមផេស េមតិ ន មញញតិ ។ យមបទ

ិ ំ មេន-

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មញញតិ តសមប

ឹ ិ ន មញញតិ

តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ ។ សព្វំ ន

មញញតិ សព្វសឹ ម ន មញញតិ សព្វេ ន មញញតិ សព្វំ

េមតិ ន មញញតិ ។ េ ឯវ ំ អមញញមេន ន ច កិញចិ

េ េក ឧបទយ
ិ តិ អនុ បទយ
ិ ំ ន បរតស
ិ តិ អបរ-ិ

តស ំ បចចត្តេញញវ បរន
ិ ិព្វយតិ ខី ជតិ វុសិតំ

្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតិ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ សព្វមញញិត-

សមុ គឃត រុបប បដិបទតិ ។ អដ្ឋមំ ។

108 
 
 ៥១

សព្វវគគ ទី ៣

មនសម
ិ គ ល់កុ ងមេនសម
ន ស
ផ មនសម
ិ គ ល់េ យមេនសមស
ផ មនស
ិ -ំ

គល់ថមេនសមស
ផ ជរបស់អញ ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មនែមនទ
ិ ុកម
ខ ិនែមនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច មិនសមគល់នូវេវទនេនះផង មិនសមគល់កុ ងេវទន
ន

េនះផង មិនសមគល់េ យេវទនេនះផង មិនសមគល់ថេវទនេនះ

ជរបស់អញ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវវតុ ទ ំ ួ ង មនសម
ថ ងព ិ គ ល់កុ ងវត
ន ុទ ំ ួង
ថ ងព

មនសម
ិ គ ល់េ យវតុ ទ ំ ួ ង មនសម
ថ ងព ិ គ ល់ថវតុ ទ ំ ួ ងជរបស់អញ ។
ថ ងព

លុះភិកុ េនះ
ខ មនសម
ិ គ ល់យ៉ងេនះ ក៏មនបន្របកន
ិ ់ ថ ីត
នូវវតុ អ ្វ ចត
ិ ួច

កុ ងេ
ន ក កលេបម
ើ ន្របកន
ិ ់ ក៏មនតក
ិ ់សុ ត
្ល កលេបម
ើ នតក
ិ ់សុ ត
្ល ក៏

រលត់ចេំ ពះខួ នឯង

្ល បនដឹងចបស់ថ ជតរបស
ិ ់អញអស់េហើយ ្រពហម-

ចរយធម
ិ ៌អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច ច ញបនេធរើ្វ ួច
ិ អ

េហើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មន
ិ

មនេឡើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង េ ិ ទ ដ៏សមគួរ
ថបដប

ដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកសម
ី្ត គ ល់វតុ ទ ំ ួ ង ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។
ថ ងព

109 
 
៥២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៤] សព្វមញញិតសមុ គឃតសបបយំ េ ភិកខេវ

បដិបទំ េទសិស មិ តំ សុ ថ ។ កតម ច

ភក
ិ ខ េវ សព្វមញញិតសមុ គឃតសបបយ បដប
ិ ទ ។

ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុំ ន មញញតិ ចកខុ សមឹ ន

មញញតិ ចកខុ េ ន មញញតិ ចកខុំ េមតិ ន មញញតិ ។

រូេប ន មញញតិ ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ន មញញតិ ។

ចកខុ សមផស ំ ន មញញតិ ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តមប ិ ន មញញតិ តសមឹបិ ន មញញតិ តេ បិ

ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ ។ យំ ហិ ភិកខេវ មញញ-

តិ យសមឹ មញញតិ យេ មញញតិ យំ េមតិ មញញតិ

តេ តំ េ តិ អញញថ អញញថភវ ី ភវសេ ្ត

េ េក ភវេមវ អភន
ិ នទតិ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ ន មញញតិ

110 
 
 ៥២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវបដប
ិ ទ

ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់វតុ ទ ំ ួង
ថ ងព ដល់អក
ន

ំ
ទង យ អក ំ
ន ទង យចូរ ្ត ប់នូវបដប
ិ ទេនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ បដិបទ ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់

វតុ ទ ំ ួ ងេនះ េតដ

ថ ងព ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សន

េនះ មិនសមគល់នូវចកុ ខ មនសម

ិ គ ល់កុ ងចក
ន ុខ មនសម
ិ គ ល់េ យចកុ ខ

មនសម
ិ គ ល់ថចកុ ជរបស
ខ ់អញ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវរូបទង
ំ យ ។ មន
ិ

សមគល់នូវចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ។ មនសម
ិ គ ល់នូវចកុ សម
ខ ស
ផ ។ េទះបីេវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មិនទុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏មិនសមគល់នូវេវទនេនះផង មនសម
ិ គ ល់ថេវទន

េនះជរបស់អញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថ ភិកុ សម
ខ គ ល់នូវ

ម ៍
រមណ សមគល់កុ ង
ន ម ៍
រមណ សមគល់េ យ ម ៍
រមណ

សមគល់ថ ម ៍
រមណ ជរបស់អញ ម ៍ េនះ
រមណ េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ

េសចកីសម
្ត គ ល់េនះ សតេ្វ កែដលជប់កុ ងភព
ន មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល

េផ ៗ រែមងេ្រតកអរនឹងភពបុ េ៉ ្ណ ះឯង ។ េប ។ មនសម

ិ គ ល់នូវជិ ្ហ

111 
 
៥៣

សព្វវេគគ តតិេយ

ជិ ្ហ យ ន មញញតិ ជិ ្ហ េ ន មញញតិ ជិ ្ហ េមតិ ន

មញញតិ ។ រេស ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ សមផស ំ ន មញញតិ ។

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មញញតិ តសមប

ឹ ិ ន

មញញតិ តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ ។ យំ ហិ

ភក
ិ ខ េវ មញញតិ យសមឹ មញញតិ យេ មញញតិ យំ េមតិ

មញញតិ តេ តំ េ តិ អញញថ អញញថភវ ី ភវសេ ្ត

េ េក ភវេមវ អភន
ិ នទតិ ។ េប ។ មនំ ន មញញតិ

មនសមឹ ន មញញតិ មនេ ន មញញតិ មេន េមតិ ន

មញញតិ ធេមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផស ំ ន មញញតិ ។

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មញញតិ តសមឹបិ

ន មញញតិ តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ ។

112 
 
 ៥៣

សព្វវគគ ទី ៣

មនសម
ិ គ ល់កុ ងជ
ន ិ ្ហ មនសម
ិ គ ល់េ យជិ ្ហ មនសម
ិ គ ល់ថជិ ្ហ ជរបស់

អញ ។ មនសម
ិ គ ល់ ំ
នូវរសទង យ នូវជិ ្ហ វញ
ិ ញណ នូវជិ ្ហ -

សមស
ផ ។ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច មនសម
ិ គ ល់នូវេវទនេនះ

ផង មិនសមគល់កុ ងេវទនេនះផង
ន មនសម
ិ គ ល់េ យេវទនេនះផង

មនសម
ិ គ ល់ថេវទនេនះជរបស់អញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ

ថ ភិកុ ខ សមគល់នូវ ម ៍
រមណ សមគល់កុ ង
ន ម ៍
រមណ សមគល់

េ យ ម ៍
រមណ សមគល់នូវ ម ៍
រមណ ថជរបស់អញ ម ៍
រមណ

េនះ េកើតេឡើងេ្រពះេសចកសម
ី្ត គ ល់េនះ សតេ្វ កែដលជប់កុ ងភព
ន

មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លេផ ង ៗ រែមងេ្រតកអរនឹងភពបុ េ៉ ្ណ ះឯង ។ េប ។

មនសម
ិ គ ល់នូវមេន មនសម
ិ គ ល់កុ ងមេន
ន មនសម
ិ គ ល់េ យមេន មិន

សមគល់ថមេនជរបស់អញ មនសម
ិ គ ល់ ម ៍
នូវធមមរមណ នូវមេន-

វញ
ិ ញណ នូវមេនសមស
ផ ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ក៏

មនសម
ិ គ ល់នូវេវទនេនះផង មនសម
ិ គ ល់កុ ងេវទនេនះផង
ន មនស
ិ -ំ

គល់េ យេវទនេនះផង មនសម

ិ គ ល់ថេវទនេនះជរបស់អញ ។

113 
 
៥៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យំ ហិ ភក
ិ ខ េវ មញញតិ យសមប
ឹ ិ មញញតិ យេ មញញតិ

យំ េមតិ មញញតិ តេ តំ េ តិ អញញថ អញញថភវ ី

ភវសេ ្ត េ េក ភវេមវ អភន

ិ នទតិ ។ យវ ភក
ិ ខ េវ

ខនធធតុ យតនំ តមប ិ ន មញញតិ តសមប

ឹ ិ ន មញញតិ

តេ បិ ន មញញតិ តំ េមតិ ន មញញតិ ។ េ ឯវ ំ

អមញញមេន ន កិញចិ េ េក ឧបទិយតិ អនុ បទិយំ

ន បរតស
ិ តិ អបរតស
ិ ំ បចចត្តេញញវ បរន
ិ ិព្វយតិ ខី

ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ បជនតិ ។ អយំ េខ ភិកខេវ សព្វមញញិត-

សមុ គឃតសបបយ បដិបទតិ ។ នវមំ ។

114 
 
 ៥៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថ ភិកុ សម
ខ គ ល់នូវ ម ៍
រមណ សមគល់

កុ ង
ន ម ៍
រមណ សមគល់េ យ ម ៍
រមណ សមគល់ថ ម ៍
រមណ

ជរបស់អញ ម ៍ េនះ
រមណ េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះេសចកសម
ី្ត គ ល់េនះ

សតេ្វ កែដលជប់កុ ងភព

ន មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លេផ ង ៗ រែមងេ្រតក

អរនឹងភពបុ េ៉ ្ណ ះឯង ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ខនធ ធតុ យ-

តនៈ ំ ុន
ទងប ៉ មន ភក
ិ ុខ មនសម
ិ គ ល់នូវខនធ ធតុ យតនៈេនះផង

មិនសមគល់កុ ងខន
ន ធ ធតុ យតនៈេនះផង មិនសមគល់េ យខនធ

ធតុ យតនៈេនះផង មិនសមគល់ថខនធ ធតុ យតនៈ

េនះជរបស់អញ ។ កលេបភ
ើ ិកុ េនះម
ខ ិនសមគល់យ៉ងេនះ ក៏មន
ិ

្របកន់នូវ ម ៍ តចត
រមណ ិ ួ ចកុ ងេ
ន កេឡើយ ើ ិន្របកន់
កលេបម ក៏មិន

តក់សុ ត
្ល កលេបម
ើ នតក
ិ ់សុ ត
្ល ក៏រលត់ចេំ ពះខួ នឯង
្ល រែមងដង
ឹ

ចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់

េហើយ េ ឡសកច ច ញបនេធរើ្វ ួចេហើយ

ិ អ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េនះឯង េ ថបដិបទ ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកី្ត

សមគល់វតុ ទ ំ ួ ង ។ ចប់សូ្រត ទី
ថ ងព ៩ ។

115 
 
៥៥

សព្វវេគគ តតិេយ

[៣៥] សព្វមញញិតសមុ គឃតសបបយំ េ ភក

ិ ខ េវ

បដិបទំ េទសិស មិ តំ សុ ថ ។ កតម ច

ភក
ិ ខ េវ សព្វមញញិតសមុ គឃតសបបយ បដប
ិ ទ ។ តំ

កឹ មញញថ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ

ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ

ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ

តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម

អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ រូប ។ េប ។ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ ។ ចកខុ សមផេស និេចច អនិេចច តិ ។

អនេិ ចច ភេន្ត ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ និចចំ អនិចចំ តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ

116 
 
 ៥៥

សព្វវគគ ទី ៣

[៣៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវបដប
ិ ទ

ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់វតុ ទ ំ ួង
ថ ងព ដល់អក
ន

ំ
ទង យ អក ំ
ន ទង យចូរ ្ត ប់នូវបដប
ិ ទេនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ចុះបដិបទ ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកីសម
្ត គ ល់

វតុ ទ ំ ួ ងេនះ
ថ ងព េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ

សមគល់នូវេសចកេនះដ
ី្ត ូ ចេមច
្ត ចកុ េទៀងឬម
ខ ិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ

្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកឬ

ខ ជសុខ ។ ជ

ទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប-
ី្ត

្របួលេទជធមម គួរនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះ

ជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះ

អងគ ។ រូប ។ េប ។ ចកុ វខ ញ

ិ ញ ណ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទន

េនះេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង

117 
 
៥៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុតុ្តនិកយស ស យតនវេគគ

ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ

ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ

មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ

ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ នច
ិ ច អនច
ិ ច តិ ។ អនច
ិ ច

ភេន្ត ។ រ ។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ។ ជិ ្ហ សមផេស

។ េប ។ យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ

សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ និចចំ អនិចចំ

តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ េប ។ ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផេស នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។ អនេិ ចច ភេន្ត ។

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ នច

ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។

អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ

កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហ-

មសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ ប-

ស ំ ភិកខេវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ និព្វិនទតិ

118 
 
 ៥៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង

ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះ

ថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹង

យល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ េប ។ ជិ ្ហ េទៀងឬមនេទៀង

ិ ។ មន
ិ

េទៀងេទ ្រពះអងគ ។ រស ។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ។ ជិ ្ហ សមស
ផ ។ េប ។

េទះបីេវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច េវទនេនះេទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ

ម ៍ មេនវញ
្រពះអងគ ។ េប ។ ធមមរមណ ិ ញ ណ មេនសមស
ផ េទៀងឬ

មនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជ

ខ ី្ត មនទ
ទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុកម ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច

េវទនេនះេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មន
ិ

េទៀង របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញនូវ

របស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុះ

៎ ជអញ នុ៎ះជខួ នរបស
្ល ់អញែដរឬ ។

មនគ
ិ ួ រយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

អរយ
ិ ័
វកជអន េចះដឹងបនេឃើញយ៉ងេនះ
ក ក៏េនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ

119 
 
៥៧

សព្វវេគគ តតិេយ

រូេបសុ បិ ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ ចកខុ សមផេស បិ យមបទ
ិ ំ

ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តសមប

ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យបិ

នព
ិ ិ្វនទតិ រេសសុ បិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចច-

យ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

ធេមមសុបិ នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ មេនវញ
ិ ញ េណបិ មេនសមផេស បិ

យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទយិ ត ំ

សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ នព

ិ ្វន
ិ ទតិ

នព
ិ ន
ិ្វ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ

ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត

ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ

120 
 
 ៥៧

សព្វវគគ ទី ៣

ំ
នឹងរូបទង យផង នឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង នឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង េទះបេវទ-
ី

ន ជសុខកី្ត ជទុកក ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ខ ី្ត មិនទុកម

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះផង ។ េប ។ ក៏េនឿយ

ំ
យនឹងជិ ្ហ ផង នឹងរសទង យផង ។ េប ។ េទះបីេវទន ជ

ខ ី្ត មនទ
សុខកី្ត ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុ កម ើ ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស
ផ ជ

បច័យ
ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះផង ។ េប ។ េនឿយ យនឹងមេន

ផង េនឿយ ម ៍ ទង
យនឹងធមមរមណ ំ យផង នឹងមេនវញ
ិ ញ ណផង នឹង

មេនសមស
ផ ផង េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទន

េនះផង កលេបើេនឿយ យ ក៏្របសចកតេ្រមក េ្រពះករ្របសចក

្ត ៏ផុត្រសឡះ ។ កលេបើចិតផ
តេ្រមក ចិតក ្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ញណក៏េកត
ើ

េឡើង្របកដថ ចត
ិ ផ
្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដង
ឹ ចបស់

ថ ជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ

121 
 
៥៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតិ ។

អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ សព្វមញញិតសមុ គឃតសបបយ

បដប
ិ ទតិ ។ ទសមំ ។

សព្វវេគគ តតិេយ ។

តស ុ ទទនំ

សព្វញច េទ្វបិ ប ន

បរជន
ិ អបេរ ទុ េវ

ទត
ិ ្តំ អនធភត
ូ ញច

រុបប េទ្វ ច សបបយ

វេគគ េតន បវុចចតត

ី ិ ។

122 
 
 ៥៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ ឡសកច ច ញបនេធរើ្វ ួចេហើយ

ិ អ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះ

ឯង េ ថបដិបទ ជទីសបបយដល់ករដកេឡើង្រពមនូវេសចកសម
ី្ត គ ល់

វតុ ទ ំ ួង
ថ ងព ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ សព្វវគគ ទី ៣ ។

ឧទទនៃនសព្វវគគេនះ គឺ

ំ ី វតុ ទ
និយយអព ំ ួង
ថ ងព ១ ំ ី ករលះបង់មនពីរេលើក
អព ំ ី
អព

ំ
ករកណ ត់ដឹងមនពីរេលើកដៃទេទៀត ំ ី របស់េក្ត
អព ំ ី
១ អព

របស់ខ្វក់ ១ ំ ី បដិបទដ៏សមគួរ
អព ១ ំ ី បដិបទជទី
អព

សបបយមនពីរេលើក េហតុេនះ េទើបេ ថវគគ ។

123 
 
 ជតិធមមវេគគ

[៣៦] វតថិយំ ។ ត្រត េខ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ ជ-

តធ
ិ មមំ ។ កិញច ភិកខេវ សព្វំ ជតធ
ិ មមំ ។ េប ។ ចកខុំ

ភក
ិ ខ េវ ជតធ
ិ មមំ រូប ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស

ជតធ
ិ េមម យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

ជតធ
ិ មមំ ។ េប ។ ជិ ្ហ រ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ -

សមផេស ជតធ
ិ េមម យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ -

ខំ តមប ិ ជតិធមមំ ។ េប ។ មេន ជតិធេមម

ធមម ជតិធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ ជតិធមមំ មេន-

សមផេស ជតិធេមម យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

124 
 
 ជតិធមមវគគ

[៣៦] កុ ង្រកុ
ន ង ន ីេនះឯង (្រពះមន្រពះភគ្រទង់
វតីថ ។ កុ ងទ

្រ ស់ថ) មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមនជតគ
ថ ងព ិ ឺករេកតជធម
ើ ម ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមនជតជធម
ថ ងព ិ ម េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ េប ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ មនជត
ខ ិជធមម រូប ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ

មនជតិជធមម េទះបីេវទន ខ ី្ត មិនទុកម

ជសុខកី្ត ជទុកក ខ ិនសុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះក៏មនជតជ
ិ

ធមម ។ េប ។ ជិ ្ហ រស ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ជិ ្ហ សមស
ផ មនជតិជធមម

េទះបីេវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច េវទនេនះមនជតិជធមម ។ េប ។ មេន

មនជតិជធមម ម ៍ មនជតជធម
ធមមរមណ ិ ម មេនវញ
ិ ញ ណមនជតិ

ជធមម មេនសមស
ផ មនជតជធម
ិ ម េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជ

ខ ី្ត មនទ
ទុកក ិ ុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

125 
 
៦០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តមប ិ ជតធ
ិ មមំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ -

វេក ចកខុ សមឹបិ នព

ិ ន
្វិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

េណបិ ចកខុ សមផេស បិ ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។

[៣៧] សងខិត្តំ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ ជ ធមមំ ។

[៣៨] សងខិត្តំ សព្វំ ភិកខេវ ពយធិធមមំ ។ ឯវ ំ

បស ំ ភិកខេវ ។

[៣៩] សងខិត្តំ សព្វំ ភិកខេវ មរណធមមំ ។

[៤០] សងខិត្តំ សព្វំ ភិកខេវ េ កធមមំ ។

[៤១ ] សងខិត្តំ សព្វំ ភិកខេវ សងិ េលសធមម

ក ំ ។

126 
 
 ៦០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទនេនះក៏មនជតជធម
ិ ម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ -ិ

យ ័
វកជអ ក ឹ បនេឃើញយ៉ងេនះ ក៏េនឿយ
ន េចះដង យនឹងចកុ ផង
ខ

េនឿយ ំ
យនឹងរូបទង យផង នឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង នឹងចកុ សម
ខ ស
ផ

ផង ។ (អរយ
ិ ័
វកេនះ) ក៏ដឹងចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[៣៧] េសចកីសេង
្ត បខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

ជ ជធមម ។

[៣៨] េសចកីសេង
្ត បខ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

ពយធិជធមម ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វកបនេឃើញ

យ៉ងេនះ ។

[៣៩] េសចកីសេង
្ត បខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

មរណៈជធមម ។

[៤០] េសចកសេង
ី្ត ប
ខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

េសចកេី្ត កជធមម ។

[៤១] េសចកសេង
ី្ត ប
ខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

េសចកេី្ត ហមងជធមម ។

127 
 
៦១

ជតិធមមវេគគ ចតុេ ថ

[៤២ ] សងខិត្តំ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ ខយធមមំ ។

[៤៣] សងខិត្តំ សព្វំ ភិកខេវ វយធមមំ ។

[៤៤] សងខិត្តំ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ សមុ ទយធមមំ ។

[៤៥] សងខិត្តំ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ នេិ ធធមមំ ។ កិញច

ភិកខេវ សព្វំ និេ ធធមមំ ចកខុំ ភិកខេវ និេ ធធមមំ រូប

នេិ ធធមម ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ នេិ ធធមមំ ចកខុ សមផេស

នេិ ធធេមម យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

និេ ធធមមំ ។ េប ។ ជិ ្ហ និេ ធធមម រ និេ ធធមម

ជិ ្ហ វ ញ
ិ ញ ណំ ន ិ េ ធធមម ំ ជិ ្ហ សមផ េ ស ន ិ េ ធធេមម

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ និេ ធធមមំ

128 
 
 ៦១

ជតិធមមវគគ ទី ៤

[៤២] េសចកសេង
ី្ត ប
ខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

ករិ យអស
ិ ់េទជធមម ។

[៤៣] េសចកីសេង
្ត បខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមន
ថ ងព

ករិ យស
ិ ូ នយេទជធមម ។

[៤៤] េសចកសេង
ី្ត ប
ខ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមនករ
ថ ងព

្របជុេំ កើតេឡើងជធមម ។

[៤៥] េសចកីសេង
្ត បខ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមនករ
ថ ងព

រលត់ជធមម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វតុ ទ ំ ួ ងមនកររលត់ជធម-ម
ថ ងព

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ មនកររលត
ខ ់ជធមម រូបមន

កររលត់ជធមម ិ ញ ណមនកររលត់ជធមម
ចកុ វខ ញ ចកុ សម
ខ ស
ផ មន

កររលត់ជធមម េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ ិនសុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះក៏មនករ

រលត់ជធមម ។ េប ។ ជិ ្ហ មនកររលត់ជធមម រសមនកររលត់ជ

ធមម ិ ញ ណមនកររលត់ជធមម
ជិ ្ហ វញ ផ មនកររលត់ជ
ជិ ្ហ សមស

ធមម េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច េវទនេនះមនកររលត់ជធមម

129 
 
៦២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

។ េប ។ មេន នេិ ធធេមម ធមម នេិ ធធមម មេន-

វញ
ិ ញ ណំ នេិ ធធមមំ មេនសមផេស នេិ ធធេមម

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ -

ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ នេិ ធធមមំ ។

ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ

និពិន
្វ ទតិ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

ជតិធមមវេគគ ចតុេ ថ ។

តស ុ ទទនំ

ជត ិ ជ ពយធ ិ ម រណំ

េ ក ច សងិ េល
ក ច

ខយធមមញច(១) វយធមមញច សមុ ទយធមមំ

នេិ ធធេមមន េត ទ តិ ។

១ ម. ជតិ... េ ក ច សងកិេលសិកំ ខយវយសមុទយំ...តិ ។ ឱ. សងកិេលេ ច ។

130 
 
 ៦២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

។ េប ។ មេនមនកររលត់ជធមម ម ៍ មនកររលត់ជធមម
ធមមរមណ

ិ ញ ណមនកររលត់ជធមម
មេនវញ ផ មនកររលត់ជធម-ម
មេនសមស

េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះក៏មនកររលត់ជ

ធមម ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វក ជអក
ន េចះដង
ឹ

បនយល់េឃើញយ៉ងេនះ ក៏េនឿយ យនឹងចកុ ផង

ខ ។ េប ។ ក៏ដង
ឹ

ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មិន

មនេឡើយ ។

ចប់ ជតិធមមវគគ ទី ៤ ។

ឧទទនៃនជតិធមមវគគេនះ គឺ

ំ ី ធម៌ ១០ យ៉ងេនះ គជត

និយយអព ឺ ិ ១ ជ ១ ពយធិ ១

មរណៈ ១ េ ក ១ សងិេក លស ១ ខយធម៌ ១ វយធម៌ ១

សមុទយធម៌ ១ និេ ធធម៌ ១ ។

131 
 
 អនិចចវេគគ

[៤៦] វតថិយំ ។ ត្រត េខ ។ សព្វំ ភក

ិ ខ េវ

អនិចចំ ។ កិញច ភិកខេវ សព្វំ អនិចចំ ចកខុំ ភិកខេវ

អនច
ិ ចំ រូប អនច
ិ ច ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ ចកខុ សមផេស

អនេិ ចច យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវ-

ទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចំ

។ េប ។ ជិ ្ហ អនច
ិ ច រ អនច
ិ ច ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ

ជិ ្ហ សមផេស អនេិ ចច យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អនិចចំ ។ េប ។ មេន អនិេចច ធមម អនិចច

មេនវញ
ិ ញ ណំ អនិចចំ មេនសមផេស អនេិ ចច យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចំ ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ

សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

132 
 
 អនិចចវគគ

[៤៦] ្រកុង វតីថ ។ កុ ងទ

ន ីេនះឯង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

របស់ទងអស
ំ ់មនេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់មន
ិ

េទៀង េតើដូចេមច
្ត មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ ម
ខ ិនេទៀង រូបមិនេទៀង

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ចកុ សម
ខ ស
ផ មិនេទៀង េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត

ខ ី្ត មនទ
ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុ កម ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច

េវទនេនះក៏មនេទៀង
ិ ។ េប ។ ជិ ្ហ មនេទៀង
ិ រសមនេទៀង
ិ ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ ណមនេទៀង
ិ ជិ ្ហ សមស
ផ មិនេទៀង េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះជិ ្ហ សមស
ផ ជ

បច័យ
ច េវទនេនះក៏មនេទៀង
ិ ។ េប ។ មេនមនេទៀង
ិ ធម៌មិនេទៀង

មេនវញ
ិ ញ ណមិនេទៀង មេនសមស
ផ មិនេទៀង េទះបីេវទន ជ

សុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច េវទនេនះក៏មនេទៀង
ិ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កល

េបអរ
ើ យ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យកុ ងចក
ន
ិ ុខ

ឹ ចបស់ថ មគភ
ផង ។ េប ។ រែមងដង គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

133 
 
៦៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៤៧] សព្វំ ភិកខេវ ទុ កំខ ។

[៤៨] សព្វំ ភិកខេវ អន ្ត ។

[៤៩] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ អភេិ ញញយយ ំ ។

[៥០] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ បរេញញ
ិ យយ ំ ។

[៥១] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ ប តព្វំ ។

[៥២] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ សចឆក
ិ តព្វំ ។

[៥៣] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ អភញ
ិ ញ បរេញញ
ិ យយ ំ ។

[៥៤] សព្វំ ភក
ិ ខ េវ ឧបទទុតំ ។

[៥៥] សព្វំ ភិកខេវ ឧបស ដ្ឋំ ។ កិញច ភិកខេវ សព្វំ

ឧបស ដ្ឋំ ចកខុំ ភិកខេវ ឧបស ដ្ឋំ រូប ឧបស ្ឋ

ចកខុ វ ញ
ិ ញ ណំ ឧបស ដ្ឋ ំ ចកខុ សមផ េ ស ឧបស េ ្ឋ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ឧបស ដ្ឋំ ។ េប ។

134 
 
 ៦៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៤៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់ជទុកខ ។

[៤៨] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់មិនែមនជរបស់ខួ ន
្ល ។

[៤៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់បុគល
គ ្រតូវដឹងជក់ ។

[៥០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់បុគល ំ
គ ្រតូវកណ ត់ដង
ឹ ។

[៥១] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ គ ្រតូវែតលះបង់ ។
់បុគល

[៥២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់ គ ្រតូវេធឲយជក
បុគល ើ្វ ់

ចបស់ ។

[៥៣] ំ
មន លភ ិ ក ុ ខ ទ ង យ របស ់ ទ ង
ំ អស ់ បុ គ គ ល ្រតូ វ

ំ
កណ ត់ដឹង េ យ្របជញដ៏ៃ្រកែលង ។

[៥៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់ មនេទសជ

េ្រគ ងេបៀតេបៀន ។

[៥៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់ជេ្រគ ងអន្ត យ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ទងអស
ំ ់ ជេ្រគ ងអន្ត យ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ ជេ្រគ ងអន្ត យ រូប ជេ្រគ ងអន្ត យ

ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ជេ្រគ ងអន្ត យ ចកុ សម
ខ ស
ផ ជេ្រគ ងអន្ត យ េទះ

បេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះ ក៏ជេ្រគ ងអន្ត យ ។ េប ។

135 
 
៦៥

អនិចចវេគគ បញចេម

ជិ ្ហ ឧបស ្ឋ រ ឧបស ្ឋ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ឧបស ដ្ឋំ

ជិ ្ហ សមផេស ឧបស េ ្ឋ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ឧបស ដ្ឋំ ។ មេន ឧបស េ ្ឋ ធមម ឧបស ្ឋ

មេនវញ
ិ ញ ណំ ឧបស ដ្ឋំ មេនសមផេស ឧបស េ ្ឋ

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ឧបស ដ្ឋំ ។ ឯវ ំ

បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ នព
ិ -្វិ

នទតិ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

អនិចចវេគគ បញចេម ។

136 
 
 ៦៥

អនិចចវគគ ទី ៥

ជិ ្ហ ជេ្រគ ងអន្ត យ រស ជេ្រគ ងអន្ត យ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណ ជេ្រគ ង

អន្ត យ ជិ ្ហ សមស
ផ ជេ្រគ ងអន្ត យ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត

ខ ី្ត មនទ
ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុ កម ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច

េវទនេនះក៏ជេ្រគ ងអន្ត យ ។ ចត
ិ ជ
្ត េ្រគ ងអន្ត យ ធម៌ជេ្រគ ង

អន្ត យ មេនវញ
ិ ញណ ជេ្រគ ងអន្ត យ មេនសមស
ផ ជេ្រគ ង

អន្ត យ េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះ ក៏ជេ្រគ ង

អន្ត យ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វក អក
ន េចះដង
ឹ

េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ផង

ខ ។ េប ។ ក៏ដង
ឹ ចបស់

ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមន
ិ

េឡើយ ។

ចប់ អនិ ចចវគគ ទី ៥ ។

137 
 
៦៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

អនិចចំ ទុ កំខ អន ្ត

អភេិ ញញយយ ំ បរេញញ

ិ យយ ំ

ប តព្វំ សចឆិកតព្វំ

អភេិ ញញយយ(១)
ំ បរេញញ
ិ យយ ំ

ឧបទទុតំ ឧបស ដ្ឋំ

វេគគ េតន បវុចចតត

ី ិ ។

ស យតនវេគគ ប ្ណ សកំ បឋមំ ។

តស ុ ទទនំ

សុ ទធវេគគ យមេក ច

សព្វវគគជ និ ច(២)

អនច
ិ ចវេគគ បញញសំ

បញច េម េតន បវុចចតត

ី ិ ។

១ ឱ. ម. អភិញញតំ ។ ២ សុទធវគគញច េន េចតំ សព្វំ វគគំ ជននិ ច ។ ម. សព្វំ វគគំ

ជតិធមមំ ។

138 
 
 ៦៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃនអនិចចវគគេនះ គឺ

ំ ី របស់ មនេទៀង
និយយអព ិ ១ ជទុកខ ១ មនែមនជរបស
ិ ់

្ល ១ ្រតូវដឹងជក់ ១ ្រតូវកណ
ខួ ន ំ ត់ដឹង ១ ្រតូវែតលះបង់ ១

្រតូវេធឲយជក
ើ្វ ់ចបស់ ១ ំ
្រតូវកណ ត់ដង
ឹ េ យ្របជញដ៏ៃ្រក

ែលង ១ ជេ្រគ ងេបៀតេបៀន ១ ជេ្រគ ងអន្ត យ ១

េហតុេនះ េទើបេ កចត់ជ ១ វគគ ។

ចប់ បឋមប ្ណ សកៈកនុងស យតនវគគ ។

ឧទទនៃនបឋមប ្ណ សកៈេនះ គឺ

សុទវធ គគ ១ យមកវគគ ១ សព្វវគគ ១ ជ វគគ ១ អនិចវច គជ

គ

គ្រមប់្រប ំ ១ េ កចត់ជមួយប ្ណ សកៈ មស យ-

តនវគេគ នះ ។

139 
 
 ទុតិយប ្ណ សកំ

អវ ិជជវេគគ

[៥៦] វតថិយំ ។ េប ។ អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ

េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភ-ិ

េទ ្វ ឯកមន្តំ និសីទិ ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ

េ ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច កថំ នុ េខ ភេន្ត

ជនេ កថំ បស េ អវជ

ិ ជ បហីយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជ-

តត
ី ិ ។ ចកខុំ េខ ភក
ិ ុខ អនច
ិ ចេ ជនេ បស េ

អវជ
ិ ជ បហីយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ រូេប អនិចចេ ជន-

េ បស េ អវជ
ិ ជ បហីយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផ ស ំ យមប ទ
ិ ំ ចកខុ សមផ ស បបចច -

យ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខ-

មសុ ខំ តមប ិ អនិចចេ ជនេ បស េ អវជ

ិ ជ

បហីយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ។ េ តំ ឃនំ ជិវ ្ហ ំ កយំ

មនំ អនច
ិ ចេ ជនេ បស េ អវជ
ិ ជ បហីយតិ

140 
 
 ទុតិយប ្ណ សកៈ

អវ ិជជវគគ

[៥៦] ្រកុង វតីថ ។ េប ។ ្រគេនះ ភក ខ ួ យរូបចូលេទគល់

ិ ុម

គំ
្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះ

ភគ េហើយអងុ យក
គ ុ ងទ
ន ីសមគួរ ។ លុះភក
ិ ុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ុ ងទ
ន ីសមគួរេហើយ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
ក៏្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមើន កល
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ

បុគល
គ ដង
ឹ ដូចេមច
្ត េឃើញដូចេមច
្ត េទើបលះបង់អវជ
ិ ជ បន ិ ជ ក៏េកត
វជ ើ

គ កលដឹង កលេឃើញ នូវែភក

េឡើង ។ មនលភិកុ ខ បុគល ន ថមិនេទៀង

េទើបលះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
ិ ជ បន វជ ើ ើង កលដង
ឹ កលេឃើញ នូវរូប

ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
ិ ជ បន វជ ើ ើង កលដឹង កល

េឃើញ នូវចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ នូវចកុ សម
ខ ស
ផ នូវេវទនេទះជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ថមិន

េទៀង េទើបលះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកើតេឡើង ។ កលដឹង កលេឃើញ

ិ ជ បន វជ

នូវ្រតេចៀក ្រចមុះ អ ្ត ត កយ ចត
ិ ្ត ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់អវជ
ិ ជ បន

141 
 
៦៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ធេមម មេនវញ
ិ ញ ណំ មេនសមផស ំ យមប-ិ

ទំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចេ ជនេ

បស េ អវជ
ិ ជ បហីយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ុខ ជនេ ឯវ ំ បស េ អវជ
ិ ជ បហីយតិ វជ
ិ ជ

ឧបបជជតីតិ ។ បឋមំ ។

[៥៧] កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ

សេញញជន បហីយន្តត
ី ិ ។ ចកខុំ េខ ភក
ិ ខ េវ
(១)
អ-

នច
ិ ចេ ជនេ បស េ សេញញជន បហីយន្តិ រូេប

អនច
ិ ចេ ជនេ បស េ សេញញជន បហីយន្តិ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនិចចេ ជនេ បស េ សេញញ-

ជន បហីយន្តិ ចកខុ សមផស ំ អនច

ិ ចេ ជនេ

បស េ សេញញជន បហីយន្តិ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចេ ជនេ

បស េ សេញញជន បហីយន្តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ

១ ឱ. ម. ភិកុខ ។

142 
 
 ៦៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង កលដង
ឹ កលេឃើញ នូវធម៌ នូវមេនវញ
ិ ញ ណ នូវ

មេនសមស
ផ នូវេវទន េទះជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ ិនសុខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ថមនេទៀង
ិ េទើបលះ

បង់អវជ
ិ ជ បន ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង ។ មនលភក
ិ ុខ គ កលដឹងយ៉ង
បុគល

េនះ កលេឃើញយ៉ងេនះឯង េទើបលះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ

ិ ជ បន វជ ើ ើង ។

ចប់សូ្រត ទី ១ ។

គ ៏ចេ្រមើន បុគល
[៥៧] បពិ្រត្រពះអងដ គ កលដង
ឹ ដូចេមច
្ត កលេឃើញ

ដូចេមច
្ត េទើបលះបង់សេញញជនៈបន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ

ន ថមិនេទៀង េទើបលះបង់សេញញជនៈបន
កលដឹង កលេឃើញ នូវែភក

កលដង
ឹ កលេឃើញ នូវរូបថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់សេញញជនៈបន

ិ ញ ណថមិនេទៀង េទើបលះបង់សេញញ-
កលដឹង កលេឃើញ នូវចកុ វខ ញ

ជនៈបន កលដឹង កលេឃើញ នូវចកុ សម

ខ ស
ផ ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់

សេញញជនៈបន ។ េប ។ បុគល
គ កលដឹង កលេឃើញនូវេវទនេទះជ

ខ ី្ត មនទ
សុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជ

បច័យ
ច ថមិនេទៀង េទើបលះបង់សេញញជនៈបន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

143 
 
៦៩

អវ ិជជវេគគ បឋេម

ជនេ ឯវ ំ បស េ សេញញជន បហីយន្តត

ី ិ ។

ទុ តិយំ ។

[៥៨] កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ

សេញញជន សមុ គឃតំ គចឆន្តត

ី ិ ។ ចកខុំ េខ ភក
ិ ខ េវ

អនត្តេ ជនេ បស េ សេញញជន សមុ គឃតំ

គចឆន្តិ រូេប ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ចកខុ សមផស ំ យមបទ
ិ ំ ចកខុ -

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនត្តេ ជនេ បស េ

សេញញជន សមុ គឃតំ គចឆន្តិ ។ េ តំ ឃនំ ជិវ ្ហ ំ

កយំ មនំ ធេមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផស ំ យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនត្តេ ជនេ

បស េ សេញញជន សមុ គឃតំ គចឆន្តិ ។ ឯវ ំ េខ

ភិកខេវ ជនេ ឯវ ំ បស េ សេញញជន សមុ គឃតំ

គចឆន្តត
ី ិ ។ តតយ
ិ ំ ។

[៥៩] កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ

ស បហីយន្តីតិ ។ េប ។ ចតុ តថំ ។

144 
 
 ៦៩

អវ ិជជវគគ ទី ១

បុគល ឹ យ៉ងេនះ កលេឃើញយ៉ងេនះឯង េទើបលះបង់សេញញ-

គ កលដង

ជនៈបន ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[៥៨] គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ បុគល
គ កលដឹងដូចេមច
្ត កល

េឃើញដូចេមច
្ត េទើបសេញញជនៈរេលើងេទបន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

បុគល
គ កលដឹង កលេឃើញ ន ថមិនែមនជរបស់ខួ ន
នូវែភក ្ល េទើប

សេញញជនៈរេលើងេទបន កលដឹង កលេឃើញ នូវរូប ចកុ វខ ញ

ិ ញណ

ចកុ សម
ខ ស
ផ ខ ិនសុខកី្ត ែដល
ខ ី្ត មិនទុកម
នូវេវទនេទះជសុខកី្ត ជទុកក

េកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ថមិនែមនជរបស់ខួ ន
្ល េទើប

សេញញជនៈរេលើងេទបន ។ បុគល
គ កលដង
ឹ កលេឃើញ នូវ្រតេចៀក

្រចមុះ អ ិ ្ត ធម៌ មេនវញ

្ត ត កយ ចត ិ ញ ណ មេនសមស
ផ នូវេវទ-

នេទះជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

ផ ជបច័យ
មេនសមស ច ថមិនែមនជរបស់ខួ ន
្ល េទើបសេញញជនៈរេលើង

េទបន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល ឹ យ៉ងេនះ កលេឃើញ
គ កលដង

យ៉ងេនះឯង េទើបសេញញជនៈរេលើងេទបន ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

[៥៩] គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ បុគល
គ កលដឹងដូចេមច
្ត កល

េឃើញដូចេមច
្ត េទើបលះបង់ សវៈបន ។ េប ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

145 
 
៧០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៦០] ។ េប ។ ស សមុ គឃតំ គចឆន្តីតិ ។ េប ។

បញច មំ ។

[៦១] ។ េប ។ អនុ សយ បហីយន្តត

ី ិ ។ េប ។

ឆដ្ឋំ ។

[៦២] ។ េប ។ អនុ សយ សមុ គឃតំ គចឆន្តត

ី ិ ។

ចកខុំ េខ ភក
ិ ខ េវ អនត្តេ ជនេ បស េ អនុ -

សយ សមុ គឃតំ គចឆន្តិ ។ េប ។ េ តំ ឃនំ

ជិវ ្ហ ំ កយំ មនំ ធេមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផស ំ

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនត្តេ ជនេ

បស េ អនុ សយ សមុ គឃតំ គចឆន្តិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ខ េវ ជនេ ឯវ ំ បស េ អនុ សយ សមុ គឃតំ

គចឆន្តត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

146 
 
 ៧០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៦០] ។ េប ។ េទើប សវៈរេលើងេទបន ។ េប ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

[៦១] ។ េប ។ េទើបលះបង់អនុស័យបន ។ េប ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

[៦២] ។ េប ។ េទើបអនុស័យរេលើងេទបន ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ បុគល
គ កលដង
ឹ កលេឃើញ ន ថមិនែមនជរបស់ខួ ន
នូវែភក ្ល

េទើបអនុស័យរេលើងេទបន ។ េប ។ កលដង
ឹ កលេឃើញ នូវ្រត-

េចៀក ្រចមុះ អ ្ត ត កយ ចត
ិ ្ត ធម៌ មេនវញ
ិ ញណ មេន-

សមស
ផ ខ ី្ត មនទ
នូវេវទន េទះជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ថមនែមនជរបស
ិ ់ខួ ន
្ល េទើប

អនុស័យរេលើងេទបន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគ្គល កលដឹង

យ៉ងេនះ កលេឃើញយ៉ងេនះឯង េទើបអនុស័យរេលើងេទបន ។

ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

147 
 
៧១

អវ ិជជវេគគ បឋេម

[៦៣] សព្វូបទនបរញ
ិ ញ យ េ ភិកខេវ ធមមំ េទ-

សិស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភិកខេវ សព្វូប-

ទនបរញ
ិ ញ យ ធេមម ។ ចកខុ ញច បដច
ិ ច រូេប ច ឧបបជជ-

តិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចច-

យ េវទន ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វ-

េក ចកខុ សមឹបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

េណបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ េវទនយបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ វេមកខ
ិ បរញ
ិ ញ តំ េម

ឧបទនន្តិ បជនតិ ។ េ តញច បដិចច សេទទ ច ។

ឃនញច បដិចច គេនធ ច ។ ជិវញច

្ហ បដិចច រេស ច ។

កយញច បដិចច េផដ្ឋេព្វ ច ។ មនញច បដិចច ធេមម ច

ឧបបជជតិ មេនវញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចច-

យ េវទន ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក

148 
 
 ៧១

អវ ិជជវគគ ទី ១

[៦៣] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ តថគតនឹ ងសែម ្ដង នូ វ ធម ៌ ែ ដល

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបក ំ
ី ណ ត់ដង ំ ួ ង ដល់អក
ឹ នូវឧបទនទងព ំ
ន ទង យ អក
ន

ំ
ទង យចូរ ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធម៌ដូចេមច
្ត

ែដល្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូវឧបទនទងព
ំ ួ ង ។ េ្រពះ ្រស័យ

ចកុ ន ិ ញ ណេកតេឡ
ខ ិ ងរូប េទើបចកុ វខ ញ ើ ើង ្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ ៣ (េនះ) េ

ថ ផស ៈ េវទនេកតមន
ើ េ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ រែមង

េនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ េនឿយ យនឹងរូបផង េនឿយ យនឹង

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង េនឿយ យនឹង

េវទនផង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត

្របសចកតេ្រមក ចត
ិ េ្ត ទើបរួច្រសឡះ អរយ
ិ ័
វកេនះរែមងដឹ ចបស់
ង

ថ ឧបទន ំ
ម អញបនកណ ត់ដឹងេហើយ េ្រពះកររួច្រសឡះ ។

េ្រពះ ្រស័យ្រតេចៀកនិងសេំ ឡង ។ េ្រពះ ្រស័យ្រចមុះនិងកន

ិ្ល ។

េ្រពះ ្រស័យចត ្ត ិ ងធម៌

ិ ន េទើបមេនវញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង ្របជុៃំ នធម៌

ំ
ទង ៣ េ ថ ផស ៈ េវទនេកតមន
ើ េ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អរយ
ិ ័ ក
វកអ ើ ើញយ៉ងេនះ
ន េចះដឹង កលេបេឃ

149 
 
៧២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ធេមមសុបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ មេនវញ
ិ ញ េណបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ មេនសមផេស បិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ េវទនយបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

និព្វិនទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ វេមកខ
ិ បរញ
ិ ញ តំ េម ឧប-

ទនន្តិ បជនតិ ។ អយំ េខ ភក

ិ ខ េវ សព្វូបទន-

បរញ
ិ ញ យ ធេមមតិ ។ អដ្ឋមំ ។

[៦៤] សព្វូ បទនបរ យទនយ

ិ េ ភ ិ កខ េវ

ធមមំ េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច

ភិកខេវ សព្វូបទនបរយទនយ
ិ ធេមម ។ ចកខុ ញច

បដច
ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តិ ណំ ្ណ

សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន ។ ឯវ ំ បស ំ

ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

150 
 
 ៧២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រែមងេនឿយ យនឹងចត
ិ ផ
្ត ង េនឿយ យនឹងធម៌ផង េនឿយ យ

នឹងមេនវញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងមេនសមស
ផ ផង េនឿយ យ

នឹងេវទនផង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះ

ែតករ្របសចកតេ្រមក ចិតេ្ត ទើបរួច្រសឡះ អរយ

ិ ័
វកេនះ រែមង

ដឹងចបស់ថ ឧបទន ំ
ម អញបនកណ ត់ដឹងេហើយ េ្រពះកររួច

្រសឡះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងេឈមះថ ធម៌្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមប ី

ំ
កណ ត់ដឹងនូវឧបទនទងព
ំ ួង ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[៦៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ្ដ នូវធម៌ែដល្រប្រពឹត្ត
យ តថគតនឹងសែមង

េទ េដម
ើ ប្រគបសង
ី ក ់នូវឧបទនទងព
ត ំ ួ ង ដល់អក ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង-

យ ចូរ ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធម៌ដូចេមច
្ត

ែដល្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ ប្រគបសង
ី ត ំ ួ ង ។ េ្រពះ
ក ់នូវឧបទនទងព ្រស័យ

ចកុ ន ិ ញ ណេកើតេឡើង ្របជុៃំ នធម៌ទង

ខ ិ ងរូប េទើបចកុ វខ ញ ំ ៣ េឈមះថផស ៈ

េវទនេកើតមន េ្រពះផស ៈជបច័យ

ច ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អរយ-
ិ

័ ក
វកអន េចះដឹង កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ

151 
 
៧៣

អវ ិជជវេគគ បឋេម

រូេបសុ បិ នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ -

សមផេស បិ និព្វិនទតិ េវទនយបិ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ វរជជ

ិ តិ

វិ គ វមុ
ិ ចចតិ វេមកខ
ិ បរយទ
ិ ន
ិ នំ េម ឧបទនន្តិ ប-

ជនតិ ។ េប ។ ជិវញច
្ហ បដច
ិ ច រេស ច ឧបបជជតិ

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ។ េប ។ មនញច បដិចច ធេមម ច ឧបបជជតិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ

េវទន ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក

មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ ធេមមសុបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ មេនវញ
ិ ញ េណបិ

និព្វិនទតិ មេនសមផេស បិ និព្វិនទតិ េវទនយបិ និព្វិនទតិ

នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ វេមកខ
ិ បរយទ
ិ ន
ិ នំ េម

ឧបទនន្តិ បជនតិ ។ អយំ េខ ភក

ិ ខ េវ សព្វូប-

ទនបរយទនយ
ិ ធេមមតិ ។ នវមំ ។

152 
 
 ៧៣

អវ ិជជវគគ ទី ១

េនឿយ ំ
យនឹងរូបទង យផង េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង

េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង េនឿយ យនឹងេវទនផង កលេបើ

េនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក ចត

ិ ្ត

េទើបរួច្រសឡះ អរយ
ិ ័
វកេនះ រែមងដឹងចបស់ថ ឧបទន ម អញ

ក ់េហើយ េ្រពះកររួច្រសឡះ ។ េប ។ េ្រពះ

បន្រគបសងត ្រស័យ

អ ្ត តនិងរស េទើបជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង ។ េប ។ េ្រពះ ្រស័យ

ិ ញ ណេកើតេឡើង ្របជុៃំ នធម៌ទង

្ត ិ ងធម៌ េទើបមេនវញ
ចិតន ំ ៣ េឈមះថ

ផស ៈ េវទនេកើតមន េ្រពះផស ៈជបច័យ

ច ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះដង ើ ើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ
ឹ កលេបេឃ យនឹង

ចត
ិ ផ
្ត ង េនឿយ យនឹងធម៌ផង េនឿយ យនឹងមេនវញ
ិ ញ ណផង

េនឿយ យនឹងមេនសមស
ផ ផង េនឿយ យនឹងេវទនផង កល

េបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក

ចត
ិ េ្ត ទើបរួច្រសឡះ អរយ
ិ ័
វកេនះ ឹ ចបស់ថ
រែមងដង ឧបទន -

ក ់េហើយ
ម អញបន្រគបសងត េ្រពះកររួច្រសឡះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ េនះឯង ជធម៌្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្រគបសង

ី ត ំ
ក ់នូវឧបទនទង-

ពួង ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

153 
 
៧៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៦៥] សព្វូបទនបរយទនយ
ិ េ ភក
ិ ខ េវ ធមមំ

េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភក
ិ ខ េវ

សព្វូបទនបរយទនយ
ិ ធេមម ។ តំ កឹ មញញថ

ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ

បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ

បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ -

បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ រូប ។ េប ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ និចចំ

អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ ចកខុ សមផេស

នេិ ចច អនិេចច តិ ។ អនេិ ចច ភេន្ត ។ យមបទ

ិ ំ

ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ នច

ិ ចំ អនច
ិ ចំ

តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ េ តំ ឃនំ ជិ ្ហ កេយ

មេន ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផេស យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ និចចំ អនិចចំ តិ ។

154 
 
 ៧៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៦៥] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ តថគតនឹ ងសែម ្ដង នូ វ ធម ៌ ែ ដល

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមប្រគបសង
ី ក ់នូវឧបទនទងព
ត ំ ួ ង ដល់អក ំ
ន ទង យ អក
ន

ំ
ទង យ ចូរ ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធម៌ដូច

េមច
្ត ែដល្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្រគបសង
ី ក ់នូវឧបទនទងព
ត ំ ួ ង ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ សមគល់នូវេសចកីេនះដ
្ត ូ ចេមច
្ត ែភក
ន

េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង

របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិ ន

េទៀង ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ

ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញរបស់

េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញដូេចះ
ន ែដរ

ឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់ដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ រូប ។ េប ។ ចកុ -ខ

វញ
ិ ញ ណេទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ

េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះេវទន េទះជ

ខ ី្ត មនទ
សុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ស
ផ

ជបច័យ
ច េវទនេនះេទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។

្រតេចៀក ្រចមុះ អ ្ត ត កយ ចត
ិ ្ត ធម៌ មេនវញ
ិ ញណ មេន-

សមស
ផ េវទន េទះជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។

155 
 
៧៥

អវ ិជជវេគគ បឋេម

អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ

តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ ម-

ធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត

ិ ុំ ឯតំ មម ឯ-

េ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ

ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក

ចកខុ សមឹបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ យមបទ
ិ ំ

ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ និព្វិនទតិ ។ េប ។

ជិ ្ហ យបិ និពិន
្វ ទតិ រេសសុ បិ និព្វិនទតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ -

េណបិ ជិ ្ហ សមផេស បិ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចច-

យ ឧបបជជតិ ។ េប ។ មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ធេមមសុបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ មេនវញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ មេនសមផេស បិ

156 
 
 ៧៥

អវ ិជជវគគ ទី ១

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកឬ
ខ

ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់

អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មិនគួរនឹង

យល់ដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះ

ដឹង ើ ើញយ៉ងេនះ
កលេបេឃ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ េនឿយ

យនឹងរូបផង េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ

ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹង

ចកុ សម
ខ ស
ផ ផង េទះេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏រែមងេនឿយ យនឹង

េវទនេនះផង ។ េប ។ រែមងេនឿយ យនឹងអ ្ត តផង េនឿយ

យនឹងរសផង េនឿយ យនឹងជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណផង េនឿយ យ

នឹងជិ ្ហ សមស
ផ ផង េវទន េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស
ផ ជ

បច័យ
ច ។ េប ។ រែមងេនឿយ យនឹងចត
ិ ផ
្ត ង េនឿយ យនឹងធម៌ផង

េនឿយ យនឹងមេនវញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងមេនសមស
ផ ផង

157 
 
៧៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ នព

ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ

វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ

េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ

ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតិ ។ អយំ េខ

ភក
ិ ខ េវ សព្វូបទនបរយទនយ
ិ ធេមមតិ ។ ទសមំ ។

អវ ិជជវេគគ បឋេម ។

តស ុ ទទនំ

អវជ
ិ ជ សេញញជន េទ្វ

សេវន េទ្វ វុ ្ត

អនុ សយ អបេរ េទ្វ

បរញ
ិ ញ េទ្វ បរយទ
ិ ិនន
(១)

វេគគ េតន បវុចចតត

ី ិ ។

១ ឱ. ម. បរ ិយទិនំន ។

158 
 
 ៧៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េទះេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកត
ើ

ផ ជបច័យ
េឡើង េ្រពះមេនសមស ច ក៏រែមងេនឿយ យនឹងេវទនេនះ

ផង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត្របស

ចកតេ្រមក ចិតេ្ត ទើបរួច្រសឡះ ។ កលេបើចិត្ត រួច្រសឡះេហើយ

ញណ ក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ ្ត (របស់ ម អញ) រួច្រសឡះេហើយ ។

អរយ
ិ ័
វកេនះ ឹ ចបស់ថ ជតិ (របស់
រែមងដង ម អញ) អស់េហើយ

្រពហមចរ យធម
ិ ៌ ម អញបនេនរួ ចេហើ យ េ ឡសកិច ច ម អញបន

េធេ្រសចេហ
ើ្វ ើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះ

េទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងជធម៌្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដម
ើ ប្រគបសង
ី ក ់នូវឧបទនទងព
ត ំ ួង ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ អវ ិជជវគគ ទី ១ ។

ឧទទនៃនអវ ិជជវគគេនះ គឺ

ំ ី អវជ
និយយអព ិ ជ ១ សេញញជនៈពីរេលើក សវៈពីរេលើក

អនុស័យពីរេលើក ំ
ករកណ ត់ដឹង ១ ធម៌្រគបសងត
ក ់ពីរេលើក

េហតុេនះ េទើបេ កចត់ជមួយវគគ ។

159 
 
 មិគជលវេគគ

[៦៦] វតថីនិទនំ ។ អថេខ យ ម មិគ-

ជេ េយន ភគ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ

យ ម មគ
ិ ជេ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ឯកវ ិ រី ឯ-

កវ ិ រត
ី ិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត ឯកវ-ិ

រី េ តិ កិ ្ត វ ច បន សទុ តយ
ិ វិ រី េ -

តីតិ ។ សន្តិ េខ មិគជល ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច

ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ

អភិននទេ អភិវទេ អេជឈ យ តិដ្ឋេ ឧបបជជតិ

ននទិ ននទយ
ិ សតិ េគ េ តិ េគ សតិ

160 
 
 មិគជលវគគ

[៦៦] និទនកុ ង្រកុ

ន ង វតីថ ។ ្រគេនះ ្រពះមិគជលៈមន

យុ ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះមគជលៈមន
ិ

យុ អងុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
ន ីសមគួរេហើយ ក៏្រកបបងទ ន

គ ៏ចេ្រមើន ពកយេគែតងនិយយថ បុគល

ថ បពិ្រត្រពះអងដ គ មន្រប្រកតី

េនមនក់ឯង មន្រប្រកតេនម
ី ន ក់ឯងដូេចះ គ ៏ចេ្រមើន ចុះ
ន បពិ្រត្រពះអងដ

បុគល
គ មន្រប្រកតេនម
ី ន ក់ឯង េតេើ យេហតុដូចេមច
្ត ចែំ ណកបុគល
គ

មន្រប្រកតេនរ
ី ួមគនជគ្រមប់ពីរ េតេើ យេហតុដូចេមច
្ត ។ មនល

មគជលៈ
ិ ំ
មនរូបទង យ ែដលបុគល ី ឹងចបស់
គ គបបដ េ យែភក
ន

ែដលជទី្របថន ិ ្ត ជទីគប់ចត
ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជទីេ្រតកអរ េបភ

ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ជប់ចត
ិ ្ត

ចេំ ពះរូបេនះ កលភក

ិ ុ េនះ
ខ េ្រតកអរ សរេសើរ ជប់ចិតច
្ត េំ ពះ

រូបេនះ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល រែមងេកតេឡ
ើ ើង កលេបើមនេសច-

ក ្តី េ្រតក្រត ល េសចក ្តី ្របថន ក ៏ ម ន កលេប ើ មនេសចក ្តី ្របថន

161 
 
៧៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សេញញេគ េ តិ ។ ននទិសេញញជនសំ យុេ ្ត េខ

មគ
ិ ជល ភក
ិ ុខ សទុ តយ
ិ វិ រត
ី ិ វុចចតិ ។ េប ។ សន្តិ

េខ មគ
ិ ជល ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ មេន-

វេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប

កមូបសញ្ហិ រជនីយ តេញច ភិកុ ខ អភិននទតិ

អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ តស តំ អភិ-

ននទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋេ ឧបបជជតិ

ននទិ ននទយ
ិ សតិ េគ េ តិ េគ សតិ

សេញញេគ េ តិ ។ ននទិសេញញជនសំ យុេ ្ត េខ

មគ
ិ ជល ភក
ិ ុខ សទុ តយ
ិ វិ រត
ី ិ វុចចតិ ។ ឯវ ំ វិ រី

ច មគ
ិ ជល ភក
ិ ុខ កិញច បិ អរញញវនប ថ និ បន្តនិ

េសនសននិ បដេិ សវតិ អបបសទទនិ អបបនេិ គឃ-

និ វជន
ិ និ មនុ ស ហេសយយកនិ បដិ-

ស ្ល ន រុបបនិ អថេខ សទុ តិយវ ិ រត

ី ិ វុចត
ច ិ ។

162 
 
 ៧៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សេំ យជនៈក៏មន ។ មនលមគជលៈ

ិ ភក
ិ ុ ែដលជប
ខ ់ចព
ំ ក់េ ំ
យចណ ង

គេសចក
ឺ ីេ្រតក្រត
្ត លហឹ នងឯង េ ថអក
ន មន្រប្រកតេនរ
ី ួមគនជគ្រមប់

ពីរ ។ េប ។ មនលមគជលៈ
ិ មនរសែដល្រតូវដឹងេ យអ ្ត ត ។ េប ។

ម ៍
មនធមមរមណ ែដល្រតូវដឹងចបស់េ យចត
ិ ្ត ែដលជទី្របថន ជទី

ិ ្ត ជទីគប់ចត
េពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជទីេ្រតកអរ

េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ជប់ចត ្ត េំ ពះធម៌េនះ កលភក
ិ ច ិ ុ េនះ
ខ េ្រតក

អរ សរេសើរ ជប់ចត ្ត េំ ពះធម៌េនះ េសចកេ្រតក្រត

ិ ច ី្ត ល រែមងេកត
ើ

េឡើង កលេបើមនេសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល េសចក្របថ
ី្ត ន ក៏មន កល

េបើេសចកី្របថ
្ត ន មន សេំ យជនៈក៏មន ។ មនលមិគជលៈ ភិកុ ខ

ែដលជប់ចព
ំ ក់េ ំ
យចណ ងគេសចក
ឺ ីេ្រតក្រត
្ត លហឹ នងឯង េ ថអក
ន

មន្រប្រកតីេនរួមគនជគ្រមប់ពីរ ។ មនលមិគជលៈ ភិកុ ខ ែដលមន

ធម៌ជេ្រគ ងេនយ៉ងេនះ ទុកជេនកុ ងទ

ន ីេសនសនៈ ង ត់ ែដល ំ
ង

េនកុ ងៃ្រពត
ន ូ ចៃ្រពធ ំ ្ល មនសេំ ឡងតិច
ជកែនង មនសនឹ កគ
ធ ឹកកងតច
ិ

មនមនខយល
ិ ់ គួរដល់អេំ ពើ ង ត់កប
ំ ងរបស
ំ ់មនុស គួរដល់ករពួន

ងំ ៏េ
សមក យ ក៏េនែតេ ថ អក
ន មន្រប្រកតេនរ
ី ួមគនជគ្រមប់ពីរ ។

163 
 
៧៩

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

តំ កិស េហតុ ។ ត ្ហ ហិស ទុ តិយ ស

អបបហីន ត ម សទុ តិយវ ិ រត

ី ិ វុចចតិ ។

[៦៧] សន្តិ ច េខ មគ
ិ ជល ចកខុ វេញញ
ិ យយ

រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនីយ តេញច ភិកុ ខ នភិននទតិ នភិវទតិ ន អេជឈ-

យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អ-

នេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ ននទិ នរិ ុជឈតិ ននទយ
ិ អសតិ

េគ ន េ តិ េគ អសតិ សេញញេគ

ន េ តិ ។ ននទិសេញញជនវសំ
ិ យុេ ្ត េខ មិគជល

ភក
ិ ុខ ឯកវ ិ រត
ី ិ វុចចតិ ។ េប ។ សន្តិ េខ មគ
ិ ជល

ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ េខ មគ
ិ ជល

មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប

164 
 
 ៧៩

មិគជលវគគ ទី ២

ដេំ ណើរេនះេ្រពះេហតុអី្វ ។ េ្រពះថ ភក

ិ ុ េនះមនត
ខ ្ហ ជគ្រមប់ពីរ

ឯត ្ហ េនះឯង ភក
ិ ុ េនះម
ខ នបនលះបង
ិ ់េហើយ េ្រពះេហតុេនះ បន

ជេ ថ អក
ន មន្រប្រកតេនរ
ី ួមគនជគ្រមប់ពីរ ។

[៦៧] មនលមិគជលៈ មនរូបែដល្រតូវដឹងចបស់េ យែភក

ន

ែដលជទី្របថន ិ ្ត ជទីគប់ចត
ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជទីេ្រតកអរ េបភ

ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត
ិ ្ត

ចេំ ពះរូបេនះេទ កលភក

ិ ុ េនះ
ខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់

ិ ្ត ចេំ ពះរូបេនះ េសចកេ្រតក្រត

ចត ី្ត លក៏រលត់េទ កលេបម
ើ នមន
ិ

េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល េសចក្របថ
ី្ត ន ក៏មនមន
ិ កលេបម
ើ នមនេសចក
ិ ី្ត

្របថន សេំ យជនៈក៏មិនមន ។ មនលមិគជលៈ ភក

ិ ុ ែដលរ
ខ ួចចក

ំ
ចណ ងគឺេសចកីេ្រតក្រត
្ត លហឹ ងឯង
ន េ ថអក
ន មន្រប្រកតេនម
ី ន ក់ឯង

។ េប ។ មនលមគជលៈ
ិ ឹ ចបស់េ
មនរសែដល្រតូវដង យអ ្ត ត

ម ៍ ែដល្រតូវដង
។ េប ។ មនលមិគជលៈ មនធមមរមណ ឹ ចបស់េ យ

ចត
ិ ្ត ែដលជទី្របថន ជទីេពញចត
ិ ្ត ជទីគប់ចត
ិ ្ត ជទី្រស ញ់

165 
 
៨០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ

នភវិ ទតិ ន អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទ-

េ អនភវិ ទេ អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ ននទិ ន-ិ

រុជឈតិ ននទយ
ិ អសតិ េគ ន េ តិ េគ

អសតិ សេញញេគ ន េ តិ ។ ននទិសេញញជនវសំ

ិ -

យុ េ ្ត (១)
េខ មិគជល ភិកុ ខ ឯកវ ិ រត
ី ិ វុចចតិ ។

ឯវវំ ិ រី ច មិគជល ភិកុ ខ កិញច បិ គមេន្ត វហរត

ិ ិ

កិេ ្ណ ភក
ិ ូ ខ ហិ ភក
ិ ុ ខ នហ
ី ិ ឧបសេកហិ ឧប-

សក
ិ ហិ ជូហិ ជម មេត្តហិ តត
ិ េថិ យហិ តត
ិ យ
ថិ -

ស វេកហិ អថេខ ឯកវ ិ រត

ី ិ វុចចតត
ី ិ ។ តំ កិស

េហតុ ។ ត ្ហ ហិស ទុ តយ
ិ ស (២)
បហីន

ត ម ឯកវ ិ រត
ី ិ វុចចតត
ី ិ ។ បឋមំ ។

១ ម. ននទិសំេយជនវ ិបបយុេ ្ត េខ ។ ២ ម. យំ ។

166 
 
 ៨០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្របកបេ យកម គួរជទីេ្រតកអរ េបភ

ើ ក
ិ ុខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរ-
ិ

េសើរ មិនជប់ចិត្ត ចេំ ពះធម៌េនះេទ កលភិកុ េនះ

ខ មិនេ្រតកអរ

មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត ្ត ឹ ងធម៌េនះ
ិ ន េសចកេ្រតក្រត
ី្ត លក៏រលត់េទ

ើ ិនមនេសចកេ្រតក្រត
កលេបម ី្ត ល េសចក្របថ
ី្ត ន ក៏មនមន
ិ កល

េបម
ើ នមនេសចក
ិ ី្របថ
្ត ន សេំ យជនៈក៏មិនមន ។ មនលមគជលៈ
ិ

ភក ំ
ិ ុ ខ ែដលរួចចកចណ ងគេសចក
ឺ េ្រតក្រត
ី្ត ល េ ថអក
ន មន្រប្រកតី

េនមនក់ឯង ។ មនលមគជលៈ
ិ ភក
ិ ុ មន្រប្រកត
ខ េនយ
ី ៉ ងេនះ ទុកជ

េនកុ ង្រស
ន ុ ក្រចឡូក្រចឡំ េ យពួកភក
ិ ុខ ភក
ិ ុន
ខ ី ឧបសក ឧបសិក

ពួកេសច
្ត និង មតយធរំ បស់េសច
្ត ពួកតរិ យន
ិថ ិង ័
វករបស់តរិ យក
ិថ ៏េ យ

ក៏េនែតេ ថ អក
ន មន្រប្រកតេនម
ី ន ក់ឯង ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះ

េហតុអី្វ ។ េ្រពះថ ភិកុ េនះមនត

ខ ្ហ ជគ្រមប់ពីរែមន ែតត ្ហ

េនះ ភក
ិ ុ េនះបនលះេហ
ខ ើយ េ្រពះេហតុេនះ បនជេ ថ អក
ន

មន្រប្រកតេនម
ី ន ក់ឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

167 
 
៨១

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

[៦៨] អថេខ យ ម មិគជេ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ យ-

ម មគ
ិ ជេ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ េម ភេន្ត

ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ ភគវេ ធមមំ

សុ ្វ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត បី បហិតេ ្ត

វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ សន្តិ េខ មគ
ិ ជល ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អភិននទេ អភិវទេ អេជឈ យ តិដ្ឋេ

ឧបបជជតិ ននទិ ននទិសមុ ទយ ទុ កខសមុ ទេយ មិគជ-

តិ វទមិ ។ េប ។ សន្តិ េខ មិគជល ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ

រ ។ េប ។ សន្តិ េខ មគ
ិ ជល មេនវេញញ
ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

168 
 
 ៨១

មិគជលវគគ ទី ២

[៦៨] ្រគេនះ ្រពះមិគជលៈមន យុ ចូលេទគល់្រពះ

មន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះមិគជលៈមន យុ អងុ យក

គ ុ ងទ
ន ីសម-

គួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
ក៏្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស សូម្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង

្ដ

ធម៌េ ខ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងេគ បើបន

យសេងប ្ត ប់ធម៌របស់្រពះមន

គ មនក់ឯង េចៀសេចញអព
្រពះភគេហើយ នឹងជបុគល ំ ី ពួក មនបន្រប-
ិ

មទ មនពយយមជេ្រគ ងដុតកេម្ដកិេលស ្ត ញូ ជ នេទកន់

មនចិតប

្រពះនិព្វន ។ មនលមិគជលៈ មនរូប ែដល្រតូវដឹងចបស់េ យែភក

ន

ែដលជទី្របថន ិ ្ត ជទីគប់ចត
ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជទីេ្រតកអរ េបភ

ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ជប់ចត ្ត េំ ពះរូប
ិ ច

េនះ កលភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រតកអរ សរេសើរ ជប់ចិតច
្ត េំ ពះរូបេនះ េសចកី្ត

េ្រតក្រត លក៏េកើតេឡើង មនលមគជលៈ

ិ តថគតេពលថ ករេកើត

េឡើងៃនកងទុកខ មកពីេហតុេកតេឡ
ើ ើងៃនេសចកីេ្រតក្រត
្ត ល ។ េប ។

មនលមគជលៈ
ិ មនរសែដល្រតូវដឹងចបស់េ យអ ្ត ត ។ េប ។

មនលមគជលៈ
ិ ម ៍ ែដល្រតូវដឹងចបស់េ
មនធមមរមណ យចត
ិ ្ត ែដលជទី

ិ ្ត ជទីគប់ចត
្របថន ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

169 
 
៨២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អភន
ិ នទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋេ ឧបបជជតិ ននទិ ននទស
ិ មុ ទយ ទុ កខសមុ ទេយ

មគ
ិ ជ តិ វទមិ ។

[៦៩] សន្តិ េខ មគ
ិ ជល ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ ន អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ យ

តិដ្ឋេ ននទិ និរុជឈតិ ននទិនិេ ធ ទុ កខនិេ េធ មិគ-

ជ តិ វទមិ ។ េប ។ សន្តិ េខ មិគជល ជិ ្ហ -

វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ េខ មិគជល មេន-

វេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូប-

170 
 
 ៨២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជទីេ្រតកអរ េបភ
ើ ិកុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ជប់ចិតច
្ត េំ ពះធម៌េនះ កល

ភិកុ េនះ
ខ េ្រតកអរ សរេសើរ ជប់ចិតច
្ត េំ ពះធម៌េនះ េសចកេ្រតក
ី្ត

្រត លក៏េកតេឡ
ើ ើង មនលមិគជលៈ តថគតេពលថ ករេកតេឡ
ើ ើង

ៃនកងទុកខ មកពីេហតុេកតេឡ
ើ ើងៃនេសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល ។

[៦៩] មន លម ិ គជលៈ មនរូ ប ែដល្រតូ វ ដ ឹ ង ចបស់ េ យែភ នក

ិ ្ត ជទីគប់ចត
ជទី្របថន ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យ

កម ជទីេ្រតកអរ េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនេ្រតកអរ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត
ិ ន
្ត ឹ ងរូប

េនះេទ កលភក
ិ ុ េនះ
ខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត
ិ ន
្ត ឹ ងរូបេនះ

េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល រែមងរលត់េទ មនលមគជលៈ
ិ តថគតេពល

ថ កររលត់េទៃនកងទុកខ មកពីេហតុរលត់េទៃនេសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល

។ េប ។ មនលមិគជលៈ មនរស ែដល្រតូវដឹងចបស់េ យអ ្ត ត

។ េប ។ មនលមិគជលៈ មនធម៌ ែដល្រតូវដង

ឹ ចបស់េ យចិត្ត ជទី

ិ ្ត ជទីគប់ចត
្របថន ជទីេពញចត ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

171 
 
៨៣

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

សញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ នភិននទតិ នភិវទតិ

អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អន-

ភវិ ទេ អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ ននទិ នរិ ុជឈតិ ននទន
ិ -ិ

េ ធ ទុ កខនេិ េធ មគ
ិ ជ តិ វទមត
ី ិ ។

[៧០] អថេខ យ ម មិគជេ ភគវេ

ភសិតំ អភិននទិ ្វ អនុ េមទិ ្វ ឧ ្ឋ យសន ភគវន្តំ

អភិ េទ ្វ បទកខិ ណំ ក ្វ បកកមិ ។ អថេខ -

យ ម មគ
ិ ជេ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត បី

បហិតេ ្ត វហរេន
ិ ្ត ន ចរិ េស វ យស ថ យ កុ លបុ ្ត

សមមេទវ អគរ ម អនគរយំ

ិ បព្វជន្តិ តទនុ ត្តរ ំ ្រពហម-

ចរយបរ
ិ េយ
ិ នំ ទេិ ដ្ឋវ ធេមម សយំ អភញ
ិ ញ សចឆិ-

ក ្វ ឧបសមបជជ វហរត
ិ
(១)
ិ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហម-

១ ឱ. វ ិ សិ ។

172 
 
 ៨៣

មិគជលវគគ ទី ២

ជទីេ្រតកអរ េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មិនជប់ចិតន
្ត ឹ ងធម៌

េនះេទ កលភិកុ េនះម

ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ មិនជប់ចិតន
្ត ឹ ងធម៌

េនះ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត លរែមងរលត់េទ មនលមគជលៈ
ិ តថគត

េពលថ កររលត់េទៃនកងទុកខ មកពីេហតុរលត់េទៃនេសចកីេ្រតក-

្ត

្រត ល ។

[៧០] ្រគេនះ ្រពះមិគជលៈមន យុ េ្រតកអរអនុេមទន

នូវភសិត របស់្រពះមន្រពះភគ េហើយក៏េ្រកកអព

ំ ី សនៈ ថ្វយ

គំ
បង្រពះមន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណរ
ិ ួចេហើយ ក៏េចៀសេចញេទ ។

លំ ប់េនះ ្រពះមគជលៈមន
ិ យុ គ មនក់ឯង
ជបុគល េចៀសេចញ

អ ំពី ពួ ក ជអ នក ម ិ ន្របមទ មនពយយមជេ្រគ ងដុ ត កេម្ដ ក ិ េលស

្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន មនយ
មនចិតប ិ ៉ ម ន ក៏បនេធឲយជក
ូ របុ ន ើ្វ ់ចបស់

សេ្រមច ំ ុ ត្រពហមចរយៈ
នូវទីបផ ិ មនមនគ
ិ ុ ណជតដៃទេលើសលុបជង

ែដលជទី្រតូវកររបស់ពួកកុលបុ្រត ែដលេចញចកផះ
ទ បួសេ យ្របៃព

េ យ្របជញដ៏ៃ្រកែលង េ យខួ នឯង

្ល កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន េហើយសេ្រមច

ស្រមនេ្ត ន ក៏បនដឹងចបស់ថ ជតអស

ិ ់េហើយ មគ្រគ ពហមចរយៈ
ិ ម

173 
 
៨៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ អពភញញ-

សិ ។ អញញតេ ច បនយ ម មិគជេ អរហតំ

អេ សត
ី ិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[៧១] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

េវឡុវេន កលនទកនិ េប ។ អថេខ យ ម ស-

មទ
ិ ិធ េយន ភគ ។ េប ។ ភគវន្តំ ឯតទេ ច មេ

មេ តិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត មេ

អស មរបបញញត្តិ តិ ។ យតថ េខ សមទ

ិ ធិ អតថិ

ចកខុ អតថិ រូប អតថិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ អតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណ-

វញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ មេ មរបបញញត្តិ ។

អតថិ េ តំ អតថិ សទទ អតថិ េ តវញ

ិ ញ ណំ អតថិ េ -

តវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ មេ មរបប-

ញញត្តិ ។ អតថិ ឃនំ អតថិ គនធ អតថិ ឃនវញ

ិ ញ ណំ

174 
 
 ៨៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

អញបនេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធើេ្រសចេហ
្វ ើយ

មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមន
ិ

េឡើយ ។ ប ្ត ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យ ្រពះមិគជលៈមន យុ ក៏

្ត ួ យអងែគ ដរ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។
បនជ្រពះអរហនម

[៧១] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់កុ ងវត

ន ័
េ្ត វឡុវន

ជកលនក
ទ និ ប ថន ជិត្រកុង ជ្រគឹះ ។ ្រគេនះ ្រពះសមិទិមន
ធ

គំ ូល្រពះ
យុ ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ បន្រកបបងទ

មន្រពះភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមើន ពកយេគែតងនិយយថ

ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ

គ ៏ចេ្រមន
មរ មរ បពិ្រត្រពះអងដ ើ មរ ឬេសចកបញ
ី្ត ញតថ
្ត មរ េ យ

េហតុដូចេមច
្ត ខះ
្ល ។ មនលសមទ
ិ ិធ ទី មនចកុ ខ មនរូប មន

ិ ញ ណ មនធម៌ែដល្រតូវដឹងេ
ចកុ វខ ញ យេ ិ ញ ណ ទីេនះក៏មនមរ
តវញ

ឬេសចកីបញ
្ត ញតថ
្ត មរ ។ មន្រចមុះ មនកិន
្ល មនឃនវញ
ិ ញណ

175 
 
៨៥

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

អតថិ ឃនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ មេ

មរបបញញត្តិ ។ អតថិ ជិ ្ហ អតថិ រ អតថិ ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ ណំ អតថិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ

មេ មរបបញញត្តិ ។ អតថិ កេយ អតថិ េផដ្ឋព្វ

អតថិ កយវញ
ិ ញ ណំ អតថិ កយវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម

អតថិ តតថ មេ មរបបញញត្តិ ។ អតថិ មេន អតថិ

ធមម អតថិ មេនវញ

ិ ញ ណំ អតថិ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ

ធមម អតថិ តតថ មេ មរបបញញតិ្ត ។

[៧២] យតថ ច េខ សមិទធិ នតថិ ចកខុ នតថិ រូប

នតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ នតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម

នតថិ តតថ មេ មរបបញញតិ្ត ។ េប ។ នតថិ ជិ ្ហ

នតថិ រ នតថិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ នតថិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ -

តព្វ ធមម នតថិ តតថ មេ មរបបញញត្តិ ។ េប ។

នតថិ មេន នតថិ ធមម នតថិ មេនវញ

ិ ញ ណំ នតថិ មេន-

វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម នតថិ តតថ មេ មរបបញញត្តិ

តិ ។ តតិយំ ។

176 
 
 ៨៥

មិគជលវគគ ទី ២

មនធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យឃនវញ
ិ ញណ ទីេនះ ក៏មនមរឬេសចកី្ត

បញញតថ
្ត មរ ។ មនអ ្ត ត មនរស មនជិ ្ហ វញ
ិ ញណ មន

ធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ ិ ញ ណ ទីេនះ ក៏មនមរ ឬេសចកបញ
យជិ ្ហ វញ ី្ត ញត្ត

ិ ញ ណ មនធម៌ែដល្រតូវដឹង
ថមរ ។ មនកយ មនផ ព្វ មនកយវញ

េ ិ ញ ណ ទីេនះ ក៏មនមរឬេសចកបញ
យកយវញ ី្ត ញតថ
្ត មរ ។ មន

ចត
ិ ្ត មនធម៌ មនមេនវញ
ិ ញណ មនធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យមេន-

វញ
ិ ញណ ទីេនះ ក៏មនមរឬេសចកីបញ
្ត ញតថ
្ត មរ ។

[៧២] មនលសមិទិ ធ ចែំ ណកខងទី មនមនចក

ិ ុខ មនមន
ិ

រូប មនមនចក
ិ ុ វខ ញ
ិ ញណ មនមនធម
ិ ៌ែដល្រតូវដឹងេ យចកុ វខ ញ
ិ ញណ

ទីេនះក៏មនមនមរឬេសចក
ិ បញ
ី្ត ញតថ
្ត មរេទ ។ េប ។ មនមនអ
ិ ្ត ត

មនមនរស
ិ មនមនជ
ិ ិ ្ហ វញ
ិ ញណ មនមនធម
ិ ៌ែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ -

ិ ញ ណ ទីេនះក៏មនមនមរឬេសចក
វញ ិ បញ
ី្ត ញតថ
្ត មរែដរ ។ េប ។ មន
ិ

មនចិត្ត មនមនធម
ិ ៌ មនមនមេនវ
ិ ញ
ិ ញ ណ មនមនធម
ិ ៌ែដល្រតូវដឹង

េ យមេនវញ
ិ ញណ ទីេនះក៏មនមនមរឬេសចក
ិ បញ
ី្ត ញតថ
្ត មរែដរ ។

ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

177 
 
៨៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៧៣] សេ ្ត សេ ្ត តិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ

េខ ភេន្ត សេ ្ត អស សត្តបបញញត្តិ តិ ។ េប ។

ចតុ តថំ ។

[៧៤] ទុ កំខ ទុ កខន្តិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ

េខ ភេន្ត ទុ កំខ អស ទុ កខបបញញត្តិ តិ ។ េប ។

បញច មំ ។

[៧៥] េ េក េ េកតិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ

នុ េខ ភេន្ត េ េក អស េ កបបញញត្តិ តិ ។

យតថ េខ សមទ
ិ ធិ អតថិ ចកខុ អតថិ រូប អតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

ណំ អតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ

េ េក េ កបបញញត្តិ ។ េប ។ អតថិ ជិ ្ហ

។ េប ។ អតថិ មេន អតថិ ធមម អតថម

ិ េនវញ
ិ ញ ណំ

អតថិ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម អតថិ តតថ េ េក

េ កបបញញត្តិ ។

178 
 
 ៨៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៧៣] គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ពកយេគែតងនិយយថ សត្វ

គ ៏ចេ្រមើន សត្វ ឬេសចកីបញ

សត្វ បពិ្រត្រពះអងដ ្ត ញតថ
្ត សត្វ េតើេ យ

េហតុដូចេមច
្ត ខះ
្ល ។ េប ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[៧៤] គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ពកយេគែតងនិយយថ ទុកខ

ទុកខ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ ទុកខ ឬេសចកបញ
ី្ត ញតថ
្ត ទុកខ េតេើ យ

េហតុដូចេមច ្ល ។ េប ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។
្ត ខះ

[៧៥] គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ពកយេគែតងនិយយថ េ ក

េ ក គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ ក ឬេសចកបញ
ី្ត ញតថ
្ត េ ក េតើ

េ យេហតុដូចេមច ្ល ។ មនលសមិទិ ធ ទី
្ត ខះ មនចកុ ខ មនរូប មន

ិ ញ ណ មនធម៌ែដល្រតូវដឹងេ
ចកុ វខ ញ យចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ទីេនះរែមងមន

េ កឬេសចកីបញ
្ត ញតថ
្ត េ ក ។ េប ។ មនអ ្ត ត ។ េប ។ មន

ចត
ិ ្ត មនធម៌ មនមេនវញ
ិ ញណ មនធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យមេន-

វញ
ិ ញណ ទីេនះរែមងមនេ កឬេសចកបញ
ី្ត ញតថ
្ត េ កែដរ ។

179 
 
៨៧

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

[៨៦] យតថ ច េខ សមទ

ិ ធិ នតថិ ចកខុ នតថិ រូប នតថិ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ នតថិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម នតថិ

តតថ េ េក េ កបបញញតិ្ត ។ េប ។ នតថិ ជិ ្ហ

។ េប ។ នតថិ មេន នតថិ ធមម នតថិ មេនវញ

ិ ញ ណំ

នតថិ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តព្វ ធមម នតថិ តតថ េ េក

េ កបបញញត្តិ តិ ។ ឆដ្ឋំ ។

[៧៧] ឯកំ សមយំ ភគ យ ម ច

របុ
ី េ ្ត យ ម ច ឧបេសេន ជគេហ វហ-
ិ

រន្តិ សត
ី វេន សបបេ ណ្ឌិកបពភេរ ។ េតន េខ

បន សមេយន យសមេ ឧបេសនស កេយ

សវី េិ បតេិ េ តិ ។ អថេខ យ ម

ឧបេសេន ភក
ិ ូខ មេន្តសិ ឯថ េម វុេ

ឥមំ កយំ មញច កំ េ េប ្វ ពហិទធ នហ

ី រថ

បុ យំ កេយ(១) ឥេធវ វក
ិ ិ រតិ េសយយថបិ ភុ ស-

មុ ដ្ឋីតិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត យ ម របុ

ី េ ្ត យសមន្តំ

ឧបេសនំ ឯតទេ ច ន េខ បន មយំ បស ម

យសមេ ឧបេសនស កយស អញញថត្តំ

១ អដ្ឋកថយំ បន បុ ណកេយតិ ទិស តិ ។

180 
 
 ៨៧

មិគជលវគគ ទី ២

[៧៦] មនលសមិទិ ធ ចែំ ណកខងទី មនមនចក

ិ ុខ មនមនរ
ិ ូប

មនមនចក
ិ ុ វខ ញ
ិ ញ ណ មនមនធម
ិ ៌ែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ទីេនះ

ក៏មនមនេ
ិ កឬេសចកបញ
ី្ត ញតថ
្ត េ កេទ ។ េប ។ មនមនអ
ិ ្ត ត

។ េប ។ មនមនច
ិ ត
ិ ្ត មនមនធម
ិ ៌ មនមនមេនវ
ិ ញ
ិ ញ ណ មនមនធម
ិ ៌

ែដល្រតូវដឹងេ យមេនវញ
ិ ញណ ទីេនះក៏មនមនេ
ិ ក ឬេសចកបញ
ី្ត ញត្ត

ថេ កេទ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

[៧៧] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រពះ រប

ី ុ តម
្ត ន យុ

និង្រពះឧបេសនមន យុ គង់េនកុ ងៃ្រពស

ន ម ន ័
េឈមះសីតវន

េទៀបញកភេនំ ឈមះសបបេ ឹ ។ សម័យេនះឯង

ណិ្ឌ ក ជិត្រកុង ជ្រគះ

ពស់ សីពិស ធ្លក់មកេលើកយ្រពះឧបេសនមន យុ ។ ្រគេនះ

្រពះឧបេសនមន យុេ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យមកថ ែន វុេ ំ
ទង យ

អក ំ
ន ទង យ ចូរមកេលើកកយខុ េំញ នះ ក់េលើែ្រគ េហើយែសងេទខង

េ្រក េ្រពះថកយេនះជរបស់ចស់ គង់នឹងេ យ យកុ ងទ

ន ីេនះ ដូច

ជអងកមមួយក្តប់ ។ កលេបើ្រពះឧបេសនមន យុ និយយយ៉ង

េនះេហើយ ្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ ក៏និយយនឹង្រពះឧបេសនមន យុ

ដូ េច ន ះ ថ េយ ើ ងម ិ នេឃ ើ ញ្រពះឧបេសនមន យុ មនកយេផ ង

181 
 
៨៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឥ្រនទយ
ិ នំ វបរ
ិ ិ េម អថ បនយ ម ឧបេសេន

ឯវមហ ឯថ េម វុេ ឥមំ កយំ មញច កំ េ -

េប ្វ ពហិទធ នហ
ី រថ បុ យំ កេយ ឥេធវ វក
ិ ិ រតិ

េសយយថបិ ភុ សមុ ដ្ឋីតិ ។ យស នូន វុេ របុ

ី ត្ត

ឯវមស អហំ ចកខុ ន្តិ មម ចកខុ ន្តិ ។ េប ។ អ-

ហំ ជិ ្ហ តិ មម ជិ ្ហ តិ ។ េប ។ អហំ មេនតិ មម

មេនតិ តស វុេ របុ

ី ត្ត សយ
ិ កយស

អញញថត្តំ ឥ្រនទិយនំ វបរ

ិ ិ េម ។ មយ្ហញច

េខ វុេ របុ
ី ត្ត ន ឯវ ំ េ តិ អហំ ចកខុ ន្តិ

មម ចកខុ ន្តិ ។ េប ។ អហំ ជិ ្ហ តិ មម ជិ ្ហ តិ

។ េប ។ អហំ មេនតិ មម មេនតិ

តស មយ្ហញច េខ វុេ របុ

ី ត្ត កឹ កយស

អញញថត្តំ ភវស
ិ តិ ឥ្រនទយ
ិ នំ វបរ
ិ ិ -

េមត ិ ។ តថ ហិ បនយស មេ ឧបេសនស

182 
 
 ៨៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឬមនឥ្រនិ យែ្រប្របួ
ទ លេទេ ះ កលេបើយ៉ងេនះ េមច
្ត ក៏្រពះឧបេសន

មន យុនិយយយ៉ងេនះថ ែន វុេ អក ំ
ន ទង យចូរមកេលើក

កយខុ េំញ នះ ក់េលើែ្រគ េហើយែសងេទខងេ្រក េ្រពះថកយេនះ

ជរបស់ចស់ គង់នឹងេ យ យកុ ងទ

ន ីេនះ ដូចជអងកមមួយក្តប់ ។

្រពះឧបេសនេឆើយថ
្ល ែន វុេ រប
ី ុ ត្ត អក
ន មនេសចកី្របកន
្ត ់

យ៉ងេនះថ ចកុ គ
ខ ឺ ម អញ ឬថចកុ របស
ខ ់ ម អញ ។ េប ។ ថ

ជិ ្ហ គឺ ម អញ ឬថជិ ្ហ របស់ ម អញ ។ េប ។ ថមេនគឺ ម

អញ ឬថមេនរបស់ ម អញ ែន វុេ រប
ី ុ ត្ត អក
ន េនះេទើប

មនកយេផ ង ឬមនឥ្រនិ យែ្រប្របួ

ទ ល ។ ែន វុេ រប
ី ុ ត្ត ច-ំ

ំញ ិនមនេសចក្រត
ែណកខុ ម ី្ត ះរ
ិ ះយ
ិ ៉ ងេនះេទថ ចកុ គ
ខ ឺ ម អញ ឬថចកុ ខ

របស់ ម អញ ។ េប ។ ថជិ ្ហ គឺ ម អញ ឬថជិ ្ហ របស់ ម

អញ ។ េប ។ ថមេនគឺ ម អញ ឬថមេនរបស់ ម អញ ែន

វុេ រប
ី ុ ត្ត ខុ េំញ នះ នឹងមនកយេផ ង ឬ មនឥ្រនិ យែ្រប
ទ

្របួលដូចេមច
្ត េកត
ើ ។ ើ ៉ ងេនះ
េបយ មនែត្រពះឧបេសនមន យុ

183 
 
៨៩

មិគជលវេគគ តតិេយ

ទ ី ឃ រត្ត ំ អហងក រមមងក រមននុ សយ សុ សម ូហ

ត ម យសមេ ឧបេសនស ន ឯវ ំ េ តិ អហំ

ចកខុ ន្តិ មម ចកខុ ន្តិ ។ េប ។ អហំ ជិ ្ហ តិ

មម ជិ ្ហ តិ ។ េប ។ អហំ មេនតិ មម មេនតិ

តិ ។ អថេខ េត ភិកូ ខ យសមេ ឧបេសនស

កយំ មញច កំ េ េប ្វ ពហិទធ នីហរសុ

ឹ ។ អថ-

េខ យសមេ ឧបេសនស កេយ តេតថវ វក

ិ ិរិ

េសយយថបិ ភុ សមុ ដ្ឋីតិ ។ សត្តមំ ។

[៧៨] អថេខ យ ម ឧប េ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ -

យ ម ឧប េ ភគវន្តំ ឯតទេ ច សនទដ

ិ ្ឋេិ ក

ធេមម សនទដ
ិ េ្ឋិ ក ធេមមតិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ

េខ ភេន្ត សនទដ
ិ េ្ឋិ ក ធេមម េ តិ អកលិេក ឯ-

ហិបស េិ ក ឱបនយិេក បចចត្តំ េវទត

ិ េព្វ វញញ
ិ ូ ហីតិ ។

184 
 
 ៨៩

មិគជលវគគ ទី ២

បនគស់រេល
ំ ើងអនុស័យគេសចក
ឺ ្របកន
ី្ត ់ថអញ ថរបស់អញ មកយូរ

េហើយ េហតុេនះ បនជ្រពះឧបេសនមន យុ មិនមនេសចក្រត

ី្ត ះ
ិ

រះយ
ិ ៉ ងេនះេទថ ចកុ គ
ខ ឺ ម អញ ឬថចកុ របស
ខ ់ ម អញ ។ េប ។

ជិ ្ហ គឺ ម អញ ឬថជិ ្ហ របស់ ម អញ ។ េប ។ ថមេនគឺ ម អញ

ឬថមេនរបស់ ម អញ ។ ្រគេនះ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ េលើកកយ

្រពះឧបេសនមន យុ ក់េលើែ្រគ េហើយែសងេចញេទខងេ្រក ។

លំ ប់េនះ កយរបស់្រពះឧបេសនមន យុ ក៏េ យ យកុ ងទ

ន ីេនះ

ដូចអងកមមួយក្តប់ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[៧៨] ្រគេនះ ្រពះឧប ណមន យុ ចូលេទគល់្រពះ

មន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះឧប ណមន យុ អងុ យក

គ ុ ងទ
ន ីសម

គួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
ក៏្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន ពកយេគែតងនិយយថ ធម៌បុគល

គ េឃើញចបស់េ យខួ នឯង
្ល

ធម៌បុគល
គ េឃើញចបស់េ យខួ នឯងដ
្ល ូ េចះ គ ៏ចេ្រមើន ធម៌
ន បពិ្រត្រពះអងដ

គ េឃើញចបស់េ
ែដលបុគល យខួ នឯង
្ល ឲយនូវផលមនរង
ិ ់ចកល
ំ គួរនឹង

េ គ ដៃទឲយចូលមកេមលបន
បុគល ើ គួរបេង្អនចូលមកទុកកុ ងខ
ន ួន
្ល ជ

ធម៌ែដលពួកវញ
ិ ូ ជនគបប
ញ ី ឹងចេំ ពះខួ ន
ដ ្ល េ យេហតុដូចេមច
្ត ។

185 
 
៩០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៧៩] ឥធ បន ឧប ណ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ

ទិ ្វ រូបបបដស
ិ ំ េវទី ច េ តិ រូប គបបដស
ិ ំ េវទី ច

សន្តញច អជឈត្តំ រូេបសុ គំ អតថិ េម អជឈត្តំ រូេបសុ

េគតិ បជនតិ ។ យន្តំ ឧប ណ ភិកុ ខ ចកខុ ន

រូបំ ទិ ្វ រូបបបដិសំេវទី ច េ តិ រូប គបបដិសំេវទី

ច សន្តញច អជឈត្តំ រូេបសុ គំ អតថិ េម អជឈត្តំ រូេបសុ

េគតិ បជនតិ ។ ឯវមប ិ េខ ឧប ណ សនទិដ្ឋិេក

ធេមម េ តិ អកលិេក ឯហិបស េិ ក ឱបនយិ-

េក បចចត្តំ េវទិតេព្វ វញញ

ិ ូ ហីតិ ។ េប ។

[៨០] បុ ន ចបរ ំ ឧប ណ ភិកុ ខ ជិ ្ហ យ រសំ -

យិ ្វ រសបបដិសំេវទី ច េ តិ រស គបបដិសំេវទី ច

186 
 
 ៩០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៧៩] មនលឧប ណ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ចកុ ខ េហើយកត់សមគល់នូវរូបផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងរ

ន ូបផង ដឹង

ចបស់នូវតេ្រមកែដលមនកុ ងរ
ន ូបខងកុ ងថ
ន ម អញមនតេ្រមកកុ ងរ
ន ូប

ខងកុ ងផង
ន ។ មនលឧប ណ ្រតង់ែដលភក
ិ ុខ េឃើញរូបេ យចកុ ខ

េហើយកត់សមគល់នូវរូបផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងរ
ន ូបផង ដឹងចបស់

នូវតេ្រមកែដលមនកុ ងរ
ន ូបខងកុ ងថ
ន ម អញ មនតេ្រមកកុ ងរ
ន ូប

ខងកុ ងផង
ន ។ មនលឧប ណ ធម៌ែដលបុគល
គ េឃើញចបស់េ យ

ខួ ្លនឯង ឲយនូ វ ផលម ិ នរង ់ ច កល

ំ គួ រ នឹ ងេ បុ គ គល ដៃទឲយចូ ល មក

េម ើ លបន គបប បេង

ី ្អ នចូ ល មកទុ ក កុ ន ងខួ ្ល ន ជធម ៌ ែ ដលពួ កវ ញ
ិ ូ ញ ជន

គបបដ ឹ ចេំ ពះខួ ន

ី ង ្ល យ៉ងេនះក៏មន ។ េប ។

[៨០] មនលឧប ណ មួយេទៀត ភក

ិ ុខ លិទភ
ធ ក
្ល រសេ យ

អ ្ត ត េហើយកត់សមគល់នូវរសផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងរសផង

ន

187 
 
៩១

មិគជលវេគគ តតិេយ

សន្តញច អជឈត្តំ រេសសុ គំ អតថិ េម អជឈត្តំ រ-

េសសុ េគតិ បជនតិ ។ យន្តំ ឧប ណ ភិកុ ខ

ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ រសបបដិសំេវទី ច េ តិ

រស គបបដស
ិ ំ េវទី ច សន្តញច អជឈត្តំ រេសសុ គំ

អតថិ េម អជឈត្តំ រេសសុ េគតិ បជនតិ ។

ឯវមប ិ េខ ឧប ណ សនទិដ្ឋិេក ធេមម េ តិ អក-

លេិ ក ឯហិបស េិ ក ឱបនយិេក បចចត្តំ េវទ-ិ

តេព្វ វញញ
ិ ូ ហីតិ ។ េប ។

[៨១] បុ ន ចបរ ំ ឧប ណ ភក
ិ ុខ មន ធមមំ

វញ
ិ ញ យ ធមមបបដស
ិ ំ េវទី ច េ តិ ធមម គបបដស
ិ ំ-

េវទី ច សន្តញច អជឈត្តំ ធេមមសុ គំ អតថិ េម

អជឈត្តំ ធេមមសុ េគតិ បជនតិ ។ យន្តំ ឧប -

ណ ភក
ិ ុខ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ធមមបបដស
ិ ំ េវទី

ច េ តិ ធមម គបបដិសំេវទី ច សន្តញច អជឈត្តំ

ធេមមសុ គំ អតថិ េម អជឈត្តំ ធេមមសុ េគតិ

បជនតិ ។ ឯវមប ិ េខ ឧប ណ សនទដ

ិ ្ឋេិ ក ធេមម

េ តិ ។ េប ។ បចចត្តំ េវទិតេព្វ វញញ

ិ ូ ហីតិ ។

188 
 
 ៩១

មិគជលវគគ ទី ២

ដឹងចបស់ នូ វតេ្រមកែដលមនកុ នងរសខងកុ នងថ ម អញមនតេ្រមក

កុ ងរសខងក
ន ុ ងផង
ន ។ មនលឧប ណ ភិកុ ខ លិឍភក
្ល រសេ យ

អ ្ត ត េហើយកត់សមគល់នូវរសផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងរសផង

ន

ដឹងចបស់ នូ វតេ្រមកែដលមនកុ នងរសខងកុ នងថ ម អញមនតេ្រមក

កុ ងរសខងក
ន ុ ងផង
ន េ យេហតុ ។ មនលឧប ណ ធម៌ែដល

គ េឃើញចបស់េ
បុគល យខួ នឯង
្ល ឲយនូវផលមិនរង់ចកល
ំ គួរនឹងេ

បុគល
គ ដៃទឲយចូលមកេមើលបន គួរបេង្អនចូលមកទុកកុ ងខ
ន ួន
្ល ជធម៌

ែដលពួកវញ
ិ ូ ជនគបប
ញ ដី ឹងចេំ ពះខួ ន
្ល េ យេហតុយ៉ងេនះក៏មន ។ េប ។

[៨១] មនលឧប ណ មួយវញេទៀត

ិ ភក
ិ ុខ ដឹងចបស់នូវធម៌

េ យចិត្ត េហើយកត់សមគល់នូវធម៌ផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងធម

ន ៌ផង

ដឹងចបស់នូវតេ្រមកែដលមនកុ ងធម
ន ៌ខងកុ ងថ
ន ម អញ មនតេ្រមក

កុ ងធម
ន ៌ខងកុ ងផង
ន ិ ុ ខ ដឹងចបស់នូវធម៌េ
។ មនលឧប ណ ភក យចត
ិ ្ត

េហើយកត់សមគល់នូវធម៌ផង កត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ងធម

ន ៌ផង ដង
ឹ ចបស់

នូវតេ្រមកែដលមនកុ ងធម
ន ៌ខងកុ ងថ
ន ម អញមនតេ្រមកកុ ងធម
ន ៌ ខង

កុ ង
ន េ យេហតុ ។ មនលឧប ណ ធម៌ែដលបុគល
គ េឃើញចបស់

េ យខួ នឯង
្ល ។ េប ។ ជធម៌ែដលពួកវញ
ិ ូ ជនគបប
ញ ដ ឹ ចេំ ពះខួ ន
ី ង ្ល េ យ

េហតុយ៉ងេនះក៏មន ។

189 
 
៩២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៨២] ឥធ បន ឧប ណ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ

រូបបបដិសំេវទី ច េ តិ េន ច រូប គបបដិសំេវទី

អសន្តញច អជឈត្តំ រូេបសុ គំ នតថិ េម អជឈត្តំ រូេប-

សុ េគតិ បជនតិ ។ យន្តំ ឧប ណ ភិកុ ខ ចកខុ -

ន រូបំ ទិ ្វ រូបបបដស
ិ ំ េវទី ហិ េខ េ តិ េន

ច រូប គបបដស
ិ ំ េវទី អសន្តញច អជឈត្តំ រូេបសុ គំ

នតថិ េម អជឈត្តំ រូេបសុ េគតិ បជនតិ ។ ឯវមប ិ

េខ ឧប ណ សនទដ
ិ ្ឋេិ ក ធេមម េ តិ អកលិ-

េក ឯហិបស េិ ក ឱបនយិេក បចចត្តំ េវទត

ិ េព្វ

វញញ
ិ ូ ហីតិ ។

[៨៣] បុ ន ចបរ ំ ឧប ណ ភក
ិ ុខ េ េតន សទទំ

សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ

យិ ្វ រសបបដិសំេវទី ហិ េខ េ តិ េន ច

រស គបបដស
ិ ំ េវទី អសន្តញច អជឈត្តំ រេសសុ គំ

នតថិ េម អជឈត្តំ រេសសុ េគតិ បជនតិ ។ េប ។

190 
 
 ៩២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៨២] មនលឧប ណ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ចកុ ខ េហើយ្រគន់ែតកត់សមគល់នូវរូប ែតមិនកត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ង

ន

ំ ង
រូប ទងដឹ ចបស់នូវតេ្រមកែដលមនមនក
ិ ុ ងរ
ន ូបខងកុ ងថ
ន ម អញ

មិនមនតេ្រមកកុ ងរ
ន ូបខងកុ ងេទ
ន ។ មនលឧប ណ ្រតង់ែដលភិកុ េឃ
ខ ើញ

រូបេ យចកុ ខ េហើយ្រគន់ែតកត់សមគល់នូវរូប ែតមនកត

ិ ់សមគល់នូវ

តេ្រមកកុ ងរ
ន ូប ំ ឹងចបស់នូវតេ្រមកែដលមនមនក
ទងដ ិ ុ ងរ
ន ូបខងកុ ងថ
ន

ម អញមនមនតេ្រមកក
ិ ុ ងរ
ន ូបខងកុ ងេទ
ន ។ មនលឧប ណ ធម៌

គ េឃើញចបស់េ
ែដលបុគល យខួ នឯង
្ល ឲយនូវផលមិនរង់ចកល
ំ គួរ

នឹងេ បុគល
គ ដៃទឲយចូលមកេមើលបន គួរបេង្អនចូលមកទុកកុ ងខ
ន ួ នបន
្ល

ជធម៌ែដលពួកវញ
ិ ូ ជនគបប
ញ ដ ឹ ចេំ ពះខួ ន
ី ង ្ល យ៉ងេនះក៏មន ។

[៨៣] មនលឧប ណ មួយេទៀត ភក

ិ ុខ ឮសេំ ឡងេ យ

ំ នេ
្រតេចៀក ។ ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ លិទភ
ធ ក
្ល រសេ យអ ្ត ត េហើយ

្រគន់ែតកត់សមគល់រស ែតមិនកត់សមគល់តេ្រមកកុ ងរស

ន ំ ឹងចបស់
ទងដ

នូវតេ្រមកែដលមនមនក
ិ ុ ងរសខងក
ន ុ ងថ
ន ម អញ មនមនតេ្រមកក
ិ ុង
ន

រសខងកុ ងេទ
ន ។ េប ។

191 
 
៩៣

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

[៨៤] បុ ន ចបរ ំ ឧប ណ ភក
ិ ុខ មន ធមមំ

វញ
ិ ញ យ ធមមបបដស
ិ ំ េវទី ហិ េខ េ តិ េន ច ធមម-

គបបដស
ិ ំ េវទី អសន្តញច អជឈត្តំ ធេមមសុ គំ នតថិ

េម អជឈត្តំ ធេមមសុ េគតិ បជនតិ ។ យន្តំ ឧប-

ណ ភិកុ ខ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ធមមបបដិសំេវទី ហិ

េខ េ តិ េន ច ធមម គបបដិសំេវទី អសន្តញច

អជឈត្តំ ធេមមសុ គំ នតថិ េម អជឈត្តំ ធេមមសុ េគតិ

បជនតិ ។ ឯវមប ិ េខ ឧប ណ សនទដ

ិ ្ឋិេក ធេមម

េ តិ អកលិេក ឯហិបស េិ ក ឱបនយិេក

បចចត្តំ េវទត
ិ េព្វ វញញ
ិ ូ ហីតិ ។ អដ្ឋមំ ។

[៧៥] េយ ហិ េកចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឆននំ ផស -

យតននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច អស ទញច ទី -

នវញច នស
ិ រណញច យថភូតំ នបបជនតិ អវុសត
ិ េន្ត-

ន ្រពហមចរយំ
ិ រក េ ឥម ម ធមមវនយត
ិ ិ ។

192 
 
 ៩៣

មិគជលវគគ ទី ២

[៨៤] មនលឧប ណ មួយវញេទៀត

ិ ភក
ិ ុខ ឹ នូវធម៌េ
ដង យ

ចត
ិ ្ត េហើយ្រគន់ែតកត់សមគល់នូវធម៌ ែតមិនកត់សមគល់នូវតេ្រមកកុ ង
ន

ធម៌ ទងដ
ំ ង
ឹ ចបស់នូវតេ្រមកែដលមនមនក
ិ ុ ងធម
ន ៌ខងកុ ងថ
ន ម អញ

មនមនតេ្រមកក
ិ ុ ងធម
ន ៌ខងកុ ង
ន ។ មនលឧប ណ ភក
ិ ុខ ដឹងចបស់នូវ

ធម៌េ យចត
ិ ្ត េហើយ្រគន់ែតកត់សមគល់នូវធម៌ ែតមនកត
ិ ់សមគល់នូវ

តេ្រមកកុ ងធម
ន ៌ ទងដ
ំ ឹងចបស់នូវតេ្រមក ែដលមនមនក
ិ ុ ងធម
ន ៌ខងកុ ងថ
ន

ម អញមនមនតេ្រមកក
ិ ុ ងធម
ន ៌ខងកុ ង
ន េ យេហតុ ។ មនល

ឧប ណ ធម៌ែដលបុគល
គ េឃើញចបស់េ យខួ នឯង
្ល ឲយនូវផលមនរង
ិ ់

ំ
ចកល គួរនឹងេ បុគល
គ ដៃទឲយចូលមកេមើលបន គួរបេង្អនចូលមក

ទុកកុ ងខ
ន ួ នបន
្ល ជធម៌ែដលពួកវញ
ិ ូ ជនគបប
ញ ដ ឹ ចេំ ពះខួ ន
ី ង ្ល េ យេហតុ

យ៉ងេនះក៏មន ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[៨៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកព
ី្ត ិ តថ ភក
ិ ុខ មួយ មន
ិ

ដឹងចបស់ មពិត នូវករេកត

ើ កររលត់ និសង េទស និង

កររ ស់េចញ នូវ កររបស់ផស ៈទង

ំ ៦ េទ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ម ះថ

មនបន្រប្រព
ិ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈេទ
ិ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ំ ី ធមវម ន
ម ះថឆងយអព ិ ័យេនះ ។

193 
 
៩៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯវ ំ វុេត្ត អញញតេ ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ឯ ថ ហំ ភេន្ត

អនស សំ (១) អហំ ហិ ភេន្ត ឆននំ ផស យតននំ

សមុ ទយញច អតថងគមញច អស ទញច ទន

ី វញច នស
ិ រ-

ណញច យថភូតំ នបបជនមីតិ ។ តំ កឹ មញញសិ

ភក
ិ ុខ ចកខុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម

អ ្ត តិ សមនុ បស សត
ី ិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ធុ

ភក
ិ ុខ ឯតថ ច េត ភក
ិ ុខ ចកខុំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

សុ ទដ
ិ ្ឋំ ភវស
ិ តិ ឯេសវេន្ត ទុ កខស ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ

ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ សមនុ -

បស សីតិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ធុ ភក

ិ ុខ ឯតថ ច

េត ភក
ិ ុខ ជិ ្ហ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ សុ ទដ

ិ ្ឋំ

ភវស
ិ តិ ឯេសវេន្ត ទុ កខស ។ េប ។ មនំ ឯតំ មម

ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ សមនុ បស សត
ី ិ ។

១ ឱ. អនស សឹ ។

194 
 
 ៩៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កលេប្រពះមន្រពះភគ
ើ ្រទង់្រ ស់យ៉ងេនះេហើយ ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប ក៏

គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះ
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ

អងគ វនសចកធម
ិ ៌វន
ិ ័យេនះេហើយ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ្រពះខុ ំញ

គ ិនទន់ដង
្រពះអងម ឹ ចបស់ មពិត នូវករេកើត កររលត់ និសង

េទស និងកររ ស់េចញ នូវ កររបស់ផស ៈទង

ំ ៦ េឡើយ ។

មនលភក
ិ ុខ ន សមគល់េសចកេនះដ
អក ី្ត ូ ចេមច
្ត អក
ន ពិចរ េឃើញចកុ ថ
ខ

នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មន
ិ

ែមនេឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភិកុ ខ ្របៃពេហើយ មនលភិកុ ខ

កុ ងេរឿងេនះ
ន អក ខ ុ ៎ះេ
ន នឹងបនេឃើញចកុ ន យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ង

េនះថ នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់អញ នុ៎ះមិនែមនអញ នុ៎ះមិនែមនជខួ នរបស
្ល ់

អញេទ នុ៎ះឯងជទីបផ
ំ ុ តៃនទុកខ ។ អក
ន ពិចរ េឃើញអ ្ត តថ នុ៎ះ

របស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនែមន
ិ

េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុខ ្របៃពេហើយ មនលភក
ិ ុខ

កុ ងេរឿងេនះ
ន អក
ន នឹងបនេឃើញអ ្ត តនុ៎ះេ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត

យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញ នុ៎ះមនែមនអញ

ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួន
្ល

៎ ឯងជទីបផ
របស់អញេទ នុះ ំ ុ តៃនទុកខ ។ េប ។ អក
ន ពិចរ េឃើញ

ចត
ិ ថ
្ត នុ៎ះរបស់អញ នុះ
៎ ជអញ នុ៎ះជខួ នរបស
្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។

195 
 
៩៥

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

េន េហតំ ភេន្ត ។ ធុ ភក
ិ ុខ ឯតថ ច េត ភក
ិ ុខ

មេន េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ

ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ សុ ទិដ្ឋំ ភវស

ិ តិ

ឯេសវេន្ត ទុ កខស តិ ។ នវមំ ។

[៨៦] េយ ហិ េកចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឆននំ

ផស យតននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច អស ទញច

ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ នបបជនតិ

អវុសត
ិ េន្តន ្រពហមចរយំ
ិ រក េ ឥម ម

ធមមវនយត
ិ ិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត អញញតេ ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ

ឯតទេ ច ឯ ថ ហំ ភេន្ត បនស សំ (១) អហំ ហិ

ភេន្ត ឆននំ ផស យតននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច

អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ នបប-

ជនមីតិ ។ តំ កឹ មញញសិ ភក
ិ ុខ ចកខុំ េនតំ មម េន-

េ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ សមនុ បស សីតិ ។

១ ឱ. អនស សឹ ។ ម. អនស ស ំ ។ អដ្ឋកថយំ បនស ិសន្តិ បេ ទិស តិ ។

196 
 
 ៩៥

មិគជលវគគ ទី ២

មនែមនេឃ
ិ ើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុ ខ ្របៃពេហើយ មនលភក
ិ ុខ

កុ ងេរឿងេនះ
ន អក
ន នឹងបនេឃើញចត ្ត ុ ៎ះ
ិ ន េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត

យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ

ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួន
្ល

របស់អញេទ នុះ
៎ ឯងជទីបផ
ំ ុ តៃនទុកខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[៨៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ នីមួយ មនដ
ិ ឹ ចបស់
ង ម

ពិត នូវករេកត
ើ កររលត់ និសង េទស និងកររ ស់េចញ

នូវ កររបស់ផស ៈទង

ំ ៦ េទ ភក
ិ ុ េនះម
ខ នេឈ
ិ ម ះថេនចប់្រពហច
ម រយៈ
ិ

េឡើយ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ំ ី ធមវម ន
ម ះថឆងយអព ិ ័យេនះ ។ កលេប្រពះមន
ើ

្រពះភគ្រទង់្រ ស់យ៉ងេនះេហើយ ភិកុ ម គំ ូល្រពះមន

ខ ួ យរូប ្រកបបងទ

្រពះភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ខុ ្រំញ ពះអងខ
គ ូច្របេយជន៍កុ ង
ន

ិ ័យេនះេហើយ បពិ្រត្រពះអងដ
ធមវម ន គ ៏ចេ្រមើន េ្រពះខុ ្រំញ ពះអងម
គ ិនបនដឹង

ចបស់ ើ កររលត់
មពិត នូវករេកត និសង េទស និងកររ ស់

េចញ នូវ កររបស់ផស ៈទង

ំ ៦ េឡើយ ។ មនលភិកុ ខ អក
ន សមគល់

នូវេសចកីេនះដ
្ត ូ ចេមច
្ត អក
ន ពិចរ េឃើញចកុ ថ
ខ នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់

អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។

197 
 
៩៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯវ ំ ភេន្ត ។ ធុ ភក
ិ ុខ ឯតថ ច េត ភក
ិ ុខ ចកខុំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ សុ ទិដ្ឋំ ភវស

ិ តិ ឯវ ំ េត ឯតំ បឋមំ

ផស យតនំ បហីនំ ភវស

ិ តិ យតឹ អបុ នពភ យ

តស ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន

េមេ អ ្ត តិ សមនុ បស សត
ី ិ ។ ឯវ ំ ភេន្ត ។ ធុ

ភក
ិ ុខ ឯតថ ច េត ភក
ិ ុខ ជិ ្ហ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

សុ ទិដ្ឋំ ភវស
ិ តិ ឯវ ំ េត ឯតំ ចតុ តថំ ផស យ-

តនំ បហីនំ ភវស

ិ តិ យតឹ អបុ នពភ យ តស

។ េប ។ មនំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ សមនុ បស សីតិ ។ ឯវ ំ ភេន្ត ។ ធុ ភិកុ ខ

198 
 
 ៩៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុ ខ ្របៃពេហើយ មនលភក
ិ ុ ខ កុ ងេរឿងេនះ
ន

អក ខ ុ ៎ះ
ន នឹងបនេឃើញចកុ ន េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ

នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញ
្ល កល

ន នឹងបនលះបង់ផស យតនៈជបឋមនុ៎ះ េដើមបម

េបើយ៉ងេនះ អក ី ិនឲយ

ផស យតនៈេនះេកតតេទេទៀតបន
ើ ។ េប ។ អក
ន ពិចរ េឃើញ

អ ្ត តថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមិនែមនជ

ខួ នរបស
្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុខ

្របៃពេហើយ មនលភក
ិ ុខ កុ ងេរឿងេនះ
ន អក
ន នឹងបនេឃើញអ ្ត តនុ៎ះ

េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់ អញ នុ៎ះ

មនែមនជអញ
ិ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នរបស
្ល ់ អញ ើ ៉ ងេនះ
កលេបយ អក
ន

នឹងបនលះបង់ផស យតនៈជគ្រមប់ ៤ នុ៎ះ េដម

ើ បម
ី ិនឲយផស យតនៈ

េនះេកតតេទេទៀតបន
ើ ។ េប ។ អក
ន ពិចរ េឃើញចត
ិ ថ
្ត នុ៎ះ

មនែមនរបស
ិ ់ អញ ៎ មិនែមនជអញ
នុះ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នរបស
្ល ់ អញ

ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុខ ្របៃពេហើយ

199 
 
៩៧

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

ឯតថ ច េត ភក
ិ ុខ មេន េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

សុ ទដ
ិ ្ឋំ ភវស
ិ តិ ឯវ ំ េត ឯតំ ឆដ្ឋំ ផស យតនំ

បហីនំ ភវស
ិ តិ យតឹ អបុ នពភ យ តស ត(១)
ិ ។

ទសមំ ។

[៨៧] េយ ហិ េកចិ ភិកខេវ ភិកុ ខ ឆននំ ផស -

យតននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច អស ទញច ទីន-

វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ នបបជនតិ អវុសត
ិ ំ េត-

ន ្រពហមចរយំ
ិ រក េ ឥម ម ធមមវនយត
ិ ិ ។

ឯវ ំ វុេត្ត អញញតេ ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ឯ ថ ហំ

ភេន្ត បនស សំ អហំ ហិ ភេន្ត ឆននំ ផស យតននំ

សមុ ទយញច អតថងគមញច អស ទញច ទន

ី វញច នស
ិ -

រណញច យថភូតំ នបបជនមីតិ ។ តំ កឹ មញញសិ ភិកុ ខ

ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បន-

និចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ

ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ

១ ឱ. ម. អបុនពភ យតិ ។

200 
 
 ៩៧

មិគជលវគគ ទី ២

មនលភក
ិ ុ ខ កុ ងេរឿងេនះ
ន អក ្ត ុ ៎ះ េ
ន នឹងបនេឃើញចិតន យ្របជញដ៏្របៃព

មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញ នុ៎ះមិនែមនជអញ នុ៎ះ

មនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ន នឹងបនលះបង់ផស -
់អញ កលេបើយ៉ងេនះ អក

យតនៈជគ្រមប់ ៦ នុ៎ះ េដម

ើ បម
ី នឲយផស
ិ យតនៈេនះេកតតេទេទៀត
ើ

បន ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

[៨៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ នីមួយមនដ
ិ ឹងចបស់ មពិត

នូវករេកើត កររលត់ និសង េទស និងកររ ស់េចញ នូវ -

កររបស់ផស ៈទង
ំ ៦ េទ ភិកុ េនះេឈ
ខ ម ះថមិនបនេនចប់្រពហមចរយៈ
ិ

េឡើយ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ំ ី ធមវម ន
ម ះថឆងយអព ិ ័យេនះ ។ កលេប្រពះមន្រពះ
ើ

ភគ្រទង់្រ ស់យ៉ងេនះេហើយ ភិកុ ម គំ ូល្រពះមន្រពះភគ

ខ ួ យរូប្រកបបងទ

ដូេចះ គ ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះអងខ

ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ គ ូច្របេយជន៍កុ ងធម
ន ិ ័យ
វម ន

គ ៏ចេ្រមន
េនះេហើយ បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ្រពះខុ ្រំញ ពះអងម
គ នដ
ិ ឹងចបស់ មពិត

នូវករេកើត កររលត់ និសង េទស និងកររ ស់េចញ នូវ -

កររបស់ផស ៈទង
ំ ៦ ។ មនលភក ន សមគល់នូវេសចកីេនះដ
ិ ុ ខ អក ្ត ូ ចេមច
្ត

ែភក
ន េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង

របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង

ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ

201 
 
៩៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ េ តំ ឃនំ ជិ ្ហ កេយ មេន

នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។ អនេិ ចច ភេន្ត ។ យំ បន-

នច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ

បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ -

បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកុ ខ សុ ត អរយស

ិ -

វេក ចកខុ សមឹបិ នព

ិ ន
្វិ ទតិ េ តសមឹបិ ឃនសមប
ឹ ិ ជិ ្ហ -

យបិ កយសមប
ឹ ិ មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ

វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី

ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ បជនតត
ី ិ ។ ឯកទសមំ ។

មិគជលវេគគ ទុតិេយ ។

202 
 
 ៩៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួរ

នឹងយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ ្រតេចៀក ្រចមុះ អ ្ត ត កយ

ចត
ិ ្ត េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មន
ិ

េទៀង របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញ

របស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់ អញ ដូេចះ
ន

ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុខ

កលេបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹង

ែភក
ន ផង េនឿយ យនឹង្រតេចៀកផង នឹង្រចមុះផង នឹងអ ្ដ ត

ផង នឹងកយផង នឹងចត
ិ ផ
្ត ង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របស

ចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក េទើបចត

ិ រ្ត ួច្រសឡះបន ។

កលេបច
ើ ិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងយ៉ងេនះថ ចត
ិ រ្ត ួច

្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះរែមងដ ឹងចបស់ថ ជតិអស់េហើយ

មគ្រគ ពហមចរយៈ
ិ ម អញបនេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបន

េធើេ្រសចេហ
្វ ើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកិចេច នះ

េទៀត មិនមនេឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ១១ ។

ចប់ មិគជលវគគ ទី ២ ។

203 
 
៩៩

មិគជលវេគគ ទុតិេយ

តស ុ ទទនំ

មគ
ិ ជេលន េទ្វ វុ ្ត

ច ្ត េ ច សមិទធិន

ឧបេសេន ឧប េ

ឆផស យតនក
ិ តេយតិ ។

204 
 
 ៩៩

មិគជលវគគ ទី ២

ឧទទនៃនមិគជលវគគេនះ គឺ

ំ ី ្រពះមគជលៈមន
និយយ អព ិ ំ ី ្រពះ
យុមន ២ េលើក អព

សមិទិមន
ធ ំ ី ្រពះឧបេសនមន
យុមន ៤ េលើក អព យុ ១

ំ ី ្រពះឧប ណមន
អព ំ ី
យុ ១ អព កររបស់ផស ៈ ៦ មន

៣ េលើក ។

205 
 
 គិ នវេគគ

[៨៨] វតថីនិទនំ ។ អថេខ អញញតេ ភិកុ ខ

េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន

េខ េ ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច អមុ កសមឹ ភេន្ត

វិ េរ អញញតេ ភិកុ ខ នេ អបបញញេ ព-

ធេិ ក ទុ កិ ខ េ ពឡគ
្ហ ិ េន ធុ ភេន្ត ភគ

េយន េ ភក
ិ ុខ េតនុ បសង កមតុ អនុ កមប ំ ឧប-

ទយតិ ។ អថេខ ភគ នវតរញច សុ ្វ គិ ន-

តរញច (១) អបបញញេ ភិកូ ខ តិ ឥតិ វទ

ិ ិ ្វ េយន េ

ភក
ិ ុខ េតនុ បសង កមិ ។ អទទ េខ េ ភក
ិ ុខ

ភគវន្តំ ទូរេ វ គចឆន្តំ ទិ ្វ (២)

មញច េក សម-

េតសិ(៣) ។ អថេខ ភគ តំ ភិកុ ំខ ឯតទេ ច អលំ

ភក
ិ ុខ ម ត្វំ មញច េក សមេតសិ សន្តម
ិ និ -

សននិ បញញ ្ត និ ត ថ ហំ នស
ិ ី ទស
ិ ម ី តិ ។ នស
ិ ី-

ទិ ភគ បញញេត្ត សេន ។ នស
ិ ជជ េខ ភគ-

តំ ភិកុ ំខ ឯតទេ ច កចចិ េត ភិកុ ខ ខមនីយំ

១ ឱ. នវ ទញច សុ ្វ គិ ន ទញច សុ ្វ ។ ២ ឱ. ម. ទិ ្វ ន ។ ៣ ម.

សមេធសិ ។ ឱ. សមេញច បិ ។

206 
 
 គិ នវគគ

[៨៨] វតន
ីថ ិ ទន ។ ្រគេនះ ភក ខ ួ យរូបចូលេទគល់្រពះ
ិ ុម

មន្រពះភគ ។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង

ខ ុ យក
គ ន ីសមគួរេហើយ ក៏្រកប
ុ ងទ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
បងទ ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ កុ ងវត
ន ្ត

ឯេ ះ មនភិកុ ថ
ខ ីម
ម ួ យរូប មនទន
ិ ់មនេគ គ ល់ មន ពធ ដល់នូវ

េសចកីទ
្ត ុកខ ឈធ
ឺ ន គ ៏ចេ្រមើន សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស
ង ់ បពិ្រត្រពះអងដ

សូម្រពះមន្រពះភគអនុេ្រគះ េសច
្ត េទេ្រ ច្រសង់ភក
ិ ុ េនះផង
ខ ។

លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់ឮថ ភក

ិ ុថ
ខ ីម ស់ផង ឈធ ង ់
ឺ ន

ផង ្រទង់្រជបចបស់ដូេចះ
ន ថ ភក
ិ ុម
ខ នទន
ិ ់មនេគ គ ល់ ក៏េសច
្ត ចូល

េទរកភិកុ េនះ
ខ ។ ភក
ិ ុ េនះបនេឃ
ខ ើញ្រពះមន្រពះភគ េសច ំ ី
្ត មកអព

ចមងយ លុះេឃើញេហើយក៏្របេវ្រប (ចង់េ្រកក) េលើែ្រគ ។ ្រគេនះ

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់មន្រពះពុទដ
ធ ីក នឹងភិកុ េនះដ
ខ ន ថ េណើ្ហ យ
ូ េចះ

ភក
ិ ុខ ន កុ្រំ បេវ្រប េលើែ្រគេឡើយ
អក េ្រពះមន សនៈេគ្រកលទុកេនះ

េហើយ តថគតនឹងអងុ យេល

គ ើ សនៈេនះ ។ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់

គង់េលើ សនៈែដលេគ្រកលថ្វយ ។ លុះ្រពះមន្រពះភគគង់ស៊ប់

េហើយ ក៏្រ ស់សួរភក

ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនលភក
ិ ុ ខ អក ម អត់្រទបនែដរឬ
ន លម ំ

207 
 
១០១

គិ នវេគគ តតិេយ

កចចិ យបនីយំ កចចិ ទុ កខ េវទន បដក

ិ កមន្តិ េន

អភិកកមន្តិ បដិកកេម នំ បញញយតិ េន អភិកក-

េមតិ ។ ន េម ភេន្ត ខមនយ

ី ំ ន យបនយ
ី ំ ព ្ហ

េម ទុ កខ េវទន អភិកកមន្តិ េន បដិកកមន្តិ អភិកក-

េម នំ បញញយតិ េន បដក
ិ កេមតិ ។ កចចិ េត

ភិកុ ខ ន កិញចិ កុ កុ កចចំ ន េកចិ វបបដ

ិ ិ េ តិ ។

តគឃ េម ភេន្ត អនបបកំ កុ កុ កចចំ អនបបេក វបបដ

ិ -ិ

េ តិ ។ កចចិ បន េត(១) ភក
ិ ុខ អ ្ត សល
ី េ

ន ឧបវទតត
ី ិ ។ ន េខ េម ភេន្ត(២) អ ្ត សីលេ

ឧបវទតត
ី ិ ។ េន េច កិរ ត្វំ ភក
ិ ុខ អ ្ត សល
ី េ

ឧបវទតិ អថ ភិកុ ខ កិសមិញច េត កុ កុ កចចំ េក

ច វបបដ
ិ ិ េ តិ ។ ន ខ្វហំ ភេន្ត សល
ី វសុ
ិ ទធតថំ

ភគវ ធមមំ េទសត

ិ ំ ជនមីតិ ។ េន េច

កិរ ត្វំ ភក
ិ ុខ សល
ី វសុ
ិ ទធតថំ មយ ធមមំ េទសត
ិ ំ

ជនសិ អថ កិមតថំ ចរហិ ត្វំ ភិកុ ខ មយ ធមមំ

េទសត
ិ ំ ជនសីតិ ។ គវ ិ គតថំ េខហំ ភេន្ត

១ ឱ. ត្វំ ។ ២ ម. េន េហតំ ភេន្ត ។

208 
 
 ១០១

គិ នវគគ ទី ៣

អក
ន លម
ម ្រប្រពឹតេ្ត ទបន្រសួលែដរឬ ទុកេខ វទនេចះែតថយេទ មនចេ្រម
ិ ើន

េឡើង មនែត្រ ក្រ នេ្ត ទ មនរ

ិ តេឡ
ឹ ើងេទឬ ។ គ ៏
បពិ្រត្រពះអងដ

ើ ខុ ្រំញ ពះអងអ
ចេ្រមន គ ត់្រទម
ំ នបនេទ
ិ ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទមនបនេទ
ិ េ្រពះទុក-ខ

េវទនរបស់ខុ ្រំញ ពះអងធ ង ់

គ ន ស់ ែតងចេ្រមើនេឡើង មនធ
ិ ូ រថយេទ មន

ែតរតេឡ
ឹ ើង មន្រ
ិ ក្រ នេ្ត ទ ។ មនលភក
ិ ុ ខ អក
ន មនមនេសចក
ិ រេង
ី្ត កស

តចត
ិ ួ ច មនមនវ
ិ បបដ
ិ ិ រៈនីមួយេទឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ខុ ្រំញ ពះ

គ នេសចកីរេង
អងម ្ត ក សេ្រចើន មនវបបដ
ិ ិ រៈេ្រចើន ។ មនលភិកុ ខ ចុះអក
ន

មិនបនតិះេដៀលខួ ន
្ល េ គ ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះ
យសីលេទឬ ។ បពិ្រត្រពះអងដ

អងម
គ នបនត
ិ ះេដៀលខ
ិ ួន
្ល េ យសីលេទ ។ មនលភក
ិ ុ ខ េបអ
ើ ក
ន មិនបនតះ
ិ

េដៀលខួ នេ
្ល យសីលេទ មនលភក ើ ៉ ងេនះ អក
ិ ុ ខ កលេបយ ន មនេសចកី្ត

រេងក សកុ ងអ
ន ី្វ ំ
ទងមនវ បបដ
ិ ិ រៈអីេទៀត
្វ ។ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ

េ្រពះខុ ្រំញ ពះអងម

គ នទន
ិ ់យល់ចបស់នូវធម៌ ែដល្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ

ថ មនករ ្អ តសីលជ្របេយជន៍ ។ មនលភក

ិ ុ ខ េបអ
ើ ក
ន មនទន
ិ ់យល់

ចបស់នូវធម៌ ែដលតថគតសែមង
្ដ េហើយថ មនករ ្អ តសីលជ្រប-

េយជន៍េទ មនលភិកុ ខ កលេបយ

ើ ៉ ងេនះ អក
ន យល់ចបស់នូវធម៌ែដលតថ-

គតសែមង
្ដ េហើយ ថមនអីជ្របេយជន
្វ ៍ ។ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ

209 
 
១០២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ភគវ ធមមំ េទសិតំ ជនមីតិ ។ ធុ ធុ

ភិកុ ខ ធុ េខ ត្វំ ភិកុ ខ គវ ិ គតថំ មយ ធមមំ

េទសត
ិ ំ ជនសិ គវ ិ គេ ថ ហិ ភក
ិ ុខ មយ

ធេមម េទសេិ ។

[៨៩] តំ កឹ មញញសិ ភិកុ ខ ចកខុំ និចចំ អនិចចំ តិ ។

អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ េ តំ ឃនំ ជិ ្ហ កេយ មេន

នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។ អនេិ ចច ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ

ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ

ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ

មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ

ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ុខ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ -

សមឹបិ និព្វិនទតិ ។ េប ។ មនសមឹបិ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ វរជជ

ិ តិ

210 
 
 ១០២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គ ល់ចបស់នូវធម៌ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ខុ ្រំញ ពះអងយ ្ដ េហើយ ថ

មនករកមចត់បង់នូវ គៈជ្របេយជន៍ ។ មនលភក

ិ ុខ ្របៃព ស់

េហើយ ្របៃព ស់េហើយ មនលភក

ិ ុខ ្របៃព ស់េហើយ ែដល

្ដ េហើ យ ថមនករកមច ត់បង់

អ នកយល់ ចបស់ នូ វធម៌ែដលតថគតសែម ង

នូវ គៈជ្របេយជន៍ មនលភក

ិ ុ ខ េ្រពះថ ធម៌ែដលតថគតបនសែមង
្ត

េហើយ សុទែធ តមនករកមចត់បង់នូវ គៈជ្របេយជន៍ ។

[៨៩] មនលភក
ិ ុខ ន សមគល់នូវេសចកេនះដ
អក ី្ត ូ ចេមច
្ត ែភក
ន េទៀង

ឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ្រតេចៀក ្រចមុះ អ ្ត ត

កយ ចិត្ត េទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកីែ្រប្របួ

្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញ

របស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុះ

៎ ជខួ នរបស
្ល ់អញែដរឬ ។

មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុ ខ កលេបអរ
ើ យិ -

័ ក
វកអ ឹ េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ
ន េចះដង យនឹងែភក
ន ផង ។ េប ។

រែមងេនឿយ យនឹ ងចិត ផ

្ត ង កលេបើេនឿយ យ រែមង្របស

211 
 
១០៣

គិ នវេគគ តតិេយ

វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។

ខី ជតិ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

ឥទមេ ច ភគ អត្តមេន េ ភិកុ ខ ភគវេ ភសិតំ

អភន
ិ នទិ ។ ឥមសមិញច បន េវយយករណសមឹ ភញញមេន

តស ភក
ិ ុ ខ េន វរជំ
ិ វតមលំ
ី ធមមចកខុំ ឧទបទិ យំ

កិញចិ សមុ ទយធមមំ សព្វន្តំ នេិ ធធមមន្តិ ។ បឋមំ ។

[៩០] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ ។ េប ។ ភគវន្តំ

ឯតទេ ច អមុ កសមឹ ភេន្ត វិ េរ អញញតេ ភិកុ ខ ន-

េ អបបញញេ ពធេិ ក ទុ កិ ខ េ ពឡគ

្ហ ិ េន

ធុ ភេន្ត ភគ េយន េ ភក
ិ ុខ េតនុ ប-

សង កមតុ អនុ កមប ំ ឧបទយតិ ។ អថេខ ភគ

212 
 
 ១០៣

គិ នវគគ ទី ៣

ចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក េទើបចត

ិ រ្ត ួច្រសឡះបន ។

កលេបច
ើ ិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ម អញ រួច

្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះរែមងដ ឹងចបស់ថ ជតិអស់េហើយ

។ េប ។ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មន
ិ

មនេឡើយ ។ លុះ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង

្ដ សូ្រតេនះចប់េហើយ

ភក
ិ ុ េនះក
ខ ៏មនចត ី យ េ្រតកអរនឹងភសិតរបស់្រពះមន្រពះភគ ។
ិ រ្ត ក

្ត េវយយករណ៍េនះចប់េហើយ ធមច
កលែដល្រពះមន្រពះភគ សែមង ម កុ ខ

គេឺ បតផលដ
ិ្ត ៏្របសចកធូលី ្របសចកមនិ ល
ទ ក៏េកតេឡ
ើ ើងដល់

ភិកុ េនះថ
ខ ធមជ
ម ត នីមួយ មនកិរយេក
ិ ើតេឡើងជធមម ធមជ
ម ត

ំ
ទងអស់េនះ មនករិ យរលត
ិ ់េទវញជធម
ិ ម ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[៩០] ្រគេនះ ភិកុ ម

ខ ួ យរូប ។ េប ។ គំ ូល្រពះមន
្រកបបងទ

្រពះភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ កុ ងវត
ន ឯ
្ត េ ះ មនភិកុ ថ
ខ ម
ីម ួ យ

រូប មនទន
ិ ់មនេគ គ ល់ មន ពធ ដល់នូវទុកខ ឈធ ង ់
ឺ ន បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមន
្រពះអងដ ើ សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស សូម្រពះមន្រពះភគ្រទង់

អនុេ្រគះ េសច
្ត េទជួបភក
ិ ុ េនះផង
ខ ។ ្រគេនះ ្រពះមន្រពះភគ

213 
 
១០៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នវតរញច សុ ្វ គិ នតរញច អបបញញេ ភក

ិ ូ ខ តិ ឥតិ

វទ
ិ ិ ្វ េយន េ ភក
ិ ុខ េតនុ បសង កមិ ។ អទទ េខ

ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ទូរេ វ គចឆន្តំ ទិ ្វ ន មញច េក

សមេតសិ ។ អថេខ ភគ តំ ភក
ិ ុ ំខ ឯតទេ ច

អលំ ភក
ិ ុខ ម ត្វំ មញច េក សមេតហិ សន្តម
ិ និ

សននិ បញញ ្ត និ ត ថ ហំ នស
ិ ទ
ី ស
ិ មត
ី ិ ។

នស
ិ ទ
ី ិ ភគ បញញេត្ត សេន ។ នស
ិ ជជ េខ

ភគ តំ ភក
ិ ុ ំខ ឯតទេ ច កចចិ េត ភក
ិ ុខ ខមនយ
ី ំ

កចចិ យបនីយំ កចចិ ទុ កខ េវទន បដក

ិ កមន្តិ េន

អភក
ិ កមន្តិ បដក
ិ កេម នំ បញញយតិ េន អភក
ិ ក-

េមតិ ។ ន េម ភេន្ត ខមនយ

ី ំ ន យបនយ
ី ំ ។ េប ។

ន េខ េម ភេន្ត អ ្ត សីលេ ឧបវទតីតិ ។ េន

េច កិរ ត្វំ ភិកុ ខ អ ្ត សីលេ ឧបវទតិ អថ

214 
 
 ១០៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រទង់ឮថ ភក
ិ ុថ
ខ ីម ស់ផង ឈធ ង ់
ឺ ន ស់ផង ្រជបចបស់ដូេចះ
ន ថ

ខ ិនទន់មនេគ
ភិកុ ម គ ល់ េហើយក៏េសច
្ត ចូលេទរកភិកុ េនះ
ខ ។ ភិកុ ខ

ំ ុ ងេសច
េនះបនេឃើញ្រពះមន្រពះភគ កព ំ ី ចមងយ លុះេឃើញ
្ត មកអព

េហើយ ក៏្របេវ្រប េលើែ្រគ ។ លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់

មន្រពះពុទដ
ធ ក
ី នឹងភិកុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនលភក
ិ ុខ េណើ្ហ យ ន កុ ំ
អក

្របេវ្រប េលើ ែ្រគេឡើ យ េ្រពះមន សនៈែដលេគ្រកលទុ កេនះេហើ យ

តថគតនឹងអងុ យេល
គ ើ សនៈេនះ ។ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េលើ

សនៈែដលេគ្រកលថ្វយ ។ លុះ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េហើយ

ក៏្រទង់្រ ស់សួរេទភក
ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនលភិកុ ខ អក ម អត់្រទបនែដរ
ន លម ំ

ឬ អក
ន លម
ម ្រប្រពឹតេ្ត ទបន្រសួលែដរឬ ទុកេខ វទនថយេទ មនចេ្រម
ិ ន
ើ

េឡើង មនែត្រ ក្រ នេ្ត ទ មនចេ្រម

ិ នេឡ
ើ ើងេទឬ ។ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះអងអ

គ ត់្រទម
ំ នបនេទ
ិ ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទមិនបនេទ ។ េប ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ខុ ្រំញ ពះអងម
គ ិនបនតះេដៀលខ
ិ ួ នេ
្ល យសីលេទ ។

មនលភក
ិ ុ ខ េបអ
ើ ក
ន មិនបនតះេដៀលខ
ិ ួ នេ
្ល យសីលេទ កលេបើយ៉ងេនះ

215 
 
១០៥

គិ នវេគគ តតិេយ

កិសមឹ ច េត កុ កុ កចចំ េក ច វបបដ

ិ ិ េ តិ ។ ន ខ្វហំ

ភេន្ត សីលវសុ
ិ ទធតថំ ភគវ ធមមំ េទសិតំ ជន-

មត
ី ិ ។ េន េច កិរ ត្វំ ភក
ិ ុខ សល
ី វសុ
ិ ទធតថំ មយ

ធមមំ េទសត
ិ ំ ជនសិ អថ កិមតថំ ចរហិ ត្វំ ភក
ិ ុខ

មយ ធមមំ េទសត
ិ ំ ជនសត
ី ិ ។ អនុ បទបរន
ិ ព
ិ ្វ -

នតថំ េខ អហំ ភេន្ត ភគវ ធមមំ េទសត

ិ ំ ជ-

នមត
ី ិ ។ ធុ ធុ ភក
ិ ុខ ធុ េខ ត្វំ ភក
ិ ុខ

អនុ បទបរន
ិ ព
ិ ្វ នតថំ មយ ធមមំ េទសត
ិ ំ ជន-

សិ អនុ បទបរន
ិ ិព្វនេ ថ ហិ ភិកុ ខ មយ ធេមម

េទសេិ ។

[៩១] តំ កឹ មញញសិ ភិកុ ខ ចកខុំ និចចំ អនិចចំ

តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ េប ។ េ តំ ឃនំ ជិ ្ហ

កេយ មេន មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផេស យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ និចចំ អនិចចំ តិ ។

216 
 
 ១០៥

គិ នវគគ ទី ៣

ន មនេសចករេង
អក ី្ត ក សកុ ងេរឿងអ
ន ី្វ មនវបបដ
ិ ិ រៈអី្វ ។ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន េ្រពះខុ ្រំញ ពះអងម

គ ិនទន់យល់ចបស់ធម៌ ែដល្រពះមន្រពះភគ

្រទង់សែមង
្ដ េហើយថ សីលមនេសចកី្ត ្អ តជ្របេយជន៍ ។ មនលភក
ិ ុខ

េបអ
ើ ក
ន មនទន
ិ ់យល់ចបស់ធម៌ ែដលតថគតសែមង
្ដ េហើយថ សីលមន

េសចកី្ត ្អ តជ្របេយជន៍េទ មនលភិកុ ខ កលេបើយ៉ងេនះ អក

ន យល់ចបស់

ធម៌ែដលតថគតសែមង
្ត េហើយ ថមនអីជ្របេយជន
្វ ៍ ។ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ គ ល់ចបស់ធម៌ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ើ ខុ ្រំញ ពះអងយ ្ត

េហើយថ មនអនុបទបរន
ិ ិ ព្វន (បរន ំ
ិ ិ ព្វនកិេលស្រពមទងខន )ធ ជ

្របេយជន៍ ។ មនលភក
ិ ុ ខ ្របៃពេហើយ ្របៃពេហើយ មនលភក
ិ ុ ខ ្របៃព

ស់េហើយ ន យល់ចបស់ធម៌
ែដលអក ែដលតថគតសែមង
្ត េហើយថ

ិ ិ ព្វនជ្របេយជន៍ មនលភិកុ ខ េ្រពះថធម៌ែដលតថ-

មនអនុបទបរន

គតបនសែមង ិ ិ ព្វនជ្របេយជន៍ ។
្ត េហើយ សុទែធ តមនអនុបទបរន

[៩១] មនលភក
ិ ុខ ន សមគល់នូវេសចកេនះ
អក ី្ត ដូចេមច
្ត ែភក
ន

េទៀង ឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ េប ។ ្រតេចៀក

្រចមុះ អ ្ត ត កយ ចត
ិ ្ត មេនវញ
ិ ញណ មេនសមស
ផ េទះបី

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកត
ើ

ផ ជបច័យ
េឡើង េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។

217 
 
១០៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ

កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ

ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ

ភិកុ ខ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមឹបិ និព្វិនទតិ ។ េប ។

យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទយិ ត ំ

សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ និព្វិនទតិ

នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ

ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ

កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

218 
 
 ១០៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ ឬ

ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់

អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មិនគួរនឹង

យល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុខ កលេបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន

េចះដឹងេឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងែភក

ន ផង ។ េប ។ េទះ

បេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះ

កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចក

តេ្រមក េទើបចិតរ្ត ួច្រសឡះ ។ កលេបើចត

ិ រ្ត ួច្រសឡះេហើយ ញណ

ក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ម អញ រួច្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះ

ឹ ចបស់ថ
រែមងដង ជតអស
ិ ់េហើយ មគ្រគ ពហមចរយៈ
ិ ម អញបនេន

រួ ច េហើ យ េ ឡសក ិ ច ច ម អញបនេធ ្វើ េ្រសចេហើ យ មគ គភ វន-

កច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

219 
 
១០៧

គិ នវេគគ តតិេយ

ឥទមេ ច ភគ អត្តមេន េ ភក
ិ ុខ ភគវេ ភ-

សត
ិ ំ អភន
ិ នទិ ។ ឥមសមឹ ច បន េវយយករណសមឹ

ភញញមេន តស ភក
ិ ុខស អនុ បទយ សេវហិ

ចិត្តំ វមុ
ិ ចចតីតិ ។ ទុ តិយំ ។

[៩២] អថេខ យ ម េធ ។ េប ។ ឯកមន្តំ

និសិេនន េខ យ ម េធ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ

េម ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ ភគ-

វេ ធមមំ សុ ្វ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត បី

បហិតេ ្ត វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ យំ េខ អនច
ិ ចំ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ កិញច ធ អនច

ិ ចំ ចកខុំ េខ ធ

អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រូប អនច
ិ ច ។

220 
 
 ១០៧

គិ នវគគ ទី ៣

លុះ្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ត សូ្រតេនះចប់េហើយ ភក
ិ ុ េនះ
ខ ក៏មនចត
ិ ្ត

េ្រតកអរ ី យនឹងភសិតរបស់្រពះមន្រពះភគ
រក ។ កលែដល្រពះ

មន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ត េវយយករណ៍េនះចប់េហើយ ចត
ិ រ្ត បស់ភក
ិ ុ េនះ
ខ

ក៏រួច្រសឡះចក សវៈ េ្រពះមិនបន្របកន់ម ំ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[៩២] ្រគេនះ ្រពះ ធៈមន យុ ។ េប ។ លុះ្រពះ ធៈ

មន យុ អងុ យក
គ ុ ងទ
ន ីសមគួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
ក៏្រកបបងទ

ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស សូម្រពះ

មន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ត ធម៌េ យសេងប
ខ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងគ

គ មនក់ឯង េចៀសេចញ
្ត ប់ធម៌របស់្រពះមន្រពះភគេហើយ នឹងជបុគល

េទ មនបន្របមទ
ិ មនពយយមដុតកេម្ដកេលស
ិ មនចិតប
្ត ញូ ជ ន

េទកន់្រពះនិព្វន ្រប្រពឹតេ្ត ន្រគប់ឥរយបថ

ិ ។ មនល ធៈ របស់

មនេទៀង
ិ ន ្រតូវលះបង់េសចកប
អក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ មនល

ធៈ ចុះរបស់ដូចេមច
្ត មិនេទៀង មនល ធៈ ន ហឹ នងឯងមនេទៀងេទ
ែភក ិ

ន ្រតូវលះបង់េសចកប
អក ៉ ប៉ងកុ ងែភ
ី្ត ុ ន ន ក
ន េនះេចញ ។ រូបមនេទៀងេទ
ិ ។

221 
 
១០៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តមប ិ អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ

។ េប ។ ជិ ្ហ កេយ មេន អនិេចច ត្រត េត ឆេនទ

ប តេព្វ ។ ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេនសមផេស

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចំ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ យំ េខ ធ អនិចចំ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វតិ ។ តតយ

ិ ំ ។

222 
 
 ១០៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ េទះបីេវទន ខ ី្ត មន
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ

ទុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ស
ផ ជបច័យ
ច េវទន

េនះមនេទៀង
ិ ន ្រតូវលះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ េប ។

អ ្ត ត កយ ចត
ិ ្ត មនេទៀងេទ
ិ ន ្រតូវលះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ង
្ត ុ ន ន

ចិតេ្ត នះេចញ ។ ធម៌ មេនវញ

ិ ញណ មេនសមស
ផ េទះបីេវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

មេនសមស
ផ ជបច័យ
ច េវទនេនះ មនេទៀង
ិ ន ្រតូវលះបង់េសចកី្ត
អក

បុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ មនល ធៈ របស់ មិនេទៀង អក
ន

្រតូវលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងរបស

្ត ុ ន ន ់េនះេចញ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

223 
 
១០៩

គិ នវេគគ បឋេម

[៩៣] យំ េខ ធ ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ កិញច ធ ទុ កំខ ចកខុំ េខ ធ ទុ កំខ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រូប ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ចកខុ -

សមផេស យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ។ េប ។ អទុ -

កខ មសុ ខំ តមប ិ ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ

។ េប ។ មេន ទុ េកខ ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផ េ ស យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទុ កំខ

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យំ េខ ធ ទុ កំខ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ចតុ តថំ ។

[៩៤] េយ េខ ធ អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ

ប តេព្វ ។ េក ច ធ អន ្ត ។ ចកខុំ េខ

ធ អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រូប

224 
 
 ១០៩

គិ នវគគ ទី ៣

[៩៣] មនល ធៈ របស់ ជទុកខ ន ្រតូវលះបង់េសចកី្ត

អក

៉ ប៉ងកុ ងរបស
បុ ន ន ់េនះេចញ ។ មនល ធៈ ចុះរបស់អីជទ
្វ ុកខ មនល ធៈ

ន ហឹ ងឯងជទ
ែភក ន ន ្រតូវលះបង់េសចកប
ុ ក ខ អក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងែភ
ន ក
ន េនះេចញ ។

រូប ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ េទះបេវទន
ី មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ដ

។ េប ។ េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះឯងក៏ជទុកខ អក
ន ្រតូវ

លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ េប ។ ចត ្ត ទុកខ ធម៌
ិ ជ

មេនវញ
ិ ញណ មេនសមស
ផ េទះបេវទន
ី ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

ន ្រតូវលះបង់េសចកីប
េវទនេនះក៏ជទុកខ អក ្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។

មនល ធៈ របស់ ន ្រតូវលះបង់េសចកប

ជទុកខ អក ី្ដ ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះ

េចញ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[៩៤] មនល ធៈ សភវៈ មិនែមនជរបស់ខួ ន

្ល អក
ន ្រតូវ

លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងសភវៈេនះេចញ
ន ។ មនល ធៈ ចុះសភវៈ

ដូចេមច
្ត មនែមនជរបស
ិ ់ខួ ន
្ល ។ មនល ធៈ ន ហឹ នងឯងមនែមនជ
ែភក ិ

របស់ខួ នេទ
្ល ន ្រតូវលះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងែភ
្ត ុ ន ន កន េនះេចញ ។ រូប

225 
 
១១០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បប-

ចចយ ។ េប ។ មេន អន ្ត ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផេស យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អន ្ត

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េយ េខ ធ អន ្ត

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វតិ ។ បញច មំ ។

[៩៥] អថេខ អញញតេ ភិកុ ខ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េ

ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច អតថិ នុ េខ ភេន្ត ឯេក

ធេមម យស ប ន ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ

វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ អតថិ េខ ភក
ិ ុខ ឯេក ធេមម

យស ប ន ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ

ឧបបជជតត
ី ិ ។ កតេម បន ភេន្ត ឯេក ធេមម យស

ប ន ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជត-ី

តិ ។ អវជ
ិ ជ េខ ភក
ិ ុខ ឯេក ធេមម យស ប -

ន ភិកុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតីតិ ។

226 
 
 ១១០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ េទះបេវទន
ី ។ េប ។ េ្រពះចកុ សម
ខ ស
ផ

ជបច័យ
ច ចត
ិ ម
្ត នែមនជរបស
ិ ់ខួ នេទ
្ល ធម៌ មេនវញ
ិ ញ ណ មេនសមស
ផ

េទះបីេវទន ខ ី្ត មនជទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកត
ើ

េឡើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជបច័យ
ច េវទនេនះក៏មនែមនជរបស
ិ ់ខួ ន
្ល

ែដរ ន ្រតូវលះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ មនល ធៈ

សភវៈ មនែមនជរបស
ិ ់ខួ ន ន ្រតូវលះបង់េសចកប
្ល អក ៉ ប៉ងកុ ងសភវៈ
ី្ត ុ ន ន

េនះេចញ ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

[៩៥] ្រគេនះ ភិកុ ម

ខ ួ យរូប ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ

។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន
ន ីសមគួរេហើយ ក៏្រកបបងទ

្រពះភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ធម៌ែតមួយ ែដលភិកុ លះបង
ខ ់

ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់បនែដរ វជ
េហើយ អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
ើ ើង មនែដរឬ ។

ិ ុ ខ ធម៌ែតមួយ ែដលភក
មនលភក ិ ុ លះបង
ខ ់េហើយ អវជ
ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់

បន ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង ក៏មន ។ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ចុះធម៌

ែតមួយែដលភក
ិ ុ លះបង
ខ ់េហើយ អវជ
ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់បន វជ
ិ ជ ក៏េកត
ើ

េឡើង េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ ិ ុ ខ ធម៌ែតមួយ
មនលភក គអវ
ឺ ជិ ជ ហឹ ងឯង
ន ែដល

ភក
ិ ុ លះបង
ខ ់េហើយ ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់បន
អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង ។

227 
 
១១១

គិ នវេគគ តតិេយ

កថំ បន ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ ភក

ិ ុ ខ េន

អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតីតិ ។ ចកខុំ េខ ភិកុ ខ

អនច
ិ ចេ ជនេ បស េ ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ

វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ។ រូេប ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស -

បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចេ ជនេ បស េ

ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ុខ ជនេ ឯវ ំ បស េ ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ

វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

[៩៦] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ ។ េប ។ អតថិ នុ

េខ ភេន្ត ឯេក ធេមម យស ប ន ភក

ិ ុខ-

េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ អតថិ

េខ ភិកុ ខ ឯេក ធេមម យស ប ន ភិកុ ខ េន

អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ កតេម បន

ភេន្ត ឯេក ធេមម យស ប ន ភិកុ ខ េន អវជ

ិ ជ

228 
 
 ១១១

គិ នវគគ ទី ៣

គ ៏ចេ្រមើន ចុះភិកុ កលដ

បពិ្រត្រពះអងដ ខ ឹងដូចេមច
្ត េឃើញដូចេមច
្ត េទើប

លះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
ិ ជ បន វជ ើ ើង ។ មនលភក
ិ ុ ខ ភក
ិ ុ កលដ
ខ ឹង កល

ន ថ ជរបស់មិនេទៀង េទើបលះបង់អវជ
េឃើញនូវែភក ិ ជ ក៏េកត
ិ ជ បន វជ ើ

េឡើង ។ ភក
ិ ុ កលដ
ខ ង
ឹ កលេឃើញនូវរូប ។ េប ។ ភិកុ កលដ
ខ ឹង កល

េឃើញនូវេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មិនជទុកម
ខ ិនជសុខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់អវជ
ិ ជ

ិ ជ ក៏េកតេឡ
បន វជ ើ ើង ។ មនលភិកុ ខ កលេបភ
ើ ក ខ ឹងយ៉ងេនះ េឃើញ
ិ ុដ

យ៉ងេនះឯង េទើបលះបង់អវជ
ិ ជ បន ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង ។ ចប់សូ្រត

ទី ៦ ។

[៩៦] ្រគេនះ ភក
ិ ុម គ ៏ចេ្រមន
ខ ួ យរូប ។ េប ។ បពិ្រត្រពះអងដ ើ

ធម៌មួយ ែដលភិកុ លះបង

ខ ់េហើយ ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់បន
អវជ ិ ជ ក៏
វជ

េកតេឡ
ើ ើង មនែដរឬ ។ មនលភក
ិ ុខ ធម៌ែតមួយ ែដលភក
ិ ុ លះ
ខ

បង់េហើយ ិ ជ ក៏េឈមះថលះបង់បន
អវជ ិ ជ ក៏េកតេឡ
វជ ើ ើង ក៏មន ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ចុះធម៌ែតមួយ ែដលភក
ិ ុ លះបង
ខ ់េហើយ អវជ
ិ ជ

229 
 
១១២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ អវជ
ិ ជ េខ ភិកុ ខ

ឯេក ធេមម យស ប ន ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ ប-

ហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជតត
ី ិ ។ កថំ បន ភេន្ត ជនេ

កថំ បស េ ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ

ឧបបជជតីតិ ។ ឥធ ភិកុ ខ ភិកុ ខ េន សុ តំ េ តិ សេព្វ

ធមម នលំ អភិនិេវ យតិ ។ ឯវេញច តំ ភិកុ ខ ភិកុ ខ -

េន សុ តំ េ តិ សេព្វ ធមម នលំ អភិនិេវ -

យតិ ។ េ សព្វំ ធមមំ អភិជនតិ សព្វំ ធមមំ

អភញ
ិ ញ យ សព្វំ ធមមំ បរជនត
ិ ិ សព្វំ ធមមំ បរញ
ិ ញ យ

សព្វនម
ិ ិ ្ត និ អញញេ បស តិ ចកខុំ អញញេ បស តិ

រូេប ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផស ំ យមបទ
ិ ំ ចកខុ ស-

មផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អញញេ បស តិ ។ េប ។

មនំ អញញេ បស តិ ធេមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផស ំ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

230 
 
 ១១២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ក៏េឈមះថលះបង់បន វជ
ិ ជ ក៏េកតេឡ
ើ ើង េតើដូចេមច
្ត ិ ុ ខ ធម៌
។ មនលភក

ិ ជ ហឹ នងឯង ែដលភិកុ លះបង

ែតមួយ គឺអវជ ខ ់េហើយ អវជ
ិ ជ ក៏េឈមះថលះ

បង់បន វជ
ិ ជ ក៏េកតេឡ
ើ គ ៏ចេ្រមើន ចុះភិកុ កលដ
ើង ។ បពិ្រត្រពះអងដ ខ ឹង

ដូចេមច
្ត េឃើញដូចេមច
្ត េទើបលះបង់អវជ
ិ ជ បន ិ ជ ក៏េកើតេឡើង
វជ ។

មនលភក
ិ ុ ខ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ បន ្ត ប់េហើយថ ធម៌ទងព
ំ ួ ងមនគ
ិ ួរ

នឹង្របកន់មេទ
ំ ។ មនលភិកុ ខ េបភ
ើ ក
ិ ុ បន
ខ ្ត ប់ពុទវធ ចនៈនុ៎ះថ ធម៌ទង-
ំ

ពួងមិនគួរនឹង្របកន់មេឡ
ំ ើយ យ៉ងេនះេហើយ ។ ភក
ិ ុ េនះ
ខ រែមងដឹង

ចបស់នូវធម៌ទងព
ំ ួ ង លុះដឹងចបស់នូវធម៌ទងព
ំ ួ ងេហើយ រែមងកណ
ំ ត់

ដឹង នូវធម៌ទងព
ំ ួ ង លុះកណ
ំ ត់ដឹងនូវធម៌ទងព
ំ ួ ងេហើយ រែមងេឃើញ

ចបស់ នូវនិមត
ិ ទ ំ ួ ងថជរបស់ដៃទ
្ត ងព ន ថជរបស់ដៃទ
េឃើញនូវែភក

េឃើញនូវរូប ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ នូវេវទន េទះជសុខកី្ត ជទុកខ

កី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច

ថជរបស់ដៃទ ។ េប ។ េឃើញនូវចត ្ត ជរបស់ដៃទ េឃើញនូវធម៌

ិ ថ

មេនវញ
ិ ញណ មេនសមស
ផ នូវេវទន េទះជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

231 
 
១១៣

គិ នវេគគ តតិេយ

អញញេ បស តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ុខ ជនេ ឯវ ំ

បស េ ភក
ិ ុ ខ េន អវជ
ិ ជ បហិយយតិ វជ
ិ ជ ឧបបជជ-

តត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

[៩៧] អថេខ សមពហុ ភិកូ ខ េយន ភគ

េតនុ បសង កមឹសុ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិនន េខ េត

ភិកូ ខ ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ ឥធ េន ភេន្ត អញញតិតថិយ

បរព
ិ ្វ ជក អេម្ហ ឯវ ំ បុ ចឆន្តិ កិមតថយ
ិ ំ វុេ ស-

មេណ េគតេម ្រពហមចរយំ

ិ វុស តត
ី ិ ឯវ ំ បុ ្ឋ មយំ

ភេន្ត េតសំ អញញតត

ិ ថិយនំ បរព
ិ ្វ ជកនំ ឯវ ំ ពយកេ ម

ទុ កខស េខ វុេ បរញញ

ិ តថំ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ

វុស តត
ី ិ កចចិ មយំ ភេន្ត ឯវ ំ បុ ្ឋ ឯវ ំ ពយករមន

232 
 
 ១១៣

គិ នវគគ ទី ៣

ថជរបស់ដៃទ ។ មនលភក
ិ ុ ខ ភក
ិ ុ កលដ
ខ ឹងយ៉ងេនះ េឃើញយ៉ងេនះ

ឯង េទើបលះបង់អវជ ិ ជ ក៏េកើតេឡើង
ិ ជ បន វជ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[៩៧] ្រគេនះ ពួកភិកុ េ្រច

ខ ើ ូបចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ
នរ

។ េប ។ លុះភិកុ ទ ំ
ខ ងេនះអងុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះ
ន ីសមគួរេហើយ ក៏្រកបបងទ

មន្រពះភគដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ ពួកអនយតរិ យបរ
ិថ ព
ិ ្វ ជក

កុ ងទ
ន ីឯេ ះ សួរពួកខុ ្រំញ ពះអងយ
គ ៉ ងេនះថ ែន វុេ ំ
ទង យ

្រពហមចរយៈ
ិ មនអីជ្របេយជន
្វ ៍ ែដលពួកេ ក្រប្រពឹតក
្ត ុ ងស
ន ំ ក់

្រពះសមណេគតម គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ កលេបព
ើ ួ កអនយតរិ យ-
ិថ

ិ ្វ ជកសួរយ៉ងេនះេហើយ េយងខ
បរព ើ ុ ្រំញ ពះអងក
គ ៏េ ះ្រ យដល់ពួកអនយ-

តរិ យបរ
ិថ ព ំ
ិ ្វ ជកទងេនះយ៉ ងេនះថ ែន វុេ ំ
ទង យ ្រពហមចរយៈ
ិ

ំ
មនករក ណ ត់ដឹងនូ វទុ ក ខហឹ ន ងឯងជ្របេយជន៍ ែដលពួ កេយើង្រប្រពឹ ត ្ត

កុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមើន កលេបព
ើ ួ កអនយ-

តរិ យបរ
ិថ ពិ ្វ ជក សួរយ៉ងេនះេហើយ ពួកខុ ្រំញ ពះអងេគ ះ្រ យយ៉ងេនះ

233 
 
១១៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វុត្ត ទិេន េចវ ភគវេ េ ម ន ច ភគវន្តំ អភូេតន

អពភចិកខ ម ធមមស ចនុ ធមមំ ពយកេ ម ន េកចិ

សហធមមេិ ក ទនុ េទ គរយ្ហ ្ឋ នំ គចឆតត

ី ិ ។

តគឃ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ ឯវ ំ បុ ្ឋ ឯវ ំ ពយករមន វុត្ត -

ទេិ ន េចវ េម េ ថ ន ច មំ អភូេតន អពភចក

ិ ខថ

ធមមស ចនុ ធមមំ ពយកេ ថ ន ច េកចិ សហធមម-ិ

េក ទនុ េទ គរយ្ហ ្ឋ នំ គចឆតិ ។ ទុ កខស

ហិ ភក
ិ ខ េវ បរញញ
ិ តថំ មយិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ។

សេច បន េ ភិកខេវ អញញតិតថិយ បរព

ិ ្វ ជក ឯវ ំ

បុ េចឆយយុ ំ កតមញច បន តំ វុេ ទុ កំខ យស

បរញ
ិ ញ យ សមេណ េគតេម ្រពហមចរយំ
ិ វុស តីតិ

ឯវ ំ បុ ្ឋ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ េតសំ អញញតត
ិ ថិយនំ បរព
ិ ្វ ជ-

កនំ ឯវ ំ ពយកេរយយថ ចកខុំ េខ វុេ ទុ កំខ

234 
 
 ១១៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េឈមះថនិយយ ម្រពះពុទដ
ធ ក
ី ែដល្រពះមន្រពះភគសែមង
្ត េហើយ

ផង មនន
ិ ិ យយបងកច់្រពះមន្រពះភគេ យពកយមិនពិតផង ពយករ

នូវធម៌សមគួរ មធម៌ផង ំ
ទងល ំ នៃនពកយនីមួយ ែដលសម ម

េហតុ មនដល
ិ ់ ថនក់គួរតះេដៀលេទឬ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េអើ កល

េបេគស
ើ ួ រយ៉ងេនះេហើយ អក ំ
ន ទង យេ ះ្រ យយ៉ងេនះ េឈមះ

ថនិ យយ ្ត េហើ យផង មិននិ យយបងក ច់

មពកយែដលតថគតសែម ង

តថគតេ យពកយមិនពិតផង ពយករនូវធម៌សមគួរ មធម៌ផង ំ

ទង

លំ នៃនពកយនីមួយ ែដលសម មេហតុ មិនដល់ថនក់គួរតិះេដៀល

េទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថ ្រពហច
ម រយៈ
ិ ំ
មនករកណ ត់

ដង ខ ្របេយជន៍
ឹ នូវទុកជ គព
ឺ ួ កអក
ន បន្រប្រពឹតក
្ត ុ ងស
ន ំ ក់តថគត ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែត្របសិនេបើពួកអនយតិរយបរ
ិថ ព
ិ ្វ ជក សួរអក ំ
ន ទង-

យយ៉ងេនះវញថ
ិ ែន វុេ ំ
ទង យ ចុះ្រពហមចរយៈ
ិ គព
ឺ ួក

េ ក បន្រប្រពឹតក
្ត ុ ងស
ន ំ ក់្រពះសមណេគតម េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវ

ទុកេខ នះដូចេមច
្ត មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើពួកអនយតរិ យបរ
ិថ ព
ិ ្វ ជក

សួរយ៉ងេនះ អក ំ
ន ទង យ ្រតូវេ ះ្រ យដល់ពួកអនយតរិ យបរ
ិថ ព
ិ ្វ -

ំ
ជកទងេនះ យ៉ងេនះថ ែន វុេ ំ
ទង យ ន ហឹ ងឯងជទ
ែភក ន ុកខ

235 
 
១១៥

គិ នវេគគ តតិេយ

តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ។ រូប

។ េប ។ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទ-

យិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

ទុ កំខ តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តត
ី ិ

។ េប ។ មេន ទុ េកខ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផ-

ស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អ-

ទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទុ កំខ តស បរញ

ិ ញ យ ភគវតិ

្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ។ ឥទំ េខ តំ វុេ ទុ កំខ

តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ។ ឯវ ំ

បុ ្ឋ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ េតសំ អញញតត
ិ យ
ថិ នំ បរព
ិ ្វ ជកនំ

ឯវ ំ ពយកេរយយថតិ ។ អដ្ឋមំ ។

236 
 
 ១១៥

គិ នវគគ ទី ៣

្រពហមចរយៈ
ិ គព
ឺ ួ កេយងបន្រប្រព
ើ ឹ ត្ត កុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ ក៏

េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង ំ
ឹ នូវទុកេខ នះ ។ រូបទង យ ។ េប ។ េទះបេវទន
ី

ខ ី្ត មនជទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះឯង ក៏ជទុកខ ្រពហមចរយៈគ
ិ ឺពួកេយើង

បន្រប្រពឹត្ត កុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមបក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូវទុកេខ នះ

។ េប ។ ចត
ិ ជ
្ត ទុកខ ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មន
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ

ជទុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលែតងេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

េវទនេនះឯង ក៏ជទុកខ ្រពហមចរយៈគ

ិ ព
ឺ ួ កេយងបន្រប្រព
ើ ឹ ត្ត កុ ងស
ន -ំ

ក់្រពះមន្រពះភគ េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត ់ ដង
ឹ នូវទុកេខ នះ ។ ែន វុេ

ំ
ទង យ េនះឯងេឈម ះថទុ ក ខ ្រពហ ម ច រ យៈគ
ិ ឺ ពួ កេយ ើ ង្រប្រពឹ ត ្ត

កុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវទុកេខ នះ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ កលេបើពួកអនយតរិ យបរ
ិថ ព
ិ ្វ ជក សួរយ៉ងេនះេហើយ អក
ន

ំ
ទង យ ្រតូវេ ះ្រ យដល់ពួកអនយតរិ យបរ
ិថ ព ំ
ិ ្វ ជកទងេនះ យ៉ង

េនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

237 
 
១១៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៩៨] អថេខ អញញតេ ភិកុ ខ េយន ភគ ។ េប ។

ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េ ភិកុ ខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច

េ េក េ េកតិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត

េ េកតិ វុចចតត
ី ិ ។ លុ ជជតត
ី ិ េខ ភក
ិ ុខ ត ម េ -

េកតិ វុចចតិ ។ កិញច លុ ជជតិ ចកខុំ េខ ភក

ិ ុខ លុ ជត
ជ ិ

រូប លុ ជជន្តិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ លុ ជជតិ ចកខុ សមផេស

លុ ជជតិ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទ-

យិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ លុ ជជតិ

។ េប ។ ជិ ្ហ លុ ជជតិ ។ េប ។ មេន លុ ជជតិ ធមម លុ ជន

ជ ្តិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ លុ ជជតិ មេនសមផេស លុ ជជតិ យមបទ
ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ លុ ជជតិ ។ បលុ ជជតត

ី ិ

េខ ភក
ិ ុខ ត ម េ េកតិ វុចចតត
ី ិ ។ នវមំ ។

238 
 
 ១១៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៩៨] ្រគេនះ ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ

។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន
ន ីសមគួរេហើយ ក៏្រកបបងទ

្រពះភគ ដូេចះ គ ៏ចេ្រមើន ពកយែដលេគែតងនិយយ

ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ

ថ េ ក េ ក ដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន បពិ្រត្រពះអងដ ើ ែដលេ ថេ ក

េតេើ យេហតុដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុខ សភវៈ ែតងែបកធ្លយ

េ្រពះេហតុេនះ េទើបេ ថេ ក ។ ចុះរបស់អី្វ ែតងែបកធ្លយ

មនលភិកុ ខ ែភក
ន ែតងែបកធ្លយ ំ
រូបទង យ ែតងែបកធ្លយ

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ែតងែបកធ្លយ ចកុ សម
ខ ស
ផ ែតងែបកធ្លយ េទះបីេវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះ ក៏ែតងែបកធ្លយ ។ េប ។

អ ិ ្ត ែតងែបកធ្លយ ធម៌ទង
្ត ត ែតងែបកធ្លយ ។ េប ។ ចត ំ យ

ែតងែបកធ្លយ មេនវញ
ិ ញណ ែតងែបកធ្លយ មេនសមស
ផ ែតង

ែបកធ្លយ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនជទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះឯង ក៏ែតង

ែបកធ្លយ ។ មនលភក
ិ ុ ខ សភវៈ ែតងែបកធ្លយ េ្រពះេហតុេនះ

េទើបេ ថេ ក ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

239 
 
១១៧

គិ នវេគគ តតិេយ

[៩៩] អថេខ យ ម ផគគុេន ។ េប ។ ឯក-

មន្តំ នស
ិ េិ នន េខ យ ម ផគគុេន ភគវន្តំ ឯតទេ ច

អតថិ នុ េខ ភេន្ត តំ ចកខុំ េយន ចកខុ ន អតេី ត ពុ េទធ

បរន
ិ ព
ិ ុ េត
្វ ឆន
ិ នបបេញច ឆន
ិ នវដុ េម បរយទ
ិ ិននវេដ្ត សព្វ-

ទុ កខវត
ី ិវេត្ត បញញបយមេន បញញេបយយ ។ េប ។ អតថិ

នុ េខ ភេន្ត ជិ ្ហ យយ ជិ ្ហ យ អតីេត ពុ េទធ

បរន
ិ ព
ិ ុ េត
្វ ។ េប ។ បញញេបយយ ។ េប ។ អតថិ នុ េខ

េ ភេន្ត មេន េយន មេនន អតេី ត ពុ េទធ បរន

ិ ព
ិ ុ ្វ-

េត ឆន
ិ នបបេញច ឆន
ិ នវដុ េម បរយទ
ិ ន
ិ នវេដ្ត សព្វទុកខ-

វត
ី វិ េត្ត បញញបយមេន បញញេបយយតិ ។

[១០០] នតថិ េខ តំ ផគគុន ចកខុំ េយន ចកខុ -

ន អតីេត ពុ េទធ បរន

ិ ិពុ ្វេត ឆិននបបេញច ឆិននវដុ េម

240 
 
 ១១៧

គិ នវគគ ទី ៣

[៩៩] ្រគេនះ ្រពះផគុ នៈមន

គ យុ ។ េប ។ លុះ្រពះផគុ នៈ
គ

មន យុ អងុ យក
គ ុ ងទ
ន ីសមគួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
ក៏្រកបបងទ

ដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ កលែដល្រពះអតីតពុទ ធ ្រពះអងម
គ ន

ដ េំ ណើ រយ ឺ តយូ រគ ឺ ត ្ហ កត ់ េ ចលេហើ យ មនផូ ្ល វគ ឺ ត ្ហ កត ់ េ ចល

ក ់បនេហើយ ្រទង់កនង
េហើយ មនវដៈ្ត ្រគបសងត ្ល នូវទុកទ ំ ួ ងបនេហើយ
ខ ងព

បរន
ិ ិ ព្វនេទេហើយ កលេបេគបញ
ើ ញត្ត គបបបញ
ី ញតេ្ត យែភក
ន

ែភក គ ៏ចេ្រមន
ន េនះមនែដរឬ ។ េប ។ បពិ្រត្រពះអងដ ើ កលែដល្រពះ

អតតព
ី ុ ទប
ធ រន
ិ ិ ព្វនេទេហើយ ។ េប ។ គបបបញ
ី ញត្ត េ យអ ្ត ត

អ គ ៏ចេ្រមើន កលែដល្រពះ
្ត តេនះមនែដរឬ ។ េប ។ បពិ្រត្រពះអងដ

អតតព
ី គ នដេំ ណើរយតយ
ុ ទ ធ ្រពះអងម ឺ ូ រគត
ឺ ្ហ កត់េចលេហើយ មនផូ វ្ល

គឺត ្ហ កត់េចលេហើយ ក ់បនេហើយ

មនវដៈ្ត ្រគបសងត ្រទង់កនង
្ល នូវ

ទុកទ ំ ួ ងបនេហើយ
ខ ងព បរន
ិ ិ ព្វនេទេហើយ កលេបេគបញ
ើ ញត្ត គបប ី

បញញតេ្ត យចត
ិ ្ត ចត
ិ េ្ត នះមនែដរឬ ។

[១០០] មនលផគុ នៈ
គ កលែដល្រពះអតីតពុទ ធ គ នដ-ំ
្រពះអងម

េណើរយឺតយូរគត
ឺ ្ហ កត់េចលេហើយ មនផូ វគ
្ល ត
ឺ ្ហ កត់េចលេហើយ

241 
 
១១៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បរយទ
ិ ិននវេដ្ត សព្វទុកខវត
ី ិវេត្ត បញញបយមេន បញញ-

េបយយតិ ។ េប ។ នតថិ េខ ផគគុន ជិ ្ហ យយ

ជិ ្ហ យ អតេី ត ពុ េទធ បរន

ិ ព
ិ ុ ្វេត ឆន
ិ នបបេញច ឆន
ិ នវដុ េម

បរយទ
ិ ិននវេដ្ត សព្វទុកខវត
ី ិវេត្ត បញញបយមេន បញញ-

េបយយ ។ េប ។ នតថិ េខ េ ផគគុន មេន េយន

មេនន អតីេត ពុ េទធ បរន

ិ ិពុ ្វេត ឆិននបបេញច ឆិននវដុ េម

បរយទ
ិ ិននវេដ្ត សព្វទុកខវត
ី ិវេត្ត បញញបយមេន បញញ-

េបយយតិ ។ ទសមំ ។

គិ នវេគគ តតិេយ ។

តស ុ ទទនំ

គិ េនន េទ្វ វុ ្ត

េធន អបេរ តេយ

អវជ
ិ ជ យ ច េទ្វ វុ ្ត

ភក
ិ ុខ េ េក ច ផគគុេនតិ ។

242 
 
 ១១៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ក ់បនេហើយ ្រទង់កនង
មនវដៈ្ត ្រគបសងត ្ល នូវទុកទ ំ ួ ងបនេហើយ បរ-ិ
ខ ងព

និព្វនេទេហើយ កលេបេគបញ
ើ ញត្ត គបបបញ
ី ញតេ្ត យែភក
ន ែភក
ន េនះ

មនមនេទ
ិ ។ េប ។ មនលផគុ នៈ
គ កលែដល្រពះអតីតពុទ ធ ្រពះអងម
គ ន

ដេំ ណើរយឺតយូរ គឺត ្ហ កត់េចលេហើយ មនផូ វគ

្ល ឺត ្ហ កត់េចល

ក ់បនេហើយ ្រទង់កនង
េហើយ មនវដៈ្ត ្រគបសងត ្ល នូវទុកទ ំ ួ ងបនេហើយ
ខ ងព

បរន
ិ ិ ព្វនេទេហើយ កលេបើេគបញញត្ត គបបបញ
ី ញត្ត េ យអ ្ត ត

អ ្ត តេនះមនមនេទ
ិ ។ េប ។ មនលផគុ នៈ
គ កលែដល្រពះអតតព
ី ុ ទធ

គ នដេំ ណើរយតយ
្រពះអងម ឺ ូ រ គត
ឺ ្ហ កត់េចលេហើយ មនផូ វគ
្ល ត
ឺ ្ហ

ក ់បនេហើយ ្រទង់កនង
កត់េចលេហើយ មនវដៈ្ត ្រគបសងត ្ល នូវទុកទ ំ
ខ ង-

ពួងបនេហើយ បរន
ិ ិ ព្វនេទេហើយ កលេបើេគបញញត្ត គបបបញ
ី ញតេ្ត យ

ចត
ិ ្ត ចត
ិ េ្ត នះមនមនេទ
ិ ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ គិ នវគគ ទី ៣ ។

ឧទទនៃនគិ នវគគេនះ គឺ

ំ ី ភក
និយយអព ិ ុឈ
ខ មន
ឺ ២ េលើក ំ ី ្រពះ ធៈមន
អព យុ

ំ ី អវជ
មន ៣ េលើក អព ំ ី ពួកភក
ិ ជ មន ២ េលើក អព ំ ី
ិ ុ ខ ១ អព

េ ក ១ ំ ី ្រពះផគុ នៈមន
អព គ យុ ១ ។

243 
 
 ឆននវេគគ

[១០១] អថេខ យ ម នេនទ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ -

យ ម នេនទ ភគវន្តំ ឯតទេ ច េ េក េ េក-

តិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត េ េកតិ

វុចចតត
ី ិ ។ យំ េខ ននទ បេ កធមមំ អយំ វុចចតិ

អរយស
ិ វនេយ
ិ េ េក ។ កិញច ននទ បេ ក-

ធមមំ ចកខុំ េខ ននទ បេ កធមមំ រូប បេ កធមម

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ បេ កធមមំ ចកខុ សមផេស បេ ក-

ធេមម យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ។ េប ។ តមប(១)
ិ ប-

េ កធមមំ ។ េប ។ ជិ ្ហ បេ កធមម រ បេ ក-

១ ឱ. តមបិទមបេ កធមមំ ។

244 
 
 ឆននវគគ

[១០១] ្រគេនះឯង ្រពះ ននម

ទ ន យុ ចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះ ននម

ទ ន យុ គង់កុ ងទ
ន ីសមគួរ

េហើយ គំ ូលសួរ្រពះមន្រពះភគដូេចះ
េទើប្រកបបងទ ន ថ សូម្រទង់្រពះ

េម ្ត េ្របស ពកយែដលេគែតងេ ថ េ ក េ ក បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ ើ ែដលេគេ ថេ ក េតេើ យេហតុដូចេមច
្ត ។ មនល

ននទ របស់ មនេសចកែបកធ

ី្ត ្ល យជធមម េនះេ ថេ ក

កុ ងអរ
ន យវ
ិ និ ័យ ។ មនល ននទ របស់អីែដលមនេសចក
្វ ែបកធ
ី្ត ្ល យជ

ធមម មនល ខ ឹ នងឯងមនេសចកីែបកធ

ននទ ចកុ ហ ្ត ្ល យជធមម រូបមន

េសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម ិ ញ ណ មនេសចកែបកធ
ចកុ វខ ញ ី្ត ្ល យជធមម

ចកុ សម
ខ ស
ផ មនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម េទះបេវទន
ី ។ េប ។

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះក៏មនេសចកីែបកធ
្ត ្ល យជធមម

។ េប ។ ជិ ្ហ មនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម រសមនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យ

245 
 
១២០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ធមម ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ បេ កធមមំ ជិ ្ហ សមផេស ប-

េ កធេមម យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ។ េប ។

តមប ិ បេ កធមមំ ។ េប ។ មេន បេ កធេមម ធមម

បេ កធមម មេនវញ
ិ ញ ណំ បេ កធមមំ មេន-

សមផេស បេ កធេមម យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចច-

យ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ បេ កធមមំ ។ យំ េខ ននទ បេ ក-

ធមមំ អយំ វុចចតិ អរយស

ិ វនេយ
ិ េ េកតិ ។ បឋមំ ។

[១០២] អថេខ យ ម នេនទ ។ េប ។

ភគវន្តំ ឯតទេ ច សុ េញញ េ េក សុ េញញ េ -

េកតិ ភេន្ត វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត សុ េញញ

េ េកតិ វុចចតត
ី ិ ។ យ ម ច េខ ននទ

សុ ញំ ញ អេត្តន អត្តនេី យន ត ម សុ េញញ

េ េកតិ វុចចតិ ។ កិញច ននទ សុ ញំ ញ អេត្តន

246 
 
 ១២០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជធមម ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ មនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម ជិ ្ហ សមស
ផ

មនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម េទះបេវទន
ី ។ េប ។ េ្រពះជិ ្ហ -

ផ ជបច័យ
សមស ច េវទនេនះក៏មនេសចកីែបកធ
្ត ្ល យជធមម ។ េប ។

មេនមនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម ធម៌មនេសចកែបកធ
ី្ត ្ល យជធមម

ិ ញ ណមនេសចកែបកធ
មេនវញ ី្ត ្ល យជធមម មេនសមស
ផ មនេសចកី្ត

ែបកធ្លយជធមម េទះបីេវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកខ

មនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជបច័យ
ច េវទន

េនះក៏មនេសចកីែបកធ
្ត ្ល យជធមម ។ មនល ននទ របស់ មន

េសចកីែបកធ
្ត ្ល យជធមម េនះេ ថ េ ក កុ ងអរ
ន យវ
ិ និ ័យ ។

ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[១០២] ្រគេនះឯង ្រពះ ននម

ទ ន យុ ។ េប ។ ្រកបបងគំ

ន ថ សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស ពកយែដល

ទូលសួរ្រពះមន្រពះភគដូេចះ

េគែតងេ ថ េ កសូនយ ៗ គ ៏ចេ្រមើន

បពិ្រត្រពះអងដ ែដលេគេ

ថ េ កសូនយ េតេើ យេហតុដូចេមច

្ត ។ មនល ននទ េ្រពះេហតុ

ែត (របស់ទងអស
ំ ់) សូនយចកខួ ន
្ល ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល េហតុេនះ

បនជេគេ ថេ កសូនយ ។ មនល ននទ របស់អីែដលស

្វ ូ នយចកខួ ន
្ល

247 
 
១២១

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

អត្តនេី យន ចកខុំ េខ ននទ សុ ញំ ញ អេត្តន

អត្តនីេយន រូប សុ ញញ អេត្តន អត្តនីេយន

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ សុ ញំ ញ អេត្តន អត្តនីេយន ចកខុ -

សមផេស សុ េញញ អេត្តន អត្តនីេយន ។ េប ។

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ -

ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ សុ ញំ ញ អេត្តន

អត្តនេី យន ។ យ ម េខ ននទ សុ ញំ ញ អេត្តន

អត្តនេី យន ត ម សុ េញញ េ េកតិ វុចចតត

ី ិ ។

ទុ តយ
ិ ំ ។

[១០៣] ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ យ ម -

នេនទ ។ េប ។ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ េម ភេន្ត ភគ

សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ ភគវេ ធមមំ សុ ្វ

ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត បី បហិតេ ្ត

វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ តំ កឹ មញញសិ ននទ ចកខុំ នច
ិ ចំ

អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ

248 
 
 ១២១

ឆននវគគ ទី ៤

ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល មនល ននទ ខ ឹ នងឯងសូនយចកខួ ន
ចកុ ហ ្ល ឬចក

ិ ខ ររបស់ខួ ន
បរក ្ល រូបសូនយចកខួ ន
្ល ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

សូនយចកខួ ន
្ល ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល ចកុ សម
ខ ស
ផ សូនយចកខួ ន
្ល ឬចក

ិ ខ ររបស់ខួ ន
បរក ្ល ។ េប ។ េទះបេវទន
ី ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកខ

មនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះ

ក៏សូនយចកខួ ន
្ល ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល ។ មនល ននទ េ្រពះេហតុែត

(ខនប
ធ ញចកៈ) សូនយចកខួ ន
្ល ិ ខ ររបស់ខួ ន
ឬចកបរក ្ល េហតុេនះ បនជ

េ ថេ កសូនយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[១០៣] លុ ះ្រពះ នន ទ ម ន យុ គង ់ កុ ន ងទ ី ដ ៏ ស មគួ រេហើ យ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
។ េប ។ េទើប្រកបបងទ ន ថ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះអងគ ្ត ប់ធម៌ របស់្រពះមន្រពះភគេហើយ នឹង

គ មនក់ឯង េគចេចញអព
ជបុគល ំ ី ពួក ជអក
ន មន្របមទ
ិ មនពយយម

ជេ្រគ ងដុតបង់នូវកិេលស មនចិតប

្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន សូម្រពះ

្ដ ធម៌េនះេ
មន្រពះភគសែមង យសេងប
ខ េ្របសខុ ្រំញ ពះអងឲ
គ យទន ។

មនល ននទ ន សមគល់េសចកីេនះដ

អក ្ត ូ ចេមច
្ត ចកុ េទៀងឬម
ខ ិនេទៀង ។

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ

249 
 
១២២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ

វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម

ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។

រូប នច
ិ ច អនច
ិ ច តិ ។ អនច
ិ ច ភេន្ត ។ េប ។

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តមប ិ និចចំ អនិចចំ តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។

យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។

យំ បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ -

បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ និចច អនិចច តិ ។ អ-

នច
ិ ច ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ សមផេស ។ េប ។

យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទយ ិ ត ំ

សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ នច

ិ ចំ អនច
ិ ចំ

តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ

តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ

250 
 
 ១២២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឬជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម គួរនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់

អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់

េឃើញយ៉ងេនះេទ ្រពះអងគ ។ រូបេទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ

ិ

្រពះអងគ ។ េប ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ េវទន ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ស
ផ

ជបច័យ
ច េវទនេនះ េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះ

អងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ

្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជ

ធមម គួរនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ នុះ ៎ ជអញ នុ៎ះ

៎ របស់អញ នុះ

ជខួ នរបស
្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញយ៉ងេនះេទ

្រពះអងគ ។ េប ។ ជិ ្ហ េទៀង ឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ

ិ ្រពះអងគ

។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ជិ ្ហ សមស
ផ ។ េប ។ េវទន ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡ់ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ជ

បច័យ
ច េវទនេនះ េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។

ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះ ជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះ

អងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត លជធមម

251 
 
១២៣

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ

ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ

ននទ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ្វិនទតិ

រូេបសុ បិ និពិ្វនទតិ ចកខុ វញ

ិ ញ េណបិ និព្វិនទតិ ចកខុ សមផ-

េស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តសមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ នព
ិ ្វនទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម

វមុ
ិ ត្តមិតិ ញណំ េ តិ ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហម-

ចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។ តតយ
ិ ំ ។

252 
 
 ១២៣

ឆននវគគ ទី ៤

គួរនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ ន

្ល

របស់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញយ៉ងេនះេទ ្រពះ

អងគ ។ មនល ននទ អរយ

ិ ័ ក
វកអ ើ ើញយ៉ងេនះ
ន េចះដឹង កលេបេឃ

រែមងេនឿយ យនឹងែភក
ន ផង េនឿយ យនឹងរូបផង េនឿយ យ

នឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង ។ េប ។ េវទន

ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះមេន-
ុ កម

សមស
ផ ជបច័យ
ច ក៏រែមងេនឿយ យនឹងេវទនេនះផង កលេបើ

េនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែតករ្របសចកតេ្រមក

ចត ្ត ៏ផុត្រសឡះ
ិ ក (ចក សវៈ) ។ កលេបច
ើ ត
ិ ្ត ផុត្រសឡះេហើយ

ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ រ្ត ួច្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះ រែមង

ដឹងចបស់ថ ជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយធម

ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់

្រគន់េហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធើេ្រសចេហ
្វ ើ យ មគភ
គ វនកច
ិ ច

ដៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

253 
 
១២៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១០៤] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

េវឡុវេន កលនទកនិ េប ។ េតន េខ បន សមេយ-

ន យ ម ច របុ
ី េ ្ត យ ម ច ម ចុ េនទ

យ ម ច ឆេនន គិជឈកូេដ បព្វេត វហរន្ត

ិ ិ ។

េតន េខ បន សមេយន យ ម ឆេនន ព-

ធេិ ក េ តិ ទុ កិ ខ េ ពឡគ
្ហ ិ េន ។ អថេខ

យ ម របុ
ី េ ្ត យណ្ហសមយំ បដិស ្ល ន

វុដេិ្ឋ េយនយ ម ម ចុ េនទ េតនុ បសង កមិ ឧប-

សង កមិ ្វ យសមន្តំ ម ចុ នទំ ឯតទេ ច យ-

មវុេ ចុ នទ េយនយ ម ឆេនន េតនុ បសង ក-

មិស ម គិ នបុ ចឆកតិ ។ ឯវមវុេ តិ េខ -

យ ម ម ចុ េនទ យសមេ របុ

ី ត្តស បចច-

េស សិ ។ អថេខ យ ម ច របុ
ី េ ្ត យ ម

ច ម ចុ េនទ េយនយ ម ឆេនន េតនុ បសង កមឹសុ

254 
 
 ១២៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១០៤] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគគង់េនកុ ងវត

ន ័
េ្ត វឡុវន ជ

កលនក
ទ និ ប ថ ន ជត ឹ ។ ក៏សម័យេនះឯង ្រពះ
ិ ្រកុង ជ្រគះ រប
ី ុ ត្ត

មន យុ ១ ្រពះម ចុនម
ទ ន យុ ១ ្រពះឆនៈន មន យុ ១ គង់

នំ ជឈក
េលើភគ ិ ូដ ។ សម័យេនះឯង ្រពះឆនៈន មន យុ មន ពធ

្របកបេ យទុកខ ឈធ ង ់
ឺ ន ។ ្រគេនះឯង ្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ

ំ ី ទីពួនសមងំ
េចញអព កុ ង
ន យណ្ហសម័យ េហើយចូលេទរក្រពះ

ម ចុនម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏បបួល្រពះម ចុនទ

មន យុ យ៉ងេនះថ ែន វុេ ចុនទ មក ំ ឺ

េយើងនឹងេទសួរជង

្រពះឆនៈន មន យុ ។ ្រពះម ចុនម

ទ ន យុ បនទទួលតបពកយ

្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុថ ករុ វុេ ។ េទើប្រពះ រប
ី ុ ត្ត

មន យុ និង្រពះម ចុនម
ទ ន យុ ចូលេទរក្រពះឆនៈន មន យុ

255 
 
១២៥

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

ឧបសង កមិ ្វ បញញេត្ត សេន និសីទឹសុ ។ និសជជ

េខ យ ម របុ
ី េ ្ត យសមន្តំ ឆននំ ឯតទេ ច

កចចិ េត វុេ ឆនន ខមនីយំ កចចិ យបនីយំ កចចិ

ទុ កខ េវទន បដិកកមន្តិ េន អភិកកមន្តិ បដិកកេម-

នំ បញញយតិ េន អភក
ិ កេមតិ ។

[១០៥] ន េម វុេ របុ

ី ត្ត ខមនយ
ី ំ ន

យបនីយំ ព ្ហ េម ទុ កខ េវទន អភក

ិ កមន្តិ េន

បដក
ិ កមន្តិ អភក
ិ កេម នំ បញញយតិ េន បដក
ិ កេម-

តិ ។ េសយយថបិ វុេ ពល បុ រេិ តេិ ណ្ហន

សខ
ិ េរន មុ ទធនំ(១) អភម
ិ េតថយយ ឯវេមវ េខ េម វុេ

អធម
ិ ្ត មុ ទធនិ ឧបហនន្តិ ។ ន េម វុេ

ខមនយ
ី ំ ន យបនីយំ ។ េប ។ េន បដក
ិ កេមតិ ។

េសយយថបិ វុេ ពល បុ រេិ ទេឡន

្ហ វរត្តកខ-

េនធន សេី ស សស
ី េវឋំ ទេទយយ ឯវេមវ េខ វុេ

អធម
ិ ្ត សេី ស សស
ី េវទន ។ ន េម វុេ

ខមនយ
ី ំ ន យបនីយំ ។ េប ។ េន បដក
ិ កេមតិ ។

១ ឱ. មុទធនំ ។ ម. មុទធនិ ។

256 
 
 ១២៥

ឆននវគគ ទី ៤

លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏គង់េលើ សនៈែដលេគ្រកលទុក ។ លុះ

្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុគង់េហើយ េទើបសួរ្រពះឆនៈន មន យុ ដូេចះ
ន ថ

មនល វុេ ឆនៈន សររយន

ី រ្ត បស់អក
ន ម អត់្រទបនែដរឬ
លម ំ លម
ម ឲយ

្រប្រពឹតេ្ត ទបនែដរឬ ទុកេខ វទនធូរថយេទ មនចេ្រម

ិ ើនេឡើង មនែត

្រ ក្រ នេ្ត ទ មនចេ្រម

ិ នេឡ
ើ ើងេទឬ ។

[១០៥] ្រពះឆនេន តរថ តបថ មនល វុេ រប

ី ុ ត្ត សររយន
ី ្ត

របស់ខុ ម
ំញ ិនលម
ម អត់្រទបនេទ
ំ មិនលម
ម ្រប្រពឹតេ្ត ទបនេទ (េ្រពះ) ទុក-ខ

េវទនរបស់ខុ ដ
ំញ ៏េក្ល វក្ល ែតងចេ្រមនេឡ
ើ ើង មនធ
ិ ូ រថយេទ មនែតរតេឡ
ឹ ើង

មិនេសបយេទ
ើ ។ មនល វុេ ំ
បុរសមនកម្លង យកែដក្រសួចដ៏មុត

មកចក់ល ដ៍កបល ដូចេមច

្ត មិញ មនល វុេ ខយល់ដ៏ៃ្រកែលង

ចក់េ តកបលរបស់ខុ ំញ ក៏ដូេចនះែដរ ។ មនល វុេ ំញ ិនលម

ខុ ម ម អត់

ំ
្រទបនេទ មនល
ិ ម
ម ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទបន្រសួលេទ ។ េប ។ មនធ
ិ ូ រថយ

េទ ។ មនល វុេ ំ
បុរសមនកម្លង យកចង្វយ្រព័្រតដ៏ម ំ មក

្រតែបងកបល យ៉ង មញ
ិ មនល វុេ ំ
ខយល់ខ្លងហួ ស្របមណ

សីសេវទនេកើតកុ ងស
ន ីសៈក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនល វុេ ំញ ិនលម
ខុ ម ម

អត់្រទបនេទ
ំ មនល
ិ មម ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទបនេទ ។ េប ។ មនធ
ិ ូ រថយេទ ។
257 
 
១២៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េសយយថបិ វុេ ទេកខ េគឃតេក េគឃ-

តកេន្ត សី តេិ ណ្ហន េគវកន្ត

ិ េនន កុ ចឆឹ បរកេន្ត
ិ -

យយ ឯវេមវ េខ េម វុេ អធម

ិ ្ត កុ ចឆឹ

បរកន្ត
ិ និ្ត ។ ន េម វុេ ខមនយ
ី ំ ន យបនីយំ

។ េប ។ េន បដិកកេមតិ ។ េសយយថបិ វុេ េទ្វ

ពលវេន្ត បុ រ ិ ទុ ព្វលតរ ំ បុ រសំ

ិ នន ព សុ

គេហ ្វ អងគរកសុ យ សន្តេបយយុ ំ សំ បរ ិ េបយយុ ំ

ឯវេមវ េខ េម វុេ អធម

ិ េ ្ត កយសមឹ េ ។

ន េម វុេ ខមនយ
ី ំ ន យបនីយំ ព ្ហ េម

ទុ កខ េវទន អភក
ិ កមន្តិ េន បដិកកមន្តិ អភិកកេម-

នំ បញញយតិ េន បដិកកេមតិ ។ សតថំ វុេ

របុ
ី ត្ត ហរស
ិ មិ នវកងខមិ ជីវតន្ត
ិ ិ យ ម

ឆេនន សតថំ ហេរសិ ។

258 
 
 ១២៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនល វុេ ន សម្លប់េគ

បុរសអក ឬកូនឈួ លអ
ន ន សម្លប់េគ
ក ែដល

ឈ្លសៃវ រពនះ
្ល េពះ(េគ) េ យេ្រគ ងស្រមប់ពនះ
្ល េគដ៏មុត ដូច

េមច
្ត មិញ មនល វុេ ខយល់ដ៏ៃ្រកែលង ំញ ៏ដូេចនះឯង
រេពះខុ ក ។

មនល វុេ ំញ នល
ខុ ម ិ ម អត់្រទបនេទ
ម ំ មនល
ិ មម ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទបន

េទ ។ េប ។ មិនបន្រ ក្រ នេ្ត ទ ។ មនល វុេ បុរសមន

ំ ២ នក់ ចប់បុរសែដលមនកម្លងេខ
កម្លង ំ យ ្រតង់េដើមៃដមខងមនក់

េឆរេ
ើ្អ លេលើរេ ្ត រេងើកេភង
ើ្ល ដូចេមច
្ត មញ
ិ ករេក្ត្រក យកុ ងកយ
ន

របស់ខុ ដ
ំញ ៏ៃ្រកែលង ក៏ដូេចនះឯង ។ មនល វុេ ំញ នល
ខុ ម ិ មម អត់្រទ ំ

បនេទ មនល
ិ ម ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទបនេទ (េ្រពះ) ទុកេខ វទនដ៏េក្ល វក្លរបស់
ម

ខុ ំញ ែតងែតចេ្រមើនេឡើង មនធ
ិ ូ រថយេទ មនែតរតេឡ
ឹ ើង មន្រ
ិ ក្រ ន្ត

េទ ។ មនល វុេ រប ំញ ឹ ងយកេ្រគ ងស្រ

ី ុ ត្ត ខុ ន ្ត (មកសម្លប់ខួ ន)
្ល

ំញ ិនចង់េនរស់េទ លុះ្រពះឆនៈន មន
ខុ ម ន េហើយ ក៏នយក
យុេពលដូេចះ ំ

េ្រគ ងស្រ ្ត មក ។

259 
 
១២៧

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

[១០៦] យេប យ ម ឆេនន យេបន្តំ មយំ -

យសមន្តំ ឆននំ ឥចឆម សេច យសមេ ឆននស

នតថិ សបបយនិ េភជននិ អហំ យសមេ ឆននស

សបបយនិ េភជននិ បរេយស

ិ ិ ស មិ សេច -

យសមេ ឆននស នតថិ សបបយនិ េភសជជនិ អហំ

យសមេ ឆននស សបបយនិ េភសជជនិ បរេយ-

ិ

សស
ិ មិ សេច យសមេ ឆននស នតថិ បដិរប
ូ

ឧប ្ឋ ក អហំ យសមន្តំ ឆននំ ឧបដ្ឋហិស មិ ម

ច យ ម ឆេនន សតថំ ហេរសិ យេប យ ម

ឆេនន យេបន្តំ មយំ យសមន្តំ ឆននំ ឥចឆមតិ ។

ន េម វុេ របុ
ី ត្ត នតថិ សបបយនិ េភជននិ

អតថិ េម សបបយនិ េភជននិ នបិ េម នតថិ

សបបយនិ េភសជជនិ អតថិ េម សបបយនិ េភ-

សជជនិ នបិ េម នតថិ បដរិ ប

ូ ឧប ្ឋ ក អតថិ

េម បដរិ ប
ូ ឧប ្ឋ ក ។ អបិ ច េម វុេ

260 
 
 ១២៧

ឆននវគគ ទី ៤

[១០៦] ្រពះ រប
ី ុ តអ
្ត ងរ្វ ថ សូម្រពះឆនៈន មន យុ រស់េន

សិន េយើងចង់ឲយ្រពះឆនៈន មន យុេនរស់ េបើ្រពះឆនៈន មន យុ មិន

មនេភជនជទីសបបយេទ ំញ ឹ ងែសង
ខុ ន ្វ រកេភជនជទីសបបយ េដើមប ី

្រពះឆនៈន មន យុ េបើ្រពះឆនៈន មន យុមិនមនេភសជៈជ ជទីសបបយេទ

ំញ ឹ ងែសង
ខុ ន ្វ រកេភសជៈជ ជទីសបបយ េដម
ើ ប្រពះឆន
ី ៈន មន យុ េប្រពះ
ើ

ឆនៈន មន យុមិនមនឧប ្ឋ កដ៏សមគួរេទ ំញ ឹ ងបេ្រម្រពះឆន

ខុ ន ើ ៈន មន យុ

ំ យែត្រពះឆនៈន មន
កុឲ យុ ំ
នយកេ្រគ ងស្រ ្ត មក សូម្រពះឆនៈន មន

យុរស់េនសិន (េ្រពះ) េយងចង

ើ ់ឲយ្រពះឆនៈន មន យុេនរស់ ។

្រពះឆនេន តរថ តបថ មនល វុេ រប

ី ុ ត្ត ំញ ិនែមនគមនេភជនជទី
ខុ ម

ំញ នេភជនជទីសបបយ មួយេទៀត ខុ ម
សបបយេទ ខុ ម ំញ នែមនគ
ិ ម នេភ-

ំញ នេភសជៈជ ជទីសបបយ មួយវញេទៀត

សជៈជ ជទីសបបយេទ ខុ ម ិ ំញ ន
ខុ ម ិ

ែមនគមនឧប ្ឋ កដ៏សមគួរេទ ខុ ម
ំញ នឧប ្ឋ កដ៏សមគួរ ។ មនល វុេ

261 
 
១២៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ស ថ បរច
ិ ិេ ្ណ ទីឃរត្តំ មនេបេនវ េន អមនេប-

ន ។ ឯតំ ហិ វុេ វកស បដិរប

ូ ំ យំ

ស ថ រំ បរចេរយយ
ិ មនេបេនវ េន អមនេបន តំ

អនុ បវជជំ ឆេនន ភិកុ ខ សតថំ ហរស

ិ តីតិ ឯវេមតំ

វុេ របុ
ី ត្ត ធេរហីតិ ។

[១០៧] បុ េចឆយយម មយំ យសមន្តំ ឆននំ កញចិ -

េទវ េទសំ សេច យ ម ឆេនន ឱកសំ កេ តិ

បញ្ហ ស េវយយករ យតិ ។ បុ ចឆវុេ រ-ី

បុ ត្ត សុ ្វ េវទយមតិ(១) ។ ចកខុំ វុេ ឆនន

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម ឯតំ មម

ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ សមនុ បស សិ

។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ វុេ ឆនន ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ-

វញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម

អ ្ត តិ សមនុ បស សិ ។ េប ។ មនំ វុេ ឆនន

មេនវញ
ិ ញ ណំ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម ឯតំ មម

ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ សមនុ បស សត
ី ិ ។

១ ឱ. េវទិស មតិ ។

262 
 
 ១២៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ
ទង្រពះ ្ត េ ំញ ៏បនបេ្រមើេ
ត ខុ ក យេសចកេពញច
ី្ត ត
ិ ម
្ត កយូរេហើយ

មនែមនេ
ិ យករមនេពញច
ិ ត
ិ េ្ត ទ ។ មនល វុេ ័
វក្រតូ វែតបេ្រមើ

្រពះ ្ត េ យេសចកីគប
្ត ់ចត
ិ ្ត មន្រតូ
ិ វបេ្រមេើ ី្ត ិនគប់ចិត្ត
យេសចកម

េទ អេំ ពើេនះ េទើបជករសមគួរដល់ ័

វក ែន វុេ រប
ី ុ ត្ត អក
ន

ំ ុកដេំ ណើរនុ៎ះយ៉ងេនះថ ករនុ៎ះមនេនទក

ចូរចទ ិ ់ទមេទ ឆនភ
ន ក
ិ ុម
ខ ុខ

ំ
ជនឹងនយកេ្រគ ងស្រ ្ត មកផ្តច់បង់ជវី ត
ិ ។

[១០៧] ្រពះ រប
ី ុ ត ្ត និ យយថ េយ ើ ងនឹ ងសួ រនូ វេហតុ នី មួ យ

នឹង្រពះឆនៈន មន យុ េប្រពះឆន
ើ ៈន មន យុេបកឱកសឲយ
ើ េដើមបេី ះ

្រ យនូវ្រប ន ។ មនល វុេ រប

ី ុ ត្ត អក
ន ចូរសួរចុះ េយើង

្ត ប់េហើយគង់នឹងដង
ឹ បន ។ មនល វុេ ឆនៈន ន យល់នូវចកុ ខ
អក

ិ ញ ណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ
ចកុ វខ ញ ិ ញ ណថ នុ៎ះរបស់អញ នុះ
យចកុ វខ ញ ៎

៎ ជខួ នរបស
ជអញ នុះ ្ល ់អញ ដូេចះ
ន ឬ ។ េប ។ មនល វុេ ឆនៈន អក
ន

យល់នូវជិ ្ហ ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណថ នុ៎ះ

របស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញ ដូេចះ
ន ឬ ។ េប ។ មនល -

វុេ ន យល់មេន មេនវញ

ឆនៈន អក ិ ញ ណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យមេន-

វញ ៎ របស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

ិ ញ ណថ នុះ ្ល ់អញ ដូេចះ
ន ឬ ។

263 
 
១២៩

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

ចកខុំ វុេ របុ

ី ត្ត ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណ-

វញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ សមនុ បស មិ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ វុេ របុ

ី ត្ត

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ។ េប ។ មនំ វុេ របុ

ី ត្ត មេន-

វញ
ិ ញ ណំ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម េន-

េ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ សមនុ បស មីតិ ។

[១០៨] ចកខុ សមឹ វុេ ឆនន ចកខុ វញ

ិ ញ េណ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ កឹ ទិ ្វ កឹ

អភញ
ិ ញ យ ចកខុំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ

ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ

សមនុ បស សិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ វុេ ឆនន ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ េណ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ កឹ ទិ ្វ

កឹ អភញ
ិ ញ យ ជិវ ្ហ ំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ -

តេព្វ ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ សមនុ បស សិ ។ េប ។ មនសមឹ វុេ ឆនន

264 
 
 ១២៩

ឆននវគគ ទី ៤

មនល វុេ រប
ី ុ ត្ត ំញ ល់ចកុ ខ
ខុ យ ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹង

េ ិ ញ ណថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
យចកុ វខ ញ ិ នុ៎ះ

មនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។ េប ។ មនល វុេ រប ំញ ល់
ី ុ ត្ត ខុ យ

ជិ ្ហ ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណថ នុ៎ះមនែមន
ិ

របស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ ។ េប ។ មនល វុេ រប ំញ ល់
ី ុ ត្ត ខុ យ

មេន មេនវញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យមេនវញ
ិ ញ ណថ នុ៎ះមន
ិ

ែមនរបស់អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ។

[១០៨] មនល វុេ ឆនៈន អក

ន េឃើញដូចេមច
្ត ដង
ឹ ដូចេមច
្ត

កុ ងចក
ន ិ ញ ណ ធម៌ែដល្រតូវដង
ុ ខ ចកុ វខ ញ ឹ េ ិ ញ ណ បនជយល់
យចកុ វខ ញ

ចកុ ខ ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យចកុ វខ ញ
ិ ញ ណថ នុ៎ះមនែមន
ិ

របស់អញ នុ៎ះមិនែមនជអញ នុ៎ះមិនែមនជខួ នរបស

្ល ់អញ ។ េប ។

មនល វុេ ឆនៈន អក

ន េឃើញដូចេមច
្ត ដឹងដូចេមច
្ត កុ ងជ
ន ិ ្ហ ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណថ នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់ អញ

នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់អញ ។ េប ។ មនល វុេ

265 
 
១៣០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មេនវញ
ិ ញ េណ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ កឹ

ទិ ្វ កឹ អភញ
ិ ញ យ មនំ មេនវញ
ិ ញ ណំ មេន-

វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ សមនុ បស សត
ី ិ ។

[១០៩] ចកខុ សមឹ វុេ របុ

ី ត្ត ចកខុ វញ
ិ ញ េណ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ នេិ ធំ ទិ ្វ នេិ ធំ

អភញ
ិ ញ យ ចកខុំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ

ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ

សមនុ បស មិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ វុេ របុ

ី ត្ត ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ េណ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ នេិ ធំ ទ-ិ

្វ នេិ ធំ អភញ
ិ ញ យ ជិវ ្ហ ំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ-

វញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ សមនុ បស មិ ។ េប ។ មនសមឹ វុេ រ-ី

បុ ត្ត មេនវញ
ិ ញ េណ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមម-

សុ និេ ធំ ទិ ្វ និេ ធំ អភិញញយ មនំ មេនវញ

ិ ញ -

ណំ មេនវញ
ិ ញ ណវញ
ិ ញ តេព្វ ធេមម េនតំ មម េនេ -

ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ សមនុ បស មីតិ ។

266 
 
 ១៣០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឆនៈន អក
ន េឃើញដូចេមច
្ត ដង
ឹ ដូចេមច
្ត កុ ងមេន
ន ិ ញ ណ ធម៌
មេនវញ

ែដល្រតូវដង
ឹ េ ិ ញ ណ បនជយល់មេន មេនវញ
យមេនវញ ិ ញ ណ ធម៌

ែដល្រតូវដង
ឹ េ ិ ញ ណថ នុ៎ះមនែមនជរបស
យមេនវញ ិ ់អញ នុ៎ះមិនែមន

ជអញ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នរបស
្ល ់អញេទ ដូេចះ
ន ។

[១០៩] មនល វុេ រប

ី ុ ត្ត ខុ េំញ ឃើញនូវេសចករលត
ី្ត ់ ដង
ឹ នូវ

េសចករលត
ី្ត ់ កុ ងចក
ន ិ ញ ណ ធម៌ែដល្រតូវដង
ុ ខ ចកុ វខ ញ ឹ េ យចកុ វខ ញ
ិ ញណ

បនជយល់ចកុ ខ ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យចកុ វខ ញ
ិ ញ ណថ

នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់ អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នរបស
្ល ់ អញ

េទ ។ េប ។ មនល វុេ ី ុ ត្ត ខុ េំញ ឃើញនូវេសចករលត

រប ី្ត ់ ដង
ឹ នូវ

េសចករលត
ី្ត ់ កុ ងជ
ន ិ ្ហ ិ ញ ណ ធម៌ែដល្រតូវដង
ជិ ្ហ វញ ឹ េ យជិ ្ហ វញ
ិ ញណ

បនជយល់ជិ ្ហ ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណថ

នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់ អញ នុ៎ះមនែមនជអញ
ិ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នរបស
្ល ់ អញ

េទ ។ េប ។ មនល វុេ ី ុ ត្ត ខុ េំញ ឃើញនូវេសចករលត

រប ី្ត ់ ដឹងនូវ

េសចករលត
ី្ត ់ កុ ងមេន
ន មេនវញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យមេន-

វញ
ិ ញណ បនជយល់មេន មេនវញ
ិ ញណ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យ

ិ ញ ណថ នុ៎ះមនែមនជរបស
មេនវញ ិ ់អញ នុះ
៎ មនែមនជអញ
ិ នុ៎ះមិន

ែមនជខួ នរបស
្ល ់អញេទ ដូេចះ
ន ។

267 
 
១៣១

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

[១១០] ឯវ ំ វុេត្ត យ ម ម ចុ េនទ យសមន្តំ

ឆននំ ឯតទេ ច ត ម តិ វុេ ឆនន ឥទមប ិ តស

ភគវេ សនំ នច
ិ ចកបប ំ ធុ កំ មនសិកតព្វំ

និស ត
ិ ស ចលិតំ អនិស ត
ិ ស ចលិតំ នតថិ ចលិេត

អសតិ បស ទធិ េ តិ បស ទធយ

ិ សតិ ននទិ ន េ តិ

ននទយ
ិ
(១)
អសតិ គតគ
ិ តិ ន េ តិ គតគ
ិ តយ
ិ

អសតិ ចុ តប
ូ បេ ន េ តិ ចុ តប
ូ បេត អសតិ េន-

វធ
ិ ន ហុ រ ំ ន ឧភយមន្តេរន ឯេសវេន្ត ទុ កខស តិ ។

អថេខ យ ម ច របុ
ី េ ្ត យ ម ច ម -

ចុ េនទ យសមន្តំ ឆននំ ឥមន

ិ ឱ េទន ឱវទិ ្វ ឧ ្ឋ -

យសន បកកមឹសុ ។ អថេខ យ ម ឆេនន អចិ-

របបកកេន្តសុ េតសុ យសមេន្តសុ សតថំ ហេរសិ ។

១ ឱ. ម. នតិ ន េ តិ នតិយ ។

268 
 
 ១៣១

ឆននវគគ ទី ៤

[១១០] កល្រពះឆន នៈ និ យយយ៉ ងេនះេហើ យ ្រពម ចុ ន ទ

មន យុ បននិយយនឹង្រពះឆនៈន មន យុដូេចះ
ន ថ មនល វុេ

ឆនៈន េបដ
ើ ូ េចនះ អក
ន គួរយកចត
ិ ទ
្ត ុក ក់ឲយ្របៃព ចេំ ពះ សនរបស់

្រពះមន្រពះភគេនះ អស់កលជនិចច
ច ុ ះ បុគល
គ ែដលត ្ហ មនះទិដិ្ឋ

្រស័យេនេហើយ រែមងមនេសចកកេ្រម
ី្ត ើក បុគល
គ ែដលមនមន
ិ

ត ្ហ មនះទិដិ្ឋ ្រស័យេន រែមងមនមនេសចក

ិ កេ្រម
ី្ត ើកេទ កលេបើ

មិនមនេសចកីកេ្រម
្ត ើក េទើបមនេសចកស ង ់
ី្ត ប កលេបមនេសចក
ើ ស ង ់
ី្ត ប

េទើបមិនមនេសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល ើ ិនមនេសចកេ្រតក្រត
កលេបម ី្ត ល

ដេំ ណើរមកនិងដេំ ណើរេទ ក៏មិនមន កលេបើមិនមនដេំ ណើរមកនិង

ដេំ ណើរេទ ចុតន ធ ៏មនមន

ិ ិ ងបដិសនិ ក ិ កលេបច
ើ ុ តន ិ និ ម
ិ ិ ងបដស ធ ិនមន

ច ី្វ កុ ងេ
េទើបមិនមនកិចអ ន កេនះ មិនមនកុ ងេ
ន កខងមុខ មិនមន

កុ ងចេន
ន ្ល ះៃនេ ំ ី រ េនះឯង ជទីបផ
កទងព ំ ុ តៃនទុកខ ។ លំ ប់េនះ

្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ និង្រពះម ចុនម
ទ ន យុ លុះទូនមន្រពះឆនៈន

មន យុ េ យឱ ទេនះេហើយ ំ ី
េទើបេ្រកកអព សនៈេចៀសេចញ

េទ ។ ្រគេនះឯង ្រពះឆនៈន មន យុ កលែដល្រពះេថរៈមន យុ

ំ
ទងេនះ ៉ មន
និមនេ្ត ចញេទមិនយូរបុ ន ក៏នយកេ្រគ
ំ ងស្រ ្ត មក ។

269 
 
១៣២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១១១] អថេខ យ ម របុ

ី េ ្ត េយន

ភគ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ

ឯកមន្តំ នស
ិ ទ
ី ិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ យ ម

របុ
ី េ ្ត ភគវន្តំ ឯតទេ ច យសម ភេន្ត ឆេននន

សតថំ ហរតំ
ិ តស ក គតិ េក អភស
ិ មប េយ-

តិ ។ ននុ េត របុ
ី ត្ត ឆេននន ភក
ិ ុខន សមមុខេយវ

អនុ បវជជ ពយក តិ ។ អតថិ ភេន្ត បុ ព្វវជជ

ិ នំ នម

វជជិគគេម ត ថ យសមេ ឆននស មត

ិ ្តកុ និ សុ ហជជ-

កុ និ ឧបវជជកុ នត
ី ិ ។ េ ន្តិ េហេត របុ
ី ត្ត

ឆននស ភក
ិ ុ ខ េន មត
ិ ្តកុ និ សុ ហជជកុ និ ឧ-

បវជជកុ នីតិ ។ ន េខ បនហំ របុ

ី ត្ត ឯ ្ត វ

សឧបវេជជតិ វទមិ ។ េយ េខ របុ

ី ត្ត ឥមញច ក-

យំ នក
ិ ិ ខ បតិ អញញញច កយំ ឧបទយ
ិ តិ តមហំ សឧ-

បវេជជតិ វទមិ ។ តំ ឆននស ភិកុ ខ េន នតថិ អនុ បវជជំ

270 
 
 ១៣២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយស ស យតនវគគ

[១១១] ្រគេនះឯង ្រពះ រប

ី ុ តម
្ត ន យុ ចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទដល់ គំ
្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ

េហើយគង់កុ ងទ
ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះ្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ គង់កុ ងទ
ន ីសម

គួរេហើយ គំ ូលសួរ្រពះមន្រពះភគដូេចះ
េទើប្រកបបងទ ន ថ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ ើ ្រពះឆនៈន មន យុ ំ
បននយកេ្រគ ងស្រ ្ត មកេហើយ

េត្រពះឆន
ើ ៈន មន យុេនះ មនគតដ
ិ ូ ចេមច
្ត មនបរេ កដូចេមច
្ត ។

្រពះសមុ ទ ធ មចស់្រទង់្រ
ព ជ ស់ថ មនល រប
ី ុ ត្ត ែ្រកងឆនភ
ន ក
ិ ុ បនេ
ខ ះ

្រ យករែដលមិនេនទក់ទម កុ ងទ
ន ីចេំ ពះមុខរបស់អក
ន រួចេហើយឬ ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ មន្រសុកកុ ងែដនវជ
ន េីជ ឈមះបុព្វវជ
ិ ន
ជ ៈ កុ ង្រស
ន ុក

េនះឯង ្រពះឆនៈន មន យុ មន្រតកូលជមត

ិ ្ត ្រតកូលជសំ ញ់

្រតកូលែដលេនជប់ទក់ទម (គួរចូលេទរក) ។ ្រពះមន្រពះភគ

្រទង់្រ ស់តបថ មនល រប

ី ុ ត្ត ឆនភ
ន ក
ិ ុខ មន្រតកូលជមិត្ត ្រតកូល

ជសំ ញ់ ្រតកូលែដលេនជប់ទក់ទមនុ៎ះ ពិតែមន ។ មនល

រប
ី ុ ត្ត ែតតថគតមិនឲយេឈមះថ ជអក
ន ្របកបេ យករទក់ទម

េ្រពះេហតុបុ េ៉ ណ្ណះេឡើយ ។ មនល រប

ី ុ ត្ត លុះែតអក
ន មួយ ក់

ចុះនូវកយេនះផង កន់យកនូវកយដៃទផង េទើបតថគតេ អក

ន េនះ

ថជអក
ន ្របកបេ យករទក់ទម ។ ករណ៍េនះមនមនដល
ិ ់ ឆនភ
ន ក
ិ ុ េទ
ខ

271 
 
១៣៣

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

ឆេននន ភិកុ ខ ន សតថំ ហរតន្ត

ិ ិ ឯវេមតំ របុ
ី ត្ត

ធេរហីតិ ។ ចតុ តថំ ។

[១១២] អថេខ យ ម បុ េ ្ណ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ យ ម

បុ េ ្ណ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ េម ភេន្ត ភគ

សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ ភគវេ ធមមំ សុ ្វ

ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត បី បហិតេ ្ត វហ-

ិ

េរយយន្តិ ។ សន្តិ េខ បុ ណ្ណ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អភិននទេ អភិវទេ អេជឈ យ តិដ្ឋេ

ឧបបជជតិ ននទិ ននទិសមុ ទយ ទុ កខសមុ ទេយ បុ ្ណ តិ

វទមិ ។ េប ។ សន្តិ េខ បុ ណ្ណ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ

រ ។ េប ។ សន្តិ េខ បុ ណ្ណ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម

272 
 
 ១៣៣

ឆននវគគ ទី ៤

ឆនភ
ន ក
ិ ុខ ំ
បននយកេ្រគ ងស្រ ្ត មក មិនមនករទក់ទមគម
ឺ នមន
ិ

ិ និ េទ
បដស ធ មនល រប
ី ុ ត្ត េហតុេនះ អក ំ ុកនូវដេំ ណើរនុ៎ះយ៉ង
ន ចូរចទ

េនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[១១២] ្រគេនះឯង ្រពះបុណ្ណៈមន យុ ចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះបុណ្ណៈមន យុគង់កុ ងទ

ន ីដ៏សមគួរ

េហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
េទើប្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន ខុ ្រំញ ពះអងស ្ដ ធម៌ េ

គ ូ មអងរ្វ សូម្រពះមន្រពះភគសែមង យ

សេងប
ខ េ្របសខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងគ បន ្ត ប់ធម៌របស់្រពះមន្រពះ

គ មនក់ឯង េគចេចញអព
ភគេហើយ នឹងជបុគល ំ ី ពួក ជអក
ន មន្របមទ
ិ

មនពយយមជេ្រគ ងដុតកេម្ដកេលស
ិ បញូ ជ នចត
ិ េ្ត ទរក្រពះនិព្វន ។

្រពះសមុ ទ
ព ្រធ ស់ថ មនលបុណ្ណៈ រូបែដល្រតូវដឹងបនេ យចកុ ខ ជទី

្របថន ជទីរក
ី យ ជទីេពញចិត្ត មនសភពជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជទីេ្រតកអរ មនពិត េបភ

ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ជប់ចត
ិ ្ត

នឹងរូបេនះ កលភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រតកអរ សរេសើរ ជប់ចត
ិ ន
្ត ឹ ងរូបេនះ

េសចករី្ត ក
ី យរែមងេកតេឡ
ើ ើង មនលបុណ្ណៈ តថគតេពលថ េ្រពះែត

េកតេសចក
ើ រី្ត ក
ី យ េទើបេកើតទុកខ ។ េប ។ មនលបុណ្ណៈ រសែដល្រតូវ

ដឹងេ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលបុណ្ណៈ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យមេន

273 
 
១៣៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អភន
ិ នទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ

ឧបបជជតិ ននទិ ននទិសមុ ទយ ទុ កខសមុ ទេយ បុ ្ណ តិ

វទមិ ។

[១១៣] សន្តិ េខ បុ ណ្ណ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ នេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋេ នរិ ុជឈតិ ននទិ ននទន
ិ េិ ធ ទុ កខនេិ េធ បុ ្ណ -

តិ វទមិ ។ េប ។ សន្តិ ច េខ បុ ណ្ណ មេនវេញញ

ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ នេជឈ-

យ តិដ្ឋតិ តស តំ អនភិននទេ អនភិវទេ

274 
 
 ១៣៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជទី្របថន ជទីរក
ី យ ជទីេពញចិត្ត មនសភពជទី្រស ញ់

្របកបេ យកម ជទីេ្រតកអរ មនពិត េបើភិកុ េ្រតកអរ

ខ សរេសើរ

ជប់ចិតន
្ត ឹ ងធម៌េនះ កលភិកុ េនះ
ខ េ្រតកអរ សរេសើរ ជប់ចិតន
្ត ឹ ង

ធម៌េនះ េសចកីរ្ត ក
ី យរែមងេកតេឡ
ើ ើង មនលបុណ្ណៈ តថគតេពល

ថ េ្រពះែតេកើតេសចករី្ត ក
ី យ េទើបេកើតទុកខ ។

[១១៣] មនលបុណ្ណៈ រូបែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ ជទី្របថន

ជទីរក
ី យ ជទីេពញចត
ិ ្ត មនសភពជទី្រស ញ់ ្របកបេ យ

កម ជទីេ្រតកអរ មនពិត េបភ

ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មន
ិ

ជប់ចត
ិ ន
្ត ឹ ងរូបេនះេទ កលភក
ិ ុ េនះ
ខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ

មនជប
ិ ់ចិតន
្ត ឹ ងរូបេនះ េសចករី្ត ក
ី យ រែមងរលត់ មនលបុណ្ណៈ

តថគតេពលថ លុះែតរលត់េសចកេ្រតកអរ
ី្ត េទើបទុករខ លត់ ។ េប ។

មនលបុណ្ណៈ ធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យមេន ជទី្របថន ជទីរក
ី យ

ជទីេពញចត
ិ ្ត មនសភពជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជទី

េ្រតកអរ មនពិត េបភ

ើ ិកុ ម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត
ិ ន
្ត ឹ ង

ធម៌េនះេទ កលភក
ិ ុ េនះ
ខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនជប
ិ ់ចត
ិ ្ត

275 
 
១៣៥

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ នរិ ុជឈតិ ននទិ ននទន
ិ េិ ធ ទុ កខ-

និេ េធ បុ ្ណ តិ វទមិ ។ ឥមិន ត្វំ បុ ណ្ណ មយ

សងខិេត្តន ឱ េទន ឱវទិេ កតមសមឹ ជនបេទ វ-ិ

ហរស
ិ សីតិ ។ អតថិ ភេន្ត សុ នបរេន្ត នម ជន-

បេទ ត ថ ហំ វហរ
ិ ស
ិ មីតិ ។

[១១៤] ច ្ឌ េខ បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក មនុ ស

ផរុ េខ បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក មនុ ស សេច តំ

បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក មនុ ស អេកកសិស ន្តិ បរភ-

ិ

សស
ិ ន្តិ ត្រត េត បុ ណ្ណ កិន្តិ ភវស
ិ តត
ី ិ ។ សេច មំ

ភេន្ត សុ នបរន្តក មនុ ស អេកកសិស ន្តិ បរភ-

ិ

សស
ិ ន្តិ ត្រត េម ឯវ ំ ភវស
ិ តិ ភទទក វតេិ ម សុ -

នបរន្តក មនុ ស សុ ភទទក វតេិ ម សុ នបរន្តក

មនុ ស យំំ មំ នយិេម បណិន ប រំ េទន្តត

ី ិ

ឯវេមតថ ភគ ភវស
ិ តិ ឯវេមតថ សុ គត ភវស
ិ -

តត
ី ិ ។ សេច បន េ បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក មនុ ស

276 
 
 ១៣៥

ឆននវគគ ទី ៤

ី យ រែមងរលត់ មនលបុណ្ណៈ តថគតេពល

នឹងធម៌េនះ េសចករី្ត ក

ី យ េទើបទុករខ លត់ ។ មនលបុណ្ណៈ អក

ថ ទល់ែតរលត់េសចករី្ត ក ន ឯង

តថគតបនទូនមន េ យឱ ទសេងប
ខ េនះេហើយ េតន
ើ ឹ ងេនកុ ងជនបទ
ន

គំ ូលថ បពិ្រត្រពះអងដ
។ ្រពះបុណ្ណេតរថ ្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមន
ើ មនជន-

បទ ១ េឈមះសុនបរនៈ្ត ខុ ្រំញ ពះអងន

គ ឹ ងេនកុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ ។

[១១៤] ្រពះមនបុណយ្រ ស់ថ មនលបុណ្ណៈ ពួកមនុស

េនកុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ កច ៗ ស់ មនលបុណ្ណៈ ពួកមនុស កុ ង
ន

សុនបរនជ
្ត នបទរងរ
ឹ ូស ស់ មនលបុណ្ណៈ េបព
ើ ួ កមនុស កុ ងស
ន ុ នប-

រនជ
្ត នបទ នឹងេជរ្របេទចអក
ន មនលបុណ្ណៈ េតើអក ំ ិ តដូចេមច
ន នឹងមនគន ្ត

កុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ េបព
ើ ួ កមនុស កុ ស
ន ុ នប-

រន្តជនបទ នឹងេជរ្របេទចខុ ្រំញ ពះអងគ ៗ នឹងមនគន ន េំ ណើរេនះយ៉ង

ំ ិ តកុ ងដ

េនះថ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ ្រសួលែដរ ពួកមនុស កុ ង
ន

សុនបរនជ ំ
្ត នបទេនះ ្រសួលលែ្អ ដរ េ្រពះថមនុស ទងអមបលេនះមិន

្រប រខុ ្រំញ ពះអងេគ យៃដេទ បពិ្រត្រពះមន្រពះភគ ខុ ្រំញ ពះអងន

គ ឹ ងមន

ំ ិ តកុ ងដ
គន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង បពិ្រត្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះអងន
គ ឹ ងមន

ំ ិ តកុ ងដ
គន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង ។ មនលបុណ្ណៈ េបព
ើ ួ កមនុស កុ ង
ន

277 
 
១៣៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បណិន ប រំ ទស ន្តិ ត្រត បន េត បុ ណ្ណ កិន្តិ

ភវស
ិ តី តិ ។ សេច េម(១) ភេន្ត សុ នបរន្តក មនុ ស

បណិន ប រំ ទស ន្តិ ត្រត េម ឯវ ំ ភវស

ិ តិ

ភទទក វតេិ ម សុ នបរន្តក មនុ ស សុ ភទទក

វតេិ ម សុ នបរន្តក មនុ ស យំ មំ នយិេម េលណុ ្ឌ -

ន ប រំ េទន្តត
ី ិ ឯវេមតថ ភគ ភវស
ិ តិ ឯវេមតថ

សុ គត ភវស
ិ តត
ី ិ ។ សេច បន េត បុ ណ្ណ សុ -

នបរន្តក មនុ ស េលណុ ្ឌ ន ប រំ ទស ន្តិ ត្រត

បន េត បុ ណ្ណ កិន្តិ ភវស

ិ តី តិ ។ សេច េម ភេន្ត

សុ នបរន្តក មនុ ស េលណុ ្ឌ ន ប រំ ទស ន្តិ ត្រត

េម ឯវ ំ ភវស
ិ តិ ភទទក វតេិ ម សុ នបរន្តក មនុ ស

សុ ភទទក វតេិ ម សុ នបរន្តក មនុ ស យំ មំ ន-

យិេម ទេណ្ឌន ប រំ េទន្តីតិ ឯវេមតថ ភគ ភវស

ិ តិ

ឯវេមតថ សុ គត ភវស
ិ តត
ី ិ ។ សេច បន េត បុ ណ្ណ

សុ នបរន្តក មនុ ស ទេណ្ឌន ប រំ ទស ន្តិ

១ ឱ. ម. សេច ភេន្ត ។

278 
 
 ១៣៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សុនបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រអក
ន េ យៃដ េតើអក ំ ិ តដូចេមច
ន នឹងមនគន ្ត

វញក
ិ ុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមើន េបើពួកមនុស កុ ងស
ន ុ ន-

បរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រខុ ្រំញ ពះអងេគ យៃដ ខុ ្រំញ ពះអងន ំ ិ តកុ ងដ
គ ឹ ងមនគន ន -ំ

េណើរេនះយ៉ងេនះថ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ ្រសួលែដរ

ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ ំ
្ត នបទេនះ ្រសួលលែ្អ ដរ េ្រពះថមនុស ទង-

អមបលេនះ មន្រប
ិ រខុ ្រំញ ពះអងេគ ំ ីេទ បពិ្រត្រពះមន្រពះភគ
យដុដ

ខុ ្រំញ ពះអងន ន េំ ណើរនុ៎ះយ៉ងេនះឯង បពិ្រត្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះ

ំ ិ តកុ ងដ
គ ឹ ងមនគន

អងន ំ ិ តកុ ងដ
គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង ។ មនលបុណ្ណៈ េបព
ើ ួក

មនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រអក
ន េ ំ ី េតអ
យដុដ ន នឹងមនគ-ំ
ើ ក

និតដូចេមច
្ត វញក
ិ ុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមន
ើ េបព
ើ ួ កមនុស

កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រខុ ្រំញ ពះអងេគ ំ ី ខ្រំញ ពះអងន
យដុដ គ ឹ ងមន
ុ

ំ ិ តកុ ងដ
គន ន េំ ណើរេនះ យ៉ងេនះថ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ

្រសួលែដរ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ្រសួលលែ្អ ដរ េ្រពះថ

ំ
មនុស ទងអមបលេនះ មន្រប
ិ រខុ ្រំញ ពះអងេគ ំ ងេទ បពិ្រត្រពះ
យដប

មន្រពះភគ ខុ ្រំញ ពះអងន ំ ិ តកុ ងដ

គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរនុ៎ះយ៉ងេនះឯង បពិ្រត

្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះអងន ំ ិ តកុ ងដ

គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរនុ៎ះយ៉ងេនះឯង ។ មនល

បុណ្ណៈ េបព
ើ ួ កមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រអក
ន េ ំ ង
យដប

279 
 
១៣៧

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

ត្រត បន េត បុ ណ្ណ កិន្តិ ភវស

ិ តី តិ ។ សេច េម

ភេន្ត សុ នបរន្តក មនុ ស ទេណ្ឌន ប រំ ទស ន្តិ

ត្រត េម ឯវ ំ ភវស
ិ តិ ភទទក វតិេម សុ នបរន្តក

មនុ ស សុ ភទទក វតិេម សុ នបរន្តក មនុ ស យំ

មំ នយិេម សេតថន ប រំ េទន្តត

ី ិ ឯវេមតថ ភគ

ភវស
ិ តិ ឯវេមតថ សុ គត ភវស
ិ តត
ី ិ ។ សេច បន

េត បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក មនុ ស សេតថន ប រំ

ទស ន្តិ ត្រត បន េត បុ ណ្ណ កិន្តិ ភវស

ិ តត
ី ិ ។ ស-

េច េម ភេន្ត សុ នបរន្តក មនុ ស សេតថន ប រំ

ទស ន្តិ ត្រត េម ឯវ ំ ភវស

ិ តិ ភទទក វតិេម សុ ន-

បរន្តក មនុ ស សុ ភទទក វតិេម សុ នបរន្តក

មនុ ស យំ មំ នយិេម តេិ ណ្ហន សេតថន ជីវ ិ

េ េ េបន្តត
ី ិ ឯវេមតថ ភគ ភវស
ិ តិ ឯវេមតថ សុ គត

ភវស
ិ តី តិ ។

280 
 
 ១៣៧

ឆននវគគ ទី ៤

មនលបុណ្ណៈ េតអ
ើ ក ំ ិ តដូចេមច
ន នឹងមនគន ្ដ កុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមើន េបើពួកមនុស កុ ងស
្រពះអងដ ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រខុ ្រំញ ពះអងគ

េ ំ ង ខ្រំញ ពះអងន
យដប ំ ិ ត កុ ងដ
គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរេនះយ៉ងេនះថ ពួក
ុ

មនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ្រសួលែដរ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត ន-

បទេនះ្រសួលលែ្អ ដរ េ្រពះថ ំ
មនុស ទងអមបលេនះ មន្រប
ិ រខុ ំញ

្រពះអងេគ យេ្រគ ងស្រ ្ដ េទ បពិ្រត្រពះមន្រពះភគ ខុ ្រំញ ពះអងន

គ ឹង

ំ ិ តកុ ងដ
មនគន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង បពិ្រត្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះអងន
គ ឹង

ំ ិ តកុ ងដ
មនគន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង ។ មនលបុណ្ណៈ េបព
ើ ួ កមនុស

កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រអក
ន េ យេ្រគ ងស្រ ្ដ មនលបុណ្ណៈ

េតអ
ើ ក ំ ិ តដូចេមច
ន នឹងមនគន ្ដ កុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមន
ើ

េបព
ើ ួ កមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង្រប រខុ ្រំញ ពះអងគ េ យេ្រគ ង

ស្រ ្ដ ខុ ្រំញ ពះអងន ំ ិ តកុ ងដ

គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរេនះយ៉ងេនះថ ពួកមនុស

កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ្រសួលែដរ ពួកមនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ

្រសួលលែ្អ ដរ ំ
េ្រពះថមនុស ទងអមបលេនះ មន្រប
ិ ិ ុ ្រំញ ពះ
រជីវតខ

អងគ េ យេ្រគ ងស្រ ្ដ ដ៏មុតេទ បពិ្រត្រពះមន្រពះភគ ខុ ្រំញ ពះអងគ

ំ ិ តកុ ងដ
នឹងមនគន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង បពិ្រត្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះ

អងន ំ ិ តកុ ងដ
គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង ។

281 
 
១៣៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១១៥] សេច បន េត បុ ណ្ណ សុ នបរន្តក

មនុ ស តេិ ណ្ហន សេតថន ជីវ ិ េ េ េបស ន្តិ ត្រត

បន េត បុ ណ្ណ កិន្តិ ភវស

ិ តី តិ ។ សេច េម ភេន្ត

សុ នបរន្តក មនុ ស តិេណ្ហន សេតថន ជីវ ិ េ េ -

េបស ន្តិ ត្រត េម ឯវ ំ ភវស

ិ តិ សន្តិ េខ តស

ភគវេ វក កេយន ច ជីវេតន

ិ ច អដ្ដយ
ិ -

មន ហ យមន ជិគុចឆមន សតថ រកំ បរេយ-

ិ

សន្តិ តំ េម ឥទំ អបរយ

ិ ិដ្ឋេញញវ សតថ រកំ លទធន្តិ

ឯវេមតថ ភគ ភវស
ិ តិ ឯវេមតថ សុ គត ភវស
ិ តត
ី ិ ។

ធុ ធុ បុ ណ្ណ សកខិ ស សិ ត្វំ បុ ណ្ណ ឥមិន

ទមូបសេមន សមននគេ សុ នបរន្តសឹ ម ជនបេទ វតថុំ

យស ទនិ ត្វំ បុ ណ្ណ កលំ មញញសីតិ ។

282 
 
 ១៣៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១១៥] មនលបុណ្ណៈ េបើពួកមនុស កុ ងស

ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹង

យកេ្រគ ងស្រ ្ដ ដ៏មុតមកផ្ដច់ជវី តរបស

ិ ់ អក
ន មនលបុណ្ណៈ េតអ
ើ ក
ន នឹង

ំ ិ តដូចេមច
មនគន ្ដ កុ ងដ
ន េំ ណើរេនះ ។ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមន
ើ េបព
ើ ួក

មនុស កុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ នឹងយកេ្រគ ងស្រ ្ដ ដ៏មុត មកផ្ដច់ជីវត
ិ

របស់ខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងន ំ ិ តកុ ងដ

គ ឹ ងមនគន ន េំ ណើរេនះយ៉ងេនះថ ពួក

័
វករបស់្រពះមនបុណយេនះ ែដលេនឿយ យ ធុញ្រទន់ េខើម
ព

េឆម
ើ្អ ចេំ ពះកយនិងជីវត
ិ េហើយែសង
្វ រកបុគល ន សម្លប់េ
គ អក យេ្រគ ង

ស្រ ្ដ ក៏មន ខុ ្រំញ ពះអងប ន សម្លប់េ

គ នអក យេ្រគ ងស្រ ្ដ េនះ ែដល

មនបច
ិ ់ែសង
្វ រកេ ះេទ បពិ្រត្រពះមន្រពះភគ ខុ ្រំញ ពះអងន
គ ឹ ងមន

ំ ិ តកុ ងដ
គន ន េំ ណើរនុ៎ះ យ៉ងេនះឯង បពិ្រត្រពះសុគត ខុ ្រំញ ពះអងន
គ ឹ ងមន

ំ ិ តកុ ងដ
គន ន េំ ណើរេនះ យ៉ងេនះឯង ។ មនលបុណ្ណៈ ្របៃពេហើយ

្របៃពេហើយ មនលបុណ្ណៈ អក
ន ្របកបេ យេសចកស ង ់រមងប់គឺេសចកអត
ី្ត ប ី្ត ់

ធន់េនះ ចនឹងេនកុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទបន មនលបុណ្ណៈ ចូរអក
ន

សមគល់នូវកលដ៏គួរ (នឹងេទ) កុ ងកលឥឡ

ន ូ វេនះចុះ ។

283 
 
១៣៩

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

[១១៦] អថេខ យ ម បុ េ ្ណ ភគវេ

ភសត
ិ ំ អភន
ិ នទិ ្វ អនុ េមទិ ្វ ឧ ្ឋ យសន ភគវន្តំ

អភិ េទ ្វ បទកខិ ណំ ក ្វ េសនសនំ សំ េម ្វ

បត្តចវី រ ំ ទយ េយន សុ នបរេន្ត ជនបេទ

េតន ចរកំ
ិ បកកមិ អនុ បុេព្វន ចរកំ
ិ ចរមេន

េយន សុ នបរេន្ត ជនបេទ តទវសរ ិ ។ ត្រត សុ ទំ

យ ម បុ េ ្ណ សុ នបរន្តសឹ ម ជនបេទ វហរត

ិ ិ ។

អថេខ យ ម បុ េ ្ណ េតេនវ អន្តរវេស ន

បញច ម ្ត និ ឧបសកស និ បដេិ ទេសសិ េតេនវ

អន្តរវេស ន តិេស វជ
ិ ជ សចឆកសិ េតេនវ អន្ត-

រវេស ន បរន
ិ ព
ិ ្វ យិ ។ អថេខ សមពហុ ភក
ិ ូខ

េយន ភគ េតនុ បសង កមស

ឹ ុ ឯកមន្តំ នស
ិ ិនន េខ

េត ភក
ិ ូខ ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ េយ េ ភេន្ត

បុ េ ្ណ នម កុ លបុ េ ្ត ភគវ សងខិេត្តន ឱ -

េទន ឱវទិេ េ កលកេ តស ក

គតិ េក អភិសមប េយតិ ។ បណ្ឌិេ ភិកខេវ

បុ េ ្ណ កុ លបុ េ ្ត អេ សិ សចច ទី ធមមស នុ ធមមំ

284 
 
 ១៣៩

ឆននវគគ ទី ៤

[១១៦] ្រគេនះឯង ្រពះបុណ្ណៈមន យុ េ្រតកអរ រក

ី យ

ចេំ ពះភសិតរបស់្រពះមន្រពះភគ ំ ី
េហើយេ្រកកអព សនៈ ថ្វយ

គំ
បង្រពះមន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណរ
ិ ួចេរៀបចេំ សនសនៈ េហើយ្រប-

ប់េ យប្រតនិងចវរ
ី េចញេទកន់ចរកក
ិ ុ ងស
ន ុ នបរនជ
្ត នបទ កល

េ កេចញេទកន់ចរក
ិ មលំ ប់ ក៏បនេទដល់សុនបរនជ
្ត នបទ ។

បនឮថ ្រពះបុណ្ណៈមន យុគង់េនកុ ងស

ន ុ នបរនជ
្ត នបទេនះ ។ ្រគ

េនះឯង ្រពះបុណ្ណៈមន យុ េ្របសពួកឧបសកបន្របមណ ៥០០

នក់ ខងកុ ងវស

ន ំ
េនះឯង ទងបនេធ ើឲយជក
្វ ់ចបស់នូវវជ
ិ ជ ៣ ខង

កុ ងវស
ន េនះែដរ េហើយបរន
ិ ិ ព្វនខងកុ ងវស
ន េនះែតមង
្ដ ។ េវ

េនះ ពួកភិកុ េ្រច

ខ ំ ន ចូលេទគល់្រពះមនបុណយ លុះភិកុ ទ
ើនរូប នគ ំ
ខ ង

េនះគង់កុ ងទ គំ ូល្រពះមនបុណយ ដូេចះ

ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងទ ន ថ

សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស កុលបុតេ្ត ឈមះបុណ្ណៈ ែដល្រពះអងប

គ នទូនមន

េ យឱ ទសេងប
ខ ឥឡូវេនះ េ កេធមរណកលេហ
ើ្វ ើយ េ កមន

គតដ
ិ ូ ចេមច
្ដ មនបរេ កដូចេមច
្ដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុលបុត្ត

េឈមះបុណ្ណៈ ជបណិ្ឌ ត ជអក

ន និយយពិត មនេបៀតេបៀនន
ិ ូ វធម៌

285 
 
១៤០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ន ច(១) ធមមធិករណំ វេហេសស

ិ ិ បរន
ិ ិពុ ្វេ ភិកខេវ

បុ េ ្ណ កុ លបុ េ ្ត តិ ។ បញច មំ ។

[១០៧] អថេខ យ ម ពហិេយ េយន ភគ-

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ

យ ម ពហិេយ ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ េម

ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ ភគ-

វេ ធមមំ សុ ្វ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត -

បី បហិតេ ្ត វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ តំ កឹ មញញសិ

ពហិយ ចកខុំ និចចំ អនិចចំ តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។

យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។

យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ ស-

មនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត -

តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ រូប និចច អនិចច -

តិ ។ អនច
ិ ច ភេន្ត ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស

១ ឱ. ន ច មំ ។

286 
 
 ១៤០

សុត្តនុ្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មសមគួរដល់ធម៌ផង មនេបៀតេបៀន
ិ នូវធមមធករណ
ិ ៍ ផង មនលភិកុ ខ

ំ
ទង ិ ិ ព្វនេហើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។
យ កុលបុតេ្ត ឈមះបុណ្ណៈ បរន

[១១៧] ្រគេនះឯង ្រពះពហិយៈមន យុ ចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះពហិយៈមន យុ គង់កុ ងទ

ន ីដ៏សម-

គួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
េទើប្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ ើ សូម្រពះមន្រពះភគ ្ដ ធម៌េ
សែមង យសេងប
ខ ដល់ខុ ំញ

្រពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងគ បន ្ដ ប់ធម៌របស់្រពះមន្រពះភគេហើយ នឹងជ

គ មនក់ឯង
បុគល ំ ី ពួក
េគចេចញអព ជអក
ន មន្របមទ
ិ មនពយយម

ជេ្រគ ងដុតកេម្ដកិេលស ្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន

មនចិតប ។ ្រពះ

សមុ ទ
ព ្រធ ស់សួរថ មនលពហិយៈ ន សមគល់េសចកេនះ
អក ី្ត ដូច

េមច
្ដ ចកុ េទៀងឬម
ខ ិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកីែ្រប្របួ

្ត លជធមម េតើគួរនឹងយល់

េឃើញរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ ៎ ជអញ

នុះ ៎ ជខួ នរបស
នុះ ្ល ់ អញ

ន ែដរឬ ។ មិនគួរនឹងយល់េឃើញយ៉ងនុ៎ះេទ ្រពះអងគ ។ រូបេទៀង

ដូេចះ

ឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ចកុ សម
ខ ស
ផ

287 
 
១៤១

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

។ េប ។ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវ-

ទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ នច

ិ ចំ

អនច
ិ ចំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ

តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ

វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម

ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។

ឯវ ំ បស ំ ពហិយ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ

នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ -្វិ

នទតិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តសមឹបិ

នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ នព
ិ ន
ិ្វ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្ត-

មត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរ-ិ

យំ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

288 
 
 ១៤១

ឆននវគគ ទី ៤

។ េប ។ េវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកត
ុ កម ើ

េឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េតេវទនេនះេទៀង
ើ ឬមិនេទៀង ។

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ របស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។

ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល

ជធមម គួរនឹងយល់របស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ ន

្ល

របស់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញយ៉ងនុ៎ះេទ ្រពះអងគ ។

មនលពហិយៈ អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ រែមង

េនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យ

នឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង ។ េប ។ េវទន ខ ី្ត មិនទុកខ
ជសុខកី្ត ជទុកក

មនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច រែមងេនឿយ

យនឹងេវទនេនះ កលេបើេនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក

េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក េទើបចិតរ្ត ួច្រសឡះ ។ កលេបើចត

ិ ផ
្ត ុ ត្រស-

ឡះេហើយ ញណក៏េកើតេឡើងថ ចិតផ

្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វក

ឹ ចបស់ថ ជតអស
េនះ រែមងដង ិ ់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន

្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកិចច ម អញបនេធើេ្រសចេហ

្វ ើ យ មគ-គ

ភវនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

289 
 
១៤២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១១៨] អថេខ យ ម ពហិេយ ភគវេ

ភសត
ិ ំ អភន
ិ នទិ ្វ អនុ េមទិ ្វ ឧ ្ឋ យសន ភគវន្តំ

អភិ េទ ្វ បទកខិ ណំ ក ្វ បកកមិ ។ អថេខ

យ ម ពហិេយ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត

បី បហិតេ ្ត វហរេន
ិ ្ត នចរិ េស វ យស ថ យ

កុ លបុ ្ត សមមេទវ អគរ ម អនគរយំ

ិ បព្វជន្តិ

តទនុ ត្តរ ំ ្រពហមចរយបរ

ិ េយ
ិ នំ ទេិ ដ្ឋវ ធេមម សយំ

អភិញញ សចឆិក ្វ ឧបសមបជជ វហរត

ិ ិ ខី ជតិ

វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ អពភញញសិ ។ អញញតេ ច បនយ ម ពហិ-

េយ អរហតំ អេ សត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

290 
 
 ១៤២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១១៨] ្រគេនះឯង ្រពះពហិយៈមន យុ េ្រតកអរ រក

ី

យចេំ ពះភសិត របស់្រពះមន្រពះភគ ំ ី

េហើយេ្រកកអព សនៈ

គំ
្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណ
ិ េហើយេចៀសេចញ

េទ ។ លំ ប់េនះ ្រពះពហិយៈមន គ មនក់ឯង េគច

យុ ជបុគល

ំ ី ពួក ជអក
េចញអព ន មន្របមទ
ិ មនពយយមជេ្រគ ងដុតកេម្ដកេលស
ិ

្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន មនយ
មនចិតប ិ ៉ ម ន ក៏បនេធឲយជក
ូ របុ ន ើ្វ ់ចបស់

សេ្រមច េ យ្របជញដ៏្របេសើរខួ នឯង

្ល កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ំ ុ តៃន
នូវទីបផ

្រពហច
ម រយធម
ិ ៌ដ៏្របេសើរ ែដលជទី្រតូវកររបស់ពួកកុលបុតអ
្ត ក
ន េចញចក

ផះ
ទ េហើយបួសេ យ្របៃព ក៏បនដង
ឹ ចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ មគ-គ

្រពហមចរយៈ
ិ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម

អញបនេធើេ្រសចេហ
្វ ើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡស-

កច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ប ្ដ ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យ ្រពះ

ពហិយៈមន យុ ក៏បនជ្រពះអរហនម
្ត ួ យអងែគ ដរ ។ ចប់សូ្រត

ទី ៦ ។

291 
 
១៤៣

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

[១១៩] ឯជ ភក
ិ ខ េវ េ េគ ឯជ គេ ្ឌ ឯជ

សល្លំ ។ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ តថគេ អេនេជ

វហរត
ិ ិ វតសេ
ី ្ល ។ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េចបិ

កេងខយយ អេនេជ វហេរយយ

ិ ំ វតសេ
ី ្ល តិ ។ ចកខុំ ន

មេញញយយ ចកខុ សមឹ ន មេញញយយ ចកខុ េ ន មេញញយយ

ចកខុំ េមតិ ន មេញញយយ រូេប ន មេញញយយ រូេបសុ ន

មេញញយយ រូបេ ន មេញញយយ រូប េមតិ ន មេញញយយ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ន មេញញយយ ចកខុ វញ
ិ ញ ណសមឹ ន មេញញយយ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណេ ន មេញញយយ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ េមតិ ន

មេញញយយ ចកខុ សមផស ំ ន មេញញយយ ចកខុ សមផស -

សមឹ ន មេញញយយ ចកខុ សមផស េ ន មេញញយយ

ចកខុ សមផេស េមតិ ន មេញញយយ យមបទ

ិ ំ ចកខុ -

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មេញញយយ តសមប

ឹ ិ ន មេញញយយ

តេ បិ ន មេញញយយ តេមមតិ ន មេញញយយ ។ េ តំ ន

មេញញយយ ។ ឃនំ ន មេញញយយ ។ ជិវ ្ហ ំ ន មេញញយយ

292 
 
 ១៤៣

ឆននវគគ ទី ៤

[១១៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ត ្ហ (ជេ្រគ ងញប់ញ័រ) ជ

េ គ ត ្ហ ជបូស ត ្ហ ជសរ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុ

េនះ កុ ងេ
ន កេនះ តថគតមនមនត
ិ ្ហ ជេ្រគ ងញប់ញ័រ ្របស

ចកសរគឺត ្ហ េហើយ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុដូេចនះ

កុ ង
ន សនេនះ េបភ
ើ ក
ិ ុ ្របថ
ខ នថ សូមឲយ ម អញមិនមនត ្ហ ជ

េ្រគ ងញប់ញ័រ ្របសចកសរគត

ឺ ្ហ ។ ភក
ិ ុ េនះ
ខ មន្រតូ
ិ វ្រប-

កន់ចកុ ខ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងចក
ន ុ ខ មិន្រតូវ្របកន់អព
ំ ី ចកុ ខ មន្រតូ
ិ វ្របកន់

ថចកុ របស
ខ ់អញេឡើយ មន្រតូ
ិ វ្របកន់រូប មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងរ
ន ូប មន្រតូ
ិ វ

្របកន់អព
ំ ី រូប មិន្រតូវ្របកន់ថរូបរបស់អញេឡើយ មិន្រតូវ្របកន់ចកុ -ខ

វញ
ិ ញ ណ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងចក
ន ុ វខ ញ
ិ ញ ណ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថចកុ វខ ញ
ិ ញ ណរបស់អញេឡើយ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ចកុ សម
ខ ស
ផ

មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងចក
ន ុ សម
ខ ស
ផ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ចកុ សម
ខ ស
ផ មន្រតូ
ិ វ

្របកន់ថចកុ សម
ខ ផ របស់អញេឡើយ
ស េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏មន
ិ

្រតូវ្របកន់េវទនេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងេវទនេនះ
ន មន្រតូ
ិ វ្របកន់

ំ ី េវទនេនះ
អព មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថេវទនេនះរបស់អញេឡើយ ។ មន
ិ

្រតូវ្របកន់េ តៈ ។ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ឃនៈ ។ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ជិ ្ហ

293 
 
១៤៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ជិ ្ហ យ ន មេញញយយ ជិ ្ហ េ ន មេញញយយ ជិ ្ហ េមតិ

ន មេញញយយ រេស ន មេញញយយ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណំ ន

មេញញយយ ជិ ្ហ សមផស ំ ន មេញញយយ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ -

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មេញញយយ តសមឹបិ ន

មេញញយយ តេ បិ ន មេញញយ្យ តេមមតិ ន មេញញយយ ។

កយំ ន មេញញយយ ។ មនំ ន មេញញយយ មនសមឹ

ន មេញញយយ មនេ ន មេញញយយ មេន េមតិ ន

មេញញយយ ធេមម ន មេញញយយ មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផស ំ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

ន មេញញយយ តសមប
ឹ ិ ន មេញញយយ តេ បិ ន

មេញញយយ តេមមតិ ន មេញញយយ ។ សព្វំ ន មេញញយយ

សព្វសឹ ម ន មេញញយយ សព្វេ ន មេញញយយ សព្វំ

េមតិ ន មេញញយយ ។ េ ឯវ ំ អមញញមេន ន

កិញចិ េ េក ឧបទិយតិ អនុ បទិយំ ន បរតស

ិ -

តិ អបរតស
ិ ំ បចចត្តេញញវ បរន
ិ ិព្វយតិ ខី ជតិ

294 
 
 ១៤៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងជ
ន ិ ្ហ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ជិ ្ហ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថ ជិ ្ហ

របស់អញេឡើយ មន្រតូ
ិ វ្របកន់រស មន្រតូ
ិ វ្របកន់ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ មន
ិ

្រតូវ្របកន់ជិ ្ហ សមស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនែមនទ
ិ ុកខ

មនែមនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ក៏មន
ិ

្រតូវ្របកន់េវទនេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងេវទនេនះ
ន មន្រតូ
ិ វ្របកន់

ំ ី េវទនេនះ
អព មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថេវទនេនះរបស់អញេឡើយ ។ មន
ិ

្រតូវ្របកន់កយ ។ មន្រតូ
ិ វ្របកន់មេន មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងមេន
ន មន
ិ

្រតូវ្របកន់អព
ំ ី មេន មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថមេនរបស់អញេឡើយ មន្រតូ
ិ វ

្របកន់ធម៌ មេនវញ
ិ ញណ មេនសមស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជ

ខ ី្ត មនទ
ទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ដ ែដលេកតេឡ
ុកម ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច

ក៏មន្រតូ
ិ វ្របកន់េវទនេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងេវទនេនះ
ន មន្រតូ
ិ វ្រប-

កន់អព
ំ ី េវទនេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថ េវទនេនះរបស់អញេឡើយ ។

មន្រតូ
ិ វ្របកន់វតុ ទ ំ ួ ង មន្រតូ
ថ ងព ិ វ្របកន់កុ ងវត
ន ុទ ំ ួ ង មន្រតូ
ថ ងព ិ វ្របកន់

ំ ី វតុ ទ
អព ំ ួ ង មិន្រតូវ្របកន់ថវតុ ទ
ថ ងព ំ ួ ងរបស់អញេឡើយ ។ កល
ថ ងព

ភក
ិ ុ េនះ
ខ មន្របកន
ិ ់យ៉ងេនះ រែមងមនក
ិ ួ ចកន់នូវរបស់បនិ ចបន
្ដ ួ ចក
្ដ ុ ង
ន

េ ក ើ ិនកួចកន់
កលេបម រែមងមនតក
ិ ់សុ ត
្ល កលេបើមនតក
ិ ់សុ ត
្ល

រែមងរលត់កេលសច
ិ េំ ពះខួ នឯង
្ល េហើយដឹងចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ

295 
 
១៤៥

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

វុសិតំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

[១២០] ឯជ ភក
ិ ខ េវ េ េគ ឯជ គេ ្ឌ ឯជ

សល្លំ ។ ត ម តិហ ភិកខេវ តថគេ អេនេជ វហរត

ិ ិ

វតសេ
ី ្ល ។ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េចបិ កេងខយយ

អេនេជ វហេរយយ
ិ ំ វតសេ
ី ្ល តិ ។ ចកខុំ ន មេញញយយ

ចកខុ សមឹ ន មេញញយយ ចកខុ េ ន មេញញយយ ចកខុំ

េមតិ ន មេញញយយ រូេប ន មេញញយយ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ

ចកខុ សមផស ំ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន

មេញញយយ តសមប
ឹ ិ ន មេញញយយ តេ បិ ន មេញញយយ

តេមមតិ ន មេញញយយ ។ យំ ហិ ភក
ិ ខ េវ មញញតិ

យសមឹ មញញតិ យេ មញញតិ យំ េមតិ មញញតិ

296 
 
 ១៤៥

ឆននវគគ ទី ៤

មគ្រគ ពហមចរយៈ
ិ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ េ ឡសកច
ិ ច

ម អញបនេធើេ្រសចេហ
្វ ើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប ី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[១២០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ត ្ហ ជេ គ ត ្ហ ជបូស

ត ្ហ ជសរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុេនះ កុ ងេ
ន ក

េនះ តថគតមិនមនត ្ហ ជេ្រគ ងញប់ញ័រ ្របសចកសរគត

ឺ ្ហ

េហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុដូេចនះ កុ ង
ន សនេនះ

្របសិនេបើភក
ិ ុ ្របថ
ខ ន ថ សូមឲយ ម អញ មនមនត
ិ ្ហ ជេ្រគ ងញប់

ញ័រ ្របសចកសរគឺត ្ហ ខ ិន្រតូវ្របកន់ចកុ ខ មិន្រតូវ្របកន់

។ ភិកុ ម

កុ ងចក
ន ុ ខ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ចកុ ខ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថ ចកុ របស
ខ ់អញេឡើយ

មិន្រតូវ្របកន់រូប ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ចកុ សម
ខ ស
ផ េវទន ជសុខ

កី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ស
ផ

ជបច័យ
ច ក៏មិន្រតូវ្របកន់េវទនេនះ មិន្រតូវ្របកន់កុ ងេវទនេនះ
ន

មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី េវទនេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់ថ េវទនេនះរបស់អញ

េឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថភិកុ ្របកន
ខ ់របស់ ្របកន់

កុ ងរបស
ន ់ ្របកន់អព
ំ ី របស់ ្របកន់ថ របស់ របស់អញ

297 
 
១៤៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តេ តំ េ តិ អញញថ អញញថភវ ី ភវសេ ្ត េ េក

ភវេមវ អភិននទតិ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ ន មេញញយយ ជិ ្ហ យ ន

មេញញយយ ជិ ្ហ េ ន មេញញយយ ជិ ្ហ េមតិ ន មេញញយយ

រេស ន មេញញយយ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ សមផស ំ យមបទ
ិ ំ

ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន មេញញយយ តសមឹបិ ន

មេញញយយ តេ បិ ន មេញញយយ តេមមតិ ន មេញញយយ ។

យំ ហិ ភក
ិ ខ េវ មញញតិ យសមឹ មញញតិ យេ មញញតិ យំ

េមតិ មញញតិ តេ តំ េ តិ អញញថ អញញថភវ ី ភ-

វសេ ្ត េ េក ភវេមវ អភន

ិ នទតិ ។ េប ។ មនំ ន

មេញញយយ មនសមឹ ន មេញញយយ មនេ ន មេញញយយ ម-

េន េមតិ ន មេញញយយ ធេមម ន មេញញយយ មេនវញ

ិ ញ ណំ

មេនសមផស ំ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន

មេញញយយ តសមប
ឹ ិ ន មេញញយយ តេ បិ ន មេញញយយ

298 
 
 ១៤៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

របស់េនះ រែមងែ្រប្របួលចករបស់េនះ េ្រពះសតក

្វ ុ ងភព
ន ែតងែ្រប

្របួលជនិចច ែតសតេ្វ កេនែតេ្រតកអរនឹងភពដែដល ។ េប ។ មិន

្រតូវ្របកន់ជិ ្ហ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងជ
ន ិ ្ហ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ជិ ្ហ មន
ិ

្រតូវ្របកន់ថ ជិ ្ហ របស់អញេឡើយ មន្រតូ

ិ វ្របកន់រស ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ

ជិ ្ហ សមស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ក៏មន្រតូ
ិ វ្របកន់េវទន

េនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងេវទនេនះ
ន មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី េវទនេនះ មន
ិ

្រតូវ្របកន់ថ េវទនេនះរបស់អញេឡើយ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េ្រពះថ ភក
ិ ុខ ្របកន់របស់ ្របកន់កុ ងរបស
ន ់ ្របកន់អព
ំ ី

របស់ ្របកន់ថ របស់ របស់អញ របស់េនះ ក៏ែតងែ្រប

្របួលចករបស់េនះ េ្រពះសតក
្វ ុ ងភព
ន រែមងែ្រប្របួលជ្រប្រកតី ែត

សតេ្វ ក េនែតេ្រតកអរនឹងភពដែដល ។ េប ។ មន្រតូ

ិ វ្របកន់

មេន មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងមេន
ន មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី មេន មន្រតូ
ិ វ្រប-

កន់ថ មេនរបស់អញេឡើយ មន្រតូ

ិ វ្របកន់ធម៌ មេនវញ
ិ ញណ

មេនសមស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ក៏មន្រតូ
ិ វ្របកន់េវទន

េនះ មិន្រតូវ្របកន់កុ ងេវទនេនះ

ន មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី េវទនេនះ មន
ិ

299 
 
១៤៧

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

តេមមតិ ន មេញញយយ ។ យំ ហិ ភក
ិ ខ េវ មញញតិ យសមឹ

មញញតិ យេ មញញតិ យេមមតិ មញញតិ តេ តំ េ តិ

អញញថ អញញថភវ ី ភវសេ ្ត េ េក ភវេមវ អភ-ិ

ននទតិ ។ យវ ភក
ិ ខ េវ ខនធធតុ យតន តមប ិ ន

មេញញយយ តសមប
ឹ ិ ន មេញញយយ តេ បិ ន មេញញយយ

តំ េមតិ ន មេញញយយ ។ េ ឯវ ំ អមញញមេន ន

កិញចិ េ េក ឧបទិយតិ អនុ បទិយំ ន បរតស

ិ តិ

អបរតស
ិ ំ បចចត្តេញញវ បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ខី ជតិ វុសិតំ

្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។ អដ្ឋមំ ។

300 
 
 ១៤៧

ឆននវគគ ទី ៤

្រតូវ្របកន់ថ េវទនេនះរបស់អញេឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ

េ្រពះថ ភក
ិ ុ ្របកន
ខ ់របស់ ្របកន់កុ ងរបស
ន ់ ្របកន់អព
ំ ី របស់

្របកន់ថ របស់ របស់អញ របស់េនះក៏រែមងែ្រប្របួលចក

របស់េនះ េ្រពះសតក
្វ ុ ងភព
ន ែតងែ្រប្របួលជ្រប្រកតី ែតសតេ្វ ក

េនែតេ្រតកអរនឹងភពដែដល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ខនធ ធតុ

ំ ុន
យតនៈទងប ៉ មន ភក
ិ ុម
ខ ន្រតូ
ិ វ្របកន់ខនធ ធតុ យតនៈេនះ

មន្រតូ
ិ វ្របកន់កុ ងខន
ន ធ ធតុ យតនៈេនះ មន្រតូ
ិ វ្របកន់អព
ំ ី ខនធ

ធតុ យតនៈេនះ មន្រតូ

ិ វ្របកន់ថ ខនធ ធតុ យតនៈេនះ

របស់អញេឡើយ ។ ភក
ិ ុ េនះកលេប
ខ ម
ើ ន្របកន
ិ ់យ៉ងេនះ រែមងមន
ិ

កួចកន់អីបន
្វ ិ ចបន
្ដ ួ ចក
្ដ ុ ងេ
ន ក កលេបម
ើ នក
ិ ួ ចកន់ រែមងមនតក
ិ ់សុ ត
្ល

កលេបើមិនតក់សុ ត
្ល រែមងរលត់កិេលសចេំ ពះខួ នឯង
្ល ដឹងចបស់ថ

ជតិអស់ េហើ យ មគ ្រគ ពហមចរ យៈ

ិ ម អញបន្រប្រពឹ ត ្រ្ត គប់្រគន់េហើ យ

េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធេ្រសចេហ
ើ្វ ើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

301 
 
១៤៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១២១] ទ្វយំ េ ភិកខេវ េទសិស មិ តំ សុ -

ថ ។ កិញច ភិកខេវ ទ្វយំ ចកខុ េញច វ រូប ច េ តញច

សទទ ច ឃនញច គនធ ច ជិ ្ហ ច រ ច កេយ

ច េផដ្ឋព្វ ច មេន ច ធមម ច ឥទំ វុចចតិ ភក

ិ ខ េវ

ទ្វយំ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ ឯវ ំ វេទយយ អហេមតំ ទ្វយំ

បចចកខ យ អញញំ ទ្វយំ បញញេបស មត

ី ិ ។ តស ច

វតថុ េទវស (១)

បុ េ ្ឋ ច ន សមបេយយយ ឧត្តរ ឹ ច

វឃតំ
ិ បេជជយយ ។ តំ កិស េហតុ ។ យថ តំ

ភិកខេវ អវសយសម
ិ ិន្តិ ។ នវមំ ។

[១២២] ទ្វយំ ភិកខេវ បដិចច វញ

ិ ញ ណំ សេមភតិ ។

កថញច ភក
ិ ខ េវ ទ្វយំ បដិចច វញ
ិ ញ ណំ សេមភតិ ។

ចកខុ ញច បដច
ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុំ

អនច
ិ ចំ វបរ
ិ ិ មិ អញញថភវ ិ រូប អនិចច វបរ
ិ ិ មេិ ន

អញញថភវេន
ិ ឥេតថតំ ទ្វយំ ចលេញច វ ពយធញច អនច
ិ ចំ

១ ឱ. ម. វតថុកេមវស ។

302 
 
 ១៤៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១២១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ត ធមជ
ម តជគូៗ

ដល់អក ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង យចូរច ំ ្ត ប់ធមជ
ម តេនះចុះ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធមជ
ម តជគូៗ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល គែភ
ឺ កន និងរូប ្រតេចៀកនិង

សេំ ឡង ្រចមុះនិងកន
ិ្ល អ ្ត តនិងរស កយនិងផ ព្វ ចត ្ត ិ ងធម៌
ិ ន

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងេ ថធមជ
ម តជគូៗ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ បុគល
គ និយយយ៉ងេនះថ ខុ ន
ំញ ឹ ងបដេិ សធនូវធមជ
ម តជគូៗ

៎ េចញ េហើយបញញតធ
នុះ ្ត មជ
ម តជគូៗ ឯេទៀតវញបន
ិ ។ ពកយរបស់

បុគល
គ េនះ ្រគន់ែតជេហតុបុ េ៉ ្ណ ះឯង ែតបុគល
គ េនះ កលេបេគ
ើ

សួរេហើយ មុខជេ ះ្រ យមនរ

ិ ួចផង ដល់នូវេសចកចេង
ី្ត ្អ ់
្អ តចងល

ចត ្ត ង ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុដូចេមច

ិ ផ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េ្រពះករណ៍េនះហួសវស
ិ ័យ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[១២២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញណ ្រស័យ ម ៍ ជគូៗ
រមណ

េទើបេកើតបន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញណ ្រស័យ ម ៍ជ
រមណ

គូៗ េទើបេកតបន
ើ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល ។ គចក
ឺ ុ វខ ញ
ិ ញ ណេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ -

្រស័យចកុ ន
ខ ិ ងរូប ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ិ េផ
ល មនវបត ិ្ត ង ៗ

រូបមនេទៀង
ិ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ ិេផ
មនវបត ្ត ង ៗ ើ ៉ង
កលេបយ

ម តជគូៗ នុ៎ះ ជវតុ ញប

េនះ ធមជ ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង មិនេទៀង

303 
 
១៤៩

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

វបរ
ិ ិ មិ អញញថភវ ិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ វបរ
ិ ិ មិ

អញញថភវ ិ ។ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ចកខុ វញ

ិ ញ -

ណស ឧបបទយ េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ

អនេិ ចច វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី ។ អនច
ិ ចំ េខ បន

ភក
ិ ខ េវ បចចយំ បដច
ិ ច ឧបបននំ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ កុ េ

នច
ិ ចំ ភវស
ិ តិ ។ េយ(១) េខ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ តណ
ិ ំ ្ណ

ធមមនំ សងគតិ សននប

ិ េ សម េយ អយំ វុចចតិ

ភក
ិ ខ េវ ចកខុ សមផេស ។

[១២៣] ចកខុ សមផេស បិ អនិេចច វបរ

ិ ិ មី អ-

ញញថភវ ី ។ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ចកខុ សមផ-

សស ឧបបទយ េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ

អនេិ ចច វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី ។ អនច
ិ ចំ េខ បន

ភក
ិ ខ េវ បចចយំ បដច
ិ ច ឧបបេនន ចកខុ សមផេស កុ េ

១ ឱ. យ េខ ។

304 
 
 ១៤៩

ឆននវគគ ទី ៤

មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ េផ
មនវបត ិ្ត ងៗ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច

ំ
នឲយេកតចក
ើ ុ វខ ញ
ិ ញណ េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ ក៏មនេទៀង
ិ មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ គួរចប់

ភឹកថ
្ល ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច ែដលមិនេទៀងេទ

េហើយ ើ ឹ ងបនេទៀងទត់មកពី
េតន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករ

ចួបជុ ំ សនិ បត
ន សមគម ៃនធម៌ទង
ំ ៣ េនះ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េនះេ ថ ចកុ សម
ខ ស
ផ ។

[១២៣] សូមបចក
ី ុ សម
ខ ស
ផ ក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយេកត
ើ

ចកុ សម
ខ ស
ផ េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ ក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកែ្រប
ី្ត

្របួល ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ គួរកត់សមគល់ថ

ចកុ សម
ខ ស
ផ េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច មនេទៀងេទេហ
ិ ើ យ េតន
ើ ឹង

305 
 
១៥០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

និេចច ភវស
ិ តិ ។ ផុ េ ្ឋ ភិកខេវ េវេទតិ ផុ េ ្ឋ េចេតតិ

ផុ េ ្ឋ សញជ នតិ ឥេតថេតបិ ធមម ច េចវ ពយធ(១)

ច អនិចច វបរ
ិ ិ មេិ ន អញញថភវេន
ិ ។ េប ។ ជិវញច
្ហ

បដច
ិ ច រេស ច ឧបបជជតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ ជិ ្ហ អនច
ិ ច

វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី រ អនច
ិ ច វបរ
ិ ិ មេិ ន

អញញថភវេន
ិ ឥេតថតំ ទ្វយំ ចលេញច វ ពយធញច អនច
ិ ចំ

វបរ
ិ ិ មិ អញញថភវ ិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ វបរ
ិ ិ មិ

អញញថភវ ិ ។ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ -

ណស ឧបបទយ េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ

អនិេចច វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី ។ អនិចចំ េខ បន

ភក
ិ ខ េវ បចចយំ បដិចច ឧបបននំ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ កុ េ នច
ិ ចំ

ភវស
ិ តិ ។ េយ េខ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ តណ
ិ ំ ្ណ ធមមនំ

សងគតិ សននិបេ សម េយ អយំ វុចចតិ ភក

ិ ខ េវ

ជិ ្ហ សមផេស ។

១ ឱ. វយយ ច ។ ម. ពយធ ច ។

306 
 
 ១៥០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនេទៀងទត់មកពី ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ ែដល ម ៍
រមណ

ពល់្រតូវេហើយ រែមងដឹងចបស់ ែដល ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ រែមង

រមណ

គត
ិ ែដល ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ
រមណ ំ
រែមងចបន កលេបើយ៉ងេនះ

ធម៌ទងន
ំ ុ ៎ះឯង ជវតុ ញប
ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង មនេទៀង
ិ មនេសច-

កែ្រប្របួ
ី្ត ិ េផ
ល មនវបត ិ្ត ងៗ ។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

្រស័យជិ ្ហ និងរស ជិ ្ហ មនេទៀង

ិ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល មនវបត
ិ ិ្ត

េផ ងៗ រសក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត ល ិ េផ
មនវបតិ្ត ងៗ កល

ើ ៉ ងេនះ ធមជ
េបយ ម តជគូៗ នុ៎ះ ជវតុ ញប
ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង មន
ិ

េទៀង មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត ល ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណមិនេទៀង

មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ េផ
មនវបត ិ្ត ងៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច

ំ
ែដលនឲយេក ិ ញ ណ េហតុេនះ បច័យ
ើតជិ ្ហ វញ ច េនះ ក៏មិនេទៀង

មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល ិ េផ
មនវបត ិ្ត ងៗ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ គួរ

ឲយយល់ថ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច មិនេទៀងេទ

េហើយ ើ ឹ ងបនេទៀងទត់មកពី
េតន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករ

ចួបជុ ំ សនិ បត
ន សមគម ៃនធម៌ទង
ំ ៣ េនះ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

េនះេ ថ ជិ ្ហ សមស
ផ ។

307 
 
១៥១

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

[១២៤] ជិ ្ហ សមផេស បិ អនេិ ចច វបរ

ិ ិ មី អញញ-

ថភវ ី ។ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ជិ ្ហ សមផស -

ស ឧបបទយ េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ អនិ-

េចច វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី ។ អនិចចំ េខ បន ភិកខេវ

បចចយំ បដិចច ឧបបេនន ជិ ្ហ សមផេស កុ េ និេចច

ភវស
ិ តិ ។ ផុ េ ្ឋ ភិកខេវ េវេទតិ ផុ េ ្ឋ េចេតតិ

ផុ េ ្ឋ សញជ នតិ ឥេតថេតបិ ធមម ច េចវ ពយធ

ច អនច
ិ ច វបរ
ិ ិ មេិ ន អញញថភវេន
ិ ។ េប ។

មនញច បដច
ិ ច ធេមម ច ឧបបជជតិ មេនវញ
ិ ញ ណំ

មេន អនេិ ចច វបរ

ិ ិ មី អញញថភវ ី ធមម អនិចច

វបរ
ិ ិ មេិ ន អញញថភវេន
ិ ឥេតថតំ ទ្វយំ ចលេញច វ

ពយធញច អនច
ិ ចំ វបរ
ិ ិ មិ អញញថភវ ិ មេន-

វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ វបរ
ិ ិ មិ អញញថភវ ិ ។ េយបិ

េហតុ េយបិ បចចេយ មេនវញ

ិ ញ ណស ឧបបទយ

េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ អនេិ ចច វបរ

ិ ិ មី

308 
 
 ១៥១

ឆននវគគ ទី ៤

[១២៤] ជិ ្ហ សមស
ផ មិនេទៀង មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល មន

ិ េផ
វបត ិ្ត ងៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយេក តជ
ើ ិ ្ហ -

សមស
ផ េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ ក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត ល

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ ុកថ ជិ ្ហ សមស
យ គួរចទ ផ

េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច មនេទៀងេទេហ
ិ ើ ឹ ងបនេទៀងទត់
ើ យ េតន

មកពី ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ ែដល ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ
រមណ

រែមងដឹងចបស់ ែដល ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ

រមណ រែមងគិត ែដល -

ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ
រមណ ំ
រែមងចបន ើ ៉ ងេនះ
កលេបយ ធម៌ទងេនះ
ំ

ឯង ជវតុ ញប
ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង មិនេទៀង មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត ល

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ េប ។ មេនវញ
ិ ញ ណ េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យមេន

និងធម៌ មេនមិនេទៀង មនេសចកីែ្រប្របួ

្ត ិ ិេផ
ល មនវបត ្ត ងៗ ធម៌មិន

េទៀង មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ិ េផ
ល មនវបត ិ្ត ើ ៉ ងេនះ ធម-ម
ងៗ កលេបយ

ជតជគូៗ នុ៎ះ ជវតុ ញប

ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង មិនេទៀង មនេសចកី្ត

ិ េផ
ែ្រប្របួល មនវបតិ្ត ិ ញ ណមិនេទៀង មនេសចកែ្រប្របួ
ងៗ មេនវញ ី្ត ល

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ងៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយេកើតមេន-

វញ
ិ ញ ណ េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ ក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល

309 
 
១៥២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អញញថភវ ី ។ អនច
ិ ចំ េខ បន ភក
ិ ខ េវ បចចយំ បដច
ិ ច

ឧបបននំ មេនវញ
ិ ញ ណំ កុ េ នច
ិ ចំ ភវស
ិ តិ ។ េយ

េខ ភក
ិ ខ េវ ឥេមសំ តណ
ិ ំ ្ណ ធមមនំ សងគតិ សននប
ិ េ

សម េយ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ មេនសមផេស ។

[១២៥] មេនសមផេស បិ អនេិ ចច វបរ

ិ ិ មី

អញញថភវ ី ។ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ មេន-

សមផស ស ឧបបទយ េ បិ េហតុ េ បិ បចចេយ

អនិេចច វបរ
ិ ិ មី អញញថភវ ី ។ អនិចចំ េខ បន ភិកខេវ

បចចយំ បដច
ិ ច ឧបបេនន មេនសមផេស កុ េ នេិ ចច

ភវស
ិ តិ ។ ផុ េ ្ឋ ភិកខេវ េវេទតិ ផុ េ ្ឋ េចេតតិ ផុ េ ្ឋ

សញជ នតិ ឥេតថេតបិ ធមម ច េចវ ពយធ ច

310 
 
 ១៥២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ង ៗ ែដរ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ គួរចូលចិតថ
្ត មេន-

វញ
ិ ញ ណេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច មិនេទៀងេទេហើយ េតន
ើ ឹង

បនេទៀងទត់មកពី ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ករចួបជុ ំ សនិ បត
ន

សមគម ៃនធម៌ទង
ំ ៣ េនះ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ ថ មេន-

សមស
ផ ។

[១២៥] មេនសមស
ផ មិនេទៀង មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ល មន

ិ េផ
វបត ិ្ត ង ៗ ។ ទុកជេហតុ បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយេកតមេន-
ើ

សមស
ផ េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ ក៏មនេទៀង
ិ មនេសចកីែ្រប្របួ
្ត ល

ិ ិេផ
មនវបត ្ត ង ៗ ែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រតូវសេងត
ក ថ េបមេន-
ើ

សមស
ផ េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យបច័យ
ច មិនេទៀងេទេហើយ េតន
ើ ឹង

បនេទៀងទត់មកពី ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ ែដល

រម មណ៍ ពល់ ្រតូ វ េហើ យ រែមងដ ឹ ង ចបស់ ែដល រម មណ៍ ពល់ ្រតូ វ

េហើយ រែមងគត
ិ ែដល ម ៍ ពល់្រតូវេហើយ រែមងចបន
រមណ ំ កល

ើ ៉ ងេនះ
េបយ ធម៌ទងេនះឯង
ំ ជវតុ ញប
ថ ់ញ័រផង ឈចប
ឺ ់ផង

311 
 
១៥៣

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

អនិចច វបរ
ិ ិ មិេន អញញថភវេន
ិ ។ ំ
ឯវ(១) ភិកខេវ

ទ្វយំ បដច
ិ ច មេនវញ
ិ ញ ណំ សេមភតត
ី ិ ។ ទសមំ ។

ឆននវេគគ ចតុេ ថ

តស ុ ទទនំ

បេ កស ុ ញញ(២) សងខិត្តំ

ឆេនន បុ េ ្ណ ច ពហិេយ

ឯេជន(៣) ច េទ្វ វុ ្ត

ទ្វេយហិ អបេរ េទ្វតិ ។

១ ឱ. ម. ឯវំ េខ ។ ២ ឱ. អបេ កសុេញញ ។ ៣ ឱ. ម. ឯេជេនវ ច េទ្វ វុ ្ត ។

312 
 
 ១៥៣

ឆននវគគ ទី ៤

មិនេទៀង មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត ិ ិេផ
ល មនវបត ្ត ង ៗ ែដរ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ មេនវញ
ិ ញណ ្រស័យ ម ៍ ជគូ
រមណ ៗ េទើបេកតបន
ើ

យ៉ងេនះឯង ។ ចប់សូ្រតទី ១០ ។

ចប់ ឆននវគគ ទី ៤ ។

ឧទទនៃនឆននវគគេនះ គឺ

ំ ីេ
និយយអព កែបកធ្លយ ១ េ កសូនយ ១ ធម៌សេងប
ខ ១

ឆនេន តរថ ១ បុណ្ណេតរថ ១ ពហិយេតរថ ១ ត ្ហ ជេ្រគ ង

ញប់ញ័រមន ២ េលើក ធមជ

ម តជគូៗ មន ២ េលើក ។

313 
 
 ឆឡវេគគ

[១២៦] ឆយិេម ភក
ិ ខ េវ ផស យតន អទន្ត

អគុ ្ត អរកខិ អសំ វុ ទុ កខ ធិ េ ន្តិ ។

កតេម ឆ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ផស យតនំ អទន្តំ អគុ ត្តំ

អរកខិ តំ អសំ វុតំ ទុ កខ ធិ ហំ េ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ

ភក
ិ ខ េវ ផស យតនំ អទន្តំ អគុ ត្តំ អរកខិ តំ អសំ វុតំ

ទុ កខ ធិ ហំ េ តិ ។ េប ។ មេន ភិកខេវ ផស យតនំ

អទន្តំ អគុ ត្តំ អរកខិ តំ អសំ វុតំ ទុ កខ ធិ ហំ េ តិ ។

ឥេម េខ ភក
ិ ខ េវ ឆ ផស យតន អទន្ត អគុ ្ត

អរកខិ អសំ វុ ទុ កខ ធិ េ ន្តិ ។

314 
 
 ឆឡវគគ

[១២៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
េហតុឲយេកើតផស ៈទង ៦ េនះ

គ មិនទូនមន មិន្រគប់្រគង មិនរក

ែដលបុគល មិនស្រងួមេហើយ ែតង

ំ
នមកន ខ ៏ៃ្រកែលង ។ េហតុឲយេកើតផស ៈទង
ូ វទុកដ ំ ៦ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជេហត
ខ ុ ឲយេកតផស
ើ ៈ ែដលបុគល
គ មនបនទ
ិ ូនមន

មនបន្រគប
ិ ់្រគង មនបនរក
ិ មនបនស្រងួ
ិ មេហើយ ំ
ែតងនមកនូវ

ខ ៏ៃ្រកែលង ។ េប ។ មនលភក
ទុកដ ិ ុទ ំ
ខ ង យ ជិ ្ហ ជេហតុឲយេកើតផស ៈ

ែដលបុគល
គ មនបនទ
ិ ូនមន មនបន្រគប
ិ ់្រគង មនបនរក
ិ មនបន
ិ

ំ
ស្រងួមេហើយ ែតងនមកន ខ ៏ៃ្រកែលង ។ េប ។ មនលភិកុ ទ
ូ វទុកដ ំ
ខ ង-

យ មេនជេហតុឲយេកើតផស ៈ ែដលបុគល
គ មនបនទ
ិ ូនមន មនបន
ិ

្រគប់្រគង មនបនរក
ិ មនបនស្រងួ
ិ ំ
មេហើយ ែតងនមកន ខ ៏ៃ្រក
ូ វទុកដ

ែលង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ំ
យ េនះឯង ជេហតុឲយេកើតផស ៈទង ៦

ែដលបុគល
គ មនបនទ
ិ ូនមន មនបន្រគប
ិ ់្រគង មនបនរក
ិ មនបន
ិ

ំ
ស្រងួមេហើយ ែតងនមកន ខ ៏ៃ្រកែលង ។
ូ វទុកដ

315 
 
១៥៥

ឆឡវេគគ បញចេម

[១២៧] ឆយិេម ភក
ិ ខ េវ ផស យតន សុ ទន្ត

សុ គុ ្ត សុ រកខិ សុ សំវុ សុ ខធិ េ ន្តិ ។

កតេម ឆ ។ ចកខុំ ភិកខេវ ផស យតនំ សុ ទន្តំ

សុ គុត្តំ សុ រកខិ តំ សុ សំវុតំ សុ ខធិ ហំ េ តិ ។ េប ។

ជិ ្ហ ភិកខេវ ផស យតនំ សុ ទន្តំ សុ គុត្តំ សុ រកខិ តំ

សុ សំវុតំ សុ ខធិ ហំ េ តិ ។ េប ។ មេន ភក

ិ ខ េវ

ផស យតនំ សុ ទន្តំ សុ គុត្តំ សុ រកខិ តំ សុ សំវុតំ សុ ខ-

ធិ ហំ េ តិ ។ ឥេម េខ ភក
ិ ខ េវ ឆ ផស យតននិ

សុ ទន្ត សុ គុ ្ត សុ រកខិ សុ សំវុ សុ ខធិ

េ ន្តីតិ ។ ឥទមេ ច ភគ ។ េប ។ ឯតទេ ច

ស ថ ។

[១២៨] ឆេឡវ ផស យតននិ ភិកខេវ

អសំ វុេ យតថ ទុ កំខ នគ

ិ ចឆតិ

316 
 
 ១៥៥

ឆឡវគគ ទី ៤

[១២៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
េហតុឲយេកើតផស ៈទង ៦ េនះ

ែដលបុគល
គ ទូនមនល ្អ ្រគប់្រគងល ្អ រក ល ្អ ស្រងួមលេ្អ ហើយ ែតងន ំ

ី្ត ុ ខដ៏ៃ្រកែលង
មកនូវេសចកស ។ ំ
េហតុឲយេកើតផស ៈទង ៦ េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ខះ
្ល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជេហត
ខ ុ ឲយេកតផស
ើ ៈ ែដលបុគល
គ

ទូនមនល ្អ ្រគប់្រគងល ្អ រក ល ្អ ស្រងួមលេ្អ ហើយ ែតងនមកន

ំ ូ វេសចកី្ត

សុខដ៏ៃ្រកែលង ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ជិ ្ហ ជេហតុឲយេកើតផស ៈ

ែដលបុគល
គ ទូនមនល ្អ ្រគប់្រគងល ្អ រក ល ្អ ស្រងួមលេ្អ ហើយ ែតងន ំ

ី្ត ុ ខដ៏ៃ្រកែលង ។ េប ។ មនលភក

មកនូវេសចកស ិ ុទ ំ
ខ ង យ មេនជ

គ ទូនមនល ្អ ្រគប់្រគងល ្អ រក ល ្អ ស្រងួម

េហតុឲយេកើតផស ៈ ែដលបុគល

ំ
លេ្អ ហើយ ែតងនមកន ី្ត ុ ខដ៏ៃ្រកែលង ។ មនលភក
ូ វេសចកស ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ំ ៦ ែដលបុគល
េនះឯងជេហតុឲយេកើតផស ៈទង គ ទូនមនល ្អ ្រគប់្រគងល ្អ

រក ល ្អ ស្រងួមលេ្អ ហើយ ំ
ែតងនមកនូ វសុខដ៏ៃ្រកែលង ។ ្រពះមន

្រពះភគ ្រទង់្រ ស់េសចកីេនះចប

្ត ់េហើយ ។ េប ។ េទើប្រពះ ្ត

្រ ស់េសចកេនះថ
ី្ត

[១២៨] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មិនស្រងួម

កុ ងផស
ន ំ
យតនៈ ទង ៦ រែមងដល់នូវេសចកទ
ី្ត ុកខ
317 
 
១៥៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េតសញច េយ សំ វរណំ អេវទស

ិ ុំ

សទធទុ តយ
ិ វហនន
ិ ្ត នវស ុ ។

ទិ ្វ ន រូបនិ មេនរមនិ

អេថបិ ទិ ្វ អមេនរមនិ

មេនរេម គបថំ វេនទេយ

ិ

ន ចបបយ
ិ េមមតិ មនំ បេទសេយ ។

សទទញច សុ ្វ ទុ តិយំ បិយបបយ

ិ ំ

បយ
ិ ម្ហិ សេទទ ន សមមុចឆេិ សយ
ិ

អេថ បេិ យ េទសគតំ វេនទេយ

ិ

ន ចបបយ
ិ េមមតិ មនំ បេទសេយ ។

គនធញច ឃ ្វ សុ រភឹ មេនរមំ

318 
 
 ១៥៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ពួកបុគល
គ ំ
បនស្រងួមនូវផស យតនៈ ទង ៦ េនះ

េហើយ ពួកបុគល
គ េនះ េឈមះថមនសទធជគ្រមប់ពីរ

កមចត់បង់នូវកេលស
ិ មនចត
ិ ម
្ត នបនទទ
ិ ឹកេ យ គៈ ។

បុគល
គ េឃើញរូបជទីេពញចត
ិ ្ត ឬេឃើញរូបែដលមនជទ
ិ ី

េពញចត
ិ ្ត េហើយ្រតូវបេនទបង់នូវផូ វតេ្រមក
្ល កុ ងរ
ន ូបែដលជទី

េពញចិត្ត ំ ិន្រតូវេទមនស ថ
ទងម ម ៍ េនះ
រមណ អញ

មន្រស
ិ ញ់ ដូេចះ
ន េឡើយ ។ ឮនូវ ម ៍
រមណ ទី ២ គឺ

សេំ ឡងែដលគួរ្រស ញ់និងគួរសប

្អ ់ េហើយមន្រតូ
ិ វងប់ចត
ិ ្ត

កុ ងស
ន េំ ឡងែដលគួរ្រស ញ់ បេនទបង់នូវេទស កុ ងស
ន -ំ

េឡងែដលគួរ្រស ញ់ ំ ន្រតូ
ទងមិ វេទមនស ថ ម ៍
រមណ

េនះ អញមន្រស
ិ ញ់េឡើយ ។ ំ ន្រកអ
ធុក ិ្ល ូ បគួរេពញចត
ិ ្ត

319 
 
១៥៧

ឆឡវេគគ បញចេម

អេថបិ ឃ ្វ អសុ ចឹ អកន្តិយំ

អកន្តិយសមឹ បដិឃំ វេនទេយ

ិ

ឆនទនុ នីេ ន ច កន្តិេយ សិយ ។

រសញច េភ ្វ បរតំ
ិ ច ទុ (១)

អេថបិ េភ ្វ ន អ ទុ េមកទ

ទុ ំ រសំ នេជឈ យ ភុ ញជតិ

វេិ ធម ទុ សុ េន បេទសេយ ។

ផេស ន ផុ េ ្ឋ ន សុ េខន មេជជ

ទុ េកខ ន ផុ េ ្ឋ បិ ន សមបេវេធ

ផស ទ្វយំ សុ ខទុ កំខ ឧេបេកខ

អននុ រុេទធ អវរុិ ទធ េកនចិ ។

បបញច សញញ ឥតរត

ី ន

បបញច យន្ត ឧបយន្តិ សញញិេន

១ ឱ. ទុញច ។

320 
 
 ១៥៧

ឆឡវគគ ទី ៥

ំ នស
ឬធុក ិ្ល ុ យម
្អ នគ
ិ ួ រេ្រតកអរេហើយ ្រតូវបេនទបង់នូវករចេង្អ ត

្អ ់ ចត
ចងល ិ ក ន នែដលម
្ត ុ ងកិ្ល នគ
ិ ួ រេ្រតកអរ ំ ន្រតូ
ទងមិ វបេ ្ត យ

េទ មេសចកេពញច
ី្ត ត
ិ ្ត ន នែដលគ
កុ ងកិ្ល ួ រេ្រតកអរេឡើយ ។

បរេភគរសឆ
ិ ង ញ់បនិ ច
្ត ៗ កី្ត ឬបរេភគរសែដលម
ិ ិ ង ញ់
នឆ

េ ះកី្ត កុ ងកលម
ន ង
្ត ៗ េហើយ មិន្រតូវជប់ចិតប
្ត រេភគ
ិ

ែតរសែដលឆងញ់ ំ ិន្រតូវេទមនស នឹងរសែដលសប

ទងម ្អ ់

ិ ង ញ់េឡើយ
ែដលមនឆ ។ គ ែដល្រតូវផស ៈជសុខប៉ះ
បុគល

ពល់េហើយ មន្រតូ
ិ វ្រសវងេទ
ឹ ខ ៉ះ
េទះ្រតូវផស ៈជទុកប

ពល់េហើយ ក៏មន្រតូ
ិ ំ បែដរ
វរេភើ ្រតូវែត្រពេងើយកេនើ យ
្ត

ំ
នឹងផស ៈទង ២ គស
ឺ ុ ខនិងទុកខ ំ ន្រតូ
ទងមិ វ្រស ញ់

មន្រតូ
ិ ្អ ់ផស ៈ
វសប មួយេឡើយ ។ ពួកសត្វ េថកទប

ែតងមនេសចក ្តី សមគ ល់ កុ ន ងធម ៌ ដ ៏ យ ឺ តយូ រ ពួ កសត ្វ

៌ តយ
មនសញញេ្រតកអរនឹងធមយ ឺ ូរ រែមងងកេទរក (វដៈ្ត )

321 
 
១៥៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មេនមយំ េគហសិតញច សព្វំ

បនុ ជជ េនកខ មមសត

ិ ំ ហិ ឥរយត
ី ិ ។

ឯវ ំ មេន ឆស ុ យទ សុ ភវេិ

ផុ ដ្ឋស ចត
ិ ្តំ ន វកមបេត
ិ ក្វ ចិ

េត គេទេស ហិ អភភ
ិ ុ យយ ភក
ិ ខេ

ភវថ ជតិមរណស បរគតិ ។ បឋមំ ។

[១២៩] អថេខ យ ម មលុ កយបុ េ ្ត បី

បហិតេ ្ត េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ

និសិេនន េខ យ ម មលុ កយបុ េ ្ត ភគវន្តំ ឯត-

ទេ ច ធុ េម ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ

យមហំ ភគវេ ធមមំ សុ ្វ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត

322 
 
 ១៥៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បុគល
គ បនបេនទបង់ចត
ិ ទ ំ
្ត ងអស់ ែដល ្រស័យេនផះ
ទ គឺ

ំ ី ចិត្ត ែតង្រប្រពឹតន
បញចកមគុណែដលសេ្រមចអព ្ត ូ វចិតែ្ត ដល

្រស័យនឹងេនកម
ខ ៈម ។ កល បុគល
គ បនចេ្រមើនចិតក
្ត ុ ង
ន

ម ៍ ទង
រមណ ំ ៦ េ យ្របៃព យ៉ងេនះេហើយ បុគល
គ េនះ

ឯង ផ ពល់្រតូវ
េទះបីសុខសមស ចត ្ត ៏មនរន
ិ ក ិ ធ ់កុ ងកល
ត ន

មង
្ដ េឡើយ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរ្រគប

ក ់នូវ គៈ េទសៈេនះ
សងត ចូរេទឲយដល់េ្រតើយៃនជតិនិង

មរណៈគឺ្រពះនិព្វនចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[១២៩] លំ ប់េនះឯង ្រពះមលុកយបុតម

្ត ន យុ មនពយ-

យមជេ្រគ ងដុតកេម្ដកេលស
ិ មនចត ្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន បន
ិ ប

ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះមលុកយបុតម
្ត ន យុ

អងុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងទ ន

ថ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ សូម្រពះមន្រពះភគ ្ដ ធម៌េ
សែមង យ

សេងប
ខ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងប
គ ន ្ដ ប់ធម៌របស់្រពះមន្រពះភគ

េហើយ គ មនក់ឯង
នឹងជបុគល ំ ី ពួក
េគចេចញអព ជអក
ន មន្របមទ
ិ

323 
 
១៥៩

ឆឡវេគគ បញចេម

បី បហិតេ ្ត វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ ឯតថទនិ មលុ -

កយបុ ត្ត កឹ ទហេរ ភក

ិ ូខ វកខ មិ យ្រត ហិ នម ត្វំ

ជិេ ្ណ វុេឌ មហល្លេក អទធគេ វេយអនុ បបេ ្ត

សងខិេត្តន ឱ ទំ យចសត
ី ិ ។

[១៣០] កិញច បហ
ិ ំ ភេន្ត ជិេ ្ណ វុេឌ ម-

ហល្លេក អទធគេ វេយអនុ បបេ ្ត ។ េទេសតុ េម

ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ សុ គេ សងខិ-

េត្តន ធមមំ អេបបវ នមហំ ភគវេ ភសត

ិ ស អតថំ

ជេនយយ ំ អេបបវ នមហំ ភគវេ ភសត

ិ ស

ទយេទ អស ន្តិ ។ តំ កឹ មញញសិ មលុ កយបុ ត្ត

េយ េត ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប អទិ ្ឋ អទដ
ិ ្ឋបុព្វ ន ច

បស សិ ន ច េត េ តិ បេស យយន្តិ អតថិ េត

តតថ ឆេនទ េបមំ តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។

324 
 
 ១៥៩

ឆឡវគគ ទី ៥

មនពយយម ជេ្រគ ងដុតកេម្ដកេលស

ិ ្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះ
មនចិតប

និព្វនបន ។ មនលមលុកយបុត្ត អមបល្របែហលអក

ន ជមនុស ជ

មន យុចេ្រមនេហ
ើ ើយ ចស់កនង ័
្ល បឋមវយ ចូលស៊ប់កុ ងបច
ន មវ ័
ិឆ យ

េហើយ េទើបនឹងសូមឱ ទេ យសេងប

ខ កុ ងកលឥឡ
ន ូ វេនះ េតន
ើ ឹ ងឲយ

តថគតនិយយនឹងពួកភិកុ កេម
ខ ្ល ះដូចេមច
្ដ កុ ងករស
ន ូ មឱ ទនុ៎ះ ។

[១៣០] សូ ម្រទង ់ ្រពះេម ្ត េ្របស ខុ ញ ំ្រ ពះអង គជ មនុ ស ្រគ ំ

្រគ មន យុចេ្រមើនេហើយ ចស់កនង ័

្ល បឋមវយ ចូលស៊ប់កុ ងបច
ន ិមវ
ឆ យ័

ក៏ែមនពិត ។ បពិ្រត្រពះអងដ
គ ៏ចេ្រមើន ែតសូម្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ

ធម៌េ យសេងប
ខ ្ដ ធម៌េ
សូម្រពះសុគតសែមង យសេងប
ខ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងគ

ឲយទន េធដ ្ដ ឲយែតខុ ្រំញ ពះអងប

ើ្វ ូ ចេមច គ នយល់េសចកីភស
្ត ិតរបស់្រពះមន

្រពះភគ េធដ ្ដ ឲយែតខុ ្រំញ ពះអងប

ើ្វ ូ ចេមច ន ទទួលមត៌ក) ៃន
គ នជទយទ (អក

ភសិតរបស់្រពះមន្រពះភគឲយទន ។ មនលមលុកយបុត្ត អក
ន សមគល់

េសចកេនះដ
ី្ត ូ ចេមច
្ដ រូប្រតូវដឹងេ យចកុ ខ ែដលបុគល
គ មិនែដលេឃើញ

មនធ
ិ ្ល ប់េឃើញ អក
ន ក៏មនបនេឃ
ិ ំ ិនែដលមនគន
ើញ ទងម ំ ិ តថ ម

អញ្រតូវែតេឃើញដូេចះ ន មនេសចកីេពញច
ន េឡើយ េតើអក ្ត ិត្ត ឬមនតេ្រមក

ឬក៏មនេសចក្រស
ី្ត ញ់កុ ងរ
ន ូបេនះែដរឬ ។ មនមនេទ
ិ ្រពះអងគ ។

325 
 
១៦០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយ េត េ តវេញញ
ិ យយ សទទ អស ុ អស ុ តបុ ព្វ

ន ច សុ សិ ន ច េត េ តិ សុ េណយយន្តិ អតថិ

េត តតថ ឆេនទ េគ េបមំ តិ ។ េន េហតំ

ភេន្ត ។ េយ េត ឃនវេញញ
ិ យយ គនធ អឃយិ

អឃយិតបុ ព្វ ន ច ឃយសិ ន ច េត េ តិ ឃ-

េយយយន្តិ អតថិ េត តតថ ។ េប ។ េយ េត ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ

រ អ យិ អ យិតបុ ព្វ ន ច យសិ ន ច

េត េ តិ េយយយន្តិ អតថិ េត តតថ ។ េប ។ េយ េត

កយវេញញ
ិ យយ េផដ្ឋព្វ អសមផុ ្ឋ អសមផុដ្ឋបុព្វ ន

ច ផុ សសិ ន ច េត េ តិ ផុ េសយយន្តិ អតថិ េត

តតថ ។ េប ។ េយ េត មេនវេញញ
ិ យយ ធមម អវញ
ិ ញ

អវញ
ិ ញ តបុ ព្វ ន ច វជនស
ិ ិ ន ច េត េ តិ វជ-
ិ

េនយយន្តិ អតថិ េត តតថ ឆេនទ េគ េបមំ តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។

326 
 
 ១៦០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សេំ ឡង្រតូវដង
ឹ េ យ្រតេចៀក ែដលបុគល
គ មនែដលឮ
ិ មនធ
ិ ្ល ប់ឮ អក
ន

ក៏មនបនឮ
ិ ំ ិនែដលមនគន
ទងម ំ ិ តថ ម អញ្រតូវែតឮដូេចះ
ន េឡើយ

េតអ ន មនេសចកីេពញច
ើ ក ្ត ិត្ត ឬមនតេ្រមក ឬក៏មនេសចកី្រស
្ត ញ់

កុ ងស
ន េំ ឡងេនះែដរឬ ។ មនមនេទ
ិ ្រពះអងគ ។ កិន្រតូ
្ល វដឹងេ យ

្រចមុះ ែដលបុគល
គ មនែដលធ
ិ ុំ មនធ
ិ ្ល ប់ធុ ំ ន ក៏មិនបនធុ ំ
អក ំ ិន
ទងម

ំ ិ តថ
ែដលមនគន ំ ូ េចះ
ម អញ្រតូែតធុដ ន េឡើយ េតអ
ើ ក
ន មន ។ េប ។

កុ ងក
ន ិនេនះែដរឬ
្ល ។ រស្រតូវដឹងេ យអ ្ត ត ែដលបុគល
គ មិនែដល

លិទភ
ធ ក
្ល មនធ
ិ ្ល ប់លិទភ
ធ ក
្ល ន ក៏មិនបនលិទភ
អក ធ ក
្ល ំ ិនែដលមន
ទងម

ំ ិ តថ
គន ម អញ្រតូវែតលិទភ
ធ ក
្ល ដូេចះ
ន េឡើយ េតើអក
ន មន ។ េប ។

កុ ងរសេនះែដរឬ
ន ។ ផ ព្វ្រតូវដង
ឹ េ យកយ ែដលបុគល
គ មនែដលពល
ិ ់

មិនធ្លប់ពល់ អក
ន ក៏មិនបនពល់ ទងម
ំ ិនែដលមនគន
ំ ិ តថ ម អញ

្រតូវែតពល់ដូេចះ
ន េឡើយ េតអ
ើ ក
ន មន ។ េប ។ កុ ងផ
ន ព្វេនះែដរឬ ។

ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ គ មិនែដលដឹង មិនធ្លប់ដឹង អក

យចិត្ត ែដលបុគល ន

ក៏មិនបនដង ំ នែដលមនគ
ឹ ទងមិ នំ ិ តថ ម អញ្រតូវែតដឹងដូេចះ
ន េឡើយ

ន មនេសចកីេពញច
េតើអក ្ត ិត្ត ឬមនតេ្រមក ឬក៏មនេសចកី្រស
្ត ញ់

កុ ងធម
ន ៌េនះែដរឬ ។ មនមនេទ
ិ ្រពះអងគ ។

327 
 
១៦១

ឆឡវេគគ បញចេម

[១៣១] ឯតថ ច េត មលុ កយបុ ត្ត ទិដ្ឋសុតមុ ត-

វញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ ទេិ ដ្ឋ ទដ
ិ ្ឋមត្តំ ភវស
ិ តិ សុ េត

សុ តមត្តំ ភវស
ិ តិ មុ េត មុ តមត្តំ ភវស
ិ តិ វញ
ិ ញ េត

វញ
ិ ញ តមត្តំ ភវស
ិ តិ ។ យេ េខ េត មលុ កយបុ ត្ត

ទដ
ិ ្ឋសុតមុ តវញ
ិ ញ តេព្វសុ ធេមមសុ ទេិ ដ្ឋ ទដ
ិ ្ឋមត្តំ ភ-

វស
ិ តិ សុ េត សុ តមត្តំ ភវស
ិ តិ មុ េត មុ តមត្តំ ភវស
ិ តិ

វញ
ិ ញ េត វញ
ិ ញ តមត្តំ ភវស
ិ តិ តេ ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត

ន េតន យេ ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត ន េតន តេ

ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត ន តតថ យេ ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត ន

តតថ តេ ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត េនវធ

ិ ន ហុ រ ំ ន ឧភយ-

328 
 
 ១៦១

ឆឡវគគ ទី ៥

[១៣១] មនលមលុកយបុត្ត ប ្ដ ធម៌ែដល្រតូវេឃើញ ្រតូវ

ឮ ្រតូវហិត ្រតូវដឹងចបស់ កុ ងេរឿងន

ន ុ ៎ះ អក
ន នឹងមន្រតឹមែតករ

េឃើ ញច េំ ពះរូ បែដលេឃើ ញេហើ យ ្រតឹមែតករឮច េំ ពះស េំ ឡងែដលឮ

េហើយ ្រតមែតករហ
ឹ ិ តចេំ ពះកនែដលហ
ិ្ល ិ តេហើយ ្រតឹមែតករដឹងចបស់

ចេំ ពះធម៌ែដលដឹងចបស់េហើយ ។ មនលមលុកយបុត្ត ប ្ដ ធម៌ែដល

្រតូវេឃើញ ្រតូវឮ ្រតូវហិត ្រតូវដឹងចបស់ កល អក

ន នឹងមន

្រតឹមែតករេឃើ ញច េំ ពះរូ បែដលេឃើ ញេហើ យ ្រតឹមែតករឮច េំ ពះស ំ-

េឡងែដលឮេហើយ ្រតមែតករប
ឹ ៉ះពល់ចេំ ពះ ម ៍ ែដលប៉ះពល់
រមណ

េហើយ ្រតមែតករដ
ឹ ឹ ចបស់ចេំ ពះធម៌ែដលដឹងចបស់េហើយ
ង មនលម-

ន នឹងមិនមនរវល់េ
លុកយបុត្ត អក យ គៈេទសៈឬេមហៈេនះ កុ ងកល
ន

េនះ មនលមលុកយបុត្ត កល អក
ន មនមនរវល
ិ ់េ យ គៈេទសៈ

ន មុខជនឹងមិនជប់ចព
ឬេមហៈេនះេទ មនលមលុកយបុត្ត អក ំ ក់ចត
ិ ក
្ត ុ ង
ន

ម ៍ ជេដម
រូបរមណ ើ េនះ កុ ងកលេនះ
ន មនលមលុកយបុត្ត កល

អក
ន មនបនជប
ិ ់ចព
ំ ក់ចិតក
្ត ុ ងរ ម ៍ ជេដើមេនះេទ
ន ូបរមណ មនលមលុកយបុត្ត

អក
ន នឹងមិនមនកិចក
ច ុ ងេ
ន កេនះ មនមនក
ិ ុ ងេ
ន កខងមុខ មិនមនកុ ង
ន

329 
 
១៦២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មន្តេរន ឯេសវេន្ត ទុ កខស តិ ។ ឥមស ខ្វហំ ភេន្ត

ភគវ សងខិេត្តន ភសិតស វ ិ ថ េរន អតថំ ជនមិ ។

[១៣២] រូបំ ទិ ្វ សតិ មុ ្ឋ

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ មនសក
ិ េ េ

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ
(១)

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក រូបសមភ

អភិជឈ ច វេហ
ិ ច

ចិត្តមស បហញញ
ូ តិ

ឯវ ំ ចន
ិ េ ទុ កំខ

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

សទទំ សុ ្វ សតិ មុ ្ឋ

១ ឱ. ម. តញច អេជឈស តិដ្ឋតិ ។

330 
 
 ១៦២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ចេន្លះៃនេ ំ ីរ
កទងព កុ ងកលេនះ
ន េនះឯង ំ ុ តៃនទុកខ
ជទីបផ ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ខុ ្រំញ ពះអងគ យល់េសចកៃនធម
ី្ត ៌ែដល្រពះមន្រពះ

ភគសែមង
្ត េហើយ េ យសេងប
ខ េនះឯង េ យពិ ្ត របន ។

គ េឃើញរូប េហើយភន់
[១៣២] កលេបើបុគល ម រតី េធទ
ើ្វ ុក

កុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វនិមត
ិ ឲ
្ត យជទី្រស ញ់េហើយ រែមងមនចត
ិ េ្ត ្រតក-

្រត លផង េនឱប្រកេ ប ម ៍ េនះផង ។

រមណ េវទន

េ្រចន្របករែដលេក
ើ តអ
ើ ំ ី រូបរមណ
ព ម ៍ រែមងចេ្រមនដល
ើ ់ បុគល
គ

ិ រ្ត បស់បុគល
េនះ ចត គ េនះ ំ ប
រែមងខទងខ ទ ់េ្រពះអភជឈន
ិ ិ ងវ-ិ

េហ កលែដលបុគល ខ ៉ ងេនះ េ
គ សន ំែតទុកយ ថឆងយ

ំ ី ្រពះនិព្វន ។ បុគល
អព គ កលឮសេំ ឡង េហើយភន់ ម រតី

331 
 
១៦៣

ឆឡវេគគ បញចេម

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ មនសក
ិ េ េ

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក សទទសមភ

អភិជឈ ច វេហ
ិ ច

ចិត្តមស បហញញ
ូ តិ

ឯវ ំ ចន
ិ េ ទុ កំខ

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

គនធំ ឃ ្វ សតិ មុ ្ឋ

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ ិ េ េ
មនសក

332 
 
 ១៦៣

ឆឡវគគ ទី ៥

េធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ិតន
្ត ូ វនិមិត្ត ឲយជទី្រស ញ់េហើយ រែមងមន

ចត
ិ េ្ត ្រតក្រត លផង េនឱប្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះ
រមណ

ផង ។ េវទនេ្រចើន្របករ ែដលេកតអ
ើ ំ ី សទទរមណ
ព ម ៍ រែមង

ចេ្រមនដល
ើ ់ បុគល ិ រ្ត បស់បុគល
គ េនះ ចត ំ ប
គ េនះ រែមងខទងខ ទ ់

េ្រពះអភិជឈនិងវេហ
ិ កលបុគល ខ ៉ ងេនះ
គ សន ំែតទុកយ

េ ំ ី ្រពះនិព្វន
ថឆងយអព ។ បុគល ំ ន
គ កលធុក ិ្ល េហើយ

ភន់ ម រតី េធទ

ើ្វ ុកកុ ងច
ន ិតន
្ត ូ វនិមិត្ត ឲយជទី្រស ញ់េហើយ

333 
 
១៦៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តិដ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក គនធសមភ

អភិជឈ ច វេហ
ិ ច

ចិត្តមស បហញញ
ូ តិ

ឯវ ំ ចន
ិ េ ទុ កំខ

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

រសំ េភ ្វ សតិ មុ ្ឋ

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ ិ េ េ
មនសក

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក រសសមភ

។ េប ។

334 
 
 ១៦៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រែមងមនច ិត ្តេ្រតក្រត លផង េនឱប្រកេ បែតនឹ ង -

ម ៍ េនះផង
រមណ ។ េវទនេ្រចន្របករ
ើ ែដលេកតអ
ើ ំ ី គនធ-
ព

ម ៍
រមណ រែមងចេ្រមនដល
ើ ់ បុគល
គ េនះ ិ រ្ត បស់បុគល
ចត គ េនះ

ំ ប
រែមងខទងខ ទ ់េ្រពះអភជឈន
ិ ិ ងវេហ
ិ កលេបប
ើ ុ គល
គ សន ំ

ខ ៉ ងេនះ េ
ែតទុកយ ំ ី ្រពះនិព្វន ។ បុគល
ថឆងយអព គ កល

បរេភគរស
ិ េហើយភន់ ម រតី េធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វនិមិត្ត ឲយ

ជទី្រស ញ់េហើយ រែមងមនចត

ិ េ្ត ្រតក្រត លផង េន

ឱប្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។ េវទនេ្រចើន្របករ

ែដលេកតអ
ើ ំ ីរ
ព ម ៍ ក៏ចេ្រមនដល
រមណ ើ ់ បុគល
គ េនះ ។ េប ។

335 
 
១៦៥

ឆឡវេគគ បញចេម

និព្វន វុចចតិ ។

េផដ្ឋព្វំ ផុ ស (១)
សតិ មុ ្ឋ

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ មនសិកេ េ

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក េផដ្ឋព្វសមភ

។ េប ។

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

ធមមំ ញ ្វ សតិ មុ ្ឋ

បយ
ិ ំ នម
ិ ត
ិ ្តំ មនសិកេ េ

រត្តចេិ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក ធមមសមភ

អភជ
ិ ឈ ច វេហ
ិ ច

ចិត្តមស បហញញ
ូ តិ

១ ឱ. ម. ផស ំ ផុស ។

336 
 
 ១៦៥

ឆឡវគគ ទី ៥

េ ំ ី ្រពះនិព្វន
ថឆងយអព ។ គ កលពល់្រតូវនូវ
បុគល

េផដព
្ឋ ្វៈ េហើយភន់ ម រតី េធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វនិមត
ិ ្ត ឲយជ

ទី្រស ញ់េហើយ រែមងមនចិតេ្ត ្រតក្រត លផង េន

ឱប្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។ េវទនេ្រចន្រប-
ើ

ករែដលេកតអ
ើ ំ ី េផដព
ព ម ៍ ែតងចេ្រមើនដល់បុគល
្ឋ ្វ រមណ គ េនះ

។ េប ។ េ ំ ី ្រពះនិព្វន ។
ថឆងយអព បុគល
គ កលដឹង

ម ៍ េហើយភន់
ធមមរមណ ម រតី េធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វនិមិតឲ
្ត យជទី

្រស ញ់េហើយ រែមងមនចត

ិ េ្ត ្រតក្រត លផង េនឱប

្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។ េវទនេ្រចើន្របករ

ែដលេកតអ
ើ ំ ី ធមមរមណ
ព ម ៍ រែមងចេ្រមនដល
ើ ់ បុគល
គ េនះចត
ិ ្ត

របស់ បុ គ គល េនះ រែមងខទ ងខ

ំ ទ ់ េ្រពះអភ ិ ជឈនិ ងវ េហ
ប ិ

337 
 
១៦៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯវ ំ ចន
ិ េ ទុ កំខ

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

[១៣៣] ន េ រជជតិ រូេបសុ

រូបំ ទិ ្វ បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស បស េ រូបំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

ខិយយតិ េន បចិយតិ

ឯវ ំ េ ចរតី សេ

ឯវ ំ អបចិនេ ទុ កំខ

សន្តេិ ក នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

ន េ រជជតិ សេទទសុ

សទទំ សុ ្វ បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចិេ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

338 
 
 ១៦៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កលេបើបុ គ គលសន ំែតទុ ក ខយ៉ ងេនះ េ ំ ី ្រពះ

ថឆង យអ ព

និព្វន ។

[១៣៣] បុគល
គ េនះេឃើញរូបេហើយ ្របុង ម រតី មន
ិ

េ្រតកអរនឹងរូប រែមងមនចិត្រ្ត បសចកតេ្រមកផង មនេន

ិ

ឱប្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។ កលបុគល
គ េនះ

េឃើញរូប េហើយទទួលនូវេ កុតរ្ត េវទន ទុករខ ែមងអស់

េទ មនសន
ិ ខ ៉ង
ំទុកយ គ េនះក៏មន
បុគល ម រត្រប្រព
ី ឹ ត្ត

យ៉ងេនះ កលេបើបុគល
គ មនសន
ិ ខ ៉ ងេនះ
ំទុកយ េ ថ

បនជិត្រពះនិព្វន ។ គ េនះឮសេំ ឡង
បុគល េហើយ្របុង

ម រតី មនេ្រតកអរន
ិ ឹ ងសេំ ឡង រែមងមនចត
ិ ្រ្ត បសចក

តេ្រមកផង មនេនឱប្រកេ
ិ បែតនឹង ម ៍ េនះផង
រមណ ។

339 
 
១៦៧

ឆឡវេគគ បញចេម

យថស សុ ណេ សទទំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

ខិយយតិ េន បចិយតិ

ឯវ ំ េ ចរតី សេ

ឯវ ំ អបចិនេ ទុ កំខ

សន្តិេក និព្វន វុចចតិ ។

ន េ រជជតិ គេនធសុ

គនធំ ឃ ្វ បដិស េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស ឃយេ គនធំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

ខយ
ិ យតិ េន បចយ
ិ តិ

ឯវ ំ េ ចរតី សេ

ឯវ ំ អបចន
ិ េ ទុ កំខ

340 
 
 ១៦៧

ឆឡវគគ ទី ៥

កលបុ គ គលេនះឮស េំ ឡង េហើ យទទួ លនូ វេ កុ ត ្តរេវទន

ទុករខ ែមងអស់េទ មនសន

ិ ខ ៉ង
ំទុកយ គ េនះក៏មន
បុគល

ម រត្រប្រព
ី ្ត ៉ ងេនះ
ឹ តយ កលបុគល
គ មនសន
ិ ខ ៉ ងេនះ
ំទុកយ

េ ថបនជិត្រពះនិព្វន ។ បុគល ំ ន
គ េនះធុក ិ្ល េហើយ្របុង

ម រតី មនេ្រតកអរន
ិ ឹ ងកន
ិ្ល រែមងមនចត
ិ ្រ្ត បសចកតេ្រមក

ផង មនេនឱប្រកេ
ិ បែតនឹង ម ៍ េនះផង ។ កល
រមណ

បុគល ំ ន
គ េនះធុក ិ្ល េហើយទទួលនូវេ កុតរ្ត េវទន ទុករខ ែមង

អស់េទ មនសន
ិ ខ ៉ង
ំទុកយ គ េនះក៏មន
បុគល ម រតី

្រប្រពឹ ត ្តយ៉ ងេនះ កលេបើបុ គ ល ខ ៉ ងេនះ

គ មិនសន ំនូ វទុ ក យ

341 
 
១៦៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សន្តេិ ក នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

ន េ រជជតិ រេសសុ

រសំ េភ ្វ បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស យេ រសំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

។ េប ។

សន្តេិ ក នព
ិ ្វ ន វុចត
ច ិ ។

ន េ រជជតិ ផេស សុ

ផស ំ ផុ ស បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស ផុ សេ ផស ំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

342 
 
 ១៦៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ ថបនជត
ិ ្រពះនិព្វន ។ បុគល
គ េនះបរេភគរស
ិ េហើយ

្របុង ម រតី មនេ្រតកអរន

ិ ឹ ងរស រែមងមនចត
ិ ្រ្ត បសចក

តេ្រមកផង មនេនឱប្រកេ
ិ បែតនឹង ម ៍ េនះផង
រមណ ។

កលបុ គ គលេនះលិ ទ ភ
ធ ក
្ល រស េហើ យទទួ លនូ វេ កុ ត រ្ត េវទ-

ន ។ េប ។ េ ថបនជត
ិ ្រពះនិព្វន ។ បុគល
គ េនះ

ពល់្រតូវនូវផស ៈ េហើយ្របុង រតីម មិនេ្រតកអរកុ ងផស

ន ៈ

រែមងមនច ិ ត ្ត្របសចកតេ្រមកផង មិ នេនឱប្រកេ បែត

នឹង ម ៍ េនះផង ។ កលបុគល

រមណ គ េនះពល់្រតូវនូវផស ៈ

343 
 
១៦៩

ឆឡវេគគ បញចេម

សន្តេិ ក នព
ិ ្វ ន វុចត
ច ិ ។

ន េ រជជតិ ធេមមសុ

ធមមំ ញ ្វ បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស ជនេ ធមមំ

េសវេ ចបិ េវទនំ

ខយ
ិ យតិ េន បចយ
ិ តិ

ឯវ ំ េ ចរតី សេ

ឯវ ំ អបចន
ិ េ ទុ កំខ

សន្តិេក និព្វន វុចចតិ ។

ឥមស ខ្វហំ ភេន្ត ភគវ សងខិេត្តន ភសិ-

តស ឯវ ំ វ ិ ថ េរន អតថំ ជនមីតិ ។

[១៣៤] ធុ ធុ មលុ កយបុ ត្ត ធុ េខ

ត្វំ មលុ កយបុ ត្ត មយ សងខិេត្តន ភសិតស វ ិ ថ េរន

អតថំ ជនសិ ។

344 
 
 ១៦៩

ឆឡវគគ ទី ៥

េហើយទទួលនូវេ កុតរ្ត េវទន ។ េប ។ េ ថបនជិត

្រពះនិព្វន ។ បុគល ឹ ធម៌

គ េនះដង េហើយ្របុង ម រតី មន
ិ

េ្រតកអរកុ ងធម
ន ៌ រែមងមនចត
ិ ្រ្ត បសចកតេ្រមកផង មន
ិ

េនឱប្រកេ បែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។ កលបុគល
គ

េនះដឹងធម៌ េហើយទទួលនូវេ កុតរ្ត េវទន ទុករខ ែមង

អស់េទ មនសន
ិ ខ ៉ង
ំទុកយ គ េនះក៏មន
បុគល ម រតី

្ត ៉ ងេនះ
្រប្រពឹតយ កលបុគល
គ មនសន
ិ ខ ៉ ងេនះ
ំទុកយ េ

ថបនជិត្រពះនិព្វន ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ្រពះពុទដ
ធ ក
ី ែដល្រពះអងស
គ ែមង
្ត េ យ

សេងប
ខ េនះ ខុ ្រំញ ពះអងយ
គ ល់េសចកេី្ត យពិ ្ត របន យ៉ងេនះឯង ។

[១៣៤] មន លមលុ កយបុ ត ្ត ្រតូវេហើ យ ្រតូវេហើ យ មន ល

មលុកយបុត្ត ពកយែដលតថគតសែមង
្ត េ យសេងប
ខ ន យល់េសចកី្ត
អក

េ យពិ ៎
្ត របននុះ ជករ្របៃពេហើយ ។

345 
 
១៧០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៣៥] រូបំ ទិ ្វ សតិ មុ ្ឋ

បិយំ និមិត្តំ មនសិកេ េ

រត្តចិេ ្ត េវេទតិ

តញច អេជឈ តិដ្ឋតិ ។

តស វឌ ន្តិ េវទន

អេនក រូបសមភ

អភជ
ិ ឈ ច វេហ
ិ ច

ចត
ិ ្តមស បហញញ
ូ តិ

ឯវ ំ ចន
ិ េ ទុ កំខ

នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។ េប ។

[១៣៦] ន េ រជជតិ ធេមមសុ

ធមមំ ញ ្វ បដស
ិ េ

វរត្ត
ិ ចេិ ្ត េវេទតិ

តញច នេជឈ តដ
ិ ្ឋតិ ។

យថស ជនេ ធមមំ

346 
 
 ១៧០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៣៥] កលបុគល
គ េឃើញរូប េហើយភន់ ម រតី េធើ្វ

ទុកកុ ងច
ន ិតន
្ត ូ វនិមត
ិ ្ត ឲយជទី្រស ញ់ ែតងមនចត
ិ េ្ត ្រតក-

្រត លផង េនឱប្រកេ ប ែតនឹង ម ៍ េនះផង

រមណ ។

េវទនេ្រចើន្របករ ំ ី រូបរមណ
ែដលេកើតអព ម ៍ រែមងចេ្រមន
ើ

ដល់បុគល
គ េនះ ិ រ្ត បស់បុគល
ចត គ េនះ ំ ប
រែមងខទងខ ទ ់េ្រពះ

អភជឈន
ិ ិ ងវេហ
ិ កលបុគល
គ សន ំ ខ ៉ ងេនះ
ែតទុកយ

េ ំ ី ្រពះនិព្វន
ថឆងយអព ។ េប ។

គ េនះដឹងធម៌
[១៣៦] បុគល េហើយ្របុង ម រតី មនេ្រតក
(១)
ិ

អរនឹងធម៌ រែមងមនចិត្រ្ត បសចកតេ្រមកផង មនេនឱប

ិ

្រកេ ប ែតនឹង ម ៍ េនះផង ។ បុគល

រមណ គ េនះកលដឹង

១ ធម៌ គឺធមមរមមណ៍ ។

347 
 
១៧១

ឆឡវេគគ បញចេម

េសវេ ចបិ េវទនំ

ខយ
ិ យតិ េន បចយ
ិ តិ

ឯវ ំ េ ចរតី សេ

ឯវ ំ អបចន
ិ េ ទុ កំខ

សន្តេិ ក នព
ិ ្វ ន វុចចតិ ។

ឥមស េខ មលុ កយបុ ត្ត មយ សងខិេត្តន ភ-

សិតស ឯវ ំ វ ិ ថ េរន អេ ថ ទដ្ឋេព្វតិ ។

[១៣៧] អថេខ យ ម មលុ កយបុ េ ្ត ភគ-

វេ ភសិតំ អភិននទិ ្វ អនុ េមទិ ្វ ឧ ្ឋ យសន

ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ បទកខិ ណំ ក ្វ បកកមិ ។ អថ-

េខ យ ម មលុ កយបុ េ ្ត ឯេក វូបកេ ្ឋ អបប-

មេ ្ត បី បហិតេ ្ត វហរេន
ិ ្ត នចរិ េស វ យ-

ស ថ យ កុ លបុ ្ត សមមេទវ អគរ ម អនគរយំ

ិ

បព្វជន្តិ តទនុ ត្តរ ំ ្រពហមចរយបរ

ិ េយ
ិ នំ ទេិ ដ្ឋវ ធេមម

សយំ អភិញញ សចឆិក ្វ ឧបសមបជជ វិ សិ ខី

ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ

348 
 
 ១៧១

ឆឡវគគ ទី ៥

នូវធម៌ េហើយទទួលនូវេ កុតរ្ត េវទន ទុករខ ែមងអស់េទ

មនសន
ិ ខ ៉ង
ំទុកយ បុគល
គ េនះ ក៏មន ម រត្រប្រព
ី ឹ ត្ត

យ៉ងេនះ កលបុគល
គ មនសន
ិ ខ ៉ ងេនះ
ំទុកយ េ ថបន

ជិត្រពះនិព្វន ។

មនលមលុកយបុត្ត ពកយែដលតថគតសែមង
្ត េ យសេងប
ខ េនះ

ឯង ន ្រតូវយល់េសចកេី្ត
អក យពិ ្ត រ យ៉ងេនះ ។

[១៣៧] ្រគេនះឯង ្រពះមលុកយបុតម

្ត ន យុ េ្រតកអររក
ី យ

ចេំ ពះភសិត របស់្រពះមន្រពះភគ ក៏េ្រកកអព

ំ ី គំ
សនៈ ថ្វយបង្រពះ

មន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណរ
ិ ួចេចញេទ ។ េវ េនះ ្រពះមលុកយបុត្ត

មន គ មនក់ឯង េគចេចញអព
យុ ជបុគល ំ ី ពួក ជអក
ន មន្របមទ
ិ មន

្ត ញូ ជ នេទកន់្រពះនិព្វន មិន
ពយយមជេ្រគ ងដុតកេម្ដកិេលស មនចិតប

៉ ម ន ក៏បនេធើឲយជក
យូរបុ ន ្វ ់ចបស់ សេ្រមច េ យ្របជញដ៏្របេសើរខួ នឯង
្ល

កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន នូវបរេយ
ិ នៃន្រពហមចរយៈដ
ិ ៏្របេសើរបផ
ំ ុ ត ែដលជទី្រតូវ

ករៃនពួកកុលបុត្ត េចញចកផះ
ទ េហើយបួសេ យ្របៃព ក៏បនដង
ឹ ចបស់

ថជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ

េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ

349 
 
១៧២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឥតថ ្ត យតិ អពភញញសិ ។ អញញតេ ច បនយ ម

មលុ កយបុ េ ្ត អរហតំ អេ សត

ី ិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[១៣៨] បរ ិ នធមមញច េ ភក
ិ ខ េវ េទសស
ិ មិ

អបរ ិ នធមមញច ឆ ច អភភ

ិ យតននិ តំ សុ ថ ។

កថញច ភិកខេវ បរ ិ នធេមម េ តិ ។ ឥធ ភិកខេវ

ភិកុ ខ េន ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ឧបបជជនិ្ត បបក អកុ -

ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ តេញច ភក

ិ ុខ

អធិ េសតិ នបបជហតិ ន វេនេទត

ិ ិ ន ពយន្តក
ី េ តិ

ន អនភវ ំ គេមតិ ។ េវទិតព្វេមតំ ភិកខេវ ភិកុ ខ ន

បរ ិ យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ បរ ិ នំ េហតំ វុត្តំ

ភគវ តិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន ជិ ្ហ យ រសំ

យិ ្វ ឧបបជជនិ្ត ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភិកខេវ ភក

ិ ុ ខ េន

មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ឧបបជជនិ្ត បបក អកុ ស

ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ តេញច ភិកុ ខ

350 
 
 ១៧២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ប ្ត ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង-

្ត ៏ជ្រពះអរហនម
យ ្រពះមលុកយបុតក ្ត ួ យអងែគ ដរ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[១៣៨] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ តថគតនឹ ងសែម ្តង នូ វ បរ ិ ន-

ធម៌ (ធម៌ជេហតុ បសូនយ) ផង នូវអបរ ិ នធម៌ (ធម៌ជេហតុមន

ិ

បសូនយ) ផង នូវអភភយតនៈ
ិ ( យតនៈដ៏ចេ្រមនៃ្រកេពក)
ើ ៦ ផង

ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យច ំ ្ត ប់ធម៌េនះចុះ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ បរ ិ នធម៌េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អកុសល-

ធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ ជបច័យ
ច ៃនករជប់

ំ ក់
ចព េកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ ក
ខ ុង
ន សនេនះ េ្រពះេឃើញរូបេ យែភក
ន

េបភ
ើ ក
ិ ុ េនអត
ខ ់្រទន
ំ ឹង ម ៍ េនះ មនលះបង
រមណ ិ ់ មនបេន
ិ ទ បង់ មនេធ
ិ ឲយ
ើ្វ

វនស
ិ មនកម
ិ ច ត់បង់េទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វ

ដឹងថ ម អញ បសូនយចកកុសលធម៌ទង
ំ យ េ្រពះ្រពះមន

្រពះភគបន្រ ស់នូវដេំ ណើរនុ៎ះ ថជេហតុ បសូនយេហើយ ។ េប ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត ។ េប ។ េកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុ ខ េ្រពះ

លិទភ
ធ ក
្ល រសេ យអ ្ត ត មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត អកុសល-

ធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ ជបច័យ
ច ៃនករជប់

ំ ក់ េកតេឡ
ចព ើ ើងដល់ភិកុ ខ េ្រពះដឹងធម៌េ យចត
ិ ្ត េបភ
ើ ិកុ េនអត
ខ ់្រទន
ំ ឹង

351 
 
១៧៣

ឆឡវេគគ បញចេម

អធិ េសតិ នបបជហតិ ន វេនេទត

ិ ិ ន ពយន្តក
ី េ តិ

ន អនភវ ំ គេមតិ ។ េវទិតព្វេមតំ ភិកខេវ ភិកុ ខ ន

បរ ិ យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ បរ ិ នំ េហតំ វុត្តំ

ភគវ តិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ បរ ិ នធេមម េ តិ ។

[១៣៩] កថញច ភិកខេវ អបរ ិ នធេមម េ តិ ។

ឥធ ភិកខេវ ភិកុ ខ េន ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ឧបបជជនិ្ត

បបក អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ

តេញច ភក
ិ ុខ នធិ េសតិ បជហតិ វេនេទត
ិ ិ ពយន្តក
ី -

េ តិ អនភវ ំ គេមតិ ។ េវទត

ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន

ន បរ ិ យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ អបរ ិ នំ េហតំ

វុត្តំ ភគវ តិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភក

ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន

ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ឧបបជជនិ្ត ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ឧបបជជនិ្ត បបក

អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនយ

ិ តេញច

ភក
ិ ុខ នធិ េសតិ បជហតិ វេនេទត
ិ ិ ពយន្តក
ី េ តិ

352 
 
 ១៧៣

ឆឡវគគ ទី ៥

ម ៍ េនះ
រមណ មនលះបង
ិ ់ មនបេន
ិ ទ បង់ មនេធ
ិ ឲយវ
ើ្វ នស
ិ មនកម
ិ ច ត់

បង់េទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វដងឹ ថ ម

អញ បសូនយចកកុសលធម៌ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់នូវដេំ ណើរ

នុ៎ះ ថជេហតុ បសូនយេហើយ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ បរ ិ នធម៌

យ៉ងេនះឯង ។

[១៣៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចែំ ណកខងអបរ ិ នធម៌ េតើ

ដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អកុសលធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសច-

ក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ ជបច័យ
ច ៃនករជប់ចព
ំ ក់ េកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន

សនេនះ េ្រពះេឃើញរូបេ យែភក

ន េបភ
ើ ិកុ ម
ខ នទទ
ិ ួល ម ៍ េនះ
រមណ

េទ បនលះបង់ បេនទបង់ េធឲយវ

ើ្វ នស
ិ កមចត់បង់េចញ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វដឹងថ ម អញមន
ិ បសូនយចក

កុសលធម៌ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់នូវដេំ ណើរនុ៎ះ ថជេហតុមន

ិ

បសូនយេទ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត ។ េប ។ េកត
ើ

េឡើងដល់ភក
ិ ុ ខ េ្រពះលិទភ
ធ ក
្ល រសេ យអ ្ត ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

មួយេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសចកី្រត

្ត ិះរះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ

ជបច័យ
ច ៃនករជប់ចព
ំ ក់ េកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ ខ េ្រពះដឹងធម៌េ យចត
ិ ្ត

េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនទទួល ម ៍ េនះេទ
រមណ បនលះបង់ បេនទបង់ េធឲយវ
ើ្វ នស
ិ

353 
 
១៧៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អនភវ ំ គេមតិ ។ េវទត

ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន ន បរ-ិ

យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ អបរ ិ នំ េហតំ វុត្តំ

ភគវ តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ អបរ ិ នធេមម េ តិ ។

[១៤០] កតមនិ ច ភក
ិ ខ េវ ឆ អភភ
ិ យតននិ ។

ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ន ឧបបជជនិ្ត

បបក អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ

េវទត
ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន អភភ
ិ ត
ូ េមតំ យតនំ

អភភ
ិ យតនំ េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ន ឧបបជជនិ្ត

បបក អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ

េវទត
ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន អភភ
ិ ត
ូ េមតំ យតនំ

អភភ
ិ យតនំ េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។ ឥមនិ វុចចនិ្ត

ភក
ិ ខ េវ ឆ អភភ
ិ យតននត
ី ិ ។ តតយ
ិ ំ ។

354 
 
 ១៧៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កមចត់បង់េចញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វដងឹ ថ

ម អញមិន បសូ នយចកកុ សលធម៌េឡើ យ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ

្រទង់្រ ស់នូវដេំ ណើរនុ៎ះ ថជេហតុមន

ិ បសូនយេទ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ អបរ ិ នធម៌ យ៉ងេនះឯង ។

[១៤០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ ៦ េតដ
យ ឯអភិភយតនៈទង ើ ូ ចេមច
្ត

ខះ
្ល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អកុសលធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសចកី្ត

្រតិះរះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ ជបច័យ
ច ៃនករជប់ចព
ំ ក់ មិនេកើតេឡើងដល់ភិកុ ក
ខ ុង
ន

សនេនះ េ្រពះេឃើញរូបេ យែភក

ន មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរ

នុ៎ះភិកុ ្រតូ
ខ វដឹងថ េនះជ យតនៈដ៏ចេ្រមើនៃ្រកេពក េ្រពះ្រពះមន្រពះ

ភគបន្រ ស់នូវដេំ ណើរនុ៎ះ ថជ យតនៈដ៏ចេ្រមនៃ្រកេពក

ើ ។ េប ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ មក ែដលមនេសចកី្ត

្រតះរ
ិ ះជទ
ិ ីសុ ះេទ
ទ ជបច័យ
ច ៃនករជប់ចព
ំ ក់ មនេក
ិ តេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ ខ

េ្រពះដឹងធម៌េ យចិត្ត មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះភិកុ ្រតូ
ខ វដឹងថ

េនះជ យតនៈដ៏ចេ្រមនៃ្រកេពក
ើ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់នូវ

ដេំ ណើរនុ៎ះ ថជ យតនៈដ៏ចេ្រមើនៃ្រកេពក ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ

េនះេ ំ ៦ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។
ថអភិភយតនៈទង

355 
 
១៧៥

ឆឡវេគគ បញចេម

[១៤១] វតថន
ី ទ
ិ នំ ។ េប ។ បមទវ ិ រញច
ិ េ

ភិកខេវ េទសិស មិ អបបមទវ ិ រញច

ិ តំ សុ ថ ។

កថញច ភិកខេវ បមទវ ិ រី េ តិ ។ ចកខុ ្រនទិយំ

អសំ វុតស ភក
ិ ខ េវ វហរេ
ិ ចត
ិ ្តំ ពយសច
ិ ច តិ ចកខុ -

វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ តស ពយសត
ិ ្តចត
ិ ្តស បមុ ជជំ ន

េ តិ បមុ េជជ អសតិ បត

ី ិ ន េ តិ បត
ី យ
ិ អសតិ

បស ទធិ ន េ តិ បស ទធិយ អសតិ ទុ កំខ វហរត

ិ
(១)
ិ

ទុ កិ ខ េន ចត
ិ ្តំ ន សមធយ
ិ តិ អសមហិេត ចិេត្ត

ធមម ន បតុ ភវន្តិ ធមមនំ អបតុ ភ បមទវ ិ រេត្វ

ី វ

សងខំ គចឆតិ ។ េប ។ ជិវ្រនទ

្ហិ ិយំ អសំ វុតស ភិកខេវ

វហរេ
ិ ចត
ិ ្តំ ពយសច
ិ ចតិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ េយយសុ រេសសុ

តស ពយសត
ិ ្តចត
ិ ្តស ។ េប ។ បមទវ ិ រេត្វ
ី វ សងខំ

គចឆតិ ។ េប ។ មន្រិ នទយ

ិ ំ អសំ វុតស ភក
ិ ខ េវ វហរេ
ិ

១ ម. ទុកំខ េ តិ ។

356 
 
 ១៧៥

ឆឡវគគ ទី ៥

[១៤១] វតន
ីថ ិ ទន ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគត

នឹងសែមង
្ត នូវបុគល
គ ែដលមន្រប្រកតេនេ
ី យេសចកី្របែហសផង
្ត នូវ

បុគល
គ ែដលមន្រប្រកតេនេ
ី យករមន្របែហសផង
ិ ដល់អក ំ
ន ទង យ

ចូរអក ំ
ន ទង យ ្ត ប់ធម៌េនះចុះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ ែដល

មន្រប្រកតេនេ
ី យេសចកី្របែហស
្ត េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ កលេបភ
ើ ិកុ ម
ខ នស្រងួ
ិ ខ ិយ
មចកុ ្រន ទ ចត ្ត ៏េជកជ ំ (េ
ិ ក យកេលស)
ិ

កុ ងរ
ន ូបែដល្រតូវដឹងេ យែភក
ន កលេបើភិកុ េនះមនច
ខ ិតេ្ត ជកជ ំ (េ យ

កេលស)
ិ បមុជៈជ ក៏មនមន
ិ កលេបើបមុជៈជ មនមន
ិ ី ិក៏មនមន
បត ិ

កលេបើបីតិមិនមន ធ ៏មិនមន
បស ទិក កលេបើបស ទិម
ធ ិនមន រែមង

េនជទុកខ ិ រ្ត បស់ភក

ចត ិ ុអ
ខ ក
ន មនទុកខ ក ់ េននឹង
ែតងមិនតមល កលេបើ

ចិតម ក ់ េននឹង ធម៌ក៏មិនេកើត្របកដ េ្រពះែតធម៌មិនេកើត្របកដ

្ត ិនតមល

ភក
ិ ុ េនះ
ខ ក៏ ប់ថអក
ន េនេ យេសចក្របែហសេធ
ី្ត ស
្វ ។ េប ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើភិកុ ម ិ្ហ ិ យ
ខ ិនស្រងួមជិវ្រន ទ ្ត ៏េជកជ ំ (េ
ចិតក យ

កេលស)
ិ កុ ងរសែដល្រតូ
ន វដង
ឹ េ យអ ្ត ត កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះមនច
ខ ត
ិ ្ត

េជកជ ំ (េ យកិេលស) ។ េប ។ ភិកុ េនះក

ខ ៏ ប់ថអក
ន េនេ យេសច-

ក្របែហសេធ
ី្ត ស្វ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនស្រងួម

357 
 
១៧៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចត
ិ ្តំ ពយសច
ិ ច តិ មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ តស

ពយសត
ិ ្តចត
ិ ្តស បមុ ជជំ ន េ តិ បមុ េជជ អសតិ បត
ី ិ

ន េ តិ បត
ី យ
ិ អសតិ បស ទធិ ន េ តិ បស ទធិ-

យ អសតិ ទុ កំខ វហរត

ិ ិ ទុ កិ ខ េន ចត
ិ ្តំ ន សម-

ធយ
ិ តិ អសមហិេត ចេិ ត្ត ធមម ន បតុ ភវន្តិ ធមមនំ

អបតុ ភ បមទវ ិ រេត្វ

ី វ សងខំ គចឆតិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ខ េវ បមទវ ិ រី េ តិ ។

[១៤២] កថញច ភក
ិ ខ េវ អបបមទវ ិ រី េ តិ ។

ចកខុ ្រនទិយំ សំ វុតស ភក

ិ ខ េវ វហរេ
ិ ចត
ិ ្តំ ពយសច
ិ ចតិ

ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ តស អពយសត
ិ ្តចត
ិ ្តស

បមុ ជជំ ជយតិ បមុ ទត

ិ ស បត
ី ិ ជយតិ បត
ី ម
ិ នស

កេយ បស មភតិ បស ទធកេយ សុ ខំ វហរត

ិ ិ

សុ ខេិ ន ចត
ិ ្តំ សមធយ
ិ តិ សមហិេត ចេិ ត្ត ធមម

358 
 
 ១៧៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនិ្រនិ យ
ទ ចត ្ត ៏េជកជ ំ (េ
ិ ក យកេលស)
ិ កុ ងធម
ន ៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យ

ចត
ិ ្ត កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះមនច
ខ ិ េ្ត ជកជ ំ (េ
ត យកេលស)
ិ បមុជៈជ ក៏មនមន
ិ

កលេបើបមុជៈជ មិនមន បត ិ ៏មនមន

ី ក ិ កលេបើបត
ី ិមនមន
ិ បស ទិ ធ

ក៏មិនមន កលេបើបស ទិម

ធ ិនមន ក៏រែមងេនជទុកខ ចត
ិ រ្ត បស់ភិកុ អ
ខ ក
ន

មនទុកខ រែមងមនតម
ិ លក ់ េននឹង កលេបើចត
ិ ម
្ត នតម
ិ ក ់ េននឹង ធម៌ទង-
ល ំ

យ រែមងមិនេកើត្របកដ េ្រពះធម៌មិនបនេកើត្របកដ ភិកុ េនះ

ខ

ក៏ ប់ថអក
ន េនេ យេសចកី្របែហសេធ
្ត ស
្វ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុខ

មន្រប្រកតេនេ
ី យេសចកី្របែហសេធ
្ត ស្វ យ៉ងេនះឯង ។

[១៤២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចែំ ណកខងបុគល
គ អក
ន េនេ យ

េសចកម
ី្ត ិន្របែហសេធស
្វ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

ខ ិយ
គ ស្រងួមចកុ ្រន
បុគល ទ ចត ្ត ៏មនេជកជ
ិ ក ិ ំ (េ យកេលស)
ិ កុ ងរ
ន ូបែដល

្រតូវដឹងេ យចកុ ខ កលេបើបុគល

គ េនះមនចិតម
្ត នេជកជ
ិ ំ (េ យកិេលស)

បមុជៈជ ក៏េកតេឡ
ើ ើង កលេបប
ើ ុ គល
គ េនះមនបមុជៈជ បត ិ ៏េកតេឡ
ី ក ើ ើង

កលបុគល
គ េនះមនចិត្រ្ត បកបេ ី ិ កយក៏សប
យបត ង ់រមងប់ បុគល
គ ែដល

ង ់រមងប់េហើយ
មនកយសប រែមងេនជសុខ ចិតរ្ត បស់បុគល
គ អក
ន មន

េសចកស ក ់ េននឹង កលេបច

ី្ត ុ ខ ែតងតមល ើ ត
ិ ត ក ់ េននឹង ធម៌ទង
្ត មល ំ យ

359 
 
១៧៧

ឆឡវេគគ បញចេម

បតុ ភវន្តិ ធមមនំ បតុ ភ អបបមទវ ិ រេត្វ

ី វ សងខំ

គចឆតិ ។ េប ។ ជិវ្រនទ
្ហិ យ
ិ ំ សំ វុតស ភក
ិ ខ េវ វហរេ
ិ

ចិត្តំ ន ពយសិចចតិ ។ េប ។ អបបមទវ ិ រេត្វ

ី វ សងខំ

គចឆតិ ។ េប ។ មន្រិ នទយ

ិ ំ សំ វុតស ភក
ិ ខ េវ វហរេ
ិ

ចត
ិ ្តំ ន ពយសច
ិ ចតិ មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ តស

អពយសិត្តចត
ិ ្តស បមុ ជជំ ជយតិ បមុ ទត
ិ ស បី តិ ជ-

យតិ បត
ី ម
ិ នស កេយ បស មភតិ បស ទធកេយ

សុ ខំ េវទយត(១)
ិ សុ ខិេន ចិត្តំ សមធិយតិ សម-

ហិេត ចេិ ត្ត ធមម បតុ ភវន្តិ ធមមនំ បតុ ភ អបប-

មទវ ិ រេត្វ
ី វ សងខំ គចឆតិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ អបប-

មទវ ិ រី េ តត
ី ិ ។ ចតុ តថំ ។

១ ម. សុខំ វ ិហរតិ ។

360 
 
 ១៧៧

ឆឡវគគ ទី ៥

ែតងេកើត្របកដ េ្រពះធម៌េកើត្របកដ បុគល

គ េនះក៏ ប់ថមន្រប្រកតី

េនេ យេសចកម
ី្ត ិន្របែហសេធស
្វ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កល

េបប
ើ ុ គល ិ្ហ ិ យ
គ ស្រងួមជិវ្រន ទ ្ត ៏មនេជកជ
ចិតក ិ ំ (េ យកេលស)
ិ ។ េប ។

គ េនះក៏ ប់ថមន្រប្រកតេនេ
បុគល ី យេសចកីម
្ត ន្របែហសេធ
ិ ស
្វ ។ េប ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើបុគល
គ ស្រងួមមនិ្រនិ យ
ទ ចត ្ត ៏មិនេជកជ ំ
ិ ក

(េ យកេលស)
ិ កុ ងធម
ន ម ៍ ែដល្រតូវដង
ម រមណ ឹ េ យមេន កលបុគល
គ

េនះមនចត
ិ ម
្ត នេជកជ
ិ ំ (េ យកេលស)
ិ បមុជៈជ ក៏េកតេឡ
ើ ើង កល

េបប
ើ ុ គល
គ េនះមនបមុជៈជ បត ិ ៏េកើតេឡើង កលេបើមនចត
ី ក ិ ្រ្ត បកបេ យ

បត
ី ិ កយក៏សប
ង ់រមងប់ បុគល ង ់រមងប់
គ ែដលមនកយសប រែមងេ យ

ម ៍ ជសុខ
រមណ ិ រ្ត បស់បុគល
ចត គ ែដលមនេសចកស
ី្ត ុ ខ ក ់ េន
ែតងតមល

នឹង កលេបើចិតត ក ់ េននឹង

្ត មល ធម៌ទង
ំ យែតងេកើត្របកដ េ្រពះ

ែតធម៌េកើត្របកដ គ េនះក៏ ប់ថមន្រប្រកតេនេ

បុគល ី យេសចកម
ី្ត ិន

្របែហសេធស
្វ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មន្រប្រកតេនេ
ី យ

េសចកីម
្ត ិន្របែហសេធស
្វ យ៉ងេនះឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

361 
 
១៧៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៤៣] សំ វរញច េ ភក
ិ ខ េវ េទសស
ិ មិ អសំ វ-

រញច តំ សុ ថ ។ កថញច ភក
ិ ខ េវ អសំ វេ េ តិ ។

សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ដ មនប

បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ អភ-ិ

ននទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ ។ េវទត
ិ ព្វេមតំ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន បរ ិ យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ បរ-ិ

នំ េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។ េប ។ សន្តិ ភក

ិ ខ េវ ជិ ្ហ -

វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ដ មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ េវទិតព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភិកុ ខ ន បរ ិ យមិ

កុ សេលហិ ធេមមហិ បរ ិ នំ េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។

ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ អសំ វេ េ តិ ។

362 
 
 ១៧៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៤៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវករស្រងួម

និងករមិនស្រងួម ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ ្ដ ប់ធម៌េនះ

ចុះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ករមិនស្រងួម េតើដូចេមច
្ដ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ រូបែដល្រតូវដឹងេ យែភក
ន គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ គួរេពញ

ចត
ិ ្ត គួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរេ្រតក្រត ល រែមងមន េបើ

ភក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ េ្រសើប្រ ល ្រជុល្រជប់ ចេំ ពះរូបេនះ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ដេំ ណើរនុ៎ះភិកុ ្រតូ
ខ វដឹងថ ម អញ បសូនយ ចកកុសល-

ធម៌ទង
ំ យ េ្រពះករ បសូនយនុ៎ះ ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់ទុក

េហើយ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រសែដល្រតូវដឹងេ យអ ្ដ ត

។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ធម៌ែដល្រតូវដឹងេ យចិត្ត គួរ្របថន គួរ

េ្រតកអរ គួរេពញចត
ិ ្ត គួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរេ្រតក្រត ល

រែមងមន េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ េ្រសើប្រ ល ្រជុល្រជប់ ចេំ ពះធម៌េនះ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះភិកុ ្រតូ
ខ វដងឹ ថ ម អញ បសូនយចក

កុសលធម៌ទង
ំ យ េ្រពះករ បសូនយនុ៎ះ ្រពះមន្រពះភគបន

្រ ស់ទុកេហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ករមនស្រងួ
ិ មយ៉ងេនះឯង ។

363 
 
១៧៩

ឆឡវេគគ បញចេម

[១៤៤] កថញច ភក
ិ ខ េវ សំ វេ េ តិ ។ សន្តិ

ភិកខេវ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយ-

រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ

ី តេញច ភិកុ ខ នភន
ិ នទតិ

នភវិ ទតិ ន អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ ។ េវទត
ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុខន ន បរ ិ យមិ កុ សេលហិ ធេមមហិ អបរ ិ នំ

េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។ េប ។ សន្ដិ ភិកខេវ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ

រ ។ េប ។ សន្ដិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ

កន្ដ មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភិកុ ខ នភិននទតិ នភិវទតិ ន អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ េវទត
ិ ព្វេមតំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខន ន បរ ិ យមិ

កុ សេលហិ ធេមមហិ អបរ ិ នំ េហតំ វុត្តំ ភគវ តិ ។

ឯវ ំ េខ ភិកខេវ សំ វេ េ តត
ី ិ ។ បញច មំ ។

364 
 
 ១៧៩

ឆឡវគគ ទី ៥

[១៤៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចែំ ណកករស្រងួមេតើដូចេមច
្ដ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបែដល្រតូវដឹងេ យែភក
ន គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ

គួរេពញចិត្ត គួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរេ្រតក្រត ល រែមង

មន េបើភក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនេ្រស
ិ ើប្រ ល មន្រជុ
ិ ល្រជប់ ចេំ ពះរូប

េនះេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វដឹងថ ម

អញមិន បសូ នយចកកុ សលធម៌ទ ង

ំ យេឡើ យ េ្រពះករមិន ប

សូនយនុ៎ះ ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់ទុកេហើយ ។ េប ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ រសែដល្រតូវដឹងេ យអ ្ដ ត ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ធម៌ែដល្រតូវដង
ឹ េ យចត
ិ ្ត គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ គួរេពញចិត្ត គួរ

្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរេ្រតក្រត ល រែមងមន េបើភក

ិ ុម
ខ ន
ិ

េ្រតកអរ មនេ្រស
ិ ើប្រ ល មន្រជុ
ិ ល្រជប់ ចេំ ពះធម៌េនះេទ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដេំ ណើរនុ៎ះ ភក
ិ ុ ្រតូ
ខ វដងឹ ថ ម អញមន
ិ បសូនយចក

កុសលធម៌ទង
ំ យេឡើយ េ្រពះករមន
ិ បសូនយនុ៎ះ ្រពះមន្រពះ

ភគបន្រ ស់ទុកេហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ករស្រងួម យ៉ង

េនះឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

365 
 
១៨០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៤៥] សមធឹ ភិកខេវ ភេវថ ។ សមហិេ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ យថភូតំ បជនតិ ។ កិញច យថភូតំ

បជនតិ ។ ចកខុំ អនច

ិ ចន្តិ យថភូតំ បជនតិ រូប

អនិចចតិ យថភូតំ បជនតិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ អនិចចន្តិ

យថភូតំ បជនតិ ចកខុ សមផេស អនេិ ចចតិ យថ-

ភូតំ បជនតិ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

អនច
ិ ចន្តិ យថភូតំ បជនតិ ។ េប ។ មេន អនេិ ចចតិ

យថភូតំ បជនតិ ធមម មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផេស យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចន្តិ

យថភូតំ បជនតិ ។ សមធឹ ភក

ិ ខ េវ ភេវថ ។

សមហិេ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ យថភូតំ បជនតត
ី ិ ។

ឆដ្ឋំ ។

366 
 
 ១៨០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៤៥] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរចេ្រមើននូវ

សមធិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ែដលមនច
ខ ត
ិ ត ក ់ េននឹងនួន
្ត មល

ែតងដឹងចបស់ មពិត ។ ដឹងចបស់ មពិតនូវអី្វ ។ ដឹងចបស់ ម

ពិតថ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ ដឹងចបស់ មពិតថ រូបមនេទៀង
ិ ដឹងចបស់

មពិតថ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ឹ ចបស់
ដង មពិតថ ចកុ សម
ខ ស
ផ

មនេទៀង
ិ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ក៏ដឹងចបស់ មពិតថ េវទន

េនះឯង មនេទៀង
ិ ។ េប ។ ដឹងចបស់ មពិតថ មេនមនេទៀង
ិ

ម ៍
ធមមរមណ មេនវញ
ិ ញណ មេនសមស
ផ េវទន ជសុខកី្ត ជ

ខ ី្ត មនជទ
ទុកក ិ ខ ិនជសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុកម ើ ើង េ្រពះមេនសមស
ផ ្ សជ

បច័យ
ច ក៏ដឹងចបស់ មពិតថ េវទនេនះឯងមិនេទៀង ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យចេ្រមនសមធ
ើ ច
ិ ុ ះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េ្រពះភក
ិ ុ ែដលមនច
ខ ត
ិ ត ក ់ េននឹងនួន រែមងដឹងចបស់
្ត មល មពិតដូេចះ
ន ។

ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

367 
 
១៨១

ឆឡវេគគ បញចេម

[១៤៦] បដិសល្លីន ភិកខេវ េយគមបជជថ ។

បដស
ិ ល្លេី ន ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ យថភូតំ បជនតិ ។ កិញច

យថភូតំ បជនតិ ។ ចកខុំ អនច

ិ ចន្តិ យថភូតំ បជ-

នតិ រូប អនិចចតិ យថភូតំ បជនតិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ

អនច
ិ ចន្តិ យថភូតំ បជនតិ ចកខុ សមផេស អនេិ ចចតិ

យថភូតំ បជនតិ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខម-

សុ ខំ តមប ិ អនច
ិ ចនិ្ត យថភូតំ បជនតិ ។ បដ-ិ

សល្លីន ភក
ិ ខ េវ េយគមបជជថ ។ បដស
ិ ល្លេី ន ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុខ យថភូតំ បជនតីតិ ។ សត្តមំ ។

[១៤៧] យមប ិ ភិកខេវ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ

តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ កិញច

ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ តំ

បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស

ិ តិ ។

368 
 
 ១៨១

ឆឡវគគ ទី ៥

[១៤៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ ង ប់ ង ត់ េហើយ

្របកបពយយមេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ មនេសចក
ខ ីស ង ់
្ត ប ង ត់

ឹ ចបស់
ែតងដង មពិត ។ ឹ ចបស់
ដង មពិតនូវអី្វ ។ ឹ ចបស់
ដង ម

ពិតថ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ ដឹងចបស់ មពិតថ រូបមនេទៀង
ិ ដឹងចបស់

មពិតថ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ឹ ចបស់
ដង មពិតថ ចកុ សម
ខ ស
ផ

មនេទៀង
ិ ។ េប ។ េវទន ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នស
ិ ុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច ក៏ដង
ឹ ចបស់ មពិតថ

េវទនេនះឯងមនេទៀង
ិ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរ

ង ់
សប ង ត់ េហើយ្របកបពយយមចុះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ មន
ខ

េសចកីស ង ់
្ត ប ង ត់ ែតងដង
ឹ ចបស់ មពិតដូេចះ
ន ។ ចប់សូ្រតទី ៧ ។

ំ
[១៤៧] មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ របស ់ ែដលម ិ នែមនជរបស់

ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់នូវរបស់េនះេចញ របស់េនះេបើ

ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
ពួកអក ្ត ុ ខ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អីម
្វ នែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ

មិនែមនរបស់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់ចកុ េនះេចញ
ខ ចកុ ខ

េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។

369 
 
១៨២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រូប ន តុ ម្ហកំ េត បជហថ េត េ បហីន ហិ-

យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តិ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ន តុ ម្ហកំ តំ

បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស

ិ តិ ។

ចកខុ សមផេស ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ េ បហីេន

ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស -

បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខ-

មសុ ខំ តមប ិ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ បហីនំ

ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ ន តុ ម្ហកំ

តំ បជហថ េ បហីន ហិ យ សុ ខយ

ភវស
ិ តិ ។ រ ន តុ ម្ហកំ េត បជហថ េត េ

បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តិ ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ

370 
 
 ១៨២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រូបមនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់រូបេនះេចញ រូប

ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
េនះេបើពួកអក ្ត ុ ខ ។

ិ ញ ណមិនែមនរបស់ពួកអក
ចកុ វខ ញ ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

េនះេចញ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេនះ េបព ន លះបង់បនេហើយ
ើ ួ កអក គង់មន

្របេយជន៍និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ ចកុ សម
ខ ផ មិនែមនរបស់ពួកអក
ស ន េទ អក
ន

ំ
ទង យចូរលះបង់ចកុ សម
ខ ស
ផ េនះេចញ ចកុ សម
ខ ស
ផ េនះ េបព
ើ ួ កអក
ន

លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ -ខ

ផ ជបច័យ
សមស ច សូមបេវទនេនះ
ី ក៏មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង-

យ ចូរលះបង់នូវេវទនេនះេចញ េវទនេនះេបព ន លះបង់បន

ើ ួ កអក

េហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ េប ។ ជិ ្ហ មនែមនរបស
ិ ់ពួក

អក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់នូវជិ ្ហ េនះេចញ ជិ ្ហ េនះេបព
ើ ួ កអក
ន លះ

បង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ រសមនែមនរបស
ិ ់

ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់រសេនះេចញ រសេនះេបព
ើ ួ កអក
ន

លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញណ

371 
 
១៨៣

ឆឡវេគគ បញចេម

ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ

ភវស
ិ តិ ។ ជិ ្ហ សមផេស ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ

េ េ បហីេន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។

យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន តុ ម្ហកំ តំ

បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស

ិ តិ

។ េប ។ មេន ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ េ បហីេន

ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ ធមម ន តុ ម្ហកំ េត

បជហថ េត េ បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស

ិ ន្តិ ។

មេនវញ
ិ ញ ណំ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ បហីនំ

372 
 
 ១៨៣

ឆឡវគគ ទី ៥

មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេនះេចញ

ជិ ្ហ វញ ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និង
ិ ញ ណេនះ េបើពួកអក

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ ផ មិនែមនរបស់ពួកអក
ជិ ្ហ សមស ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរ

លះបង់ជិ ្ហ សមស
ផ េនះេចញ ជិ ្ហ សមស ន លះបង់បន
ផ េនះ េបើពួកអក

េហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ េវទន ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស
ផ

ជបច័យ
ច សូមបេវទនេនះ
ី ក៏មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ

ចូរលះបង់េវទនេនះេចញ េវទនេនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់

ើ ួ កអក

្ត ុ ខ ។ េប ។ មេនមិនែមនរបស់ពួកអក
មន្របេយជន៍និងេសចកីស ន េទ អក
ន

ំ
ទង យចូរលះបង់មេនេនះេចញ មេនេនះ េបព ន លះបង់បន
ើ ួ កអក

េហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស ម ៍ មិនែមនរបស់

្ត ុ ខ ។ ធមមរមណ

ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ធមមរមណ
ម ៍ េនះេចញ ម ៍
ធមមរមណ

េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។

ិ ញ ណមិនែមនរបស់ពួកអក
មេនវញ ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់នូវ

មេនវញ
ិ ញ ណេនះេចញ មេនវញ ន លះបង់បនេហើយ
ិ ញ ណេនះេបើពួកអក

373 
 
១៨៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ មេនសមផេស ន

តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ េ បហីេន ហិ យ

សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ

សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ យំ ឥមសមឹ

េជតវេន តិណកដ្ឋ ខប សំ តំ ជេន ហ-

េរយ្ យ ឌេហយយ យថបចចយំ កេរយយ អបិ

នុ តុ ម្ហកំ ឯវមស អេម្ហ ជេន ហរតិ ឌហតិ

យថបចចយំ កេ តត
ី ិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ តំ កិស

េហតុ ។ ន ហិ េន ឯតំ ភេន្ត អ ្ត អត្តនីយំ តិ ។

ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ

តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ រូប

ន តុ ម្ហកំ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស ។ េប ។

374 
 
 ១៨៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គង់មន្របេយជន៍និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ ផ មិនែមនរបស់ពួក
មេនសមស

អក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់នូវមេនសមស
ផ េនះេចញ មេន-

សមស
ផ េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកី្ត
ើ ួ កអក

សុខ ។ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដល

េកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច សូមបេវទនេនះ
ី ក៏មនែមន
ិ

របស់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់េវទនេនះេចញ េវទន

េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចេ ម កំ ត់េឈើ ែមកេឈើ សឹកេឈ
្ល ើ

ែដលមនកុ ងវត
ន េ្ត ជតពនេនះ េគក៏ជញូ ជ នយកេ ម ជេដើមេនះ

ឬដុត ឬក៏េធឲយសមគ
ើ្វ ួរ មេហតុ អក ំ
ន ទង យនឹងមនេយបល់យ៉ង

ំ
េនះថ េគែតងនយកេយើង ឬដុត ឬក៏េធើ្វ មសមគួរដល់េហតុ ដូេចះ
ន

ែដរឬ ។ មនែមនដ
ិ ូ េចនះេទ ្រពះអង្គ ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ្រពះេ ម ជេដើមនុ៎ះ មនែមនជខ
ិ ួន
្ល ឬជវតុ ថ

្រស័យេនខួ នរបស
្ល ់េយងខ
ើ ុ េំញ ទ យ៉ង មិញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចកុ ម
ខ នែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ចកុ េនះេចញ
ខ ចកុ ខ

េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។

រូបមនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ចកុ សម
ខ ស
ផ ។ េប ។

375 
 
១៨៥

ឆឡវេគគ បញចេម

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន តុ ម្ហកំ តំ

បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស

ិ តី -

តិ ។ អដ្ឋមំ ។

[១៤៨] យមប ិ ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ

បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ កិញច ភក
ិ ខ េវ ន

តុ ម្ហកំ ។ ចកខុំ ភិកខេវ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ

េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ រូប ន

តុ ម្ហកំ េត បជហថ េត េ បហីន ហិ យ សុ ខយ

ភវស
ិ ន្តិ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ

េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ ចកខុ -

សមផេស ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ េ បហីេន

376 
 
 ១៨៥

ឆឡវគគ ទី ៥

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច សូមបេវទនេនះ
ី មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ

អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់េវទនេនះេចញ េវទនេនះ េបព
ើ ួ ក អក
ន លះ

បង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ក៏យ៉ងេនះឯង ។

ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[១៤៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ ែដលមនែមនរបស
ិ ់

ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់របស់េនះេចញ របស់េនះេបើពួក

ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
អក ្ត ុ ខ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ របស់អីែដលម
្វ នែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចកុ ម
ខ នែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ចកុ េនះេចញ
ខ ចកុ ខ

េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។

រូបមិនែមនរបស់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់រូបេនះេចញ រូបេនះ

េបព ន លះបង់បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស

ើ ួ កអក ្ត ុ ខ ។ ចកុ -ខ

វញ
ិ ញ ណមនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់ចកុ វខ ញ
ិ ញណ

េនះេចញ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេនះេបព ន លះបង់បនេហើយ
ើ ួ កអក គង់មន្រប-

េយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង-

យចូរលះបង់ចកុ សម
ខ ស
ផ េនះេចញ ចកុ សម
ខ ស ន លះបង់
ផ េនះេបើពួកអក

377 
 
១៨៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេន-

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ

េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ យមប ិ

ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ តំ េ បហីនំ ហិ-

យ សុ ខយ ភវស
ិ តត
ី ិ ។ នវមំ ។

[១៤៩] ឧទេក សុ ទំ ភក
ិ ខ េវ មបុ េ ្ត ឯវ ំ ចំ

ភសតិ ឥទំ ជតុ េវទគូ ឥទំ ជតុ បព្វជិ(១) ឥទំ ជតុ

អបលខ
ិ តំ
(២)
គណ្ឌមូលំ បលិខណឹតិ ។ តំ េខ បេនតំ

ភិកខេវ ឧទេក មបុ េ ្ត អេវទគូ េយវ សមេន េវ-

ទគូសត
ីម ិ ភសតិ អបបព្វជិ េយវ សមេន បព្វជិសត
ីម ិ

១ ឱ. ម. សព្វជិ ។ ២ ឱ. បលិខិតំ ។

378 
 
 ១៨៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនេហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ េប ។ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើងេ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច សូមបេវទនេនះ
ី ក៏មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក
ន

ំ
ទង យចូរលះបង់េវទនេនះេចញ េវទនេនះេបព ន លះបង់បន
ើ ួ កអក

េហើយ គង់មន្របេយជន៍និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

របស់ មនែមនរបស
ិ ់ពួកអក
ន េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់របស់េនះ

េចញ របស់េនះេបព ន លះបង់បនេហើយ

ើ ួ កអក គង់មន្របេយជន៍និង

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[១៤៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បនឮថ ឧទក មបុត្ត និយយ

យ៉ងេនះថ ខុ ជ
ំ ញ អក ំ ញ អក
ន សេ្រមចេវទពិត ខុ ជ ក ់នូវវដៈ្ត ពិត ខុ ំញ
ន ្រគបសងត

បនជីកឫសគល់ៃនទុកខ ែដលមនទន
ិ ់ជីកេហើយពិត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ ឯឧទក មបុត្ត មនែមនសេ្រមចេវទេទ

ិ ែត្របកសេសចកេនះ
ី្ត

ំ ញ អក
ថ ខុ ជ ន សេ្រមចេវទ មន្រគបសង
ិ តក ់នូវវដៈ្ត េទ ែត្របកសថ ខុ ជ
ំញ

379 
 
១៨៧

ឆឡវេគគ បញចេម

ភសតិ អបលខ
ិ តំ េយវ គណ្ឌមូលំ បលខ
ិ តំ េម

គណ្ឌមូលន្តិ ភសតិ ។ អថេខ តំ ភិកខេវ ភិកុ ខ

សមម វទមេន វេទយយ ឥទំ ជតុ េវទគូ ឥទំ ជតុ

បព្វជិ ឥទំ ជតុ អបលិខតំ គណ្ឌមូលំ បលិខណឹតិ ។

កថញច ភិកខេវ ភិកុ ខ េវទគូ េ តិ ។ យេ េខ

ភិកខេវ ភិកុ ខ ឆននំ ផស យតននំ សមុ ទយញច អតថងគ-

មញច អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញ្ច យថភូតំ

បជនតិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េវទគូ េ តិ ។ ក-

ថញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ បព្វជិ េ តិ ។ យេ េខ ភិកខេវ

ភក
ិ ុខ ឆននំ ផស យតននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច

អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ វទ
ិ ិ ្វ

អនុ បទ វមុ
ិ េ ្ត េ តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ

បព្វជិ េ តិ ។ កថញច ភក
ិ ខ េវ ភិកុ ខ េន ច អបលខ
ិ តំ

គណ្ឌមូលំ បលខ
ិ តំ េ តិ ។ គេ ្ឌ តិ េខ ភក
ិ ខ េវ

ឥមេស តំ ចតុ មម ភូតិកស កយស អធវិ ចនំ

380 
 
 ១៨៧

ឆឡវគគ ទី ៥

អក ក ់នូវវដៈ្ត មនទន
ន ្រគបសងត ិ ់ជីកឫសគល់ៃនទុកប
ខ នេទ ែត្របកសថ

ឫសគល់ៃនទុកខ ំញ ីករេល
ខ ុជ ំ ើងបនេហើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កល

ភក ំ ញ អក
ិ ុ ខ នឹងនិយយឲយសមេហតុ ្រតូវនិយយថ ខុ ជ ន សេ្រមចេវទពិត

ំ ញ អក
ខុ ជ ក ់នូវវដៈ្ត ពិត ខុ ជ
ន ្រគបសងត ំ ញ អក ំ ើងនូវឫសគល់ៃនទុកខ ែដល
ន ជីករេល

មនទន
ិ ់បនជីកពិត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ សេ្រមចេវទ
ខ េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបភ
ើ ក ខ ឹងចបស់
ិ ុដ មពិតនូវករេកត
ើ

េឡើង កររលត់ និសង េទស និងកររ ស់េចញនូវេហតុេកើត

ំ
េឡើងៃនផស ៈទង ៦ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ជអ
ខ ន ដល់នូវេវទ
ក

យ៉ងេនះឯង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ជអ
ខ ក ក ់នូវវដៈ្ត េតើដូច
ន ្រគបសងត

េមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបភ
ើ ក ខ ឹងចបស់
ិ ុដ មពិតនូវករេកត
ើ

េឡើង កររលត់ និសង េទស និងកររ ស់េចញនូវេហតុេកើត

ំ ៦ េហើយ ជអក
េឡើងៃនផស ៈទង ន រួច្រសឡះ (ចកទុក)ខ េ្រពះមន
ិ

បន្របកន់ម ំ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ អ
ខ ក ក ់នូវវដៈ្ត យ៉ង
ន ្រគបសងត

េនះឯង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ឫសគល់ៃនទុកែខ ដលមនទន
ិ ់ជីករេល
ំ ើង

ភិកុ បនជ
ខ ំ ើងេហើយ
ីករេល េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ពកយ

ន េនះ ជេឈមះរបស់កយែដល្របកបេ
ថទុកខ ៗ ដូេចះ យម ភូតរូប

381 
 
១៨៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ម េបត្ត ិ ក សមភ វ ស ឱទនកុ មម ស ូប ចយស អ-

ន ិ ចុ ច ចឆ ទនបរ មទទ
ិ ន េភទនវ ទធ
ិ ំ ស នធមម ស ។ គណ្ឌ ម ូល ន្ត ិ

េខ ភិកខេវ ត ្ហ េយនំ អធិវចនំ ។ យេ េខ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន ត ្ហ បហីន េ តិ ឧចឆន
ិ នម ូ

វតថុក អនភវង ក យតឹ អនុ បបទធមម ។

ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន អបលខ
ិ តំ គណ្ឌមូលំ

បលខ
ិ តំ េ តិ ។ ឧទេក សុ ទំ ភក
ិ ខ េវ មបុ េ ្ត

ឯវ ំ ចំ ភសតិ ឥទំ ជតុ េវទគូ ឥទំ ជតុ បព្វជិ

ឥទំ ជតុ អបលខ

ិ តំ គណ្ឌមូលំ បលខ
ិ ណឹតិ ។ តំ េខ

បេនតំ ភិកខេវ ឧទេក មបុ េ ្ត អេវទគូ េយវ

សមេន េវទគូសត
ីម ិ ភសតិ អបបព្វជិ េយវ សម-

េន បព្វជិសីត
ម ិ ភសតិ អបលិខតេញញវ គណ្ឌមូលំ

បលខ
ិ តេមម គណ្ឌមូលន្តិ ភសតិ ។ ឥទំ េខ ភក
ិ ខ េវ

382 
 
 ១៨៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ ៤ េកើតអព
ទង ំ ី ទឹកសុកៈក ជរបស់ម និងបិ ែដលសន ំេឡើងេ យ

បយនិងនំ មនេសចកម
ី្ត ិនេទៀង ្រតូវ្របស់្រពំគក់្រចបច់ ែបកធ្លយ

ខចត់ខចយជធមម ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ ឫសគល់ៃនទុកខ

េនះ ជេឈមះរបស់ត ្ហ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបភ
ើ ិកុ លះបង
ខ ់

ត ្ហ ផ្តច់ផិល
្ត ឫសគល់ េធម
ើ្វ នឲយមនទ
ិ ីេកតដ
ើ ំ ុ តក េធើ្វ
ូ ចជេ ន តកប

មនឲយមនក
ិ េំ ណើត មនឲយេក
ិ តតេទេទៀតជធម
ើ ម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ ឫសគល់ៃនទុកែខ ដលមនទន
ិ ់ជីករេល
ំ ើង េឈមះថភក
ិ ុ បនគស
ខ ់

ំ ើងេហើយយ៉ងេនះឯង ។ មនលភិកុ ទ
រេល ំ
ខ ង យ ឧទក មបុត្រ្ត បកស

ចយ៉ងេនះថ ខុ ជ
ំញ អក ំញ អក
ន សេ្រមចនូវេវទពិត ខុ ជ ក ់នូវវដៈ្ត ពិត
ន ្រគបសងត

ំ ញ អក
ខុ ជ ន ជីកឫសគល់ៃនទុកខ ែដលេគមនទន
ិ ់ជីកពិត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

ន មិនទន់សេ្រមចនូវេវទេទ ែត្របកសេសចកី្ត
យ ឧទក មបុត្ត ជអក

ំ ញ អក
េនះថខុ ជ ន សេ្រមចនូវេវទ មនែមនជអ
ិ ក ក ់នូវវដៈ្ត េទ ែត្រប-
ន ្រគបសងត

ំ ញ អក
កសថ ខុ ជ ក ់នូវវដៈ្ត មនទន
ន ្រគបសងត ិ ់ជីករេល
ំ ើងឫសគល់ៃនទុកេខ ទ

ំញ នជីកឫសគល់ៃនទុកេខ ហើយ ។ មនលភក

ែត្របកសថ ខុ ប ិ ុទ ំ
ខ ង យ

383 
 
១៨៩

ឆឡវេគគ បញចេម 

ភក
ិ ុខ សមម វទមេន វេទយយ ឥទំ ជតុ េវទគូ ឥទំ

ជតុ បព្វជិ ឥទំ ជតុ អបលខ

ិ តំ គណ្ឌមូលំ បលខ
ិ -

ណឹតិ ។ ទសមំ ។

ឆឡវេគគ បញចេម ។

តស ុ ទទនំ

េទ្វ សងគយ្ហ បរ ិ នំ

បមទវ ិ រី ច សំ វេ

សមធិ បដិសល្លីនំ

េទ្វ ន តុ ម្ហេកន ឧទេកតិ ។

ស យតនវេគគ ប ្ណ សកំ ទុតិយំ ។

តស ុ ទទនំ

អវជ
ិ ជ មគ
ិ ជលំ
(១)
េខ

គិ នំ ឆននំ ចតុ តថកំ

ឆឡវេគគន បញញសំ

ទុ តេិ យ បញញសេក អយន្តិ ។

១ ម. មិគជលញច ។

384 
 
 ១៨៩

ឆឡវគគ ទី ៥

កលេបភ
ើ ិកុ ខ នឹងនិយយឲយសមេហតុ ្រតូវនិយយថ ំ ញ អក
ខុ ជ ន

ំ ញ អក
សេ្រមចនូវេវទពិត ខុ ជ ក ់នូវវដៈ្ត ពិត ខុ ជ
ន ្រគបសងត ំ ញ អក
ន ជក ំ ើងនូវ
ី រេល

ឫសគល់ៃនទុកែខ ដលមនទន
ិ ់ជក ំ ើងពិត ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។
ី រេល

ចប់ ឆឡវគគ ទី ៥ ។

ឧទទនៃនឆឡវគគេនះ គឺ

ំ ី កររួបរួម
និយយអព ២ សូ្រត ករ បសូនយ ១ ភក
ិ ុអ
ខ ក
ន

េនេ យេសចក្របែហស
ី្ត ១ ករស្រងួម ១ សមធិ ១

ង ់
ករសប ង ត់ ១ របស់មនែមនរបស
ិ ់អក ំ
ន ទង យ ២ សូ្រត

ឧទក មបុត្ត ១ ។

ចប់ ទុតិយប ្ណ សកៈ កនុងស យតនវគគ ។

ឧទទនៃនទុតិយប ្ណ សកៈេនះ គឺ

អវជ
ិ ជ វគគ ១ មគជលវគ
ិ គ ១ គិ គ គ្រមប់បួន ១
នវគគ ១ ឆនវន គជ

ឆឡវគគ ១ សិបសូ្រតេនះ ជទុតិយប ្ណ សកៈ ។

385 
 
 តតិយប ្ណ សកំ

េយគេកខមិវេគគ

[១៥០] េយគេកខ មប
ិ រយយំ
ិ េ ភក
ិ ខ េវ ធមមប-

រយយំ
ិ េទសិស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច

ភិកខេវ េយគេកខ មិបរយេយ

ិ ធមមបរយេយ
ិ ។ សន្តិ

ភិកខេវ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប

បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ េត តថគ-

តស បហីន ឧចឆន
ិ នម ូ វតថុក អនភវង ក-

យតឹ អនុ បបទធមម េតសញច ប នយ

អកខ សិ េយគំ ត ម តថគេ េយគេកខ មត

ី ិ

វុចចតិ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ

។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ

386 
 
 តតិយប ្ណ សកៈ

េយគេកខមិវគគ

[១៥០] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ តថគតនឹ ងសែម ្ដ ង នូ វធម ម ប រ -ិ

យយ(១) ជេហតុរបស់បុគល ន មនេសចកីេក

គ អក ្ត មចកេយគៈ ដល់អក
ន

ំ
ទង យ អក ំ
ន ទង យចូរ្របុង ្ត ប់នូវពកយេនះចុះ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ចុះធមប
ម រយយជេហត
ិ ុ របស់បុគល ន មនេសចកេក
គ អក ី្ត មចក

េយគៈេតើដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបែដលបុគល
គ គបបដ
ី ង
ឹ បន

េ យែភក
ន ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់

្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត ំ
រូបទងេនះ តថគត

បនលះបង់ បនគស់រេល
ំ ើងឫសគល់ បនេធឲយេនសល
ើ្វ ់ ែតទីេនដូច

ើ េ ន ត បនេធឲយែលងមនែបបភព
ជទីេនៃនេដម ើ្វ មនសភពមនេក
ិ ត
ើ

េឡើងតេទ មួយេទៀត តថគតក៏បន្របប់នូវេសចកីពយយម

្ត េដម
ើ បី

លះបង់នូវរូបទងេនះេចញ
ំ េ្រពះេហតុេនះ បនជេគេ តថគត

គ មនេសចកេក
ថជបុគល ី្ត មចកេយគៈ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

រសែដលបុគល
គ គបបដ
ី ឹងបនេ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ម ៍ ែដលបុគល
ធមមរមណ គ គបបដ
ី ឹងបនេ យចត
ិ ្ត ម ៍ គួរ្របថន
ជធមមរមណ

១ ធម៌ជេហតុ ។

387 
 
១៩១

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

េត តថគតស បហីន ឧចឆិននម ូ វតថុក

អនភវង ក យតឹ អនុ បបទធមម េតសញច ប -

នយ អកខ សិ េយគំ ត ម តថគេ េយគេកខ -

មត
ី ិ វុចចតិ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ េយគេកខ មប
ិ រយេយ
ិ

ធមមបរយេយត
ិ ិ ។ បឋមំ ។

[១៥១] កិសមឹ នុ េខ ភក
ិ ខ េវ សតិ កំ (១) ឧប-

ទយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។ ំ លក

ភគវមូ

េន ភេន្ត ធមម ។ ចកខុ សមឹ េខ ភិកខេវ សតិ ចកខុំ

ឧបទយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ

សតិ ជិវ ្ហ ំ ឧបទយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។

មនម្ហិ សតិ មនំ ឧបទយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។

តំ កឹ មញញថ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។

១ ម. កិនិ្ត ទិស តិ ។

388 
 
 ១៩១

េយគេកខមិវគគ ទី ១

គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុ

ៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត ម ៍ ទងេនះ
ធមមរមណ ំ តថគតបនលះបង់ បនគស់

ំ ើងឫសគល់
រេល បនេធើឲយេនសល
្វ ់ ែតទីេន ដូចជទីេនៃនេដម
ើ េ នត

បនេធើឲយែលងមនែបបភព
្វ មនសភពមនេក
ិ តេឡ
ើ ើងតេទ មួយេទៀត

តថគត បន្របប់នូវេសចកពយយម
ី្ត េដម
ើ បលះបង ់នូវធមមរមណ
ម ៍ ទង
ំ
ី

េនះេចញ េ្រពះេហតុេនះ បនជេគេ តថគត ថជបុគល

គ មន

េសចកេក
ី្ត មចកេយគៈ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង េឈមះថ

ធមប
ម រយយ
ិ គ មនេសចកេក
ជេហតុៃនបុគល ី្ត មចកេយគៈ ។ ចប់

សូ្រត ទី ១ ។

[១៥១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបេហត
ើ ុ អីមន
្វ ្រស័យេហតុ

អី្វ េទើបេសចកស
ី្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ងេក
ន តេឡ
ើ គ ៏ចេ្រមើន
ើងបន ។ បពិ្រត្រពះអងដ

ធម៌របស់េយងខ ំញ ង
ើ ុទ ំ យ មន្រពះមន្រពះភគជមូល ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ កលេបចក
ើ ុ មន
ខ ្រស័យចកុ ខ េទើបេសចកស
ី្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ង
ន

េកតេឡ
ើ ើងបន ។ េប ។ កលេបអ
ើ ្ត តមន ្រស័យអ ្ត ត េទើប

េសចកីស
្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ងេក
ន តេឡ
ើ ើងបន ។ េប ។ កលេបច
ើ ិតម
្ត ន ្រស័យ

ិ ្ត េទើបេសចកីស
ចត ្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ងេក
ន តេឡ
ើ ើងបន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

អក ំ
ន ទង យ សមគល់េសចកីេនះថដ
្ត ូ ចេមច
្ត ចកុ េទៀង
ខ ឬមិនេទៀង ។

389 
 
១៩២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ អបិ នុ

តំ អនុ បទយ ឧបបេជជយយ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ និចច អនិចច តិ ។

អនច
ិ ច ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ អបិ

នុ តំ អនុ បទយ ឧបបេជជយយ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ េប ។ មេន នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។

អនេិ ចច ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ អបិ

នុ តំ អនុ បទយ ឧបបេជជយយ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត

អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យបិ

និព្វិនទតិ មនសមឹបិ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ វរជជ

ិ តិ វិ គ

390 
 
 ១៩២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ ឬ

ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មន

េសចកែ្រប្របួ
ី្ដ លជធមម េបម
ើ ិន ្រស័យនូវរបស់េនះ េតើនឹងមនេសចកី្ត

សុខទុកខ
ខ ងកុ ងេក
ន តេឡ
ើ ើងបន ែដរឬ ។ មនែមនដ
ិ ូ េចនះេទ ្រពះអងគ

។ េប ។ អ ្ដ តេទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់

មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកីែ្រប្របួ

្ត លជធមម េបើមិន ្រស័យ

នូវរបស់េនះ េតើនឹងមនេសចកស
ី្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ងេក
ន តេឡ
ើ ើងបនែដរឬ ។

មិនែមនដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ េប ។ ចិតេ្ត ទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ

្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកឬ

ខ ជសុខ ។ ជទុកខ

្រពះអងគ ។ របស់ មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកីែ្រប្របួ

្ត លជធមម េបើ

មន
ិ ្រស័យនូវរបស់េនះ េតន
ើ ឹ ងមនេសចកីស
្ត ុ ខទុកខ
ខ ងកុ ង
ន េកតេឡ
ើ ើង

បនែដរឬ ។ មិនែមនដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ កល

េបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ខ

ផង ។ េប ។ េនឿយ យនឹងអ ្ដ តផង េនឿយ យនឹងចិតផ

្ត ង

កលេបើេនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះ្របសចកតេ្រមក

391 
 
១៩៣

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី

ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ-

្ត យតិ បជនតត
ី ិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[១៥២] ទុ កខស ភក
ិ ខ េវ សមុ ទយញច អតថងគមញច

េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភក
ិ ខ េវ ទុ កខស

សមុ ទេយ ។ ចកខុ ញច បដិចច រូេប ច ឧបបជជតិ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តិណំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទ-

ន េវទនបចចយ ត ្ហ អយំ ទុ កខស សមុ ទេយ

។ េប ។ ជិវញច
្ហ បដច
ិ ច រេស ច ឧបបជជតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ

តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទន-

បចចយ ត ្ហ អយំ ទុ កខស សមុ ទេយ ។ េប ។

392 
 
 ១៩៣

េយគេកខមិវគគ ទី ១

្ត ៏រួច្រសឡះ (ចក
ចិតក សវៈ) ។ កលេបើចិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ េសចកី្ត

ឹ ថចិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ ក៏េកតមន

ដង ើ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះ ក៏ដង
ឹ ចបស់

ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្រ្ត គប់្រគន់េហើយ

េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធេហ
ើ្វ ើ យ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[១៥២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ដ នូវេសចកីេក
តថគតនឹងសែមង ្ត ត
ើ

េឡើងនិងេសចកអស
ី្ត ់េទៃនទុកខ ចូរអក ំ
ន ទង យ្របុង ្ត ប់នូវពកយេនះ

ចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេសចកេក
ី្ត ើតេឡើងៃនទុកខ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង េ្រពះ ខ ិ ងរូប ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
្រស័យចកុ ន ំ ៣

េឈមះថផស ៈ េវទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ត ្ហ េកត
ើ

េឡើង េ្រពះេវទនជបច័យ
ច េនះជេសចកីេក
្ត ើតេឡើងៃនទុកខ ។ េប ។

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យអ ្ត តនិងរស ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ

៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ត ្ហ េកត
ើ

េឡើងេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េនះ ជេសចកីេក
្ត ើតេឡើងៃនទុកខ ។ េប ។

393 
 
១៩៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មនញច បដិចច ធេមម ច ឧបបជជតិ មេនវញ

ិ ញ ណំ តិណំ ្ណ

សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ

ត ្ហ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ ទុ កខស សមុ ទេយ ។

[១៥៣] កតេម ច ភិកខេវ ទុ កខស អតថងគេម ។

ចកខុ ញច បដច
ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ

សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ

ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ អេសសវ ិ គនិេ -

ធ ឧបទននេិ េធ ឧបទននេិ ធ ភវនេិ េធ

ភវនេិ ធ ជតន
ិ េិ េធ ជតន
ិ េិ ធ ជ មរណំ

េ កបរ េទវទុ
ិ កខ េទមនស ុ បយ ន ិ រ ុ ជឈន្ត ិ ។

ឯវេមតស េកវលស ទុ កខកខ នធស និេ េធ

េ តិ ។ អយំ ទុ កខស អតថងគេម ។ េប ។ ជិវញច

្ហ

បដិចច រេស ច ឧបបជជតិ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ

ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ

394 
 
 ១៩៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មេនវញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យចត ្ត ិ ងធម៌ ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
ិ ន ំ

៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកើតេឡើងេ្រពះផស ៈជបច័យ

ច ត ្ហ េកើត

េឡើងេ្រពះេវទនជបច័យ
ច ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះឯងជេសចកី្ត

េកតេឡ
ើ ើងៃនទុកខ ។

[១៥៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេសចកអស
ី្ត ់េទៃនទុកខ េតើ

ដូចេមច
្ត ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យចកុ ន
ខ ិ ងរូប ករ្របជុ ំ

ៃនធម៌ទង
ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះផស ៈជបច័យ
ច

ត ្ហ េកើតេឡើងេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចករលត
ី្ត ់ៃនឧបទន េ្រពះវ-ិ

នសនិងរលត់មិនសល់ៃនត ្ហ េនះឯង េសចករលត

ី្ត ់ៃនភពេ្រពះរលត់

ៃនឧបទន េសចករលត
ី្ត ់ៃនជតេ្រពះរលត
ិ ់ៃនភព ជ មរណៈរលត់េទ

េ្រពះរលត់ៃនជតិ េសចកីេ្ត ក ខ កខ
ឹ ួល ទុកខ តូចចត
ិ ្ត ចេង្អ ត

ចត
ិ ្ត ក៏រលត់េទែដរ ។ េសចករលត
ី្ត ់ៃនទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះយ៉ងេនះ ។

េនះជេសចកអស
ី្ត ់េទៃនទុកខ ។ េប ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ -

្រស័យអ ្ត តនិងរស ករ្របជុៃំ នធម៌ទង

ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទន

េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ត ្ហ េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះេវទនជបច័យ
ច

395 
 
១៩៥

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

តស េយវ ត ្ហ យ អេសសវ ិ គនេិ ធ ឧបទ-

ននេិ េធ ឧបទននេិ ធ ។ េប ។ អយំ ទុ កខស

អតថងគេម ។ េប ។ មនញច បដច

ិ ច ធេមម ច ឧបបជជតិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ

េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ

អេសសវ ិ គន ិ េ ធ ឧបទនន ិ េ េធ ឧបទនន ិ េ -

ធ ភវនិេ េធ ភវនិេ ធ ជតិនិេ េធ ជតិនិេ -

ធ ជ មរណំ េ កបរ េទវទុ

ិ កខ េទមនស ុ បយ

និរុជឈន្តិ ។ ឯវេមតស េកវលស ទុ កខកខ នធស

នេិ េធ េ តិ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ ទុ កខស អតថង-គ

េមតិ ។ តតិយំ ។

[១៥៤] េ កស ភក
ិ ខ េវ សមុ ទយញច អតថងគមញច

េទសិស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភិកខេវ េ -

កស សមុ ទេយ ។ ចកខុ ញច បដច

ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តិណំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ

េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ ត ្ហ បចចយ ឧបទនំ

396 
 
 ១៩៥

េយគេកខមិវគគ ទី ១

េសចករលត
ី្ត ់ៃនឧបទន េ្រពះវនសន
ិ ិ ងរលត់មនសល
ិ ់ ៃនត ្ហ េនះឯង

េ្រពះរលត់ៃនឧបទន ។ េប ។ េនះជេសចកអស
ី្ត ់េទៃនទុកខ ។ េប ។

មេនវញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យចត ្ត ិ ងធម៌ ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
ិ ន ំ ៣

េឈមះថផស ៈ េវទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ត ្ហ េកត
ើ

េឡើងេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចករលត
ី្ត ៃ់ នឧបទនេ្រពះវនសន
ិ ិ ងរលត់

មនសល
ិ ់ ៃនត ្ហ េនះឯង េសចករលត
ី្ត ់ៃនភព េ្រពះរលត់ៃនឧបទន

េសចករលត
ី្ត ់ៃនជតេ្រពះរលត
ិ ់ៃនភព ជ មរណៈរលត់េទ េ្រពះរលត់

ៃនជតិ េសចកេី្ត ក ខ កខ
ឹ ួល ទុកខ តូចចត
ិ ្ត ចេង្អ តចត
ិ ្ត ក៏

រលត់េទែដរ ។ េសចករលត
ី្ត ់ៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះយ៉ងេនះ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង ជេសចកីរលត
្ត ់េទៃនទុកខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

[១៥៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ដ នូវេសចកេក
តថគតនឹងសែមង ី្ត ើត

េឡើងនិងេសចករលត
ី្ត ់េទៃនេ ក(១) ចូរអក ំ
ន ទង យ្របុង ្ត ប់នូវពកយ

េនះចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកីេក
្ត តេឡ
ើ ើងៃនេ ក េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ខ ិ ងរូប ករ្របជុៃំ នធម៌
្រស័យចកុ ន

ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតមនេ្រពះផស
ទង ើ ៈជបច័យ
ច ត ្ហ

េកតមនេ្រពះេវទនជបច
ើ ័យ
ច ឧបទនេកតមន
ើ េ្រពះត ្ហ ជបច័យ
ច

១ សំេ យកសងខរេ ក ។

397 
 
១៩៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឧបទនបបចចយ ភេ ភវបបចចយ ជតិ ជតប

ិ បចច-

យ ជ មរណំ េ កបរ េទវទុ

ិ កខ េទមនស ុ បយ

សមភវន្តិ ។ អយំ េ កស សមុ ទេយ ។ េប ។ ជិវញច

្ហ

បដិចច រេស ច ឧបបជជតិ ។ េប ។ មនញច បដិចច ធេមម ច

ឧបបជជតិ មេនវញ
ិ ញ ណំ តិណំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស -

បបចចយ េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ ត ្ហ បចចយ

ឧបទនំ ឧបទនបបចចយ ភេ ភវបបចចយ ជតិ

ជត ិ ប បចច យ ជ មរណំ េ កបរ េទវទុ

ិ កខ េទមនស ុ -

បយ សមភវន្តិ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ េ កស

សមុ ទេយ ។

[១៥៥] កតេម ច ភក
ិ ខ េវ េ កស អតថងគេម ។

ចកខុ ញច បដច
ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ

សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចច-

យ ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ អេសសវ ិ គន-ិ

េ ធ ឧបទនន ិ េ េធ ឧបទនន ិ េ ធ ភវន ិ េ េធ

398 
 
 ១៩៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ភពេកើតមន េ្រពះឧបទនជបច័យ
ច ជតេក
ិ តមន
ើ េ្រពះភពជបច័យ
ច

ជ មរណៈេកតមនេ្រពះជត
ើ ជបច
ិ ័យ
ច េសចកេី្ត ក ខ កខ
ឹ ួ ល ទុកខ

ិ ្ត ចេង្អ តចិត្ត ក៏េកតមនែដរ

តូចចត ើ ។ េនះឯងជេសចកេក
ី្ត តេឡ
ើ ើងៃន

េ ក ។ េប ។ រែមងេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យអ ្ត តនិងរស ។ េប ។

មេនវញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យចត ្ត ិ ងធម៌
ិ ន ករ្របជុៃំ នធម៌ទង៣
ំ

េឈមះថផស ៈ េវទនេកើតមនេ្រពះផស ៈជបច័យ

ច ត ្ហ េកើតមន

េ្រពះេវទនបច័យ
ច ឧបទនេកតមនេ្រពះត
ើ ្ហ ជបច័យ
ច ភពេកើត

មនេ្រពះឧបទនជបច័យ
ច ិ ើតមនេ្រពះភពជបច័យ
ជតេក ច ជ មរណៈ

េកតមនេ្រពះជត
ើ ិជបច័យ
ច េសចកេី្ត ក ខ កខ
ឹ ួល ទុកខ តូច-

ចត
ិ ្ត ចេង្អ តចត
ិ ្ត ក៏េកតមនែដរ
ើ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងជ

េសចកេក
ី្ត ើតេឡើងៃនេ ក ។

[១៥៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេសចកអស
ី្ត ់េទៃនេ ក េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ខ ិ ងរូប ករ្របជុៃំ នធម៌
្រស័យចកុ ន

ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកើតមនេ្រពះផស ៈជបច័យ

ទង ច ត ្ហ េកើត

មនេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចកីរលត
្ត ់ៃនឧបទនេ្រពះវនសន
ិ ិ ងរលត់

មនសល
ិ ់ ៃនត ្ហ េនះឯង េសចករលត
ី្ត ់ៃនភព េ្រពះរលត់ៃនឧបទន

399 
 
១៩៧

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

ភវនេិ ធ ជតន
ិ េិ េធ ជតន
ិ េិ ធ ជ មរណំ េ -

កបរេទវទុ
ិ កខេទមនស ុ បយ និរុជឈន្តិ ។ ឯវេម-

តស េកវលស ទុ កខកខ នធស និេ េធ េ តិ ។

អយំ េ កស អតថងគេម ។ េប ។ ជិវញច

្ហ បដិចច រេស

ច ឧបបជជតិ ។ េប ។ មនញច បដិចច ធេមម ច ឧបបជជតិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ តិណំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ

េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ

អេសសវ ិ គនេិ ធ ឧបទននេិ េធ ។ េប ។ ឯវេម-

តស េកវលស ទុ កខកខ នធស នេិ េធ េ តិ ។

អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ េ កស អតថងគេមតិ ។ ចតុ តថំ ។

[១៥៦] កិសមឹ នុ េខ ភក
ិ ខ េវ សតិ កឹ ឧប-

ទយ កឹ អភន
ិ វិ ស
ិ េសេយយហមសមត
ី ិ េ តិ

សទេិ ហមសមីតិ េ តិ ហីេនហមសមត

ី ិ

េ តត
ី ិ ។ ំ លក
ភគវមូ េន ភេន្ត ធមម ។ ចកខុ សមឹ

េខ ភក
ិ ខ េវ សតិ ចកខុំ ឧបទយ ចកខុំ អភន
ិ វិ ស
ិ

400 
 
 ១៩៧

េយគេកខមិវគគ ទី ១

េសចករលត
ី្ត ់ៃនជតេ្រពះរលត
ិ ់ៃនភព ជ មរណៈរលត់េទ េ្រពះរលត់

ៃនជតិ េសចកេី្ត ក ខ កខ
ឹ ួ ល ទុកខ តូចចត ិ ្ត ក៏រលត់
ិ ្ត ចេង្អ តចត

េទែដរ ។ េសចករលត
ី្ត ់ៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះយ៉ងេនះ ។ េនះឯងជ

េសចកអស
ី្ត ់េទៃនេ ក ។ េប ។ េកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យអ ្ត តនិង

រស ។ េប ។ មេនវញ
ិ ញ ណេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យចត ្ត ិ ងធម៌ ករ
ិ ន

្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតមនេ្រពះផស
ើ ៈជបច័យ
ច

ត ្ហ េកើតមនេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចករលត
ី្ត ់េទៃនឧបទនេ្រពះ

វនសន
ិ ិ ងរលត់មនសល
ិ ់ ៃនត ្ហ េនះឯង ។ េប ។ េសចករលត
ី្ត ់ៃនកង

ទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះយ៉ងេនះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះឯងជេសចកី្ត

អស់េទៃនេ ក ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[១៥៦] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើេហតុអីមន
្វ -

្រស័យេហតុអី្វ ើ្វ ីឲយជេហត

េធអ ្វ ុ េទើបមនករ្របកន់ថ ម

អញ្របេសើរ (ជងេគ) ឬថ ម អញេសើ ម (នឹងេគ) ឬក៏ថ

ម អញេថកទប (ជងេគ) ។ គ ៏ចេ្រមើន

បពិ្រត្រពះអងដ ធម៌

របស់េយើងខុ ទ
ំញ ង
ំ យ មន្រពះមន្រពះភគជមូល ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ កលេបើចកុ មន
ខ ្រស័យនូវចកុ ខ េធចក
ើ្វ ុ ឲយជេហត
ខ ុ

401 
 
១៩៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េសេយយហមសមីតិ េ តិ សទេិ ហមសមីតិ

េ តិ ហីេនហមសមីតិ េ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ សតិ

។ េប ។ មនសមឹ សតិ មនំ ឧបទយ មនំ អភិនិវស

ិ

េសេយយហមសមីតិ េ តិ សទិេ ហមសមីតិ

េ តិ ហីេនហមសមីតិ េ តិ ។ តំ កឹ មញញថ

ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។

យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។

យំ បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ មធមមំ អបិ នុ តំ អនុ -

បទយ េសេយយហមសមត
ី ិ អស សទេិ ហ-

មសមត
ី ិ អស ហីេនហមសមីតិ អស តិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ នច
ិ ច អនច
ិ ច តិ ។

អនច
ិ ច ភេន្ត ។ េប ។ មេន នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។

អនេិ ចច ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។

ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននច

ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ

អបិ នុ តំ អនុ បទយ េសេយយហមសមីតិ

402 
 
 ១៩៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េទើបមនករ្របកន់ថ ម អញ្របេសើរ (ជងេគ) ឬថ ម អញ

េសើ ម (នឹងេគ) ឬក៏ថ ម អញេថកទប (ជងេគ) ។ េប ។

កលេបអ
ើ ្ត តមន ។ េប ។ កលេបច
ើ ិតម
្ត ន ្រស័យនូវចត
ិ ្ត

េធច
ើ្វ ត ្ត យជេហតុ េទើបមនករ្របកន់ថ
ិ ឲ ម អញ្របេសើរ (ជងេគ)

ឬថ ម អញេសើ ម (នឹងេគ) ឬក៏ថ ម អញេថកទប (ជង

េគ) ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ សមគល់េសចកេនះ
ី្ត

ថដូចេមច
្ត ចកុ េទៀង
ខ ឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។

ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះ ជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះ

អងគ ។ របស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម

េបម
ើ ន
ិ ្រស័យនូវរបស់េនះ ើ ឹ ងមនេសចក្របកន
េតន ី្ត ់ថ ម អញ

្របេសើរ (ជងេគ) ឬថ ម អញេសើ ម (នឹងេគ) ឬក៏ថ ម អញ

េថកទប (ជងេគ) បនែដរឬ ។ មនែមនដ

ិ ូ េចនះេទ ្រពះអងគ ។ េប ។

អ ្ត ត េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ េប ។ ចត
ិ ្ត

េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មន
ិ

េទៀង របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់

មនេទៀង
ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម េបម
ើ ន
ិ ្រស័យនូវ

របស់េនះ េតន
ើ ឹ ងមនេសចក្របកន
ី្ត ់ថ ម អញ្របេសើរ (ជងេគ)

403 
 
១៩៩

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

អស សទេិ ហមសមីតិ អស ហីេនហមសមីតិ

អស តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ

សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ ជិ ្ហ -

យបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ

វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។

ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ បញច មំ ។

[១៥៧] សេញញជនិេយ ច ភិកខេវ ធេមម េទសិស -

មិ សេញញជនញច តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភក
ិ ខ េវ

សេញញជនិយ ធមម កតមញច សេញញជនំ ។ ចកខុំ

ភក
ិ ខ េវ សេញញជនេិ យ ធេមម េយ តតថ ឆនទ េគ តំ

404 
 
 ១៩៩

េយគេកខមិវគគ ទី ១

ឬថ ម អញេសើ ម (នឹងេគ) ឬក៏ថ ម អញេថកទប (ជងេគ)

បនែដរឬ ។ មនែមនដ
ិ ូ េចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះដង ើ ើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ
ឹ កលេបេឃ យនឹង

ចកុ ផង
ខ ។ េប ។ េនឿយ យនឹងអ ្ត តផង ។ េប ។ េនឿយ យ

នឹងចត
ិ ផ
្ត ង កលេបេនឿយ
ើ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះ

្របសចកតេ្រមក ចត ្ត ៏រួច្រសឡះ
ិ ក ។ កលេបច
ើ ិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ

េសចកដ
ី្ត ឹង ថចិតរ្ត ួច្រសឡះេហើយ ក៏េកើតមន ។ អរយ
ិ ័
វកេនះ

ឹ ចបស់ថ
ដង ជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹត្ត

្រគប់្រគន់េហើយ េ ឡសកិចច ម អញេធេ្រសចេហ

ើ្វ ើ យ មគភ
គ វនកិចច

ដៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម

ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់

សូ្រត ទី ៥ ។

[១៥៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ដ នូវធម៌ជេហតុ
តថគតនឹងសែមង

ៃនសេំ យជនៈ និងសេំ យជនៈ ចូរអក ំ

ន ទង យ្របុង ្ត ប់នូវធម៌េនះ

ចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ធម៌ជេហតុៃនសេំ យជនៈេតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ស-ំ

េយជនៈេតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ េឈ
ខ ម ះថធម៌ជេហតុ

ៃនសេំ យជនៈ េសចកេ្រតក្រត

ី្ត ល កុ ងចក
ន ុ េនះ
ខ េសចកេ្រតក
ី្ត
405 
 
២០០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តតថ សេញញជនំ ។ េប ។ ជិ ្ហ សេញញជនេិ យ ធេមម

។ េប ។ មេន សេញញជនិេយ ធេមម េយ តតថ ឆនទ-

េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ ឥេម វុចចនិ្ត ភក

ិ ខ េវ

សេញញជនយ
ិ ធមម ឥទំ សេញញជនន្តិ ។ ឆដ្ឋំ ។

[១៥៨] ឧបទនេិ យ ច ភក
ិ ខ េវ ធេមម េទសស
ិ មិ

ឧបទនំ ច តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភិកខេវ

ឧបទនយ
ិ ធមម កតមញចុ បទនំ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ

ឧបទនេិ យ ធេមម េយ តតថ ឆនទ េគ តំ តតថ

ឧបទនំ ។ េប ។ ជិ ្ហ ឧបទនិយ ធមម ។ េប ។

មេន ឧបទនេិ យ ធេមម េយ តតថ ឆនទ េគ តំ

តតថ ឧបទនំ ។ ឥេម វុចចនិ្ត ភក

ិ ខ េវ ឧបទនិយ

ធមម ឥទំ ឧបទនន្តិ ។ សត្តមំ ។

406 
 
 ២០០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រត លេនះ េឈមះថសេំ យជនៈកុ ងចក

ន ុ េនះ
ខ ។ េប ។ អ ្ត តេឈមះ

ថធម៌ជេហតុៃនសេំ យជនៈ ។ េប ។ ចត
ិ េ្ត ឈមះថធម៌ជេហតុៃនស-ំ

េយជនៈ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល កុ ងច
ន ិ េ្ត នះ េសចកេ្រតក្រត
ត ី្ត ល

េនះ េឈមះថសេំ យជនៈ កុ ងច

ន ត
ិ េ្ត នះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េនះេ ថធម៌ជេហតុៃនសេំ យជនៈ េនះេ ថសេំ យជនៈ ។ ចប់

សូ្រត ទី ៦ ។

[១៥៨] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ្ដ នូវធម៌ជេហតុ
តថគតនឹងសែមង

ៃនឧបទននិងឧបទន ចូរអក ំ
ន ទង យ ្របុង ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ធម៌ជេហតុៃនឧបទន េតើដូចេមច
្ត ឧបទន េតើ

ដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ េឈ
ខ ម ះថធម៌ជេហតុៃនឧបទន

េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល កុ ងចក
ន ុ េនះ
ខ េសចកីេ្រតក្រត
្ត លេនះ េឈមះ

ថឧបទនកុ ងចក
ន ុ េនះ
ខ ។ េប ។ អ ្ត តេឈមះថធម៌ជេហតុៃនឧប-

ទន ។ េប ។ ចិតេ្ត ឈមះថធម៌ជេហតុៃនឧបទន េសចកីេ្រតក្រត

្ត ល

កុ ងច
ន ិតេ្ត នះ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត លេនះ េឈមះថឧបទនកុ ងច
ន ត
ិ ្ត

េនះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះេ ថធម៌ជេហតុៃនឧបទន េនះ

េ ថឧបទន ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

407 
 
២០១

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

[១៥៩] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនភជ
ិ នំ អបរជនំ
ិ អវ ិ -

ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ

។ េប ។ មនំ អនភិជនំ អបរជនំ

ិ អវ ិ ជយំ អបប-

ជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។ ចកខុ ញច េខ ភក

ិ ខ េវ

អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយ

។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ កយំ មនំ អភិជនំ បរជនំ

ិ វ ិ ជយំ

បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យយតិ ។ រូេប ភក

ិ ខ េវ អនភជ
ិ នំ

អបរជនំ
ិ អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ ។

សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ ធេមម អនភិជនំ អបរជនំ

ិ

អវ ិ ជយំ អបបជហំ អភេព្វ ទុ កខកខ យយ រូេប ច

េខ ភក
ិ ខ េវ អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ

408 
 
 ២០១

េយគេកខមិវគគ ទី ១

[១៥៩] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ បុ គ គ ល ែដលម ិ នបនដ ឹ ង ចបស់

ំ
មិនបនកណ ត់ដឹង មិនបនេនឿយ យ មិនបនលះបង់ នូវចកុ េទ
ខ

មិនគួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ េប ។ នូវអ ្ត ត ។ េប ។ បុគល
គ

ែដលមនបនដ
ិ ឹងចបស់ មនបនក
ិ ំ
ណ ត់ដឹង មិនបនេនឿយ យ មន
ិ

បនលះបង់ នូវចិតេ្ត ទ មនគ

ិ ួ រេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ នេឡើយ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង គ ែដលដឹងចបស់ កណ
យ លុះែតបុគល ំ ត់ដឹង េនឿយ យ

លះបង់ នូវចកុ េនះឯង

ខ េទើបគួរេដើមបអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ េប ។

គ ែដលដឹងចបស់ កណ
បុគល ំ ត់ដឹង េនឿយ យ លះបង់ នូវអ ្ត ត

កយ ចិត្ត េទើបគួរេដម
ើ បអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

បុគល
គ ែដលមនបនដ
ិ ឹ ចបស់ មនបនក
ង ិ ំ
ណ ត់ដង
ឹ មនបនេនឿយ
ិ យ

មនបនលះបង
ិ ់ នូវរូបេទ មនគ
ិ ួ រេដម
ើ បអស់េទ ខ នេឡើយ
ៃនទុកប ។
ី

បុគល
គ ែដលមនបនដ
ិ ឹ ចបស់ មនបនក
ង ិ ំ
ណ ត់ដង
ឹ មនបនេនឿយ
ិ យ

មនបនលះបង
ិ ់ នូវសេំ ឡង កន
ិ្ល រស ផ ព្វ ម ៍ េទ
ធមមរមណ មនគ
ិ ួរ

េដម
ើ បអស
ី ់េទ ៃនទុកប
ខ នេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លុះែតបុគល
គ

ឹ ចបស់ កណ
ែដលដង ំ ត់ដង
ឹ េនឿយ យ លះបង់ នូវរូប េទើបគួរ

409 
 
២០២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ទុ កខកខ យយ ។ សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ ធេមម

អភជ
ិ នំ បរជនំ
ិ វ ិ ជយំ បជហំ ភេព្វ ទុ កខកខ យ-

យតិ ។ អដ្ឋមំ ។

[១៦០] ឯកំ សមយំ ភគ ញតេិ ក(១) វហរត

ិ ិ

គញ
ិ ជ កវសេថ ។ អថេខ ភគ រេ គេ បដិសល្លី-

េន ឥមំ ធមមបរយយំ
ិ អភសិ ចកខុ ញច បដច
ិ ច

រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស

ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ ត ្ហ -

បចចយ ឧបទនំ ឧបទនបបចចយ ភេ ភវបបចចយ

ជតិ ជតិបបចចយ ជ មរណំ េ កបរេទវទុ

ិ កខេទ-

មនស ុ បយ សមភវន្តិ ។ ឯវេមតស េកវលស

ទុ កខកខ នធស សមុ ទេយ េ តិ ។ េប ។ ជិវញច

្ហ

បដិចច រេស ច ឧបបជជតិ ។ េប ។ មនញច បដិចច

ធេមម ច ឧបបជជតិ មេនវញ

ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ

ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ ត ្ហ

១ ឱ. ម. នតិេក ។

410 
 
 ២០២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េដម
ើ បអស
ី ់េទៃនទុកប
ខ ន ។ បុគល ឹ ចបស់ កណ
គ ែដលដង ំ ត់ដង
ឹ េនឿយ

យ លះបង់ នូវសេំ ឡង កន ម ៍ េទើបគួរេដើមប ី

ិ្ល រស ផ ព្វ ធមមរមណ

អស់េទៃនទុកប
ខ ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[១៦០] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ងផ

ន ទ ស-ំ
ះ

ក់ែដលេធេើ្វ យឥដ្ឋ ជត
ិ ្រសុកមួយេឈមះញតកៈ
ិ ។ ្រគេនះឯង

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់ចូលេទសមេងំ នកុ ងទ

ន ី ង ត់ េហើយសែមង
្ដ នូវធម-ម

បរយយេនះថ
ិ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ រែមងេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យចកុ ន
ខ ិ ងរូប

ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតមនេ្រពះផស
ើ ៈជ

បច័យ
ច ត ្ហ េកើតមន េ្រពះេវទនជបច័យ
ច ឧបទនេកើតមន េ្រពះ

ត ្ហ ជបច័យ
ច ភពេកើតមនេ្រពះឧបទនជបច័យ
ច ជតិេកើតមនេ្រពះ

ភពជបច័យ
ច ជ មរណៈេកើតមន េ្រពះជតិជបច័យ
ច េសចកីេ្ត ក

ខ កខ
ឹ ួ ល ទុកខ តូចចត ិ ្ត ក៏េកតមនែដរ
ិ ្ត ចេង្អ តចត ើ ។ េសចកេក
ី្ត ើត

េឡើងៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះ យ៉ងេនះ ។ េប ។ រែមងេកើតេឡើងេ្រពះ

្រស័យអ ្ត តនិងរស ។ េប ។ មេនវញ

ិ ញ ណ រែមងេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ

្រស័យចិតន ម ៍ ករ្របជុៃំ នធម៌ទង

្ត ិ ងធមមរមណ ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទ-

នេកើតមនេ្រពះផស ៈជបច័យ
ច ត ្ហ េកើតមន េ្រពះេវទនជបច័យ
ច

411 
 
២០៣

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

ត ្ហ បចចយ ឧបទនំ ឧបទនបបចចយ ភេ ភ-

វបបចចយ ជតិ ជតិបបចចយ ជ មរណំ េ កបរ-ិ

េទវទុ កខ េទមនស ុ បយ សមភ វ ន្ត ិ ។ ឯវេមតស

េកវលស ទុ កខកខ នធស សមុ ទេយ េ តិ ។

[១៦១] ចកខុ ញច បដច

ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន

េវទនបចចយ ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ អេសស-

វ ិ គនិេ ធ ឧបទននិេ េធ ឧបទននិេ ធ ភវនិ-

េ េធ ភវនេិ ធ ិ េិ េធ
ជតន ជតន
ិ េិ ធ ជ មរណំ

េ កបរេទវទុ
ិ កខេទមនស ុ បយ នរិ ុជឈន្តិ ។ ឯវ-

េមតស េកវលស ទុ កខកខ នធស នេិ េធ េ តិ

។ េប ។ ជិវញច
្ហ បដិចច រេស ច ឧបបជជតិ ។ េប ។

412 
 
 ២០៣

េយគេកខមិវគគ ទី ១

ឧបទនេកតមន
ើ េ្រពះត ្ហ ជបច័យ
ច ភពេកតមនេ្រពះឧបទនជ
ើ

បច័យ
ច ជតេក
ិ តមនេ្រពះភពជបច
ើ ័យ
ច ជ មរណៈេកតមនេ្រពះជត
ើ ិ

ជបច័យ
ច េសចកេី្ត ក ខ កខ
ឹ ួ ល ទុកខ តូចចត ិ ្ត ក៏េកត
ិ ្ត ចេង្អ តចត ើ

មនែដរ ។ េសចកេក
ី្ត តេឡ
ើ ើងៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះ យ៉ងេនះ ។

[១៦១] ចកុ វខ ញ
ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យចកុ ន
ខ ិ ងរូប

ករ្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតមន
ើ េ្រពះផស ៈជ

បច័យ
ច ត ្ហ េកើតមនេ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចកីរលត
្ត ់ៃនឧបទន

េ្រពះវនសន
ិ ិ ងរលត់មនសល
ិ ់ ៃនត ្ហ េនះឯង េសចករលត
ី្ត ់ៃនភព

េ្រពះរលត់ៃនឧបទន េសចករលត
ី្ត ់ៃនជតិេ្រពះរលត់ៃនភព ជ មរ-

ណៈរលត់ េ្រពះរលត់ៃនជតិ េសចកេី្ត ក ខ កខ

ឹ ួល ទុកខ តូច-

ចត ិ ្ត ក៏រលត់េទែដរ ។ េសចករលត
ិ ្ត ចេង្អ តចត ី្ត ់ៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះ

យ៉ងេនះ ។ េប ។ រែមងេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យអ ្ត តនិងរស ។ េប ។

413 
 
២០៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

មនញច បដិចច ធេមម ច ឧបបជជតិ មេនវញ

ិ ញ ណំ តណ
ិ ំ ្ណ

សងគតិ ផេស ផស បបចចយ េវទន េវទនបចចយ

ត ្ហ តស េយវ ត ្ហ យ អេសសវ ិ គនិេ ធ ឧ-

បទននេិ េធ ឧបទននេិ ធ ។ េប ។ ឯវេមតស

េកវលស ទុ កខកខ នធស នេិ េធ េ តត

ី ិ ។ នវមំ ។

[១៦២] េតន េខ បន សមេយន អញញតេ ភក

ិ ុខ

ភគវេ ឧបស ុ តឹ ឋិេ េ តិ ។ អទទ េខ ភគ

តំ ភិកុ ំខ ឧបស ុ តឹ ឋិតំ ទិ ្វ ន តំ ភក

ិ ុ ំខ ឯតទេ ច

អេស សិ ត្វំ ភិកុ ខ ឥមំ ធមមបរយយន្ត

ិ ិ ។ ឯវ ំ ភេន្ត ។

ឧគគ ្ហ ហិ ត្វំ ភិកុ ខ ឥមំ ធមមបរយយំ

ិ បរយបុ
ិ -

ហិ ត្វំ ភក
ិ ុខ ឥមំ ធមមបរយយំ
ិ ធេរហិ ត្វំ ភក
ិ ុខ

ឥមំ ធមមបរយយំ
ិ អតថសញ្ហិ េ យំ ភក
ិ ុខ ធមមបរយ-
ិ

េយ ទ្រិ ពហមចរយេកត
ិ ិ ។ ទសមំ ។

េយគេកខមិវេគគ បឋេម ។

414 
 
 ២០៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មេនវញ
ិ ញ ណ រែមងេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យចិតន ម ៍ ករ
្ត ិ ងធមមរមណ

្របជុៃំ នធម៌ទង
ំ ៣ េឈមះថផស ៈ េវទនេកតមនេ្រពះផស
ើ ៈជបច័យ
ច

ត ្ហ េកើតមន េ្រពះេវទនជបច័យ
ច េសចករលត
ី្ត ់ៃនឧបទន េ្រពះ

វនសន
ិ ិ ងរលត់មិនសល់ៃនត ្ហ េនះឯង េសចករលត
ី្ត ់ៃនភពេ្រពះរលត់

ៃនឧបទន ។ េប ។ េសចករលត
ី្ត ់ៃនកងទុកទ ំ
ខ ងអស់េនះ យ៉ងេនះ ។

ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[១៦២] សម័យេនះឯង ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប ឈរែអប ្ត ប់្រពះពុទ-ធ

ដីកៃន្រពះមន្រពះភគ ។ ្រពះមន្រពះភគ ក៏្រទង់ទតេឃើញភិកុ េនះ

ខ

ំ ុ ងឈរែអប
កព ្ត ប់ លុះេឃើញេហើយ ក៏្រ ស់សួរភក
ិ ុ េនះ
ខ ដូេចះ
ន ថ

មនលភក
ិ ុខ អក
ន បនឮធមប
ម រយយេនះឬ
ិ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។

មនលភក
ិ ុ ខ ចូរអក
ន េរៀននូវធមប
ម រយយេនះច
ិ ុះ មនលភក
ិ ុ ខ ចូរអក
ន ទេនញ
ទ

នូវធមប
ម រយយេនះច
ិ ុះ មនលភក
ិ ុខ ចូរអក ំ ុកនូវធមប
ន ចទ ម រយយេនះច
ិ ុះ

មនលភក
ិ ុខ ធមប
ម រយយេនះឯង
ិ ្របកបេ យ្របេយជន៍ ជខងេដម
ើ

ៃន្រពហច
ម រយធម
ិ ៌ ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ េយគេកខមិវគគ ទី ១ ។

415 
 
២០៥

េយគេកខមិវេគគ បឋេម

តស ុ ទទនំ

េយគេកខ មិ ឧបទយ

ទុ កខេ េក ច េសេយយ ច

សេញញជនំ ឧបទនំ

េទ្វបរជនំ
ិ
(១)
ឧបស ត
ូ ី តិ ។

១ ឱ. ម. េទ្វ បជនំ ។

416 
 
 ២០៥

េយគេកខមិវគគ ទី ១

ឧទទនៃនេយគេកខមិវគគេនះ គឺ

ំ ី បុគល
និយយអព គ មនេសចកេក
ី្ត មចកេយគៈ ១ ំ ី សុខ
អព

ទុកេខ កតេឡ
ើ ើងេ្រពះ ្រស័យ (ចកុ ជេដ
ខ ម
ើ ) ១ ំ ី េសចកី្ត
អព

ើ ិ ងរលត់ៃនទុកខ ១ អព
េកតន ំ ី េសចកេក ើ ិ ងរលត់ៃនេ
ី្ត តន ក ១

ំ ី េសចក្របកន
អព ី្ត ់ថ ្របេសើរជេដម
ើ ំ ី សេំ យជនៈ ១
១ អព

ំ ី ឧបទន ១ អព
អព ំ ី បុគល ំ
គ កណ ត់ដឹងមន ២ េលើក អព
ំ ី ភិកុ ខ

ឈរែអប ្ត ប់ធម៌ ១ ។

417 
 
 េ កកមគុណវេគគ

[១៦៣] សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។

អយំ វុចចតិ ភិកខេវ ភិកុ ខ សគេ មរស មរស

វសំ គេ បដម
ិ ុ កកស មរបេ ពេនធ េ មរ-

ពនធេនន យថកមករណីេយ បបិមេ ។ េប ។

សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ

មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប

កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភ-ិ

វទតិ អេជឈ យ តិដ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភិកខេវ ភិកុ ខ

សគេ មរស មរស វសំ គេ បដម

ិ ុ កកស

មរបេ ពេនធ េ មរពនធេនន យថកមករ-

ណីេយ បបិមេ ។

418 
 
 េ កកមគុណវគគ

ំ
[១៦៣] មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ មនរូ ប ែដលគបប ដ
ី ឹ ង បនេ យ

ចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកេ្រតកអរ
ី្ត េបើភក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិត

េនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម ចេំ ពះរូបេនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ
(១)

ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ េទកន់លេំ នៃនមរ េទកន់អ ំ ចៃនមរ អនទក់

ៃនមរ ក៏ចងអវយវៈភក
ិ ុ េនះ
ខ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ម ះថជប់េ ំ
យចណ ងៃនមរ

គួរមរេធើ្វ ម្របថនបន ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ មនរសែដល

គបបដ
ី ឹងបនេ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ម ៍
យ មនធមមរមណ

ែដលគបបដ
ី ង
ឹ បនេ យចត ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទី
ិ ្ត ជធមមរមណ

េពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតក

្ត

អរ េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះ
ី្ត ូ លចិតម

ម ៍ េនះ ។ មនលភក
រមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ េទកន់លេំ ន

ៃនមរ េទកន់អ ំ ចៃនមរ អនទក់របស់មរ ក៏ចងអវយវៈភក

ិ ុ េនះ
ខ

ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ ម ះថជប់េ ំ
យចណ ងៃនមរ គួរមរេធើ្វ ម្របថនបន ។

១ ជេឈមះរបស់ត ្ហ ។

419 
 
២០៧

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

[១៦៤] សន្តិ ច េខ ភិកខេវ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជន-ី

យ តេញច ភក
ិ ុខ ន អភន
ិ នទតិ ន អភវិ ទតិ ន អេជឈ-

យ តិដ្ឋតិ ។ អយំ វុចត

ច ិ ភិកខេវ ភិកុ ខ ន ស-

គេ មរស ន មរស វសំ គេ ឧមមុកកស

មរបេ មុ េ ្ត េ មរពនធេនន ន យថកមក-

រណីេយ បបិមេ ។ េប ។ សន្តិ ភិកខេវ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ

រ ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ ន អភន
ិ នទតិ ន អភវិ ទតិ ន

អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ន -

សគេ មរស ន មរស វសំ គេ ឧមមុកកស មរ-

បេ មុ េ ្ត េ មរពនធេនន ន យថកមករណី-

េយ បបម
ិ េ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ

420 
 
 ២០៧

េ កកមគុណវគគ ទី ២

[១៦៤] ំ
មន លភិកុ ខទ ង យ មនរូ បែដលគបប ដ
ី ឹងបនេ យ

ចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកេ្រតកអរ
ី្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនេ្រតកអរ មនសរេស
ិ ើរ

មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះេទ ។ មនលភក
ិ ម ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ មនេទកន
ិ ់លេំ នៃនមរ មិនេទកន់អ ំ ច

ៃនមរ អនទក់របស់មរក៏របូតេចញអព
ំ ី អវយវៈភក
ិ ុ េនះ
ខ ភក
ិ ុ េនះេឈ
ខ មះ

ំ
ថរួចចកចណ ងៃនមរ មិនគួរមរេធើ្វ ម្របថនបនេឡើយ ។ េប ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មនរសែដលគបបដ
ី ង
ឹ បនេ យអ ្ត ត ជរសគួរ

្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេន

េ យេសចកច ្ត ំ
ី្ត ូ លចិតម ចេំ ពះរសេនះេទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ មនេទកន
ិ ់លេំ នៃនមរ មនេទកន
ិ ់អ ំ ចៃនមរ

អនទក់របស់មរក៏របូតេចញអព
ំ ី អវយវៈភិកុ េនះ
ខ ភិកុ េនះេឈ
ខ ម ះថរួចចក

ំ
ចណ ងៃនមរ មនគ
ិ ួ រមរេធើ្វ ម្របថនបនេឡើយ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង ម ៍ ែដលគបបដ
យ មនធមមរមណ ី ឹងបនេ ម ៍
យចិត្ត ជធមមរមណ

គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

421 
 
២០៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ ន អភន
ិ នទតិ ន អភវិ ទតិ ន

អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ន

សគេ មរស ន មរស វសំ គេ ឧមមុកកស

មរបេ មុ េ ្ត េ មរពនធេនន ន យថក-

មករណីេយ បបិមេ តិ ។ បឋមំ ។

[១៦៥] សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។

អយំ វុចត
ច ិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ពេនធ ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ

សគេ មរស មរស វសំ គេ យថកម-

ករណីេយ បបម
ិ េ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ -

វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

422 
 
 ២០៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិត

េនេ យេសចកច ្ត ំ
ី្ត ូ លចិតម ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះេទ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ភិកុ េនះេ
ខ ថ មិនេទកន់លេំ នៃនមរ មិនេទកន់

អំ ចៃនមរ អនទក់ៃនមរក៏របូតេចញអព
ំ ី អវយវៈភក
ិ ុ េនះ
ខ ភក
ិ ុ េនះ
ខ

ំ
េឈមះថរួចចកចណ ងៃនមរ មនគ
ិ ួ រមរេធើ្វ ម្របថនបនេឡើយ ។

ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[១៦៥] ំ
មន លភិកុ ខទ ង យ មនរូ បែដលគបប ដ
ី ឹងបនេ យ

ចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកេ្រតកអរ
ី្ត េបើភក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិត

េនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម ចេំ ពះរូបេនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ ជប់កុ ងរ
ន ូបែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យចកុ ខ េទកន់លេំ នៃនមរ

េទកន់អ ំ ចៃនមរ គួរមរេធើ្វ ម្របថនបន ។ េប ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ មនរសែដលគបបដ
ី ង
ឹ បនេ យអ ្ដ ត ។ េប ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង ម ៍ ែដលគបបដ
យ មនធមមរមណ ី ង
ឹ បនេ យចត ម ៍ គួរ
ិ ្ត ជធមមរមណ

្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

423 
 
២០៩

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

រជនីយ តេញច ភិកុ ខ អភិននទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ពេនធ មេនវេញញ
ិ -

េយយសុ ធេមមសុ សគេ មរស មរស វសំ

គេ យថកមករណីេយ បបិមេ ។

[១៦៦] សន្តិ ច េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ដ មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភិកុ ខ នភិននទតិ នភិវទតិ ន អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ មុ េ ្ត ចកខុ វេញញ
ិ -

េយយហិ រូេបហិ ន សគេ មរស ន មរស

វសំ គេ ន យថកមករណីេយ បបម

ិ េ

។ េប ។ សន្ដិ ភិកខេវ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ រ ។ េប ។ សន្ដិ

ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ដ មនប

បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ ន

អភិននទតិ ន អភិវទតិ ន អេជឈ យ តិដ្ឋតិ ។

424 
 
 ២០៩

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសច-

កច
ី្ដ ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍ េនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េនះ
ខ

េ ថ ជប់កុ ងធម
ន ម ៍ ែដលគបបដ
ម រមណ ី ឹងបនេ ិ ្ត េទកន់លេំ ន
យចត

ៃនមរ េទកន់អ ំ ចៃនមរ គួរមរេធើ្វ ម្របថនបន ។

[១៦៦] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ មនរូ ប ែដលគបប ដ
ី ឹ ង បនេ យ

ចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបើភិកុ ម
ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ

មិនឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះេទ ។ មនលភិកុ ទ

្ត ូ លចិតម ំ
ខ ង-

យ ភិកុ េនះេ
ខ ថរួចចករូបែដលគបបដ
ី ឹងបនេ យចកុ ខ មិនេទកន់

លេំ នៃនមរ មនេទកន

ិ ់អ ំ ចៃនមរ មនគ
ិ ួ រមរេធើ្វ ម្របថនបន

េឡើយ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មនរសែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យអ ្ដ ត

។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ម ៍ ែដលគបបដ
យ មនធមមរមណ ី ង
ឹ បនេ យ

ចត ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស

ិ ្ត ជធមមរមណ ញ់

្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនេ្រតកអរ មន
ិ

សរេសើ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ី្ត ូ លចិតម ម ៍ េនះេទ ។

425 
 
២១០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អយំ វុចចតិ ភិកខេវ ភក

ិ ុខ មុ េ ្ត មេនវេញញ
ិ េយយហិ ធេមម-

ហិ ន សគេ មរស ន មរស វសំ គេ

ន យថកមករណីេយ បបម
ិ េ តិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[១៦៧] នហំ ភិកខេវ គមេនន េ កស អន្តំ

ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ បេត្តយយន្តិ វទមិ ។ ន ច បនហំ

ភិកខេវ អបប ្វ េ កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ

វទមត
ី ិ ។ ឥទំ វ ្វ ភគ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវ-ិ

សិ ។ អថេខ េតសំ ភក
ិ ូ ខ នំ អចរិ បបកកន្តស ភគវេ

ឯតទេ សិ ឥទំ េខ េន វុេ ភគ សងខិេត្តន

ឧេទទសំ ឧទទស
ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន

វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ ភក
ិ ខ េវ គមេនន េ កស អន្តំ

ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច បនហំ ភិកខេវ

426 
 
 ២១០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េនះេ
ខ ថ ម ៍ ែដលគបបដ
រួចចកធមមរមណ ី ឹង

បនេ ិ ្ត មិនេទកន់លេំ នៃនមរ មនេទកន

យចត ិ ់អ ំ ចៃនមរ មន
ិ

គួរមរេធើ្វ ម្របថនបនេឡើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[១៦៧] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ំ ុ ត ៃន
តថគតម ិ នេពលនូ វ ទី ប ផ

េ ក(១)ថ បុគល
គ គបបដ
ី ឹង គបបេឃ
ី ើញ គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទ

បនេឡើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត តថគតមិនេពលនូវ

ដេំ ណើរសត្វ ែដលមនទន

ិ ់ដល់នូវទីបផ
ំ ុ តៃនេ ក(២) ើ្វ ូ វទីប-ំ
េហើយេធន

ខ នេឡើយ ។ លុះ្រពះមន្រពះភគេពលពកយេនះេហើយ ក៏
ផុតៃនទុកប

ំ ី
េ្រកកអព សនៈ ្ដ ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ។ កលែដល្រពះមន

្រពះភគ្រទង់េចៀសេចញេទមនយ
ិ ូ របុ ៉នមន េទើបភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះមនេសចក ី្ត

្របក
ឹ ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ នូវ

ឧេទស
ទ េនះឯង េ យសេងប
ខ ដល់េយើងទង
ំ យ ពុំបនែចករែលក
ំ

នូ វ េសចក ្តី េ យពិ ្ដ រ រួ ចក ៏េ្រកកអ ព

ំ ី សនៈ ្ដ ចូ លេទកន់
េស ច

វិ រវញេទ
ិ (េសចកែដល្រពះអង
ី្ត ស
គ ែមង
្ដ េនះថ) មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគត មនេពលន
ិ ំ ុ តៃនេ
ូ វទីបផ កថ បុគល
គ គបបដ
ី ង
ឹ គបបេឃ
ី ើញ

គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត

១ សំេ យកច្រក ល ។ ២ សំេ យកសងខរ ។

427 
 
២១១

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

អបប ្វ េ កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ វទមត
ី ិ ។

េក នុ េខ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស

វភេជយយត
ិ ិ ។ អថេខ េតសំ ភក
ិ ូ ខ នំ ឯតទេ សិ

អយំ េខ យ ម នេនទ សតថុ េចវ សំ វណ្ណិេ

សមភវេិ ច វញញ
ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី បេ តិ ច-

យ ម នេនទ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស

ឧទទដ
ិ ្ឋស្ស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ

វភជ
ិ ិ តុំ យននូន មយំ េយនយ ម នេនទ េតនុ ប-

សង កេមយយម ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ ឯត-

មតថំ បដប
ិ ុ េចឆយយមតិ ។

[១៦៨] អថេខ េត ភិកូ ខ េយន យ ម -

នេនទ េតនុ បសង កមឹសុ ឧបសង កមិ ្វ យសម -

នេនទន សទធឹ សេមមទឹសុ សេមមទនីយំ កថំ ណី-

យំ វត
ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ នស
ិ ទ
ី ស
ឹ ុ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ ិនន

េខ េត ភិកូ ខ យសមន្តំ ននទំ ឯតទេ ចុ ំ ឥទំ េខ េន

វុេ ននទ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ

428 
 
 ២១១

េ កកមគុណវគគ ទី ២

តថគត មនេពលន
ិ ូ វដេំ ណើរសត្វ ែដលមនទន
ិ ់ដល់នូវទីបផ
ំ ុ តៃនេ ក

េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ ឧេទស
ទ េនះ ្រពះមន្រពះភគ

្រទង់សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រ នរ

ហ៎ ន នឹងគបបែចករ
ី ំ
ែលកនូ វេសចកីេ្ត យពិ ្ដ របន ។ លំ ប់េនះ

ឯង ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ មនេសចក្រប
ី្ត ឹក ដូេចះ
ន ថ ្រពះ ននម
ទ ន យុ

េនះឯង ្រពះ ្ដ ក៏្រទង់បនសរេសើរ ពួកអក

ន ្របជជ
ញ ស្រពហមចរ-ី

គ ក៏បនេលើកតេមង
បុគល ើក ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ដ

េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រេនះ ្រពះ ននទ

មន យុ ំ
ចនឹងែចករែលកនូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ របន េបដ
ើ ូ េចនះពួក

េយង
ើ គួរចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ គបប ី

ី្ត ុ ៎ះ
កសួរេសចកន ចេំ ពះ្រពះ ននម
ទ ន យុ ។

[១៦៨] ្រគេនះ ភិកុ ទ ំ

ខ ងេនះ ចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន

យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយនឹង្រពះ ននទ

មន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ គួររឭកេហើយ ក៏អងុ យក
គ ុង
ន

ទីដ៏សមគួរ ។ លុះភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ ក៏ដ ំ
ុ ងទ ល

ី្ត ុ ៎ះ
េសចកន ចេំ ពះ្រពះ ននម
ទ ន យុថ មនល វុេ ននទ ្រពះ

មន្រពះភគសែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯង េ យេសចកីសេង
្ត បខ ដល់េយង
ើ

429 
 
២១២

សុត្តន្ដបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ

ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ

នហំ ភក
ិ ខ េវ គមេនន េ កស អន្តំ ញេតយយ ំ

ទេិ ដ្ឋយយ ំ បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច បនហំ ភក

ិ ខ េវ

អបប ្វ េ កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ វទម-ី

តិ ។ េតសេនន វុេ អម្ហកំ អចរិ បបកកន្តស

ភគវេ ឯតទេ សិ ឥទំ េខ េន វុេ ភគ

សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភ-
ិ

ជិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ ភិកខេវ

គមេនន េ កស អន្តំ ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ

បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច បនហំ ភិកខេវ អបប-

្វ េ កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ វទមត
ី ិ ។

430 
 
 ២១២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ
ទង យ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី

សនៈ ្ដ ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ (េសចកែដល្រពះអង
ី្ត ស
គ ែមង
្ដ េនះថ)

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ំ ុ តៃនេ
យ តថគត មិនេពលនូវទីបផ កថ បុគល
គ

គបបដ
ី ឹង គបបេឃ
ី ើញ គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ មួយេទៀត តថគតមិនេពលនូវដេំ ណើរសតែ្វ ដលមិនបន

ដល់នូវទីបផ
ំ ុ តៃនេ ក េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ មនល

វុេ កលែដល្រពះមន្រពះភគេសច
្ដ េចញេទមនយ
ិ ៉ ម ន េយង
ូ របុ ន ើ

ំ
ទង យ ក៏មនេសចកី្រប
្ត កឹ ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ្រពះ

មន្រពះភគ សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯង េ យេសចកសេង
ី្ត ប
ខ ដល់

េយងទ
ើ ងំ យ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រ រួចក៏េ្រកក

ំ ី
អព ្ដ ចូលេទកន់វ ិ
សនៈ េសច រ (េសចកីែដល្រពះអង
្ត សគ ែមង
្ដ េនះ

ថ) មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត មនេពលន
ិ ំ ុ តៃនេ
ូ វទីបផ កថ

បុគល
គ គបបដ
ី ង
ឹ គបបេឃ
ី ើញ គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត តថគតមិនេពលនូវដេំ ណើរសតែ្វ ដល

មនបនដល
ិ ់ នូវទីបផ
ំ ុ តៃនេ ក េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។

431 
 
២១៣

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

េក នុ េខ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស

ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភ-
ិ

េជយយតិ ។ េតសេនន វុេ អម្ហកំ ឯតទេ សិ

អយំ េខ យ ម នេនទ សតថុ េចវ សំ វណ្ណិេ

សមភវេិ ច វញញ
ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី បេ តិ ចយ ម

នេនទ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស

ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភ-
ិ

ជិតុំ យននូន មយំ េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង ក-

េមយយម ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ ឯត-

មតថំ បដិបុេចឆយយមតិ ។ វភជ

ិ យ ម នេនទតិ ។

េសយយថបិ នម វុេ បុ រេិ រតថេិ ក

432 
 
 ២១៣

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ឧេទស
ទ េនះ ្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ពុំបនែចករែលក
ំ

នូវេសចកីេ្ត យពិ ្ដ រ នរ ហ៎ ន នឹងគបបែចករ

ី ំ
ែលកនូ វេសចកីេ្ត យ

ពិ ្ដ របន ។ មនល វុេ ំ

េយើងទង យ ក៏មនេសចកី្រប
្ត កឹ

ដូេចះ
ន ថ ្រពះ ននម
ទ ន យុេនះឯង ្រពះ ្ដ ក៏្រទង់សរេសើរ ពួក

អក
ន ្របជជ
ញ ស្រពហច
ម រប គ ក៏េលើកតេមង
ី ុ គល ើក ឧេទស
ទ េនះ ែដល្រពះមន

្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ មនបនែចករ
ិ ំ
ែលកនូ វេសចកីេ្ត យ

ពិ ្ដ រ ្រពះ ននម
ទ ន យុ ំ
ចនឹងែចករែលកនូ វេសចកេី្ដ យពិ ្ដ រ

បន េបដ
ើ ូ េចនះ គួរេយងទ
ើ ងំ យ ចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ

លុះចូលេទដល់េហើយ គួរ ី្ត ុ ៎ះ

កសួរេសចកន ចេំ ពះ្រពះ ននម
ទ ន

យុ ។ សូម្រពះ ននម
ទ ន ំ
យុ ែចករែលកនូ វេសចកេនះ
ី្ត ។ ្រពះ

ននទ តបថ មនល វុេ ំ

ទង ន ្រតូវករខឹមេឈ
យ ដូចបុរសអក ្ល ើ

433 
 
២១៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រគេវសី របរេយសនំ
ិ ចរមេន មហេ រុកខស

តិដ្ឋេ រវេ អតិកកេមមវ មូលំ អតិកកមម ខនធំ

ខប េស រំ បរេយស
ិ ត
ិ ព្វំ មេញញយយ ឯវ ំ

សមបទមិទំ យសមន្តនំ សតថរ ិ សមមុខភ

ី េូ ត ភគវន្តំ

អតស
ិ ិ ្វ តុ េម្ហ(១) ឯតមតថំ បដប
ិ ុ ចឆត
ិ ព្វំ មញញថ ។ េ

វុេ ភគ ជនំ ជនតិ បស ំ បស តិ ចកខុ -

ភូេ ញណភូេ ធមមភេូ ្រពហមភេូ វ ្ត បវ ្ត

អតថស នេិ នន អមតស ទ ធមមស មី តថ-

គេ េ េចវ បេនតស កេ អេ សិ យំ

ភគវន្តំ េយវ ឯតមតថំ បដិបុេចឆយយថ យថ េ ភគ

ពយកេរយយ តថ នំ ធេរយយថតិ ។ អទធវុេ

ននទ ភគ ជនំ ជនតិ បស ំ បស តិ ចកខុ ភូេ

434 
 
 ២១៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្វ រកខឹមេឈ
ែសង ្ល ើ ្រ ច់េទកន់ទីែសង
្វ រកខឹមេឈ
្ល ើ កលេបេឈ
ើ ធ ំ ន
ើ ម

ខឹមេនមន
្ល ំ
រលងគល់ រលងេដ
ំ ើមេហើយសមគល់នូវែមកនិងសឹកថជខ
្ល ឹម
្ល

ែដល្រតូវែសង
្វ រក មនឧបមយ៉ង មិ ញ េសចកីេនះ
្ត ក៏មនឧប-

េមយយយ៉ងេនះឯង គថ្រពះ
ឺ ្ដ ្រទង់គង់កុ ងទ
ន ីចេំ ពះមុខៃនេ ក

មន ំ
យុទង យ អក ំ
ន ទង យ ំ
រលង្រពះមន្រពះភគ េហើយ

សមគល់នូវេយង
ើ ថជបុគល
គ គួរ កសួរចេំ ពះេសចកេនះ
ី្ត ។ មនល

វុេ ំ
ទង យ េ្រពះថ្រពះមន្រពះភគេនះ ែតង្រជបនូវេហតុ

ែដលគបប្រជប
ី ែតងេឃើញនូវេហតុែដលគបបេឃ
ី ើញ ្រពះអងម
គ នចកុ ខ

មនញណ មនធម៌ មនសភពជបុគល ន ្របតិបតិធម

គ ្របេសើរ ជអក ្ត ៌

្ត ម៌
្រប្រពឹតធ ំ ូ វ្របេយជន៍
ែណនន ឲយនូវ្រពះនិព្វន ជមចស់ៃនធម៌

្រទង់មកេហើយេ យ្របករដូេចនះ ឯកលដ៏សមគួរ ដល់្រប ន នុ៎ះ គឺ

កលេវ ែដលអក ំ
ន ទង យគួរែត ី្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន
កសួរេសចកន

្រពះភគ ្រពះមន្រពះភគេ ះ្រ យ នឹងអក ំ

ន ទង យ យ៉ង

អក ំ
ន ទង យគបបច ំ ុកនូវេសចកេនះ
ី ទ ី្ត យ៉ងេនះ ។ មនល វុេ

ននទ ពិតដូេចនះែមន ្រពះមន្រពះភគ្រទង់្រជប នូវេហតុែដលគបប ី

្រជប ្រទង់េឃើញនូវេហតុែដលគបបេឃ
ី ើញេ យពិត ្រពះអងម
គ នចកុ ខ

435 
 
២១៥

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

ញណភូេ ធមមភេូ ្រពហមភេូ វ ្ត បវ ្ត អតថស

នេិ នន អមតស ទ ធមមស មី តថគេ េ

េចវ បេនតស កេ អេ សិ យំ ភគវន្តេញញវ

ឯតមតថំ បដិបុេចឆយយម យថ េន ភគ ពយកេរយយ

តថ នំ ធេរយយម អបិ ចយ ម នេនទ សតថុ

េចវ សំ វណ្ណិេ សមភវេិ ច វញញ

ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី

បេ តិ ចយ ម នេនទ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន

ឧេទទសស ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស

វ ិ ថ េរន អតថំ វភជ

ិ ិ តុំ វភជ
ិ យ ម នេនទ អគរុ ំ

ករ ិ ្វ តិ ។

436 
 
 ២១៥

េ កកមគុណវគគ ទី ២

មនញណ មនធម៌ មនសភពជបុគល

គ ្របេសើរ ជអក
ន ្របតបត
ិ ធម
ិ្ត ៌

្ត ម៌
្រប្រពឹតធ ំ ូ វ្របេយជន៍
ែណនន ឲយនូវ្រពះនិព្វន ជមចស់ៃនធម៌

្រទង់មកេហើយ េ យ្របករដូេចនះ ឯកលដ៏សមគួរដល់្រប ន នុ៎ះ គឺ

កលេវ ែដលពួកេយើង គួរែត ្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន្រពះ

កសួរេសចកីន

ភគ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់េ ះ្រ យ ដល់េយងទ

ើ ងំ យ យ៉ង

ំ
េយើងទង យ គបបច ំ ុកនូវេសចកេនះ
ី ទ ី្ត យ៉ងេនះ ចែំ ណក

ខង្រពះ ននម
ទ ន យុ ្រពះ ្ដ ក៏្រទង់សរេសើរ ពួកអក
ន ្របជជ
ញ

ស្រពហមចរប គ ក៏េលើកតេមង
ី ុ គល ើក ឧេទស
ទ េនះ ែដល្រពះមន្រពះភគ

សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ពុំបនែចករែលកន
ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រ សូម

្រពះ នន ម
ទ ន ង ់ េហើ យែចករ ែលកឲយទន
យុ េធ ើ្វនូ វេសចក ី្តមិនធ ន ំ ។
(១)

១ អនកសែម្ដងធម៌ េធ្វើឲយេគ ធនេរឿយ ៗ េឈមះថេធ្វើឲយធងន់ មួយេទៀត កលែដលសែម្ដង

ធម៌ក៏សែម្ដងឲយពិ បក ្ដ ប់ ពិបកចូលចិត្តេសចក្តី ្រកពិ បក្របែហលេគកកយយកដីខ ច់

អំពីបតភនំសិេនរុ េឈមះថេធ្វើឲយធងន់ ។ អនកសែម្ដងធម៌មិនេធ្វើដូេចនះ េឈមះថេធ្វើមិនឲយធងន់ ។

អដ្ឋកថ ។

437 
 
២១៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៦៩] េតន វុេ សុ ថ ធុ កំ ម-

នសិកេ ថ ភសិស មីតិ ឯវមវុេ តិ េខ េត

ភក
ិ ូខ យសមេ ននទស បចចេស សុំ ។ យ-

ម នេនទ ឯតទេ ច យំ េខ េ វុេ ភគ

សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ

ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ ភិកខេវ គមេនន

េ កស អន្តំ ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ បេត្តយយន្តិ វ-

ទមិ ន ច បនហំ ភក
ិ ខ េវ អបប ្វ េ កស អន្តំ

ទុ កខស ន្តកិរយំ
ិ វទមីតិ ។ ឥមស ខ្វហំ វុេ

ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទដ

ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ

អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ ជនមិ ។ េយន េខ

វុេ េ កសមឹ េ កសញញី េ តិ េ កមនី

438 
 
 ២១៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៦៩] មនល វុេ ំ

ទង យ េបដ
ើ ូ េចនះ ចូរអក ំ
ន ទង យ

្របុង ្ត ប់ េធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ិតេ្ត ំញ ឹ ងសែមង
យ្របៃពចុះ ខុ ន ្ដ ឲយ ្ត ប់ ។ ភិកុ ខ

ំ
ទងេនះ ក៏ទទួលពកយ្រពះ ននម
ទ ន យុថ ករុ វុេ ។

្រពះ ននម
ទ ន យុ បនសែមង ី្ត ុ ៎ះថ មនល
្ដ េសចកន វុេ ំ
ទង យ

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េ យសេងប
ខ ដល់អក
ន

ំ
ទង យ ពុំបនែចករែលកន
ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី -

សនៈ ្ត ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ំ ុ តៃនេ
តថគតមិនេពលនូវទីបផ កថ បុគល
គ គបបដ
ី ឹង គបបេឃ
ី ើញ

គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មួយ

េទៀត តថគតមិនេពលនូវដេំ ណើរសត្វ ែដលមនបនដល

ិ ់ នូវទីបផ
ំ ុ តៃន

េ ក េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ មនល វុេ ំ
ទង-

យ ឧេទស
ទ េនះ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ

ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រ ខុ ំញ ចដឹងេសចកេី្ត យពិ ្ត រ

បន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ បុគល
គ ន មនេសចកសម
ជអក ី្ត គ ល់

ថេ ក មនេសចកី្ត ប់ នថេ ក កុ ងេ
ន ក េ យសភវៈ

439 
 
២១៧

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

អយំ វុចចតិ អរយស

ិ វនេយ
ិ េ េក ។ េកេន វុ-

េ េ កសមឹ េ កសញញី េ តិ េ កមនី ។

ចកខុ ន េខ វុេ េ កសមឹ េ កសញញី

េ តិ េ កមនី ។ េ េតន េខ វុេ ។

ឃេនន េខ វុេ ។ ជិ ្ហ យ េខ វុេ េ -

កសមឹ េ កសញញី េ តិ េ កមនី ។ កេយន

េខ វុេ ។ មេនន េខ វុេ េ កសមឹ

េ កសញញី េ តិ េ កមនី ។ េយន េខ -

វុេ េ កសមឹ េ កសញញី េ តិ េ កមនី

អយំ វុចចតិ អរយស

ិ វនេយ
ិ េ េក ។ យំ េខ េ

វុេ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន

អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ

ភក
ិ ខ េវ គមេនន េ កស អន្តំ ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ

440 
 
 ២១៧

េ កកមគុណវគគ ទី ២

សភវៈេនះេ ថេ ក កុ ងអរ
ន យវ
ិ និ ័យ ។ មនល វុេ ំ
ទង យ

បុគល ន មនេសចកសម
គ ជអក ី្ត គ ល់ថេ ក មនេសចកី្ត ប់ នថេ ក

កុ ងេ
ន ក េតេើ យវតុ ដ
ថ ូ ចេមច
្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ បុគល
គ

ន មនេសចកីសម
ជអក ្ត គ ល់ថេ ក មនេសចកី្ត ប់ នថេ ក កុ ង
ន

េ ក េ ន ហឹ ងឯង
យែភក ន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ េ យ្រតេចៀក

ហឹ ងឯង
ន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ េ យ្រចមុះហឹ ងឯង
ន ។ មនល

វុេ ំ
ទង យ បុគល
គ ន មនេសចកសម
ជអក ី្ត គ ល់ថេ ក មន

េសចកី្ត ប់ នថេ ក កុ ងេ
ន ក េ យអ ្ត តហឹ នងឯង ។ មនល

វុេ ំ
ទង យ េ យកយហឹ ងឯង
ន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ

បុគល
គ ន មនេសចកីសម
ជអក ្ត គ ល់ថេ ក មនេសចកី្ត ប់ នថេ ក

កុ ងេ
ន ក េ យចត ្ត ឹ ងឯង
ិ ហ ន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ បុគល
គ

ន មនេសចកីសម
ជអក ្ត គ ល់ថេ ក មនេសចកី្ត ប់ នថេ ក កុ ង
ន

េ កេ យសភវៈ សភវៈេនះេ ថេ ក កុ ងអរ

ន យវ
ិ និ ័យ ។

មន ល វុ េ ំ
ទង យ ្រពះមន្រពះភគសែម ្ដង នូ វឧេទ ស
ទ

េ យសេងប
ខ មនែចករ
ិ ំ
ែលកនូ វេសចកីេ្ត យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី -

សនៈ ្ត ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគត មនេពលន
ិ ំ ុ តៃនេ
ូ វទីបផ កថ បុគល
គ គបបដ
ី ឹង គបបេឃ
ី ើញ

441 
 
២១៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច បនហំ ភក

ិ ខ េវ អបប ្វ េ -

កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ វទមត
ី ិ ។ ឥមស

ខ្វហំ វុេ ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទ-ិ

ដ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស ឯវ ំ វ ិ ថ េរន អតថំ

ជនមិ ។ កងខមន ច បន តុ េម្ហ យសមេន្ត

ភគវន្តេញញវ ឧបសង កមិ ្វ ឯតមតថំ បដិបុេចឆយយថ យ-

ថ េ ភគ ពយកេ តិ តថ នំ ធេរយយថតិ ។

[១៧០] ឯវមវុេ តិ េខ េត ភក
ិ ូខ យសមេ

ននទស បដស
ិ ុ ្វ ឧ ្ឋ យសន េយន ភគ

េតនុ បសង កមស

ឹ ុ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯ-

កមន្តំ នស
ិ ទ
ី ឹសុ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ ន
ិ ន េខ េត ភក
ិ ូខ

442 
 
 ២១៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយ

េទៀត តថគតមិនេពលនូវដេំ ណើរសត្វ ែដលមនបនដល

ិ ់ នូវទីបផ
ំ ុ តៃន

េ ក េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ មនល វុេ ំ
ទង យ

ឧេទស
ទ េនះ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ំ ន
ពុប

ំ
ែចករែលកនូ វេសចកីេ្ត យពិ ្ត រ ខុ ំញ ចដឹងេសចកីេ្ត យពិ ្ត រ យ៉ង

េនះឯង ។ មនលេ កមន ំ

យុទង យ េបអ
ើ ក ំ
ន ទង យ្របថន

ចង់ដង
ឹ ី ូ លេទគល់្រពះមន្រពះភគ េហើយ្រកបទូលសួរេសច-
គបបច

ី្ត ុ ៎ះេទៀតចុះ េប្រពះមន្រពះភគ្រទង

កន ើ ់ពយករយ៉ង អក ំ
ន ទង យ

គបបច ំ ុកនូវេសចកេនះ
ី ទ ី្ត យ៉ងេនះចុះ ។

[១៧០] ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ បនទទួលពកយ្រពះ ននម
ទ ន យុថ

ករុ វុេ ដូេចះ

ន េហើយ ក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈចូលេទគល់្រពះ

គំ
មន្រពះភគ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ

រួចអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះភក
ុ ងទ ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ

443 
 
២១៩

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ យំ េខ េន ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន

ឧេទទសំ ឧទទស
ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន

វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ ភក
ិ ខ េវ គមេនន េ កស

អន្តំ ញេតយយ ំ ទិេដ្ឋយយ ំ បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច

បនហំ ភក
ិ ខ េវ អបប ្វ េ កស អន្តំ ទុ កខស -

ន្តកិរយំ
ិ វទមីតិ ។ េតសំ េន ភេន្ត អម្ហកំ អច-ិ

របបកកន្តស ភគវេ ឯតទេ សិ ឥទំ េខ េន -

វុេ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទិសិ ្វ វ ិ ថ េរន

អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ នហំ

ភក
ិ ខ េវ គមេនន េ កស អន្តំ ញេតយយ ំ ទេិ ដ្ឋយយ ំ

444 
 
 ២១៩

េ កកមគុណវគគ ទី ២

្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន្រពះភគថ បពិ្រត្រពះអងគ

បន្រកបទូលសួរេសចកីន

ដ៏ចេ្រមើន ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង

្ដ នូវឧេទស
ទ េ យសេងប
ខ

ដល់ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ

គ ង យ ពុំបនែចករែលកន
ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រ រួច

ំ ី
េ្រកកអព សនៈ ្ត ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ ុ តៃនេ
យ តថគតមិនេពលនូវទីបផ កថ បុគល
គ គបបដ
ី ង
ឹ

គបបេឃ
ី ើញ គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ មួយេទៀត តថគតមនេពលន
ិ ូ វដេំ ណើរសតែ្វ ដលមិនបនដល់

ំ ុ តៃនេ
នូវទីបផ ក េហើយេធន ំ ុ តៃនទុកប
ើ្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមន
្រពះអងដ ើ កលែដល្រពះមន្រពះភគ ្រទង់េចៀសេចញេទពុំ

៉ មន
យូរបុ ន ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ
គ ង យ មនេសចក្រប
ី្ត ក
ឹ ដូេចះ
ន ថ មនល

វុេ ្រពះអង្រគ ទង់សែមង

្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯងេ យសេងប
ខ ដល់េយើង

ំ
ទង យ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី

្ត ចូលេទកន់វ ិ
សនៈេសច រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគត មនេពលន
ិ ំ ុ តៃនេ
ូ វទីបផ កថ បុគល
គ គបបដ
ី ឹង គបបេឃ
ី ើញ

445 
 
២២០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បេត្តយយន្តិ វទមិ ន ច បនហំ ភក

ិ ខ េវ អបប ្វ េ -

កស អន្តំ ទុ កខស ន្តកិរយំ

ិ វទមត
ី ិ ។ េក នុ េខ

ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទដ

ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន

អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភេជយយត
ិ ិ ។ េតសំ

េន ភេន្ត អម្ហកំ ឯតទេ សិ អយំ េខ យ ម

នេនទ សតថុ េចវ សំ វណ្ណិេ សមភវេិ ច វញញ

ិ ូ នំ

ស្រពហមចរនំ
ី បេ តិ ចយ ម នេនទ ឥមស

ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទដ

ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ

អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភជ
ិ ិ តុំ យននូន មយំ េយន-

យ ម នេនទ េតនុ បសង កេមយយម ឧបសង កមិ ្វ

យសមន្តំ ននទំ ឯតមតថំ បដិបុេចឆយយមតិ ។ អថ-

េខ មយំ ភេន្ត េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង កមិ-

ម្ហ ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ ឯតមតថំ បដិ-

បុ ចឆម
ិ ្ហ ។ េតសំ េន ភេន្ត យសម នេនទន

ឥេមហិ កេរហិ ឥេមហិ បេទហិ ឥេមហិ ពយញជ -

េនហិ អេ ថ វភេ
ិ ្ត តិ ។ បណ្ឌិេ ភិកខេវ នេនទ

446 
 
 ២២០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គបបដល
ី ់ េ យដេំ ណើរេទបនេឡើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត

តថគតមិនេពលនូវដេំ ណើរសត្វ ែដលមិនបនដល់នូវទីបផ

ំ ុ តៃនេ ក

េហើយេធើន ំ ុ តៃនទុកប
្វ ូ វទីបផ ខ នេឡើយ ។ ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ

្រទង់សែម ្ដងេ ខ ពុ ំបនែចករ ែលកន

យសេង ប ំ ូ វេសចក ី្តេ យពិ ្ត រេនះ

នរ ហ៎ ន នឹងគបបែចករ
ី ំ
ែលកនូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត របន ។ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមន
្រពះអងដ ើ ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ
គ ង យ មនេសចក្រប
ី្ត ឹក ដូេចះ
ន ថ ្រពះ

ននម
ទ ន យុេនះឯង ្រពះ ្ត ្រទង់សរេសើរ ពួកអក
ន ្របជជ
ញ ស-

្រពហមចរប គ ក៏េលើកតេមើង
ី ុ គល ក ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ឧេទស ្ដ

េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រេនះ ្រពះ ននទ

មន យុ ំ
ចែចករែលកនូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត របន េបដ
ើ ូ េចនះ ពួក

េយង្រតូ
ើ វចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ្រតូវ

ី្ត ុ ៎ះ
កសួរេសចកន ចេំ ពះ្រពះ ននម
ទ ន យុ ។ គ ៏
បពិ្រត្រពះអងដ

ើ លំ
ចេ្រមន ប់េនះ ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ
គ ង ំ ន ចូលេទរក្រពះ
យបននគ ននទ

មន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ បន ី្ត ុ ៎ះចេំ ពះ្រពះ

កសួរេសចកន

ននម
ទ ន គ ៏ចេ្រមន
យុ ។ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ្រពះ ននម
ទ ន យុក៏បន

ំ
ែចករែលកនូ វេសចកី្ត េ យ ករេនះ េ យបទេនះ េ យពយញជនៈ

េនះ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ

គ ង យ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ទ បណិ្ឌ ត
ននជ

447 
 
២២១

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

ម បេញញ ភិកខេវ នេនទ មេញច បិ តុ េម្ហ ភិកខេវ

ឯតមតថំ បដប
ិ ុ េចឆយយថ អហមប ិ តំ ឯវេមវ ពយកេរយយ ំ

យថតំ នេនទន ពយកតំ ឯេ េចវ តស អេ ថ

ឯវញច នំ ធេរយយថតិ ។ តតយ

ិ ំ ។

[១៧១] បុ េព្វ េម ភិកខេវ សេមពធ អនភិសមពុ-

ទធស េពធិសត្តេស វ សេ ឯតទេ សិ េយ មយ្ហំ

បញច កមគុ េចតេ សមផុដ្ឋបុព្វ អតី ន-ិ

រុទធ វបរ
ិ ណិ ត្រត េម ចត
ិ ្តំ ពហុ លំ គចឆមនំ

គេចឆយយ បចចុបបេននសុ អបប ំ អនគេតសុ ។ តស

មយ្ហំ ភិកខេវ ឯតទេ សិ េយ មយ្ហំ បញ្ច កម-

គុ េចតេ សមផុដ្ឋបុព្វ អតី នរិ ុទធ វបរ

ិ ណិ

ត្រត េម អត្តរេូ បន អបបមេទ សតិ េចតេ -

រេកខ ករណីេយ ។ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ តុ ម្ហកមប ិ េយ

េត បញច កមគុ េចតេ សមផុដ្ឋបុព្វ អតី

448 
 
 ២២១

េ កកមគុណវគគ ទី ២

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ននជ
ទ អក
ន មន្របជញេ្រចើន មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

េបើទុកជអក ំ
ន ទង យ ្ត ុ ៎ះនឹងតថគត តថគតក៏នឹងេ
កសួរេសចកីន ះ

្រ យេសចកេនះដ
ី្ត ូ េចនះែដរ ពកយេនះ ននេទ ះ្រ យយ៉ង

នុ៎ះ ជេសចករបស
ី្ត ់ពកយេនះ អក ំ
ន ទង ំ ុកនូវេសចកេនះ
យ ចូរចទ ី្ត

យ៉ងេនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

[១៧១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ ី ករ្រ
កលមុនអព ស់ដង
ឹ តថ-

គតេនជេពធសត
ិ ្វ មនទន
ិ ់្រ ស់ដឹងេនេឡើយ មនេសចកី្រត
្ត ះរ
ិ ះិ

ដូេចះ ំ ៥
ន ថ កមគុណទង ែដល ម អញធ្លប់ពល់្រតូវេ យ

ចត
ិ ្ត ជកមគុណកនង
្ល េទ រលត់េទ ែ្រប្របួលេទេហើយ ិ រ្ត បស់
ចត

ម អញ េ្រចន្រ
ើ ច់េទកុ ងកមគ
ន ុ ណេនះ កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ក
ន ល ឬចត
ិ ្ត

្រ ច់េទបនិ ចបន
្ត ួ ចក
្ត ុ ងកមគ
ន ុ ណជអនគត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

តថគតេនះ មនេសចកី្រត
្ត ិះរះដ
ិ ូ េចះ ំ ៥
ន ថ កមគុណទង ែដល

ម អញធ្លប់ពល់្រតូវេ យចត
ិ ្ត ជកមគុណកនង
្ល េទ រលត់េទ

ែ្រប្របួលេទេហើយ េសចកម
ី្ត នេធ
ិ ស
្វ ្របែហស ករនឹករឭក ករ

រក នូវចិត្ត ម អញគួរេធេើ្វ យសមគួរដល់ខួ ន

្ល កុ ងកមគ
ន ំ ៥
ុ ណទង

េនះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុេនះ ំ
កមគុណទង ៥

ែដលអក ំ
ន ទង យធ្លប់ពល់្រតូវេ យចត
ិ ្ត ជកមគុណកនង
្ល េទ

449 
 
២២២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

និរុទធ វបរ
ិ ណិ ត្រត េ ចិត្តំ ពហុ លំ គចឆមនំ

គេចឆយយ បចចុបបេននសុ អបប ំ អនគេតសុ ។ ត ម -

តិហ ភិកខេវ តុ ម្ហកមប ិ េយ េត បញច កមគុ

េចតេ សមផុដ្ឋបុព្វ អតី នរិ ុទធ វបរ

ិ ណិ ត្រត េ

អត្តរេូ បន អបបមេទ សតិ េចតេ រេកខ ករ-

ណីេយតិ ។ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ េស យតេន េវ-

ទត
ិ េព្វ ។ យតថ ចកខុ នរិ ុជឈតិ រូបសញញ ច វរជជ
ិ តិ
(១)

េស យតេន េវទិតេព្វ ។ េប ។ យតថ ជិ ្ហ និរុជឈតិ

រសសញញ ច វរជជ
ិ តិ ។ េប ។ េស យតេន

េវទិតេព្វ ។ យតថ មេន ច និរុជឈតិ ធមមសញញ ច

វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វតិ ។ ឥទំ វ ្វ ភគ

១ ម. និរជ
ុ ឈតិ ។

450 
 
 ២២២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រលត់េទ ែ្រប្របួលេទេហើយ ិ រ្ត បស់អក

ចត ំ
ន ទង យ េ្រចើន្រ ច់

េទកុ ងកមគ
ន ុ ណេនះ កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ក
ន ល ឬចត
ិ ្រ្ត ច់េទបនិ ចបន
្ត ួ ចក
្ត ុ ង
ន

កមគុណជអនគត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុេនះ កម-

ំ
គុណទង ៥ ែដលអក ំ
ន ទង យធ្លប់ពល់្រតូវេ យចត
ិ ្ត ជ

កមគុណកនង
្ល េទ រលត់េទ ែ្រប្របួលេទេហើយ េសចកម
ី្ត ិនេធស
្វ

្របែហស ករនឹករឭក កររក នូវចិត្ត អក ំ

ន ទង យគួរេធេើ្វ យសម

គួរដល់ខួ ន
្ល កុ ងកមគ
ន ំ ៥ េនះ ។ មនលភក
ុ ណទង ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ

ដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ ចកុ រែមងរលត
ខ ់េទ

កុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូបក៏រែមង បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក
ន

ំ
ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។ អ ្ត តរែមងរលត់េទកុ ងទ
ន ី

េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរសក
ន ៏រែមង បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ ។ េប ។ អក
ន

ំ
ទង យគបបដ ិ រ្ត ែមងរលត់េទកុ ងទ
ី ឹងេហតុេនះ ។ ចត ន ី េសចកី្ត

សមគល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏រែមង
ម រមណ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យ

គបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់្រ ស់ពកយេនះេហើយ

451 
 
២២៣

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវស
ិ ិ ។ អថេខ េតសំ ភិកូ ខ នំ

អចរិ បបកកន្តស ភគវេ ឯតទេ សិ ឥទំ េខ េន

វុេ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន

អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ ត ម តហ
ិ

ភិកខេវ េស យតេន េវទិតេព្វ យតថ ចកខុ ច និ-

រុជឈតិ រូបសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន េវទិតេព្វ

។ េប ។ យតថ ជិ ្ហ ច នរិ ុជឈតិ រសសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស

យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ មេន ច នរិ ុជឈតិ

ធមមសញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទិតេព្វតិ ។

េក នុ េខ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស

ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ

វភេជយយត
ិ ិ ។ អថេខ េតសំ ភក
ិ ូ ខ នំ ឯតទេ សិ

អយំ េខ យ ម នេនទ សតថុ េចវ សំ វណ្ណិ-

េ សមភវេិ ច វញញ
ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី បេ តិ

452 
 
 ២២៣

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ ្ត ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ។ កលែដល្រពះមន

្រពះភគ ្រទង់េចៀសេចញេទមនយ
ិ ៉ មន
ូ របុ ន េទើបភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ មន

េសចកី្រប
្ត ឹក ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ្រពះមន្រពះភគ

សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯង េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកី្ត

េ យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី ្ត ចូលេទកន់វ ិ
សនៈ េសច រ ឯឧេទស
ទ

េនះថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យ គបប ី

ដង
ឹ េហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូប ក៏ ប

រ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ង
ឹ េហតុេនះ ។ េប ។ អ ្ត ត

រលត់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរស
ន ក៏ បរ បេទ កុ ងទ
ន ី

េនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។ ចត ន ី

េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក
ន

ំ
ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ

េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រេនះ នរ ហ៎ន

នឹងគបបែចករ
ី ំ
ែលកេសចកេី្ដ យពិ ្ត របន ។ លំ ប់េនះ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង

េនះ មនេសចកី្រប
្ត ឹក ដូេចះ
ន ថ ្រពះ ននម
ទ ន យុេនះឯង ្រពះ

្ត ្រទង់សរេសើរ ពួកអក
ន ្របជជ
ញ ស្រពហមចរប
ី ុ គល
គ ក៏េលើកតេមង
ើក

453 
 
២២៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចយ ម នេនទ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទ-

សស ឧទទិដ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស វ ិ ថ េរន

អតថំ វភជ
ិ ិ តុំ យននូន មយំ េយនយ ម នេនទ

េតនុ បសង កេមយយម ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ

ឯតមតថំ បដប
ិ ុ េចឆយយមតិ ។

[១៧២] អថេខ េត ភក
ិ ូខ េយនយ ម នេនទ

េតនុ បសង កមឹសុ ឧបសង កមិ ្វ យសម នេនទន

សទធឹ សេមមទឹសុ សេមមទនីយំ កថំ ណីយំ វ-ី

តិ េរ ្វ ឯកមន្តំ និសីទឹសុ ។ ឯកមន្តំ និសិនន

េខ េត ភក
ិ ូខ យសមន្តំ ននទំ ឯតទេ ចុ ំ ឥទំ េខ

េន វុេ ននទ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទិ-

សិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ

ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ

បវេិ ្ឋ ត ម តិហ ភិកខេវ េស យតេន េវទិតេព្វ

យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ រូបសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស -

យតេន េវទិតេព្វ ។ េប ។ យតថ ជិ ្ហ ច និរុជឈតិ

រសសញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទិតេព្វ ។ េប ។

454 
 
 ២២៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគសែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលក
ពុប ំ

នូវេសចកី្ត េ យពិ ្ត រេនះ ្រពះ ននម

ទ ន យុ ំ
ចែចករែលកនូវ

េសចកេី្ត យពិ ្ត របន េបដ

ើ ូ េចនះ ពួកេយើងគួរចូលេទរក្រពះ ននទ

មន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ គួរ ី្ត ុ ៎ះនឹង្រពះ

កសួរេសចកន ននទ

មន យុ ។

[១៧២] ្រគេនះឯង ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ ចូលេទរក្រពះ ននទ

មន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យ ជមួយនឹង្រពះ

ននម
ទ ន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ គួររឭកេហើយ ក៏

អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះភក
ុ ងទ ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ

ក៏ដ ំ ្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះ

លេសចកីន ននម
ទ ន យុថ មនល វុេ -

ននទ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯង េ យសេងប
ខ ពុំ

ំ
បនែចករែលកនូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ េសច
្ត

ចូលេទកន់វ ិ រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ

ដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី

េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូបក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹង

េហតុេនះ ។ េប ។ អ ្ត តរលត់េទកុ ងទ
ន ី េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងរស
ន

ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។

455 
 
២២៥

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

យតថ មេន ច និរុជឈតិ ធមមសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស

យតេន េវទត
ិ េព្វតិ ។ េតសំ េន វុេ អម្ហកំ

អចរិ បបកកន្តស ភគវេ ឯតទេ សិ ឥទំ េខ េន

វុេ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទិសិ ្វ វ ិ ថ េរន

អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ ត ម តហ
ិ

ភក
ិ ខ េវ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ យតថ ចកខុ ច ន-ិ

រុជឈតិ រូបសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន េវទិតេព្វ

។ េប ។ យតថ ជិ ្ហ ច នរិ ុជឈតិ រសសញញ ច វរជជ

ិ តិ

េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ មេន ច ន-ិ

រុជឈតិ ធមមសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន េវទ-ិ

តេព្វតិ ។ េក នុ េខ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន

ឧេទទសស ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស វ ិ ថ េរន

អតថំ វភេជយយត
ិ ិ ។ េតសំ េន វុេ អម្ហកំ

ឯតទេ សិ អយំ េខ យ ម នេនទ សតថុ

456 
 
 ២២៥

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
ចត ន ី េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ បរ បេទ

កុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ មនល វុេ កល

ែដល្រពះមន្រពះភគ ្រទង់េចៀសេចញេទមិនយូរបុ ន
៉ ម ន ពួកេយង
ើ ក៏

មនេសចក្រប
ី្ត ក
ឹ ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់

សែមង
្ត នូវឧេទស
ទ េនះឯង េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកី្ត

េ យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី ្ត ចូលេទកន់វ ិ
សនៈ េសច រ ឯឧេទស
ទ

េនះថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យ គបប ី

ដង
ឹ េហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូប ក៏ ប

រ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។ អ ្ត ត

រលត់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរស
ន ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ

អក ំ
ន ទង ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។ ចិតរ្ត លត់េទកុ ងទ
យគបបដ ន ី េសចកី្ត

សមគល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបប ី

ដឹងេហតុេនះ ។ ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ត េ យ

សេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រេនះ នរ ហ៎ ន នឹង

ំ
ែចករែលកនូ វេសចកី្ត េ យពិ ្ត របន ។ មនល វុេ ពួកេយើង

ក៏មនេសចក្រប
ី្ត ឹក ដូេចះ
ន ថ ្រពះ ននម
ទ ន យុេនះឯង ្រពះ ្ត

457 
 
២២៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េចវ សំ វណ្ណិេ សមភវេិ ច វញញ

ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី

បេ តិ ចយ ម នេនទ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន

ឧេទទសស ឧទទិដ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស វ ិ ថ េរន

អតថំ វភជ
ិ ិ តុំ យននូន មយំ េយនយ ម នេនទ

េតនុ បសង កេមយយម ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ

ឯតមតថំ បដិបុេចឆយយមតិ ។ វភជ

ិ យ ម -

នេនទតិ ។ េសយយថបិ នម វុេ បុ រេិ -

រតថេិ ក រគេវសី របរេយសនំ

ិ ចរមេន មហ-

េ រុកខស ។ េប ។ វភជ
ិ យ ម នេនទ អគរុ ំ

ករ ិ ្វ តិ ។

[១៧៣] េតន វុេ សុ ថ ធុ កំ មនសិ-

កេ ថ ភសិស មត
ី ិ ។ ឯវមវុេ តិ េខ េត ភក
ិ ូខ

យសមេ ននទស បចចេស សុំ ។ យ ម

នេនទ ឯតទេ ច យំ េខ េ វុេ អវភជ

ិ ិ-

្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ

458 
 
 ២២៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រទង់សរេសើរ ពួកអក
ន ្របជជ
ញ ស្រពហច
ម រប គ ក៏េលើកតេមង
ី ុ គល ើក ឧេទស
ទ

ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ េ យសេងប
ខ ំ នែចករែលក
ពុប ំ

នូវេសចកីេ្ត យពិ ្ដ រេនះ ្រពះ ននម

ទ ន យុ ំ
ចនឹងែចករែលកនូវ

េសចកេី្ត យពិ ្ដ របន េបដ

ើ ូ េចនះ ពួកេយងគបប
ើ ច
ី ូ លេទរក្រពះ ននទ

មន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ គបប ី ី្ត ុ ៎ះចេំ ពះ្រពះ

កសួរេសចកន

ននម
ទ ន យុ ។ សូម្រពះ ននម
ទ ន យុ ំ
ែចករែលកេសចកឲយ
ី្ត

ទន ។ ្រពះ ននស
ទ ែមង
្ដ ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ដូចបុរសអក
ន

្រតូវករេ យខឹមេឈ
្ល ើ ្វ រកខឹមេឈ
ែសង ្ល ើ ្រ ច់េទកន់ទីែសង
្វ រកខឹម
្ល

េឈើ ។ េប ។ សូម្រពះ ននម

ទ ន យុ េធេសចក
ើ្វ ម
ី្ត នធ
ិ ង ់
ន េហើយ

ំ
ែចករែលកេសចកីឲយទន
្ត ។

[១៧៣] មនល វុេ ំ

ទង យ េបដ
ើ ូ េចនះ ចូរអក ំ
ន ទង យ

្របុង ្ដ ប់ ចូរេធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ េ្ត ំញ ឹ ងសែមង
យ្របៃពចុះ ខុ ន ្ដ ឲយ ្ដ ប់ ។ ភក
ិ ុខ

ំ
ទងេនះ ក៏ទទួលពកយ្រពះ ននម
ទ ន យុថ ករុ វុេ ។

្រពះ ននម
ទ ន យុ ក៏សែមង ទ នុ៎ះថ មនល
្ដ នូវឧេទស វុេ ំ
ទង យ

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េ យសេងប ំ នែចក
ខ ពុប

ំ
រែលកនូ វេសចកេី្ត យពិ ្ដ រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ េសច
្ដ ចូលេទ

កន់វ ិ រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ

459 
 
២២៧

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

េស យតេន េវទត
ិ េព្វ យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ រូប-

សញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ

មេន ច នរិ ុជឈតិ ធមមសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន

េវទត
ិ េព្វតិ ។ ឥមស ខ្វហំ វុេ ភគវ សងខិេត្ត-

ន ឧេទទសស ឧទទដ
ិ ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត
ិ ស

វ ិ ថ េរន អតថំ ជនមិ ។ ស យតននេិ ធំ េខ

ឯតំ វុេ ភគវ សនធយ ភសត

ិ ំ ត ម តិ ហ

ភក
ិ ខ េវ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ

រូបសញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។

យតថ មេន ច នរិ ុជឈតិ ធមមសញញ ច វរជជ

ិ តិ ។ េស

យតេន េវទត
ិ េព្វតិ ។ យំ េខ វុេ ភគ

សងខិេត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភ-
ិ

ជិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ

460 
 
 ២២៧

េ កកមគុណវគគ ទី ២

អក ំ
ន ទង យ គបបដ
ី ង
ឹ េហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកី្ត

សមគល់កុ ងរ
ន ូបក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុ

ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
េនះ ។ េប ។ ចត ន ី េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ

ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ មនល

វុេ ំ
ទង យ ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ឧេទស ្ដ េ យ

សេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកី្ត េ យពិ ្ត រេនះ ខុ ំញ ចដង
ឹ នូវ

េសចកេី្ត យពិ ្ត របន ។ មនល វុេ ំ

ទង យ ពកយនុ៎ះ ្រពះ

មន្រពះភគ ្រទង់ែផក
្អ េទេលើេសចករលត
ី្ត ់ៃនស យតនៈ េទើប្រទង់

សែមង
្ត ថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យគបប ី

ដង
ឹ េហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូប ក៏ ប

រ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ េប ។ ចិត្ត

រលត់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ បរ បេទកុ ង
ន

ទីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ មនល វុេ ំ
ទង យ

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ត នូវឧេទស
ទ េ យសេងប
ខ ពុំបនែចក

ំ
រែលកនូ វេសចកីេ្ត យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ េសច
្ត ចូលេទ

កន់វ ិ រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ

461 
 
២២៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េស យតេន េវទត
ិ េព្វ យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ រូប-

សញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ

មេន ច និរុជឈតិ ធមមសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន

េវទត
ិ េព្វតិ ។ ឥមស ខ្វហំ វុេ ភគវ សងខិេត្តន

ឧេទទសស ឧទទិដ្ឋស វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស ឯវ ំ

វ ិ ថ េរន អតថំ ជនមិ ។ កងខមន ច បន តុ េម្ហ

យសមេន្ត ភគវន្តំេយវ ឧបសង កមិ ្វ ឯតមតថំ ប-

ដិបុេចឆយយថ យថ េ ភគ ពយកេ តិ តថ នំ

ធេរយយថតិ ។

[១៧៤] ឯវមវុេ តិ េខ េត ភិកូ ខ យសមេ

ននទស បដស
ិ ុ ្វ ឧ ្ឋ យសន េយន ភគ

េតនុ បសង កមឹសុ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯ-

កមន្តំ នស
ិ ទ
ី ឹសុ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ ន
ិ ន េខ េត ភក
ិ ូខ

462 
 
 ២២៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

អក ំ
ន ទង យ គបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកី្ត

សមគល់កុ ងរ
ន ូបក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ង
ឹ េហតុ

ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
េនះ ។ េប ។ ចត ន ី េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ

បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យ គបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ។ មនល

វុេ ំ
ទង យ ឧេទស
ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ត េ យ

សេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រេនះ ខុ ំញ ចដង
ឹ េសចកី្ត

េ យពិ ្ត រ យ៉ងេនះឯង ។ មនលេ កមន ំ

យុទង យ េបើ

អក ំ
ន ទង យចង់ដង
ឹ ី ូ លេទគល់្រពះមន្រពះភគ េហើយ្រកប
គបបច

ី្ត ុ ៎ះ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់ពយករដល់អក
ទូលសួរេសចកន ំ
ន ទង យ យ៉ង

អក ំ
ន ទង យគបបច ំ ុកនូវេសចកេនះ
ី ទ ី្ត យ៉ងេនះចុះ ។

[១៧៤] ំ
ភ ិ កុ ខ ទ ងេនះ ក ៏ ទ ទួ ល ពកយៃន្រពះ នន ទម ន យុ

ថ ករុ វុេ រួចក៏េ្រកកអព

ំ ី ំ ន ចូលេទគល់្រពះ
សនៈ នគ

គំ
មន្រពះភគ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ

េហើយអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះភិកុ ទ
ុ ងទ ំ
ខ ងេនះអងុ យក
គ ុ ងទ
ន ីសមគួរេហើយ

463 
 
២២៩

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ យំ េខ េន ភេន្ត ភគ សងខិ-

េត្តន ឧេទទសំ ឧទទស

ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ

ឧ ្ឋ យសន វិ រំ បវេិ ្ឋ ត ម តិហ ភិកខេវ េស

យតេន េវទត
ិ េព្វ យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ រូបសញញ

ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទិតេព្វ ។ េប ។ យតថ

ជិ ្ហ ច នរិ ុជឈតិ រសសញញ ច វរជជ

ិ តិ េស យតេន

េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ មេន ច នរិ ុជឈតិ ធមមសញញ

ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េតសំ េន

ភេន្ត អម្ហកំ អចរិ បបកកន្តស ភគវេ ឯតទេ សិ

ឥទំ េខ េន វុេ ភគ សងខិេត្តន ឧេទទសំ

ឧទទស
ិ ិ ្វ វ ិ ថ េរន អតថំ អវភជ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន វិ -

រំ បវេិ ្ឋ ត ម តិហ ភិកខេវ េស យតេន េវទិ-

តេព្វ យតថ ចកខុ ច នរិ ុជឈតិ រូបសញញ ច វរជជ

ិ តិ

464 
 
 ២២៩

េ កកមគុណវគគ ទី ២

្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន្រពះភគថ បពិ្រត្រពះអងដ

ក៏្រកបទូលេសចកីន គ ៏ចេ្រមើន

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េ យសេងប
ខ ំ ន
ពុប

ំ
ែចករែលកនូ វេសចកី្ត េ យពិ ្ត រ រួចក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ េសច
្ត

ចូលេទកន់វ ិ រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ

ដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី

េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូប ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបប ី

ដង
ឹ េហតុេនះ ។ េប ។ អ ្ត តរលត់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់

កុ ងរស
ន ក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ឹងេហតុេនះ

ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
។ េប ។ ចត ន ី េសចកសម
ី្ត គ ល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ ប

រ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ង
ឹ េហតុេនះ ។ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ ើ កលែដល្រពះមន្រពះភគ ្រទង់េចៀសេចញេទមនយ
ិ ូរ

៉ ម ន ខុ ្រំញ ពះអងទ
បុ ន ំ
គ ង យ ក៏មនេសចកី្រប
្ត កឹ ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ

ំ
ទង យ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ដ នូវឧេទស
ទ េនះឯងេ យសេងប
ខ

ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកី្ត េ យពិ ្ត រ ដល់េយងទ
ើ ងំ យ រួចក៏

ំ ី
េ្រកកអព សនៈ ្ត ចូលេទកន់វ ិ
េសច រ ឯឧេទស
ទ េនះថ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះដេំ ណើរេនះ អក ំ
ន ទង យ គបបដ
ី ឹងេហតុេនះ

ចកុ រលត
ខ ់េទកុ ងទ
ន ី េសចកីសម
្ត គ ល់កុ ងរ
ន ូបក៏ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ

465 
 
២៣០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស្ស ស យតនវេគគ

េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េប ។ យតថ មេន ច នរិ ុជឈតិ

ធមមសញញ ច វរជជ
ិ តិ េស យតេន េវទត
ិ េព្វ ។ េក

នុ េខ ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទដ

ិ ្ឋស

វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភេជយយត
ិ ិ ។

េតសំ េន ភេន្ត អម្ហកំ ឯតទេ សិ អយំ េខ

យ ម នេនទ សតថុ េចវ សំ វណ្ណិេ សមភវេិ

ច វញញ
ិ ូ នំ ស្រពហមចរនំ
ី បេ តិ ចយ ម នេនទ

ឥមស ភគវ សងខិេត្តន ឧេទទសស ឧទទិដ្ឋស

វ ិ ថ េរន អតថំ អវភត្ត

ិ ស វ ិ ថ េរន អតថំ វភជ
ិ ិ តុំ យ-

ននូន មយំ េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង ក-

េមយយម ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ននទំ ឯត-

មតថំ បដប
ិ ុ េចឆយយមតិ ។ អថេខ មយំ ភេន្ត

េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង កមម

ិ ្ហ ឧបសង កមិ ្វ

466 
 
 ២៣០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

អក ំ
ន ទង យគបបដ
ី ង ិ រ្ត លត់េទកុ ងទ
ឹ េហតុេនះ ។ េប ។ ចត ន ី េសចកី្ត

សមគល់កុ ងធម
ន ម ៍ ក៏
ម រមណ បរ បេទកុ ងទ
ន ីេនះ អក ំ
ន ទង យគបប ី

ដឹងេហតុេនះ ។ ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ឧេទស ្ដ េ យ

សេងប
ខ ំ នែចករែលកន
ពុប ំ ូ វេសចកេី្ត យពិ ្ត រេនះ នរ ហ៎ ន នឹង

ំ
ែចករែលកនូ វេសចកី្ត េ យពិ ្ត របន ។ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ

ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ
គ ង យ ក៏មនេសចកី្រប
្ត កឹ ដូេចះ
ន ថ ្រពះ ននម
ទ ន យុ

េនះឯង ្រពះ ្ត ្រទង់សរេសើរ ពួកអក

ន ្របជជ
ញ ស្រពហមចរប
ី ុ គល
គ ក៏

េលើកតេមើង
ក ទ ែដល្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
ឧេទស ្ដ េ យសេងប
ខ

ពុំបនែចករែលកន
ំ ូ វេសចកីេ្ត យពិ ្ត របន េបើដូេចនះ ពួកេយើងគួរចូល

េទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ្រតូវ កសួរេសចកី្ដ

នុ៎ះ ចេំ ពះ្រពះ ននម

ទ ន គ ៏ចេ្រមន
យុ ។ បពិ្រត្រពះអងដ ើ លំ ប់េនះ

ខុ ្រំញ ពះអងទ ំ
គ ង យ ក៏ចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់

467 
 
២៣១

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

យសមន្តំ ននទំ ឯតមតថំ បដប

ិ ុ ចឆម
ិ ្ហ ។ េតសំ េន

ភេន្ត យសមេ នេនទន ឥេមហិ កេរហិ ឥេម-

ហិ លិេងគហិ(១) ឥេមហិ ពយញជ េនហិ អេ ថ វភេ

ិ ្ត តិ ។

បណ្ឌិេ ភិកខេវ នេនទ ម បេញញ ភិកខេវ នេនទ

មេញច បិ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ ឯតមតថំ បដប
ិ ុ េចឆយយថ អហមប ិ

តំ ឯវេមវ ពយកេរយយ ំ យថ តំ នេនទន ពយកតំ

ឯេ េចវស (២)
អេ ថ ឯវញច នំ ធេរយយថតិ ។

ចតុ តថំ ។

[១៧៥] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

គជ
ិ ឈកូេដ បព្វេត ។ អថេខ សេកក េទ នមេិ នទ េយន

ភគ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ

ឯកមន្តំ អ ្ឋ សិ ។ ឯកមន្តំ ឋិេ េខ សេកក េទ -

១ ឱ. ម. បេទហិ ។ ២ េចវ តស តិបិ បេ ។

468 
 
 ២៣១

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ក៏ ី្ត ុ ៎ះ
កសួរេសចកន ចេំ ពះ្រពះ ននម
ទ ន យុ ។ បពិ្រត្រពះអងគ

ដ៏ចេ្រមើន ្រពះ ននម

ទ ន ំ
យុបនែចករែលកេសចកី្ត េ យ ករេនះ

េ យលិងេគ នះ េ យពយញជនៈេនះ ដល់េយងខ ំញ ង

ើ ុទ ំ យ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ទ បណិ្ឌ ត មនលភក
ននជ ិ ុទ ំ
ខ ង យ ននម
ទ ន្របជញ

េ្រចន
ើ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបទ
ើ ុកជអក ំ
ន ទង យ កសួរេសចកី្ត

នុ៎ះចេំ ពះតថគត តថគតក៏េ ះ្រ ្ត ុ ៎ះយ៉ងហឹ ងែដរ

យេសចកីន ន ពកយ

េនះ ននេទ ះ្រ យយ៉ង នុ៎ះជេសចកីរបស

្ត ់ពកយេនះ អក ំ
ន ទង-

យគបបច ំ ុកនូវេសចកេនះ
ី ទ ី្ត យ៉ងេនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[១៧៥] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនេលើភនំ

គជឈក
ិ ូដ េទៀប្រកុង ជ្រគឹះ ។ ្រគេនះឯង សកេក ទ នមិនច
ទ ូ លមក

គំ
គល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូលមកដល់េហើយ ក៏្រកបថ្វយបង្រពះមន

ន ីដ៏សមគួរ ។
្រពះភគ រួចឋិតេនកុ ងទ លុះសកេក ទ នមិនឋ ន ីដ៏
ទ ិតេនកុ ងទ

469 
 
២៣២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នមេិ នទ ភគវន្តំ ឯតទេ ច េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ

េក បចចេយ េយន មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន

បរន
ិ ិព្វយន្តិ ។ េក បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ

េយន មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។

[១៧៦] សន្តិ ច េខ េទ នមន

ិ ទ ចកខុ វេញញ
ិ យយ

រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនីយ តេញច ភិកុ ខ អភិននទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ

តិដ្ឋតិ តស តំ អភិននទេ អភិវទេ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋេ តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ តទុ បទនំ ។ ស-

ឧបទេន េទ នមន
ិ ទ ភក
ិ ុខ េន បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ េប ។

សន្តិ េខ េទ នមន
ិ ្ទ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។

សន្តិ េខ េទ នមិនទ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត

470 
 
 ២៣២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ី្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន្រពះភគថ បពិ្រត

សមគួរេហើយ ក៏ទូលសួរេសចកន

គ ៏ចេ្រមើន េហតុដូចេមច
្រពះអងដ ្ត បច័យ
ច ដូចេមច
្ត ំ
ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល

កុ ងេ
ន កេនះមិនបរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច គ ៏ចេ្រមើន េហតុ
ន ។ បពិ្រត្រពះអងដ

្ត បច័យ
ដូចេមច ច ដូចេមច ំ
្ត ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វន

កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

[១៧៦] មនលេទ នមិនទ មនរូបែដលគបបដ

ី ឹងេ យចកុ ខ ជ

រូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកេ្រតកអរ
ី្ត េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ

ឋិតេនេ យេសចកច ្ត ំ
ី្ត ូ លចិតម ចេំ ពះរូបេនះ កលែដលភក
ិ ុ េនះ
ខ

េ្រតកអរ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ

្ត ូ លចិតម ចេំ ពះរូបេនះ

វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះ ក៏មន េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូ វរូបេនះ

ក៏មន ។ មនលេទ នមន

ិ ទ ភក
ិ ុ ែដល្របកបេ
ខ យេសចកី្របកន
្ត ់ម ំ

រែមងមនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនេឡើយ ។ េប ។ មនលេទ នមិនទ មនរសែដល

គបបដ
ី ង
ឹ េ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលេទ នមន
ិ ទ មនធមម-

ម ៍ ែដលគបបដ
រមណ ី ឹ ងេ យចិត្ត ម ៍ គួរ្របថន
ជធមមរមណ គួរេ្រតកអរ

471 
 
២៣៣

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ តេញច ភិកុ ខ

អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ

អភន
ិ នទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ តំ នស
ិ ត
ិ ំ

វញ
ិ ញ ណំ េ តិ តទុ បទនំ ។ សឧបទេន េទ ន-

មន
ិ ទ ភក
ិ ុខ េន បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ អយំ េខ េទ នមន
ិ ទ

េហតុ អយំ បចចេយ េយន មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ

ធេមម េន បរន
ិ ិព្វយន្តិ ។

[១៧៧] សន្តិ ច េខ េទ នមន

ិ ទ ចកខុ វញ
ិ ញ យយ

រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ នេជឈ-

យ តិដ្ឋតិ តស តំ អនភិននទេ អនភិវទេ

អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ ន តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ ន

តទុ បទនំ ។ អនុ បទេន េទ នមន

ិ ទ ភក
ិ ុខ បរន
ិ ព
ិ ្វ -

យតិ ។ េប ។ សន្តិ េខ េទ នមិនទ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ រ

472 
 
 ២៣៣

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ជទីេពញចត
ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកី្ត

េ្រតកអរ េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ
្ត ូ លចិតម

ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះ កលែដលភិកុ េនះេ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋត
ិ េន

េ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ

ី្ត ូ លចិតម ម ៍ េនះ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យ

ម ៍ េនះក៏មន េសចក្របកន
នូវធមមរមណ ី្ត ់មន
ំ ូ វធមមរមណ
ម ៍ េនះក៏មន ។

មនលេទ នមន
ិ ទ ភក
ិ ុ ែដល្របកបេ
ខ យេសចកី្របកន
្ត ់ម ំ រែមងមនបរ
ិ -ិ

និព្វនេឡើយ ។ មនលេទ នមិនទ េហតុេនះឯង បច័យ

ច េនះឯង ែដល

ំ
នឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

[១៧៧] មនលេទ នមិនទ មនរូបែដលគបបដ

ី ឹ ងេ យចកុ ខ ជរូប

គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត

ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យ

កម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបើភិកុ ម
ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ មិន

ឋិតេនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ កលែដលភិកុ េនះ

ី្ត ូ លចិតម ខ មន
ិ

េ្រតកអរ មិនសរេសើរ មិនឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ

្ត ូ លចិតម

វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះមនមន
ិ េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូ វរូបេនះក៏

មិនមន ។ មនលេទ នមិនទ ភិកុ ែដលម

ខ ិនមនេសចកី្របកន
្ត ់ម ំ រែមង

បរន
ិ ិ ព្វន ។ េប ។ មនលេទ នមន
ិ ទ មនរសែដលគបបដ
ី ឹងេ យអ ្ត ត

473 
 
២៣៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

។ េប ។ សន្តិ េខ េទ នមិនទ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជន-ី

យ តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ នេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ-

យ តិដ្ឋេ ន តំ និស ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ ន ត-

ទុ បទនំ ។ អនុ បទេន េទ នមិនទ ភិកុ ខ បរន

ិ ិព្វ-

យតិ ។ អយំ េខ េទ នមន

ិ ទ េហតុ អយំ បចចេយ

េយន មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។

បញច មំ ។

[១៧៨] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

គជ
ិ ឈកូេដ បព្វេត ។ អថេខ បញច សេិ ខ គនធព្វ-

បុ េ ្ត េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ

ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯកមន្តំ អ ្ឋ សិ ។ ឯកមន្តំ ឋិ-

េ េខ បញច សិេខ គនធព្វបុេ ្ត ភគវន្តំ ឯតទេ ច

474 
 
 ២៣៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

។ េប ។ មនលេទ នមន ម ៍ ែដលគបបដ

ិ ទ មនធមមរមណ ី ឹ ងេ យចិត្ត ជ

ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស

ធមមរមណ ញ់ ្របកប

េ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបើភិកុ ម
ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ

មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍ េនះ កលែដល

ភក
ិ ុ េនះម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម

ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះមិនមន

េសចកី្របកន
្ត ់មន
ំ ូ វធមមរមណ
ម ៍ េនះក៏មនមន
ិ ។ មនលេទ នមន
ិ ទ ភក
ិ ុខ

ែដលមនមនេសចក
ិ ្របកន
ី្ដ ់ម ំ រែមងបរន
ិ ិ ព្វន ។ មនលេទ នមិនទ

េហតុេនះឯង បច័យ ំ
ច េនះឯង ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរ-ិ

និព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រតទី ៥ ។

[១៧៨] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនេលើភគ

នំ ិជឈ-

កូដ េទៀប្រកុង ជ្រគះ

ឹ ។ ្រគេនះឯង បញចសិខគនព
ធ ្វបុត្ត ចូលមក

គំ
គល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏្រកបថ្វយបង្រពះមន

្រពះភគ រួចឋត ន ីដ៏សមគួរ

ិ េនកុ ងទ ។ លុះបញចសិខគនព
ធ ្វបុតឋ
្ត ត
ិ េន

ន ីដ៏សមគួរេហើយ
កុ ងទ ី្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះមន្រពះភគថ
ក៏ទូលសួរេសចកន

475 
 
២៣៥

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយន មេិ ធ-

កេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។ េក

បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយន មិេធកេចច

ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។

[១៧៩] សន្តិ ច េខ បញច សិខ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

។ េប ។ សន្តិ េខ បញច សខ
ិ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជន-ី

យ តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អភន
ិ នទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ

តិដ្ឋេ តំ និស ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ តទុ បទនំ ។

សឧបទេន បញច សខ
ិ ភក
ិ ុខ េន បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។

អយំ េខ បញច សិខ េហតុ អយំ បចចេយ េយន

មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។

476 
 
 ២៣៥

េ កកមគុណវគគ ទី ២

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េហតុដូចេមច
្ត បច័យ
ច ដូចេមច
្ត ំ
ែដលនឲយសត ្វ

ពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះមិនបរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច គ ៏ចេ្រមើន
ន ។ បពិ្រត្រពះអងដ

ចុះេហតុដូចេមច
្ត បច័យ
ច ដូចេមច
្ត ំ
ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ

បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

[១៧៩] មនលបញចសិខៈ មនរូបែដលគបបដ

ី ឹងេ យចកុ ខ ។ េប ។

ម ៍ ែដលគបបដ
មនលបញចសិខៈ មនធមមរមណ ី ឹងេ យចត ម ៍ គួរ
ិ ្ត ជធមមរមណ

្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម

ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ដ េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យ

េសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍ េនះ កលែដលភិកុ េនះ
ខ េ្រតក

អរ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកច

ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍ េនះ

វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះ ក៏មន េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូវ

ម ៍ េនះ
ធមមរមណ ក៏មន ។ មនលបញចសិខៈ ភក
ិ ុ ែដល្របកបេ
ខ យ

េសចកី្របកន
្ត ់ម ំ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនេឡើយ ។ មនលបញចសិខៈ េហតុេនះ

ឯង បច័យ ំ
ច េនះឯង ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វន

កុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

477 
 
២៣៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៨០] សន្តិ ច េខ បញ្ចសខ

ិ ចកខុ វេញញ
ិ យយ

រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប ។ េប ។ សន្តិ េខ បញច សិខ

មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប ក-

មូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ នភិននទតិ នភវិ -

ទតិ នេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អន-

ភិវទេ អនេជឈ យ តិដ្ឋេ ន តំ និ ស ត

ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ

េ តិ ន តទុ បទនំ ។ អនុ បទេន បញច សិខ ភក

ិ ុខ

បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ អយំ េខ បញច សខ
ិ េហតុ អយំ

បចចេយ េយន មិេធកេចច ស ្ត ទិេដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ិព្វ-

យន្តត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

478 
 
 ២៣៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៨០] មនលបញចសិខៈ មនរូបែដលគបបដ

ី ង
ឹ េ យចកុ ខ ជ

រូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ។ េប ។ មនលបញចសិខៈ មន

ម ៍ ែដលគបបដ
ធមមរមណ ី ឹងេ យចត ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ
ិ ្ត ជធមមរមណ

ជទីេពញចត
ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកី្ត

េ្រតកអរ េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ត
ិ េនេ យេសចកី្ត

្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ចូលចិតម ម ៍ េនះ កលែដលភក
ិ ុ េនះម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មន
ិ

សរេសើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ
្ត ូ លចិតម ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះ

វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះ មនមន
ិ េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូវ

ម ៍ េនះក៏មិនមន ។ មនលបញចសិខៈ ភិកុ ែដលម

ធមមរមណ ខ ិនមនេសចកី្ត

្របកន់ម ំ េទើបបរន
ិ ិ ព្វន ។ មនលបញចសិខៈ េហតុេនះឯង បច័យ
ច

ំ
េនះឯង ែដលនឲយសត ព
្វ ួ កខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

479 
 
២៣៧

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

[១៨១] ឯកំ សមយំ យ ម របុ

ី េ ្ត -

វតថយ
ិ ំ វហរត
ិ ិ េជតវេន អនថបណ
ិ ្ឌ ិ កស េម ។

អថេខ អញញតេ ភក
ិ ុខ េយនយ ម របុ
ី េ ្ត េត-

នុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ យសម របុ

ី េត្តន សទធឹ

សេមមទិ សេមមទនយ
ី ំ កថំ ណីយំ វត
ី ិ េរ ្វ

ឯកមន្តំ នស
ិ ី ទិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ េ ភក
ិ ុខ

យសមន្តំ របុ
ី ត្តំ ឯតទេ ច សទធិវ ិ រេក
ិ វុេ

របុ
ី ត្ត ភក
ិ ុខ សក
ិ ំខ បចចកខ យ ហីនយវេ ្ត តិ ។

ឯវ ំ េហតំ វុេ េ តិ ឥ្រនទិេយសុ អគុ ត្តទ្វរស

េភជេន អមត្តញញេន ជគរយំ

ិ អននុ យុត្តស ។ េ
ុ

វ វុេ ភិកុ ខ ឥ្រនទិេយសុ អគុ ត្តទ្វេ េភជេន

អមត្តញញ ជគរយំ
ិ អននុ យុេ ្ត យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ
ូ

្រពហមចរយំ
ិ សន្តេនស តីតិ េនតំ នំ វជជ
ិ តិ ។ េ

វ វុេ ភក
ិ ុខ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វេ េភជេន មត្តញញ
ូ

ជគរយំ
ិ អនុ យុេ ្ត យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ ្រពហម-

ចរយំ
ិ សន្តេនស តត
ី ិ នេមតំ វជជ
ិ តិ ។

480 
 
 ២៣៧

េ កកមគុណវគគ ទី ២

[១៨១] សម័យមួយ ្រពះ រប

ី ុ តម
្ត ន យុ គង់េនកុ ងវត
ន ្ត

េជតពនរបស់អនថបណិ្ឌ កេសដី្ឋ េទៀប្រកុង វតីថ ។ ្រគេនះ ភក

ិ ុខ

មួយរូប ចូលេទរក្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធើ្វ

េសចករី្ត ក
ី យជមួយនឹង្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួរ

ី យ គួររឭកេហើយ ក៏អងុ យក
រក គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះភក
ុ ងទ ិ ុ េនះអង
ខ ុយ
គ

ន ីដ៏សមគួរេហើយ ក៏
កុ ងទ ី្ត ុ ៎ះ ចេំ ពះ្រពះ
កសួរេសចកន រប
ី ុ តម
្ត ន យុ

ថ មនល វុេ រប
ី ុ ត្ត (េហតុដូចេមច
្ត ) ភក
ិ ុ ជសទ
ខ ិវធ ិ រកេពល
ិ

សិកខេហើយវលមកកន
ិ ់េភទដ៏េថកទប ។ ្រពះ រប
ី ុ តត
្ត បថ មនល -

វុេ ន េពលនុ៎ះ រែមងមនដល់ភក

ពកយែដលអក ិ ុ ែដលម
ខ ន្រគប
ិ ់្រគងទ្វរ

កុ ងឥ្រន
ន ិយ
ទ មនដ
ិ ង
ឹ ្របមណកុ ងេភជន
ន មន្របកបន
ិ ្ត ញ ក់រឭក
ូ វេសចកីភ

យ៉ងេនះឯង ។ មនល វុេ ភក

ិ ុ េនះឯង
ខ ជអក
ន មន្រគប
ិ ់្រគងទ្វរ

កុ ងឥ្រន
ន ិយ
ទ មនដ
ិ ឹង្របមណកុ ងេភជន
ន មន្របកបន
ិ ្ត ញ ក់រឭក
ូ វេសចកីភ

នឹងបនន
្ត ូ វ្រពហមចរយធម
ិ ៌ដ៏បរប
ិ ូ ណ៌ បរស
ិ ុ ទ ធ ដ បដល់អស់ជីវត
ិ ពកយ

ន នុ៎ះ មនសមេហត
ដូេចះ ិ ុ េឡើយ ។ មនល វុេ ភក
ិ ុ េនះឯង
ខ ជអក
ន

្រគប់្រគងទ្វរកុ ងឥ្រន
ន ិយ
ទ ដឹង្របមណកុ ងេភជន
ន ្ត ញ ក់
្របកបនូវេសចកីភ

រឭក នឹងបនន
្ត ូ វ្រពហមចរយធម
ិ ៌ដ៏បរប
ិ ូ ណ៌ បរស
ិ ុ ទ ធ ដ បដល់អស់ជីវត
ិ

ន នុ៎ះ េទើបសមេហតុ ។
ពកយដូេចះ

481 
 
២៣៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៨២] កថញច វុ េ ឥ្រនទ ិ េ យសុ គុ ត្ត ទ្វ េ

េ តិ ។ ឥធវុេ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ន ន-ិ

មត
ិ ្តគគហី េ តិ ននុ ពយញជ នគគហី យ ្វ ធក
ិ រណេមនំ

ចកខុ ្រនទិយំ អសំ វុតំ វហរន្ត

ិ ំ អភជ
ិ ឈេទមនស បបក

អកុ ស ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដិ-

បជជតិ រកខ តិ ចកខុ ្រនទិយំ ចកខុ ្រនទិេយ សំ វរ ំ បជជតិ ។

េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។

ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។

មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ន និមិត្តគគហី េ តិ ននុ -

ពយញជ នគគ ហី យ ្វ ធ ិ ក រណេមនំ មន ិ ្រ នទ ិ យ ំ អសំ វុ ត ំ

វហរន្ត
ិ ំ អភិជឈេទមនស បបក អកុ ស ធមម

អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដប

ិ ជជតិ រកខ តិ ម-

ន្រិ នទយ
ិ ំ មន្រិ នទេិ យ សំ វរ ំ បជជតិ ។ ឯវ ំ េខ វុ-

េ ឥ្រនទិេយសុ គុ ត្តទ្វេ េ តិ ។

482 
 
 ២៣៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៨២] មន ល វុ េ ចុ ះភ ិ កុ ខ ជអ ន ក ្រគប ់ ្រ គងទ្វ រកុ ន ងឥ្រន ិទ យ

េតើដូចេមច
្ត ។ មនល វុេ ភិកុ ក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញនូវរូប-

ម ៍េ
រមណ យចកុ េហ
ខ ើយ មិនបនកួចកន់នូវនិមិត្ត មិនបនកួចកន់នូវ

អនុពយញជនៈ អភិជឈនិងេទមនស ែដលជអកុសលធម៌ដ៏ មក គបប ី

ជប់ មនូវបុគល
គ ខ ិ យេនះ
ែដលមិនស្រងួមនូវចកុ ្រន ទ េ្រពះេហតុែតមន
ិ

ខ ិយ
ស្រងួមនូវចកុ ្រន ទ ក៏្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបស្រងួ
ី ខ ិ យេនះ
មនូវចកុ ្រន ទ រក

ខ ិយ
នូវចកុ ្រន ទ ដល់នូវករស្រងួមកុ ងចក
ន ខ ិយ
ុ ្រន ទ ។ បនឮសេំ ឡងេ យ

ំ នេ
្រតេចៀក ។ បនធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ បនទទួលរសេ យអ ្ត ត ។

បនពល់្រតូវនូវេផដព ម ៍េ
្ឋ ្វ រមណ យកយ ។ បនដឹងចបស់នូវធមម-

ម ៍េ
រមណ យចត
ិ ្ត មនបនក
ិ ួ ចកន់នូវនិមត
ិ ្ត មនបនក
ិ ួ ចកន់នូវអនុ-

ពយញជនៈ អភជឈន
ិ ិ ងេទមនស ែដលជអកុសលធម៌ដ៏ មក គបប ី

ជប់ មនូវបុគល
គ ែដលមិនស្រងួមនូវឥ្រនិ យេនះ
ទ េ្រពះេហតុែតមន
ិ

ស្រងួមនូវមនិ្រនិ យ
ទ ក៏្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបស្រងួ
ី មនូវមនិ្រនិ យេនះ
ទ រក

នូវមនិ្រនិ យ
ទ ដល់នូវករស្រងួមកុ ងមន
ន ិ ្រនិ យ
ទ ។ មនល វុេ ភក
ិ ុខ

ន ្រគប់្រគងទ្វរកុ ងឥ្រន
ជអក ន ិយ
ទ យ៉ងេនះឯង ។

483 
 
២៣៩

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

[១៨៣] កថញច វុេ េភជេន មត្តញញ េ តិ ។

ូ

ឥធវុេ ភិកុ ខ បដិសងខ េយនិេ រំ -

េរតិ េនវ ទ យ ន មទយ ន មណ្ឌនយ ន វភូ

ិ -

សនយ យវ េទវ ឥមស កយស ឋិតិយ យប-

នយ វហ
ិ ឹសុបរតិយ ្រពហមចរយនុ
ិ គគ យ ឥតិ

បុ ណញច េវទនំ បដិហងខមិ នវញច េវទនំ ន ឧបប-

េទស មិ យ្រ ច េម ភវស

ិ តិ អនវជជ ច

ផសុ វ ិ េ ចតិ ។ ឯវ ំ េខ វុេ េភជេន

មត្តញញ េ តិ ។
ូ

[១៨៤] កថញច វុ េ ជគរ យំ

ិ អនុ យុ េ ្ត

េ តិ ។ ឥធវុេ ភក
ិ ុខ ទវិ សំ ចង កេមន នស
ិ ជជយ

វរណីេយហិ ធេមមហិ ចត
ិ ្តំ បរេិ េធតិ រត្តយ
ិ បឋមំ

យមំ ចង កេមន នស
ិ ជជយ វរណីេយហិ ធេមមហិ ចិត្តំ

បរេិ េធតិ រត្តយ

ិ មជឈម
ិ ំ យមំ ទកខិ េណន បេស ន

សហ
ី េសយយ ំ កេបបតិ បេទន បទំ អចចធយ សេ

484 
 
 ២៣៩

េ កកមគុណវគគ ទី ២

[១៨៣] មន ល វុ េ ចុ ះភ ិ កុ ខ ជអ ន ក ដ ឹ ង ្របមណកុ ន ងេភជន

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនល វុេ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ បនពិចរ

េ យឧបយេហើយ េទើបបរេភគន
ិ ូវ រ មនបរ
ិ េភគេដ
ិ ម
ើ បេលង
ី

មនបរ
ិ េភគេដ
ិ ម
ើ ប្រសវ
ី ង
ឹ មនបរ
ិ េភគេដ
ិ ម
ើ ប្រប
ី ប់កយ មនបរ
ិ េភគ
ិ

េដម ី ិត
ើ បស ្អ ្អ ងកយ បរេភគេដ
ិ ើមបឲយ
ី ំ
ងេនៃនកយេនះ េដម
ើ បន
ី ឹង

ញ ំ វី តឲយ្រប្រព
ុ ងជ ិ ឹ តេ្ត ទ េដម
ើ បប ំ ត់បង់នូវេសចកល
ី ប ំ ក
ី្ត ប េដម
ើ បអន
ី ុ-

េ្រគះដល់្រពហមចរយធម
ិ ៌ បរេភគេ
ិ យគិតថ ម អញនឹងកមចត់

បង់នូវេវទនចស់ផង នឹងញ ំ
ុ ងេវទនថ ម
ីម នឲយេក
ិ តេឡ
ើ ើងផង ករិ យ
ិ

្រប្រពឹតេ្ត ទ (ៃនឥរយបថ)
ិ កី្ត េសចកម
ី្ត នមនេទសក
ិ ី្ត ករេន

សបបយកី្ត នឹងមនដល់ ម អញ ។ មនល វុេ ភក

ិ ុ ជអ
ខ ក
ន ដង
ឹ

្របមណកុ ងេភជន
ន យ៉ងេនះឯង ។

[១៨៤] មន ល វុ េ ចុ ះ ភ ិ កុ ខ ជអ នក ្របកបនូ វ េសចក ្តី ភញ ក ់ រ ឭក

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនល វុេ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េធច
ើ្វ ត
ិ ឲ
្ត យបរស
ិ ុ ទធ

ចក វរណីយធម៌ េ យករេដើរ េ យករអងុ យ

គ អស់មួយៃថង

េធច
ើ្វ ត
ិ ឲ
្ត យបរស
ិ ុ ទច
ធ ក វរណីយធម៌ េ យករេដើរ េ យករអងុ យ
គ

អស់ ប ឋមយមៃន ្រត ី សេ្រមចនូ វ ដ េំ ណកដូ ច សី ហៈ េ យបេង ្អ ង

ខង ្ត ំ អស់មជឈមយមៃន
ិ ្រតី គងេជើងេ យេជើង ជអក
ន មនសតិ-

485 
 
២៤០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស្ស ស យតនវេគគ

សមបជេន ឧ ្ឋ នសញញំ មនសក

ិ រ ិ ្វ រត្តយ
ិ បចឆម
ិ ំ

យមំ បចចុ ្ឋ យ ចង កេមន និសជជយ វរណីេយហិ

ធេមមហិ ចិត្តំ បរេិ េធតិ ។ ឯវ ំ េខ វុេ ជគរយំ

ិ

អនុ យុេ ្ត េ តិ ។ ត ម តិ វុេ ឯវ ំ សិកិ ខ តព្វំ

ឥ្រនទិេយសុ គុ ត្តទ្វ ភវស

ិ ម េភជេន មត្តញញេន
ុ

ជគរយំ
ិ អនុ យុ ្ត តិ ។ ឯវ ំ ហិ េខ វុេ សិកិ ខ -

តព្វន្តិ ។ សត្តមំ ។

[១៨៥] ឯកំ សមយំ ភគ វតថិយំ វហរត

ិ ិ

េជតវេន អនថបណ
ិ ្ឌ ិ កស េម ។ អថេខ ភគវ-

េ រេ គតស បដស
ិ ល្លន
ី ស ឯវ ំ េចតេ បរ-ិ

វតេក
ិ ក ឧទបទិ បរបក
ិ ក េខ ហុ លស វមុ
ិ ត្តប
ិ រប-
ិ

ចនយ
ិ ធមម យននូនហំ ហុ លំ ឧត្តរ ិ ស នំ ខេយ

វេនយយន្ត
ិ ិ ។ អថេខ ភគ បុ ព្វណ្ហសមយំ និ េស ្វ

បត្តចវី រមទយ វតថឹ បិ ្ឌ យ បវស

ិ ិ វតថ-ិ

យំំ បិ ្ឌ យ ចរ ិ ្វ បចឆភត្តំ បណ
ិ ្ឌ បតបបដិកកេន្ត

486 
 
 ២៤០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សមបជញញៈ ំ
កណ ត់ទុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វឧ ្ឋ នសញញ េហើយេ្រកកេឡើង េធើ្វ

ចត
ិ ឲ
្ត យបរស
ិ ុ ទច
ធ ក វរណីយធម៌ េ យករេដើរ េ យករអងុ យ
គ អស់

បចមយមៃន
ិឆ ្រតី ។ មនល វុេ ភក
ិ ុ ជអ
ខ ក ្ត ញ ក់រឭក
ន ្របកបនូវេសចកីភ

យ៉ងេនះឯង ។ មនល វុេ េ្រពះេហតុេនះ អក ំ

ន ទង យ្រតូវ

សិក យ៉ងេនះថ េយងទ

ើ ងំ យ ន ្រគប់្រគងទ្វរកុ ងឥ្រន
នឹងជអក ន ិយ
ទ

ជអក
ន ដង
ឹ ្របមណកុ ងេភជន
ន ជអក ្ត ញ ក់រឭក ។ មនល
ន ្របកបនូវេសចកីភ

វុេ អក ំ
ន ទង យ្រតូវសិក យ៉ងេនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[១៨៥] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ងវត

ន ្ត

េជតពន របស់អនថបិណិ្ឌ កេសដី្ឋ េទៀប្រកុង វតីថ ។ ្រគេនះ

ំ ុ ងសមក
ឯង ្រពះមន្រពះភគកព ងំ ុ ងទ
ន ី ង ត់ ្រទង់មនេសចកី្រត
្ត ះរ
ិ ះក
ិ ុ ង្រពះ
ន

័ េកើតេឡើងយ៉ងេនះថ
ហឫទយ ធម៌ទង
ំ យ ែដលស្រមប់េធើវ្វ ម
ិ ុ តិ្ត

ឲយចស់ក្លរបស់ ហុល ចស់ក្លេហើយេតើ េបដ

ើ ូ េចនះ គួរែតតថគត

ទូ នម ន ហុ លកុ ន ងធម ៌ ជ េ្រគ ងអស់ េ ទៃន សវៈខងេលើ ។ ្រគេនះ

្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សបង់ ្រប ប់ប្រតនិងចវរ

ី ចូលេទកន់្រកុង

វតេដ
ីថ ើមបប ន ុ ព្វណ្ហសម័យ លុះ្រ
ី ិណ្ឌបត កុ ងប ច់េទេដើមបប
ី ិណ្ឌបត

កុ ង្រកុ
ន ង វតេហ
ីថ ើ យ កុ ងកលជបច
ន ឆ ភត្ត ្រទង់្រតឡប់មកអព
ំ ី បណ
ិ ្ឌ បត
487 
 
២៤១

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

យសមន្តំ ហុ លំ មេន្តសិ គ ្ហ ហិ ហុ ល ន-ិ

សទ
ី នំ េយន អនធវនំ េតនុ បសង កមស
ិ ម ទិ វ ិ -

យតិ ។ ឯវ ំ ភេន្តតិ េខ យ ម ហុ េ ភគវេ

បដស
ិ ុ ្វ នស
ិ ទ
ី នំ ទយ ភគវន្តំ បដ
ិ េ្ឋិ អនុ -

ពនធិ ។ េតន េខ បន សមេយន អេនកនិ េទវ-

សហស និ ភគវន្តំ អនុ ពនធនិ ភវន្តិ អជជ ភគ

យសមន្តំ ហុ លំ ឧត្តរ ិ ស នំ ខេយ វេនស

ិ តីតិ ។

[១៨៦] អថេខ ភគ អនធវនំ អេជឈគេហ ្វ

អញញតរសមឹ រុកខមូេល បញញេត្ត សេន និសីទិ ។

យ ម បិ េខ ហុ េ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯក-

មន្តំ និសីទិ ។ ឯកមន្តំ និសិននំ េខ យសមន្តំ

ហុ លំ ភគ ឯតទេ ច តំ កឹ មញញសិ ហុ ល

ចកខុំ និចចំ អនិចចំ តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ

បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ

បននិចចំ ទុ កំខ វបរ

ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ -

បស ត
ិ ុ ំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។

488 
 
 ២៤១

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ក៏្រទង់េ ្រពះ ហុលមន ន ចូរកន់យកនិសី-

យុថ មនល ហុល អក

ទនៈមក េយងន ័
ឹ ងចូលេទឯអនវធ ន េដើមបេនស្រមកក
ើ ី ុ ងេវ
ន ៃថង ។

្រពះ ហុលមន យុ ក៏ទទួល្រពះពុទដ

ធ ីកៃន្រពះមន្រពះភគថ ្រពះ

ករុ ្រពះអងគ រួចក៏កន់យកនិសីទនៈ េដើរេទ មេ្រកយ្រពះមន

្រពះភគេទ ។ ចួនសម័យេនះ មនេទវ េ្រចើនពន់ េដើរេទ ម

្រពះមន្រពះភគេ យគតថ
ិ កុ ងៃថ
ន េង នះ ្រពះមន្រពះភគនឹងទូនមននូវ

្រពះ ហុលមន យុ កុ ងធម

ន ៌ជេ្រគ ងអស់េទៃន សវៈខងេលើ ។

[១៨៦] លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ ្ត ចូលេទកន់

េសច

័
អនវធ ន េហើយ្រទង់គង់េលើ សនៈែដល្រកលទុកេទៀបគល់េឈើមួយ ។

្រពះ ហុលមន គំ
យុក៏ថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េហើយគង់កុ ងទ
ន ីដ៏សម

គួរ ។ លុះ្រពះ ហុលមន យុ គង់កុ ងទ

ន ីដ៏សមគួរេហើយ ្រពះមន

្រពះភគ្រទង់្រ ស់សួរដូេចះ ្ត ុ ៎ះដូច

ន សមគល់េសចកីន
ន ថ មនល ហុល អក

េមច
្ត ចកុ េទៀងឬម
ខ ិនេទៀង ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់

មិនេទៀង ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ

ី្ត លជធមម េតើគួរនឹងយល់

នូវរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញែដរឬ ។

489 
 
២៤២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េន េហតំ ភេន្ត ។ រូប នច

ិ ច អនច
ិ ច តិ ។

អនិចច ភេន្ត ។ េប ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ និចចំ អនិចចំ

តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ ចកខុ សមផេស និេចច អនិេចច

តិ ។ អនិេចច ភេន្ត ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទនគតំ សញញគតំ សងខរគតំ វញ

ិ ញ ណគ-

តំ តមប ិ និចចំ អនិចចំ តិ ។ អនិចចំ ភេន្ត ។ យំ

បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ

បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ -

បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ នច
ិ ច អនច
ិ ច តិ ។

អនច
ិ ច ភេន្ត ។ រ នច
ិ ច អនច
ិ ច តិ ។ អនច
ិ ច

ភេន្ត ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ

ភេន្ត ។ ជិ ្ហ សមផេស នេិ ចច អនេិ ចច តិ ។ អ-

នេិ ចច ភេន្ត ។ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទនគតំ សញញគតំ សងខរគតំ វញ

ិ ញ ណគតំ តមប ិ

490 
 
 ២៤២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ រូបេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ េប ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀង
ិ

េទ ្រពះអងគ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។

ចុះធមជ
ម ត គេវទន
ឺ សញញ សងខរ វញ
ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ធមជ
ម តេនះេទៀងឬមិនេទៀង ។ មិនេទៀង

េទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកី្ត

ែ្រប្របួលជធមម ើ ួ រនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះថ
េតគ នុ៎ះរបស់អញ

នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រយល់េឃើញដូេចនះេទ

្រពះអងគ ។ េប ។ អ ្ត តេទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ

ិ ្រពះអងគ ។

រសេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេទៀងឬ

មនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ជិ ្ហ សមស
ផ េទៀង ឬមនេទៀង
ិ ។

មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះធមជ

ម ត គឺ េវទន សញញ សងខរ

វញ
ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ធមជ
ម តេនះ

491 
 
២៤៣

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ

ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ

ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ

មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន េហតំ

ភេន្ត ។ េប ។ មេន និេចច អនិេចច តិ ។ អនិេចច

ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ

ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ

តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម

អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ធមម នច

ិ ច អនច
ិ ច

តិ ។ អនច
ិ ច ភេន្ត ។ មេនវញ
ិ ញ ណំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ

តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ មេនសមផេស នេិ ចច អនេិ ចច

តិ ។ អនេិ ចច ភេន្ត ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បប-

ចចយ ឧបបជជតិ េវទនគតំ សញញគតំ សងខរគតំ

វញ
ិ ញ ណគតំ តមប ិ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ

ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ

492 
 
 ២៤៣

េ កកមគុណវគគ ទី ២

េទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ

របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិន

េទៀង ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ

ី្ត លជធមម េតើគួរនឹងយល់េឃើញនូវ

របស់េនះថ ៎ របស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

នុះ ្ល ់អញែដរឬ ។

មនគ
ិ ួ រយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ េប ។ ចត
ិ េ្ត ទៀងឬមនេទៀង
ិ ។

មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ

ឬជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ

មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជធមម ើ ួ រនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះថ នុះ
េតគ ៎

របស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់អញែដរឬ ។ មិនគួរយល់េឃើញ

ដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ ម ៍ េទៀងឬមនេទៀង

ធមមរមណ ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ

្រពះអងគ ។ មេនវញ
ិ ញ ណេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។

មេនសមស
ផ េទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចុះធមជ
ម ត

គឺ េវទន សញញ សងខរ វញ

ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះ

ផ ជបច័យ
មេនសមស ច េតរបស
ើ ់េនះេទៀងឬមិនេទៀង ។ មនេទៀងេទ
ិ

្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកឬ

ខ ជសុខ ។ ជទុកខ

493 
 
២៤៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ

តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម

អ ្ត តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ហុ ល សុ ត

អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ សមផេស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

យមប ទ
ិ ំ ចកខុ សមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទនគតំ

សញញគតំ សងខរគតំ វញ
ិ ញ ណគតំ តសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

។ េប ។ ជិ ្ហ យបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ រេសសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ -

េណបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ជិ ្ហ សមផេស បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ យមបទ
ិ ំ

ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទនគតំ សញញគតំ

សងខរគតំ វញ
ិ ញ ណគតំ តសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។

មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ធេមមសុបិ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ។ េប ។ តសមឹបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ្វន
ិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម

494 
 
 ២៤៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនេសចកែ្រប្របួ
ី្ត លជ

ធមម េតើគួរនឹងយល់េឃើញនូវរបស់េនះថ នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ

នុ៎ះជខួ នរបស
្ល ់អញែដរឬ ។ មិនគួរយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។

មនល ហុល អរយ

ិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង ើ ើញយ៉ងេនះ
កលេបេឃ រែមង

េនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ េនឿយ យនឹងរូបផង េនឿយ យនឹងចកុ -ខ

វញ
ិ ញ ណផង េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង ធមជ
ម ត គឺ េវទន

សញញ សងខរ វញ
ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ើងេ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច

ក៏រែមងេនឿយ យនឹងធមជ
ម តេនះផង ។ េប ។ េនឿយ យនឹង

អ ្ត តផង េនឿយ យនឹងរសផង េនឿយ យនឹងជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណផង

េនឿយ យនឹងជិ ្ហ សមស

ផ ផង ធមជ
ម ត គឺ េវទន សញញ

សងខរ វញ
ិ ញណ រែមងេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើងេ្រពះជិ ្ហ សមស ច ក៏រែមង

េនឿយ យនឹងធមជ
ម តេនះផង ។ េប ។ េនឿយ យនឹងចត
ិ ផ
្ត ង

េនឿយ ម ៍ ផង ។ េប ។ េនឿយ
យនឹងធមមរមណ យនឹងធមជ
ម តេនះ

ផង កលេបេនឿយ
ើ យ ក៏្របសចកតេ្រមក េ្រពះ្របសចក

តេ្រមក ចត ្ត ៏រួច្រសឡះចក
ិ ក សវៈ ។ កលេបើចត
ិ រ្ត ួច្រសឡះេហើយ

495 
 
២៤៥

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមច-

រយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត
ី ិ ។

ឥទមេ ច ភគ អត្តមេន យ ម ហុ េ ភគវ-

េ ភសិតំ អភិននទិ ។ ឥមសមិញច បន េវយយករ-

ណសមឹ ភញញមេន យសមេ ហុ លស អនុ បទ-

យ សេវហិ ចត
ិ ្តំ វមុ
ិ ចចតិ អេនកនំ ច េទវ ស-

ហស នំ វរជំ
ិ វតមលំ
ី ធមមចកខុំ ឧទបទិ យំ កិញចិ

សមុ ទយធមមំ សព្វន្តំ នេិ ធធមមន្តិ ។ អដ្ឋមំ ។

496 
 
 ២៤៥

េ កកមគុណវគគ ទី ២

ី្ត ឹងថរួច្រសឡះេហើយក៏េកតមន
េសចកដ ើ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះ រែមង

ដឹងចបស់ថ ជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយធម

ិ ៌ ម អញបន្រប្រពឹតរ្ត ួច

េហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធេ្រសចេហ
ើ្វ ើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ លុះ្រពះ

មន្រពះភគ ្រទង់សែមង
្ដ ្រពះសូ្រតេនះចប់េហើយ ្រពះ ហុលមន -

ន មនេសចកេ្រតកអរ
យុ ជអក ី្ត ក៏បនេ្រតកអរចេំ ពះភសិត របស់្រពះ

មន្រពះភគ ។ កលេប្រពះមន្រពះភគ
ើ ំ ុ ងសែមង
កព ្ត េវយយករណ៍

ិ រ្ត បស់្រពះ ហុលមន

េនះ ចត យុ ក៏រួច្រសឡះចក សវកេលសទ
ិក ំ
ង-

យ េ្រពះមិនបន្របកន់ម ំ ទងធម
ំ ច
ម កុ ខ ែដល្របសចកធូលីគឺកិ-

េលស ្របសចកមនិ លគ
ទ អក
ឺ ុ សល ក៏េកតេឡ
ើ ើងដល់េទវ ជេ្រចើនពន់

ថ របស់ មួយ មនករិ យេក

ិ ើតេឡើងជធមម របស់ទងអស
ំ ់េនះ

ែតងរលត់េទវញជធម
ិ ម ែដរ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

497 
 
២៤៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៨៧] សេញញជនេិ យ ច ភក
ិ ខ េវ ធេមម េទសស
ិ -

មិ សេញញជនញច ច តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភក
ិ ខ េវ

សេញញជនយ
ិ ធមម កតមញច សេញញជនំ ។ សន្តិ

ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ -

រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ

ី ។ ឥេម វុចចនិ្ត ភក
ិ ខ េវ

សេញញជនយ
ិ ធមម ។ េយ តតថ ឆនទ េគ តំ តតថ

សេញញជនំ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ

។ េប ។ សន្តិ ភិកខេវ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត

មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី ។ ឥេម

វុចចនិ្ត ភិកខេវ សេញញជនិយ ធមម ។ េយ តតថ ឆនទ-

េគ តំ តតថ សេញញជនន្តិ ។ នវមំ ។

498 
 
 ២៤៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៨៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ត នូវសេំ យជនិ-
តថគតនឹងសែមង

យធម៌គឺធម៌ជេហតុេកតេឡ
ើ ើងៃនសេំ យជនៈផង នូវសេំ យជនៈផង ចូរ

អក ំ
ន ទង យ ្របុង ្ត ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះ

សេំ យជនិយធម៌ េតដ

ើ ូ ចេមច
្ត សេំ យជនៈ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ មនរូបែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតក

អរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃន

េសចកេ្រតកអរ
ី្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទងេនះ េ ថសេំ យ-

ជនិយធម៌ ។ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល ន ូបេនះ េសចកីេ្រតក្រត-
កុ ងរ ្ត

លេនះ េ ថសេំ យជនៈកុ ងចក

ន ុ សម
ខ ស
ផ េនះ ។ េប ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ មនរសែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ម ៍ ែដលគបបដ
មនធមមរមណ ី ឹងេ យចិត្ត ម ៍ គួរ
ជធមមរមណ

្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យ

កម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ម ៍
ធមមរមណ

ំ
ទងេនះ េ ថសេំ យជនិយធម៌ ។ េសចកេ្រតក្រត
ី្ត ល កុ ង
ន

ម ៍ េនះ េសចកីេ្រតក្រត
ធមមរមណ ្ត លេនះ េ ថសេំ យជនៈកុ ងមេន-
ន

សមស
ផ េនះ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

499 
 
២៤៧

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ

[១៨៨] ឧបទនេិ យ ច ភក
ិ ខ េវ ធេមម េទសស
ិ មិ

ឧបទនញច តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភិកខេវ ឧប-

ទនយ
ិ ធមម កតមញច ឧបទនំ ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ

ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប ក-

មូបសញ្ហិ រជនយ
ី ។ ឥេម វុចចនិ្ត ភក
ិ ខ េវ ឧបទន-ិ

យ ធមម ។ េយ តត្ ថ ឆនទ េគ តំ តតថ ឧបទនំ

។ េប ។ សន្តិ ភិកខេវ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ

ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប

បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី ។ ឥេម វុចន
ច ិ្ត

ភក
ិ ខ េវ ឧបទនយ
ិ ធមម ។ េយ តតថ ឆនទ េគ

តំ តតថ ឧបទនន្តិ ។ ទសមំ ។

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ ។

500 
 
 ២៤៧

េ កកមគុណវគគ ទី ២

[២៨៨] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវឧបទ-

និយធម៌គឺធម៌ជេហតុេកតៃនឧបទនផង
ើ នូវឧបទនផង ចូរអក ំ
ន ទង-

យ្របុង ្ដ ប់នូវធម៌េនះចុះ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះឧបទនិ-

យធម៌ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ដ ឧបទន េតដ
ើ ូ ចេមច
្ដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មន

រូបែដលគបបដ
ី ឹងេ យចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត
ិ ្ត

ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ
យ រូបទងេនះ េ ថឧបទនិយធម៌ ។ េសចកេ្រតក្រត-
ី្ត

ល ន ូបេនះ េសចកីេ្រតក្រត
កុ ងរ ្ត លេនះ េ ថឧបទនកុ ង
ន

ចកុ សម
ខ ស
ផ េនះ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មនរសែដលគបបដ
ី ង
ឹ

េ យអ ្ដ ត ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ម ៍ ែដលគបប ី
យ មនធមមរមណ

ដង
ឹ េ យចត ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីេពញចត
ិ ្ត ជធមមរមណ ិ ្ត ជ

ទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកេ្រតកអរ

ី្ត ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង ម ៍ ទងេនះ
យ ធមមរមណ ំ េ ថឧបទនិយធម៌ ។ េសចកីេ្រតក
្ត

្រត ល កុ ងធម
ន ម ៍ េនះ
ម រមណ េសចកីេ្រតក្រត
្ត លេនះ េ ថ

ឧបទនកុ ងមេនសម
ន ផ េនះ ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។
ស

ចប់ េ កកមគុណវគគ ទី ២ ។

501 
 
២៤៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

មរបេសន េទ្វ វុ ្ត

េ កកមគុ េណន ច

សេកក បញច សេិ ខ េចវ

របុ
ី េ ្ត ច ហុ េ

សេញញជនំ ឧបទនំ

វេគគ េតន បវុចចតត

ី ិ ។

502 
 
 ២៤៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃនេ កកមគុណវគគេនះ គឺ

ំ ី អនទក់មរ ២ េលើក អព
និយយអព ំ ី ទីបផ
ំ ុ តៃនេ ំ ី
ក ១ អព

កមគុណ ១ ្រពះឥនទ ១ បញចសិខគនព

ធ ្វបុត្ត ១ ្រពះ រប
ី ុ ត្ត ១

្រពះ ហុល ១ សេំ យជនៈ ១ ឧបទន ១ េ្រពះេហតុេនះ

េទើបេ ថ េ កកមគុណវគគ ។

503 
 
 គហបតិវេគគ

[១៨៩] ឯកំ សមយំ ភគ េវ លិ យ ំ វហរត

ិ ិ

ម វេន កូ គរ យំ ។ អថេខ ឧេគគ គហបតិ

េវ លិ េ ក េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯ-

កមន្តំ និសិេនន េខ ឧេគគ គហបតិ េវ លិ េ ក

ភគវន្តំ ឯតទេ ច េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ េក

បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរ-ិ

និព្វយន្តិ ។ េក បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយន-

មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។ សន្តិ

េខ គហបតិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប

បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ តេញច ភិកុ ខ អភិននទ-

តិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ តស តំ អភន
ិ នទេ

អភវិ ទេ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ

េ តិ តទុ បទនំ ។ សឧបទេន គហបតិ ភិកុ ខ

504 
 
 គហបតិវគគ

[១៨៩] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ងក

ន ូ -

គរ នម ័
វន ជត
ិ ្រកុងេវ លី ។ ្រគេនះ ឧគគ
គ ហបតី

អក
ន ្រកុងេវ លី ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះឧគ-គ

គហបតអ
ី ក
ន ្រកុងេវ លី អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ ក៏បន្រកបបងគំ

ទូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ អីជេហត
្វ ុ

អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មនបរ
ិ -ិ

និព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ មួយេទៀត អីជេហត
្វ ុ

អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ-

ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ ្រពះអង្រគ ស់ថ មនលគហបតី មនរូបែដល

គបបដ ឹ ចបស់េ
ី ង យែភក
ន ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីគប់ចត
ិ ្ត

ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត េបភ
ើ ក
ិ ុខ

េ្រតកអរ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ

្ត ូ លចិតម ចេំ ពះរូបេនះ

កលភក
ិ ុ េនះេ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម ច-ំ

េពះរូបេនះ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះក៏មន េសចក្របកន
ី្ត ់

ំ ូ វរូបេនះក៏មន
មន ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុ ែដលមនេសចក
ខ ី្របកន
្ត ់ម ំ

505 
 
២៥០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េន បរន
ិ ិព្វយតិ ។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ

រ ។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អភិននទេ អភិវទេ អេជឈ យ តិដ្ឋេ

តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ តទុ បទនំ ។ សឧបទ-

េន គហបតិ ភក
ិ ុខ េន បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ អយំ េខ គហ-

បតិ េហតុ អយំ បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត

ទិេដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ិព្វយន្តិ ។

506 
 
 ២៥០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនេទ ។ េប ។ មនលគហបតី មនរសែដលគបបដ ឹ ចបស់
ី ង

េ យអ ម ៍ ែដលគបបដ
្ត ត ។ េប ។ មនលគហបតី មនធមមរមណ ី ឹង

ចបស់េ យចត
ិ ្ត ម ៍ គួរ្របថន
ជធមមរមណ គួរេ្រតកអរ ជទីគប់ចិត្ត

ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត េបភ
ើ ក
ិ ុខ

េ្រតកអរ សរេសើរ ឋត
ិ េនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍

េនះ កលេបើភក
ិ ុ េនះេ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចិត្ត

មំ ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះ

ក៏មន េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូ វធមមរមណ
ម ៍ េនះក៏មន ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុខ

មនេសចក្របកន
ី្ត ់ម ំ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនេទ មនលគហបតី េនះឯងជេហតុ

េនះឯងជបច័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មិន

បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

507 
 
២៥១

គហបតិវេគគ តតិេយ

[១៩០] សន្តិ ច េខ គហបតិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី

តេញច ភក
ិ ុខ នភន
ិ នទតិ នភវិ ទតិ ន អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ យ

តដ
ិ េ្ឋ ន តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ ន តទុ បទ-

នំ ។ អនុ បទេន គហបតិ ភក

ិ ុខ បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ េប ។

សន្តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ

េខ គហបតិ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មន-

ប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ រជនយ
ី តេញច ភក
ិ ុខ

នភិននទតិ នភិវទតិ ន អេជឈ យ តិដ្ឋតិ តស

តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ

508 
 
 ២៥១

គហបតិវគគ ទី ៣

[១៩០] មន លគហបត ី ី ឹ ង ចបស ់ េ

មនរ ូ ប ែដលគបប ដ យ

ែភក
ន ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីគប់ចិត្ត ជទី្រស ញ់

្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនេ្រតកអរ មន
ិ

សរេសើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ កលេបើ
ិ ម

ភក
ិ ុ េនះម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម

ចេំ ពះរូបេនះ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះ ក៏មិនមន េសចកី្ត

្របកន់មន
ំ ូ វរូបេនះ ក៏មនមនែដរ
ិ ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុម
ខ ិនមន

េសចកី្របកន
្ត ់ម ំ រែមងបរន
ិ ិ ព្វន ។ េប ។ មនលគហបតី មនរស

ី ឹងចបស់េ
ែដលគបបដ យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលគហបតី មនធមម-

ម ៍ ែដលគបបដ
រមណ ី ឹងចបស់េ ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតក
យចិត្ត ជធមមរមណ

អរ ជទីគប់ចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកី្ត

េ្រតកអរ េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកី្ត

្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ចូលចិតម ម ៍ េនះ កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះម
ខ នេ្រតកអរ
ិ មិ ន

សរេសើរ មិនឋិតេនេ យេសចកច ្ត ំ

ី្ត ូ លចិតម ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះ

509 
 
២៥២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ន តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ ន តទុ បទនំ ។ អនុ -

បទេន គហបតិ ភិកុ ខ បរន

ិ ិព្វយតិ អយំ េខ គ-

ហបតិ េហតុ អយំ បចចេយ េយនមិេធកេចច ស ្ត

ទិេដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ិព្វយន្តីតិ ។ បឋមំ ។

[១៩១] ឯកំ សមយំ ភគ វជជីសុ វហរត

ិ ិ

ហតថិគគេម ។ អថេខ ឧេគគ គហបតិ ហតថិគគមេក

េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន

េខ ឧេគគ គហបតិ ហតថគ

ិ គ មេក ភគវន្តំ ឯតទេ ច

េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយនមេិ ធ-

កេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។ េក

បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។ (យថ បុ រមសុ
ិ ត្តន្តំ ឯវ ំ

វ ិ ថ េរតព្វំ) ។ អយំ េខ គហបតិ េហតុ អយំ បចចេយ

េយនមេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។

ទុ តយ
ិ ំ ។

510 
 
 ២៥២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះក៏មនមន
ិ េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូវ

ម ៍ េនះ ក៏មនមនែដរ
ធមមរមណ ិ ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុម
ខ ិនមនេសចកី្ត

្របកន់ម ំ រែមងបរន
ិ ិ ព្វន មនលគហបតី េនះឯងជេហតុ េនះឯងជ

បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ង
ន

បចុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[១៩១] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ង

ន

ហតិ្រគម
ថ កុ ងែដនវជ
ន ីជ ។ ្រគេនះ ឧគគ
គ ហបតី ន ហតិ្រគម
អក ថ

បនចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះឧគគ
គ ហបតី អក
ន

ហតិ្រគម
ថ អងុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន្រពះ
ន ីដ៏សមគួរេហើយ ក៏បន្រកបបងទ

ភគដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ែដល

ំ
នឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មិនបរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ មួយេទៀត អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ែដលន ំ

ឲយសតទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ (សូ្រត

មុនយ៉ង បណិ្ឌ តគបបសែម

ី ង្ដ ឲយពិ ្ត រ យ៉ងេនះចុះ) ។ មនល

គហបតី េនះឯងជេហតុ េនះឯងជបច័យ

ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យ

ពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

511 
 
២៥៣

គហបតិវេគគ តតិេយ

[១៩២] ឯកំ សមយំ ភគ នឡនទយំ វហរត

ិ ិ

ប រកមព
ិ វេន ។ អថេខ ឧបលិ គហបតិ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ ឧបលិ

គហបតិ ភគវន្តំ ឯតទេ ច េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ

េក បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន

បរន
ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។ េក បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ

េយនមេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។

(យថ បុ រមសុ
ិ ត្តន្តំ ឯវ ំ វ ិ ថ េរតព្វំ) ។ អយំ េខ គហ-

បតិ េហតុ អយំ បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។ តតយ
ិ ំ ។

512 
 
 ២៥៣

គហបតិវគគ ទី ៣

[១៩២] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ងវត

ន ្ត

ប រកម ័
ិ វព ន ជត
ិ ្រកុងនឡនទ ។ ្រគេនះ ឧបលិគហបតីបនចូល

េទគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះឧបលិគហបតី អងុ យក

គ ុ ងទ
ន ី

ដ៏សមគួរេហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
បន្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមន
្រពះអងដ ើ អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យ

ពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មិនបរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច គ ៏ចេ្រមើន
ន ។ បពិ្រត្រពះអងដ

មួយយ៉ងេទៀត អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួក

ខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ (សូ្រតមុនយ៉ង បណិ្ឌ ត

គបបសែម
ី ង
្ត ឲយពិ ្ត រយ៉ងេនះចុះ) ។ មនលគហបតី េនះឯងជេហតុ

េនះឯងជបច័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរ-ិ

និព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

513 
 
២៥៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[១៩៣] ឯកំ សមយំ ភគ យ ម បេិ ្ឌ ល-

ភរទ្វេជ េកសមពិយំ វហរត

ិ ិ េឃសិ េម ។ អថ-

េខ ជ ឧេទេន េយនយ ម បេិ ្ឌ លភរទ្វេជ

េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ យសម បេិ ្ឌ លភ-

រទ្វេជន សទធឹ សេមមទិ សេមមទនយ

ី ំ កថំ ណី-

យំ វត
ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ នស
ិ ទ
ី ិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន

េខ ជ ឧេទេន យសមន្តំ បិេ ្ឌ លភរទ្វជំ ឯ-

តទេ ច េក នុ េខ េភ ភរទ្វជ េហតុ េក

បចចេយ េយនិេម ទហ ភិកូ ខ សុ ស ូ កឡេក

ភេ្រទន េយព្វេនន សមននគ បឋេមន វយ

អនិកីឡិ វេន
ិ កេមសុ យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ

្រពហមចរយំ
ិ ចរន្តិ អទធនញច បេទន្តត
ី ិ ។ វុត្តំ េខ

ឯតំ ម ជ េតន ភគវ ជន បស

អរហ សមមសមពុេទធន ឯថ តុ េម្ហ ភក

ិ ខ េវ មតុ -

មត្តីសុ មតុ ចិត្តំ ឧបដ្ឋេបថ ភគិនីមត្តីសុ ភគិនីចិត្តំ

ឧបដ្ឋេបថ ធត
ី ុ មត្តស
ី ុ ធត
ី ុ ចត
ិ ្តំ ឧបដ្ឋេបថតិ ។

514 
 
 ២៥៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[១៩៣] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ និង្រពះបេិ ្ឌ ល-

ភរទ្វជ មន យុ គង់េនកុ ងវត

ន េ្ត ឃសិ ម ជត
ិ ្រកុងេកសមីព ។

្រគេនះ ្រពះបទឧេទន េសច

្ត ចូលេទរក្រពះបេិ ្ឌ លភរទ្វជៈមន

្ត ចូលេទដល់េហើយ ្រទង់េធេសចក
យុ លុះេសច ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយនឹង្រពះ

បេិ ្ឌ លភរទ្វជៈមន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក

ី យ និងពកយ

គួររឭកេហើយ ក៏្រទង់គង់កុ ងទ
ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះ្រពះបទឧេទន ្រទង់គង់

ន ីដ៏សមគួរេហើយ
កុ ងទ េទើប្រទង់មន្រពះបនូ លេទន
ទ ឹ ង្រពះបេិ ្ឌ លភរ-

ទ្វជៈមន ន ថ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
យុដូេចះ ើ អីជេហត
្វ ុ អីជ
្វ

បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយពួ កភិកុ េនះ
ខ េនេកង
ម កេម្លះ មនសក់េខម ្របកប

េ ័
យវយដ៏ចេ្រមើនគបឋមវ
ឺ ័
យ មនឈ
ិ ក្ល ់េនកុ ងកមទ
ន ងំ យ ្រប្រពឹត្ត

្រពហមចរយធម
ិ ៌បរប
ិ ូ ណ៌ បរស
ិ ុ ទ ធ អស់មួយជីវត ំ
ិ ទងញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ

្រប្រពឹតេ្ត ទអស់កលយូរអែងង
្វ បន ។ ្រពះបេិ ្ឌ លភរទ្វជៈថ្វយ្រពះ

ពរថ បពិ្រតម ជ ពកយេនះ ្រពះមន្រពះភគ អរហនស

្ត មម-

ព ធ ្រពះអងេគ នះ ្រទង់្រជបចបស់ េឃើញចបស់ បន្រ

សមុ ទ ស់ទុកថ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរមក ចូរ ំ ត
ងច ិ ឲ
្ត យដូចជម

កុ ងព
ន ួ ក្រសីលម
ម ជម ចូរ ំ ិតឲ
ងច ្ត យដូចជបងបូ ន្រស
្អ ី កុ ងព
ន ួ ក្រសីលម
ម

ជបងបូ ន្រស
្អ ី ចូរ ំ ិតឲ
ងច ្ត យដូចជកូន្រសី កុ ងព
ន ួ ក្រសីលម
ម ជកូន្រសី ។

515 
 
២៥៥

គហបតិវេគគ តតិេយ

អយំ េខ ម ជ េហតុ អយំ បចចេយ េយនេិ ម

ទហ ភិកូ ខ សុ ស ូ កឡេក ភេ្រទន េយព្វ-

េនន សមននគ បឋេមន វយ អនិកីឡិ -

វេន
ិ កេមសុ យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ ្រពហមច-

រយំ
ិ ចរន្តិ អទធនញច បេទន្តីតិ ។

[១៩៤] េ លំ េខ េភ ភរទ្វជ ចិត្តំ អេបបកទ

មតុ មត្តីសុបិ េ ភធមម ឧបបជជនិ្ត ភគន

ិ ម
ី ត្តស
ី ុ បិ េ -

ភធមម នុ េខ េភ ភរទ្វជ អេញញ ច េហតុ អេញញ ច

បចចេយ េយនិេម ទហ ភក
ិ ូខ សុ ស ូ កឡេក

។ េប ។ អទធនញច បេទន្តត
ី ិ ។ វុត្តំ េខ ឯតំ ម-

ជ េតន ភគវ ជន បស អរហ

សមមសមពុេទធន ឯថ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ ឥមេមវ កយំ ឧទធំ

បទត អេធ េកសមតថក តចបរយន្ត

ិ ំ បូរនន-

នបបករស អសុ ចេិ ន បចចេវកខ ថ អតថិ ឥមសមឹ ក-

េយ េក េ ម នខ ទន្ត តេច មំសំ ន រូ

516 
 
 ២៥៥

គហបតិវគគ ទី ៣

បពិ្រតម ជ េនះឯងជេហតុ េនះឯងជបច័យ

ច ំ
ែដលនឲយពួ កភក
ិ ុខ

ម កេម្លះ មនសក់េខម ្របកបេ

េនះ េនេកង ័
យវយដ ៏ចេ្រមនគ
ើ បឋមវ
ឺ ័
យ

មនឈ
ិ ក្ល ់េនកុ ងកមទ
ន ំ
ង យ ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌បរប
ិ ូ ណ៌ បរ-ិ

ធ ស់មួយជវី ត
សុទអ ំ
ិ ទងញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទ អស់កលជយូរ

អែងង
្វ បន ។

[១៩៤] បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ ចត
ិ ជ
្ត ធមជ
ម តេឡះេ ះ

ចួនកល េ ភធម៌េកតេឡ
ើ ើងកុ ងព
ន ួ ក្រសីលម
ម ជម ក៏ ម ន េ ភធម៌

េកើតេឡើងកុ ងព
ន ួ ក្រសីលម
ម ជបងបូ ន្រស
្អ ីក៏មន េ ភធម៌េកើតេឡើងកុ ងព
ន ួក

ម ជកូន្រសីក៏មន
្រសីលម ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ េហតុដៃទ

បច័យ
ច ដៃទេទៀត មនែដរឬ ំ
ែដលនឲយពួ កភក
ិ ុ េនះ
ខ េនេកង
ម កេម្លះ

មនសក់េខម ។ េប ។ ទងញ
ំ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទអស់កលជ

យូរអែងង
្វ បន ។ បពិ្រតម ជ ពកយេនះ ្រពះមន្រពះភគអរហន្ត

សមមសមុ ទ
ព ធ ្រពះអងេគ នះ ្រទង់្រជបចបស់ េឃើញចបស់ បន្រ ស់

ទុកថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរមក យ ចូរពិចរ

នូវកយេនះឯង ំ ព
ងអ ំ ី បតេជើងេឡើងេទេលើ អព
ំ ី ចុងសក់ចុះមកេ្រកម

ំ ុ ត េពញេ
ែដលមនែសបកជទីបផ យវតុ ម
ថ ន
ិ ្អ ត មន្របករេផ ង ៗ

ថ កុ ងកយេនះមន
ន សក់ េ ម ្រកចក េធញ
ម ែសបក ច់ សរៃស

517 
 
២៥៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អដ្ឋិ អដ្ឋិមិញំ ជ (១) វកកំ ហទយំ យកនំ កិេ មកំ

បិហកំ បបផសំ អន្តំ អន្តគុណំ ឧទរយំ

ិ ករសំ
ី បិត្តំ

េសម្ហំ បុ េព្វ េ ហិតំ េសេទ េមេទ អស ុ វ

េខេ សង
ិ ឃនក
ិ លសក
ិ មុ ត្តន្តិ ។ អយមប ិ

េខ ម ជ េហតុ អយំ បចចេយ េយនេិ ម ទ-

ហ ភក
ិ ូខ សុ ស ូ កឡេក ។ េប ។ អទធនញច

បេទន្តត
ី ិ ។

[១៩៥] េយ េត េភ(២) ភរទ្វជ ភិកូ ខ ភវតក-

ិ

យ ភវតស
ិ ី ភវតច
ិ ិ ្ត ភវតបបញ
ិ ញ េតសន្តំ ន

ទុ កករ ំ េ តិ ។ េយ ច េខ េត េភ ភរទ្វជ ភក
ិ ូខ

អភវតកយ
ិ អភវតស
ិ ី អភវតច
ិ ិ ្ត អភវ-ិ

តបបញញ េតសន្តំ ទុ កករ ំ េ តិ ។ អេបបកទ េភ ភ-

រទ្វជ អសុ ភេ មនសិ ករស

ិ មតិ សុ ភេ ច

គចឆតិ អតថិ នុ េខ េភ ភរទ្វជ អេញញ ច េហតុ

១ ឱ. អដ្ឋិមិញជ ។ ២ ម. េយ ហិ េភ ។

518 
 
 ២៥៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឆង
ឹ្អ ខួរកុ ងឆ
ន ង
ឹ្អ ត្រមងទឹកមូ្រត េបះដូង េថម
ើ្ល វ ្រកពះ សួត េពះ-

េវៀនធ ំ េពះេវៀនតូច រថីម រចស់ ្របមត់ េសស

្ល ម ខុ ះ
ទ

ឈម េញើស ខ្លញ់ខប់ ទឹកែភក

ន ខ្លញ់ វ ទឹកមត់ ទឹកសេមបរ

ំ ិល
ទឹករអ ទឹកមូ្រត ។ បពិ្រតម ជ េនះឯងជេហតុ េនះឯងជ

បច័យ
ច ំ
ែដលនឲយពួ កភិកុ េនះ
ខ ម កេម្លះ មនសក់េខម ។ េប ។
េនេកង

ំ
ទងញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទ អស់កលជយូរអែងង
្វ បន ។

[១៩៥] បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែដល

បនចេ្រមើនកយ ចេ្រមនស
ើ ីល ចេ្រមើនចត
ិ ្ត ចេ្រមនបញ
ើ ញ េហើយ កច
ិ គ
ច ឺ

ករពិចរ ឲយេឃើញថជអសុភេនះ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ មនែមនេធ
ិ បន
ើ្វ

េ ំ កេឡើយ ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ែតភក

យលប ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ែដលមិនបនចេ្រមើនកយ មនបនចេ្រម
ិ ើនសីល មនបន
ិ

ចេ្រមនច
ើ ិត្ត មនបនចេ្រម
ិ ើនបញញេហើយ កច
ិ េច នះ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ េធបន
ើ្វ

េ យក្រម ស់ ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ចួនកល េយើង

ំញ តថ
ខុ គ ិ នឹងេធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ិតថ
្ត ម ៍ មិនល ្អ
រមណ ក៏ែ្របក្លយេទជ -

ម ៍ លវ្អ ញក
រមណ ិ ៏មន បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ែ្រកងមនេហតុដៃទ

519 
 
២៥៧

គហបតិវេគគ តតិេយ

អេញញ ច បចចេយ េយនិេម ទហ ភិកូ ខ សុ ស ូ ក-

ឡេក ។ េប ។ អទធនញច បេទន្តត

ី ិ ។ វុត្តំ េខ

ឯវ ំ ម ជ េតន ភគវ ជន បស អរហ

សមមសមពុេទធន ឯថ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វ

វហរថ
ិ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ម និមិត្តគគហិេន អហុ វតថ

ម អនុ ពយញជ នគគហិេន យ ្វ ធិករណេមនំ ចកខុ -

្រនទយ
ិ ំ អសំ វុតំ វហរន្ត
ិ ិ អភជ
ិ ឈេទមនស បបក

អកុ ស ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដ-ិ

បជជថ រកខ ថ ចកខុ ្រនទិយំ ចកខុ ្រនទិេយ សំ វរ ំ បជជថ ។

520 
 
 ២៥៧

គហបតិវគគ ទី ៣

បច័យ ំ
ច ដៃទេទៀតែដរឬ ែដលនឲយពួ កភក
ិ ុ េនះ
ខ ម កេម្លះ មនសក់
េនេកង

ំ
េខម ។ េប ។ ទងញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទអស់កលជយូរអែងង
្វ

បន ។ បពិ្រតម ជ ពកយេនះ ្រពះមន្រពះភគអរហនស

្ត មមសមុ ទ
ព ធ

្រពះអងេគ នះ ្រទង់្រជបចបស់ េឃើញចបស់ បន្រ ស់ទុកថ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរមក យ ចូររក ទ្វរកុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ំ
ង-

យ អក ំ
ន ទង យ បនេឃើញរូបេ យចកុ េហ
ខ ើយ កុ្រំ បកន់និមត
ិ ្ត

កុ្រំ បកន់អនុពយញជនៈ អកុសលធម៌ទង

ំ យដ៏ មកគអភ
ឺ ជឈន
ិ ិ ងេទ-

មនស គបប្រគបសង
ី ក ់នូវបុគល
ត គ ែដលមនស្រងួ
ិ មនូវឥ្រនិ យន
ទ ុ ៎ះ េ្រពះ

ខ ិយ
េហតុែតចកុ ្រន ទ អក ំ
ន ទង យចូរ្របតិបតិ្ត េដើមបស្រងួ
ី មនូវចកុ -ខ

្រនិ យេនះ
ទ ខ ិយ
ចូររក នូវចកុ ្រនទ ចូរដល់នូវេសចកីស្រងួ
្ត មកុ ងចក
ន ខ ិយ
ុ ្រនទ ។

521 
 
២៥៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ -

យ រសំ យិ ្វ ។ កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។ មន-

ធមមំ វញ
ិ ញ យ ម នម
ិ ត
ិ ្តគគហិេន អហុ វតថ ម អនុ -

ពយញជ នគគហិេន យ ្វ ធិករណេមនំ មន្រិ នទយ

ិ ំ អសំ វុតំ

វហរន្ត
ិ ំ អភិជឈេទមនស បបក អកុ ស ធមម

អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដប

ិ ជជថ រកខ ថ មន្រិ នទិយំ

មនិ្រនទិេយ សំ វរ ំ បជជថតិ ។ អយមប ិ េខ ម ជ

េហតុ អយំ បចចេយ េយនិេម ទហ ភក

ិ ូខ សុ ស ូ

កឡេក ភេ្រទន េយព្វេនន សមននគ បឋេមន

វយ អនក
ិ ី ឡិ វេន
ិ កេមសុ យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ

បរសុ
ិ ទធំ ្រពហមចរយំ
ិ ចរន្តិ អទធនញច បេទន្តីតិ ។

[១៩៦] អចឆរយំ
ិ េភ ភរទ្វជ អពភូតំ េភ ភរទ្វ-

ជ ។ យវ សុ ភសិតញចិ ទំ េភ ភរទ្វជ េតន ភគវ

ជន បស អរហ សមមសមពុេទធន ឯេសវ េខ

េភ ភរទ្វជ េហតុ ឯស បចចេយ េយនិេម ទហ

ភក
ិ ូខ សុ ស ូ កឡេក ភេ្រទន េយព្វេនន សមនន-

522 
 
 ២៥៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឮសេំ ឡងេ យ្រតេចៀក ។ ំ នេ

ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ បរសេ យ

អ ្ត ត ។ ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ យកយ ។ អក ំ
ន ទង យដឹងចបស់

ម ៍េ
នូវធមមរមណ យចត
ិ េ្ត ហើយ កុ្រំ បកន់និមត
ិ ្ត កុ្រំ បកន់អនុពយញជនៈ

អកុសលធម៌ទង
ំ យដ៏ មកគឺអភជឈន
ិ ិ ងេទមនស គបប្រគបសង
ី ក ់
ត

នូវបុគល
គ ែដលមិនស្រងួមមនិ្រនិ យន
ទ ុ ៎ះ េ្រពះេហតុែតមិនស្រងួមមនិ្រនិ យ
ទ

អក ំ
ន ទង យចូរ្របតិបតិ្ត េដើមបស្រងួ
ី មនូវមនិ្រនិ យេនះ
ទ ចូររក

មនិ្រនិ យ
ទ ចូរដល់នូវេសចកស្រងួ
ី្ត មកុ ងមន
ន ិ ្រនិ យ
ទ ។ បពិ្រតម ជ

េនះឯងជេហតុ េនះឯងជបច័យ
ច ំ
ែដលនឲយពួ កភក
ិ ុ េនះ
ខ េនេកង
ម កេម្លះ

មនសក់េខម ្របកបេ ័
យវយដ ៏ចេ្រមើនគបឋមវ
ឺ ័
យ មនឈ
ិ ក្ល ់េនកុ ងកម
ន

ំ
ទង យ ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌បរប
ិ ូ ណ៌ បរស
ិ ុ ទ ធ អស់មួយជវី ត ំ
ិ ទង

ញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទ អស់កលជយូរអែងង
្វ បន ។

[១៩៦] បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ អ ច រយ ស់ បពិ្រត

្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ មនែដលមនេទ
ិ ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន

ពកយេនះ ្រពះមន្រពះភគ អរហនស

្ត មមសមុ ទ
ព ធ ្រពះអងេគ នះ ្រទង់

្រជបចបស់ េឃើញចបស់ បន្រ ស់ទុកេ យ្របៃពេហើយ បពិ្រត

្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ េនះេហើយជេហតុ េនះេហើយជបច័យ
ច ែដល

ំ
នឲយពួ កភក
ិ ុ េនះ
ខ ម កេម្លះ មនសក់េខម ្របកបេ
េនេកង ័
យវយដ៏ចេ្រមន
ើ

523 
 
២៥៩

គហបតិវេគគ តតិេយ

គ បឋេមន វយ អនក
ិ ី ឡិ វេន
ិ កេមសុ

យវជីវ ំ បរបុ
ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ ្រពហមចរយំ
ិ ចរន្តិ អទធនញច

បេទន្តត
ី ិ ។ អហមប ិ េខ េភ ភរទ្វជ យសមឹ

សមេយ អរកខិ េតេនវ កេយន អរកខិ យ ចយ

អរកខិ េតន ចិេត្តន អនុ បដ្ឋិ យ សតិយ អសំ វុេតហិ

ឥ្រនទេិ យហិ អេន្តបុរ ំ បវ ិ មិ អតវិ យ

ិ មំ តសមឹ សម-

េយ េ ភធមម បរសហន្ត
ិ ិ ។ យសមញ
ិ ច ខ្វហំ េភ

ភរទ្វជ សមេយ រកខិ េតេនវ កេយន រកខិ យ

ចយ រកខិ េតន ចិេត្តន ឧបដ្ឋិ យ សតិយ សំ វុ-

េតហិ ឥ្រនទិេយហិ អេន្តបុរ ំ បវ ិ មិ ន មំ តតថ

តសមឹ សមេយ េ ភធមម បរសហន្ត

ិ ិ ។ អភក
ិ កន្តំ

េភ ភរទ្វជ អភិកកន្តំ េភ ភរទ្វជ ។ េសយយថបិ

េភ ភរទ្វជ នក
ិ ុ កជជិតំ ឧកកុេជជយយ បដច
ិ ឆននំ

វវេរយយ
ិ មូឡស
្ហ មគគំ ចេិ កខ យយ អនធកេរ

េតលបបេជជ តំ ធេរយយ ចកខុ មេន្ត រប

ូ និ ទកខ ន្តី តិ

524 
 
 ២៥៩

គហបតិវគគ ទី ៣

គបឋមវ
ឺ ័
យ មនឈ
ិ ក្ល ់េនកុ ងកមទ
ន ងំ យ ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌បរ-ិ

បូណ៌ បរស
ិ ុ ទធ អស់មួយជីវត
ិ ំ
ទងញ ំ
ុ ងបេវណិ ធម៌ឲយ្រប្រពឹតេ្ត ទអស់

្វ បន ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ចែំ ណកខុ ក

កលជយូរអែងង ំញ រុ-

វញ
ិ សម័យ មិនបនរក កយ មនបនរក
ិ ច មនបន
ិ

រក ចត
ិ ្ត មនបន្របុ
ិ ង ម រតី មនបនស្រងួ
ិ មឥ្រនិ យ
ទ ចូលេទេន

កុ ង្រពះ
ន ំ
ជ ង សម័យេនះ េ ភធម៌ទង
ំ យ ក ់ខុ ំញ
ែតង្រគបសងត

ករុ ពន់េពក ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន លុះែតសម័យ ខុ ំញ

ករុ បនរក កយ រក ច រក ចត
ិ ្ត ្របុង ម រតី ស្រងួមឥ្រនិ យ
ទ

ចូលេទកុ ង្រពះ
ន ំ េ
ជ ង ភធម៌ទង
ំ យ ក៏មនបន្រគបសង
ិ ក ់ចត
ត ្ត ុ ំញ
ិ ខ

ករុ កុ ងសម
ន ័យេនះេឡើយ ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ ចបស់

ស់ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ ចបស់ ស់ ។ បពិ្រត្រពះ

ភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ដូចេគផងររបស់ែដលផកប់ ឬេបកបង

ើ ្ហ ញរបស់ែដល

េគបទប
ិ ំ ុក ឬដូចេគបង្ហញផូ វដល
ងទ ្ល ់ បុគល
គ អក ្វ ទិស ពុេំ នះេ
ន វេងង ត

ដូចបុគល ំ ្របទ
គ េ្រទលបភ ឺ្ល ីបេ្របងកុ ងទ
ន ីងងឹត េ យគតថ
ិ បុគល ំ
គ ទង-

យមនចកុ ខ ំ
នឹងេមើលេឃើញរូបទង យបន មនឧបមយ៉ង

525 
 
២៦០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឯវេមវ េភ ភរទ្វេជន អេនកបរយេយន

ិ ធេមម

បកសិេ ។ ឯ ហំ េភ ភរទ្វជ តំ ភគវន្តំ

សរណំ គចឆមិ ធមមញច ភិកុ ខ សងឃញច ឧបសកំ មំ

ភវ ំ ភរទ្វេជ ធេរតុ អជជតេគគ បណុ េបតំ សរណងគ-

តន្តិ ។ ចតុ តថំ ។

[១៩៧] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

េវឡុវេន កលនទកនិ េប ។ អថេខ េ េ គហ-

បតប
ិ ុ េ ្ត េយន ភគ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ

ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯកមន្តំ នស

ិ ី ទិ ។ ឯកមន្តំ ន-ិ

សេិ នន េខ េ េ គហបតិបុេ ្ត ភគវន្តំ ឯតទ-

េ ច េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយនមិ-

េធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។ េក

បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។ (យថ បុ រមសុ
ិ ត្តន្តំ ឯវ ំ

វ ិ ថ េរតព្វំ ) ។ បញច មំ ។

526 
 
 ២៦០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមន
ើ បន្របកសធម៌េ យអេនកបរយយ
ិ មនឧប-

េមយយយ៉ងេនះែដរ ។ បពិ្រត្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ំញ រុ
ខុ ក សូម

ដល់្រពះមន្រពះភគេនះផង ្រពះធម៌ផង ្រពះសងឃផង ជទីពឹង

ទីរឭក សូម្រពះភរទ្វជៈដ៏ចេ្រមើន ំ ុកនូវខុ ក

ចទ ំញ រុ ថជឧបសក

ន ដល់នូវសរណគមន៍េសើេម
អក យជវី ត
ិ ំ ី ៃថេង នះជេដម
ងព ើ េរៀងេទ ។

ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[១៩៧] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ងវត

ន ្ត

័
េវឡុវនជកលន ក
ទ និ ប ថ ន ជត
ិ ្រកុង ជ្រគះ
ឹ ។ ្រគេនះ េ ណ-

គហបតិបុត្ត បនចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទដល់ ក៏

គំ
្រកបថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េហើយអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ
ុ ងទ ។ លុះ

េ ណគហបតប
ិ ុ តអ
្ត ងុ យក
គ ុ ងទ គំ ូល្រពះមន
ន ីសមគួរេហើយ បន្រកបបងទ

្រពះភគ ដូេចះ គ ៏ចេ្រមន

ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ែដល

ំ
នឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ មួយេទៀត អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ែដលន ំ

ឲយសតទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

(សូ ្រតមុ នយ៉ ង បណិ្ឌ តគបប សែម

ី ង
្ដ ឲយពិ ្ត រយ៉ ងេនះផងចុ ះ) ។

ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

527 
 
២៦១

គហបតិវេគគ តតិេយ

[១៩៨] ឯកំ សមយំ ភគ យ ម នេនទ

េកសមពិយំ វហរត
ិ ិ េឃសិ េម ។ អថេខ េឃសិ-

េ គហបតិ េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង កមិ

។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េឃសិេ គហបតិ

យសមន្តំ ននទំ ឯតទេ ច ធតុ ននត្តំ ធតុ ននត្តនិ្ត

ភេន្ត ននទ វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត ធតុ ននត្តំ

វុត្តំ ភគវ តិ ។ សំ វជជ

ិ តិ េខ គហបតិ ចកខុ ធតុ រូប

ច មនប ចកខុ វញ
ិ ញ ណញច សុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច

ឧបបជជតិ សុ ខ េវទន ។ សំ វជជ

ិ តិ េខ គហបតិ

ចកខុ ធតុ រូប ច អមនប ចកខុ វញ

ិ ញ ណញច ទុ កខេវ-

ទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ ទុ កខ េវទន ។ សំ វជជ
ិ តិ

េខ គហបតិ ចកខុ ធតុ រូប ច ឧេបកខ ្ឋ នយ

ី
(១)

ចកខុ វញ
ិ ញ ណញច អទុ កខមសុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច

ឧបបជជតិ អទុ កខមសុ ខ េវទន ។ េប ។ សំ វជជ

ិ តិ េខ

គហបតិ ជិ ្ហ ធតុ រ ច មនប ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណញច

សុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ សុ ខ េវទន ។

១ ឱ. ឧេបកខថនិយ ។ ម. ឧេបកខេវទនិយ ។

528 
 
 ២៦១

គហបតិវគគ ទី ៣

[១៩៨] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ និង្រពះ ននម

ទ ន

យុ គង់េនកុ ងវត
ន េ្ត ឃសិ ម ជត
ិ ្រកុងេកសមីព ។ ្រគេនះឯង

េឃសិតគហបតីចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ ។ េប ។ លុះេឃសិ-

តគហបតី អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ ក៏បនេពលនឹង្រពះ
ុ ងទ ននម
ទ ន

យុ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះ ទ ៏ចេ្រមន
ននដ ើ ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់ថ

ធតុេផ ងៗ គន ធតុេផ ងៗ គន បពិ្រតេ កមចស់ដ៏ចេ្រមន

ើ េតធត
ើ ុ

េផ ងៗ គន ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់ េ យេហតុយ៉ង ។ មនល

គហបតី ចកុ ធត
ខ ុ ១ រូបែដលជទីគប់ចត
ិ ្ត ១ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ១ មន

េហើយ េទើបសុខេវទនេកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដលជទី

ំ
ងៃនសុ ខេវទន ។ មនលគហបតី ចកុ ធត
ខ ុ ១ រូបមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ ្ត ១

ចកុ វខ ញ
ិ ញណ ១ មនេហើយ េទើបទុកេខ វទនេកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ -

្រស័យផស ៈ ែដលជទី ំ
ងៃនទុកេខ វទន ។ មនលគហបតី ចកុ ធត
ខ ុ ១

រូបជទី ំ
ងៃនឧេបកខ ១ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ១ មនេហើយ េទើបអទុកម
ខ សុខ-

េវទន (េវទនមនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខ) េកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ ្រស័យ

ផស ៈែដលជទី ំ
ងៃនអទុ កម
ខ សុខេវទន ។ េប ។ មនលគហបតី ជិ ្ហ -

ធតុ ១ រសជទីគប់ចិត្ត ១ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ១ មនេហើយ េទើបសុខេវទ-

នេកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដលជទី ំ
ងៃនសុ ខេវទន ។

529 
 
២៦២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សំ វជជ
ិ តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ ធតុ រ ច អមនប

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណញច ទុ កខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ

ទុ កខ េវទន ។ សំ វជជ
ិ តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ ធតុ រ

ច ឧេបកខ ្ឋ នយ
ី ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណញច អទុ កខមសុ ខេវទ-

នីយំ ផស ំ បដិចច ឧបបជជតិ អទុ កខមសុ ខ េវទន

។ េប ។ សំ វជជ
ិ តិ េខ គហបតិ មេនធតុ ធមម ច

មនប មេនវញ
ិ ញ ណញច សុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច

ឧបបជជតិ សុ ខ េវទន ។ សំ វជជតិ េខ គហបតិ មេន-

ធតុ ធមម ច អមនប មេនវញ

ិ ញ ណញច ទុ កខេវទនីយំ

ផស ំ បដិចច ឧបបជជតិ ទុ កខ េវទន ។ សំ វជជ

ិ តិ

េខ គហបតិ មេនធតុ ធមម ច ឧេបកខ ្ឋ នយ

ី

មេនវញ
ិ ញ ណញច អទុ កខមសុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច

ឧបបជជតិ អទុ កខមសុ ខ េវទន ។ ឯ ្ត វ គហបតិ

ធតុ ននត្តំ វុត្តំ ភគវ តិ ។ ឆដ្ឋំ ។

530 
 
 ២៦២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនលគហបតី ជិ ្ហ ធតុ ១ រសមនជទ

ិ ីគប់ចត
ិ ្ត ១ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ១ មន

េហើយ េទើបទុកេខ វទនេកើតេឡើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដលជទី

ំ
ងៃនទុកេខ វទន ។ មនលគហបតី ជិ ្ហ ធតុ ១ រសជទី ំ
ងៃន

ឧេបកខ ១ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណ ១ មនេហើយ េទើបអទុកម
ខ សុខេវទនេកតេឡ
ើ ើង

បន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដលជទី ំ

ងៃនអទុកម
ខ សុខេវទន ។ េប ។

ម ៍ ជទីគប់ចត
មនលគហបតី មេនធតុ ១ ធមមរមណ ិ ្ត ១ មេនវញ
ិ ញណ ១

មនេហើយ េទើបសុខេវទនេកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដល

ជទី ំ
ងៃនសុ ខេវទន ។ មនលគហបតី មេនធតុ ១ ម ៍
ធមមរមណ

មនជទ
ិ ីគប់ចិត្ត ១ មេនវញ
ិ ញ ណ ១ មនេហើយ េទើបទុកេខ វទនេកត
ើ

េឡើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈែដលជទី ំ

ងៃនទុកេខ វទន ។ មនល

ម ៍ ជទី
គហបតី មេនធតុ ១ ធមមរមណ ំ
ងៃនឧេបកខ ១ មេនវញ
ិ ញណ១

មនេហើយ េទើបអទុកម
ខ សុខេវទនេកតេឡ
ើ ើងបន េ្រពះ ្រស័យផស ៈ

ែដលជទី ំ
ងៃនអទុកម
ខ សុខេវទន ។ មនលគហបតី ្រពះមន្រពះ

ភគ ្រទង់្រ ស់សែមង
្ដ ធតុេផ ង ៗ គន េ យេហតុមន្របមណ

បុ េ៉ ណ្ណះឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

531 
 
២៦៣

គហបតិវេគគ តតិេយ

[១៩៩] ឯកំ សមយំ យ ម ម កចចេន

អវន្តស
ី ុ វហរត
ិ ិ កុ លឃេរ(១) សំ បវេត្ត បព្វេត ។ អថេខ

លទ
ិ ទកនិ គហបតិ េយនយ ម ម កចចេន

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ -

លិទទកនិ គហបតិ យសមន្តំ ម កចចនំ ឯតទ-

េ ច វុត្តមទ
ិ ំ ភេន្ត ភគវ ធតុ ននត្តំ បដិចច ឧបបជជតិ

ផស ននត្តំ ផស ននត្តំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ េវទនន-

នត្តន្តិ ។ កថំ នុ េខ ភេន្ត ធតុ ននត្តំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ

ផស ននត្តំ ផស ននត្តំ បដិចច ឧបបជជតិ េវទនន-

នត្តន្តិ ។

[២០០] ឥធ គហបតិ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ មន-

បំ ឥេតថតន្តិ បជនតិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ សុ ខេវទនយ
ី ំ ច សុ -

ខេវទនីយំ ផស ំ បដិចច ឧបបជជតិ សុ ខេវទន ។ ចកខុ ន

ច េខ បេនវ ំ រូបំ ទិ ្វ អមនបំ ឥេតថតន្តិ បជនតិ

១ ឱ. កុររឃេរ ។

532 
 
 ២៦៣

គហបតិវគគ ទី ៣

[១៩៩] សម័យមួយ ្រពះម កចចនៈមន យុ គង់េនេលើ

នំ ប
ភស ំ វតៈ្ត ជិត្រសុកកុលឃរៈ កុ ងអវន
ន ិ ជនបទ
្ត ។ ្រគេនះ លិទ-ទ

កនិគហបតី បនចូលេទរក្រពះម កចចនៈមន យុ ។ េប ។ លុះ

លិទក
ទ និគហបតី អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ ក៏បនេពលេទនឹង

្រពះម កចចនៈមន យុ ដូេចះ

ន ថ បពិ្រតេ កដ៏ចេ្រមន
ើ ពកយេនះ

្រពះមន្រពះភគ្រទង់្រ ស់ទុកថ ករេផ ង ៗ គនៃនផស ៈ េកតេឡ

ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យធតុេផ ង ៗ គន ករេផ ង ៗ គនៃនេវទន េកើតេឡើង

េ្រពះ ្រស័យករេផ ង ៗ គនៃនផស ៈ ។ បពិ្រតេ កដ៏ចេ្រមើន ករ

េផ ង ៗ គនៃនផស ៈេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យធតុេផ ង ៗ និងករ

េផ ងៗ គនៃនេវទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យករេផ ង ៗ គនៃនផស ៈ

េតើដូចេមច
្ត ។

[២០០] មនលគហបតី ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ចកុ េហ
ខ ើយ ក៏ដឹងចបស់ថ រូបេនះជទីគប់ចិតយ
្ត ៉ ងេនះ សុខេវទនក៏

េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យនូវចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ជទី ំ
ងៃនសុ ខេវទនផង នូវ

ផស ៈែដលជទី ំ
ងៃនសុ ខេវទនផង ។ មួយេទៀត ភិកុ េឃ
ខ ើញរូបេ យ

ខ ៉ ងេនះេហើយ
ចកុ យ ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ រូបេនះមិនជទីគប់ចត ្ត ៉ ងេនះ
ិ យ
533 
 
២៦៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ទុ កខេវទនយ
ី ំ ច ទុ កខេវទនយ
ី ំ ផស ំ ប-

ដិចច ឧបបជជតិ ទុ កខ េវទន ។ ចកខុ ន េខ បេនវ ំ រូបំ

ទិ ្វ ឧេបកខ ្ឋ នយ
ី ំ ឥេតថតន្តិ បជនតិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ

អទុ កខមសុ ខេវទនយ

ី ំ ច អទុ កខមសុ ខេវទនយ
ី ំ ផស ំ

បដច
ិ ច ឧបបជជតិ អទុ កខមសុ ខ េវទន ។ បុ ន ចបរ ំ

គហបតិ ភក
ិ ុខ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន

គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ កេយន

េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ មនបំ ឥេតថ-

តន្តិ បជនតិ មេនវញ

ិ ញ ណំ សុ ខេវទនីយំ ច សុ ខេវ-

ទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ សុ ខ េវទន ។ មន

េខ បេនវ ំ ធមមំ វញ
ិ ញ យ អមនបំ ឥេតថតន្តិ បជនតិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ ទុ កខេវទនីយំ ច ទុ កខេវទនីយំ ផស ំ

បដិចច ឧបបជជតិ ទុ កខ េវទន ។ មន េខ បេនវ ំ

ធមមំ វញ
ិ ញ យ ឧេបកខ ្ឋ នយ
ី ំ ឥេតថតន្តិ បជនតិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ អទុ កខមសុ ខេវទនីយំ ច អទុ កខមសុ ខ-

េវទនយ
ី ំ ផស ំ បដច
ិ ច ឧបបជជតិ អទុ កខមសុ ខ េវទន ។

534 
 
 ២៦៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ទុកេខ វទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យនូវចកុ វខ ញ
ិ ញណ ជទី ំ
ងៃនទុក-ខ

េវទនផង នូវផស ៈជទី ំ

ងៃនទុកេខ វទនផង ។ មួយេទៀត ភក
ិ ុខ

េឃើញរូបេ ខ ៉ ងេនះេហើយ
យចកុ យ ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ រូបេនះគួរជទី ំ
ង

ៃនឧេបកខយ៉ងេនះ ខ សុខេវទនក៏េកតេឡ
អទុកម ើ ើង េ្រពះ ្រស័យនូវ

ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណជទី ំ
ងៃនអទុកម
ខ សុខេវទនផង នូវផស ៈែដលជទី ំ
ងៃន

អទុកម
ខ សុខេវទនផង ។ មនលគហបតី មួយេទៀត ភក
ិ ុ ឮស
ខ េំ ឡង

េ ំ នេ
យ្រតេចៀក ។ ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ បរសេ យអ ្ត ត ។

ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ យកយ ។ ដង ម ៍េ
ឹ ធមមរមណ យចត
ិ ្ត េហើយដង
ឹ

ចបស់ថ ធមមរមណ
ម ៍ េនះជទីគប់ចត ្ត ៉ ងេនះ សុខេវទនក៏េកតេឡ
ិ យ ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យនូវមេនវញ
ិ ញ ណជទី ំ
ងៃនសុ ខេវទនផង នូវផស ៈជទី

ំ
ងៃនសុ ខេវទនផង ។ ភក
ិ ុដ ម ៍េ
ខ ឹងនូវធមមរមណ យចត ្ត ៉ ងេនះេហើយ
ិ យ

ក៏ដឹងចបស់ថ ធមមរមណ
ម ៍ េនះមនជទ
ិ ីគប់ចិតយ
្ត ៉ ងេនះ ទុកេខ វទនក៏េកើត

េឡើង េ្រពះ ្រស័យនូវមេនវញ

ិ ញណ ជទី ំ
ងៃនទុកេខ វទនផង នូវ

ផស ៈជទី ំ
ងៃនទុកេខ វទនផង ។ ភក
ិ ុដ ម ៍េ
ខ ឹងនូវធមមរមណ យចត ្ត ៉ ង
ិ យ

េនះេហើយ ក៏ដឹងចបស់ថ ធមមរមណ

ម ៍ េនះគួរជទី ំ
ងៃនឧេបកខ យ៉ងេនះ

ខ សុខេវទនក៏េកតេឡ
អទុកម ើ ើង េ្រពះ ្រស័យនូវមេនវញ
ិ ញ ណជទី ំ
ង

ៃនអទុកម
ខ សុខេវទនផង នូវផស ៈជទី ំ
ងៃនអទុកម
ខ សុខេវទនផង ។

535 
 
២៦៥

គហបតិវេគគ តតិេយ

ឯវ ំ េខ គហបតិ ធតុ ននត្តំ បដិចច ឧបបជជតិ ផស ន-

នត្តំ ផស ននត្តំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ េវទនននត្តន្តិ ។

សត្តមំ ។

[២០១] ឯកំ សមយំ ភគ ភេគគសុ វហរត

ិ ិ

សុំ សុមរគេិ រ េភសក វេន មគ

ិ ទេយ ។ អថេខ

នកុ លបិ គហបតិ េយន ភគ េតនុ បសង កមិ

។ េប ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ នកុ លបិ គហបតិ

ភគវន្តំ ឯតទេ ច េក នុ េខ ភេន្ត េហតុ េក បចច-

េយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ -

យន្តិ ។ េក បន ភេន្ត េហតុ េក បចចេយ េយន-

មិេធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តត
ី ិ ។ សន្តិ

េខ គហបតិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ឥ ្ឋ កន្ត មនប ប-ិ

យរូប កមូបសញ្ហិ រជនយ

ី តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ

536 
 
 ២៦៥

គហបតិវគគ ទី ៣

មនលគហបតី ករេផ ងៗគន ៃនផស ៈេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យធតុ

េផ ងៗ គន និងករេផ ងៗ គនៃនេវទនេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យករ

េផ ងៗ គនៃនផស ៈ យ៉ងេនះឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[២០១] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ង

ន

េភសក ័
វនជទីឲយអភ័យដល់ពួក្រមគ
ឹ ជត ំ ុ មរគរៈ
ិ ្រកុងសុស ិ កុ ងភគ
ន -គ

ជនបទ ។ ្រគេនះ គហបតេឈ

ី ម ះនកុលបិ បនចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះនកុលបិ គហបតអង

ី ុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ
ុ ងទ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
េហើយ បន្រកបបងទ គ ៏
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ

ចេ្រមន
ើ អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ង
ន

េ កេនះ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច គ ៏ចេ្រមើន មួយ
ន ។ បពិ្រត្រពះអងដ

វញេទៀត
ិ អីជេហត
្វ ុ អីជបច
្វ ័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ង
ន

េ កេនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ្ ន ។ មនលគហបតី មនរូបែដលគបប ី

ដឹងចបស់េ យចកុ ខ ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីគប់ចត

ិ ្ត ជ

ទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត េបើភិកុ ខ

537 
 
២៦៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ

ិ ្ឋតិ តស តំ អភន
ិ នទេ

អភិវទេ អេជឈ យ តិដ្ឋេ តំ និស ត

ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ

េ តិ តទុ បទនំ ។ សឧបទេន គហបតិ ភក

ិ ុខ េន

បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ

រ ។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភវិ ទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ

តស តំ អភន
ិ នទេ អភវិ ទេ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ

តំ និស ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ តទុ បទនំ ។ សឧបទ-

េន គហបតិ ភក
ិ ុខ េន បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ។ អយំ េខ

គហបតិ េហតុ អយំ បចចេយ េយនមេិ ធកេចច ស ្ត

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម េន បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តិ ។

538 
 
 ២៦៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ្រតកអរ សរេសើរ ឋត
ិ េនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ កល
ី្ត ូ លចិតម

េបើភិកុ េនះេ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះ
ី្ត ូ លចិតម

រូបេនះេហើយ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះក៏េកើតេឡើង េសចកី្ត

្របកន់មន
ំ ូ វរូបេនះក៏មនេឡើង ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុ មនេសចក
ខ ី្ត

្របកន់ម ំ រែមងមិនបរន
ិ ិ ព្វន ។ េប ។ មនលគហបតី មនរសែដល

ី ឹងចបស់េ
គបបដ យអ ម ៍
្ត ត ។ េប ។ មនលគហបតី មនធមមរមណ

ី ឹងចបស់េ
ែដលគបបដ ម ៍ គួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទី
យចិត្ត ជធមមរមណ

គប់ចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ

្ត

េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកីច ្ត ំ ចេំ ពះធមម-
្ត ូ លចិតម

ម ៍ េនះ
រមណ កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះេ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេនេ យេសចកី្ត

្ត ំ
ចូលចិតម ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះេហើយ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវ

ម ៍ េនះក៏េកតេឡ
ធមមរមណ ើ ើង េសចក្របកន
ី្ត ់មន
ំ ូ វធមមរមណ
ម ៍ េនះ ក៏មន

េឡើង ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុ មនេសចក
ខ ្របកន
ី្ត ់ម ំ រែមងមនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វន ។

មនលគហបតី េនះឯងជេហតុ េនះឯងជបច័យ

ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង-

យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ មនបរ
ិ ន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។

539 
 
២៦៧

គហបតិវេគគ តតិេយ

[២០២] សន្តិ ច េខ គហបតិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ ន អភិននទតិ ន អភវិ ទតិ ន អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ អនេជឈ-

យ តដ
ិ ្ឋេ ន តំ នស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ ន

តទុ បទនំ ។ អនុ បទេន គហបតិ ភិកុ ខ បរន

ិ ិព្វ-

យតិ ។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ ជិ ្ហ វេញញ

ិ យយ រ

។ េប ។ សន្តិ េខ គហបតិ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ ន អភិននទតិ ន អភិវទតិ ន អេជឈ-

យ តដ
ិ ្ឋតិ តស តំ អនភន
ិ នទេ អនភវិ ទេ

អនេជឈ យ តដ
ិ ្ឋេ ន តននស
ិ ត
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ េ តិ

540 
 
 ២៦៧

គហបតិវគគ ទី ៣

[២០២] មនលគហបតី មនរូបែដលគបបដ ឹ ចបស់េ

ី ង យចកុ ខ

ជរូបគួរ្របថន គួរេ្រតកអរ ជទីគប់ចិត្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យ

កម ជេហតុៃនេសចកីេ្រតកអរ
្ត េបើភិកុ ម
ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ

មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ កលេបភ
ិ ម ើ ិកុ េនះម
ខ ិន

េ្រតកអរ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច ្ត ំ
ី្ត ូ លចិតម ចេំ ពះរូប

េនះេហើយ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវរូបេនះ ក៏មនេក
ិ តេឡ
ើ ើង េសចកី្ត

្របកន់មន
ំ ូ វរូបេនះ ក៏មនមនែដរ
ិ ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុម
ខ ិនមន

េសចកី្របកន
្ត ់ម ំ រែមងបរន
ិ ិ ព្វន ។ េប ។ មនលគហបតី មនរស

ែដលគបបដ ឹ ចបស់េ
ី ង យអ ្ត ត ។ េប ។ មនលគហបតី មន

ម ៍ ែដលគបបដ
ធមមរមណ ឹ ចបស់េ
ី ង យចត
ិ ្ត ម ៍ គួរ្របថន
ជធមមរមណ គួរ

េ្រតកអរ ជទីគប់ចត
ិ ្ត ជទី្រស ញ់ ្របកបេ យកម ជេហតុៃន

េសចកេ្រតកអរ
ី្ត េបភ
ើ ក
ិ ុម
ខ ិនេ្រតកអរ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ត
ិ េនេ យ

េសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍ េនះេទ កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះម
ខ នេ្រតក
ិ

អរ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ត
ិ េនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ
ិ ម ម ៍

េនះេហើយ វញ
ិ ញ ណែដល ្រស័យនូវធមមរមណ
ម ៍ េនះ ក៏មនេក
ិ ើតេឡើង

541 
 
២៦៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ន តទុ បទនំ ។ អនុ បទេន គហបតិ ភក

ិ ុខ បរន
ិ ព
ិ ្វ -

យតិ ។ អយំ េខ គហបតិ េហតុ អយំ បចចេយ េយន-

មេិ ធកេចច ស ្ត ទេិ ដ្ឋវ ធេមម បរន

ិ ព
ិ ្វ យន្តីតិ ។ អដ្ឋមំ ។

[២០៣] ឯកំ សមយំ យ ម ម កចចេន

អវន្តីសុ វហរត
ិ ិ មកករកេដ អរញញកុដិកយំ ។ អថេខ

េ ហិចចស ្រពហមណស សមពហុ អេន្ត សិក

កដ្ឋ រក មណវក េយនយសមេ ម កចច-

នស អរញញកុដិក េតនុ បសង កមស

ឹ ុ ឧបសង កមិ ្វ

បរេិ បរេិ កុ ដិកយំ អនុ ចង កមន្តិ អនុ វចរន្ត

ិ ិ

ឧចចសទទ ម សទទ កនច

ិ ិ កនច
ិ ិ េសេលយយ-

កនិ(១) កេ ន្តិ ។ ឥេម បន មុ ណ្ឌក សមណក

ឥពភ ក ្ហ (២)
ពនធុ បទបចច ឥេមសំ ភរតកនំ

សកក គរុក មនិ បូជិ អបចិ តិ ។

អថេខ យ ម ម កចចេន វិ នក
ិ ខ-

មិ ្វ េត មណវេក ឯតទេ ច ម មណវក(១)

១ ឱ. េសលិស កនិ ។ អដ្ឋកថយំ បន េសេ កស នីតិ ។ ២ កិ ្ហ ។៣ម

េ មណវក ។

542 
 
 ២៦៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េសចកី្របកន
្ត ់មន
ំ ូ វធមមរមណ
ម ៍ េនះ ក៏មនមនែដរ
ិ ។ មនលគហបតី ភក
ិ ុខ

មិនមនេសចកី្របកន
្ត ់ម ំ រែមងបរន
ិ ិ ព្វន ។ មនលគហបតី េនះឯង

ជេហតុ េនះឯងជបច័យ
ច ំ
ែដលនឲយសត ទ ំ
្វ ង យពួកខះ
្ល កុ ងេ
ន ក

េនះ បរន
ិ ិ ព្វនកុ ងបច
ន ុ បបន
ច ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[២០៣] សម័យមួយ ្រពះម កចចនៈមន យុ គង់េនកុ ង

ន

អរញញកុដិ (កុដិតូច ំ
ងេនកុ ងៃ្រព)
ន ជិតនគរមករក កដៈ កុ ងអវន
ន ិ ជនបទ
្ត ។

្រគេនះ ន រកឧសេ្រចើននក់
ពួកមណពអក ជសិស របស់េ ហិច-ច

្រពហមណ៍ បនចូលេទរកអរញញកុដរិ បស់្រពះម កចចនៈមន យុ លុះ

ចូលេទដល់េហើយ ធ ុ វំ ញអរញ
ក៏េដើររងគត់ព័ទជ ិ ញកុដិ ែ្រសកេ ៊ កេ្រញជ វ

ំ ន េលងែលបងេសេលយយកៈ(១)
នគ មួយ ( មទេំ នើងចិត)្ត ។ មណព

ំ
ទងេនះនិ យយថ ំ
សមណៈ្រតេងលទងេនះ ជពួកគហបតកណ
ី ្ហ -

េគ្រត េកតអ
ើ ំ ី ខង
ព ន េជង ីព ៍េធសក
ើ ៃន្រពហម ែដលពួកកុដុមក ើ្វ ក រៈេគរពរ ប់

នបូជេកតែ្រកង ។ េវ េនះ ្រពះម កចចនៈមន យុ បនេចញ

ំ ីវ ិ
អព ំ
រេហើយ េពលេទនឹងមណពទងេនះដូ េចះ
ន ថ ែនពួកមណព

១ គឺេលងែលបងចប់ ខនងគនេទវិញេទមក េហើយេ តកេញឆងេទខងេណះម្តងខងេ ះ

ម្តង ។ អដ្ឋកថ ។

543 
 
២៦៩

គហបតិវេគគ តតិេយ

សទទមកតថ ធមមំ េ ភសស

ិ ម ី តិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត េត

មណវក តុ ណ្ហី អេហសុំ ។ អថេខ យ ម

ម កចចេន េត មណវេក គថហិ អជឈភសិ

[២០៤] សល
ី ុ ត្តម បុ ព្វត អេហសុំ

េត ្រពហម េយ បុ ណំ សរន្តិ

គុ ្ត និ ទ្វ និ សុ រកខិ និ

អេហសុំ េតសំ អភិភុយយ េកធំ ។

ធេមម ចជឈេន ចរ អេហសុំ

េត ្រពហម េយ បុ ណំ សរន្តិ

ឥេមវ េ កកមម ជ ម្ហេសតិ

េគេត្តន ម ្ត វសមំ
ិ ចរន្តិ

544 
 
 ២៦៩

គហបតិវគគ ទី ៣

អក ំ
ន ទង យកុែំ ្រសកេ ៊ េឡើយ េយងន
ើ ្ដ ធម៌
ឹ ងសែមង ដល់អក ំ
ន ទង-

យ ។ កលេប្រពះេថរៈេពលយ
ើ ៉ ងេនះេហើយ ំ
មណពទងេនះ

ក៏នគ
ំ ន េស ង ម ។ េទើប្រពះម កចចនៈមន យុ បនេពលេទនឹង

ំ
មណពទងេនះ េ ំ
យគថទង យ ថ

[២០៤] ្រពហមណ៍ទង
ំ យ រឭកធម៌ (របស់

្រពហមណ៍) បុ ណ ្រពហមណ៍ទងេនះ
ំ េឈមះថមន

សីលដ៏ឧតម
្ត មនគុណ្របកដមកពីេដើម ្រពហមណ៍ទង
ំ

េនះ េឈមះថបន្រគប់្រគងរក នូវទ្វរេ យ្របៃព ំ

ទង

ក ់នូវេសចកេ្រកធបន
្រគបសងត ី្ត ។ ្រពហមណ៍ទង
ំ យ

រឭកធម៌ (របស់្រពហមណ៍) បុ ណ ្រពហមណ៍ទង-

ំ

យេនះ េឈមះថ្រប្រពឹតក
្ត ុ ងធម
ន ៌គក
ឺ ុ សលកមប
ម ថ ១០

្របករ និងសមបតជឈន
ិ្ត ៨ យ៉ង ្រពហមណ៍ទងេនះឯង
ំ

បនេចៀសេចញ (ចកគុណ) ្រសវងេ

ឹ យេគ្រត គតថ
ិ

េយងទ
ើ ងំ យរែមងលះបង់ (អកុសលកម)ម ំ ន
េហើយនគ

្រប្រពឹតក
្ត មម
ម នេស
ិ ើគ ឺ កម
ម េធើ្វ ម ិនេសើគ
ម ម ន មនកយកមជ
ម េដើម ។

545 
 
២៧០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េកធភិភ ូ សុ បុថុត្តទ ្ឌ

វរុិ ជឈមន តសថវេរសុ (១)

អគុ ត្តទ្វរស ភវន្តិ េមឃ

សុ បិេនវ លទធំ បុ រសស

ិ វត្ត
ិ ំ ។

អនសក ថណ្ឌិល យិក ច

បេ សន
ិ នញច តេយ ច េវទ

ខ ជិនំ ជ បេងក

មន្ត សល
ី ព្វតំ តេប

កុ ហន វង កទ ្ឌ ច

ឧទក ច មននិ ច

វ ្ណ ឯេត ្រពហម នំ

ក កិញចិ កខ ភវន

ចត
ិ ្តញច សុ សមហិតំ

វបបសនន
ិ មនវលំ
ិ

អខល
ិ ំ សព្វភេូ តសុ

េ មេគគ ្រពហមបត្តយ
ិ តិ ។

១ ឱ. វ ិរជឈមន សត ្ហ តេណ្ហសុ ។

546 
 
 ២៧០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រពហមណ៍ទង
ំ យ ែដលេសចកីេ្រកធ្រគបសង
្ត ក ់
ត មន

ជញេលើខួ នជេ្រច
្ល ើន ំ ន ្រប្រពឹតខ
នគ ្ត ុសកុ ងប
ន ុ គល
គ ែដលមន

ត ្ហ និងបុគល
គ ែដលឥតត ំ
្ហ ទង យ បុគល
គ ែដលមន
ិ

បន្រគប់្រគងទ្វរ រែមងមនេសចកី្ត បសូនយទេទ ដូច

្រទពយ ែដលបុរសបនកុ ងេវ

ន យប់សបិ្ត ។ ករអត់ -

ំ ី ្រពឹក
រ ១ ករេដកេលើែផនដី ១ ករជ្រមះ ងកយអព ១

ៃ្រតេភទ ំ នសមស
១ ែសបកខ្លឃុ មម ផ រង
ឹ ១ ផួ ងសក
ន ់ ១

មនិ លរបស
ទ ់េធញ
ម ១ មន្ត ១ សីលនិងវត្ត ១ តបៈ ១ ករ

ញ ំ
ុ ងម ជនឲយភ័នភ ំ
្ត ង ំ ក់ ១
១ ទព ទឹក ១ េ្រគ ង

ដុសខត់មុខ ១ ទងេនះជេ្រគ
ំ ិ ខ ររបស់ពួក្រពហមណ៍
ងបរក

ែដលពួក្រពហមណ៍បនេធើភវនបន
្វ ិ ចបន
្ត ួច
្ត ំ
ទងបនតម ក ់
ល

ចត ្ត ជ ប់ខួ នល
ិ ខ ជ ្អ ជចត
ិ ថ
្ត ្ល មនកករល
ិ ្អ ់ ជចត
ក ិ ម
្ត នរ ឹ ង
ិ ងត ឹ្អ គឺ

ទន់ភន
្ល ់កុ ងព
ន ួ កសតទ ំ ួង
្វ ងព ផូ វេនះ
្ល ែតង្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមប ី

ដល់នូវធម៌ដ៏្របេសើរ ។

547 
 
២៧១

គហបតិវេគគ តតិេយ

[២០៥] អថេខ េត មណវក កុ បិ អនត្ត-

មន េយន េ ហិេចច ្រពហមេ េតនុ បសង កមឹសុ

ឧបសង កមិ ្វ េ ហិចចំ ្រពហមណំ ឯតទេ ចុ ំ យេគឃ

ភវ ំ ជេនយយ សមេ ម កចចេន ្រពហម នំ

មេន្ត ឯកំ េសន អសំ វទតិ(១) បដិេកកសតត

ី ិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត

េ ហិេចច ្រពហមេ កុ បេិ អេ សិ អនត្ត-

មេន ។ អថេខ េ ហិចចស ្រពហមណស ឯតទ-

េ សិ ន េខ បន េមតំ បដរិ ប
ូ ំ េយហំ អញញ-

ទតថុំ មណវកនំេយវ សុ ្វ សមណំ ម កចចនំ

អេកកេសយយ ំ វរុិ េជឈយយ ំ បរភេសយយ

ិ ំ យននូនហំ

ឧបសង កមិ ្វ បុ េចឆយយន្តិ ។ អថេខ េ ហិេចច ្រព-

ហមេ េតហិ មណវេកហិ សទធឹ េយនយ ម

ម កចច េន េតនុ បសង កម ិ ឧបសង កម ិ ្វ -

យសម ម កចចេនន សទធឹ សេមមទិ សេមមទ-

នយ
ី ំ កថំ ណីយំ វត
ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ នស
ិ ី-

ទិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ េ ហិេចច ្រពហមេ

១ អបវត្តតិ ។

548 
 
 ២៧១

គហបតិវគគ ទី ៣

[២០៥] ្រគេនះ ំ
មណពទងេនះក៏ខឹង ក់អន់ចិត្ត េហើយន ំ

គនចូលេទរកេ ហិច្រច ពហមណ៍ លុះចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹង

េ ហិច្រច ពហមណ៍ដូេចះ
ន ថ ែនេ កដ៏ចេ្រមើន េ កគបបដ
ី ឹងថសម-

ណៈេឈមះម កចចនៈ មនេពលសរេស

ិ ើរ ្រតឡប់ជេពលបដិេសធ

ចេំ ពះមនទ ំ
្ត ង យរបស់ពួក្រពហមណ៍ េ យ ច់ខត ។ កលពួក

មណពនិយយយ៉ងេនះេហើយ េ ហិច្រច ពហមណ៍ក៏ខឹង ក់អន់ចត

ិ ្ត ។

េទើបេ ហិច្រច ពហមណ៍មនេសចកី្រត

្ត ះរ
ិ ះដ
ិ ូ េចះ
ន ថ េបើ មអញ ្ដ ប់សមី្ដ

របស់ពួកមណព គួរែតេជរ ្របេទច គ្រមម្រពះសមណៈម កចចនៈ

េ យពិត ែតអេំ ពើេនះ មនសមគ

ិ ួ រដល់អញេឡើយ េបើដូេចនះគួរែតអញ

ចូលេទសួរេ កសិន ។ លំ ប់េនះ េ ហិច្រច ពហមណ៍ ្រពម

េ ំ
យមណពទងេនះ បនចូលេទរក្រពះម កចចនៈមន យុ លុះ

ចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យ ជមួយនឹង្រពះម កចចនៈ

មន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ គួរជទីរឭកេហើយ ក៏អងុ យ
គ

ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះេ
កុ ងទ ហិច្រច ពហមណ៍ អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ

549 
 
២៧២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យសមន្តំ ម កចចនំ ឯតទេ ច គមំសុ នុ

ខ្វធ
ិ េភ កចចន អម្ហកំ សមពហុ អេន្ត សិ-

ក កដ្ឋ រក មណវកតិ ។ គមំសុ ខ្វធ

ិ

េត ្រពហមណ សមពហុ អេន្ត សិក កដ្ឋ រ-

ក មណវកតិ ។ អហុ បន េភេ កចចនស

េតហិ មណវេកហិ សទធឹ េកចេិ ទវ កថស ្ល -

េបតិ ។ អហុ េខ េម ្រពហមណ េតហិ មណវ-

េកហិ សទធឹ អេ សិ កថស ្ល េបតិ ។ យថ-

កថំ បន េភេ កចចនស េតហិ មណវេកហិ

សទធឹ អេ សិ កថស ្ល េបតិ ។ ឯវ ំ េខ េម

្រពហមណ េតហិ មណវេកហិ សទធឹ អេ សិ កថ-

ស ្ល េបតិ

សីលុត្តម បុ ព្វត អេហសុំ

េត ្រពហម េយ បុ ណំ សរន្តិ

។ េប ។ អខិលំ សព្វភេូ តសុ

េ មេគគ ្រពហមបត្តិយតិ ។

550 
 
 ២៧២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនេពលនឹង្រពះម កចចនៈមន យុ ដូេចះ

ន ថ បពិ្រត្រពះកចចនៈ

ដ៏ចេ្រមើន ពួកមណពអក
ន រកឧស ជសិស របស់ខុ ំញ េ្រចននក
ើ ់ បន

មកកុ ងទ
ន ីេនះែដរឬ ។ មនល្រពហមណ៍ ពួកមណពអក
ន រកឧស ជ

សិស របស់អក
ន េ្រចើននក់ បនមកកុ ងទ
ន ីេនះែមន ។ ចុះ្រពះកចចនៈដ៏

ចេ្រមន ំ
ើ បនេពលចរច ជមួយនឹងពួកមណពទងេនះ ខះ
្ល ែដរឬ ។

មនល្រពហមណ៍ ំ
ម បនេពលពកយចរច ជមួយនឹងពួកមណពទង

្ល ែដរ ។ ចុះ្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមន
េនះ ខះ ើ បនេពលពកយចរចជមួយ

ំ
នឹងពួកមណពទងេនះ ដូចេមច
្ដ ខះ
្ល ។ មនល្រពហមណ៍ ម បន

េពលពកយចរច ំ
ជមួយនឹងពួកមណពទងេនះ យ៉ងេនះថ

្រពហមណ៍ទង
ំ យ រឭកធម៌ (របស់ពួក្រពហមណ៍)

បុ ណ ្រពហមណ៍ទង
ំ យេនះ េឈមះថជអក
ន មនសីល

ដ៏ឧតម
្ត ំ ី មុន ។ េប ។ ជចត
មនគុណ្របកដមកអព ិ ម
្ត ិន

ឹ ងគ
រងត ឹ្អ ទន
ឺ ់ភន
្ល ់ កុ ងព
ន ួ កសតទ
្វ ូេទ ផូ វេនះ
្ល រែមង្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបដល
ី ់ នូវធម៌ដ៏្របេសើរ ។

551 
 
២៧៣

គហបតិវេគគ តតិេយ

ឯវ ំ េខ េម ្រពហមណ េតហិ សទធឹ អេ សិ ក-

ថស ្ល េបតិ ។ អគុ ត្តទ្វេ តិ ភវ ំ កចចេន ហ

កិ ្ត វ នុ េខ េភ កចចន អគុ ត្តទ្វេ េ ត-ី

តិ ។ ឥធ ្រពហមណ ឯកេចច ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ

បយ
ិ រូេប រូេប អធម
ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ពយបជជតិ

អនុ បដ្ឋិ យ សតយ

ិ វ វហរត
ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ តញ្ច

េចេ វមុ
ិ តឹ្ត បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ នបបជនតិ ។ យ-

ថស េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរ-ិ

េស ន នរិ ុជឈន្តិ ។ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ េប ។

ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។

កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ

ិ ញ យ

552 
 
 ២៧៣

គហបតិវគគ ទី ៣

ម ៍
មនល្រពហណ ម បនេពលពកយចរចជមួយនឹងពួកមណព

ំ
ទងេនះ យ៉ងេនះឯង ។ ្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើនេពលថ បុគល
គ មិន

បន្រគប់្រគងទ្វរដូេចះ
ន បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមន
ើ បុគល
គ ែដលមិនបន

្រគប់្រគងទ្វរ េតើេ យេហតុដូចេមច

្ដ ។ មនល្រពហមណ៍ បុគល
គ

ខះ
្ល កុ ងេ
ន កេនះ បនេឃើញរូបេ យចកុ េហ
ខ ើយ ជប់ចត
ិ ក
្ត ុ ងរ
ន ូបែដល

ជទី្រស ញ់ ពយបទកុ ងរ
ន ូ បែដលមិនជទី្រស ញ់ មនបន្របុ
ិ ង

ម រតី មនចិត្រ្ត បកបេ យកេលស

ិ ំ នដ
ទងមិ ឹ ចបស់
ង មពិត នូវ

េចេ ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តេនះ
ិ្ត ។ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ របស់

បុគល
គ េនះ ែដលេកើតេហើយ រែមងមិនរលត់េទវញ
ិ េ យមិនមន

េសសសល់ េ យ្របករយ៉ង គ ឮសេំ ឡងេ

។ បុគល យ្រតេចៀក

ំ នេ
។ េប ។ ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ បរសេ យអ ្ដ ត ។ ពល់

្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ យកយ ។ ឹ ចបស់នូវធមមរមណ
ដង ម ៍េ យចត
ិ េ្ត ហើយ

553 
 
២៧៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បយ
ិ រូេប ធេមម អធម
ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប ធេមម ពយបជជតិ

អនុ បដ្ឋិ យ សតិយ វ វហរត

ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ តញច

េចេ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ នបបជនតិ ។ យ-

ថស េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរ-ិ

េស ន នរិ ុជឈន្តិ ។ ឯវ ំ េខ ្រពហមណ អគុ ត្តទ្វេ

េ តត
ី ិ ។

[២០៦] អចឆរយំ
ិ េភ កចចន អពភូតំ េភ កចចន

យវញចិ ទំ េភ កចចេនន អគុ ត្តទ្វេ វ សមេន

អគុ ត្តទ្វេ តិ អកខ េ ។ គុ ត្តទ្វេ តិ ភវ ំ កចចេន

ហ កិ ្ត វ នុ េខ េភ កចចន គុ ត្តទ្វេ េ -

តត
ី ិ ។ ឥធ ្រពហមណ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ

554 
 
 ២៧៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រែមងជប់ចត
ិ ក
្ត ុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស
ម រមណ ញ់ ពយបទកុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ

ែដលមនជទ
ិ ី្រស ញ់ មន្របុ
ិ ង ម រតី មនចិត្រ្ត បកបេ យកេលស
ិ

ំ ិនដឹង
ទងម មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។ អកុសលធម៌

ដ៏ ំ
មកទងេនះ របស់បុគល
គ េនះ ែដលេកតេឡ
ើ ើង រែមងមិនរលត់

េទវញ
ិ េ យមិនមនេសសសល់ េ យ្របករយ៉ង ។ មនល

្រពហមណ៍ បុគល
គ មនបន្រគប
ិ ់្រគងទ្វរ រែមងមន េ យ្របករ

យ៉ងេនះៗ ឯង ។

[២០៦] បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមន
ើ អ ច រយ ស់ បពិ្រត

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន ចែំ ឡក ស់ គ ែដលមិនបន្រគប់្រគងទ្វរ

បុគល

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន េពលថ ជបុគល

គ មនបន្រគប
ិ ់្រគងទ្វរែមន ។ ចុះ

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន េពលថបុគល
គ ្រគប់្រគងទ្វរដូេចះ
ន បពិ្រត្រពះកចចនៈ

ដ៏ចេ្រមើន េតប គ ែដលបន្រគប់្រគងទ្វរ

ើ ុ គល េ យេហតុដូចេមច
្ត ។

មនល្រពហមណ៍ ភក
ិ ុខ កុ ង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យចកុ េហ
ខ ើយ

555 
 
២៧៥

គហបតិវេគគ តតិេយ

បយ
ិ រូេប រូេប នធិមុចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ន ពយបជជតិ

ឧបដ្ឋិ យ សតិយ វ វហរត

ិ ិ អបបមណេចតេ តញច

េចេ វមុ
ិ តឹ្ត បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ បជនតិ ។ យថស

េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ

នរិ ុជឈន្តិ ។ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ

ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ កេយន េផដ្ឋព្វំ

ផុ សិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ បយ
ិ រូេប ធេមម នធិ-

មុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប ធេមម ពយបជជតិ ឧបដ្ឋិ យ សតយ
ិ

វ វហរត
ិ ិ អបបមណេចតេ តញច េចេ វមុ
ិ ត្តឹ បញញ-

វមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ បជនតិ ។ យថស េត ឧបបនន

បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ នរិ ុជឈន្តិ ។

ឯវ ំ េខ ្រពហមណ គុ ត្តទ្វេ េ តត
ី ិ ។

556 
 
 ២៧៥

គហបតិវគគ ទី ៣

មនជប
ិ ់ចិតក
្ត ុ ងរ
ន ូបែដលជទី្រស ញ់ មនពយបទក
ិ ុ ងរ
ន ូបែដលមិនជទី

្រស ញ់ ្របុង ម រតី មនចត

ិ ម
្ត ន្របកបេ
ិ យកេលស
ិ ំ ឹងចបស់
ទងដ

មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង

េនះ របស់បុគល
គ េនះ ែដលេកតេឡ
ើ ើង រែមងរលត់េទវញ
ិ េ យ

មិនមនេសសសល់ េ យ្របករយ៉ង ។ បុគល

គ ឮសេំ ឡង

េ ំ នេ
យ្រតេចៀក ។ ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ បរសេ យអ ្ត ត ។

ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ យកយ ។ ឹ ចបស់នូវធមមរមណ
ដង ម ៍េ យចត
ិ ្ត

េហើយ មនជប
ិ ់ចិតក
្ត ុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស
ម រមណ ញ់ មនពយបទក
ិ ុង
ន

ម ៍ ែដលមនជទ
ធមមរមណ ិ ី្រស ញ់ ្របុង ម រតី មនចត
ិ ម
្ត ន្របកបេ
ិ យ

កេលស
ិ ំ ឹងចបស់
ទងដ មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។

អកុសលធម៌ទង
ំ យ របស់បុគល
គ េនះ ែដលេកតេឡ
ើ ើង រែមងរលត់

េទ េ យមិនមនេសសសល់ េ យ្របករយ៉ង ។ មនល

្រពហមណ៍ គ បន្រគប់្រគងទ្វរ េ
បុគល យ្របករយ៉ងេនះ ៗ ឯង ។

557 
 
២៧៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២០៧] អចឆរយំ
ិ េភ កចចន អពភូតំ េភ កចចន

យវញចិ ទំ េភ កចចេនន គុ ត្តទ្វេ វ សមេន

គុ ត្តទ្វេ តិ អកខ េ ។ អភក

ិ កន្តំ េភ កចចន អ-

ភក
ិ កន្តំ េភ កចចន េសយយថបិ េភ កចចន

នក
ិ ុ ជជ
ក ិ តំ ឧកកុេជជយយ បដច
ិ ឆននំ វវេរយយ
ិ មូឡស
្ហ

មគគំ ចិេកខ យយ អនធកេរ េតលបបេជជតំ

ធេរយយ ចកខុ មេន្ត រូបនិ ទកខ ន្តីតិ ។ ឯវេមវ ំ េភ

កចចេនន អេនកបរយេយន
ិ ធេមម បកសិេ ។

ឯ ហំ េភ កចចន តំ ភគវន្តំ សរណំ គចឆមិ

ធមមញច ភក
ិ ុ ខ សងឃញច ឧបសកំ មំ ភវ ំ កចចេន

ធេរតុ អជជតេគគ បណុ េបតំ សរណងគតំ ។ យថ ច

558 
 
 ២៧៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២០៧] បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមន
ើ អ ច រយ ស់ បពិ្រត

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន ចែំ ឡក ស់ គ ែដល្រគប់្រគងទ្វរ

បុគល ្រពះ

កចចនៈដ៏ចេ្រមន ន ្រគប់្រគងទ្វរែមន ។ បពិ្រត្រពះកចចនៈ

ើ េពលថជអក

ដ៏ចេ្រមើន ចបស់ ស់ បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន ចបស់ ស់

បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន ដូចេគផងររបស់ែដលេគផកប់ ឬេបកបង

ើ ្ហ ញ

របស់ែដលបិទបងទ
ំ ុក ពុេំ នះេ ត ដូចេគ្របប់ផូ វដល
្ល ់ អក
ន វេងង
្វ ទិស

ឬេ្រទល្របទីបកុ ងទ
ន ីងងឹតេ យគតថ
ិ ំ
មនុស ទង យែដលមនែភក
ន

ំ
ភឺ្ល នឹងបនេឃើញនូវរូបទង យ មនឧបមយ៉ង ។ ធម៌ែដល

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន បន្របកសេ យអេនកបរយយ

ិ ក៏មនឧបេមយយ

ដូេចនះែដរ ។ បពិ្រត្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមន
ើ ខុ ្រំញ ពះករុ េនះសូមដល់្រពះ

មន្រពះភគេនះផង ្រពះធម៌ផង ្រពះសងឃផង ជទីពឹងទីរឭក សូម

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើនចទ
ំ ុក នូវខុ ្រំញ ពះករុ ថជឧបសក ន ដល់នូវ
អក

សរណគមន៍េសើេម យជីវត
ិ ំ ព
ងអ ំ ី ៃថេង នះជេដើមតេទ ។ មួយេទៀត

559 
 
២៧៧

គហបតិវេគគ តតិេយ

ភវ ំ កចចេន មកករកេដ ឧបសកកុ និ ឧបសង ក-

មតិ ឯវេមវ ំ េ ហិចចកុលំ ឧបសង កមតុ ។ តតថ េយ

មណវក មណវក
ិ ភវន្តំ កចចនំ អភិ េទស ន្តិ

បចចុបដ្ឋស
ិ ន្តិ ហរស
ិ ន្តិ សនំ ឧទកំ

ទស ន្តិ េតសន្តំ ភវស

ិ តិ ទឃ
ី រត្តំ ហិ យ សុ ខ-

យតិ ។ នវមំ ។

[២០៨] ឯកំ សមយំ យ ម ឧទយិ ក-

ម ្ឌ យំ វហរត
ិ ិ េ េទយយស ្រពហមណស អមពវ-

េន ។ អថេខ េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហមណិយ អេន្ត-

សី មណវេក េយនយ ម ឧទយិ េតនុ បសង កមិ

ឧបសង កមិ ្វ យសម ឧទយិន សទធឹ សេមមទិ

សេមមទនយ
ី ំ កថំ ណីយំ វត
ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ

នស
ិ ទ
ី ិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ ន
ិ នំ េខ តំ មណវកំ យ ម

ឧទយិ ធមមិយ កថយ សនទេស សិ សមទេបសិ

សមុ េត្តេជសិ សមបហំ េសសិ ។ អថេខ មណវេក -

យសម ឧទយិន ធមមិយ កថយ សនទស េិ ស-

មទបិេ សមុ េត្តជិេ សមបហំ សិេ ឧ ្ឋ យសន

560 
 
 ២៧៧

គហបតិវគគ ទី ៣

្រពះកចចនៈដ៏ចេ្រមើន ែតងចូលេទរក្រតកូលៃនឧបសកកុ ងនគរមក

ន រក កដៈ

យ៉ង សូមេ កចូលេទរក្រតកូល ៃនេ ហិច្រច ពហមណ៍ យ៉ង

េនះែដរ ។ ពួកមណពឬមណវក
ិ កុ ង្រតក
ន ូ លេនះ នឹងថ្វយ

បងគំ នឹងេ្រកកទទួល នឹង្រកល សនៈ ឬនឹង្របេគនទឹក ចេំ ពះ្រពះ

កចចនៈដ៏ចេ្រមន
ើ អេំ ពើេនះ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបជ្របេយជន
ី ៍ េដម
ើ បី

េសចកីស
្ត ុ ខ ដល់ពួកមណពនិងមណវកទ
ិ ំ
ងេនះ អស់កលជយូរ

អែងង
្វ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[២០៨] សម័យមួយ ្រពះឧទយិមន យុ គង់កុ ងៃ្រព

ន ្វ យ

របស់េ េទយយ្រពហមណ៍ ជត
ិ នគរកម ្ឌ ។ ្រគេនះ មណព

ជសិស របស់្រពហមណី េឈមះេវរហញចនិេគ ្ត បនចូលេទរក

្រពះឧទយមន
ិ យុ លុះចូលេទដល់ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយនឹង

្រពះឧទយមន
ិ យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ និងពកយគួររឭក

េហើយ ក៏អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះមណពេនះ អងុ យក
ុ ងទ គ ន ីដ៏សម-
ុ ងទ

គួរេហើយ ្រពះឧទយិមន យុ បនពនយល់ឲយេឃើញចបស់ ឲយសម-

ទន ឲយ ច ន ឲយរក
ី យ េ យធមកថ
ីម ។ លំ ប់េនះ មណព

ែដល្រពះឧទយិមន យុ បនពនយល់ឲយេឃើញចបស់ ឲយសមទន

ឲយ ច ន ឲយរក
ី យ េ យធមីកថេហ
ម ើយ ក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈ

561 
 
២៧៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយន េវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី េតនុ បសង កមិ ឧ-

បសង កមិ ្វ េវរហញច និេគត្តំ ្រពហមណឹ ឯតទេ ច

យេគឃ េភតី ជេនយយ សមេ ឧទយិ ធមមំ េទ-

េសតិ ទិកលយណំ មេជឈកលយណំ បរេយ

ិ ន-

កលយណំ តថំ សពយញជ នំ េកវលបរបុ

ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ

្រពហមចរយំ
ិ បកេសតីតិ ។ េតនហិ ត្វំ មណវក មម

វចេនន សមណំ ឧទយឹ នម

ិ េន្តហិ ្វ តនយ ភេត្ត-

នតិ ។ ឯវ ំ េភតត
ី ិ េខ េ មណវេក េវរហញច និ -

េគ ្ត យ ្រពហមណិយ បដស
ិ ុ ្វ េយនយ ម ឧ-

ទយិ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ យសមន្តំ ឧទយឹ

ឯតទេ ច អធិ េសតុ កិរ ភវ ំ ឧទយិ អម្ហកំ ច-

រយភរ
ិ យយ
ិ េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហមណិយ ្វ -

តនយ ភត្តន្តិ ។ អធិ េសសិ េខ យ ម ឧទយិ

តុ ណ្ហីភេវន ។ អថេខ យ ម ឧទយិ តស

រត្តយ
ិ អចចេយន បុ ព្វណ្ហសមយំ និ េស ្វ បត្តចវី រ ំ -

562 
 
 ២៧៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េហើយចូលេទរកេវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏

បនេពលនឹងេវរហញច និេគ ្ត ្រពហណ ន ថ បពិ្រតនងជមចស់

ម ី ដូេចះ

នងដ៏ចេ្រមនគ
ើ ្ត ធម៌មនលមប
ួ រដឹងថ ្រពះសមណៈឧទយិ ែតងសែមង ្អ ទ

េដម
ើ មនលមប
្អ ទក ្ត ល មនលមប
្អ ទចុង ្របកស្រពហច
ម រយធម
ិ ៌

បរស
ិ ុ ទប ិ ូ ណ៌ទងអស
ធ រប ំ ់ ្រពមទងអត
ំ ំ
្រថ ពមទងពយញជ នៈ ។ ែនមណព

េបដ
ើ ូ េចនះ អក
ន ចូរេទនិមនស
្ត មណៈឧទយេិ យភត្ត េដម
ើ បឆន
ី ់កុ ងៃថ
ន ង

ែសក
្អ មពកយរបស់េយើង ។ មណពេនះ ទទួល ្ត ប់ពកយេវរ-

ហញច និេគ ្ត ្រពហណ

ម ី ថ បទ នងជមចស់ េហើយចូលេទរក្រពះ

ឧទយិមន យុ លុះចូលេទដល់ បនេពលនឹង្រពះឧទយិមន យុ

ដូេចះ ិ ៏ចេ្រមនទទ
ន ថ សូម្រពះឧទយដ ើ ួលភត្ត េដម
ើ បឆន
ី ់កុ ងៃថ
ន ្អ របស់
ែង សក

េវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី ជភរយរបស

ិ ់ ចរយ ំញ រុ
ៃនខុ ក ។

្រពះឧទយមន
ិ យុ ក៏ទទួលនិមន្ត េ យតុណី្ហ ភព ។ លុះកនង
្ល

្រតេនះេទ
ី ្រពះឧទយិមន យុ ក៏េស ្ល កសបង់ ្រប ប់ប្រតនិង

563 
 
២៧៩

គហបតិវេគគ តតិេយ

ទយ េយន េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហមណិយ នេិ វ-

សនំ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ បញញេត្ត សេន

នស
ិ ទ
ី ិ ។ អថេខ េវរហញច នេិ គ ្ត ្រពហមណី យ-

សមន្តំ ឧទយឹ បណីេតន ខទនីេយន េភជនីេយន

សហ ថ សន្តេបបសិ សមប េរសិ ។ អថេខ េវរហញច -

នេិ គ ្ត ្រពហមណី យសមន្តំ ឧទយឹ ភុ ្ត វ ឹ ឱន-ី

តបត្តបណឹ បទុ ក េ ហិ ្វ ឧេចច សេន នស

ិ -ី

ទិ ្វ សីសំ ឱគុ ណ្ឋិ ្វ យសមន្តំ ឧទយឹ ឯតទេ ច

ភណ សមណ ធមមន្តិ ។ ភវស

ិ តិ ភគន
ិ ិ សមេយតិ

វ ្វ ឧ ្ឋ យសន បកកមិ ។

564 
 
 ២៧៩

គហបតិវគគ ទី ៣

ចវរ
ី ន ុ ព្វណ្ហសម័យ
កុ ងប ចូលេទកន់លេំ ន របស់េវរហញច និេគ ្ត -

្រពហមណី លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏គង់េលើ សនៈែដលេគ្រកល

ប្រមុងទុក ។ ្រគេនះ េវរហញច និេគ ្ត ្រពហណ

ម ី (អងគស) ្រពះ

ឧទយិមន យុ េ យខទនីយេភជនីយ រដ៏ផិត ច ់ េ

ច ផង យៃដខួ ន
្ល

ឯង ឲយែឆត ក ់សល
្អ សប ក ់ ្រ ែតេ ក្របែកក ។ េទើបេវរហញច និេគ ្ត -

្រពហមណី (ដង
ឹ ថ) ្រពះឧទយិមន យុឆន់េ្រសច ែលងលូកៃដ

កុ ងប្រតេហ
ន ើយ ក៏ពក់ែសបកេជង
ើ អងុ យេល
គ ើ ព ់
សនៈខស ទទូរកបល

បនេពលនឹង្រពះឧទយិមន យុដូេចះ
ន ថ បពិ្រត្រពះសមណៈ សូម

េ ្ត ធម៌េទ
កសែមង ។ ្រពះឧទយេពលថ
ិ មនលនង សម័យគួរ

នឹងមន (េទៃថេង ្រកយ) េហើយក៏េ្រកកអព

ំ ី សនៈេចៀសេចញេទ ។

565 
 
២៨០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២០៩] ទុ តយ
ិ មប ិ េខ េ មណវេក េយន-

យ ម ឧទយិ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ យសម

ឧទយិន សទធឹ សេមមទិ សេមមទនយ

ី ំ កថំ -

ណីយំ វត
ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ នស
ិ ទ
ី ិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ ន
ិ នំ

េខ តំ មណវកំ យ ម ឧទយិ ធមមយ

ិ កថយ

សនទេស សិ សមទេបសិ សមុ េត្តេជសិ សមបហំ េស-

សិ ។ ទុ តិយមប ិ េខ េ មណវេក យសម

ឧទយិន ធមមយ
ិ កថយ សនទស េិ សមទបេិ

សមុ េត្តជិេ សមបហំ សិេ ឧ ្ឋ យសន េយន

េវរហញច នេិ គ ្ត ្រពហមណី េតនុ បសង កមិ ឧបសង ក-

មិ ្វ េវរហញច និេគត្តំ ្រពហមណឹ ឯតទេ ច យេគឃ

េភតី ជេនយយ សមេ ឧទយិ ធមមំ េទេសតិ

ទិកលយណំ មេជឈកលយណំ បរេយ

ិ នកលយ-

ណំ តថំ សពយញជ នំ េកវលបរបុ

ិ ណំ ្ណ បរសុ
ិ ទធំ ្រពហម-

ចរយំ
ិ បកេសតីតិ ។ ឯវេមវ ំ បន ត្វំ មណវក សម-

ណស ឧទយិស វណ្ណ
ំ ភសសិ សមេ ឧទយិ

566 
 
 ២៨០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២០៩] មណពេនះ ចូលេទរក្រពះឧទយជគ្រមប

ិ ់ពីរដង

េទៀត លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក

ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយនឹង្រពះឧទយិ

មន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យនិងពកយគួរជទីរឭកេហើយ ក៏

អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះមណពេនះ អងុ យក
ុ ងទ គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ

្រពះឧទយមន
ិ យុ ក៏ពនយល់ឲយេឃើញចបស់ ឲយសមទន ឲយ ច

ន ឲយរក
ី យ េ យធមកថ
ីម ។ មណពេនះ លុះ្រពះឧទយិ

បនពនយល់ឲយេឃើញចបស់ ឲយសមទន ឲយ ច ន ឲយរក

ី យ

េ យធមីកថេហ
ម ើយ ក៏េ្រកកអព
ំ ី សនៈចូលេទរកេវរហញច និេគ ្ត -

្រពហមណី លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏បននិយយនឹងេវរហញច និេគ ្ត -

្រពហមណីដូេចះ
ន ថ បពិ្រតនងជមចស់ នងដ៏ចេ្រមើនគួរដង
ឹ ថ ្រពះ

្ត ធម៌មនលមប
សមណៈឧទយិ ែតងសែមង ្អ ទេដើម មនលមប
្អ ទក ្ត ល

មនលមប
្អ ទចុង ្របកស្រពហច
ម រយធម
ិ ៌បរស
ិ ុ ទប ិ ូ ណ៌ទងអស
ធ រប ំ ់ ្រពម

ំ
ទងអត ំ
្រថ ពមទងពយញជ នៈ ។ ែនមណព អក
ន េពលសរេសើរគុណ

្រពះសមណៈឧទយិ យ៉ងេនះពិតែមនេហើយ បុ ៉ែន្រ្ត ពះសមណៈឧទយិ

567 
 
២៨១

គហបតិវេគគ តតិេយ

ភណ សមណ ធមមន្តិ វុេ ្ត សមេន ភវស

ិ តិ ភគន
ិ ិ

សមេយតិ វ ្វ ឧ ្ឋ យសន បកកេន្តតិ ។ តថ

ហិ បន ត្វំ េភតិ បទុ ក េ ហិ ្វ ឧេចច សេន

នស
ិ ទ
ី ិ ្វ សស
ី ំ ឱគុ ណ្ឋិ ្វ ឯតទេ ច ភណ សមណ

ធមមន្តិ ធមមគរុេន ហិ េត ភវេន្ត ធមមគរ តិ ។ េតនហិ

ត្វំ មណវក មម វចេនន សមណំ ឧទយឹ នម

ិ េន្តហិ

្វ តនយ ភេត្តនតិ ។ ឯវ ំ េភតត

ី ិ េខ េ មណ-

វេក េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហមណិយ បដស

ិ ុ ្វ

េយនយ ម ឧទយិ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ -

យសមន្តំ ឧទយឹ ឯតទេ ច អធិ េសតុ កិរ ភវ ំ ឧទយិ

អម្ហកំ ចរយភរ
ិ យយ
ិ េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហម-

ណិយ ្វ តនយ ភត្តន្តិ ។ អធិ េសសិ េខ យ ម

ឧទយិ តុ ណ្ហីភេវន ។ អថេខ យ ម ឧទយិ

តស រត្តិយ អចចេយន បុ ព្វណ្ហសមយំ និ េស ្វ

បត្តចីវរមទយ េយន េវរហញច និេគ ្ត យ ្រពហមណិ-

យ និេវសនំ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ បញញេត្ត -

សេន និសីទិ ។ អថេខ េវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី

568 
 
 ២៨១

គហបតិវគគ ទី ៣

កលេយើងនិយយថ បពិ្រត្រពះសមណៈ សូមេ ្ត ធម៌េទ

កសែមង

ដូេចះ
ន េ កេឆើយថ
្ល មនលនង សម័យគួរ នឹងមន (េទៃថេង ្រកយ)

ំ ី
េហើយេ្រកកអព សនៈេចញេទ ។ ពិតដូេចនះែមន ដបតនងដ
ិ ៏ចេ្រមើន

ពក់ែសបកេជង
ើ អងុ យេល
គ ើ ព ់ ទទូរកបល បនេពលដូេចះ
សនៈខស ន ថ

បពិ្រត្រពះសមណៈ ចូរេ ្ត ធម៌េទ

កសែមង េ្រពះថេ កដ៏ចេ្រមើន

ំ
ទងេនះ ន េគរពធម៌
ជអក មនធម៌ជទីេគរព ។ មនលមណព

េបដ
ើ ូ េចនះ អក
ន ចូរេទនិមន្រ្ត ពះសមណៈឧទយេិ យភត្ត េដម
ើ បឆន
ី ់កុ ង
ន

ៃថែង សក
្អ មពកយរបស់េយើង ។ មណពេនះទទួលពកយេវរហញច និ-

េគ ្ត ្រពហមណីថ បទ នងដ៏ចេ្រមន
ើ េហើយចូលេទរក្រពះឧទយិ

មន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹង្រពះឧទយិមន យុ

ដូេចះ ិ ៏ចេ្រមន
ន ថ សូម្រពះឧទយដ ើ ទទួលនិមនេ្ត យភត្ត េដើមបឆន
ី ់កុ ង
ន

្អ របស់េវរហញ
ៃថែង សក ច និេគ ្ត ្រពហមណីជភរយៃន
ិ ចរយរបស់ខុ ្រំញ ពះ

ករុ ។ ្រពះឧទយិមន យុ ក៏បនទទួលនិមនេ្ត យតុណី្ហ ភព ។

លំ ប់េនះ ្រពះឧទយិមន យុ លុះកនង

្ល ្រតេនះេទ
ី ក៏េស ្ល ក

សបង់ ្រប ប់ប្រតនិងចវរ

ី ន ុ ព្វណ្ហសម័យ
កុ ងប េហើយចូលេទកន់

លេំ នៃនេវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏គង់េលើ

សនៈែដលេគ្រកលប្រមុងទុក ។ េទើបេវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី

569 
 
២៨២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យសមន្តំ ឧទយឹ បណីេតន ខទនេី យន េភជន-ី

េយន សហ ថ សន្តេបបសិ សមប េរសិ ។ អថេខ

េវរហញច នេិ គ ្ត ្រពហមណី យសមន្តំ ឧទយឹ ភុ ្ត វ ឹ

ឱនីតបត្តបណឹ បទុ ក ឱេ ហិ ្វ នីេច សេន

នស
ិ ទ
ី ិ ្វ សស
ី ំ វវរ
ិ ិ ្វ យសមន្តំ ឧទយឹ ឯតទេ ច

កិសមឹ នុ េខ ភេន្ត សតិ អរហេន្ត សុ ខទុ កំខ បញញេបន្តិ

កិសមឹ អសតិ អរហេន្ត សុ ខទុ កំខ ន បញញេបន្តត

ី ិ ។

[២១០] ចកខុ សមឹ េខ ភគិនិ សតិ អរហេន្ត សុ -

ខទុ កំខ បញញេបន្តិ ចកខុ សមឹ អសតិ អរហេន្ត សុ ខ-

ទុ កំខ ន បញញេបន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ សតិ អរហេន្ត

570 
 
 ២៨២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

អងគស្រពះឧទយិមន យុ េ យខទនីយេភជនីយ រ ដ៏ផត ច ់

ិ ច ផង

េ យៃដខួ នឯង
្ល ឲយែឆត ក ់សល
្អ សប ក ់ ្រ ែតេ ក្របែកក ។ លំ ប់េនះ

េវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី (ដឹងថ) ្រពះឧទយិមន យុឆន់េ្រសច

ែលងលូក្រពះហសេ្ត ទកុ ងប្រតេហ

ន ើយ ក៏េ ះែសបកេជើង អងុ យេល
គ ើ

សនៈទប ផត់ (សព

ំ ត់) អព
ំ ី កបលេចញេហើយ បនេពលនឹង្រពះ

ឧទយិមន យុដូេចះ
ន ថ បពិ្រតេ កដ៏ចេ្រមើន កលេបអ
ើ ីមន
្វ េទើប

្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យបញញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ ើ ីម
កលេបអ ្វ នមន
ិ េទើប

្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យមនបញ
ិ ញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ ។

[២១០] មនលនង កលេបើចកុ មន

ខ េទើប្រពះអរហនទ ំ
្ត ង-

យបញញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ កលេបើចកុ ម
ខ នមន
ិ ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យ

មនបញ
ិ ញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ ។ េប ។ កលេបអ
ើ ្ត តមន េទើប្រពះ

571 
 
២៨៣

គហបតិវេគគ តតិេយ

សុ ខទុ កំខ បញញេបន្តិ ជិ ្ហ យ អសតិ អរហេន្ត សុ ខទុ កំខ

ន បញញេបន្តិ ។ េប ។ មនសមឹ សតិ អរហេន្ត សុ ខ-

ទុ កំខ បញញេបន្តិ មនសមឹ អសតិ អរហេន្ត សុ ខទុ កំខ

ន បញញេបន្តត
ី ិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត េវរហញច និេគ ្ត ្រពហម-

ណី យសមន្តំ ឧទយឹ ឯតទេ ច អភិកកន្តំ ភេន្ត

អភិកកន្តំ ភេន្ត េសយយថបិ ភេន្ត និកុ កជជិតំ

ឧកកុេជជយយ បដច
ិ ឆននំ វវេរយយ
ិ មូឡស
្ហ មគគំ

ចេិ កខ យយ អនធកេរ េតលបបេជជតំ ធេរយយ

ចកខុ មេន្ត រូបនិ ទកខ ន្តីតិ ។ ឯវេមវ ំ អេយយន ឧទ-

យិន អេនកបរយេយន
ិ ធេមម បកសិេ ។ ឯ-

ហំ ភេន្ត ឧទយិ តំ ភគវន្តំ សរណំ គចឆមិ ធមមញច

ភក
ិ ុ ខ សងឃញច ឧបសក
ិ ំ មំ អេយយ ឧទយិ ធេរតុ

អជជតេគគ បណុ េបតំ សរណងគតន្តិ ។ ទសមំ ។

គហបតិវេគគ តតិេយ

572 
 
 ២៨៣

គហបតិវគគ ទី ៣

អរហនទ ំ
្ត ង យបញញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ កលេបអ
ើ ្ដ តមនមន
ិ ្រពះ

អរហនទ ំ
្ត ង យមិនបញញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកេខ ទ ។ េប ។ កលេបច
ើ ត
ិ ្ត

មន េទើប្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យបញញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកខ កលេបច
ើ ត
ិ ម
្ត ន
ិ

មន ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យមនបញ
ិ ញតន
្ត ូ វសុខនិងទុកេខ ទ ។ កលេបើ

្រពះឧទយិ េពលយ៉ងេនះេហើយ េទើបេវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី

េពលនឹង្រពះឧទយមន
ិ យុដូេចះ
ន ថ ចបស់ ស់ េ កមចស់

ចបស់ ស់ េ កមចស់ បពិ្រតេ កមចស់ដ៏ចេ្រមើន ដូចេគផងរ

របស់ែដលផកប់ ឬេបកបង
ើ ្ហ ញរបស់ែដលបិទបង
ំ ពុេំ នះេ ត ដូច

េគ្របប់ផូ វដល
្ល ់ អក
ន វេងង
្វ ទិស ឬេ្រទល្របទីបកុ ងទ
ន ីងងឹត េ យគតថ
ិ

បុគល ំ
គ ទង យ មនែភក
ន ភឺ្ល ំ
នឹងេមើលេឃើញនូវរូបទង យបន

មនឧបមយ៉ង ។ េ កមចស់ឧទយិ បន្របកសធម៌េ យ

អេនកបរយយ
ិ ក៏មនឧបេមយយដូេចនះែដរ ។ ិ ៏
បពិ្រត្រពះឧទយដ

ចេ្រមន
ើ ខុ ្រំញ ពះករុ សូមដល់នូវ្រពះមន្រពះភគេនះផង ្រពះធម៌

ផង ្រពះសងឃផង ជទីពឹង សូមេ កមចស់ឧទយិចទ

ំ ុកនូវខុ ្រំញ ពះ

ករុ ន ដល់នូវសរណគមន៍េសើេម
ថជឧបសិកអក យជវី ត
ិ ំ ព
ងអ ំ ី

ៃថេង នះជេដម
ើ េទ ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ គហបតិវគគ ទី ៣

573 
 
២៨៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

េវ លី វជជី នលនទ

ភរទ្វជេ េ ច េឃសិ

លិទទេក នកុ លបិ

េ ហិេចច េវរហញច នី តិ ។

574 
 
 ២៨៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃនគហបតិវគគេនះ គឺ

ំ ី ឧគគ
និយយអព គ ហបតេន្រកុ
ី ងេវ លី ១ ំ ី ឧគគ
អព គ ហបតី

ន ហត្រគមក
អក ិថ ុ ងែដនវជ
ន ីជ ១ ំ ី ្រពះមន្រពះភគគង់េនកុ ង
អព ន

ំ ី ្រពះបេិ
្រកុងនឡនទ ១ អព ្ឌ លភរទ្វជេតរថ ១ ំ ីេ
អព -

ណគហបតប ំ ី េឃសិតគហបតី ១
ិ ុ ត្ត ១ អព ំ ី
អព លិទក
ទ -

និគហបតី ១ ំ ី នកុលបិ
អព គហបតី ១ ំ ីេ
អព ហិច-ច

្រពហមណ៍ ១ អព
ំ ី េវរហញច និេគ ្ត ្រពហមណី ១ ។

575 
 
 េទវទហវេគគ

[២១១] ឯកំ សមយំ ភគ សេកយសុ វហរត

ិ ិ

េទវទហននម សកយនំ និគេម ។ ត្រត េខ ភគ

ភក
ិ ូខ មេន្តសិ នហំ ភក
ិ ខ េវ សេព្វសេញញវ ភក
ិ ូ ខ នំ

ឆសុ ផស យតេនសុ អបបមេទន ករណីយន្តិ វទ-

មិ ។ ន ច បនហំ ភក
ិ ខ េវ សេព្វសេញញវ ភក
ិ ូ ខ នំ ឆសុ

ផស យតេនសុ នបបមេទន ករណីយន្តិ វទមិ ។

េយ េត ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ូខ អរហេន្ត ខី ស វុសត
ិ វេន្ត

កតករណីយ ឱហិតភ អនុ បបត្តសទ ថ បរកខ

ិ ី-

ណភវសេញញជន សមមទញញ វមុ

ិ ្ត េត ហំ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ូ ខ នំ ឆសុ ផស យតេនសុ នបបមេទន ករ-

ណីយន្តិ វទមិ ។ តំ កិស េហតុ ។ កតេន្ត-

576 
 
 េទវទហវគគ

[២១១] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនកុ ង

ន

និគមរបស់ពួកសកយៈេឈមះេទវទហៈ កុ ងសកយជនបទ
ន ។ កុ ងទ
ន ីេនះ្រពះ

មន្រពះភគ្រទង់្រ ស់នឹងភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថ-

គតមិនេពលថ ភិកុ ្រគប

ខ ់ ៗ រូប ្រតូវបេំ ពញកិចក
ច ុង
ន យតនៈគឺផស ៈ

ំ ៦ េ
ទង យេសចកម
ី្ត ន្របមទដ
ិ ូ េចះ
ន េទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មួយ

វញេទៀត
ិ តថគតមនេពលថ
ិ ភក
ិ ុ ្រគប
ខ ់ៗ រូប មន្រតូ
ិ វបេំ ពញកិចក
ច ុង
ន

យតនៈគផស
ឺ ំ ៦ េ
ៈ ទង យេសចកម
ី្ត ន្របមទដ
ិ ូ េចះ
ន ែដរ ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ជអរហនខ
្ត ី ្រសព មន្រពហម-

ចរយៈេនរ
ិ ួចេហើយ មនេ ឡសកច ច នេធេ្រសចេហ
ិ ប ើ្វ ើយ មនភរៈ

ក់ចុះេហើយ មន្របេយជន៍ចេំ ពះខួ នសេ្រមចេហ

្ល ើ យ មនសេញញជនៈ

កុ ងភពអស
ន ់រលីងេហើយ ជអក
ន ផុត្រសឡះេហើយ េ្រពះដឹងចបស់េ យ

្របៃព មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតេពលថ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះឯង មន
ិ

្រតូវបេំ ពញកច
ិ ក
ច ុង
ន យតនៈគផស
ឺ ំ ៦ េ
ៈទង យេសចកម
ី្ត ន្របមទ
ិ ។

ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ (េ្រពះ) ភក

ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ បនេធក
ើ្វ ច
ិ ច

577 
 
២៨៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សំ អបបមេទន អភព្វ េត បមជជិតុំ ។ េយ ច េខ េត

ភិកខេវ ភិកូ ខ េសខ(១) អបបត្តមន អនុ ត្តរ ំ េយ-

គេកខ មំ បតថយមន វ វហរន្ត

ិ ិ ។ េត ហំ ភក
ិ ខ េវ

ភិកូ ខ នំ ឆសុ ផស យតេនសុ អបបមេទន ករណីយន្តិ

វទមិ ។ តំ កិស េហតុ ។ សន្តិ ភក

ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ

រូប មេនរមបិ អមេនរមបិ តយស ផុ ស ផុ ស

ចត
ិ ្តំ ន បរយទយ
ិ តិដ្ឋន្តិ េចតេ អបរយទន
ិ

រទធំ េ តិ វរី យំ
ិ អសល្លន
ី ំ ឧបដ្ឋិ សតិ អបបមមុ-

្ឋ (២)
បស េទធ កេយ អ រេទធ សមហិតំ ចិត្តំ ឯ-

កគគំ ។ ឥមំ ខ្វហំ ភក

ិ ខ េវ អបបមទផលំ សមបស -

មេន េតសំ ភិកូ ខ នំ ឆសុ ផស យតេនសុ អបប-

មេទន ករណីយន្តិ វទមិ ។ េប ។ សន្តិ ភក

ិ ខ េវ

១ េសកខតិ បេ ។ ២ ឱ. ម. អសំមុ ្ឋ ។

578 
 
 ២៨៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រួចេហើយ េ យេសចកម
ី្ត ិន្របមទ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ មនគ
ិ ួ រ្របមទេទៀត

េឡើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មួយេទៀត ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ជ

េសកប
ខ ុ គល
គ មិនទន់បនសេ្រមចអរហតផ
្ត លេនេឡើយ ក៏្របថននូវ

្រពះនិព្វន ម តេក មចកេយគៈដ៏្របេសើរ

ជធមជ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ តថគតេពលថ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ ្រតូវបេំ ពញកច
ិ ក
ច ុង
ន យតនៈ

គផស
ឺ ំ
ៈទង ៦ េ យេសចកម
ី្ត ិន្របមទ ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះ

េហតុអី្វ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ំ
រូបទង ី ឹងចបស់
យែដលគបបដ

េ យែភក
ន ជទីេពញចត
ិ ក
្ត ី្ត មនជទ
ិ ីេពញចត
ិ ក
្ត ី្ត រែមងមន រូប

ំ
ទងេនះពល់ ្រតូវេរឿយ ៗ ែតមន្រគបសង
ិ ក ់ចិតរ្ត បស់ភក
ត ិ ុ េនះបនេឡ
ខ ើយ

ក ់ចត
េ្រពះែត្រគបសងត ិ ម
្ត នបន
ិ េទើបភក
ិ ុ េនះ
ខ ្របរពធេសចកីពយយម
្ត

មនរ
ិ ួញ ក ់
តមល ម រតី មនេភ
ិ ច្ល ខួ ន
្ល កយក៏សប
ង ់រមងប់ មន្រកវល
ិ ់

្រក យ ចត ្ត ៏
ិ ក ំ
ងេនខជ ប់ខួ ន
ជ មន ម ៍ មូលែតមួយ
រមណ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ ឹងេឃើញផលៃនេសចកម
យ (េ្រពះ) តថគតសឡ ី្ត ិន្របមទ

េនះឯង េទើបេពលថ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ គួរបេំ ពញកច
ិ ក
ច ុង
ន យតនៈគឺ

ំ ៦ េ
ផស ៈទង យេសចកីម
្ត ន្របមទ
ិ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

579 
 
២៨៧

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ មេនរមបិ អមេនរមបិ តយស

ផុ ស ផុ ស ចត
ិ ្តំ ន បរយទយ
ិ តដ
ិ ្ឋន្តិ េចតេ

អបរយទន
ិ រទធំ េ តិ វរី យំ
ិ អសល្លន
ី ំ ឧបដ្ឋិ

សតិ អបបមមុ ្ឋ បស េទធ កេយ អ រេទធ សមហិ-

តំ ចិត្តំ ឯកគគំ ។ ឥមំ ខ្វហំ ភិកខេវ អបបមទផលំ

សមបស មេន េតសំ ភិកូ ខ នំ ឆសុ ផស យតេនសុ

អបបមេទន ករណីយន្តិ វទមត

ី ិ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ

មេនវេញញ
ិ យយ ធមម មេនរមបិ អមេនរមបិ តយស

ផុ ស ផុ ស ចិត្តំ ន បរយទយ
ិ តិដ្ឋន្តិ េចតេ

អបរយទន
ិ រទធំ េ តិ វរី យំ
ិ អសល្លីនំ ឧបដ្ឋិ

សតិ អបបមមុ ្ឋ បស េទធ កេយ អ រេទធ សម-

ហិតំ ចត
ិ ្តំ ឯកគគំ ។ ឥមំ ខ្វហំ ភក
ិ ខ េវ អបបមទផលំ

សមបស មេន េតសំ ភក

ិ ូ ខ នំ ឆសុ ផស យតេនសុ

អបបមេទន ករណីយន្តិ វទមីតិ ។ បឋមំ ។

580 
 
 ២៨៧

េទវទហវគគ ទី ៤

ំ
រសទង ី ឹងចបស់េ
យែដលគបបដ យអ ្ត ត ជទីេពញចត
ិ ក
្ត ី្ត មន
ិ

ជទីេពញចត
ិ ក ំ
្ត ី្ត រែមងមន រសទងេនះពល់ ្រតូវេរឿយ ៗ ែតមន្រគប
ិ

ក ់ចិតរ្ត បស់ភក
សងត ិ ុ េនះបនេឡ
ខ ក ់ចិតម
ើយ េ្រពះែត្រគបសងត ្ត នបន
ិ េទើប

ភក
ិ ុ េនះ
ខ ្របរពធេសចកីពយយមម
្ត ិនរួញ ក ់
តមល ម រតី មនេភ
ិ ច្ល ខួ ន
្ល

កយក៏សប
ង ់រមងប់ មន្រកវល
ិ ់ ្រក យ ចត ្ត ៏
ិ ក ំ
ងេនខជ ប់ខួ ន
ជ មន ម ៍
រមណ

មូលែតមួយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ ឹងេឃើញផល
យ (េ្រពះ) តថគតសឡ

ៃនេសចកីម
្ត ន្របមទេនះឯង
ិ េទើបេពលថ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ គួរបេំ ពញកច
ិ ច

កុ ង
ន ំ ៦ េ
យតនៈគឺផស ៈទង យេសចកីម
្ត ន្របមទ
ិ ។ េប ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ម ៍ ទង
យ ធមមរមណ ំ យែដលគបបដ ឹ ចបស់េ
ី ង យចត
ិ ្ត ជ

ទីេពញចិតក
្ត ី្ត មនជទ
ិ ីេពញចត
ិ ក
្ត ី្ត រែមងមន ម ៍ ទងេនះ
ធមមរមណ ំ

ពល់្រតូវេរឿយ ៗ ែតមន្រគបសង
ិ ក ់ចិតរ្ត បស់ភិកុ េនះបនេឡ
ត ខ ើយ េ្រពះ

ក ់ចត
ែត្រគបសងត ិ ម
្ត ិនបន េទើបភក
ិ ុ េនះ
ខ ្របរពធេសចកីពយយមម
្ត ិនរួញ

ក ់
តមល ម រតី មនេភ
ិ ច្ល ខួ ន
្ល កយក៏សប
ង ់រមងប់ មន្រកវល
ិ ់ ្រក យ ចត
ិ ្ត

ក៏ ំ
ងេនខជ ប់ខួ ន
ជ មន ម ៍ មូលែតមួយ
រមណ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

(េ្រពះ) ំ ឹងេឃើញផលៃនេសចកីម
តថគតសឡ ្ត ន្របមទេនះឯង
ិ េទើប

េពលថ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ គួរបេំ ពញកិចក
ច ុង
ន ំ
យតនៈគឺផស ៈ ទង ៦

េ យេសចកម
ី្ត ិន្របមទ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

581 
 
២៨៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២១២] ភ េ ភក
ិ ខ េវ សុ លទធំ េ ភក
ិ ខ េវ

ខេ េ ភិកខេវ បដិលេទធ ្រពហមចរយ

ិ យ ។

ទិ ្ឋ មយ ភក
ិ ខ េវ ឆ ផស យតនក
ិ នម នរិ យ

តតថ យំ កិញចិ ចកខុ រូបំ បស តិ អនដ

ិ ្ឋរប
ូ េញញវ

បស តិ េន ឥដ្ឋរប
ូ ំ ូ េញញវ
អកន្តរប បស តិ េន

កន្តរប
ូ ំ អមនបរូបេញញវ បស តិ េន មនបរូបំ យំ

កិញចិ េ េតន សទទំ សុ តិ ។ យំ កិញចិ ឃេនន

គនធំ ឃយតិ ។ យំ កិញចិ ជិ ្ហ យ រសំ យតិ ។ យំ

កិញចិ កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សតិ ។ យំ កិញចិ មន

ធមមំ វជនត
ិ ិ អនដ
ិ ្ឋរប
ូ េញញវ វជនត
ិ ិ េន ឥដ្ឋរប
ូ ំ

អកន្តរប
ូ ំេយវ វជនត
ិ ិ េន កន្តរប
ូ ំ អមនបរូបេញញវ

វជនត
ិ ិ េន មនបរូបំ ។

582 
 
 ២៨៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២១២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ជ ភរបស់អក ំ
ន ទង យេហើយ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អតភ
្ត ពជមនុស េឈមះថអក ំ
ន ទង យបន

លេ្អ ហើយ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ខណៈៃនករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌

ក៏េឈមះថអក ំ
ន ទង យបនេហើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ នរក

ំ
េឈមះផស យតនិកៈទង ៦ តថគតបនេឃើញេហើយ បុគល
គ េឃើញ

រូប មួយកុ ងនរកេនះ

ន េ យែភក
ន រែមងេឃើញែតរូបែដលមិនជទី

្របថន មិនេឃើញរូបែដលជទី្របថន េឃើញែតរូបែដលមិនជទីេ្រតក

អរ មនេឃ
ិ ើញរូបែដលជទីេ្រតកអរ េឃើញែតរូបែដលមិនជទីគប់ចត
ិ ្ត

មិនេឃើញរូបែដលជទីគប់ចិតេ្ត ឡើយ ឮសេំ ឡង មួយ េ យ្រត-

េចៀក ។ ំ ន
ធុក ិ្ល មួយេ យ្រចមុះ ។ ជញជ ប់រស មួយេ យ

អ ្ត ត ។ ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈ មួយេ យកយ ។ ដឹងចបស់នូវ

ម ៍
ធមមរមណ មួយេ យចត
ិ ្ត រែមងដង ម ៍ ែដលមនសភពមិន
ឹ ធមមរមណ

ជទី្របថន ម ៍ ែដលមនសភពជទី្របថន
មិនដឹងនូវធមមរមណ ដឹងែត

ម ៍ ែដលមនសភពមនជទ
ធមមរមណ ិ ីេ្រតកអរ មនដ
ិ ង ម ៍ ែដល
ឹ នូវធមមរមណ

ម ៍ ែដលមនសភពមិនជទីគប់
មនសភពជទីេ្រតកអរ ដឹងែតធមមរមណ

ចត
ិ ្ត មនដ
ិ ង ម ៍ ែដលមនសភពជទីគប់ចត
ឹ នូវធមមរមណ ិ េ្ត ឡើយ ។
583 
 
២៨៩

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

[២១៣] ភ េ ភក
ិ ខ េវ សុ លទធំ េ ភក
ិ ខ េវ

ខេ េ ភក
ិ ខ េវ បដល
ិ េទធ ្រពហមចរយ
ិ យ ។

ទិ ្ឋ មយ ភក
ិ ខ េវ ឆ ផស យតនក
ិ នម សគគ

តតថ យំ កិញចិ ចកខុ ន រូបំ បស តិ ឥដ្ឋរប

ូ ំេយវ

បស តិ េន អនដ
ិ ្ឋរប
ូ ំ កន្តរប
ូ ំេយវ បស តិ េន

អកន្តរប
ូ ំ មនបរូបំេយវ បស តិ េន អមនបរូបំ

។ េប ។ យំ កិញចិ ជិ ្ហ យ រសំ យតិ ។ េប ។ យំ

កិញចិ មន ធមមំ វជនត

ិ ិ ឥដ្ឋរប
ូ ំេយវ វជនត
ិ ិ

584 
 
 ២៨៩

េទវទហវគគ ទី ៤

[២១៣] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ជ ភរបស ់ អ ន ក ទ ង
ំ យ

េហើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អតភ
្ត ពជមនុស េឈមះថអក ំ
ន ទង-

យបនេ យលេ្អ ហើយ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ខណៈៃនករ្រប្រពឹត្ត

្រពហមចរយធម
ិ ៌ េឈមះថអក ំ
ន ទង យបនេហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ នសួគ៌េឈមះផស យតនិកៈទង
ំ ៦ តថគតបនេឃើញេហើយ

បុគល
គ េឃើញរូប មួយកុ ង
ន នសួគ៌េនះ េ យែភក
ន រែមងេឃើញែត

រូបែដលជទី្របថន មនេឃ
ិ ើញនូវរូបែដលមិនជទី្របថន េឃើញែតរូប

ែដលជទីេ្រតកអរ មនេឃ
ិ ើញនូវរូបែដលមិនជទីេ្រតកអរ េឃើញែតរូប

ែដលជទីគប់ចិត្ត មនេឃ
ិ ើញនូវរូបែដលមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ េ្ត ឡើយ ។ េប ។

ជញជ ប់រស មួយេ យអ ្ត ត ។ េប ។ ដឹងចបស់នូវធមមរមណ

ម ៍

មួយេ យចត
ិ ្ត រែមងដង ម ៍ ែដលមនសភពជទី្របថន
ឹ ែតធមមរមណ

585 
 
២៩០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េន អនដ
ិ ្ឋរប
ូ ំ កន្តរប
ូ ំេយវ វជនត
ិ ិ េន អកន្តរប
ូ ំ

មនបរូបេញញវ វជនត
ិ ិ េន អមនបរូបំ ។ ភ

េ ភក
ិ ខ េវ សុ លទធំ េ ភក
ិ ខ េវ ខេ េ ភក
ិ ខ េវ

បដិលេទធ ្រពហមចរយ
ិ យតិ ។ ទុ តិយំ ។

[២១៤] រូប ម ភក
ិ ខ េវ េទវមនុ ស រូបរ

រូបសមមុទិ រូបវបរ
ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ ទុ កខ ភិកខេវ

េទវមនុ ស វហរន្ត
ិ ិ ។ សទទ ម ភក
ិ ខ េវ េទវមនុ ស

សទទ រ សទទ ស មមុ ទ ិ សទទ វ បរ

ិ ិ មវ ិ គន ិ េ ធ

ទុ កខ ភិកខេវ េទវមនុ ស វហរន្ត

ិ ិ ។ គនធ ម រ -

ម េផដ្ឋព្វ ម ធមម ម ភក
ិ ខ េវ េទវមនុ ស

586 
 
 ២៩០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនដ
ិ ង ម ៍ ែដលមនសភពមនជទ
ឹ នូវធមមរមណ ិ ី្របថន ដង ម ៍
ឹ ែតធមមរមណ

ែដលមនសភពជទីេ្រតកអរ មនដ
ិ ម ៍ ែដលមនសភពមន
ឹងនូវធមមរមណ ិ

ជទីេ្រតកអរ ដង ម ៍ ែដលមនសភពជទីគប់ចត
ឹ ែតធមមរមណ ិ ្ត មនដ
ិ ឹង

ម ៍ ែដលមនសភពមនជទ
នូវធមមរមណ ិ ីគប់ចិតេ្ត ឡើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ជ ភរបស់អក ំ
ន ទង យេហើយ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អត-្ត

ភពជមនុស េឈមះថអក ំ
ន ទង យបនលេ្អ ហើយ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ខណៈៃនករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌ េឈមះថអក ំ
ន ទង យ

បនេហើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[២១៤] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េទវ ំ
និ ងមនុ ស ទ ង យ

មនេសចករី្ត ក
ី យនឹងរូប េ្រតកអរនឹងរូប េពញចត
ិ ន
្ត ឹ ងរូប មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យ ែតងេកតទ
ើ ុកខ េ្រពះករែ្រប

្របួល ្របស រលត់ ៃនរូប ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ និង

ំ
មនុស ទង យ ី យនឹងសេំ ឡង
មនេសចករី្ត ក េ្រតកអរនឹងសេំ ឡង

េពញចត ្ត ឹ ងសេំ ឡង មនលភក

ិ ន ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យ

ែតងេកតទ
ើ ុកខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស រលត់ ៃនសេំ ឡង ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យ មនេសចករី្ត ក
ី យ

នឹងកិន
្ល រក
ី យនឹងរស រក
ី យនឹងេផដព
្ឋ ្វៈ រក ម ៍
ី យនឹងធមមរមណ

587 
 
២៩១

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

ធមមរ ធមមសមមុទិ ធមមវបរ

ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ ទុ កខ

ភិកខេវ េទវមនុ ស វហរន្ត

ិ ិ ។ តថគេ ច េខ ភិកខេវ

អរហំ សមមសមពុេទធ រូបនំ សមុ ទយញច អតថងគមញច

អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ វទ
ិ ិ ្វ

ន រូប េម ន រូបរេ ន រូបសមមុទេិ រូបវបរ

ិ ិ -

មវ ិ គនិេ ធ សុ េខ ភិកខេវ តថគេ វហរត

ិ ិ ។

សទទនំ គនធនំ រ នំ េផដ្ឋព្វនំ ធមមនំ សមុ ទយញច

អតថងគមញច អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថ-

ភូតំ វទ
ិ ិ ្វ ន ធមម េម ន ធមមរេ ន ធមមសមមុទិេ

ធមមវបរ
ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ សុ េខ ភក
ិ ខ េវ តថគេ

វហរត
ិ ត
ី ិ ។ ឥទមេ ច ភគ ឥទំ វ ្វ ន សុ គេ

អថបរ ំ ឯតទេ ច ស ថ

588 
 
 ២៩១

េទវទហវគគ ទី ៤

ម ៍
េ្រតកអរនឹងធមមរមណ េពញចត
ិ ន ម ៍
្ត ឹ ងធមមរមណ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េទវ ំ
និងមនុស ទង យ ែតងេកើតទុកខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស

រលត់ ៃនធមមរមណ
ម ៍ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រពះតថគតជអរហន-្ត

ព ធ បនដឹងចបស់
សមមសមុ ទ មពិត នូវេហតុជទីេកើតេឡើងផង េហតុ

ជទីរលត់េទផង និសង ផង េទសផង ឧបយជេ្រគ ងរ ស់

េចញផង ំ
ៃនរូបទង យ េទើបជអក
ន មនរ
ិ កី យនឹងរូប មនេ្រតកអរ
ិ

នឹងរូប មិនេពញចិតន
្ត ឹ ងរូប មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតរែមងមន

េសចកស
ី្ត ុ ខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស រលត់ ៃនរូប ។ ្រពះ

តថគតបនដឹងចបស់ មពិត នូវេហតុជទីេកើតេឡើងផង េហតុជទី

រលត់ផង និសង ផង េទសផង ឧបយជេ្រគ ងរ ស់េចញផង

ៃនសេំ ឡង កិន
្ល រស េផដព ម ៍ េទើបមិនមនេសចកីរ្ត ក
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ ី យ

ម ៍ មនេ្រតកអរន
នឹងធមមរមណ ិ ម ៍ មនេពញច
ឹ ងធមមរមណ ិ ិតន ម ៍
្ត ឹ ងធមមរមណ

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតរែមងមនេសចកស
ី្ត ុ ខ េ្រពះករែ្រប្របួល

្របស រលត់ ៃនធមមរមណ

ម ៍ ។ ្រពះមន្រពះភគ បន្រ ស់្រពះសូ្រត

េនះចប់េហើយ លុះ្រពះសុគតជ ្ដ ្រ ស់្រពះសូ្រតេនះេហើយ េទើប

្រទង់សែមង
្ដ នូវគថពនដ
ធ ៃទេទៀត ដូេចះ
ន ថ

589 
 
២៩២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២១៥] រូប សទទ គនធ រ

ផស ធមម ច េកវ

ឥ ្ឋ កន្ត មនប ច

យវតតថីតិ វុចចតិ ។

សេទវកស េ កស

ឯេត េ សុ ខសមម

យតថ េច េត នរិ ុជឈន្តិ

តំ េតសំ ទុ កខសមមតំ ។

សុ ខំ ច ទដ
ិ ្ឋមរេយភ
ិ ិ

សកកយស នេិ ធនំ

បចចនក
ិ មទ
ិ ំ េ តិ

សព្វេ េកន បស តំ ។

យំ បេរ សុ ខេ ហុ

តទរយ
ិ ហុ ទុ កខេ

យំ បេរ ទុ កខេ ហុ

តទរយ
ិ សុ ខេ វទូ
ិ ។

បស ធមមំ ទុ វជនំ
ិ

590 
 
 ២៩២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២១៥] រូប សេំ ឡង កិ ន

្ល រស ផស ៈ ម ៍
ធមមរមណ

ំ
ទងអស់ តថគតេពលថជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជទី

គប់ចិត្ត ។ ម ៍ ទងន
រមណ ំ ុ ៎ះឯង មនុស េ ំ
ក្រពមទង

េទវេ កសនត
ម ថជសុខ ្របសិនេបើ ម ៍ ទងន
រមណ ំ ុ ៎ះរលត់

េទកុ ងទ
ន ី ទីេនះ ពួកមនុស េ ំ
ក្រពមទងេទវេ ក

ម ថជទុកខ ។ ក៏ឯេសចករលត
សនត ី្ត ់នូវសកកយទិដិ្ឋ ្រពះអ-

រ យៈទ
ិ ំ
ង យបនេឃើ ញចបស់ ថជសុ ខ េសចក ី្តសុ ខេនះ

ំ
ែតងមនដល់ បណ្ឌិ តទ ង យែដលេឃើ ញចបស់ (េ យ

្របជញ) បុ ែ៉ នជ
្ដ ស្រតូវនឹងេ ំ ូល
កទងម ។ ំ
ជនទង-

យដៃទេពលនូវ ម ៍
រមណ ថជសុខ ្រពះអរយៈទ
ិ ំ
ង-

យេពលនូ វ រម មណ៍ េនះថជទុ ក ខវ ញ

ិ ំ
ជនទ ង យ

ដៃទេពលនូវ ម ៍
រមណ ថជទុក ខ ្រពះអរ យៈទ
ិ ំ
ង យ

ន ដឹងចបស់
អក (េពល) នូវ ម ៍ េនះថជសុខវញ។
រមណ ិ

អ នក ចូ រ េម ើ លនូ វ និ ព្វ នធម ៌ ែដលបុ គ គល ដ ឹ ង បនេ យក្រម

591 
 
២៩៣

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

សមមូេឡតថ
្ហ អវទទ
ិ សុ

នវិ ុ នំ តេម េ តិ

អនធកេ អបស តំ ។

សតញច វវដំ
ិ េ តិ

េ េក បស មវិ

សន្តេិ ក ន វជនន្ត
ិ ិ

មគគ ធមមស អេកវទ

ិ ។

ភវ គបេរេតហិ

ភវេ នុ រភ (១)
ិ ិ

មរេធយយនុ បេននភិ

នយំ ធេមម សុ សមពុេទធ ។

េក នុ អញញ្រតមរេយភ
ិ ិ

បទំ សមពុទធមរហតិ

យំ បទំ សមមទញញយ

បរន
ិ ិព្វន្តិ អនស តិ ។ តតិយំ ។

១ ម. ភវ គនុ រ ីភិ ។

592 
 
 ២៩៣

េទវទហវគគ ទី ៤

ង ់េខ្លែតងវេងង
ឯពួកមនុស លង ន ិ ព្វនធម៌េនះឯង េសច-
្វ កុ ងន

កងងឹ
ី្ត ត គមន
ឺ ករដូចជមនុស ខ្វក់ រែមងមនដល់ជន

ំ
ទង យែដល្រតូវកេលសរ
ិ ួបរតេហ
ឹ ើយ មនេឃ
ិ ើញនូវ្រពះ

និព្វន ។ មួយេទៀត ្រពះនិព្វន ំ ទទួលពួក

ជទីេបើកចហ

សបបុរស (ែដលេឃើញចបស់េ យ្របជញញណ) េ្រប ប

ំ
ដូចជពនឺ ្ល ជនទង យ ែដលមនប
ិ ុ ន្របសប
ិ ់នូវផូ វន
្ល ិ ងមន
ិ

ែមនផូ វ្ល រែមងមនដ

ិ ឹងចបស់នូវ្រពះនិព្វន ែដលមនេនកុ ង
ន

ទីជត
ិ ។ ធម៌េនះេហើយ ំ
ែដលជនទង យ្រតូវភវ គៈ

ក ់
្រគបសងត មន្រប្រកតអេន
ី ទ លេទ ម្រកែសៃនភព ចូល

េទកន់លេំ ន របស់មរេរឿយៗ មនបន្រ

ិ ស់ដឹងេ យ

្របៃពេឡើយ ។ ្រពះអរយៈទ
ិ ំ
ង យែដលមិនមន សវៈ

បន្រ ស់ដង
ឹ េ យ្របៃពនូវ្រពះនិព្វន េហើយបរន
ិ ិ ព្វន

នរ ហ៎ ន េលើកែលងែត្រពះអរយៈទ
ិ ងំ យេចញ គួរ

្រ ស់ដឹងនូវ្រពះនិព្វនេនះបន ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

593 
 
២៩៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២១៦] រូប ម ភក
ិ ខ េវ េទវមនុ ស រូបរ រូប-

សមមុទិ រូបវបរ
ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ ទុ កខ ភក
ិ ខ េវ េទវ-

មនុ ស វហរន្ត
ិ ិ ។ សទទ ម គនធ ម រ ម

េផដ្ឋព្វ ម ធមម ម ភក
ិ ខ េវ េទវមនុ ស ធមមរ

ធមមសមមុទិ ធមមវបរ
ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ ទុ កខ ភក
ិ ខ េវ

េទវមនុ ស វហរន្ត
ិ ិ ។ តថគេ ច េខ ភក
ិ ខ េវ

អរហំ សមមសមពុេទធ រូបនំ សមុ ទយញច អតថងគមញច

អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថភូតំ វទ
ិ ិ ្វ

ន រូប េម ន រូបរេ ន រូបសមមុទេិ រូបវបរ

ិ ិ -

មវ ិ គនេិ ធ សុ េខ ភក
ិ ខ េវ តថគេ វហរត
ិ ិ ។

សទទនំ គនធនំ រ នំ េផដ្ឋព្វនំ ធមមនំ សមុ ទយញច

អតថងគមញច អស ទញច ទន
ី វញច នស
ិ រណញច យថ-

ភូតំ វទ
ិ ិ ្វ ន ធមម េម ន ធមមរេ ន ធមមសមមុ-

594 
 
 ២៩៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២១៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យ ជ

អក
ន រក
ី យនឹងរូប េ្រតកអរនឹងរូប េពញចិតន
្ត ឹ ងរូប មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េទវ ំ
និងមនុស ទង យ រែមងមនទុកខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស

រលត់ ៃនរូប ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យ

ជអក ី យនឹងសេំ ឡង
ន រក ី យនឹងកន
រក ិ្ល រក
ី យនឹងរស រក
ី យនឹង

េផដព
្ឋ ្វៈ រក ម ៍ េ្រតកអរនឹងធមមរមណ
ី យនឹងធមមរមណ ម ៍ េពញចត
ិ ន
្ត ឹ ង

ម ៍ មនលភក
ធមមរមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ េទវ ំ
និងមនុស ទង យរែមងមន

ទុកខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស រលត់ ម ៍

ៃនធមមរមណ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ឯតថគត ជអរហនស
្ត មមសមុ ទ ឹ ចបស់
ព ធ ដង មពិត នូវ

េហតុជទីេកតេឡ
ើ ើងផង េហតុជទីរលត់ផង និសង ផង េទសផង

ឧបយជេ្រគ ងរ ស់េចញផង ំ
ៃនរូបទង យ េទើបមនរ
ិ កី យនឹង

រូប មនេ្រតកអរន
ិ ឹ ងរូប មនេពញច
ិ ិតន
្ត ឹ ងរូប មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថ-

គតរែមងមនែតេសចកស
ី្ត ុ ខ េ្រពះករែ្រប្របួល ្របស រលត់ ៃន

រូប ។ តថគតដឹងចបស់ មពិត នូវេហតុជទីេកើតេឡើងផង េហតុ

ជទីរលត់ផង និសង ផង េទសផង ឧបយជេ្រគ ងរ ស់

េចញផង ៃនសេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ េទើបមនរ
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ ិ កី យ

ម ៍
នឹងធមមរមណ មនេ្រតកអរន
ិ ម ៍
ឹ ងធមមរមណ មនេពញច
ិ ត
ិ ន ម ៍
្ត ឹ ងធមមរមណ

595 
 
២៩៥

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

ទេិ ធមមវបរ
ិ ិ មវ ិ គនេិ ធ សុ េខ ភក
ិ ខ េវ តថ-

គេ វហរត
ិ ត
ី ិ ។ ចតុ តថំ ។

[២១៧] យំ ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ តំំ បជហថ តំ េ

បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ កិញច ភក
ិ ខ េវ

ន តុ ម្ហកំ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ

តំ េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។

ជិ ្ហ ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ បហីន ហិ-

យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។ មេន ន តុ ម្ហកំ

តំ បជហថ េ េ បហីេន ហិ យ សុ ខយ

ភវស
ិ តិ ។ េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ យំ ឥមសមឹ េជតវ-

េន តណ
ិ កដ្ឋ ខប សំ តំ ជេន ហេរយយ

596 
 
 ២៩៥

េទវទហវគគ ទី ៤

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតមនែតេសចកស
ី្ត ុ ខ េ្រពះករែ្រប្របួល

្របស រលត់ ម ៍
ៃនធមមរមណ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[២១៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ ែដលមនែមនជរបស
ិ ់

អក ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់របស់េនះេចញ របស់េនះ

ែដលអក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ ប្របេយជន
ី ៍

និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះរបស់អី្វ ែដលមិនែមនជ

របស់អក ំ
ន ទង យ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ន មិនែមនជរបស់អក
ែភក ន

ំ
ទង យេទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់ែភក
ន េនះេចញ ែភក
ន េនះែដល

អក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន
ី ៍និង

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ េប ។ អ ្ត តមិនែមនជរបស់អក ំ
ន ទង យេទ អក
ន

ំ
ទង យចូរលះបង់អ ្ត តេនះេចញ អ ្ត តេនះ ែដលអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម

ើ ប្របេយជន
ី ៍និងេសចកី្ត

្ត ិនែមនរបស់អក
សុខ ។ េប ។ ចិតម ំ
ន ទង យេទ អក ំ
ន ទង យចូរលះ

បង់ចត
ិ េ្ត នះេចញ ចត
ិ េ្ត នះេបអ
ើ ក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប-

្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន
ី ៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ដូច

ជេ ម ឧស ែមក សឹក
្ល កុ ងវត
ន ំ
េ្ត ជតពនេនះ ជននយកេទក ី្ត
597 
 
២៩៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឌេហយយ យថបចចយំ កេរយយ អបិ នុ តុ ម្ហកំ

ឯវមស អេម្ហ ជេន ហរតិ ឌហតិ យថបចចយំ

កេ តីតិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ តំ កិស េហតុ ។

ន ហិ េន ឯតំ ភេន្ត អ ្ត អត្តនយ

ិ ំ តិ ។

ឯវេមវ េខ ភិកខេវ ចកខុំ ន តុ ម្ហកំ តំំ បជហថ តំ

េ បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ

ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ េ បហីន ហិ យ សុ -

ខយ ភវស
ិ តិ ។ េប ។ មេន ន តុ ម្ហកំ តំ បជហថ

េ េ បហីេន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តីតិ ។

បញច មំ ។

598 
 
 ២៩៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ដុតកី្ត េ្របើ្របស់នូវេ ម ជេដើមេនះ ម្រតូវករកី្ត េតើអក ំ

ន ទង យ

មនេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះយ
ិ ៉ ងេនះថ ជននយកេទក
ំ ី្ត ដុតកី្ត េ្របើ្របស់ ម

្រតូវករកី្ត នូវេយងទ
ើ ងំ យ ែដរឬ ។ មនដ
ិ ូ េចនះេទ ្រពះអងគ ។ ដ-ំ

ថ ុ ៎ះមិន
គ ៏ចេ្រមើន េ្រពះថ វតុ ន
េណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ បពិ្រត្រពះអងដ

្ល ឬជ្រទពយរបស់ខួ ន
ែមនជខួ ន ើ ុ ្រំញ ពះអងេគ ទ ។ មនលភក
្ល ៃនេយងខ ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ េសចកេនះមនឧបេមយយ
ី្ត ន មិនែមនរបស់អក
ដូចែភក ំ
ន ទង យ

េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់ែភក
ន េនះេចញ ែភក
ន េនះែដលអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម

ើ ប្របេយជន
ី ៍និងេសចកី្ត

សុខ ។ េប ។ អ ្ត តមិនែមនរបស់អក ំ
ន ទង យេទ អក ំ
ន ទង យ

ចូរលះបង់អ ្ត តេនះេចញ អ ្ត តេនះ ែដលអក ំ

ន ទង យលះបង់

េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន

ី ៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។ េប ។

ចត
ិ ម
្ត នែមនរបស
ិ ់ អក ំ
ន ទង យេទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់ចិតេ្ត នះ

េចញ ចិតេ្ត នះែដលអក ំ

ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដើមប្របេយជន
ី ្ត ុ ខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។
៍និងេសចកីស

599 
 
២៩៧

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

[២១៨] យំ ភិកខេវ ន តុ ម្ហកំ តំំ បជហថ តំ េ

បហីនំ ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ តិ ។ កិញច ភក
ិ ខ េវ

ន តុ ម្ហកំ ។ រូប ភក
ិ ខ េវ ន តុ ម្ហកំ េត បជហថ

េត េ បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តិ ។ សទទ

គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម ន តុ ម្ហកំ េត បជហថ េត

េ បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តិ ។ េសយយថបិ

ភក
ិ ខ េវ យំ ឥមសមឹ េជតវេន តណ
ិ កដ្ឋ ខប សំ

។ េប ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ រូប ន តុ ម្ហកំ េត បជ-

ហថ េត េ បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តិ ។

600 
 
 ២៩៧

េទវទហវគគ ទី ៤

[២១៨] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ របស់ ែដលម ិ នែមនជរបស់

អក ំ
ន ទង យ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់របស់េនះេចញ របស់េនះែដល

អក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន
ី ៍និង

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះរបស់អីែដលម
្វ នែមនជរបស
ិ ់

អក ំ
ន ទង យ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបមនែមនរបស
ិ ់ អក ំ
ន ទង យ

េទ អក ំ
ន ទង យ ចូរលះបង់រូបទងេនះេចញ
ំ ំ
រូបទងេនះ ែដល

អក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន
ី ៍និង

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍
ធមមរមណ មនែមន
ិ

របស់អក ំ
ន ទង យេទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់របស់េនះេចញ របស់

ំ
ទងេនះែដលអ ក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បី

្របេយជន៍និងេសចកស
ី្ត ុ ខ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជេ ម ឧស

ែមក សឹក
្ល កុ ងវត
ន េ្ត ជតពនេនះ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

េសចកេនះមនឧបេមយយដ
ី្ត ូច រូបមនែមនរបស
ិ ់ អក ំ
ន ទង យេទ អក
ន

ំ
ទង យចូរលះបង់រូបទងេនះេចញ
ំ ំ
រូបទងេនះែដលអ ក ំ
ន ទង យ

លះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម

ើ ប្របេយជន
ី ៍និងេសចកីស
្ត ុ ខ ។

601 
 
២៩៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម ន តុ ម្ហកំ េត បជហថ

េត េ បហីន ហិ យ សុ ខយ ភវស
ិ ន្តត
ី ិ ។ ឆដ្ឋំ ។

[២១៩] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ ចកខុ ស ឧបបទយ េ បិ អនិេចច អ-

នច
ិ ចសមភូតំ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ កុ េ នច
ិ ចំ ភវស
ិ តិ ។ េប ។

ជិ ្ហ អនច
ិ ច េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ជិ ្ហ យ

ឧបបទយ េ បិ អនេិ ចច អនច

ិ ចសមភូ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ

កុ េ និចច ភវស
ិ តិ ។ េប ។ មេន អនិេចច េយបិ

ភក
ិ ខ េវ េហតុ េយបិ បចចេយ មនស ឧបបទ-

យ េ បិ អនេិ ចច អនច
ិ ចសមភូេ ភក
ិ ខ េវ មេន

602 
 
 ២៩៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ មិនែមនរបស់អក
្ឋ ្វៈ ធមមរមណ ំ
ន ទង យ

េទ អក ំ
ន ទង យចូរលះបង់របស់ទងេនះេចញ
ំ របស់ទងេនះែដល
ំ

អក ំ
ន ទង យលះបង់េចញេហើយ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន
ី ៍និង

េសចកីស
្ត ុ ខ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

[២១៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ម
ខ ិនេទៀងេទ េហតុ កី្ត

បច័យ
ច ំ
កី្ត ែដលនឲយេក តចក
ើ ុ ខ េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏មនេទៀង
ិ

ែដរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបចក
ើ ុ ខ េកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដល

មនេទៀងេហ
ិ ើយ ចកុ ន
ខ ឹ ងមនេសចកេទៀងទត
ី្ត ់ មកពី ។ េប ។

អ ្ត តមិនេទៀង េហតុ កី្ត បច័យ

ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេកតអ
ើ ្ត ត

េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏មនេទៀងែដរ
ិ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបើ

អ ្ត ត េកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលមិនេទៀងេហើយ អ ្ត តនឹង

មនេសចកេទៀងទត
ី្ត ់ មកពី ។ េប ។ ចត
ិ ម
្ត នេទៀងេទ
ិ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ េហតុ កី្ត បច័យ
ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេក តច
ើ ិត្ត េហតុ

និងបច័យ
ច េនះឯង ក៏មនេទៀងែដរ
ិ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបច
ើ ត
ិ េ្ត កើត

ំ ី េហតុនិងបច័យ
មកអព ច ែដលមនេទៀងេហ
ិ ើយ ចត ្ត ឹ ងមនេសចកីេទៀង
ិ ន ្ត

603 
 
២៩៩

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

កុ េ និេចច ភវស
ិ តីតិ ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ សុ ត

អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យបិ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ ។ េប ។ មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ

វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខ-ី

ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ សត្តមំ ។

[២២០] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ ចកខុ ស ឧបបទយ េ បិ ទុ េកខ ទុ កខសមភូតំ

ភិកខេវ ចកខុំ កុ េ សុ ខំ ភវស

ិ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ

604 
 
 ២៩៩

េទវទហវគគ ទី ៤

ទត់មកពី ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបអរ
ើ យិ ័
វក អក
ន េចះ

ដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ ។ េប ។ េនឿយ

យនឹងអ ្ត តផង ។ េប ។ េនឿយ យនឹងចត

ិ ផ
្ត ង កលេបេនឿយ
ើ

យ ចត ្ត ៏្របសចកតេ្រមក
ិ ក េ្រពះ្របសចកតេ្រមក េទើបផុត

្រសឡះ (ចក សវៈ) ។ កលេបច ្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ញណក៏េកត

ើ ិតផ ើ

េឡើងថ ចត
ិ ផ
្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះដ ឹងចបស់ថ ជតិ

អស់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបនេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច

ម អញបនេធើេ្រសចេហ
្វ ើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី -

ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

[២២០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជទ
ខ ុកខ េហតុ កី្ត បច័យ
ច

ំ
កី្ត ែដលនឲយេក តចក
ើ ុ ខ េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជទុកែខ ដរ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបចក
ើ ុ ខ េកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលជទុកេខ ហើយ

ខ ឹ ងមនេសចកីស
ចកុ ន ្ត ុ ខមកពី ។ េប ។ អ ្ត តជទុកខ េហតុ កី្ត

605 
 
៣០០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ជិ ្ហ យ ឧបបទយ

េ បិ ទុ េកខ ទុ កខសមភូ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ កុ េ សុ ខ

ភវស
ិ តិ ។ េប ។ មេន ទុ េកខ េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ មនស ឧបបទយ េ បិ ទុ េកខ ទុ កខ-

សមភូេ ភក
ិ ខ េវ មេន កុ េ សុ េខ ភវស
ិ តិ ។ ឯវ ំ

បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២២១] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ ចកខុ ស ឧបបទយ េ បិ អន ្ត អនត្តស-

មភូតំ ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ កុ េ អ ្ត ភវស
ិ តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ

អន ្ត េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ ជិ ្ហ យ ឧបបទ-

យ េ បិ អន ្ត អនត្តសមភូ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ កុ េ អ ្ត

606 
 
 ៣០០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បច័យ
ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេក តអ
ើ ្ត ត េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជ

ទុកែខ ដរ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះេបើអ ំ ី េហតុនិងបច័យ
្ត តេកើតមកអព ច

ែដលជទុកេខ ហើយ អ ្ត តនឹងមនេសចកីស

្ត ុ ខមកពី ។ េប ។ ចិត្ត

ក៏ជទុកខ េហតុ កី្ត បច័យ

ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេក តច
ើ ិត្ត េហតុនិង

បច័យ
ច េនះឯង ក៏ជទុកែខ ដរ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះេបើចត
ិ េ្ត កតមកអ
ើ ំ ី
ព

េហតុនិងបច័យ ្ត ឹ ងមនេសចកីស
ច ែដលជទុកេខ ហើយ ចិតន ្ត ុ ខមកពី ។

ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ក៏ដឹងចបស់ថ មគភ

កលេបេឃ គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២២១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអន
ខ ្ត េហតុ កី្ត

បច័យ
ច ំ
កី្ត ែដលនឲយេក តចក
ើ ុ ខ េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជអន ្ត

ែដរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបចក
ើ ុ េក
ខ តមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលជ

អន ្ត េហើយ ចកុ ន
ខ ឹ ងេទជអ ្ត េមច
្ត េកើត ។ េប ។ អ ្ត តជអន ្ត

េហតុ កី្ត បច័យ

ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេកតអ
ើ ្ត ត េហតុនិងបច័យ
ច

េនះឯង ក៏ជអន ្ត ែដរ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ចុះេបអ
ើ ្ត តេកតមក
ើ

ំ ី េហតុនិងបច័យ
អព ច ែដលជអន ្ត េហើយ អ ្ដ តនឹងេទជអ ្ត េមច
្ត េកើត

607 
 
៣០១

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

ភវស
ិ តិ ។ េប ។ មេន អន ្ត េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ មនស ឧបបទយ េ បិ អន ្ត អនត្តសមភូ-

េ ភក
ិ ខ េវ មេន កុ េ អ ្ត ភវស
ិ តិ ។ ឯវ ំ បស ំ

។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ អដ្ឋមំ ។

[២២២] រូប ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ច េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ រូបនំ ឧបបទយ ។ េប ។ េ បិ អនិេចច

អនិចចសមភូ ភិកខេវ រូប កុ េ និចច ភវស

ិ ន្តិ ។

សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អនិចច េយបិ េហតុ

េយបិ បចចេយ ធមមនំ ឧបបទយ េ បិ អនេិ ចច

អនច
ិ ចសមភូ ភក
ិ ខ េវ ធមម កុ េ នច
ិ ច ភវស
ិ ន្តិ ។

ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

608 
 
 ៣០១

េទវទហវគគ ទី ៤

។ េប ។ ចត
ិ ជ
្ត អន ្ត េហតុ កី្ត បច័យ
ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេក ត
ើ

ចត
ិ ្ត េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជអន ្ត ែដរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចុះេបច
ើ ត
ិ េ្ត កតមកអ
ើ ពំ ី េហតុនិងបច័យ
ច ែដលជអន ្ត េហើយ ចត
ិ ន
្ត ឹ ងេទជ

អ ្ត េមច
្ត េកត
ើ ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ក៏ដឹងចបស់ថ
។ កលេបេឃ

មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមន
ិ

េឡើយ ។ ចប់សូ្រតទី ៨ ។

[២២២] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបមិនេទៀង េហតុ កី្ត ័ច
បចយ

ំ
កី្ត ែដលនឲយេក ើ ូប ។ េប ។ េហតុនិងបច័យ
តរ ច េនះឯង ក៏មន
ិ

េទៀងែដរ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ំ ី េហតុនិងបច័យ
យ ចុះេបើរូបេកើតមកអព ច ែដល

មនេទៀងេហ
ិ ើយ រូបនឹងមនេសចកេទៀងទត
ី្ត ់ មកពី ។ សេំ ឡង

កិន
្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍
ធមមរមណ មិនេទៀង េហតុ កី្ត បច័យ
ច

ំ
កី្ត ែដលនឲយេកតធម
ើ ម ៍ េហតុនិងបច័យ
ម រមណ ច េនះឯង ក៏មនេទៀងែដរ
ិ

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ម ៍ េកើតមកអព
យ ចុះេបើធមមរមណ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ច ែដលមិន

ម ៍ នឹងមនេសចកេទៀងទត
េទៀងេហើយ ធមមរមណ ី្ត ់ មកពី ។ កល

េបើេឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ក៏ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។
609 
 
៣០២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២២៣] រូប ភិកខេវ ទុ កខ េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ រូបនំ ឧបបទយ េ បិ ទុ េកខ ទុ កខសមភូ

ភក
ិ ខ េវ រូប កុ េ សុ ខ ភវស
ិ ន្តិ ។ សទទ គនធ រ

េផដ្ឋព្វ ធមម ទុ កខ េយបិ េហតុ េយបិ បចចេយ

ធមមនំ ឧបបទយ េ បិ ទុ េកខ ទុ កខសមភូ ភក

ិ ខ េវ

ធមម កុ េ សុ ខ ភវស
ិ ន្តិ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ ន-

បរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។ នវមំ ។

610 
 
 ៣០២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២២៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជទុកខ េហតុ កី្ត

បច័យ
ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេក តរ
ើ ូប េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជទុកខ

ែដរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបរើ ូបេកតមកអ
ើ ពំ ី េហតុនិងបច័យ
ច ែដលជ

ទុកេខ ហើយ រូបនឹងមនេសចកីស

្ត ុ ខមកពី ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស

េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍
ធមមរមណ ជទុកខ េហតុ កី្ត បច័យ
ច កី្ត ែដល

ំ
នឲយេកតធម
ើ ម ៍ េហតុនិងបច័យ
ម រមណ ច េនះឯង ក៏ជទុកែខ ដរ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ចុះេបធម
ើ ម ៍
ម រមណ េកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលជទុកខ

ម ៍ នឹងមនេសចកីស
េហើយ ធមមរមណ ្ត ុ ខមកពី ។ កលេឃើញយ៉ង

េនះ ។ េប ។ ក៏ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី -

ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

611 
 
៣០៣

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ

[២២៤] រូប ភិកខេវ អន ្ត េយបិ េហតុ េយបិ

បចចេយ រូបនំ ឧបបទយ េ បិ អន ្ត អនត្តសមភូ-

ភិកខេវ រូប កុ េ អ ្ត ភវស

ិ ន្តិ ។ សទទ គនធ

រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត េយបិ េហតុ េយបិ បចច-

េយ ធមមនំ ឧបបទយ េ បិ អន ្ត អនត្តសមភូ

ភក
ិ ខ េវ ធមម កុ េ អ ្ត ភវស
ិ ន្តិ ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ

សុ ត អរយស
ិ វេក រូេបសុ នព
ិ ន
្វិ ទតិ សេទទសុ គេនធ-

សុ រេសសុ េផដ្ឋេព្វសុ ធេមមសុ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ វរជជ

ិ តិ

វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។

ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ ករណីយំ ន-

បរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។ ទសមំ ។

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ ។

612 
 
 ៣០៣

េទវទហវគគ ទី ៤

[២២៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអន ្ត េហតុ កី្ត បច័យ
ច

កី្ត ំ
ែដលនឲយេក តរ
ើ ូប េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជអន ្ត ែដរ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេបើរូបេកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលជអន ្ត

េហើយ រូបនឹងេទជអ ្ត េមច

្ត េកត
ើ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ

ម ៍
ធមមរមណ ជអន ្ត េហតុ កី្ត បច័យ
ច កី្ត ំ
ែដលនឲយេកត
ើ

ម ៍
ធមមរមណ េហតុនិងបច័យ
ច េនះឯង ក៏ជអន ្ត ែដរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ចុះេបធម
ើ ម ៍
ម រមណ េកតមកអ
ើ ំ ី េហតុនិងបច័យ
ព ច ែដលជអន ្ត

ម ៍ នឹងេទជអ ្ត េមច
េហើយ ធមមរមណ ្ត េកត
ើ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កល

េបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងរូប

េនឿយ យនឹងសេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍ ទង
ធមមរមណ ំ យ

កលេបេនឿយ
ើ យ ចត ្ត ៏្របសចកតេ្រមក
ិ ក េ្រពះករ្របសចក

តេ្រមក េទើបផុត្រសឡះ (ចក សវៈ) ។ កលេបើចត

ិ ផ
្ត ុ ត្រសឡះេហើយ

ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ ផ
្ត ុ ត្រសឡះេហើយ ។ អរយ
ិ ័
វកេនះដង
ឹ

ចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយធម
ិ ៌ ម អញបនេនរួចេហើយ

េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធេ្រសចេហ
ើ្វ ើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។
ចប់ េទវទហវគគ ទី ៤ ។

613 
 
៣០៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

េទវទហខេ បគគយ(១)
្ហ

អគគយ្ហ េទ្វ េ ន្តិ មនសិន(២)

េហតុ នបិ តេយ វុ ្ត

ទុ េវ អជឈត្តពហិ តិ ។

១ ឱ. ម. សំគយ្ហ ។ ២ ប សិន ។

614 
 
 ៣០៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃនេទវទហវគគេនះ គឺ

និយយ ំ ី ្រពះមន្រពះភគគង់កុ ងេទវទហន

អព ន ំ ី
ិ គម ១ អព

ខណៈៃនករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌ ១ អព
ំ ី ករទទួលេ្រតកអរ

នូវ ម ៍ ១ អព
រមណ ំ ី ករមិនទទួលេ្រតកអរនូវ ម ៍េ
រមណ យ

ចត
ិ ម ំ ី ្រពះមន្រពះភគ្រទង់សែមង
្ត ន ២ េលើក អព ្ដ េហតុៃន

ករេកើតេឡើង ៃន ម ៍ មនរូបជេដើម ៣
រមណ េលើក ំ ី
អព

យតនៈខងកុ ងន
ន ិ ងខងេ្រក ២ េលើក ។

615 
 
 នវបុ ណវេគគ

[២២៥] នវបុ និ ភិកខេវ កមមនិ េទសិស មិ

កមមនេិ ធញច កមមនេិ ធគមន

ិ ញ
ិ ច បដប
ិ ទំ តំ សុ -

ថ ធុ កំ មនសក
ិ េ ថ ភសិស មត
ី ិ ។ ក-

តមញច ភិកខេវ បុ ណកមមំ ។ ចកខុំ ភិកខេវ បុ ណកមមំ

អភស
ិ ងខតំ អភស
ិ េញច តយិតំ េវទនយ
ិ ំ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។

ជិ ្ហ បុ ណកមម អភស
ិ ងខ អភស
ិ េញច តយិ េវទ-

នយ
ិ ទដ្ឋព្វ ។ េប ។ មេន បុ ណកេមម អភស
ិ ងខ-

េ អភិសេញច តយិេ េវទនិេយ ទដ្ឋេព្វ ។ ឥទំ

វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ បុ ណកមមំ ។

[២២៦] កតមញច ភិកខេវ នវកមមំ ។ យំ េខ

ភិកខេវ ឯតរហិ កមមំ កេ តិ កេយន ចយ មន-

។ ឥទំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ នវកមមំ ។

616 
 
 នវបុ ណវគគ

[២២៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវកមថ
ម ផ
ីម ង

ម ស់ផង
កមច ំ
កររលត់កមផ
ម ង ិ ទជដេំ ណើរេទកន់ទីរលត
បដប ំ ់កមម

ផង ចូរអក ំ
ន ទង យ ្ត ប់ធម៌េនះ ចូរអក ំ
ន ទង យយកចិតទ
្ត ុក ក់

ឲយ្របៃព ្ដ ្របប់
តថគតនឹងសែមង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ម ស់
កមច

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជកម
ខ ម ស់
ច (១)
ែដលបច័យ
ច

ក់ែតង សេ្រមចេហើយេ យេចតន បណិ្ឌ តគបបេឃ

ី ើញថជេហតុៃន

ម ស់ ែដលបច័យ
េវទន ។ េប ។ ជិ ្ហ ជកមច ច ក់ែតង សេ្រមចេហើយ

េ យេចតន បណិ្ឌ តគបបេឃ

ី ើញថជេហតុៃនេវទន ។ េប ។ មេនជ

ម ស់
កមច ែដលបច័យ
ច ក់ែតង សេ្រមចេហើយេ យេចតន បណិ្ឌ ត

គបបេឃ
ី ើញថជេហតុៃនេវទន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ ថ

ម ស់
កមច ។

[២២៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កមថ
ម ីម េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ កព ើ្វ េំ ពើ
ំ ុ ងេធអ េ យកយ ច ចត
ិ ្ត កុ ង
ន

កលឥឡូវេនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ ថ កមថ
ម ីម ។

១ ចកខុមិនែមនចស់េទ កមមេទើបបនេ ថរបស់ចស់ េ្រពះចកខុេកើតមកអំ ពីកមម ។ អដ្ឋកថ ។

617 
 
៣០៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២២៧] កតេម ច ភិកខេវ កមមនិេ េធ ។ េយ

េខ ភក
ិ ខ េវ កយកមមវចក
ី មមមេនកមមស នេិ ធ

វមុ
ិ ត្តឹ ផុ សតិ ។ អយំ វុចចតិ ភិកខេវ កមមនិេ េធ ។

[២២៨] កតម ច ភក
ិ ខ េវ កមមនេិ ធគមន
ិ ី

បដិបទ ។ អយេមវ អរេយ

ិ អដ្ឋងិ គេក មេគគ ។

េសយយថីទំ ។ សមមទដ
ិ ្ឋិ សមមសង កេបប សមម ច

សមមកមមេន្ត សមម ជីេ សមម យេម សមមសតិ

សមមសមធិ ។ អយំ វុចចតិ ភិកខេវ កមមនិេ ធគមិនី

បដប
ិ ទ ។

[២២៩] ឥតិ េខ ភិកខេវ េទសិតំ េ មយ

បុ ណកមមំ េទសត
ិ ំ នវកមមំ េទសេិ កមមន-ិ

េ េធ េទសិ កមមនេិ ធគមន

ិ ី បដិបទ ។

យំ េខ ភិកខេវ ស ថ ករណីយំ វកនំ

ហិេតសិន អនុ កមបេកន អនុ កមប ំ ឧបបទយ

កតំ េខ(១) មយ ។ ឯ និ ភិកខេវ រុកខមូ និ

១ ឱ. ម. កតំ េ មយ ។ ឱ. កតំ េ តមមយ ។

618 
 
 ៣០៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២២៧] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ំ
ចុះកររលត ់កមម េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈ ប៉ះពល់នូវវម
ិ ុ តេ្រពះរ
ិ្ត ំ
លត ់កយកមម វច-ី

កមម មេនកមម ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ ំ
ថកររលត់កមម ។

[២២៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ិ ទជដេំ ណើរេទកន់ទី
ចុះបដប

ំ
រលត ់កមម េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មគែគ ដល្របកបេ យអងគ ៨ ្របករដ៏្របេសើរ

េនះឯង ។ មគ្រគ បកបេ ើ ីខ

យអងគ ៨ េតអ ្វ ះ
្ល ។ គេសចក
ឺ យល
ី្ត ់ ្រតូវ ១

េសចកី្រត
្ត ិះរះ្រតូ
ិ វ ១ ិ ឹច មជវី ត្រតូ
ច្រតូវ ១ ករងរ្រតូវ ១ ករចញ ិ វ ១

េសចកីពយយម្រតូ
្ត វ ១ កររឭក្រតូវ ១ ក ់ ចត
ករតមល ិ ន
្ត ឹ ង្រតូវ ១

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះេ ថបដិបទជដេំ ណើរេទកន់ទីរលត
ំ ់កមម ។

[២២៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ម ស់
កមច តថគតបនសែមង
្ត

េហើយ កមថ
ម ីម តថគតបនសែមង
្ត េហើយ ំ
កររលត ់កមម តថគត

បនសែមង
្ត េហើយ បដិបទជដេំ ណើរេទកន់ទីរលត
ំ ់កមម តថគតក៏

្ត េហើយ ដល់អក
បនសែមង ំ
ន ទង យ េ យ្របករដូេចះ
ន ឯង ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កច
ិ ច ែដល ្ត ជអក ្វ រក្របេយជន៍ ជអក
ន ែសង ន

អនុេ្រគះ ី ដល
គបបេធើ្វ ់ ័
វកទងំ យ កច
ិ េច នះ តថគតបនេធើ្វ

េហើយ េ្រពះ ី្ត ុ េ្រគះ ចេំ ពះ

្រស័យេសចកអន ័
វកទងំ យ ។ មនល

ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កិចែច ដលតថគតេធើេនះ
្វ គឺ រុកម ំ
ខ ូ ល ទង យហឹ នងឯង

619 
 
៣០៧

នវបុ ណវេគគ បញចេម

ឯ និ សុ ញញគ និ ។ ពយយថ(១) ភិកខេវ ម បម-

ទតថ ម បចឆ វបបដ

ិ ិ រេន
ិ អហុ វតថ អយំ េ អម្ហកំ

អនុ សនីតិ ។ បឋមំ ។

[២៣០] នព
ិ ្វ នសបបយំ េ ភក
ិ ខ េវ បដប
ិ ទំ េទ-

សស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ េប ។ កតម ច ភក
ិ ខ េវ

នព
ិ ្វ នសបបយ បដប
ិ ទ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុំ

អនច
ិ ចន្តិ បស តិ រូប អនច
ិ ច តិ បស តិ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ

អនិចចន្តិ បស តិ ចកខុ សមផេស អនិេចចតិ បស តិ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចន្តិ បស តិ

។ េប ។ ជិ ្ហ អនច
ិ ច តិ បស តិ រ អនច
ិ ច តិ បស -

តិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចន្តិ បស តិ ជិ ្ហ សមផេស អ-

និេចចតិ បស តិ យមបទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ ឧបបជជ-

តិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

អនិចចន្តិ បស តិ ។ េប ។ មេន អនិេចចតិ បស តិ ធមម

១ ឱ. ម. ឈយថ ។

620 
 
 ៣០៧

នវបុ ណវគគ ទី ៥

ំ
សុញញគរ ្ឋ នទង យហឹ នងឯង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង-

យខ្រំ បងែ្របង
ឹ កុ្រំ បមទ ំ យមនវបបដ
កុឲ ិ ិ រៈជខងេ្រកយ េនះ

ឯងេហើយ ែដលជពកយេ្រប ន្របេ របស់តថគត ដល់អក ំ

ន ទង-

យ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

[២៣០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត នឹងសែមង
្ត នូវបដប
ិ ទ

ជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ចូរអក ំ
ន ទង យ ្ត ប់នូវបដិបទេនះចុះ

។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បដប
ិ ទជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វនេនះ

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញថចកុ ខ

មនេទៀង
ិ េឃើញថរូបមនេទៀង
ិ េឃើញថចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមនេទៀង
ិ េឃើញ

ថចកុ សម
ខ ស
ផ មិនេទៀង េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុកខ

មនជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញ

េវទនេនះថមនេទៀង
ិ ។ េប ។ េឃើញថជិ ្ហ មនេទៀង
ិ េឃើញថ

រសមនេទៀង
ិ េឃើញថជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណមិនេទៀង េឃើញថជិ ្ហ សមស
ផ

មនេទៀង
ិ េវទន ជសុខកី្ដ ជទុកក
ខ ី្ដ មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត

ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ភិកុ េឃ
ខ ើញេវទនេនះ

ថមនេទៀង
ិ ។ េប ។ េឃើញថមេនមនេទៀង
ិ េឃើញថធមម-

621 
 
៣០៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អនិចចតិ បស តិ មេនវញ
ិ ញ ណំ អនិចចន្តិ បស តិ

មេនសមផេស អនេិ ចចតិ បស តិ យមបទ

ិ ំ មេន-

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចន្តិ បស តិ ។ អយំ េខ(១)

ភក
ិ ខ េវ នព
ិ ្វ នសបបយ បដិបទតិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

[២៣១] នព
ិ ្វ នសបបយំ េ ភក
ិ ខ េវ បដប
ិ ទំ

េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ េប ។ កតម ច ភក
ិ ខ េវ

និព្វនសបបយ បដិបទ ។ ឥធ ភិកខេវ ភិកុ ខ ចកខុំ

ទុ កខន្តិ បស តិ រូប ទុ កខ តិ បស តិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ

ទុ កខន្តិ បស តិ ចកខុ សមផេស ទុ េកខ តិ បស តិ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទុ កខន្តិ បស -

តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ តិ បស តិ ។ េប ។ មេន

ទុ េកខ តិ បស តិ ធមម ទុ កខ តិ បស តិ មេនវញ

ិ ញ ណំ

ទុ កខន្តិ បស តិ មេនសមផេស ទុ េកខ តិ បស តិ

១ ឱ. ម. អយំ េខ ។

622 
 
 ៣០៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ម ៍ មិនេទៀង
រមណ េឃើញថមេនវញ
ិ ញ ណមិនេទៀង េឃើញថមេន-

សមស
ផ មិនេទៀង េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មិនជទុកម
ខ ិន

ជសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ

េ្រពះមេនសមស ច ភិកុ េឃ
ខ ើញ

េវទនេនះថមនេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង បដិបទ

ជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[២៣១] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ តថគតនឹ ងសែម ្តង នូ វ បដ ិ ប ទ

ជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ

្របុង ្ត ប់នូវបដិបទេនះចុះ ។ េប ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ បដិបទ

ជទីសបបយ េដើមប្រពះន
ី ិ ព្វនេនះ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញថចកុ ជទ
ខ ុកខ េឃើញថរូបជទុកខ

េឃើញថចកុ វខ ញ
ិ ញ ណជទុកខ េឃើញថចកុ សម
ខ ស
ផ ជទុកខ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញេវទនេនះថជទុកខ ។ េប ។ េឃើញ

ថជិ ្ហ ជទុកខ ។ េប ។ េឃើញថមេនជទុកខ ម ៍

េឃើញថធមមរមណ

ជទុកខ េឃើញថមេនវញ
ិ ញ ណជទុកខ េឃើញថមេនសមស
ផ ជទុកខ

623 
 
៣០៩

នវបុ ណវេគគ បញចេម

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទុ កខន្តិ បស តិ ។

អយំ េខ ភិកខេវ នព
ិ ្វ នសបបយ បដប
ិ ទតិ ។

តតយ
ិ ំ ។

[២៣២] នព
ិ ្វ នសបបយំ េ ភក
ិ ខ េវ បដប
ិ ទំ េទ-

សស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ េប ។ កតម ច ភក
ិ ខ េវ

និព្វនសបបយ បដិបទ ឥធ ភិកខេវ ភិកុ ខ ចកខុំ

អន ្ត តិ បស តិ រូប អន ្ត តិ បស តិ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត តិ បស តិ ចកខុ សមផេស អន ្ត -

តិ បស តិ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

អន ្ត តិ បស តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ អន ្ត តិ បស តិ

។ េប ។ មេន អន ្ត តិ បស តិ ធមម អន ្ត តិ បស តិ

មេនវញ
ិ ញ ណំ អន ្ត តិ បស តិ មេនសមផេស

អន ្ត តិ បស តិ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

624 
 
 ៣០៩

នវបុ ណវគគ ទី ៥

េវទន ខ ី្ត មនជទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញេវទនេនះថជទុកខ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះបដប
ិ ទជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ។ ចប់សូ្រត

ទី ៣ ។

[២៣២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ត នូវបដប
ិ ទ

ជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ

្របុង ្ត ប់នូវបដិបទេនះចុះ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ បដិបទ

ជទីសបបយេដម
ើ ប្រពះន
ី ិ ព្វនេនះ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភិកុ ខ កុ ង
ន សនេនះ េឃើញថចកុ ជអន
ខ ្ត េឃើញថរូបជអន ្ត

េឃើញថចកុ វខ ញ
ិ ញ ណជអន ្ត េឃើញថចកុ សម
ខ ស
ផ ជអន ្ត េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មិនជទុកម
ខ ិនជសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញេវទនេនះថជអន ្ត ។ េប ។

េឃើញថជិ ្ហ ជអន ្ត ។ េប ។ េឃើញថមេនជអន ្ត េឃើញ

ម ៍ ជអន ្ត
ថធមមរមណ េឃើញថមេនវញ
ិ ញ ណជអន ្ត េឃើញថ

មេនសមស
ផ ជអន ្ត េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មិន

ជទុ ក ខមិនជសុ ខក ្តី ែដលេកើតេឡើ ង េ្រពះមេនសម ផស ជបច ច័យ

625 
 
៣១០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តមប ិ អន ្ត តិ បស តិ ។ អយំ េខ ភក
ិ ខ េវ នព
ិ ្វ -

នសបបយ បដិបទតិ ។ ចតុ តថំ ។

[២៣៣] នព
ិ ្វ នសបបយំ េ ភក
ិ ខ េវ បដប
ិ ទំ

េទសស
ិ មិ តំ សុ ថ ។ េប ។ កតម ច

ភក
ិ ខ េវ នព
ិ ្វ នសបបយ បដប
ិ ទ ។ តំ កឹ មញញថ

ភក
ិ ខ េវ ចកខុំ នច
ិ ចំ អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ

បននិចចំ ទុ កំខ តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ

បននច
ិ ចំ ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស -ិ

តុ ំ ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ រូប នច

ិ ច អនច
ិ ច តិ ។ អ-

និចច ភេន្ត ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ចកខុ សមផេស ។ េប ។

យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទយិ ត ំ

សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ និចចំ

អនច
ិ ចំ តិ ។ អនច
ិ ចំ ភេន្ត ។ យំ បននច
ិ ចំ ទុ កំខ

តំ សុ ខំ តិ ។ ទុ កំខ ភេន្ត ។ យំ បននិចចំ

ទុ កំខ វបរ
ិ ិ មធមមំ កល្លំ នុ តំ សមនុ បស ត
ិ ុំ

626 
 
 ៣១០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញេវទនេនះថជអន ្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះឯងបដិ-

បទជទីសបបយេដម
ើ ប្រពះន
ី ិ ព្វន ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

[២៣៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ត នូវបដប
ិ ទជ

ទីសបបយេដម
ើ ប្រពះន
ី ិ ព្វន ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ្របុង

្ត ប់នូវបដប
ិ ទេនះចុះ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បដប
ិ ទជទី

សបបយេដម
ើ ប្រពះន
ី ិ ព្វនេនះ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក
ន

ំ
ទង យសមគល់េសចកីេនះថដ
្ត ូ ចេមច
្ត ចកុ េទៀងឬម
ខ នេទៀង
ិ ។ មិន

េទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង

ិ របស់េនះជទុកឬ
ខ ជ

សុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់ មនេទៀង

ិ ជទុកខ មនករិ យ
ិ

ែ្រប្របួលជធមម ើ ួ រនឹងយល់របស់េនះថ
េតគ នុ៎ះរបស់អញ ៎ ជ
នុះ

អញ នុ៎ះជខួ នរបស
្ល ់អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មនគ
ិ ួ រនឹងយល់េឃើញដូេចនះ

េទ ្រពះអងគ ។ រូបេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មនេទៀងេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ចកុ -ខ

វញ
ិ ញ ណ ចកុ សម
ខ ស
ផ ។ េប ។ េវទន ខ ី្ត មនជ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ

ទុកម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច េវទន

េនះេទៀងឬមនេទៀង
ិ ។ មិនេទៀងេទ ្រពះអងគ ។ ចុះរបស់ មនេទៀង
ិ

របស់េនះជទុកឬ
ខ ជសុខ ។ ជទុកខ ្រពះអងគ ។ របស់ មិន

េទៀង ជទុកខ មនករិ យែ្រប្របួ

ិ លជធមម ើ ួ រនឹងយល់េឃើញរបស់េនះថ
េតគ

627 
 
៣១១

នវបុ ណវេគគ បញចេម

ឯតំ មម ឯេ ហមសមិ ឯេ េម អ ្ត តិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ -

វេក ចកខុ សមឹបិ នព

ិ ន
្វិ ទតិ រូេបសុ បិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

េណបិ និព្វិនទតិ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តសមឹបិ និព្វិនទតិ និព្វិនទំ វរជជ

ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតិ ។ អយំ េខ ភិកខេវ

នព
ិ ្វ នសបបយ បដប
ិ ទតិ ។ បញច មំ ។

628 
 
 ៣១១

នវបុ ណវគគ ទី ៥

នុ៎ះរបស់អញ នុ៎ះជអញ នុ៎ះជខួ នរបស

្ល ់ អញ ដូេចះ
ន ែដរឬ ។ មន
ិ

គួរយល់េឃើញដូេចនះេទ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

អរយ
ិ ័ ក
វកអ ន េចះដង
ឹ េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ផង
ខ

េនឿយ យនឹងរូបផង េនឿយ ិ ញ ណផង ។ េប ។ េវទ-

យនឹងចកុ វខ ញ

ន ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ផ ជបច័យ
មេនសមស ច រែមងេនឿយ យនឹងេវទនេនះផង កលេបើ

េនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក

េទើបចិតរ្ត ួច្រសឡះបន ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះបដប
ិ ទជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ។ ចប់

សូ្រតទី ៥ ។

629 
 
៣១២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៣៤] អនេន្ត សិកមិទំ ភិកខេវ ្រពហមចរយំ

ិ

វុស តិ អនចរយកំ
ិ ។ េន្ត សេិ ក ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ

ចរយេក
ិ ទុ កំខ ន ផសុ (១) វហរត
ិ ិ អនេន្ត សិេក

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ អនចរយេក
ិ សុ ខំ ផសុ វហរត
ិ ិ ។

កថញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េន្ត សេិ ក ចរយេក
ិ

ទុ កំខ ន ផសុ វហរត

ិ ិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន ចកខុ ន

រូបំ ទិ ្វ ឧបបជជនិ្ត បបក អកុ ស ធមម សរ-

សង កបប សេញញជនិយ តយស អេន្ត វសន្តិ អន្តស

វសន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម េន្ត -

សិេកតិ វុចចតិ ។ េត នំ សមុ ទចរន្តិ បបក អកុ -

ស ធមមតិ ត ម ចរយេកត
ិ ិ វុចចតិ ។ េប ។

១ ឱ. ផសុំ វិហរតិ ។ េត នំ សមុទចរន្តិ ។ នំ សមុទចរន្តិ បបក ។

630 
 
 ៣១២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៣៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហច
ម រយៈេនះែដល
ិ

មិនមនកិេលសដូចជកូនសិស ែដលមិនមនកិេលសដូចជ ចរយ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ្របកបេ
ខ យកិេលសដូចជកូនសិស ្របកប

េ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ រែមងេនជទុកខ មនសបបយ
ិ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ភក
ិ ុម
ខ នមនក
ិ ិេលសដូចជកូនសិស ំ នមនក
ទងម ិ េលស
ិ

ដូចជ ចរយ រែមងេនជសុខសបបយ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ចុះ

ភក
ិ ុខ ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជ

ចរយ រែមងេនជទុកខ មនសបបយ

ិ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ អកុសលធម៌ដ៏ មក ិ ៏សុ ះេទ
មនត្រមះដ ទ ្របកបេ យ

សេញញជនៈ រែមងេកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េ្រពះេឃើញរូប

េ យចកុ ខ ធម៌ទងេនះ
ំ រែមងេនកុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ អកុសលធម៌ដ៏

មករែមងេនកុ ងទ
ន ីជត
ិ ភិកុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ

ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ។ អកុសលធម៌

ដ៏ ំ
មកទងេនះ រែមងេ រកនូវភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជ

តថគតេ ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ ។ េប ។

631 
 
៣១៣

នវបុ ណវេគគ បញចេម

បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ

ឧបបជជនិ្ត បបក អកុ ស ធមម សរសង កបប

សេញញជនិយ តយស អេន្ត វសន្តិ អន្តស វសន្តិ

បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម េន្ត សេិ កតិ

វុចចតិ ។ េត នំ សមុ ទចរន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ

ត ម ចរយេកត
ិ ិ វុចចតិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុ ខ េន មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ឧបបជជនិ្ត បបក

អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនយ

ិ តយស

អេន្ត វសន្តិ អន្តស វសន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ

ត ម េន្ត សិេកតិ វុចចតិ ។ េត នំ សមុ ទចរន្តិ

បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម ចរយេកត

ិ ិ

វុចចតិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ ភិកុ ខ េន្ត សិេក ច-

រយេក
ិ ទុ កំខ ន ផសុ វហរត
ិ ិ ។

632 
 
 ៣១៣

នវបុ ណវគគ ទី ៥

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយខងមុខេនមនេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ មក

មនត្រមិះដ៏សុ ះេទ
ទ ្របកបេ យសេញញជនៈ រែមងេកតេឡ
ើ ើងដល់

ភក
ិ ុខ េ្រពះលិទរធ សេ យជិ ្ហ ធម៌ទងេនះរែមងេនក
ំ ុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ

អកុសលធម៌ដ៏ មករែមងេនកុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បន

ជតថគតេ ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស្ស ។

អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ រែមងេ រកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ

បនជតថគតេ ភិកុ ខេនះថ អ នក្របកបេ យកិេលសដូ ចជ ចរយ

។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយខងមុខេនមនេទៀត ពួកអកុសល-

ធម៌ដ៏ ិ ៏សុ ះេទ

មក មនត្រមះដ ទ ្របកបេ យសេញញជនៈ រែមងេកត
ើ

េឡើងដល់ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់នូវធមមរមណ
េ្រពះដង ម ៍េ យចត
ិ ្ត ធម៌ទងេនះ
ំ

រែមងេនកុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ អកុសលធម៌ដ៏ មករែមងេនកុ ងទ
ន ីជិតភិកុ ខ

េនះ េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភិកុ េនះថ

ខ អក
ន ្របកបេ យ

កេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ។ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ រែមងេ

រកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន ្រប-

កបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុអ
ខ ក
ន ្របកប

េ យកេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ្របកបេ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយរែមង

េនជទុកខ មនសបបយ
ិ យ៉ងេនះឯង ។

633 
 
៣១៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៣៥] កថញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ អនេន្ត សេិ ក

អនចរយេក
ិ សុ ខំ ផសុ វហរត
ិ ិ ។ ឥធ ភិកខេវ

ភិកុ ខ េន ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ ន ឧបបជជនិ្ត បបក អ-

កុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ តយស ន

អេន្ត វសន្តិ នស អេន្ត វសន្តិ បបក អកុ ស-

ធមមតិ ត ម អនេន្ត សេិ កតិ វុចចតិ ។ េនតំ(១)

សមុ ទចរន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម អន-

ចរយេកត
ិ ិ វុចចតិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន

ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ន ឧបបជជនិ្ត បបក អកុ -

ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ តយស

ន អេន្ត វសន្តិ នស អេន្ត វសន្តិ បបក

អកុ ស ធមមតិ ត ម អនេន្ត សេិ កតិ វុចចតិ ។

េនតំ សមុ ទចរន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម

១ ឱ. េត ន នំ សមុទចរន្តិ ន សមុទចរន្តិ សមបបក អកុស ធមមតិ ។

634 
 
 ៣១៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៣៥] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ចុ ះ ភ ិ កុ ខ ម ិ នមនក ិ េលសដូ ច ជ

កូនសិស និងមនមនក
ិ ិេលសដូចជ ចរយ រែមងេនជសុខសបបយ

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អកុសលធម៌ដ៏ មក មនត្រមះ
ិ

ដ៏សុ ះេទ
ទ ្របកបេ យសេញញជនៈ រែមងមិនេកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន -

សនេនះ េ្រពះេឃើញរូបេ យចកុ ខ ធម៌ទងេនះ

ំ រែមងមនេនក
ិ ុង
ន

ទីជត
ិ ភិកុ េនះ
ខ ពួកអកុសលធម៌ដ៏ មក រែមងមនេនក
ិ ុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ

េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភិកុ េនះថ

ខ អក
ន មិនមនកិេលសដូច

ជកូនសិស ។ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ រែមងមនេ
ិ រកភក
ិ ុ េនះ
ខ

េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភិកុ េនះថ

ខ អក
ន មិនមនកិេលស

ដូចជ ចរយ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ពកយខងមុខេនមន

េទៀត អកុសលធម៌ដ៏ មក មនត្រមិះដ៏សុ ះេទ

ទ ្របកបេ យសេញញ-

ជនៈ រែមងមនេក
ិ ើតេឡើងដល់ភក
ិ ុខ េ្រពះលិទរធ សេ យជិ ្ហ ធម៌ទង
ំ

េនះ រែមងមិនេនកុ ងទ
ន ីជិតភិកុ េនះ
ខ ពួកអកុសលធម៌ដ៏ មក រែមង

មនេនក
ិ ុ ងទ
ន ីជត
ិ ភិកុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភិកុ េនះ
ខ

ថ អក
ន មិនមនកិេលសដូចជកូនសិស ។ ពួកអកុសលធម៌ដ៏ មក

រែមងមិនេ រកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជតថគតេ ភិកុ េនះថ
ខ

635 
 
៣១៥

នវបុ ណវេគគ បញចេម

អនចរយេកត
ិ ិ វុចចតិ ។ េប ។ បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុ ខ េន មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ន ឧបបជជនិ្ត បបក

អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ តយស

ន អេន្ត វសន្តិ នស អេន្ត វសន្តិ បបក អកុ -

ស ធមមតិ ត ម អនេន្ត សិេកតិ វុចចតិ ។ េនតំ

សមុ ទចរន្តិ បបក អកុ ស ធមមតិ ត ម អន-

ចរយេកត
ិ ិ វុចចតិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ ភិកុ ខ អនេន្ត សិ-

េក អនចរយេក
ិ សុ ខំ ផសុ វហរត
ិ ិ ។ អនេន្ត -

សក
ិ មិ ទំ ភក
ិ ខ េវ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ អនចរយកំ
ិ ។

េន្ត សេិ ក ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចរយេក
ិ ទុ កំខ ន

ផសុ វហរត
ិ ិ អនេន្ត សិេក ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ អនច-

រយេក
ិ សុ ខំ ផសុ វហរត
ិ ីតិ ។ ឆដ្ឋំ ។

636 
 
 ៣១៥

នវបុ ណវគគ ទី ៥

អក
ន មនមនក
ិ េលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយ

ខងមុខេនមនេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ ិ ៏សុ ះេទ

មក មនត្រមះដ ទ ្រប-

កបេ យសេញញជនៈ រែមងមនេក

ិ ើតេឡើងដល់ភក
ិ ុខ ឹ ចបស់នូវ
េ្រពះដង

ម ៍េ
ធមមរមណ ិ ្ត ធម៌ទងេនះរែមងម
យចត ំ នេនក
ិ ុ ងទ
ន ីជិតភក
ិ ុ េនះ
ខ អកុ-

សលធម៌ដ៏ មករែមងមិនមនេនកុ ងទ
ន ីជិតភិកុ េនះ
ខ េ្រពះេហតុេនះ បន

ជតថគតេ ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន មនមនក
ិ េលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ។ ពួក

អកុសលធម៌ដ៏ មករែមងមិនេ រកភិកុ េនះ

ខ េ្រពះេហតុេនះ បនជ

តថគតេ ភក
ិ ុ េនះថ
ខ អក
ន មនមនក
ិ េលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ភិកុ ម
ខ ិន្របកបេ យកិេលសដូចជកូនសិស និងមិន្របកប

េ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ រែមងេនជសុខសបបយ យ៉ងេនះឯង ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈេនះ
ិ ែដលមិនមនកិេលស

ដូចជកូនសិស និងមនមនក
ិ េលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ ែបបេនះ ។ មនល

ំ
ភិកុ ខទ ង យ ភិកុ ខ្របកបេ យកិេលសដូ ចជកូ នសិ ស និ ង្របកប

េ យកេលសដ
ិ ូ ចជ ចរយ រែមងេនជទុកខ មនសបបយ
ិ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ភិកុ ម
ខ ិនមនកិេលសដូចជកូនសិស និងមិនមនកិេលសដូច

ជ ចរយ រែមងេនសុខសបបយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

637 
 
៣១៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៣៦] សេច េ ភិកខេវ អញញតិតថិយ បរព

ិ ្វ ជក

ឯវ ំ បុ េចឆយយុ ំ កិមតថយ
ិ ំ វុេ សមេណ េគតេម

្រពហមចរយំ
ិ វុស តីតិ ។ ឯវ ំ បុ ្ឋ តុ េម្ហ ភិកខេវ េតសំ

អញញតត
ិ ថិយនំ បរព
ិ ្វ ជកនំ ឯវ ំ ពយកេរយយថ ទុ កខស

េខ វុេ (១)
បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស ត-ី

តិ ។ សេច បន េ ភក
ិ ខ េវ អញញតត
ិ យ
ថិ បរព
ិ ្វ ជក

ឯវ ំ បុ េចឆយយុ ំ កតមំ បន(២) វុេ ទុ កំខ យស

បរញ
ិ ញ យ សមេណ េគតេម ្រពហមចរយំ
ិ វុស តីតិ ។

ឯវ ំ បុ ្ឋ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ េតសំ អញញតត
ិ ថិយនំ បរព
ិ ្វ ជ-

កនំ ឯវ ំ ពយកេរយយថ ចកខុំ េខ វុេ ទុ កំខ

តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ រូប ទុ កខ

១ ឱ. ម. យស បរ ិញញយ ។ ២ តមវុេ ។

638 
 
 ៣១៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៣៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្របសិនេបព ិ ្វ ជកជតរិ យ
ើ ួ កបរព ិថ

ដៃទ សួរអក ំ
ន ទង យយ៉ងេនះថ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុ ្រប-
ខ

្រពឹត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះសមណេគតម មន្របេយជន៍អី្វ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបព ិ ្វ ជកជតរិ យដៃទ
ើ ួ កបរព ិថ សួរយ៉ងេនះ អក
ន

ំ
ទង យ្រតូវេ ះ្រ យ ិ ្វ ជកតិរយដៃទេនះ
នឹងពួកបរព ិថ យ៉ងេនះ

ថ មនល វុេ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ

េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវទុកខ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ្របសិនេបព
ើ ួ កបរព
ិ ្វ ជក

ជតរិ យដៃទ
ិថ សួរអក ំ
ន ទង យយ៉ងេនះថ មនល វុេ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្ត

្រពហមចរយៈ
ិ កុ ងស
ន ំ ក់្រពះសមណេគតម េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូវ ទុកខ

ទុកេខ នះេតើដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបេគស
ើ ួ រ អក ំ
ន ទង-

យយ៉ងេនះ អក ំ
ន ទង យ្រតូវេ ះ្រ ិ ្វ ជកជតរិ យ
យនឹងពួកបរព ិថ

ដៃទយ៉ងេនះថ មនល វុេ ចកុ ជទ

ខ ុកខ ភិកុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុង
ន

សំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមបក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូវចកុ ជទ
ខ ុកេខ នះ រូបជទុកខ

639 
 
៣១៧

នវបុ ណវេគគ បញចេម

េតសំ បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ចកខុ វញ
ិ ញ -

ណំ ទុ កំខ តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ

ចកខុ សមផេស ទុ េកខ តស បរញ

ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហម-

ចរយំ
ិ វុស តិ យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ

ទុ កំខ តស បរញ
ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស តិ ។ េប ។

ជិ ្ហ ទុ កខ មេន ទុ េកខ តស បរញ

ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហម-

ចរយំ
ិ វុស តិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ទុ កំខ តស បរញ

ិ ញ យ ភគវតិ ្រពហមចរយំ
ិ វុស -

តិ ។ ឥទំ េខ វុេ ទុ កខស បរញ

ិ ញ យ ភគវតិ

្រពហមចរយំ
ិ វុស តត
ី ិ ។ ឯវ ំ បុ ្ឋ តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ េតសំ

អញញតត
ិ ថិយនំ បរព
ិ ្វ ជកនំ ឯវ ំ ពយកេរយយថតិ ។

សត្តមំ ។

640 
 
 ៣១៧

នវបុ ណវគគ ទី ៥

ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហច
ម រយៈ
ិ កុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់

ដង
ឹ នូវរូបជទុកេខ នះ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណជទុកខ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហច
ម រយៈ
ិ កុ ង
ន

សំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមប ក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូ វចកុ ខវ ញ
ិ ញ ណជទុ ក េខ នះ

ចកុ សម
ខ សផ ជទុកខ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ

េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវចកុ សម
ខ ស
ផ ជទុកេខ នះ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត

មនទ
ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទន

េនះក៏ជទុកខ ។ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ

េដម
ើ បក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវេវទនជទុកេខ នះ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជទុកខ មេនជទុកខ

ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមបក ំ
ី ណ ត់ដង
ឹ នូវ

មេនជទុកេខ នះ ។ េប ។ េវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ ន
ិ

សុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះក៏ជ

ទុកខ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុ ងស
ន ំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមបក ំ
ី ណ ត់

ដឹងនូវេវទនជទុកេខ នះ ។ មនល វុេ ភក

ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ ត្រ្ត ពហមចរយៈក
ិ ុង
ន

សំ ក់្រពះមន្រពះភគ េដើមបក ំ
ី ណ ត់ដឹងនូវទុកេខ នះឯង ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ កលេបេគស
ើ ួ រ អក ំ
ន ទង យយ៉ងេនះេហើយ ្រតូវអក ំ
ន ទង-

យ េ ះ្រ ិ ្វ ជកតរិ យដៃទេនះ

យនឹងពួកបរព ិថ យ៉ងេនះឯង ។

ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

641 
 
៣១៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៣៧] អតថិ នុ េខ ភក
ិ ខ េវ បរយេយ
ិ យំ បរ-ិ

យយំ គមម ភក
ិ ុខ អញញេ្រតវ សទធយ អញញ្រត រុចយ
ិ

អញញ្រត អនុ ស អញញ្រត ករបរវិ តក

ិ ក អញញ្រត

ទដ
ិ ្ឋិនជ
ិ ឈនកខ ន្តិយ អញញំ ពយកេរយយ ខី ជតិ

វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតត
ី ិ ។ ំ លក
ភគវមូ េន ភេន្ត ធមម ំ
ភគវេនត្ត -ិ

ក ំ ស
ភគវបដ ិ រ ។ ធុ វត ភេន្ត ភគវន្តំេយវ

បដិភតុ ឯតស ភសិតស អេ ថ ភគវេ សុ ្វ

ភក
ិ ូខ ធេរស ន្តត
ី ិ ។ េតនហិ ភក
ិ ខ េវ សុ ថ ធុ កំ

មនសិកេ ថ ភសិស មីតិ ។ ឯវ ំ ភេន្តតិ េខ េត

ភក
ិ ូខ ភគវេ បចចេស សុំ ។ ភគ ឯតទេ ច អតថិ

642 
 
 ៣១៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៣៧] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េហតុ ែ ដលភ ិ កុ ខ េវៀរែលងជ េំ នឿ

េវៀរែលងេសចកីគប
្ត ់ចិត្ត េវៀរែលងករឮតៗគន េវៀរែលងេសចក្រត
ី្ត ិះ

រះន
ិ ូ វេហតុ េវៀរែលងេសចកគប
ី្ត ់ចិត្ត មេសចកីយល
្ត ់ េឃើញ េហើយ

បនដល់នូវអរហត្ត ដឹងចបស់ថ ជតអស

ិ ់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម

អញបនេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគ-គ

ភវនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ

គ ៏ចេ្រមើន ធម៌ទង
មនែដរឬ ។ បពិ្រត្រពះអងដ ំ យ របស់ពួកេយើង

ខុ ំញ មន្រពះមន្រពះភគជឫសគល់ មន្រពះមន្រពះភគជអក
ន ដឹកន ំ

មន្រពះមន្រពះភគជទីពឹងពំនក់ ។ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ សូម

្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស សូម្រពះមន្រពះភគបភ

ំ េសចក
ឺ្ល ី្ត ៃនភសិតនុ៎ះឲយ

ទន ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បន ្ត ប់្រពះពុទដ
ធ ក
ី របស់្រពះមន្រពះភគ

េហើយ ំ ុក
នឹងចងចទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបដ
ើ ូ េចនះ ចូរអក
ន

ំ
ទង យ ្ត ប់ ចូរយកចត
ិ ទ
្ត ុក ក់ឲយ្របៃពចុះ តថគតនឹងសែមង
្ត

្របប់ ។ ពួកភិកុ ទ ំ
ខ ងេនះក ៏ទទួល្រពះពុទដ
ធ ក
ី របស់្រពះមន្រពះភគថ

្រពះករុ ្រពះអងគ ។ េទើប្រពះមន្រពះភគ្រទង់្រ ស់យ៉ងេនះថ

643 
 
៣១៩

នវបុ ណវេគគ បញចេម

ភក
ិ ខ េវ បរយេយ
ិ យំំ បរយយំ
ិ គមម ភក
ិ ុខ អញញេ្រតវ

សទធយ អញញ្រត រុចយ

ិ អញញ្រត អនុ ស អញញ្រត

ករបរវិ តក
ិ ក អញញ្រត ទដ
ិ ន
្ឋិ ជ
ិ ឈនកខ ន្តយ
ិ អញញំ

ពយកេរយយ ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ

ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៣៨] កតេម ច ភក
ិ ខ េវ បរយេយ
ិ យំ បរយ-
ិ

យំ គមម ភិកុ ខ អញញេ្រតវ សទធយ ។ េប ។ អញញ្រត

ទដ
ិ ន
្ឋិ ជ
ិ ឈនកខ ន្តិយ អញញំ ពយកេ តិ ខី ជតិ

វុសិតំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ បជនតត
ី ិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន

រូបំ ទិ ្វ សន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ អតថិ

េម អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ អសន្តំ

អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ េម អជឈត្តំ គ-

េទសេមេ តិ បជនតិ ។ យន្តំ ភក

ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ

ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ សន្តំ អជឈត្តំ គេទសេម-

ហំ អតថិ េម អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ

644 
 
 ៣១៩

នវបុ ណវគគ ទី ៥

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េហតុែដលភិកុ េវៀរែលងជ
ខ េំ នឿ េវៀរែលងេសចកី្ត

គប់ចិត្ត េវៀរែលងករឮតៗគន េវៀរែលងេសចក្រត

ី្ត ះរ
ិ ះន
ិ ូ វេហតុ េវៀរ

ែលងេសចក ី្តេពញចិត ្ត មេសចក ី្តយល់ េឃើ ញ េហើ យបនសេ្រមច

អរហត្ត ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញបនេន

រួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ក៏មនែដរ ។

[២៣៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេហតុែដលភិកុ េវៀរែលងជ
ខ េំ នឿ

។ េប ។ េវៀរែលងេសចកីគប
្ត ់ចិត្ត មេសចកយល
ី្ត ់ េឃើញ េហើយបន

សេ្រមចអរហត្ត ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ ជតិអស់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញ

េនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ

្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច

ិ េច នះេទៀត មិនមនេឡើយ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យចកុ ខ ដឹងចបស់

នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនេនខងកុ ងថ
ន ម អញមន គៈេទ-

សៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនមនេន
ិ

ខងកុ ងថ
ន ម អញមនមន
ិ គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភិកុ េឃ
ខ ើញរូបេ យចកុ ខ ដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈ

ែដលមនេនខងកុ ងថ
ន ម អញមន គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន

645 
 
៣២០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អសន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ េម អជឈត្តំ -

គេទសេមេ តិ បជនតិ ។ អបិ នុ េខ េម ភក

ិ ខ េវ

ធមម សទធយ េវទិតព្វ រុចិយ េវទិតព្វ អ-

នុ ស េវន េវទត
ិ ព្វ ករបរវិ តេកក
ិ ន េវទត
ិ ព្វ

ទដ
ិ ន
្ឋិ ជ
ិ ឈនកខ ន្តិយ េវទត
ិ ព្វតិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។

ននុ េម ភក
ិ ខ េវ ធមម បញញយ ទិ ្វ េវទត
ិ ព្វតិ ។

ឯវ ំ ភេន្ត ។ អយមប ិ េខ ភិកខេវ បរយេយ

ិ យំ

បរយយំ
ិ គមម ភិកុ ខ អញញេ្រតវ សទធយ អញញត្រ

រុចយ
ិ អញញ្រត អនុ ស អញញ្រត ករបរវិ តក
ិ ក

អញញ្រត ទដ
ិ ន
ិ្ឋ ជ
ិ ឈនកខ ន្តយ
ិ អញញំ ពយកេ តិ ខី

ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ បជនតិ ។ េប ។

646 
 
 ៣២០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនមនេនខងក
ិ ុ ងថ
ន ម អញ

មនមន
ិ គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះធម៌

ំ
ទង យរបស់តថគត េគ្រតូវដង
ឹ េ យជេំ នឿកី្ត ្រតូវដឹងេ យេសចកី្ត

គប់ចិតក
្ត ី្ត ្រតូវដឹងេ យករឮតៗគនកី្ត ្រតូវដឹងេ យេសចកី្រត
្ត ះរ
ិ ះិ

នូវេហតុកី្ត ្រតូវដឹងេ យេសចកេពញច

ី្ត ិ េ្ត ្រពះេសចកីយល
ត ្ត ់ េឃើញកី្ដ េតើ

មនឬេទ ។ មិនមនេទ ្រពះអងគ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ែ្រកងធម៌

ំ
ទង យរបស់តថគត េគ្រតូវេឃើញេ យ្របជញេហើយដង
ឹ ដូេចនះ

ឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯង ជេហតុ

ែដលភក
ិ ុ េវៀរែលងជ
ខ េំ នឿ េវៀរែលងេសចកគប
ី្ត ់ចិត្ត េវៀរែលងករឮត ៗ

គន េវៀរែលងេសចក្រត
ី្ត ិះរះន
ិ ូ វេហតុ េវៀរែលងេសចកេពញច
ី្ត ិតេ្ត ្រពះ

េសចកីយល
្ត ់ េឃើញ េហើយបនសេ្រមចអរហត្ត ក៏ដង
ឹ ចបស់ថ ជតអស
ិ ់

េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញេធើ្វ

រួចេហើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មន
ិ

មនេឡើយ ។ េប ។

647 
 
៣២១

នវបុ ណវេគគ បញចេម

[២៣៩] បុ ន ចបរ ំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ជិ ្ហ យ រសំ

យិ ្វ សន្តំ អជឈត្តំ ។ េប ។ គេទសេមេ តិ

បជនតិ អសន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ

េម អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ ។ យន្តំ

ភិកខេវ ភិកុ ខ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ សន្តំ អជឈត្តំ

គេទសេមហំ អតថិ េម អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ

បជនតិ អសន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ េម

អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ ។ អបិ នុ េខ

េម ភក
ិ ខ េវ ធមម សទធយ េវទត
ិ ព្វ រុចយ
ិ េវ-

ទិតព្វ អនុ ស េវន េវទិតព្វ ករបរវិ តេកក

ិ ន

េវទត
ិ ព្វ ទដ
ិ ិ្ឋនជ
ិ ឈនកខ ន្តយ
ិ េវទិតព្វតិ ។ េន

េហតំ ភេន្ត ។ ននុ េម ភិកខេវ ធមម បញញយ ទិ ្វ

ិ ព្វតិ ។ ឯវ ំ ភេន្ត ។ អយមប ិ

េវទត េខ ភក
ិ ខ េវ បរយេយ
ិ

648 
 
 ៣២១

នវបុ ណវគគ ទី ៥

[២៣៩] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ពកយខងមុខេនមនេទៀត ភិកុ ខ

លិ ទ ភ
ធ ្លក រសេ យជិ ្ហ ដឹងចបស់ នូ វ គៈេទសៈេមហៈែដលមនេន

ខងកុ ង
ន ។ េប ។ ថ គៈេទសៈេមហៈខងកុ ង
ន ដឹងចបស់នូវ គៈ

េទសៈេមហៈែដលមនមនខងក
ិ ុ ងថ
ន ម អញមិនមន គៈេទសៈ

េមហៈខងកុ ង
ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុល
ខ ិ ទភ
ធ ក
្ល រសេ យជិ ្ហ ដង
ឹ

ចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនេនខងកុ ងថ
ន ម អញមន គៈ

ន ដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនមន
េទសៈេមហៈេនខងកុ ង ិ

េនខងកុ ងថ
ន ម អញមនមន
ិ គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះធម៌ទង
ំ យរបស់តថគត េគ្រតូវដង
ឹ េ យជ-ំ

េនឿកី្ត ដឹងេ យេសចកីគប

្ត ់ចត ្ត ី្ត ដឹងេ
ិ ក យករឮត ៗ គនកី្ត ដឹងេ យ

េសចកី្រត
្ត ិះរះន
ិ ូ វេហតុកី្ត ដឹងេ យេសចកគប
ី្ត ់ចិត្ត េ្រពះេសចកីយល
្ត ់

េឃើញកី្ត េតមនឬេទ
ើ ។ មនមនេទ
ិ ្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ែ្រកងធម៌ទង
ំ យ របស់តថគត េគ្រតូវេឃើញេ យ្របជញេហើយដឹង

ដូេចនះឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងក៏ជេហតុ

649 
 
៣២២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យំ បរយយំ
ិ គមម ភក
ិ ុខ អញញេ្រតវ សទធយ

អញញ្រត រុចិយ អញញ្រត អនុ ស អញញ្រត ក-

របរវិ តក
ិ ក អញញ្រត ទិដ្ឋិនិជឈនកខ ន្តិយ អញញំ ពយក-

េ តិ ខី ជតិ វុសិតំ ្រពហមចរយំ

ិ កតំ ករណីយំ

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។ េប ។

[២៤០] បុ ន ចបរ ំ ភិកខេវ ភិកុ ខ មន ធមមំ

វញ
ិ ញ យ សន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ អតថិ េម

អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ អសន្តំ

អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ េម អជឈត្តំ គេទស-

េមេ តិ បជនតិ ។ យន្តំ ភក

ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ មន

ធមមំ វញ
ិ ញ យ សន្តំ អជឈត្តំ គេទសេមហំ អតថិ

េម អជឈត្តំ គេទសេមេ តិ បជនតិ អសន្តំ

អជឈត្តំ គេទសេមហំ នតថិ េម អជឈត្តំ គេទ-

សេមេ តិ បជនតិ ។ អបិ នុ េខ េម ភិកខេវ

ធមម សទធយ េវទត

ិ ព្វ រុចយ
ិ េវទត
ិ ព្វ

650 
 
 ៣២២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ែដលភក
ិ ុ េវៀរែលងជ
ខ េំ នឿ េវៀរែលងេសចកគប
ី្ត ់ចិត្ត េវៀរែលងករឮត ៗ

គន េវៀរែលងេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះន
ិ ូ វេហតុ េវៀរែលងេសចកគប
ី្ត ់ចត
ិ ្ត េ្រពះ

េសចកីយល
្ត ់ េឃើញ បនសេ្រមចអរហត្ត ឹ ចបស់ថ
េហើយដង ជតិ

អស់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញ

បនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ

គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះ

េទៀតមនមនេឡ
ិ ើយ ។ េប ។

[២៤០] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ពកយខងមុខេនមនេទៀត ភិកុ ដ
ខ ឹង

ចបស់នូវធមមរមណ
ម ៍េ យចត
ិ ្ត រែមងដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដល

មនេនខងកុ ងថ
ន ម អញមន គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ដឹង

ចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនមនេនខងក
ិ ុ ងថ
ន ម អញ មន
ិ

មន គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ដ
ខ ឹង

ចបស់នូវធមមរមណ
ម ៍េ យចត
ិ ្ត រែមងដឹងចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដល

មនេនខងកុ ងថ
ន ម អញ មន គ◌ៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ដឹង

ចបស់នូវ គៈេទសៈេមហៈែដលមនមនេនខងក
ិ ុ ងថ
ន ម អញ មន
ិ

មន គៈេទសៈេមហៈេនខងកុ ង
ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះធម៌ទង-
ំ

យរបស់តថគត េគ្រតូវដង
ឹ េ យជេំ នឿកី្ត ដឹងេ យេសចកីគប
្ត ់ចិតក
្ត ី្ត

651 
 
៣២៣

នវបុ ណវេគគ បញចេម

អនុ ស េវន េវទត

ិ ព្វ ករបរវិ តេកក
ិ ន េវទត
ិ ព្វ

ទិដិន
្ឋ ិជឈនកខ ន្តិយ េវទិតព្វ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។

ននុ េម ភិកខេវ ធមម បញញយ ទិ ្វ េវទិតព្វតិ ។

ឯវ ំ ភេន្ត ។ អយមប ិ េខ ភិកខេវ បរយេយ

ិ យំ បរ-ិ

យយំ គមម ភិកុ ខ អញញេ្រតវ សទធយ អញញ្រត រុចិយ

អញញ្រត អនុ ស អញញ្រត ករបរវិ តក

ិ ក អញញ្រត

ទដ
ិ ិន
្ឋ ជ
ិ ឈនកខ ន្តិយ អញញំ ពយកេ តិ ខី ជតិ

វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ

បជនតត
ី ិ ។ អដ្ឋមំ ។

[២៤១] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ េយន ភគ េតនុ -

បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ េ ភក
ិ ុ ខ ភគ-

វន្តំ ឯតទេ ច ឥ្រនទយ

ិ សមបេនន ឥ្រនទយ
ិ សមបេននតិ ភេន្ត

វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត ឥ្រនទយ

ិ សមបេនន េ តី-

តិ ។ ចកខុ ្រនទេិ យ េច ភក
ិ ុខ ឧទយព្វយនុ បស ី វហរេន
ិ ្ត

ចកខុ ្រនទេិ យ និ ពន
ិ្វ ទតិ ។ េប ។ ជិវ្រនទ
្ហិ េិ យ េច ភក
ិ ុខ

652 
 
 ៣២៣

នវបុ ណវគគ ទី ៥

ដង
ឹ េ យករឮតៗ គនកី្ត ដង
ឹ េ យករ្រតះរ
ិ ះន
ិ ូ វេហតុកី្ត ដង
ឹ េ យ

េសចកីគប
្ត ់ចត
ិ េ្ត ្រពះេសចកីយល
្ត ់ េឃើញកី្ត េតមនឬេទ
ើ ។ មនមនេទ
ិ

្រពះអងគ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ែ្រកងធម៌ទង
ំ យរបស់តថគត េគ

្រតូវេឃើញេ យ្របជញេហើយដង
ឹ ដូេចនះឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េនះឯងក៏ជេហតុែដលភិកុ េវៀរែលងជ
ខ េំ នឿ េវៀរែលង

េសចកីគប
្ត ់ចត
ិ ្ត េវៀរែលងករឮត ៗ គន េវៀរែលងេសចក្រត
ី្ត ះរ
ិ ះន
ិ ូ វេហតុ

េវៀរែលងេសចកីគប
្ត ់ចត
ិ េ្ត ្រពះេសចកីយល
្ត ់ េឃើញ ក៏បនសេ្រមចអរហត្ត

េហើយដឹងចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញេនរួចេហើយ

េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[២៤១] ្រគេនះ ភក ខ ួ យរូប បនចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ

ិ ុម

។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ុ ងទ គំ ូលសួរ
ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងទ

្រពះមន្រពះភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ្រពះអង្រគ ស់ថ ភក
ិ ុខ

ិ ូ ណ៌េ
បរប យឥ្រនិ យ
ទ ិ ូ ណ៌េ
បរប យឥ្រនិ យ
ទ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ

ចុះភក
ិ ុអ
ខ ក ិ ូ ណ៌េ
ន បរប យឥ្រនិ យ
ទ េតេើ ៉ ម នយ៉ង ។ ្រពះមន
យេហតុបុ ន

្រពះភគ្រ ស់ថ េបភ

ើ ិកុ ព
ខ ិ ចរ េឃើញនូវករេកតេឡ
ើ ើងនិងករវនស
ិ

កុ ងចក
ន ខ ិយ
ុ ្រនទ រែមងេនឿយ ខ ិយ
យនឹងចកុ ្រនទ ។ េប ។ េបើភិកុ ព
ខ ិ ចរ

653 
 
៣២៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឧទយព្វយនុ បស ី វហរេន
ិ ្ត ជិវ្រនទ
្ហិ េិ យ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ។ េប ។

មន្រិ នទេិ យ េច ភក
ិ ុខ ឧទយព្វយនុ បស ី វហរេន
ិ ្ត

មន្រិ នទេិ យ នព
ិ ន
្វិ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ ។ េប ។ វមុ
ិ ត្តមិតិ

ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត

ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ

ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតិ ។ ឯ ្ត វ

េខ ភក
ិ ុខ ឥ្រនទយ
ិ សមបេនន េ តត
ី ិ ។ នវមំ ។

[២៤២] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ េយន ភគ េត-

នុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េ ភិកុ ខ

ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធមមកថេិ ក ធមមកថេិ កតិ ភេន្ត

វុចចតិ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត ធមមកថិេក េ តីតិ ។

ចកខុ ស េច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ នព
ិ ្វទ
ិ យ វ ិ គយ នេិ ធយ

654 
 
 ៣២៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េឃើញនូវករេកតេឡ
ើ ើងនិងករវនសក
ិ ុ ងជ
ន ិ្ហ ិ យ
វិ ្រន ទ រែមងេនឿយ យនឹង

ិ្ហ ិ យ
ជិវ្រន ទ ។ េប ។ េបើភិកុ ព
ខ ិ ចរ េឃើញនូវករេកើតេឡើងនិងករវ-ិ

នសកុ ងមន
ន ិ ្រនិ យ
ទ រែមងេនឿយ យនឹងមនិ្រនិ យ
ទ កលេបើេនឿយ-

យ រែមង្របសចកតេ្រមក ។ េប ។ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ ្ត

រួច្រសឡះេហើយ ។ ដឹងចបស់ថ ជតអស

ិ ់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម

អញេនរួចេហើយ េ ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធរើ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វន-

កច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ែដលបរ
ខ ិ ូ ណ៌េ
ប យឥ្រនិ យ
ទ េ យេហតុមន

្របមណបុ េ៉ ណ្ណះឯង ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[២៤២] ្រគេនះ ភក ខ ួ យរូបចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ

ិ ុម

។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ុ ងទ គំ ូលសួរ
ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងទ

្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ្រពះអង្រគ ស់ថ

ភក
ិ ុ ជធម
ខ ក
ម ថក
ិ ភក
ិ ុ ជធម
ខ ក គ ៏ចេ្រមន
ម ថិក បពិ្រត្រពះអងដ ើ ភិកុ ជធម
ខ ក
ម ថក
ិ

េតេើ ៉ ម នយ៉ង
យេហតុបុ ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបភ
ើ ក
ិ ុ សែម
ខ ង្ដ ធម៌

េដម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ បវី នស
ិ េដម ំ
ើ បរី លត់ នូវចកុ ខ េទើបគួរ

655 
 
៣២៥

នវបុ ណវេគគ បញចេម

ធមមំ េទេសតិ ធមមកថិេក ភិកូ ខ តិ អលំ វចនយ ។

ចកខុ ស េច ភិកុ ខ និព្វិទយ វ ិ គយ និេ ធយ បដិ-

បេនន េ តិ ធមមនុ ធមមបបដិេនន ភក

ិ ូ ខ តិ អលំ វចន-

យ ។ ចកខុ ស េច ភក
ិ ុខ នព
ិ ទ
្វិ វិ គ នេិ ធ អនុ -

បទ វមុ
ិ េ ្ត េ តិ ទដ
ិ ្ឋធមមនព
ិ ្វ នបបេ ្ត ភក
ិ ូ ខ តិ អលំ

វចនយ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ េច ភក
ិ ុខ នព
ិ ទ
្វិ យ វ ិ គយ

នេិ ធយ ធមមំ េទេសតិ ធមមកថេិ ក ភក

ិ ូ ខ តិ អលំ

វចនយ ។ េប ។ មនស េច ភិកុ ខ និព្វិទយ វ ិ គយ

និេ ធយ ធមមំ េទេសតិ ធមមកថិេក ភិកូ ខ តិ អលំ

វចនយ ។ មនស េច ភិកុ ខ និព្វិទយ វ ិ គយ និេ -

ធយ បដិបេនន េ តិ ធមមនុ ធមមបបដិបេនន ភិកូ ខ តិ

អលំ វចនយ ។ មនស េច ភក

ិ ុខ នព
ិ ្វទ
ិ វិ គ

នេិ ធ អនុ បទ វមុ

ិ េ ្ត េ តិ ទដ
ិ ្ឋធមមនព
ិ ្វ នបបេ ្ត

ភក
ិ ូ ខ តិ អលំ វចនយតិ ។ ទសមំ ។

នវបុ ណវេគគ បញចេម ។

656 
 
 ៣២៥

នវបុ ណវគគ ទី ៥

េ ថភិកុ ជធម
ខ ក
ម ថក
ិ ។ េបភ
ើ ក
ិ ុ ្របត
ខ បត
ិ េដ
ិ្ត ម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ បី

វនស
ិ ំ
េដើមបរី លត់ នូវចកុ ខ េទើបគួរេ ថភិកុ ជអ
ខ ក ្ត ៏សមគួរ
ន ្របតិបតិដ

ដល់ធម៌ ។ េបភ
ើ ក
ិ ុ មនច
ខ ិតរ្ត ួច្រសឡះ េ្រពះេនឿយ យ េ្រពះវនស
ិ

ំ
េ្រពះរលត់ េ្រពះមន្របកន
ិ ់ នូវចកុ ខ េទើបគួរេ ថភក
ិ ុអ ន ដល់នូវ
ខ ក

ទិដធ
្ឋ មន
ម ិ ព្វន ។ េប ។ េបភ
ើ ក
ិ ុ សែម
ខ ង្ដ ធម៌េដម
ើ បេនឿយ
ី យ េដម
ើ បី

វនស
ិ ំ
េដើមបរី លត់ នូវជិ ្ហ េទើបគួរេ ថភិកុ ជធម
ខ ក
ម ថិក ។ េប ។

េបភ
ើ ក
ិ ុ សែម
ខ ង្ដ ធម៌េដើមបេនឿយ
ី យ េដម
ើ បវី នស
ិ េដម ំ
ើ បរី លត ់ នូវចត
ិ ្ត

េទើបគួរេ ថភក
ិ ុ ជធម
ខ ក
ម ថិក ។ េបភ
ើ ក
ិ ុ ្របត
ខ បត
ិ េដ
ិ្ត ើមបេនឿយ
ី យ

េដើមបវី នស
ិ ំ
េដើមបរី លត់ នូវចិត្ត េទើបគួរេ ថភិកុ ជអ
ខ ក ្ត ៏-
ន ្របតិបតិដ

សមគួរដល់ធម៌ ។ េបភ
ើ ក
ិ ុ មនច
ខ ិតរ្ត ួច្រសឡះ េ្រពះេនឿយ យ េ្រពះ

វនស
ិ ំ
េ្រពះរលត់ េ្រពះមន្របកន
ិ ់ នូវចត
ិ ្ត េទើបគួរេ ថភក
ិ ុអ
ខ ក
ន

ដល់នូវទិដធ
្ឋ មន
ម ិ ព្វន ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ចប់ នវបុ ណវគគ ទី ៥ ។

657 
 
៣២៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស ុ ទទនំ

កមមំ ច ្ត រ ិ សបបយ

អនេន្ត សក
ិ ិ មតថយ
ិ

អតថិ នុ េខ បរយេយ
ិ

ឥ្រនទយ
ិ កថេិ កន តិ(១) ។

ស យតនវេគគ ប ្ណ សកំ តតិយំ ។

តស ុ ទទនំ(២)

េយគេកខ មិ ច េ េក ច

គហបតិ េទវទេហន ច

នវបុ េណន បញញសំ

តតិយំ េតន វុចចតីតិ ។

១ ឱ. ម. ឯវ ំ កថិេកន េតទ តិ ។ ២ ត្រត វគគុទទនំ ។

658 
 
 ៣២៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ឧទទនៃននវបុ ណវគគេនះ គឺ

ំ ី កមម
និយយអព ១ បដប
ិ ទជទីសបបយេដើមប្រពះន
ី ិ ព្វន ៤

េលើក ភក
ិ ុម
ខ ិនមនកេលសដ
ិ ូ ចជកូនសិស ១ ្រពហមចរយៈ
ិ

មន្របេយជន៍អី្វ ១ មនបរយយែដរឬ
ិ ១ ភក
ិ ុ បរ
ខ បិ ូ ណ៌

េ យឥ្រនិ យ
ទ ១ ភក
ិ ុគ
ខ ួ រេ ថធមក
ម ថិក ១ ។

ចប់ តតិយប ្ណ សកៈ កនុងស យតនវគគ ។

ឧទទនៃនតតិយប ្ណ សកៈេនះ គឺ

េយគេកម
ខ វគ
ិ គ ១ េ កកមគុណវគគ ១ គហបតវគ
ិ គ ១

េទវទហវគគ ១ នវបុ ណវគគ ១ េហតុេនះបនជេ ថ

តតយប
ិ ្ណ សកៈ ។

659 
 
 ចតុតថប ្ណ សកំ

ននទិកខយវេគគ

[២៤៣] អនិចចំេយវ ភក
ិ ខ េវ ភិកុ ខ ចកខុំ អនច
ិ ចន្តិ

បស តិ ស េ តិ សមមទដ
ិ ្ឋិ សមម បស ំ

នព
ិ ន
្វិ ទតិ ននទក
ិ ខយ គកខ េយ គកខ យ ននទក
ិ ខ េយ

ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ សុ វមុ
ិ ត្តន្តិ វុចចតិ ។ េប ។ អនិចចំេយវ

ភិកខេវ ភិកុ ខ ជិវ ្ហ ំ អនិចចន្តិ បស តិ ស េ តិ

សមមទិដិ្ឋ សមម បស ំ និព្វិនទតិ ននទិកខយ គកខ េយ

។ េប ។ ចិត្តំ សុ វមុ
ិ ត្តន្តិ វុចចតិ ។ េប ។ អនិចចំេយវ ភិកខេវ

ភិកុ ខ មនំ អនិចចន្តិ បស តិ ស េ តិ សមមទិដ្ឋិ

សមម បស ំ និព្វិនទតិ ននទិកខយ គកខ េយ គកខ យ

ននទិកខេយ ននទិ គកខ យ ចិត្តំ សុ វមុ

ិ ត្តន្តិ វុចចតីតិ ។

បឋមំ ។

660 
 
 ចតុតថប ្ណ សកៈ

ននទិកខយវគគ

[២៤៣] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ភ ិ កុ ខ េឃើ ញចកុ ខ ែដលម ិ នេទៀង

ថមនេទៀង
ិ ភក
ិ ុ េនះ
ខ ំ ិ តយល់្រតូវ
េឈមះថមនគន កលេបយល
ើ ់ ្រតូវ

រែមងេនឿយ យ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក

ី យ ករ

អស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ិ ែ្ត ដលេ កេ ថ ផុត

្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យនិង គៈ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញជិ ្ហ ែដលមនេទៀងថម
ិ នេទៀង
ិ ភក
ិ ុ េនះ
ខ េឈមះថ

ំ ិ តយល់្រតូវ
មនគន កលេបយល
ើ ់ ្រតូវ រែមងេនឿយ យ ករអស់

ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យ ។ េប ។ ចត
ិ ែ្ត ដលេ កេ ថ

ផុត្រសឡះ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញចិតែ្ត ដលមិនេទៀង

ថមនេទៀង
ិ ភក
ិ ុ េនះ
ខ ំ ិ តយល់្រតូវ
េឈមះថមនគន កលេបយល
ើ ់ ្រតូវ

រែមងេនឿយ យ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក

ី យ ករ

អស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ិ ែ្ត ដលេ កេ ថ រួច

ី យនិង គៈ ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។
្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក

661 
 
៣២៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៤៤] អនេិ ចចេយវ ភក

ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ រូេប អនច
ិ ច តិ

បស តិ ស េ តិ សមមទិដ្ឋិ សមម បស ំ នព
ិ -្វិ

នទតិ ននទិកខយ គកខ េយ គកខ យ ននទិកខេយ

ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ សុ វមុ
ិ ត្តន្តិ វុចចតិ ។ អនេិ ចចេយវ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ ធេមម អនច
ិ ច តិ

បស តិ ស េ តិ សមមទិដ្ឋិ សមម បស ំ នព
ិ -្វិ

នទតិ ននទិកខយ គកខ េយ គកខ យ ននទិកខេយ

ននទិ គកខ យ ចិត្តំ សុ វមុ

ិ ត្តន្តិ វុចចតីតិ ។ ទុ តិយំ ។

[២៤៥] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ េយនេិ មនសិកេ ថ

ចកខុ អនិចចតញច យថភូតំ សមនុ បស ថ ។ ចកខុំ ភក

ិ ខ េវ

ភក
ិ ុខ េយនេិ មនសិកេ េន្ត ចកខុ អនច
ិ ចតញច យ-

ថភូតំ សមនុ បស េន្ត ចកខុ សមឹបិ និព្វិនទតិ ននទិកខយ

662 
 
 ៣២៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៤៤] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ភ ិ កុ ខ េឃើ ញរូ ប ែដលម ិ នេទៀងថ

មិនេទៀង ភិកុ េនះេឈ

ខ ំ ិ តយល់្រតូវ កលេបើយល់្រតូវ រែមង
ម ះថមនគន

េនឿយ យ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក

ី យ ករអស់

ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ិ ែ្ត ដលេ កេ ថរួច្រសឡះ

េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យនិង គៈ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េឃ
ខ ើញ

សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍
និងធមមរមណ ែដលមនេទៀងថម
ិ ន
ិ

េទៀង ភិកុ េនះេឈ

ខ ំ ិ តយល់្រតូវ
ម ះថមនគន កលេបយល
ើ ់ ្រតូវ រែមង

េនឿយ យ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក

ី យ ករអស់

ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ៃនេសចកីរ្ត ក ិ ែ្ត ដលេ កេ ថផុត្រសឡះ

េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យនិង គៈ ។ ចប់សូ្រត ទី ២ ។

[២៤៥] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ំ
ចូ រ អ នក ទ ង យេធ ្វើ ទុ ក កុ ន ងច ិ ត ្ត

នូវចកុ េខ យឧបយ្របជញផង ចូរពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃន

ចកុ ែដលម
ខ នេទៀងផង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបភ
ើ ក ខ ើទ
ិ ុ េធ ្វ ុកកុ ងច
ន ិត្ត

នូវចកុ េខ យឧបយ្របជញផង ពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនចកុ ខ

ែដលមនេទៀងផង
ិ ក៏រែមងេនឿយ យនឹងចកុ ខ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះ

663 
 
៣២៩

ននទិកខយវេគគ បឋេម

គកខ េយ គកខ យ ននទក

ិ ខ េយ ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ

សុ វមុ
ិ ត្តនិ្ត វុចចតិ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ ភក
ិ ខ េវ េយនេិ មន-

សិកេ ថ ជិ ្ហ និចចតញច យថភូតំ សមនុ បស ថ ។ ជិវ ្ហ ំ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េយនេិ ិ េ េន្ត
មនសក ជិ ្ហ នច
ិ ចតញច

យថភូតំ សមនុ បស េន្ត ជិ ្ហ យបិ នព

ិ ្វន
ិ ទតិ ននទក
ិ ខយ

គកខ េយ គកខ យ ននទក

ិ ខ េយ ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ

សុ វមុ
ិ ត្តន្តិ វុចចតិ ។ េប ។ មនំ ភិកខេវ េយនិេ មន-

សិកេ ថ មននិចចតញច យថភូតំ សមនុ បស ថ ។

មនំ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េយនេិ មនសក
ិ េ េន្ត មន-

នច
ិ ចតញច យថភូតំ សមនុ បស េន្ត មនសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ

ននទក
ិ ខយ គកខ េយ គកខ យ ននទក
ិ ខ េយ ននទ-ិ

គកខ យ ចិត្តំ សុ វមុ

ិ ត្តន្តិ វុចចតីតិ ។ តតិយំ ។

664 
 
 ៣២៩

ននទិកខយវគគ ទី ១

អស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យ ករអស់ៃនេសចករី្ត ក
ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ

ចត
ិ ែ្ត ដលេ កេ ថ រួច្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យនិង គៈ

។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យេធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វជិ ្ហ េ យ

ឧបយ្របជញផង ចូរពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនជិ ្ហ ែដលមិន

េទៀងផង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបភ ខ ទ
ើ ិកុ េធើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វជិ ្ហ េ យ

ឧបយ្របជញផង ពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនជិ ្ហ ែដលមិនេទៀង

ផង ក៏រែមងេនឿយ យនឹងជិ ្ហ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចកី្ត

ី យ ករអស់ៃនេសចករី្ត ក
រក ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ិ ែ្ត ដលេ ក

េ ថរួច្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យនិង គៈ ។ េប ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យេធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ិតន
្ត ូ វចត
ិ េ្ត យឧបយ្របជញ

ផង ចូរពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនចិតែ្ត ដលមិនេទៀងផង ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើភក ខ ទ
ិ ុ េធើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វចត
ិ េ្ត យឧបយ្របជញ

ផង ពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនចិតែ្ត ដលមិនេទៀងផង ក៏រែមង

េនឿយ ិ ្ត ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក

យនឹងចត ី យ ករ

អស់ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចិតែ្ត ដលេ កេ ថ រួច

្រសឡះ ី យនិង គៈ ។ ចប់សូ្រត ទី ៣ ។

េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក

665 
 
៣៣០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៤៦] រូេប ភក
ិ ខ េវ េយនេិ មនសិកេ ថ

រូបនិចចតញច យថភូតំ សមនុ បស ថ ។ រូេប ភិកខេវ

ភក
ិ ុខ េយនេិ មនសិកេ េន្ត រូបនច
ិ ចតញច យ-

ថភូតំ សមនុ បស េន្ត រូេបសុ នព

ិ ន
្វិ ទតិ ននទក
ិ ខយ

គកខ េយ គកខ យ ននទក

ិ ខ េយ ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ

សុ វមុ
ិ ត្តនិ្ត វុចចតិ ។ សេទទ គេនធ រេស េផដ្ឋេព្វ ធេមម

ភក
ិ ខ េវ េយនេិ ិ េ ថ
មនសក ធមមនច
ិ ចតញច យថ-

ភូតំ សមនុ បស ថ ធេមម ភក

ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េយនេិ មន-

សិកេ េន្ត ធមមនិចចតញច យថភូតំ សមនុ បស េន្ត

ធេមមសុ នព
ិ ្វន
ិ ទតិ ននទក
ិ ខយ គកខ េយ គកខ យ

ននទក
ិ ខ េយ ននទិ គកខ យ ចត
ិ ្តំ សុ វមុ
ិ ត្តន្តិ វុចចតត
ី ិ ។

ចតុ តថំ ។

666 
 
 ៣៣០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៤៦] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ំ
ចូ រ អ នក ទ ង យេធ ្វើ ទុ ក កុ ន ងច ិ ត ្ត

នូវរូបេ យឧបយ្របជញផង ចូរពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនរូប

ែដលមិនេទៀងផង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ខ ើទ
យ កលេបើភិកុ េធ ្វ ុកកុ ងច
ន ិតន
្ត ូ វ

រូបេ យឧបយ្របជញផង ពិចរ េឃើញ មពិត នូវភពៃនរូបមិន

េទៀងផង ក៏រែមងេនឿយ យកុ ងរ

ន ូប ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃន

េសចករី្ត ក ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
ី យ ករអស់ៃនេសចករី្ត ក ិ ែ្ត ដល

េ កេ ថរួច្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចកីរ្ត ក
ី យនិង គៈ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ េធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត ្ត ូ វសេំ ឡង
ិ ន កន
ិ្ល រស

េផដព ម ៍ ទង
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ំ យេ យឧបយ្របជញផង ចូរពិចរ

េឃើញ ម ៍ ែដលមិនេទៀងផង មនលភិកុ ទ

មពិត នូវភពៃនធមមរមណ ំ
ខ ង-

យ កលេបភ ខ ទ
ើ ិកុ េធើ្វ ុកកុ ងច
ន ត ម ៍េ
ិ ្ត នូវធមមរមណ យឧបយ្របជញផង

ពិចរ េឃើញ មពិត ម ៍ មិនេទៀងផង

នូវភពៃនធមមរមណ ក៏រែមង

េនឿយ ម ៍
យនឹងធមមរមណ ករអស់ៃន គៈ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក
ី

ី យ េ្រពះអស់ៃន គៈ ចត
យ ករអស់ៃនេសចករី្ត ក ិ ែ្ត ដលេ កេ

ី យនិង គៈ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។
ថរួច្រសឡះ េ្រពះអស់ៃនេសចករី្ត ក

667 
 
៣៣១

ននទិកខយវេគគ បឋេម

[២៤៧] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ ជីវ-

កមពវេន ។ ត្រត េខ ភគ ភក
ិ ូខ មេន្តសិ ។ េប ។

សមធឹ ភិកខេវ ភេវថ ។ សមហិតស ភិកខេវ ភិកុ ខ េន

យថភូតំ ឱកកយតិ(១) ។ កិញច យថភូតំ ឱកកយតិ ។

ចកខុំ អនច
ិ ចនិ្ត យថភូតំ ឱកកយតិ រូប អនច
ិ ច តិ យថ-

ភូតំ ឱកកយតិ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ អនច
ិ ចន្តិ យថភូតំ ឱកក-

យតិ ចកខុ សមផេស អនេិ ចចតិ យថភូតំ ឱកកយតិ

យមបទ
ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចន្តិ យថភូតំ

ឱកកយតិ ។ េប ។ មេន អនិេចចតិ យថភូតំ ឱកកយ-

តិ ធមម អនច
ិ ច តិ យថភូតំ ឱកកយតិ ។ េប ។ យមប-ិ

ទំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចន្តិ យថភូតំ

ឱកកយតិ ។ សមធឹ ភក
ិ ខ េវ ភេវថ ។ សមហិតស

ភិកខេវ ភិកុ ខ េន យថភូតំ ឱកកយតីតិ ។ បញច មំ ។

១ កតថចិ េបតថេក ឱកខយតី តិ ។

668 
 
 ៣៣១

ននទិកខយវគគ ទី ១

[២៤៧] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់គង់េន កុ ងជ

ន ី វ-

័
កមវព ន េទៀប្រកុង ជ្រគឹះ ។ កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់

េ ភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យចេ្រមើន

សមធច
ិ ុ ះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ យថភូតញញណរបស់ភក
ិ ុ ែដលមន
ខ

ចត
ិ ត ក ់ មេហ
្ត មល ំ ើ យ រែមងចុះស៊ប់ ។ យថភូតញញណចុះស៊ប់ េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ។ យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ យថភូតញញណចុះ

ស៊ប់ថ រូបមនេទៀង
ិ យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមនេទៀង
ិ

យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចកុ សម
ខ ស
ផ មនេទៀង
ិ េវទន ជសុខកី្ត

ខ ី្ដ មនទ
ជទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ដ ែដលេកតេឡ
ុ កម ើ ើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច

យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ េវទនេនះមនេទៀង
ិ ។ េប ។ យថភូតញញណ

ចុះស៊ប់ថ ធមមរមណ
ម ៍ មិនេទៀង ។ េប ។ េវទន ជសុខកី្ត ជ

ខ ី្ត មនទ
ទុកក ិ ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ុកម ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច

យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ េវទនេនះមនេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចូរអក ំ
ន ទង យចេ្រមនសមធ
ើ ច
ិ ុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ យថភូត-

ញញណរបស់ភិកុ ែដលមនច
ខ ិតត ក ់ ម ំ រែមងចុះស៊ប់ ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។
្ត មល

669 
 
៣៣២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៤៨] ឯកំ សមយំ ភគ ជគេហ វហរត

ិ ិ

ជីវកមពវេន ។ ត្រត េខ ភគ ភក
ិ ូខ មេន្តសិ ។ េប ។

បដស
ិ ល្លន
ី េខ ភក
ិ ខ េវ េយគមបជជថ ។ បដស
ិ ល្លី-

នស ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន យថភូតំ ឱកកយតិ ។ កិញច

ភក
ិ ខ េវ យថភូតំ ឱកកយតិ ។ ចកខុំ អនច
ិ ចន្តិ យថភូតំ

ឱកកយតិ រូប អនច

ិ ច តិ យថភូតំ ឱកកយតិ ចកខុ -

វញ
ិ ញ ណំ អនិចចនិ្ត យថភូតំ ឱកកយតិ ចកខុ សមផេស

អនេិ ចចតិ យថភូតំ ឱកកយតិ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស -

បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខ-

មសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចន្តិ យថភូតំ ឱកកយតិ ។ េប ។

មេន អនិេចចតិ យថភូតំ ឱកកយតិ ធមម មេនវញ

ិ ញ -

ណំ មេនសមផេស យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អនច
ិ ចន្តិ យថភូតំ ឱកកយតិ ។ បដស
ិ ល្លីន

ភិកខេវ េយគមបជជថ ។ បដិសល្លីនស ភិកខេវ

ភក
ិ ុ ខ េន យថភូតំ ឱកកយតីតិ ។ ឆដ្ឋំ ។

670 
 
 ៣៣២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៤៨] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់គង់េន កុ ងជ

ន ី វ-

័
កមវព ន េទៀប្រកុង ជ្រគះ
ឹ ។ កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់

េ ពួកភិកុ ខ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យពួនសមងំ

្របកបេ យេសចកីពយយម
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ែដលព
ខ ួន

សមងំ យថភូតញញណ រែមងចុះស៊ប់ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ យថភូ-

តញញណចុះស៊ប់េតើដូចេមច
្ត ។ យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចកុ ម
ខ ិនេទៀង

យថភូតញញណ ចុះស៊ប់ថ រូបមនេទៀង

ិ យថភូតញញណ ចុះស៊ប់ថ

ិ ញ ណមិនេទៀង យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចកុ សម

ចកុ វខ ញ ខ ស
ផ មនេទៀង
ិ

េវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ េវទនេនះមនេទៀង
ិ

។ េប ។ យថភូតញញណចុះស៊ប់ថ ចត
ិ ម
្ត នេទៀង
ិ ម ៍ មេន-
ធមមរមណ

វញ
ិ ញ ណ មេនសមស
ផ េវទន ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុ កម
ខ ិនសុខកី្ត

ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះមេនសមស ច យថភូតញញណក៏ចុះស៊ប់

ថ េវទនេនះមិនេទៀង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចូរអក ំ
ន ទង យពួន

សមងំ ្របកបេ យេសចកីពយយមច

្ត ុ ះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ែដល
ខ

ពួនសមងំ យថភូតញញណរែមងចុះស៊ប់ ។ ចប់សូ្រតទី ៦ ។

671 
 
៣៣៣

ននទិកខយវេគគ បឋេម

[២៤៩] អថេខ យ ម ម េកដ្ឋិេក េយន

ភគ េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ នស

ិ េិ នន េខ

យ ម ម េកដ្ឋិេក ភគវន្តំ ឯតទេ ច ធុ

េម ភេន្ត ភគ សងខិេត្តន ធមមំ េទេសតុ យមហំ

ភគវេ ធមមំ សុ ្វ ឯេក វូបកេ ្ឋ អបបមេ ្ត

បី បហិតេ ្ត វហេរយយន្ត
ិ ិ ។ យំ េខ េកដ្ឋក
ិ

អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ កិញច េកដ្ឋិក

អនច
ិ ចំ ។ ចកខុំ េកដ្ឋិក អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ

ប តេព្វ ។ រូប អនច

ិ ច ត្រត េត ឆេនទ ប-

តេព្វ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ

ប តេព្វ ។ ចកខុ សមផេស អនិេចច ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

672 
 
 ៣៣៣

ននទិកខយវគគ ទី ១

[២៤៩] ្រគេនះឯង ្រពះម េកដិក

្ឋ ៈមន យុ ចូលេទគល់

្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។ លុះ្រពះម េកដិក

្ឋ ៈមន យុអងុ យក
គ ន ីដ៏
ុ ងទ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងទ ន ថ បពិ្រត្រពះ

អងដ ើ សូម្រទង់្រពះេម ្ត េ្របស សូម្រពះមន្រពះភគសែមង

គ ៏ចេ្រមន ្ដ ធម៌

េ យសេងប
ខ ដល់ខុ ្រំញ ពះអងគ ខុ ្រំញ ពះអងប
គ ន ្ត ប់ធម៌្រពះមន្រពះភគ

េហើយ គ មនក់ឯង
នឹងជបុគល ំ ី ពួក
េចៀសេចញអព ជអក
ន មន្របមទ
ិ

ពយយមដុតកេម្ដកេលស
ិ បញូ ជ នចិតេ្ត ទរក្រពះនិព្វន ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ

របស់ មនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។

ិ្ឋ ៈរបស់អីែដលម
មនលេកដក ្វ ិនេទៀង ។ មនលេកដក
ិ្ឋ ៈ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ ្រតូវ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងចក
្ត ុ ន ន ុ េនះេចញ
ខ ។ រូបមនេទៀង
ិ ្រតូវអក
ន លះ

បង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរ
ន ូបេនះេចញ ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ្រតូវអក
ន លះ

បង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងចក

ី្ត ុ ន ន ុ វខ ញ
ិ ញ ណេនះេចញ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ មិនេទៀង ្រតូវ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងចក
្ត ុ ន ន ុ សម
ខ ស
ផ េនះេចញ ។ េវទន ជសុខ

ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម

ខ ី្ត មិនទុកម
កី្ត ជទុកក ខ ផ ជបច័យ
ស ច

673 
 
៣៣៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តមប ិ អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ

អនិចច ត្រត្ េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រ អនិចច

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណំ អនិចចំ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ជិ ្ហ សមផេស អនិេចច ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន

អនេិ ចច ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ធមម អនិចច

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ មេនវញ

ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ មេនសមផេស អនេិ ចច ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យំ េខ

េកដ្ឋិក អនច
ិ ចំ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វតិ ។

សត្តមំ ។

674 
 
 ៣៣៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទនេនះក៏មនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន

។ េប ។ ជិ ្ហ មនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងជ
ន ិ ្ហ េនះេចញ ។

រសមនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកីប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងរសេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ ជិ ្ហ -

វញ
ិ ញ ណមនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ង កុ ងជ
ន ិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេនះ

េចញ ។ ជិ ្ហ សមស
ផ មិនេទៀង ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងជ
ី្ត ុ ន ន ិ ្ហ -

សមស
ផ េនះេចញ ។ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ ន
ិ

សុខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច េវទនេនះមនេទៀង
ិ

ន លះបង់េសចកប
េទ ្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ េប ។ ចត
ិ ម
្ត ន
ិ

ន លះបង់េសចកប
េទៀង ្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងច
ី្ត ុ ន ន ត ម ៍ មន
ិ េ្ត នះេចញ ។ ធមមរមណ ិ

ន លះបង់េសចកប
េទៀង ្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងធម
ី្ត ុ ន ន ម ៍ េនះេចញ ។ មេន-
ម រមណ

វញ
ិ ញ ណមនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ង កុ ងមេនវ
ន ញ
ិ ញ ណេនះ

េចញ ។ មេនសមស
ផ មនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងមេន-
ន

សមស
ផ េនះេចញ ។ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុខ

កី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះមិនេទៀង

ន លះបង់េសចកប
េទ ្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ

របស់ មនេទៀង
ិ ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។

ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

675 
 
៣៣៥

ននទិកខយវេគគ បឋេម

[២៥០] អថេខ ។ េប ។ វហេរយយន្ត

ិ ិ ។ យំ េខ

េកដ្ឋិក ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ កិញច

េកដ្ឋិក ទុ កំខ ។ ចកខុំ េខ េកដ្ឋិក ទុ កំខ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រូប ទុ កខ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ ទុ កំខ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ ចកខុ សមផេស ទុ េកខ ត្រត

េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ

ទុ កខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន ទុ េកខ

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ធមម ទុ កខ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ មេនវញ

ិ ញ ណំ ទុ កំខ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ មេនសមផេស ទុ េកខ ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

676 
 
 ៣៣៥

ននទិកខយវគគ ទី ១

[២៥០] ្រគេនះឯង ។ េប ។ មនលេកដក

ិ្ឋ ៈ របស់ ជ

ន លះបង់េសចកីប
ទុកខ ្រតូវអក ្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ

របស់អីជទ
្វ ុកខ ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ ចកុ ជទ
ខ ន លះបង់េសចកីប
ុកខ ្រតូវអក ្ត ុ ៉ន

ប៉ងកុ ងចក
ន ុ េនះេចញ
ខ ន លះបង់េសចកប
។ រូបជទុកខ ្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងរ
ី្ត ុ ន ន ូប

េនះេចញ ។ ចកុ វខ ញ ន លះបង់េសចកប

ិ ញ ណជទុកខ ្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងចក
ន ុ -ខ

វញ
ិ ញ ណេនះេចញ ។ ចកុ សម
ខ ស ន លះបង់េសចកប
ផ ជទុកខ ្រតូវអក ៉ ប៉ង
ី្ត ុ ន

កុ ងចក
ន ុ សម
ខ ស
ផ េនះេចញ ។ េវទន ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកខ

មនស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះក៏ជ

ន លះបង់េសចកប
ទុកខ ្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ េប ។ ជិ ្ហ ជទុកខ

ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងជ
ី្ត ុ ន ន ិ ្ហ េនះេចញ ។ េប ។ មេនជទុកខ ្រតូវ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងមេនេនះេចញ
្ត ុ ន ន ម ៍ ជទុកខ ្រតូវ
។ ធមមរមណ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងធម
្ត ុ ន ន ម ៍ េនះេចញ ។ មេនវញ
ម រមណ ិ ញ ណជទុកខ

ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងមេនវ
ន ញិ ញ ណេនះេចញ ។ មេនសមស
ផ

ន លះបង់េសចកីប
ជទុកខ ្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងមេនសម
្ត ុ ន ន ស
ផ េនះេចញ ។ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះមេន-

677 
 
៣៣៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តមប ិ ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ យំ េខ េក-

ដ្ឋក
ិ ទុ កំខ ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ អដ្ឋមំ ។

[២៥១] ឯកមន្តំ ។ េប ។ វហេរយយន្ត

ិ ិ ។ េយ េខ

េកដ្ឋិក អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េក

ច េកដ្ឋិក អន ្ត ។ ចកខុំ េខ េកដ្ឋិក អន ្ត

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ រូប អន ្ត ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ ចកខុ វញ

ិ ញ ណំ អន ្ត ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ ចកខុ សមផេស អន ្ត ត្រត េត

ឆេនទ ប តេព្វ ។ យមបទ

ិ ំ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តមប ិ អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ

អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន

អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ ធមម អន ្ត

678 
 
 ៣៣៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ផ ជបច័យ
សមស ច ន លះបង់េសចកីប
េវទនេនះក៏ជទុកខ ្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ង
្ត ុ ន ន

េវទនេនះេចញ ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ របស់ ជទុកខ ន លះបង់
្រតូវអក

ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស

េសចកប ន ់េនះេចញ ។ ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[២៥១] ន ីដ៏សមគួរ
កុ ងទ ។ េប ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ សភវៈ

ជអន ្ត ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងសភវៈេចញ
ន ។ មនល

េកដិក
្ឋ ៈ ចុះសភវៈដូចេមច
្ត ជអន ្ត ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ ចកុ ជអន
ខ ្ត

ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងចក
ី្ត ុ ន ន ុ េនះេចញ
ខ ។ រូបជអន ្ត ្រតូវអក
ន

លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរ
ន ូបេនះេចញ ។ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណជអន ្ត ្រតូវ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងចក
្ដ ុ ន ន ុ វខ ញ
ិ ញ ណេនះេចញ ។ ចកុ សម
ខ ស
ផ ជ

អន ្ត ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងចក
ី្ត ុ ន ន ុ សម
ខ ស
ផ េនះេចញ ។ េវទ-

ន ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនជទ
ិ ុ កម
ខ នជស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះ ក៏ជអន ្ត ន លះបង់
្រតូវអក

ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ

េសចកប ន ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអន ្ត ្រតូវអក
ន

លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងជ
ន ិ ្ហ េនះេចញ ។ េប ។ មេនជជអន ្ត ្រតូវ

ន លះបង់េសចកីប
អក ៉ ប៉ងកុ ងមេនេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ ម ៍ ជអន ្ត
ធមមរមណ

679 
 
៣៣៧

ននទិកខយវេគគ បឋេម

ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ មេនវញ

ិ ញ ណំ មេន-

សមផ េ ស យមប ទ
ិ ំ មេនសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ

េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អ-

ន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វ ។ េយ េខ េកដ្ឋិក

អន ្ត ត្រត េត ឆេនទ ប តេព្វតិ ។ នវមំ ។

[២៥២] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ េយន ភគ

េតនុ បសង កមិ ។ េប ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េ

ភក
ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទេ ច កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ

កថំ បស េ មច
ិ ឆ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតីតិ ។ ចកខុំ េខ

ភក
ិ ុខ អនច
ិ ចេ ជនេ បស េ មច
ិ ឆ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយ-

តិ ។ រូេប អនិចចេ ជនេ បស េ មិចឆទិដ្ឋិ

បហិយយតិ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចេ ជនេ បស -

េ មច
ិ ឆ ទដ
ិ ិ្ឋ បហិយយតិ ។ ចកខុ សមផស ំ អនច
ិ ចេ

ជនេ បស េ មិចឆទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ េប ។

680 
 
 ៣៣៧

ននទិកខយវគគ ទី ១

ន លះបង់េសចកប
្រតូវអក ៉ ប៉ងកុ ងធម
ី្ត ុ ន ន ម ៍ េនះេចញ ។ មេនវញ
ម រមណ ិ ញណ

មេនសមស
ផ េវទន ខ ិនសុខកី្ត ែដល
ខ ី្ត មិនទុកម
ជសុខកី្ត ជទុកក

ផ ជបច័យ
េកើតេឡើង េ្រពះមេនសមស ច េវទនេនះក៏ជអន ្ត ្រតូវអក
ន

លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេវទនេនះេចញ
ន ។ មនលេកដិក
្ឋ ៈ សភវៈ

ជអន ្ត ្រតូ វ អ នក លះបង ់ េសចក ្តី ប ុ៉ ន ប ៉ ង កុ ន ងសភវៈេនះេចញ ។

ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

[២៥២] ្រគេនះឯង ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប ចូលេទគល់្រពះមន្រពះ

ភគ ។ េប ។ លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើប្រកបបងគំ
ុ ងទ

ទូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ កលបុគល
គ

ដង
ឹ ដូចេមច
្ត េឃើញដូចេមច
្ត េទើបលះបង់មិចឆទិដប
ិ្ឋ ន ។ មនលភក
ិ ុខ

កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញចកុ ខ ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់មច
ិ ឆ ទិដិប
្ឋ ន ។

កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញរូប ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់មច
ិ ឆ ទិដិប
្ឋ ន ។

កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញចកុ វខ ញ
ិ ញ ណ ថមនេទៀង
ិ េទើបលះបង់មិចឆទិដិ្ឋ

បន ។ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញចកុ សម
ខ ស
ផ ថមនេទៀង
ិ េទើបលះ

បង់មិចឆទិដប
ិ្ឋ ន ។ េប ។

681 
 
៣៣៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចេ ជនេ

បស េ មច
ិ ឆ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ុខ ជន-

េ ឯវ ំ បស េ មិចឆទិដ្ឋិ បហិយយតីតិ ។ ទសមំ ។

[២៥៣] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ ។ េប ។ ឯតទ-

េ ច កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ

សកកយទិដ្ឋិ បហិយយតីតិ ។ ចកខុំ េខ ភិកុ ខ ទុ កខេ

ជនេ បស េ សកកយទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតិ ។ រូេប

ទុ កខេ ជនេ បស េ សកកយទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ ទុ កខេ ជនេ បស េ សកកយ-

ទិដិ្ឋ បហិយយតិ ។ ចកខុ សមផស ំ ទុ កខេ ជនេ

បស េ សកកយទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ េប ។ យមបទ

ិ ំ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ

អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ ទុ កខេ ជនេ បស េ

682 
 
 ៣៣៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង

ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច កលបុគល
គ ដឹង េឃើញេវទនេនះ ថ

មនេទៀង
ិ េទើបលះបង់មិចឆទិដិប
្ឋ ន ។ មនលភក គ ដឹងយ៉ង
ិ ុ ខ កលបុគល

េនះ េឃើញយ៉ងេនះឯង េទើបលះបង់មច ្ឋ ន ។ ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

ិ ឆ ទិដិប

[២៥៣] ្រគេនះឯង ភិកុ ម គំ ូលដូេចះ

ខ ួ យរូប ។ េប ។ ្រកបបងទ ន

ថ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ កលបុគល
គ ដឹងដូចេមច
្ត េឃើញដូចេមច
្ត

េទើបលះបង់សកកយទិដិប
្ឋ ន ។ មនលភក
ិ ុខ កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញ

ចកុ ខ ថជទុកខ េទើបលះបង់សកកយទិដិប

្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញ

រូប ថជទុកខ េទើបលះបង់សកកយទិដិប

្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញ

ិ ញ ណ ថជទុកខ េទើបលះបង់សកកយទិដិប
ចកុ វខ ញ ្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដឹង

េឃើញចកុ សម
ខ ផ ថជទុកខ េទើបលះបង់សកកយទិដិប
ស ្ឋ ន ។ េប ។ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មិនទុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ផ ជបច័យ
មេនសមស ច កលបុគល
គ ដឹង េឃើញេវទនេនះ ថជទុកខ

683 
 
៣៣៩

ននទិកខយវេគគ បឋេម

សកកយទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ុខ ជនេ ឯវ ំ

បស េ សកកយទិដ្ឋិ បហិយយតីតិ ។ ឯកទសមំ ។

[២៥៤] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ ។ េប ។ ឯតទ-

េ ច កថំ នុ េខ ភេន្ត ជនេ កថំ បស េ

អ ្ត នុ ទិដិ្ឋ បហិយយតីតិ ។ ចកខុំ េខ ភក

ិ ុខ អនត្តេ

ជនេ បស េ អ ្ត នុ ទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ រូេប អ-

នត្តេ ជនេ បស េ អ ្ត នុ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយ-

តិ ។ ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនត្តេ ជនេ បស េ

អ ្ត នុ ទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ ចកខុ សមផស ំ អនត្តេ

ជនេ បស េ អ ្ត នុ ទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ យមប-ិ

ទំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនត្តេ ជ-

នេ បស េ អ ្ត នុ ទិដ្ឋិ បហិយយតិ ។ េប ។ ជិវ ្ហ ំ

អនត្តេ ជនេ បស េ អ ្ត នុ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតិ

។ េប ។ មនំ អនត្តេ ជនេ បស េ អ ្ត នុ -

ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតិ ។ ធេមម មេនវញ
ិ ញ ណំ មេនសមផស ំ

684 
 
 ៣៣៩

ននទិកខយវគគ ទី ១

េទើបលះបង់សកកយទិដិប
្ឋ ន ។ មនលភិកុ ខ កលបុគល
គ ដឹងយ៉ងេនះ

េឃើញយ៉ងេនះ េទើបលះបង់សកកយទិដិប
្ឋ ន ។ ចប់សូ្រត ទី ១១ ។

[២៥៤] ្រគេនះឯង ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប ។ េប ។ គំ ូលសួរ
្រកបបងទ

ដូេចះ
ន ថ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ កលបុគល
គ ដឹងដូចេមច
្ត េឃើញដូច

េមច
្ត េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប
្ឋ ន ។ មនលភក
ិ ុ ខ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញ

ចកុ ខ ថជអន ្ត េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប

្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញ

រូប ថជអន ្ត េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប

្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញ

ិ ញ ណ ថជអន ្ត េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប

ចកុ វខ ញ ្ឋ ន ។ កលបុគល
គ ដង
ឹ

េឃើញចកុ សម
ខ ស
ផ ថជអន ្ត េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប
្ឋ ន ។ េវទន

ខ ី្ត មនទ
ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះចកុ -ខ

ផ ជបច័យ
សមស ច កលបុគល
គ ដឹង េឃើញេវទនេនះ ថជអន ្ត េទើប

លះបង់អ ្ត នុទិដិប
្ឋ ន ។ េប ។ កលបុគល
គ ដង
ឹ េឃើញជិ ្ហ ថជអន ្ត

េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប
្ឋ ន ។ េប ។ កលបុគល
គ ដឹង េឃើញចិត្ត ថជអន ្ត

េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប ម ៍ មេនវញ

្ឋ ន ។ ធមមរមណ ិ ញ ណ មេនសមស
ផ

685 
 
៣៤០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនត្តេ ជនេ

បស េ អ ្ត នុ ទដ
ិ ្ឋិ បហិយយតត
ី ិ ។ ទ្វទសមំ ។

ននទិកខយវេគគ បឋេម ។

តស ុ ទទនំ

ននទក
ិ ខ េយន ច ្ត េ

ជីវកមពវេន ទុ េវ

េកដ្ឋិេកន តេយ វុ ្ត

មិចឆសកកយ អត្តេនតិ ។

686 
 
 ៣៤០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទន ខ ី្ត មនទ

ជសុខកី្ត ជទុកក ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

ផ ជបច័យ
មេនសមស ច កលបុគល
គ ដឹង េឃើញេវទនេនះ ថជអន ្ត

េទើបលះបង់អ ្ត នុទិដិប
្ឋ ន ។ ចប់សូ្រត ទី ១២ ។

ចប់ ននទិកខយវគគ ទី ១ ។

ឧទទនៃនននទិកខយវគគេនះ គឺ

្រទង់សែមង
្ដ ននិ ក
ទ យ
ខ ៈ ៤ េលើក កុ ងជ ័ ២ េលើក េកដិ-្ឋ
ន វី កមវព ន

កេតរថ ៣ េលើក មិចឆទិដិ្ឋ ១ សកកយទិដិ្ឋ ១ អ ្ត នុទិដិ្ឋ ១ ។

687 
 
 សដ្ឋីេបយយេ

[២៥៥] យំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ កិញច ភិកខេវ អនិចចំ ។ ចកខុំ ភិកខេវ អនិចចំ

ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនច

ិ ច ត្រត

េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន អនេិ ចច ត្រត េ

ឆេនទ ប តេព្វ ។ យំ ភិកខេវ អនិចចំ ត្រត េ ឆេនទ

ប តេព្វតិ ។ យំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ េគ ប-

តេព្វ ។ កិញច ភិកខេវ អនិចចំ ។ ចកខុំ ភិកខេវ អនិចចំ

ត្រត េ េគ ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនច

ិ ច ត្រត

េ េគ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន អនេិ ចច ត្រត

េ េគ ប តេព្វ ។ យំ ភិកខេវ អនិចចំ ត្រត េ

េគ ប តេព្វតិ ។ យំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ

688 
 
 សដ្ឋីេបយយល

[២៥៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មនេទៀង
ិ ្រតូវអក
ន

ំ
ទង យលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងរបស
្ត ុ ន ន ់េនះេចញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ របស់អីម
្វ ិនេទៀង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ ម
ខ ិនេទៀង ្រតូវអក
ន

ំ
ទង យលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងចក
្ត ុ ន ន ុ េនះេចញ
ខ ។ េប ។ ជិ ្ហ មនេទៀង
ិ

្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងជ
ន ិ ្ហ េនះេចញ ។ េប ។ មេន-

មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យ លះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងមេនេនះេចញ
ន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់

ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស

េសចកប ន ់េនះេចញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មន
ិ

េទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់តេ្រមកកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់អីែដលម
្វ នេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ម
ខ ន
ិ

េទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់តេ្រមកកុ ងចក
ន ុ េនះេចញ
ខ ។ េប ។ ជិ ្ហ

មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់តេ្រមកកុ ងជ
ន ិ ្ហ េនះេចញ ។ េប ។

មេនមនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់តេ្រមកកុ ងមេនេនះេចញ
ន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់

តេ្រមកកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មនេទៀង
ិ

689 
 
៣៤២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ កិញច ភិកខេវ អនិចចំ ។ ចកខុំ

ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ េប ។

ជិ ្ហ អនច
ិ ច ត្រត េ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ េប ។

មេន អនិេចច ត្រត េ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ យំ

ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ ឆនទ េគ ប តេព្វតិ ។

[២៥៦] យំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។

កិញច ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ត្រត េ

ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ

ប តេព្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ ។ េប ។ មេន ទុ េកខ

ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ យំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ត្រត េ

ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ

ប តេព្វតិ ។

690 
 
 ៣៤២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់ឆនទ គកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ របស់ែដលមនេទៀង
ិ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ

មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់ឆនទ គកុ ងចក
ន ុ េនះេចញ
ខ ។ េប ។

ជិ ្ហ មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់ឆនទ គកុ ងជ
ន ិ ្ហ េនះេចញ ។ េប ។

មេនមនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់ឆនទ គកុ ងមេនេនះេចញ
ន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់ឆន-ទ

គកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។

[២៥៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ ជទុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។

្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អីជទ
្វ ុកខ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ចកុ ជទ
ខ ុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងចក
ន ុខ

េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជ

ទុកខ ។ េប ។ មេនជទុកខ ្រតូវអក ំ

ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ង
ន

មេនេនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក

ិ ុខ

ំ
ទង យ របស់ ជទុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ង

កុ ងរបស
ន ់េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។

691 
 
៣៤៣

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

[២៥៧] េយ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។

េក ច ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ។ ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ត្រត េ

ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ

ប តេព្វ ។ េប ។ ឃនំ អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។

ជិ ្ហ អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ

ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ េប ។ មេន អ-

ន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ត្រត េ

ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ

ប តេព្វតិ ។

692 
 
 ៣៤៣

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

[២៥៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈ ជអន ្ត ្រតូវអក
ន

ំ
ទង យលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងសភវៈេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ ្រតូវលះបង់

គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈដូចេមច
្ត

ជអន ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអន
ខ ្ត ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះ

បង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងចក

ី្ត ុ ន ន ុ េនះេចញ
ខ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះ

បង់ឆនទ គ ។ េប ។ ឃនៈជអន ្ត ្រតូវអក ំ

ន ទង យលះបង់េសចកី្ត

៉ ប៉ងកុ ងឃនៈេនះេចញ
បុ ន ន ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆន-ទ

គ ។ ជិ ្ហ ជអន ្ត ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងជ
ន ិ ្ហ

េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ េប ។ មេន

ជអន ្ត ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងមេនេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។

្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈ

ជអន ្ត ្រតូវអ ក ំ
ន ទង យលះបង់េសចក ី្តបុ៉ នប៉ងកុ នងសភវៈេនះ

េចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។

693 
 
៣៤៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៥៨] យំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ ឆេនទ

ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វ ។ កិញច ភិកខេវ អនិចចំ ។ រូប ភិកខេវ អនិចច

ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ សទទ អនិចច ត្រត េ ឆេនទ

ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វ ។ គនធ អនច

ិ ច ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។

េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ រ

អនច
ិ ច ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប -

តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ េផដ្ឋព្វ អនច

ិ ច

ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ ធមម អនច

ិ ច ត្រត េ ឆេនទ

ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វ ។ យំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វតិ ។

694 
 
 ៣៤៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៥៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ មិនេទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងរបស

ី្ត ុ ន ន ់េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។

្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ របស់ែដលមិនេទៀង េតដ

ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ រូបមនេទៀង
ិ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរ
ន ូប

េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ សេំ ឡងមន

ិ

េទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងស
ី្ត ុ ន ន េំ ឡងេនះេចញ ។

្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ កិនម

្ល ិនេទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងក
ី្ត ុ ន ន នេនះេចញ
ិ្ល ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។

្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ រសមិនេទៀង ្រតូវអក ំ

ន ទង យលះបង់េសចកី្ត

៉ ប៉ងកុ ងរសេនះេចញ
បុ ន ន ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។

េផដព
្ឋ ្វៈមិនេទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងេផដ
ន ព
្ឋ ្វៈ

េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ ធមមរមណ

ម ៍

មិនេទៀង ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងធម
ន ម ៍ េនះ
ម រមណ

េចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

របស់ មិនេទៀង ្រតូវអក ំ

ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរបស
ន ់

េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។

695 
 
៣៤៥

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

[២៥៩] យំ ភិកខេវ ទុ កំខ ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វ ។ កិញច ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ។ រូប ភក
ិ ខ េវ ទុ កខ

ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ

ធមម ទុ កខ ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ

ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ យំ ភក

ិ ខ េវ

ទុ កំខ ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។

ឆនទ េគ ប តេព្វតិ ។

696 
 
 ៣៤៥

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

[២៥៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ ជទុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង-

យលះបង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងរបស

ី្ត ុ ន ន ់េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។

្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ដូចេមច
្ត ែដលជទុកខ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបជទុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកីប
្ត ុ ៉នប៉ង

ន ូបេនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ សេំ ឡង

កុ ងរ

កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ ជទុកខ ្រតូវអក
្ឋ ្វៈនិងធមមរមណ ំ
ន ទង យលះបង់េសចកី្ត

៉ ប៉ងកុ ងធម
បុ ន ន ម ៍ េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆន-ទ
ម រមណ

គ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ របស់ ជទុកខ ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះ

បង់េសចកប ៉ ប៉ងកុ ងរបស

ី្ត ុ ន ន ់េនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះ

បង់ឆនទ គ ។

697 
 
៣៤៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៦០] េយ ភិកខេវ អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ

ប តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប-

តេព្វ ។ េក ច ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ។ រូប ភក
ិ ខ េវ

អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប តេព្វ ។ េគ ប-

តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប តេព្វ ។ សទទ គនធ

រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ត្រត េ ឆេនទ ប -

តេព្វ ។ េគ ប តេព្វ ។ ឆនទ េគ ប -

តេព្វតិ ។

[២៦១] ចកខុំ ភិកខេវ អនិចចំ អតីតំ ។ េប ។ ជិ ្ហ

អនច
ិ ច អតី ។ េប ។ មេន អនេិ ចច អតេី ។ ឯវ ំ

បស ំ ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ្វន
ិ ទ-

តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យបិ និព្វិនទតិ ។ េប ។ មនសមឹបិ និព្វិនទតិ

698 
 
 ៣៤៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៦០] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ សភវៈ ជអន ្ត ្រតូវអក
ន

ំ
ទង យលះបង់េសចកីប ៉ ប៉ងកុ ងសភវៈេនះេចញ
្ត ុ ន ន ។ ្រតូវលះបង់

គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈជអន ្ត

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអន ្ត ្រតូវអក ំ
ន ទង យ

លះបង់េសចកប ន ូបេនះេចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះ

ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងរ

បង់ឆនទ គ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ ជអន ្ត
្ឋ ្វៈនិងធមមរមណ

្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប
ី្ត ុ ៉នប៉ងកុ ងធម
ន ម ៍ េនះេចញ ។ ្រតូវ
ម រមណ

លះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ សភវៈ

ជអន ្ត ្រតូវអក ំ
ន ទង យលះបង់េសចកប ៉ ប៉ង កុ ងសភវៈេនះ
ី្ត ុ ន ន

េចញ ។ ្រតូវលះបង់ គៈ ។ ្រតូវលះបង់ឆនទ គ ។

[២៦១] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ ីតមិនេទៀង ។ េប ។

ជិ ្ហ ជអតីតមនេទៀង
ិ ។ េប ។ មេនជអតីតមនេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ កលេបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹងេឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ

យនឹងចកុ ផង
ខ ។ េប ។ េនឿយ យនឹងជិ ្ហ ផង ។ េប ។ េនឿយ

699 
 
៣៤៧

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញ-

ណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ

ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៦២] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ អនគតំ ។ េប ។

ជិ ្ហ អនច
ិ ច អនគ ។ េប ។ មេន អនេិ ចច អន-

គេ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតីតិ ។

[២៦៣] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ បចចុបបននំ ។ េប ។

ជិ ្ហ អនច
ិ ច បចចុបបនន ។ េប ។ មេន អនេិ ចច បចចុ-

បបេនន ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។

700 
 
 ៣៤៧

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

យនឹងចិតផ
្ត ង កលេបើេនឿយ យ រែមង្របសចកតេ្រមក

េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក េទើបចត
ិ រ្ត ួច្រសឡះ ។ កលេបច
ើ ត
ិ រ្ត ួច

្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ រ្ត ួច្រសឡះេហើយ ។ ដឹង

ចបស់ថ ជតអស
ិ ់េហើយ ្រពហមចរយៈ
ិ ម អញេនរួចេហើយ េ -

ឡសកច
ិ ច ម អញបនេធើរ្វ ួចេហើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអនគតម
ខ នេទៀង
ិ ។ េប ។

ជិ ្ហ ជអនគតមនេទៀង
ិ ។ េប ។ មេនជអនគតមនេទៀង
ិ ។ កលេបើ

េឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដង
ឹ ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦៣] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជបច
ខ ុ បបន
ច ម
ន ិនេទៀង ។ េប ។

ជិ ្ហ ជបចុ បបន
ច មន នេទៀង
ិ ។ េប ។ មេនជបចុ បបន
ច មន នេទៀង
ិ ។ កលេបើ

េឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

701 
 
៣៤៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៦៤] ចកខុំ ភិកខេវ ទុ កំខ អតីតំ អនគតំ

បចចុបបននំ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ អតី អនគ បចចុ-

បបនន ។ េប ។ មេន ទុ េកខ អតេី អនគេ

បចចុបបេនន ។ ឯវ ំ បស ំ ភិកខេវ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត -

យតិ បជនតត
ី ិ ។

[២៦៥] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត អតត
ី ំ អនគតំ

បចចុបបននំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អន ្ត ។ េប ។ មេន អន ្ត

អតេី អនគេ បចចុបបេនន ។ ឯវ ំ បស ំ ភក

ិ ខ េវ

។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៦៦] រូប ភិកខេវ អនិចច អតី អនគ

បចចុបបនន ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អនច

ិ ច

អតី អនគ បចចុបបនន ។ ឯវ ំ បស ំ ភក

ិ ខ េវ

។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

702 
 
 ៣៤៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៦៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ ត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជទុកខ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអតីត អនគត និងបចុ បបន

ច ជន ទុកខ ។ េប ។ មេន

ជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ជ
ន ទុកខ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើ

េឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដង
ឹ ចបស់ថ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹត្ត

េទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ ត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជអន ្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអន ្ត ។ េប ។ មេនជអតត

ី អនគត

និងបចុ បបន
ច ជន អន ្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើេឃើញយ៉ង

ឹ ចបស់ថ មគភ
េនះ ។ េប ។ ដង គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

មនេទៀង
ិ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍
្ឋ ្វៈនិងធមមរមណ ជអតត
ី

អនគត និងបចុ បបន

ច មន នេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបេឃ
ើ ើញ

យ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ

េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

703 
 
៣៤៩

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

[២៦៧] រូប ភិកខេវ ទុ កខ អតី អនគ

បចចុបបនន ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម ទុ កខ

អតី អនគ បចចុបបនន ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៦៨] រូប ភក
ិ ខ េវ អន ្ត អតី អនគ

បចចុបបនន ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត

អតី អនគ បចចុបបនន ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ ន-

បរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

[២៦៩] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ អតត
ី ំ ។ យំ អនច
ិ ចំ

តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េន-

េ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមម-

បបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនិចច អតី ។ យទ-

704 
 
 ៣៤៩

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

[២៦៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជទុកខ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ ម ៍
និងធមមរមណ ជអតីត

អនគត និងបចុ បបន

ច ជន ទុកខ ។ កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹង

ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជអន ្ត ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍
្ឋ ្វៈនិងធមមរមណ ជអតត
ី

អនគត និងបចុ បបន

ច ជ
ន អន ្ត ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។
។ កលេបេឃ

ឹ ចបស់ថ
ដង មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះ

េទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៦៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ តម
ី ិនេទៀង ។ របស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត

របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ េ យ្របជញដ៏្របៃព

មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជអញេទ
ិ

នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអតតម
ី នេទៀង
ិ ។ របស់

705 
 
៣៥០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថ-

ភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ មេន អនេិ ចច អតី-

េ ។ យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត

តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ

យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧០] ចកខុំ ភិកខេវ អនិចចំ អនគតំ ។ យទនិចចំ

តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនច

ិ ច អនគ

706 
 
 ៣៥០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត

របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ េ យ្របជញដ៏្របៃព

មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញេទ នុ៎ះមិនែមនជអញ

៎ មិនែមនជខួ នអញេទ
េទ នុះ ្ល ។ េប ។ មេនជអតតម
ី ិនេទៀង ។ របស់

មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត

របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ េ យ្របជញដ៏្របៃព

មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជអញេទ
ិ

នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។ កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹង

ចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[១៧០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអនគត
ខ មនេទៀង
ិ ។

របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជ

អន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ េ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជ
ិ

អញេទ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអនគត មនេទៀង
ិ

707 
 
៣៥១

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

យទនិចចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ មេន អនេិ ចច អនគ-

េ ។ យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ

េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ

យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ឯវ ំ បស ំ

ភិកខេវ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

708 
 
 ៣៥១

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជ

អន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះ បណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ ៎ មនែមនរបស

នុះ ិ ់អញេទ នុ៎ះមិនែមន

ជអញេទ នុ៎ះមិនែមនជខួ នអញេទ

្ល ។ េប ។ មេនជអនគតមិន

េទៀង ។ របស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ

របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះ បណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ

េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះ

មនែមនជអញេទ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

យ កលេបេឃ គ វនកច
ិ ច

ដៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

709 
 
៣៥២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៧១] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ចំ បចចុបបននំ ។ យទនច
ិ ចំ

តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនិចច បចចុបបនន ។

យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ

េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ

យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ឯវ ំ បស ំ

។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

710 
 
 ៣៥២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៧១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជបច
ខ ុ បបន
ច ន មនេទៀង
ិ ។

របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះ

ជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញេទ នុ៎ះមនែមនជ

ិ

៎ មនែមនជខ
អញេទ នុះ ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ ជិ ្ហ ជបចុ បបន
ច មន នេទៀង
ិ ។

របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះជ

អន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជ
ិ

៎ មនែមនជខ
អញេទ នុះ ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ

។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ ច

េនះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

711 
 
៣៥៣

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

[២៧២] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ អតត
ី ំ អនគតំ បចចុ-

បបននំ ។ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ ។ េប ។ ម-

េន ទុ េកខ អតេី អនគេ បចចុបបេនន ។ យំ ទុ កំខ

តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន

េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋ-

ព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជន-

តត
ី ិ ។

712 
 
 ៣៥៣

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

[២៧២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ ត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជទុកខ ។ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត

របស់េនះ បណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ

នុ៎ះមិនែមនរបស់អញេទ នុ៎ះមិនែមនជអញេទ នុ៎ះមិនែមនជខួ នអញេទ

្ល

។ េប ។ ជិ ្ហ ជទុកខ ។ េប ។ មេនជអតីត អនគត និងបចុ បបន

ច ន

ជទុកខ ។ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត

របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ងេនះថ ៎

នុះ

មនែមនរបស
ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជអញេទ
ិ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នអញេទ
្ល ។

ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

កលេបេឃ គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប-

្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

713 
 
៣៥៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៧៣] ចកខុំ ភិកខេវ អន ្ត អតីតំ អនគតំ

បចចុបបននំ ។ យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អន ្ត ។ េប ។ មេន អន ្ត

អតេី អនគេ បចចុបបេនន ។ យទន ្ត តំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថ-

ភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧៤] រូប ភក
ិ ខ េវ អនច
ិ ច អតី អនគ

បចចុបបនន ។ យទនច
ិ ចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទន ្ត

យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។

សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អនច

ិ ច អតី អន-

គ បចចុបបនន ។ យទនិចចំ តំ ទុ កំខ យំ ទុ កំខ តទ-

714 
 
 ៣៥៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៧៣] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអត
ខ ីត អនគត និង

បចុ បបន
ច ជន អន ្ត ។ របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ

េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញេទ នុ៎ះ

មនែមនជអញេទ
ិ ៎ មនែមនជខ
នុះ ិ ួ នអញេទ
្ល ។ េប ។ ជិ ្ហ ជអន ្ត

។ េប ។ មេនជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន អន ្ត ។ របស់
ជ ជ

អន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ង

េនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញេទ នុ៎ះមិនែមនជអញេទ នុ៎ះមិនែមនជ

ខួ នអញេទ
្ល ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដង
។ កលេបេឃ ឹ ចបស់ថ មគ-គ

ភវនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកិចេច នះេទៀត មិនមនេឡើយ ។

[២៧៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

មិនេទៀងេទ ។ របស់ មិនេទៀង របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ

របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញ

េ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនជរបស់អញេទ នុ៎ះ

មនែមនជអញេទ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស

េផដព ម ៍ ជអតីត អនគត និងបចុ បបន

្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ច ន មិនេទៀងេទ ។

របស់ មនេទៀង
ិ របស់េនះជទុកខ របស់ ជទុកខ របស់េនះ

715 
 
៣៥៥

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

ន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន េមេ

អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ

បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧៥] រូប ភក
ិ ខ េវ ទុ កខ អតី អនគ

បចចុបបនន ។ យំ ទុ កំខ តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ

មម េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថ-

ភូតំ សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ

ធមម ទុ កខ អតី អនគ បចចុបបនន ។ យំ ទុ កំខ

តទន ្ត យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ ន

េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជ-

នតត
ី ិ ។

716 
 
 ៣៥៥

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

ជអន ្ត របស់ ជអន ្ត របស់េនះ បណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញ

ដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញេទ នុ៎ះមិនែមនជ

អញេទ នុ៎ះមិនែមនជខួ នអញេទ

្ល ។ កលេបើេឃើញយ៉ងេនះ ។ េប ។

ដឹងចបស់ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៧៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជទុកខ ។ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជអន ្ត

របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ងេនះថ ៎

នុះ

មនែមនរបស
ិ ់អញេទ នុ៎ះមនែមនជអញេទ
ិ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួ នអញេទ
្ល ។

សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព ម ៍ ជអតីត អនគត និង
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ

បចុ បបន
ច ន ជទុកខ ។ របស់ ជទុកខ របស់េនះជអន ្ត របស់ ជ

អន ្ត របស់េនះ បណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ្របជញដ៏្របៃព មពិតយ៉ង

េនះថ នុ៎ះមនែមនរបស
ិ ់អញេទ នុ៎ះមិនែមនជអញេទ នុ៎ះមនែមនជខ
ិ ួន
្ល

ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។ ដង
អញេទ ។ កលេបេឃ ឹ ចបស់ថ មគភ
គ វន-

កច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មិនមនេឡើយ ។

717 
 
៣៥៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៧៦] រូប ភក
ិ ខ េវ អន ្ត អតី អនគ

បចចុបបនន ។ យទន ្ត តំ េនតំ មម េនេ ហមសមិ

ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ សមមបបញញយ

ទដ្ឋព្វំ ។ សទទ គនធ រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត

អតី អនគ បចចុបបនន ។ យទន ្ត តំ េនតំ មម

េនេ ហមសមិ ន េមេ អ ្ត តិ ឯវេមតំ យថភូតំ

សមមបបញញយ ទដ្ឋព្វំ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧៧] ចកខុំ ភិកខេវ អនិចចំ ។ េប ។ ជិ ្ហ អនិចច

។ េប ។ មេន អនិេចច ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧៨] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ ទុ កំខ ។ េប ។ ជិ ្ហ ទុ កខ ។

718 
 
 ៣៥៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៧៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអតត
ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន

ជអន ្ត ។ របស់ ជអន ្ត របស់េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើញេ យ

្របជញដ៏្របៃព មពិត យ៉ងេនះថ នុ៎ះមនែមនរបស

ិ ់អញេទ នុ៎ះមន
ិ

៎ មនែមនជខ
ែមនជអញេទ នុះ ិ ួ នអញេទ
្ល ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស េផដព
្ឋ ្វៈ

ម ៍ ជអតត
និងធមមរមណ ី អនគត និងបចុ បបន
ច ន ជអន ្ត ។ របស់

ជអន ្ត របស់ េនះបណិ្ឌ ត្រតូវេឃើ ញេ យ្របជញ ដ៏្របៃព មពិ ត

យ៉ងេនះថ នុ៎ះមិនែមនរបស់អញេទ នុ៎ះមនែមនជអញេទ

ិ នុ៎ះមនែមន
ិ

ជខួ នអញេទ
្ល ។ ើ ើញយ៉ងេនះ
កលេបេឃ ។ េប ។ ដឹងចបស់

ថ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មន
ិ

មនេឡើយ ។

[២៧៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ ។ េប ។ ជិ ្ហ មន
ិ

េទៀង ។ េប ។ មេនមនេទៀង
ិ ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។
។ កលេបេឃ

ដឹងចបស់ ថ មគ ភ ច ៃទ្រប្រពឹ ត េ្ត ទេដើមប េី

គ វនកិច ដ ឡសកិច េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

719 
 
៣៥៧

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ

កេយ ទុ េកខ ។ មេន ទុ េកខ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៧៩] ចកខុំ ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ អ-

ន ្ត ។ កេយ អន ្ត ។ មេន អន ្ត ។ ឯវ ំ បស ំ

។ េប ។ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

[២៨០] រូប ភិកខេវ អនិចច ។ សទទ គនធ រ

េផដ្ឋព្វ ធមម អនិចច ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

[២៨១] រូប ភក
ិ ខ េវ ទុ កខ ។ សទទ គនធ រ

េផដ្ឋព្វ ធមម ទុ កខ ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។ នបរ ំ

ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

720 
 
 ៣៥៧

សដ្ឋីេបយយល ទី ២

[២៧៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជទ
ខ ុកខ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជទុកខ ។

កយជទុកខ ។ មេនជទុកខ ។ ើ ើញយ៉ងេនះ

កលេបេឃ ។ េប ។

ឹ ចបស់ថ មគភ
ដង គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៧៩] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ជអន
ខ ្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ ជ

អន ្ត ។ កយជអន ្ត ។ មេនជអន ្ត ើ ើញយ៉ង

។ កលេបេឃ

េនះ ។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ

គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប ី

េ ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៨០] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបមិនេទៀង ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល

រស េផដព ម ៍ មនេទៀង
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ិ ើ ើញយ៉ងេនះ
។ កលេបេឃ

។ េប ។ ដឹងចបស់ថ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកិចច

េនះេទៀត មនមនេឡ
ិ ើយ ។

[២៨១] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូបជទុកខ ។ សេំ ឡង កន
ិ្ល រស

េផដព ម ៍ ជទុកខ ។ កលេបេឃ

្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ើ ើញយ៉ងេនះ ។ េប ។

ដឹងចបស់ថ មគភ
គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេី ឡសកិចេច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។

721 
 
៣៥៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៨២] រូប ភក
ិ ខ េវ អន ្ត ។ សទទ គនធ

រ េផដ្ឋព្វ ធមម អន ្ត ។ ឯវ ំ បស ំ ។ េប ។

នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតត

ី ិ ។

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ សមេ ្ត ។

តស ុ ទទនំ

ឆេនទន ្ឋ រ េ ន្តិ

អតេី តន ច េទ្វ នវ

យទនច
ិ ច ្ឋ រ វុ ្ត

តេយ អជឈត្តពហិ

េបយយេ សដ្ឋេិ ក វុេ ្ត

ពុ េទធនទិចចពនធុនតិ ។

សុត្តន្តនិ សដ្ឋី ។

722 
 
 ៣៥៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៨២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រូបជអន ្ត ។ សេំ ឡង កិន
្ល

រស េផដព ម ៍ ជអន ្ត
្ឋ ្វៈ និងធមមរមណ ើ ើញយ៉ងេនះ
។ កលេបេឃ

ឹ ចបស់ថ មគភ
។ េប ។ ដង គ វនកិចដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ ច

េនះេទៀត មិនមនេឡើយ ។

ចប់ សដ្ឋីេបយយល ទី ២ ។

ឧទទនៃនសដ្ឋីេបយយលេនះ គឺ

្រទង់សែមង ំ ី ឆនៈទ គួរលះបង់ ១៨ េលើក

្ដ អព យតនៈជអតីត

២ េលើកផង ៩ េលើកផង ្រទង់សែមង ច ម៌ ១៨ េលើក

្ដ អនិចធ

យតនៈខងកុ ងន
ន ិ ងខងេ្រក ៣ េលើក សដេី្ឋ បយយល គឺ

្រពះពុទជ
ធ ពូជពង ៃន្រពះ ទិតយបន្រ ស់េហើយ ។

ចប់ សូ្រត ៦០ ។

723 
 
 សមុទទវេគគ

[២៨៣] សមុ េទទ សមុ េទទតិ ភក

ិ ខ េវ អស ុ ត

បុ ថុជជេន ភសតិ ។ េនេ ភិកខេវ អរយស

ិ វនេយ
ិ

សមុ េទទ ។ ម ឯេ ភក
ិ ខ េវ ឧទក សិ ម -

ឧទកណ្ណេ ។ ចកខុំ ភិកខេវ បុ រសស

ិ សមុ េទទ តស

រូបមេយ េវេគ េយ តំ រូបមយំ េវគំ សហតិ អយំ

វុចចតិ ភិកខេវ អតរ ិ ចកខុ សមុ ទទំ សឧមមឹ វដ្តំ សគគ-

ហំ សរកខ សំ តេិ ្ណ បរគេ ថេល តដ

ិ ្ឋតិ ្រពហម-

េ ។ េប ។ ជិ ្ហ ភិកខេវ បុ រសស
ិ សមុ េទទ តស

រសមេយ េវេគ េយ តំ រសមយំ េវគំ សហតិ

អយំ វុចចតិ ភិកខេវ អតរ ិ ជិ ្ហ សមុ ទទំ សឧមមឹ វដ្តំ

724 
 
 សមុទទវគគ

[២៨៣] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុថុជន
ជ ជអក
ន មនេចះដ
ិ ឹង រែមង

េពលថ សមុទ ទ សមុទ ទ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង ទ ុ ៎ះ មនែមន
យ សមុទន ិ

ជសមុទក
ទ ុ ងវ
ន និ ័យរបស់្រពះអរយៈេទ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ទ ុ ៎ះ
យ សមុទន

សេំ យកធរទឹកដ៏ធន ្ល ់ទឹកដ៏េ្រជ

ំ ិ ងអនង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចកុ ខ

ជសមុទរទ បស់បុរស ំ
កម្លងៃនចកុ េនះសេ្រមចេ
ខ យរូប បុគល
គ

ក ់កម្លង
្រគបសងត ំ ែដលសេ្រមចេ យរូបេនះបន មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

បុគល
គ េនះតថគតេ ថ្រពហមណ៍ បនឆង
្ល នូវសមុទគ
ទ ចក
ឺ ុ ខ ែដល្របកប

េ យរលកគក
ឺ េលស
ិ ្របកបេ យទឹកវល់គក
ឺ ិេលស ្របកបេ យសត្វ

វគឺកិេលស ្របកបេ យ រក ទឹកគឺកិេលស ្ល ដល់េទ

បនឆង

េ្រតយនយ
ើ ឈរេនេលើេគកគឺ្រពះនិព្វន ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ជិ ្ហ ជសមុទរទ បស់បុរស កម្លងៃនសម

ំ ុ ទគ ឺ ិ ្ហ នុ៎ះ សេ្រមចេ
ទ ជ យ

រស បុគល
គ ក ់នូវកម្លង
្រគបសងត ំ (ៃនសមុទគ
ទ ជ
ឺ ិ ្ហ ) សេ្រមចេ យ

រសេនះបន មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ េនះតថគតេ ថ្រពហមណ៍

725 
 
៣៦០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស្ស ស យតនវេគគ

សគគហំ សរកខ សំ តេិ ្ណ បរគេ ថេល តដ

ិ ្ឋតិ

្រពហមេ ។ េប ។ មេន ភក
ិ ខ េវ បុ រសស
ិ សមុ េទទ

តស ធមមមេយ េវេគ េយ តំ ធមមមយំ េវគំ សហតិ

អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ អតរ ិ មេនសមុ ទទំ សឧមមឹ វដ្តំ

សគគហំ សរកខ សំ តេិ ្ណ បរគេ ថេល តដ

ិ ្ឋតិ

្រពហមេ ។ ឥទមេ ច ។ េប ។ ស ថ

[២៨៤] េយ ឥមំ សមុ ទទំ

សគគហំ សរកខ សំ

សឧមមឹ ភយំ ទុ ត្តរ ំ អចចតរ ិ

សេវទគូ វុសត
ិ ្រពហមចរេយ
ិ

េ កន្តគ ូ បរគេ តិ វុចចតត

ី ិ ។

726 
 
 ៣៦០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនឆង
្ល នូវសមុទគ
ទ ឺជិ ្ហ ែដល្របកបេ យរលក ្របកបេ យទឹកវល់

្របកបេ យសត្វ វ ្របកបេ យ រក ទឹក ្ល េទដល់េ្រតយ

ឆង ើ

នយ េហើយឈរេនេលើេគក ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មេនជ

សមុទរទ បស់បុរស កម្លងៃនសម

ំ ុ ទគ
ទ មេនេនះ
ឺ សេ្រមចេ ម ៍
យធមមរមណ

បុគល
គ ក ់នូវកម្លង
្រគបសងត ំ (ៃនសមុទគ
ទ មេន)
ឺ សេ្រមចេ យ

ម ៍ េនះបន មនលភក
ធមមរមណ ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ េនះ តថគតេ ថ

្រពហមណ៍ បនឆង
្ល នូវសមុទគ
ទ ឺមេន ែដល្របកបេ យរលក ្របកប

េ យទឹកវល់ ្របកបេ យសត្វ វ ្របកបេ យ រក ទឹក ឆង

្ល

ដល់េ្រតើយ េហើយឈរេនេលើេគក ។ ្រពះ ្ត ្រទង់្រ ស់សូ្រត

េនះចប់េហើយ ។ េប ។

[២៨៤] បុ គ គ ល បនឆ ្ល ង សមុ ទ ទែ ដល្របកបេ យសត ្វ

វ ្របកបេ យ រក ទឹក ្របកបេ យរលក ្របកប

េ យភ័យ ែដលឆង
្ល បនេ យក្រមេនះបន បុគល
គ េនះ

តថគតេ ថ អក
ន ្របកបេ យករេចះៃ្រតេវទ មន

្រពហមចរយៈ
ិ េនរួចេហើយ ដល់នូវទីបផ
ំ ុ តៃនេ ក ដល់

នូវេ្រតយគ
ើ ្រពះន
ឺ ិ ព្វន ។

727 
 
៣៦១

សមុទទវេគគ តតិេយ

[២៨៥] សមុ េទទ សមុ េទទតិ ភក

ិ ខ េវ អស ុ ត

បុ ថុជជេន ភសតិ ។ េនេ ភក

ិ ខ េវ អរយស
ិ វនេយ
ិ

សមុ េទទ ។ ម ឯេ ភក
ិ ខ េវ ឧទក សិ ម

ឧទកណ្ណេ ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ
ិ រូប កមូបសញ្ហិ

រជនយ
ី អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ អរយស
ិ វនេយ
ិ ស-

មុ េទទ ឯ ថ យំ សេទវេក េ េក សមរេក ស-

្រពហមេក សស មណ្រពហមណី បជ សេទវមនុ ស

េយភុ េយយន សមុ ទទ កន្ត កុ លកជ កុ ល-

គុ ណ្ឌិកជ មុ ញជបព្វជភូ អបយំ ទុ គគតឹ វន

ិ ប
ិ -

តំ សំ រំ នតវិ ត្តនិ្ត ។ េប ។ សន្តិ ភក

ិ ខ េវ ជិ ្ហ -

វេញញ
ិ យយ រ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ

ធមម ឥ ្ឋ កន្ត មនប បយ

ិ រូប កមូបសញ្ហិ

728 
 
 ៣៦១

សមុទទវគគ ទី ៣

[២៨៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុថុជន
ជ ជអក
ន មនេចះដ
ិ ឹង រែមង

េពលថ សមុទ ទ សមុទ ទ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង ទ ុ ៎ះ មនែមន
យ សមុទន ិ

ជសមុទក
ទ ុ ងវ
ន និ ័យរបស់្រពះអរយៈេទ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ទ ុ ៎ះ
យ សមុទន

សេំ យកធរទឹកដ៏ធន ្ល ់ទឹកដ៏េ្រជ

ំ ិ ងអនង ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ រូប

ែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ ជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជទីគប់ចត

ិ ្ត មន

សភពគួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួររក

ី យ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

េនះតថគតេ ថសមុទក
ទ ុ ងវ
ន និ ័យៃន្រពះអរយៈ
ិ សតេ្វ ំ
កេនះ ្រពមទង

េទវេ ក មរេ ក ្រពហមេ ក ំ

្រពមទងសមណៈនិ ង្រពហមណ៍

ពពួកសត្វ ំ
្រពមទងេទវ និងមនុស ដ៏េសស េ្រចនល
ើ ិចចុះកុ ងសម
ន ុទទ

េនះ ទទឹក វកវរ

ឹ សុ គ
ម មញ ដូចជេ ម យបង
្ល និងេ ម ដេំ ណក

ទន យ មនកន
ិ ង
្ល ផុតនូវអបយ ទុគត
គ ិ វន
ិ ិ បត សង រ បនេឡើយ

។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រសែដល្រតូវដង
ឹ េ យជិ ្ហ ។ េប ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ម ៍ ែដល្រតូវដឹងេ
ធមមរមណ យចត
ិ ្ត ជទី្របថន ជទី

េ្រតកអរ ជទីគប់ចិត្ត មនសភពគួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម

729 
 
៣៦២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

រជនីយ អយំ វុចចតិ ភិកខេវ អរយស

ិ វនេយ
ិ សមុ េទទ

ឯ ថ យំ សេទវេក េ េក សមរេក ស្រពហមេក

សស មណ្រពហមណី បជ សេទវមនុ ស េយភុ -

េយយន សមុ ទទ កន្ត កុ លកជ កុ លគុ ណ្ឌិក-

ជ មុ ញជបព្វជភូ អបយំ ទុ គគតឹ វន

ិ ប
ិ តំ សំ រំ

នតវិ ត្តនត
្តី ិ ។

[២៨៦] យស េគ ច េទេ ច

អវជ
ិ ជ ច វ ិ ជិ

េ ឥមំ សមុ ទទំ សគគហំ

សរកខ សំ សឧមមភ
ិ យំ

សុ ទុត្តរ ំ អចចតរ ិ ។

សងគតេិ (១)
មចចុជេ

នរិ ប
ូ ធិ ប សិ ទុ កំខ (២)

អបុ នពភ យ អតថងគេ

េ ន បមនេមតិ(៣)

អេមហយី មចចុ ជន្តិ ្រពូមត

ី ិ ។

១ ឱ. សងគតិេក; ម. សងគតិេគ ។ ២ ប យ ទុ កំខ ។ ៣ េ ន បុេនតិ ។

730 
 
 ៣៦២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គួរជទីរក
ី យ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះតថគតេ ថសមុទក
ទ ុ ងវ
ន និ ័យ

របស់្រពះអរយៈ
ិ ឯសតេ្វ កេនះ ំ
្រពមទងេទវេ ក មរេ ក

្រពហមេ ក ំ
្រពមទងសមណៈនិ ង្រពហមណ៍ ពពួកសត្វ ំ
្រពមទង

េទវ និងមនុស ដ៏េសស េ្រចនែតល

ើ ិចចុះកុ ងសម
ន ុ ទេទ នះ ទទឹក វកវរ
ឹ

សុ គ
ម មញ ដូចជេ ម យបង
្ល និងេ ម ដេំ ណកទន យ មនកន
ិ ង
្ល នូវ

អបយ ទុគត
គ ិ វន
ិ ិ បត សង រ បនេឡើយ ។

[២៨៦] បុ គ គល មន គៈេទសៈនិ ងអវ ជ

ិ ជ ្របស

េចញេហើយ បុគល
គ េនះ បនឆង
្ល នូវសមុទេទ នះ ែដល្របកប

េ យសត្វ វ ្របកបេ យ រក ទឹក ្របកបេ យ

រលក ្របកបេ យភ័យ ែដលមនងយន

ិ ឹ ងឆង
្ល បន បុគល
គ

្ល បង់នូវេ្រគ ងជប់ចព
កនង ំ ក់ លះបង់នូវចកុ ខ មិនមន

ឧបធិ ំ ្ល ញនូវេសចកទ
បផ ី្ត ុកខ េដម
ើ ប្របេយជន
ី ៍ដល់្រពះ

និព្វន តថគតេពលថបុគល
គ េនះ សេ្រមច្របេយជន៍

ម ិ នមកកន ់ ភ ពថ មី េ ទៀត ជអ នក ញ ំ មចុ ច ជឲយវេង ្វង ។

ុ ង

731 
 
៣៦៣

សមុទទវេគគ តតិេយ

[២៨៧] េសយយថបិ ភិកខេវ ពឡស

ិ ិេក មិ-

សគតំ ពឡស
ិ ំ គមភេី រ ឧទករហេទ បកខិ េបយយ ត-

េមនំ អញញតេ មស
ិ ចកខុ មេចឆ គេិ លយយ ឯវ ំ ហិ

េ ភក
ិ ខ េវ មេចឆ គល
ិ ពឡេិ
(១)
ពឡស
ិ ក
ិ ស អ-

នយំ បេនន ពយសនំ បេនន យថកមករណីេយ

ពឡស
ិ ិកស ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ឆយិេម ពឡិ

េ កសមឹ អនយយ ស ្ត នំ វធយ(២) បណីនំ ។

កតេម ឆ ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។

អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ គល
ិ ពឡេិ មរស

អនយំ បេនន ពយសនំ បេនន យថកមករ-

ណីេយ បបិមេ ។ េប ។ សន្តិ ភិកខេវ ជិ ្ហ វេញញ

ិ -

យយ រ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម

១ គិលិតពឡិេ ។ ២ ឱ. ពយទធយ បណិនំ ។

732 
 
 ៣៦៣

សមុទទវគគ ទី ៣

[២៨៧] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូច្រពនសនូ ចេបះសន
ទ ូ ចែដល
ទ

ជប់េ យនុយេទកុ ងអន

ន ្ល ់ទឹកដ៏េ្រជ
ង ្រតម
ី ួ យេឃើញនុយ ក៏េលបនុយ

េនះេទ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើយ៉ងេនះ ្រតែដលេលបសន
ី ូច
ទ

េនះ ដល់នូវេសចកម
ី្ត នចេ្រម
ិ ើ ដល់នូវេសចកវី្ត នស
ន ិ កុ ងក
ន ្ត ប់ៃដៃន

្រពនសនូ ច
ទ គួរ្រពនសនូ ចេធ
ទ ើ្វ មេសចកី្របថ
្ត ន យ៉ង មិញ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ សនូ ចទ
ទ ំ ៦ េនះ្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមបេធ
ង ី ើព
្វ ួ កសតឲ
្វ យវនស
ិ

េដម
ើ បសម
ី ្ល ប់ពួកសតក
្វ ុ ងេ
ន ក ក៏យ៉ងេនះែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

សនូ ចទ
ទ ំ ៦ េតើដូចេមច
ង ្ត ខះ
្ល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មនរូបែដល្រតូវ

ដឹងេ យចកុ ខ ជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជទីគប់ចត

ិ ្ត មនសភព

គួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរជទីរក

ី យ ្របសិនេបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ

សរេសើរ ឋត
ិ េនេ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះ ។ មនលភក
ី្ត ូ លចិតម ិ ុខ

ំ
ទង យ ភក
ិ ុ េនះតថគតេ
ខ ថ អក
ន េលបសនូ ចរបស
ទ ់មរ ដល់នូវ

ី្ត ិនចេ្រមើន ដល់នូវេសចកវី្ត នស

េសចកម ិ គួរមរមនចិតប
្ត បេធើ្វ មេសចកី្ត

្របថនបន ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ មនរសែដល្រតូវដង
ឹ េ យជិ ្ហ

។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ម ៍ ែដល្រតូវដឹងេ
យ មនធមមរមណ យមេន

733 
 
៣៦៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឥ ្ឋ កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ អភន
ិ នទតិ អភិវទតិ អេជឈ យ តដ
ិ ្ឋតិ ។

អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ គល
ិ ពឡេិ មរស

អនយំ បេនន ពយសនំ បេនន យថកមករ-

ណីេយ បបិមេ ។

[២៨៨] សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ វេញញ
ិ យយ រូប ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

តេញច ភក
ិ ុខ ន អភិននទតិ ន អភវិ ទតិ ន អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចត
ច ិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ន គល
ិ ពឡេិ

មរស អេភទិ ពឡស

ិ ំ បរេភទ
ិ ិ ពឡស
ិ ំ ន អនយំ

បេនន ន ពយសនំ បេនន ន យថកមករណីេយ

បបម
ិ េ ។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយ រ

។ េប ។ សន្តិ ភក
ិ ខ េវ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម ឥ ្ឋ

កន្ត មនប បិយរូប កមូបសញ្ហិ រជនីយ

734 
 
 ៣៦៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

គួរជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជទីគប់ចត

ិ ្ត មនសភពគួរ្រស ញ់

្របកបេ យកម គួរជទីរក

ី យ េបភ
ើ ក
ិ ុ េ្រតកអរ
ខ សរេសើរ ឋិតេន

េ យេសចកច ្ត ំ ចេំ ពះធមមរមណ

ី្ត ូ លចិតម ម ៍ េនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុ េនះ
ខ តថគតេ ថ អក
ន េលបសនូ ចរបស
ទ ់ មរ ដល់នូវេសចកី្ត

មនចេ្រម
ិ ើន ដល់នូវេសចកីវ្ត នស
ិ គួរមរមនចត
ិ ប
្ត បេធើ្វ មេសចកី្ត

្របថនបន ។

[២៨៨] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ មនរ ូ ប ែដល្រតូ វ ដ ឹ ង េ យចកុ ខ

គួរជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជទីគប់ចត

ិ ្ត មនសភពគួរ្រស ញ់ ្រប-

កបេ យកម គួរជទីរក

ី យ េបើភិកុ ម
ខ ិនេ្រតកអរ មិនសរេសើរ មិនឋិត

េនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ ចេំ ពះរូបេនះេទ ។ មនលភក
ិ ម ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភិកុ េនះតថគតេ
ខ ថ មិនេលបសនូ ចេទ
ទ បនកច់បប
ំ ក់សនូ ច
ទ ផ្តច់

សនូ ចរបស
ទ ់មរ មនដល
ិ ់ នូវេសចកម
ី្ត ិនចេ្រមើន មនដល
ិ ់ នូវេសចកវី្ត នស
ិ

មរមនចិតប
្ត បមិនគួរេធើ្វ មេសចកី្របថ
្ត ន បន ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ មនរសែដល្រតូវដឹងេ យជិ ្ហ ។ េប ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ម ៍ ែដល្រតូវដឹងេ
មនធមមរមណ យមេន គួរជទី្របថន ជទីេ្រតកអរ ជ

ទីគប់ចត
ិ ្ត មនសភពគួរ្រស ញ់ ្របកបេ យកម គួរជទីរក
ី យ
735 
 
៣៦៥

សមុទទវេគគ តតិេយ

តេញច ភក
ិ ុខ ន អភិននទតិ ន អភវិ ទតិ ន អេជឈ យ

តដ
ិ ្ឋតិ ។ អយំ វុចចតិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ន គល
ិ ពឡេិ

មរស អេភទិ ពឡស

ិ ំ បរេភទ
ិ ិ ពឡស
ិ ំ ន អនយំ

បេនន ន ពយសនំ បេនន ន យថកមករណី-

េយ បបម
ិ េ តិ ។

[២៨៩] យស កស ចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស

ភិកុ ខ និយ ចកខុ វេញញ

ិ េយយសុ រូេបសុ េយ េគ េ

អតថិ េយ េទេ េ អតថិ េយ េមេ េ អតថិ

េយ េគ េ អបបហីេន េយ េទេ េ អបប-

ហីេន េយ េមេ េ អបបហីេន តស បរ ិ ្ត

េចបិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ចកខុ ស បថំ គចឆនិ្ត បរ-ិ

យទិយេន្តវស ចិត្តំ ។ េក បន េទ អធិម ្ត នំ ។ តំ

736 
 
 ៣៦៥

សមុទទវគគ ទី ៣

េបភ
ើ ក
ិ ុខ មនេ្រតកអរ
ិ មនសរេស
ិ ើរ មនឋ
ិ ិតេនេ យេសចកច
ី្ត ូ លចត ្ត ំ
ិ ម

ចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ េនះេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េនះតថគត
ខ

េ ថអក
ន មនេលបសន
ិ ូច
ទ បនកច់បប
ំ ក់សនូ ច
ទ បនផ្តច់សនូ ចរបស
ទ ់

មរ មនដល
ិ ់ នូវេសចកម
ី្ត ិនចេ្រមន
ើ មនដល
ិ ់ នូវេសចកវី្ត នស
ិ មរមន

ចត
ិ ប
្ត ប មនគ
ិ ួ រេធើ្វ មេសចក្របថ
ី្ត ន បនេឡើយ ។

[២៨៩] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មួយ េទះបីជភិកុ ក
ខ ី្ត

ភក ខ ី កី្ត មន គៈ (តេ្រមក) េទសៈ (េសចកី្របទ

ិ ុន ្ត ូស)្ត េមហៈ (េសចកី្ត

វេងង
្វ ) កុ ងរ
ន ូបែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល
គ េនះ

មនបនលះបង
ិ ់េចលេទ ្របសិនេបរើ ូបែដល្រតូវដង
ឹ េ យចកុ ខ ជរូបមន

្របមណតច
ិ មកកន់គនង
្ល ចកុ ខ របស់បុគល ក ់ចិតរ្ត បស់
គ េនះ ្រគបសងត

គ េនះ ។ ក៏នឹងបច់េពលេទថី្វ ដល់រូបដ៏ៃ្រកែលង ។ េសចកីេនះ

បុគល ្ត

737 
 
៣៦៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

កិស េហតុ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ េគ េ អតថិ េយ

េទេ េ អតថិ េយ េមេ េ អតថិ េយ េគ

េ អបបហីេន េយ េទេ េ អបបហីេន េយ

េមេ េ អបបហីេន ។ េប ។ យស កស ចិ

ភិកខេវ ភិកុ ខ ស ភិកុ ខ និយ មេនវេញញ

ិ េយយសុ

ធេមមសុ េយ េគ េ អតថិ េយ េទេ េ អតថិ

េយ េមេ េ អតថិ េយ េគ េ អបបហីេន

េយ េទេ េ អបបហីេន េយ េមេ េ

អបបហីេន តស បរ ិ ្ត េចបិ មេនវេញញ

ិ យយ ធមម

មនស បថំ គចឆនិ្ត បរយទ

ិ យ
ិ េន្តវស ចត
ិ ្តំ ។

េក បន េទ អធម
ិ ្ត នំ ។ តំ កិស េហតុ ។ េយ

ភក
ិ ខ េវ េគ េ អតថិ េយ េទេ េ អតថិ េយ

េមេ េ អតថិ េយ េគ េ អបបហីេន េយ

េទេ េ អបបហីេន េយ េមេ េ

អបបហីេន ។

738 
 
 ៣៦៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ េមហៈ

េនមន គៈ េទសៈ េមហៈ គ េនះមិនបនលះបង់េចល

បុគល

។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មួយ េទះបជភ
ី ក ខ ី្ត ភក
ិ ុក ិ ុន
ខ ី កី្ត

មន គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងធម

ន ម ៍
ម រមណ ែដល្រតូវដឹងេ យមេន

គ េនះមិនបនលះបង់េចលេទ ្របសិនេបើ
គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

ម ៍ ែដល្រតូវដង
ធមមរមណ ឹ េ ម ៍ មន្របមណតិច មក
យមេន ជធមមរមណ

កន់គនង
្ល មេនរបស់បុគល ក ់ចិតរ្ត បស់បុគល
គ េនះ ្រគបសងត គ េនះ ។ ក៏

នឹងបច់េពលេទថី្វ ដល់ធមមរមណ
ម ៍ ដ៏ៃ្រកែលង ។ េសចកេនះ
ី្ត េ្រពះ

េហតុអី្វ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ េមហៈ េនមន

គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

គ េនះមនបនលះបង
ិ ់េចល ។

739 
 
៣៦៧

សមុទទវេគគ តតិេយ

[២៩០] េសយយថបិ ភិកខេវ ខីររុេកខ អស េ ថ

និេ្រគេធ មិលកខុ (១) ឧទុ មពេ ទហេ តរុ-

េ េកមរេក តេមនំ បុ រេិ តិ ្ហ យ កុ ធរយ

ិ

យេ យេ ភេិ នទយយ(២) គេចឆយយ ខរី ន្តិ ។ ឯវ ំ

ភេន្ត ។ តំ កិស េហតុ ។ យំ ហិ ភេន្ត ខរី ំ តំ

អតថត
ី ិ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ យស កស ចិ ភក
ិ ុខស

ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ េយ

េគ េ អតថិ េយ េទេ េ អតថិ េយ

េមេ េ អតថិ េយ េគ េ អបបហីេន

េយ េទេ េ អបបហីេន េយ េមេ េ

អបបហីេន តស បរ ិ ្ត េចបិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

ចកខុ ស បថំ គចឆនិ្ត បរយទ

ិ យ
ិ េន្តវស ចត
ិ ្តំ ។

េក បន េទ អធម
ិ ្ត នំ ។ តំ កិស េហតុ ។

េយ ភិកខេវ េគ េ អតថិ េយ េទេ

១ ឱ. ម. បិលេកខ ។ ២ ភិេនទយយ ។

740 
 
 ៣៦៧

សមុទទវគគ ទី ៣

[២៩០] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េដ ើ ម េឈ ើ មនជ ័ រ ដូ ចទ ឹ កេ ះ

គឺ ើ េពធិ៍បយកី្ត
េដម េដម
ើ ៃ្រជកី្ត េដម
ើ េលៀបកី្ត េដម
ើ ្វ កី្ត ែដល

េន ច ូ ច ៗ េនេឡើយ បុរសយកពូេថដ៏មុតមកេចះេដើមេឈេនះ
វខីត ើ

្រតង់ ៗ ក៏េ យ ជ័រដូចទឹកេ ះ មុខជេចញមក (ែដរឬ) ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េសចកេនះ
ី្ត យ៉ងេនះឯង ។ ដេំ ណើរេនះ

េ្រពះេហតុអី្វ ។ គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ្រពះជ័រដូចទឹកេ ះេនះ

មន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ី្ត ុ ៎ះ
េសចកន មនឧបេមយយដូចបុគល
គ

មួយ េទះបីជភក
ិ ុក
ខ ី្ត ភក
ិ ុន
ខ ី កី្ត មន គៈ េទសៈ េមហៈ

កុ ងរ
ន ូបែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល
គ េនះមន
ិ

បនលះបង់េចលេទ ្របសិនេបរើ ូបែដល្រតូវដង

ឹ េ យចកុ ខ ជរូបមន

្របមណតច
ិ មកកន់គនង
្ល ចកុ របស
ខ ់បុគល
គ េនះ ក ់ចត
រែមង្រគបសងត ិ ្ត

របស់បុគល
គ េនះ ។ នឹងបច់េពលេទថី្វ ដល់រូបដ៏ៃ្រកែលង ។ ដ-ំ

េណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ

741 
 
៣៦៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េ អតថិ េយ េមេ េ អតថិ េយ េគ េ

អបបហីេន េយ េទេ េ អបបហីេន េយ

េមេ េ អបបហីេន ។ េប ។ យស កស ចិ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ េយយសុ

រេសសុ េយ េគ េ អតថិ ។ េប ។ យស កស ចិ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ មេនវេញញ
ិ េយយសុ

ធេមមសុ េយ េគ េ អតថិ េយ េទេ េ

អតថិ េយ េមេ េ អតថិ េយ េគ េ

អបបហីេន េយ េទេ េ អបបហីេន េយ

េមេ េ អបបហីេន តស បរ ិ ្ត េចបិ ម-

េនវេញញ
ិ យយ ធមម មនស បថំ គចឆនិ្ត បរយ-
ិ

ទយ
ិ េន្តវស ចត
ិ ្តំ ។ េក បន េទ អធម
ិ ្ត នំ ។

តំ កិស េហតុ ។ េយ េគ េ អតថិ េយ

េទេ េ អតថិ េយ េមេ េ អតថិ េយ

េគ េ អបបហីេន េយ េទេ េ អបបហី-

េន េយ េមេ េ អបបហីេន ។

742 
 
 ៣៦៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េមហៈេនមន គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

គ េនះមនបនលះបង
ិ ់

េចល ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មួយ េទះបជភ
ី ក
ិ ុក
ខ ី្ត

ភក ខ ី កី្ត មន គៈកុ ងរសែដល្រតូ

ិ ុន ន វដង
ឹ េ យជិ ្ហ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ បុគល
គ មួយ េទះបីជភក
ិ ុក
ខ ី្ត ភក
ិ ុន
ខ ី កី្ត មន គៈ េទសៈ

េមហៈ កុ ងធម
ន ម ៍ ែដល្រតូវដង
ម រមណ ឹ េ យមេន គៈ េទសៈ េមហៈ

បុគល
គ េនះមនបនលះបង
ិ ់េចលេទ ្របសិនេបើធមមរមណ
ម ៍ ែដល្រតូវដឹង

េ ម ៍ មន្របមណតិច មកកន់គនង
យមេន ជធមមរមណ ្ល ៃនមេនរបស់

បុគល ក ់ចត
គ េនះ រែមង្រគបសងត ិ ្ត របស់បុគល
គ េនះ ។ នឹងបច់េពល

េទថី្វ ដល់ធមមរមណ
ម ៍ ដ៏ៃ្រកែលង ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។

េ្រពះ គៈ េទសៈ េមហៈ េនមន គៈ េទសៈ េមហៈ

បុគល
គ េនះមនបនលះបង
ិ ់េចល ។

743 
 
៣៦៩

សមុទទវេគគ តតិេយ

[២៩១] យស កស ចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស

ភក
ិ ុ ខ និ យ ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ េយ េគ

េ នតថិ េយ េទេ េ នតថិ េយ េមេ េ

នតថិ េយ េគ េ បហីេន េយ េទេ េ

បហីេន េយ េមេ េ បហីេន តស អធម

ិ ្ត

េចបិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប ចកខុ ស បថំ -

គចឆន្តិ េនវស ចិត្តំ បរយទ

ិ ិយន្តិ ។ េក បន េទ

បរ ិ ្ត នំ ។ តំ កិស េហតុ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ េគ

េ នតថិ េយ េទេ េ នតថិ េយ េមេ

េ នតថិ េយ េគ េ បហីេន េយ េទេ េ

បហីេន េយ េមេ េ បហីេន ។ េប ។ យស

កស ចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ជិ ្ហ -

វេញញ
ិ េយយសុ រេសសុ ។ េប ។ មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ

េយ េគ េ នតថិ េយ េទេ េ នតថិ េយ

េមេ េ នតថិ េយ េគ េ បហីេន េយ

េទេ េ បហីេន េយ េមេ េ បហីេន

744 
 
 ៣៦៩

សមុទទវគគ ទី ៣

[២៩១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មួយ េទះបជភ
ី ក
ិ ុក
ខ ី្ត

ភក ខ ី កី្ត មនមន
ិ ុន ិ គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងរ
ន ូបែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ

គ េនះលះបង់េហើយ ្របសិនេបរើ ូបែដល្រតូវ

គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

ដឹងេ យចកុ ខ ជរូបមន្របមណៃ្រកែលង មកកន់គនង

្ល ចកុ របស
ខ ់បុគល
គ

េនះ ក៏មិន្រគបសងត
ក ់ចត
ិ រ្ត បស់បុគល
គ េនះបនេឡើយ ។ នឹងបច់េពល

េទថីដ ិ ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភក

្វ ល់រូបមន្របមណតច ិ ុខ

ំ
ទង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ េមហៈ មនមន
ិ គៈ េទសៈ េមហៈ

គ េនះលះបង់េហើយ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ
បុគល ំ
ខ ង យ បុគល
គ

េទះបីជភក ខ ី្ត ភក
ិ ុក ខ ី កី្ត មនមន
ិ ុន ិ គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងរសែដល្រតូ
ន វ

ដឹងេ យជិ ្ហ ។ េប ។ មនមន

ិ គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ

ែដល្រតូវដង
ឹ េ យមេន គ េនះលះបង់េហើយ
គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

745 
 
៣៧០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តស អធម
ិ ្ត េចបិ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម មនស

បថំ គចឆនិ្ត េនវស ចត

ិ ្តំ បរយទ
ិ យ
ិ ន្តិ ។ េក

បន េទ បរ ិ ្ត នំ ។ តំ កិស េហតុ ។ េយ ភក
ិ ខ-

េវ េគ េ នតថិ េយ េទេ េ នតថិ េយ េម-

េ េ នតថិ េយ េគ េ បហីេន េយ េទ-

េ េ បហីេន េយ េមេ េ បហីេន ។

[២៩២] េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ ខរី រុេកខ អស េ ថ

នេិ ្រគេធ មល
ិ កខុ ឧទុ មពេ សុ េកខ

េក េប េតេ វសិ េក តេមនំ បុ រេិ តិ ្ហ យ

កុ ធរយ
ិ យេ យេ ភេិ នទយយ គេចឆយយ ខរី ន្តិ ។

េន េហតំ ភេន្ត ។ តំ កិស េហតុ ។ យំ ហិ

ភេន្ត ខរី ំ តំ នតថត

ី ិ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ យស

កស ចិ ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ

រូេបសុ េយ េគ េ នតថិ េយ េទេ េ

នតថិ េយ េមេ េ នតថិ េយ េគ េ

បហីេន េយ េទេ េ បហីេន េយ េមេ

េ បហីេន តស អធិម ្ត េចបិ ចកខុ វេញញ

ិ យយ រូប

746 
 
 ៣៧០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ម ៍ ែដល្រតូវដឹងេ
្របសិនេបើធមមរមណ យមេន មន្របមណេ្រចើន មក

កន់គនង
្ល ៃនមេនរបស់បុគល
គ េនះ ក៏មន្រគបសង
ិ តក ់ចត
ិ រ្ត បស់បុគល
គ េនះ

បនេឡើយ ។ នឹងបច់េពលេទថីដ
្វ ល់ធមមរមណ
ម ៍ មន្របមណតិច ។

ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ

េមហៈ មនមន
ិ គ េនះលះបង់េហើយ ។
គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល

[២៩២] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េដ ើ ម េឈ ើ មនជ ័ រ ដូ ចទ ឹ កេ ះ

ឺ ើមេពធិ៍បយកី្ត
គេដ េដើមៃ្រជកី្ត េដើមេលៀបកី្ត េដើម ្វ កី្ត ែដលសួ ត
ង

ជេឈព
ើ ុ ក កនង ំ ើ យ បុរសយកពូេថដ៏មុតមកេចះេដម
្ល មួយឆនេហ ើ េឈើ

េនះ្រតង់ ៗ ក៏េ យ ជ័រដូចទឹកេ ះេចញមកបនឬេទ ។ ជ័រដូចទឹក

េ ះមនេចញេទ
ិ ្រពះអងគ ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមើន េ្រពះរបស់ែដលជជ័រដូចទឹកេ
អងដ ះមិនមនេទ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង ី្ត ុ ៎ះ មនឧបេមយយដូចបុគល
យ េសចកន គ មួយ េទះបជភ
ី ក
ិ ុខ

កី្ត ភក ខ ី កី្ត មនមន

ិ ុន ិ គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងរ
ន ូបែដល្រតូវដឹងេ យចកុ ខ

គ េនះលះបង់េហើយ
គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល ្របសិនេបរើ ូបែដល្រតូវ

747 
 
៣៧១

សមុទទវេគគ តតិេយ

ចកខុ ស បថំ គចឆនិ្ត េនវស ចត

ិ ្តំ បរយទ
ិ ិ-

យន្តិ ។ េក បន េទ បរ ិ ្ត នំ ។ តំ កិស

េហតុ ។ េយ េគ េ នតថិ េយ េទេ េ

នតថិ េយ េមេ េ នតថិ េយ េគ េ

បហីេន េយ េទេ េ បហីេន េយ េម-

េ េ បហីេន ។ េប ។ យស កស ចិ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ េយយសុ រេសសុ

។ េប ។ យស កស ចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ និ យ

មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ េយ េគ េ នតថិ

េយ េទេ េ នតថិ េយ េមេ េ នតថិ

េយ េគ េ បហីេន េយ េទេ េ បហី-

េន េយ េមេ េ បហីេន តស អធម

ិ ្ត

េចបិ មេនវេញញ
ិ យយ ធមម មនស បថំ គចឆនិ្ត

748 
 
 ៣៧១

សមុទទវគគ ទី ៣

ដង
ឹ េ យចកុ មន្របមណេ្រច
ខ ន
ើ មកកន់គនង
្ល ចកុ របស
ខ ់បុគល
គ េនះ ក៏

មន្រគបសង
ិ ក ់ចិតរ្ត បស់បុគល
ត គ េនះបនេឡើយ ។ នឹងបច់េពលេទថី្វ

ដល់រូបមន្របមណតិច ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ េ្រពះ គៈ

េទសៈ េមហៈ មនមន

ិ គៈ េទសៈ េមហៈ បុគល
គ េនះលះ

បង់េហើយ ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ បុគល
គ មួយ េទះបជភ
ី ក
ិ ុខ

កី្ត ភក ខ ី កី្ត មនមន

ិ ុន ិ គៈ េទសៈ េមហៈ កុ ងរសែដល្រតូ
ន វដឹងេ យ

ជិ ្ហ ។ េប ។ បុគល
គ មួយ េទះបជភ
ី ក ខ ី្ត ភក
ិ ុក ខ ី កី្ត មនមន
ិ ុន ិ គៈ

េទសៈ េមហៈ កុ ងធម

ន ម ៍ ែដល្រតូវដឹងេ
ម រមណ យមេន គៈ េទសៈ

េមហៈ បុ គ គល េនះលះបង ់ េហើ យ ្របសិ នេប ើ ធមម រម មណ៍ ែដល្រតូ វ ដ ឹ ង

េ យមេនមន្របមណេ្រចើន មកកន់គនង
្ល ៃនមេនរបស់បុគល
គ េនះ

749 
 
៣៧២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េនវស ចត
ិ ្តំ បរយទ
ិ យ
ិ ន្តិ ។ េក បន េទ បរ ិ ្ត -

នំ ។ តំ កិស េហតុ ។ េយ ភក
ិ ខ េវ េគ េ

នតថិ េយ េទេ េ នតថិ េយ េមេ េ

នតថិ េយ េគ េ បហីេន េយ េទេ េ

បហីេន េយ េមេ េ បហីេនតិ ។

[២៩៣] ឯកំ សមយំ យ ម ច របុ

ី េ ្ត

យ ម ច ម េកដ្ឋិេក ព ណសិយំ វហរន្ត

ិ ិ

ឥសិបតេន មិគទេយ ។ អថេខ យ ម ម េក-

ដ្ឋេិ ក យណ្ហសមយំ បដស

ិ ្ល ន វុដេិ្ឋ េយ-

នយ ម របុ
ី េ ្ត េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ -

យសម របុ
ី េត្តន សទធឹ សេមមទិ សេមមទនយ
ី ំ កថំ

ណីយំ វត
ី ិ េរ ្វ ម េកដ្ឋេិ ក យសមន្តំ -

របុ
ី ត្តំ ឯតទេ ច កឹ នុ េខ វុេ របុ
ី ត្ត ចកខុ រូប-

នំ សេញញជនំ រូប ចកខុ ស សេញញជនំ ។ េប ។ ជិ ្ហ

រ នំ សេញញជនំ រ ជិ ្ហ យ សេញញជនំ ។ េប ។ ម-

េន ធមមនំ សេញញជនំ ធមម មនស សំ េយជនន្តិ ។

750 
 
 ៣៧២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ក៏មន្រគបសង
ិ ក ់ចិតរ្ត បស់បុគល
ត គ េនះបនេឡើយ ។ នឹងបច់េពលេទថី្វ

ដល់ធមមរមណ
ម ៍ មន្របមណតិច ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះ គៈ េទសៈ េមហៈ មិនមន គៈ

េទសៈ េមហៈ គ េនះលះបង់េហើយ

បុគល ។

[២៩៣] សម័យមួយ ្រពះ រប

ី ុ តម
្ត ន យុ និង្រពះម -

េកដិក
្ឋ ៈមន យុ គង់េនកុ ងៃ្រពឥស
ន ័
ិបតនមិគទយវន េទៀប្រកុងព-

ណសី ។ ្រគេនះឯង ្រពះម េកដិក

្ឋ ៈមន យុ េចញចកផល-

សមបតិ្ត កុ ង
ន យណ្ហសម័យ បនចូលេទរក្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុ

លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយនឹង្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន

យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យនិងពកយគួររឭកេហើយ េទើបអងុ យ
គ

ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះ្រពះម
កុ ងទ េកដិក
្ឋ ៈមន យុ អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ
ុ ងទ

េហើយ េទើបសួរ្រពះ រប
ី ុ តម
្ត ន យុដូេចះ
ន ថ មនល វុេ រប
ី ុ ត្ត

ចកុ ជស
ខ េំ យជនៈរបស់រូប រូបជសេំ យជនៈរបស់ចកុ ឬ
ខ ។ េប ។ ជិ ្ហ ជ

សេំ យជនៈរបស់រស រសជសេំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ ឬ ។ េប ។ មេនជ

សេំ យជនៈរបស់ធមមរមណ
ម ៍ ម ៍ ជសេំ យជនៈរបស់មេនឬ ។
ធមមរមណ

751 
 
៣៧៣

សមុទទវេគគ តតិេយ

ន េខ វុេ េកដ្ឋិក ចកខុ រូបនំ សេញញជនំ

ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ

បដច
ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ ន

ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ន រ ជិ ្ហ យ សេញញជនំ

យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ

តតថ សេញញជនំ ។ េប ។ ន មេន ធមមនំ សេញញជនំ

ន ធមម មនស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ

បដច
ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។

[២៩៤] េសយយថបិ វុេ កេ ច ពលិ-

ពេទទ ឱទេ ច ពលព

ិ េទទ ឯេកន ទេមន

េយេត្តន សំ យុ ្ត អស ុ េយ នុ េខ ឯវ ំ វេទយយ

កេ ពលិពេទទ ឱទតស ពលព

ិ ទទស សេញញជនំ

ឱទេ ពលិពេទទ កឡស ពលិពទទស សេញញ-

ជនន្តិ សមម នុ េខ េ វទមេន វេទយយតិ ។ េន

េហតំ វុេ ន េខ វុេ កេ ពលិពេទទ

ឱទតស ពលព
ិ ទទស សេញញជនំ ន បិ ឱទេ ពលិ-

752 
 
 ៣៧៣

សមុទទវគគ ទី ៣

មនល វុេ េកដិក

្ឋ ៈ ខ ិនែមនជសេំ យជនៈរបស់រូបេទ
ចកុ ម រូបក៏មិន

ែមនជសេំ យជនៈរបស់ចកុ ែដរ

ខ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។ ជិ ្ហ

មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់រសេទ រសក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ

ែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ

ើ ើង េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ

ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។ េប ។ មេនមនែមនជស

ិ េំ យ-

ជនៈរបស់ធមមរមណ
ម ៍ េទ ម ៍ ក៏មនែមនជស
ធមមរមណ ិ េំ យជនៈរបស់មេន

ែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ

ើ ើង េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ

ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។

[២៩៤] មនល វុេ ដូចេគេខមនិងេគស េគទឹមេ យែខ

ទមមួយកី្ត ែខ បរមួយកី្ត េបើមនអក

ន និយយយ៉ងេនះថ េគេខម

ជសេំ យជនៈរបស់េគស េគសជសេំ យជនៈរបស់េគេខមដូេចះ

ន េតើ

អក
ន េនះ េឈមះថនិយយ្រតូវែដរឬដូចេមច
្ត ។ មន្រតូ
ិ វេទ វុេ

មនល វុេ េគេខមមិនែមនជសេំ យជនៈរបស់េគសេទ េគសក៏មិន

753 
 
៣៧៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ពេទទ កឡស ពលិពទទស សេញញជនំ េយន ច

េខ េត ឯេតន ទេមន េយេត្តន សំ យុ ្ត តំ

តតថ សេញញជនំ ។ ឯវេមវ េខ វុេ ន ចកខុ

រូបនំ សេញញជនំ ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ

យញច តតថ តទុ ភយំ បដិចច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ

សេញញជនំ ។ េប ។ ន ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ។ េប ។

ន មេន ធមមនំ សេញញជនំ ន ធមម មនស សេញញ-

ជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដិចច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ

តំ តតថ សេញញជនំ ។

[២៩៥] ចកខុ វុេ រូបនំ សេញញជនំ

អភវស
ិ រូប ចកខុ ស សេញញជនំ នយិទំ ្រពហម-

ចរយ
ិ េ បញញេយថ សមមទុ កខកខ យយ យ ម ច

េខ វុេ ន ចកខុ រូបនំ សេញញជនំ ន រូប

ចកខុ ស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច ឧបប-

ជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ត ម ្រពហមចរ-ិ

754 
 
 ៣៧៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ែមនជសេំ យជនៈរបស់េគេខមែដរ ំ ី រេនះ

េគទងព េគទឹមេ យែខ

ទមមួយ ឬែខ បរមួយ ែខ េទមនិងែខ បរេនះ ជសេំ យជនៈរបស់

ំ ី រេនះ ។ មនល
េគទងព វុេ ី្ត ុ ៎ះ មនឧបេមយយដូច ចកុ ខ
េសចកន

មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់រូបេទ រូបក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ចកុ ខ

ែដរ ឆនទ គ េកតេឡ

ើ ើង េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គ

េនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។ េប ។ ជិ ្ហ មនែមនជស

ិ េំ យជនៈរបស់

រសេទ ។ េប ។ មេនមនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ធមមរមណ
ម ៍ េទ ធមមរម-ម

ណ៍មិនែមនជសេំ យជនៈរបស់មេនែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ

ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។

[២៩៥] មន ល វុ េ េប ើ ចក ុ ខ ជស ំ េ យជនៈរបស ់ រ ូ ប ឬ

រូបជសេំ យជនៈរបស់ចកុ េហ
ខ ើយ ករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយៈ
ិ េដើមបឲយអស
ី ់

ទុកេខ យ្របៃព មន្របកដេឡ

ិ ើយ មនល វុេ ចកុ ម
ខ នែមនជស
ិ -ំ

េយជនៈរបស់រូបេទ រូបក៏មិនែមនជសេំ យជនៈរបស់ចកុ ែដរ

ខ ឆនទ គ

ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព

ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ

េឈមះថសេំ យជនៈ េហតុ េហតុេនះ ករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយៈ

ិ

755 
 
៣៧៥

សមុទទវេគគ តតិេយ

យ េ បញញយតិ សមមទុ កខកខ យយ ។ េប ។ ជិ ្ហ

វុេ រ នំ សេញញជនំ អភវស

ិ រ

ជិ ្ហ យ សេញញជនំ នយិទំ ្រពហមចរយ

ិ េ បញញ-

េយថ(១) សមមទុ កខកខ យយ យ ម ច េខ វុេ

ន ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ន រ ជិ ្ហ យ សេញញ-

ជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដិចច ឧបបជជតិ ឆនទ -

េគ តំ តតថ សេញញជនំ ត ម ្រពហមចរយ

ិ េ

បញញយតិ សមមទុ កខកខ យយ ។ េប ។ មេន

វុេ ធមមនំ សេញញជនំ អភវស

ិ ធមម មនស

សេញញជនំ នយិទំ ្រពហមចរយ

ិ េ បញញេយថ

សមមទុ កខកខ យយ យ ម ច េខ វុេ ន មេន

ធមមនំ សេញញជនំ ន ធមម មនស សេញញជនំ

យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ

តតថ សេញញជនំ ត ម ្រពហមចរយ

ិ េ បញញយតិ

សមមទុ កខកខ យយ ។ ឥមន

ិ េបតំ វុេ បរយ-
ិ

េយន េវទត
ិ ព្វំ ។ យថ ន ចកខុ រូបនំ សំ េយជនំ

១ ម. សព្វ េរសុ បញញយតិ ។

756 
 
 ៣៧៥

សមុទទវគគ ទី ៣

េដម
ើ បឲយអស
ី ់ទុកេខ យ្របៃព េទើបមន្របកដ ។ េប ។ េបើជិ ្ហ ជ

សេំ យជនៈរបស់រស ឬរស ជសេំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ េហើយ ករ

្រប្រពឹត្រ្ត ពហច
ម រយៈ
ិ េដម
ើ បឲយអស
ី ់ទុកេខ យ្របៃព មន្របកដេឡ
ិ ើយ

មនល វុេ ជិ ្ហ មនែមនជស

ិ េំ យជនៈរបស់រសេទ រសក៏មនែមនជ
ិ

សេំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ ែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ

ើ ើងេ្រពះ ្រស័យ

របស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ េហតុ

េហតុេនះ បនជករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយៈ

ិ េដើមបឲយអស
ី ់ទុកេខ យ្របៃព

មន្របកដែមន ។ េប ។ មនល វុេ េបមេនជស

ើ េំ យជនៈរបស់

ម ៍
ធមមរមណ ម ៍ ជសេំ យជនៈរបស់មេនេហើយ
ឬធមមរមណ ករ្រប្រពឹត្ត

្រពហមចរយៈ
ិ េដើមបឲយអស
ី ់ទុកេខ យ្របៃព មន្របកដេឡ
ិ ើយ មនល

វុេ មេនមិនែមនជសេំ យជនៈរបស់ធមមរមណ

ម ៍ េទ ម ៍
ធមមរមណ

ក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់មេនែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ

េហតុ េហតុេនះ បនជករ្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយៈ

ិ េដម
ើ បឲយអស
ី ់ទុកខ

េ យ្របៃព មន្របកដែមន ។ មនល វុេ ដេំ ណើរនុ៎ះ អក

ន ្រតូវ

យល់ មបរយយេនះ
ិ ។ ដូចជចកុ ម
ខ នែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់រូបេទ

757 
 
៣៧៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ

បដច
ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ េប ។

ន ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ។ េប ។ ន មេន ធមមនំ

សេញញជនំ ន ធមម មនស សេញញជនំ យញ្ច

តតថ តទុ ភយំ បដិចច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ

សេញញជនំ ។

[២៩៦] សំ វជជ
ិ តិ េខ វុេ ភគវេ ចកខុ បស -

តិ ភគ ចកខុ ន រូបំ ឆនទ េគ ភគវេ នតថិ សុ វមុ

ិ ត្ត-

ចេិ ្ត ភគ ។ សំ វជជ
ិ តិ េខ វុេ ភគវេ េ តំ

សុ តិ ភគ េ េតន សទទំ ឆនទ េគ ភគវេ នតថិ

758 
 
 ៣៧៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

រូបក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ចកុ ែដរ
ខ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ
ើ ើង

េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ

។ េប ។ ជិ ្ហ មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់រសេទ ។ េប ។ មេនមិនែមន

ជស េំ យជនៈរបស់ ធមម រម ណ
ម ៍ េទ ធមម រម មណ៍ ក៏មិនែមនជស ំេយជនៈ

របស់មេនែដរ ឆនទ គ ែដលេកតេឡ

ើ ើងេ្រពះ ្រស័យរបស់ទង
ំ

ពីរេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។

[២៩៦] មនល វុេ ្រពះចកុ របស

ខ ់្រពះមន្រពះភគ ក៏មន

្រពះមន្រពះភគ ក៏្រទង់ទតេឃើញរូបេ យ្រពះចកុ ែដរ

ខ ែតឆនទ គរបស់

្រពះមន្រពះភគ មិនមនេទ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ ្រពះអងម

គ ន

័ ផុត្រសឡះេហើយ ។ មនល
្រពះហឫទយ វុេ ្រពះេ្រ តរបស់្រពះ

មន្រពះភគ ក៏មន ្រពះមន្រពះភគ ក៏្រទង់្រពះស ្ត ប់សេំ ឡង

េ យ្រពះេ្រ តែដរ ែតឆន ទ គរបស់ ្រ ពះមន្រពះភគ ម ិ នមនេទ

759 
 
៣៧៧

សមុទទវេគគ តតិេយ

សុ វមុ
ិ ត្តចិេ ្ត ភគ ។ សំ វជជ
ិ តិ េខ វុេ ភគ-

វេ ឃនំ ឃយតិ ភគ ឃេនន គនធំ ឆនទ -

េគ ភគវេ នតថិ សុ វមុ

ិ ត្តចេិ ្ត ភគ ។ សំ វជជ
ិ តិ

េខ វុេ ភគវេ ជិ ្ហ យតិ ភគ ជិ ្ហ យ

រសំ ឆនទ េគ ភគវេ នតថិ សុ វមុ

ិ ត្តចេិ ្ត ភគ ។

សំ វជជ
ិ តិ េខ វុេ ភគវេ កេយ ផុ សតិ

ភគ កេយន េផដ្ឋព្វំ ឆនទ េគ ភគវេ នតថិ

សុ វមុ
ិ ត្តចិេ ្ត ភគ ។ សំ វជជ
ិ តិ េខ វុេ ភគវេ

មេន វជនត
ិ ិ ភគ មន ធមមំ ឆនទ េគ ភគវេ

នតថិ សុ វមុ
ិ ត្តចេិ ្ត ភគ ។ ឥមន
ិ េខ ឯតំ វុេ

760 
 
 ៣៧៧

សមុទទវគគ ទី ៣

េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ ្រពះអងម ័ ផុត្រសឡះេហើយ

គ ន្រពះហឫទយ ។

មនល វុេ ្រពះឃនៈរបស់្រពះមន្រពះភគ ក៏មន ្រពះមន

្រពះភគ ក៏្រទង់ហិតកិនេ
្ល យ្រពះឃនៈែដរ ែតឆនទ គរបស់្រពះមន

្រពះភគ មនមនេទ
ិ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ ្រពះអងម ័
គ ន្រពះហឫទយ

ផុត្រសឡះេហើយ ។ មនល វុេ ្រពះជិ ្ហ របស់្រពះមន្រពះភគ

ក៏មន ្រពះមន្រពះភគ ក៏្រទង់លិទរធ សេ យ្រពះជិ ្ហ ែដរ ែតឆនទ គ

របស់្រពះមន្រពះភគ មនមនេទ
ិ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ្រពះអងម
គ ន

័ ផុត្រសឡះេហើយ
្រពះហឫទយ ។ មនល វុេ ្រពះកយរបស់្រពះ

មន្រពះភគ ក៏មន ្រពះមន្រពះភគ ក៏្រទង់ប៉ះពល់នូវេផដព

្ឋ ្វ -

ម ៍េ
រមណ យ្រពះកយែដរ ែតឆនទ គរបស់្រពះមន្រពះភគ មនមនេទ
ិ

េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ ្រពះអងម ័ ផុត្រសឡះេហើយ

គ ន្រពះហឫទយ ។

មនល វុេ ្រពះមេនរបស់្រពះមន្រពះភគ ក៏មន ្រពះមន្រពះ

ភគ ក ៏ ្រ ទង ់ ្រជបចបស់ នូ វ ធមម រម មណ៍ េ យ្រពះមេនែដរ ែតឆន ទ គ

របស់្រពះមន្រពះភគ មនមនេទ
ិ េ្រពះ្រពះមន្រពះភគ ្រពះអងគ

័ ផុត្រសឡះេហើយ
មន្រពះហឫទយ ។ មនល វុេ េហតុនុ៎ះ អក
ន

761 
 
៣៧៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

បរយេយន
ិ េវទត
ិ ព្វំ ។ យថ ន ចកខុ រូបនំ សេញញ-

ជនំ ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ

បដច
ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ ន

េ តំ ។ ន ឃនំ ។ ន ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ន

រ ជិ ្ហ យ សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច

ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ ន កេយ ។

ន មេន ធមមនំ សេញញជនំ ន ធមម មនស សេញញ-

ជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ

តំ តតថ សេញញជនន្តិ ។

[២៩៧] ឯកំ សមយំ យ ម ច នេនទ យ-

ម ច កមភូ េកសមពិយំ វហរន្ត

ិ ិ េឃសិ េម ។

អថេខ យ ម កមភូ យណ្ហសមយំ បដ-ិ

ស ្ល ន វុដិេ្ឋ េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង កមិ

ឧបសង កមិ ្វ យសម នេនទន សទធឹ សេមមទិ

សេមមទនីយំ កថំ ណីយំ វត

ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ

នស
ិ ទ
ី ិ ។ ឯកមន្តំ នស
ិ េិ នន េខ យ ម កមភូ

762 
 
 ៣៧៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រតូវយល់ មបរយយេនះច
ិ ុ ះ ។ ដូចយ៉ង ចកុ ម
ខ នែមនជស
ិ េំ យជនៈ

របស់រូប រូបក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ចកុ ែដរ
ខ ឆនទ គ ែដល

េកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថ

សេំ យជនៈ ។ េ តៈមនែមន

ិ ។ ឃនៈមនែមន
ិ ។ ជិ ្ហ មនែមនជ
ិ

សេំ យជនៈរបស់រស រសក៏មនែមនជស

ិ េំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ ែដរ ឆន-ទ

គ ែដលេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ

េទើបេឈមះថសេំ យជនៈ ។ កយមិនែមន ។ មេនមនែមនជ

ិ

សេំ យជនៈរបស់ធមមរមណ
ម ៍ ម ៍ ក៏មិនែមនជសេំ យជនៈរបស់
ធមមរមណ

មេនែដរ ឆនទ គ ែដលេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យរបស់ទងព

ំ ី រេនះ

ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។

[២៩៧] សម័យមួយ ្រពះ ននម

ទ ន យុ និង្រពះកមភូមន

យុគង់េនកុ ងេឃស
ន ិ ម េទៀប្រកុងេកសមីព ។ ្រគេនះ ្រពះក-

មភូមន យុ េចញចកផលសមបតក
ិ្ត ុ ង
ន យណ្ហសម័យ ចូលេទរក

្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏េធេសចក
ើ្វ រី្ត ក
ី យជមួយ

នឹង្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ និងពកយែដល

គួររឭកេហើយ េទើបអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ
ុ ងទ ។ លុះ្រពះកមភូមន យុ

763 
 
៣៧៩

សមុទទវេគគ តតិេយ

យសមន្តំ ននទំ ឯតទេ ច កឹ នុ វុេ ននទ

ចកខុ រូបនំ សេញញជនំ រូប ចកខុ ស សេញញជនំ

។ េប ។ ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ រ ជិ ្ហ យ សេញញ-

ជនំ ។ េប ។ មេន ធមមនំ សេញញជនំ ធមម មនស

សេញញជនន្តិ ។ ន េខ វុេ កមភុ ចកខុ រូបនំ

សេញញជនំ ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ យញច តតថ

តទុ ភយំ បដិចច ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញ-

ជនំ ។ េប ។ ន ជិ ្ហ រ នំ សេញញជនំ ន រ

ជិ ្ហ យ សេញញជនំ ។ េប ។ ន មេន ធមមនំ សេញញ-

ជនំ ន ធមម មនស សេញញជនំ យញច តតថ តទុ ភយំ បដិចច

ឧបបជជតិ ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនំ ។ េសយយថបិ

វុេ កេ ច ពលព
ិ េទទ ឱទេ ច ពលព
ិ េទទ

ឯេកន ទេមន េយេត្តន សំ យុ ្ត អស ុ េយ

នុ េខ ឯវ ំ វេទយយ កេ ពលព
ិ េទទ ឱទ-

តស ពល ិ ព ទទ ស សេញញ ជនំ ឱទេ ពល ិ ព េទទ

764 
 
 ៣៧៩

សមុទទវគគ ទី ៣

អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ បនសួរ្រពះមន្រពះ
ុ ងទ ននម
ទ ន យុដូេចះ
ន ថ

មនល វុេ ននទ ចកុ ជស

ខ េំ យជនៈរបស់រូប រូបជសេំ យជនៈរបស់ចកុ ខ

ឬដូចេមច
្ត ។ េប ។ ជិ ្ហ ជសេំ យជនៈរបស់រស រសជសេំ យជនៈ

របស់ជិ ្ហ ឬ ។ េប ។ មេនជសេំ យជនៈរបស់ធមមរមណ

ម ៍ ធមមរមណ
ម ៍

ជសេំ យជនៈរបស់មេនឬដូចេមច
្ត ។ ្រពះ ននត
ទ បថ មនល វុេ

ខ ិនែមនជសេំ យជនៈរបស់រូបេទ រូបក៏មិនែមនជសេំ យជនៈ

កមភូ ចកុ ម

របស់ ច កុ ខ ែដរ ឆន ទ គ ែដលេក ើ តេឡើ ងេ្រពះ ្រស័ យ របស់ ទ ង

ំ

ពីរេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។ េប ។ ជិ ្ហ មនែមនជ

ិ

សេំ យជនៈរបស់រសេទ រសក៏មនែមនជស

ិ េំ យជនៈរបស់ជិ ្ហ ែដរ ។ េប ។

មេនមិនែមនជសេំ យជនៈរបស់ធមមរមណ
ម ៍ េទ ម ៍ ក៏មិនែមនជ
ធមមរមណ

សេំ យជនៈរបស់មេនែដរ ឆនទ គ ែដលេកើតេឡើងេ្រពះ ្រស័យ

របស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។ មនល វុេ

ដូច េគេខមនិងេគស ែដលេគទឹមេ យែខ ទមមួយ ឬែខ បរមួយ

េបមនអ
ើ ក
ន និយយថ េគេខមជសេំ យជនៈរបស់េគស េគស

765 
 
៣៨០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

កឡស ពលព
ិ ទទស សេញញជនន្តិ សមម នុ េខ

េ វទមេន វេទយយតិ ។ េន េហតំ វុេ ន

េខ វុេ កេ ពលព
ិ េទទ ឱទតស ពលព
ិ ទទ-

ស សេញញជនំ នបិ ឱទេ ពលព

ិ េទទ កឡស

ពលព
ិ ទទស សេញញជនំ េយន ច េខ េត ឯេកន

ទេមន េយេត្តន សំ យុ ្ត តំ តតថ សេញញជនន្តិ ។

ឯវេមវ េខ វុេ ន ចកខុ រូបនំ សេញញជនំ

ន រូប ចកខុ ស សេញញជនំ ។ េប ។ ន ជិ ្ហ ។ េប ។

ន មេន ។ េប ។ យញច តតថ តទុ ភយំ បដច

ិ ច ឧបបជជតិ

ឆនទ េគ តំ តតថ សេញញជនន្តិ ។

[២៩៨] ឯកំ សមយំ យ ម ច នេនទ -

យ ម ច ឧទយិ េកសមពិយំ វហរន្ត

ិ ិ េឃសិ -

េម ។ អថេខ យ ម ឧទយិ យណ្ហសមយំ បដិ-

ស ្ល ន វុដិេ្ឋ េយនយ ម នេនទ េតនុ បសង កមិ

ឧបសង កមិ ្វ យសម នេនទន សទធឹ សេមមទិ

សេមមទនីយំ កថំ ណីយំ វត

ី ិ េរ ្វ ឯកមន្តំ

និសីទិ ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ យ ម ឧទយិ

766 
 
 ៣៨០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ជសេំ យជនៈរបស់េគេខម េតអ

ើ ក
ន និយយេនះ េឈមះថនិយយ្រតូវ

ែដរឬេទ ។ មនល វុេ មិន្រតូវេទ មនល វុេ េគេខមមិន

ែមនជស ំេយជនៈរបស់ េគសេទ េគសក៏មិនែមនជស េំ យជនៈរបស់

ំ
េគេខមែដរ េគទងេនះសុ ទែធ តេគទឹមេ យែខ ទមមួយ ឬែខ បរមួយ

ែខ ទមនិងែខ បរេនះ ជសេំ យជនៈរបស់េគទងព

ំ ី រេនះ ។ មនល

វុេ ្ត ុ ៎ះ មនឧបេមយយដូចចកុ ម
េសចកីន ខ ិនែមនជសេំ យជនៈរបស់

រូបេទ រូបក៏មនែមនជស
ិ េំ យជនៈរបស់ចកុ ែដរ
ខ ។ េប ។ ជិ ្ហ ក៏មិនែមន

។ េប ។ មេនក៏មិនែមន ។ េប ។ ឆនទ គ ែដលេកើតេឡើង េ្រពះ

្រស័យរបស់ទងព
ំ ី រេនះ ឆនទ គេនះ េឈមះថសេំ យជនៈ ។

[២៩៨] សម ័ យ មួ យ ្រពះ នន ទ ម ន យុ និ ង្រពះឧទយ ិ មន

យុ គង់េនកុ ងេឃស
ន ិ ម េទៀប្រកុងេកសមីព ។ ្រគេនះឯង

្រពះឧទយមន
ិ យុ េចញចកផលសមបតិ្ត កុ ង
ន យណ្ហសម័យ ក៏

ចូលេទរក្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះចូលេទដល់េហើយ បនេធេសចក
ើ្វ ី្ត

រក
ី យ ជមួយនឹង្រពះ ននម
ទ ន យុ លុះបញចប់ពកយែដលគួររក
ី យ

និងពកយែដលគួររឭកេហើយ ក៏អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។ លុះ្រពះឧទយិ
ុ ងទ
767 
 
៣៨១

សមុទទវេគគ តតិេយ

យសមន្តំ ននទំ ឯតទេ ច យេថវ នុ េខ វុេ

ននទ អយំ កេយ ភគវ អេនកបរយេយន

ិ

អកខ េ វវេ
ិ បកសិេ ឥតិបយំ កេយ

អន ្ត តិ ។ សកក ឯវេមវ ំ វញ
ិ ញ ណមបទ
ិ ំ ចិកិ ខ តុ ំ

េទេសតុ ំ បញញេបតុ ំ បដ្ឋេបតុ ំ វវរ

ិ តុ
ិ ំ វភជ
ិ ិ តុំ ឧ ្ត នក
ី តុ ំ

ឥតប
ិ ទ
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត ។ យេថវ េខ វុេ

ឧទយិ អយំ កេយ ភគវ អេនកបរយេយន

ិ

អកខ េ វវេ
ិ បកសិេ ឥតិបយំ កេយ

អន ្ត តិ ។ សកក ឯវេមវ ំ វញ
ិ ញ ណមបទ
ិ ំ ចិកិ ខ តុ ំ

េទេសតុ ំ បញញេបតុ ំ បដ្ឋេបតុ ំ វវរ

ិ តុ
ិ ំ វភជ
ិ ិ តុំ ឧ ្ត នក
ី តុ ំ

ឥតប
ិ ទ
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត តិ ។

768 
 
 ៣៨១

សមុទទវគគ ទី ៣

មន យុ អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ េទើបនិយយនឹង្រពះ
ុ ងទ ននម
ទ ន

យុដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ននទ កយេនះ ្រពះមន្រពះភគែតង

សែមង
្ដ េបក
ើ ្របកសថ កយេនះជអន ្ត េ យអេនកបរយយ
ិ

យ៉ង ។ ្រពះមន្រពះភគ ចេដើមប្របប

ី ់ សែមង
្ដ ែតង ំ
ង

ផួ ចេផ
្ត ើម
្ត េបក
ើ ែវកែញក េធឲយងយ
ើ្វ នូវវញ
ិ ញ ណេនះថ វញ
ិ ញណ

េនះ ជអន ្ត ដូេចះ

ន យ៉ងេនះបនែដរឬ ។ មនល វុេ ឧទយិ

កយេនះ ្រពះមន្រពះភគ្រ ស់សែមង

្ដ េបក
ើ ្របកសថ កយេនះ

ជអន ្ត ដូេចះ
ន េ យអេនកបរយយ
ិ យ៉ង ។ ្រពះមន្រពះ

ភគ ច្របប់ សែមង
្ដ ែតង ំ
ង ផួ ចេផ
្ត ើម
្ត េបក
ើ ែវកែញក េធឲយ
ើ្វ

ងយ នូវវញ
ិ ញ ណេនះថ វញ ន យ៉ងេនះបន ។
ិ ញ ណេនះជអន ្ត ដូេចះ

769 
 
៣៨២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[២៩៩] ចកខុ ញច វុេ បដច

ិ ច រូេប ច ឧបបជជតិ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណន្តិ ។ ឯវមវុេ តិ ។ េយ វុេ

េហតុ េយ ច បចចេយ ចកខុ វញ

ិ ញ ណស ឧបទយ

េ ច េហតុ េ ច បចចេយ សេព្វន សព្វំ

សព្វថ សព្វំ អបរេស

ិ នរិ ុេជឈយយ អបិ នុ េខ

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ បញញេយថតិ ។ េន េហតំ វុេ

ឥមិនបិ េខ ឯតំ វុេ បរយេយន

ិ ភគវ

អកខ តំ វវដំ
ិ ំ បកសិតំ ឥតិបទ
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត -

តិ ។ េប ។ ជិវញ
្ហ ច វុេ បដិចច រេស ច ឧបបជជតិ

ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណន្តិ ។ ឯវមវុេ តិ ។ េយ ចវុេ េហតុ

េយ ច បចចេយ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណស ឧបទយ េ

ច េហតុ េ ច បចចេយ សេព្វន សព្វំ សព្វថ

សព្វំ អបរេស
ិ និរុេជឈយយ អបិ នុ េខ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ

បញញេយថតិ ។ េន េហតំ វុេ ឥមន

ិ បិ

េខ ឯតំ វុេ បរយេយន

ិ ភគវ អកខ តំ

វវដំ
ិ បកសិតំ ឥតប
ិ ទ
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត តិ ។ េប ។

770 
 
 ៣៨២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[២៩៩] មនល វុេ ននទ ចកុ វខ ញ

ិ ញ ណេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ

្រស័យចកុ ន
ខ ិ ងរូបឬ ។ មនល វុេ ឧទយិ យ៉ងេនះែមនេហើយ ។

មនល វុេ ននទ េហតុ បច័យ

ច ំ
ែដលនឲយចកុ វខ ញ
ិ ញណ

េកតេឡ
ើ ើង េហតុេនះ បច័យ
ច េនះ នឹងរលត់េទឥតមនេសសសល់

េ យ ំ ួង
ករទងព េ ំ ួង
យ្របករទងព ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណនឹង្របកដឬ

ហ៎ ន ។ មនល វុេ ិ ញ ណនុ៎ះមន្របកដេទ

ឧទយិ ចកុ វខ ញ ិ មនល វុ-

េ ឧទយិ េហតុនុ៎ះ ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់ បនេបើក បន្រប-

កសេហើយ េ យបរយយេនះថ
ិ វញ
ិ ញ ណេនះជអន ្ត ដូេចះ
ន ។ េប ។

មនល វុេ ននទ ជិ ្ហ វញ

ិ ញ ណេកើតេឡើង េ្រពះ ្រស័យជិ ្ហ និងរស

ឬ ។ មនល វុេ ឧទយិ យ៉ងេនះែមនេហើយ ។ មនល វុេ

ននទ េហតុ បច័យ

ច ំ
ែដលនឲយជ ិ ្ហ វញ
ិ ញ ណេកើតេឡើង េហតុ

េនះ បច័យ
ច េនះ នឹងរលត់េទឥតមនេសសសល់ េ យ ំ
ករទង-

ពួង េ ំ ួង
យ្របករទងព ិ ញ ណនឹង្របកដឬហ៎ ន
ជិ ្ហ វញ ។ មនល

វុេ ឧទយិ ិ ញ ណនុ៎ះមិន្របកដេទ

ជិ ្ហ វញ មនល វុេ ឧទយិ

ិ ញ ណនុ៎ះ
ជិ ្ហ វញ ្រពះមន្រពះភគបន្រ ស់ បនេបើក បន្របកស

េហើយេ យបរយយេនះថ
ិ វញ
ិ ញ ណេនះ ជអន ្ត ដូេចះ
ន ។ េប ។

771 
 
៣៨៣

សមុទទវេគគ តតិេយ

មនញច វុេ បដិចច ធេមម ច ឧបបជជតិ មេនវញ

ិ ញ -

ណន្តិ ។ ឯវមវុេ តិ ។ េយ ចវុេ េហតុ េយ

ច បចចេយ មេនវញ
ិ ញ ណស ឧបទយ េ ច

េហតុ េ ច បចចេយ សេព្វន សព្វំ សព្វថ សព្វំ

អបរេស
ិ នរិ ុេជឈយយ អបិ នុ េខ មេនវញ
ិ ញ ណំ

បញញេយថតិ ។ េន េហតំ វុេ ឥមន

ិ បិ េខ

ឯតំ វុេ បរយេយន

ិ ភគវ អកខ តំ វវដំ
ិ

បកសិតំ ឥតប
ិ ទ
ិ ំ វញ
ិ ញ ណំ អន ្ត តិ ។

[៣០០] េសយយថបិ វុេ បុ រេិ រតថេិ ក

រគេវសី របរេយសនំ
ិ ចរមេន តណ
ិ ំ ្ហ កុ ធរ ឹ

ទយ វនំ បវេសយយ
ិ េ តតថ បេស យយ មហន្តំ

កទលិកខនធំ ឧជុ ំ នវ ំ អកកុកុ ដកជតំ(១) តេមនំ មូេល

ឆេិ នទយយ មូេល ឆិ ្វ អេគគ ឆេិ នទយយ អេគគ េឆ ្វ

បត្តវដ្តឹ វន
ិ ព
ិ ភេជជយយ
(២)
េ តតថ េផគគុមប ិ នធគ
ិ េចឆយយ

កុ េ រំ ។ ឯវេមវ េខ វុេ ភក
ិ ុខ ឆសុ

ផស យតេនសុ េនវ ្ត នំ ន អត្តនយ

ី ំ សមនុ បស តិ

១ កតថចិ េបដ្ឋេក ឱ. ម. នវកំ អកុ កុកកជតំ ។ ម. អកកុកជដជតំ ។ ២ វិនិ ពុេជជ

ភ យយ ។

772 
 
 ៣៨៣

សមុទទវគគ ទី ៣

មនល វុេ ននទ មេនវញ

ិ ញ ណេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះ ្រស័យមេននិង

ម ៍ ឬ ។ មនល
ធមមរមណ វុេ ឧទយិ យ៉ងេនះែមនេហើយ ។ មនល

វុេ ននទ េហតុ បច័យ

ច ំ
ែដលនឲយមេនវ ញ
ិ ញ ណេកើត

េឡើង េហតុេនះ បច័យ

ច េនះ នឹងរលត់េទឥតេសសសល់ េ យ

ំ ួង េ
ករទងព ំ ួ ង មេនវញ
យ្របករទងព ិ ញ ណនឹង្របកដឬហ៎ ន ។

មនល វុេ ឧទយិ ិ ញ ណនុ៎ះ

មេនវញ មន្របកដេទ
ិ មនល វុេ

ិ ញ ណនុ៎ះ ្រពះមន្រពះភគបន្រ
ឧទយិ មេនវញ ស់ បនេបើក បន

្របកស េ យបរយយេនះថ
ិ វញ
ិ ញ ណេនះ ជអន ្ត ដូេចះ
ន ។

[៣០០] មនល វុេ ឧទយិ ន ្រតូវករខឹមេឈ

ដូចជបុរសអក ្ល ើ

្វ រកខឹមេឈ
ែសង ្ល ើ ្រ ច់េទរកខឹមេឈ
្ល ើ កន់ដឹងដ៏មុត ចូលេទកន់ៃ្រព

បុរសេនះេឃើញេដើមេចក ធ ំ ្រតង់ ខី ច មិនទន់មនបណូ ្ត លសង

ទ េនកុ ង
ន

ើ េចកេនះ្រតង់គល់ លុះកត់រួចេហើយ េទើបកត់

ៃ្រពេនះ ក៏កត់យកេដម

ចុង លុះកត់ចុងរួចេហើយ ក៏បក្រសទប សូមបែត្រ

ី យ ក៏បុរសេនះ

រកមនបនក
ិ ុ ងេដ
ន ើមេចកេនះផង នឹងបនខឹមមកព
្ល ី មនឧបមយ៉ង

មិញ ។ មនល វុេ ឧទយិ មនឧបេមយយដូចភិកុ ម

ខ ិនពិចរ

េឃើញខួ ន
្ល មនព
ិ ិ ចរ េឃើញវតុ ជរបស
ថ ់ខួ ន
្ល កុ ងផស
ន ំ ៦
យតនៈទង

773 
 
៣៨៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េ ឯវ ំ សមនុ បស េន្ត ន កិញចិ េ េក ឧបទិ-

យតិ អនុ បទិយំ ន បរតស

ិ តិ អបរតស
ិ ំ បចចត្តេញញវ

បរន
ិ ព
ិ ្វ យតិ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហមចរយំ
ិ កតំ

ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតីតិ ។

[៣០១] ទិត្តបរយយំ
ិ េ ភក
ិ ខ េវ ធមមបរយ-
ិ

យំ េទេសស មិ តំ សុ ថ ។ កតេម ច ភក
ិ ខ េវ

ទិត្តបរយេយ
ិ ធមមបរយេយ
ិ ។ វរ ំ ភិកខេវ ត ្ត -

យ អេយស កយ ទ ិ ្ត យ សមបជជ ល ិ យ

សេញជ តភ
ិ ូ យ ចកខុ ្រនទយ
ិ ំ សមបលម
ិ ដ្ឋំ ន េត្វវ ចកខុ -

វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ អនុ ពយញជ នេ នម
ិ ិត្តគគេ ។

និមិត្តស ទគធិតំ ភិកខេវ វញ

ិ ញ ណំ តិដ្ឋមនំ

តេិ ដ្ឋយយ អនុ ពយញជ នស ទគធត

ិ ំ តសមឹ េច សមេយ

កលំ កេរយយ ។ នេមតំ វជជ

ិ តិ យំ ទ្វន
ិ នំ គតន
ី ំ

អញញតរ ំ គតឹ គេចឆយយ និរយំ តិរចឆនេយនឹ ។

774 
 
 ៣៨៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កលេបភ
ើ ិកុ េនះ
ខ ពិចរ េឃើញយ៉ងេនះ ក៏ែលង្របកន់របស់អីត
្វ ច
ិ

តួចកុ ងេ
ន ក កលេបែលង្របកន
ើ ់ រែមងមនតក
ិ ់សុ ត
្ល កលេបម
ើ ិន

តក់សុ ត
្ល ំ
រែមងរលត់កិេលសេ យពិត ឹ ចបស់ថ
ដង ជតអស
ិ ់េហើយ

្រពហ ម ច រ យៈ
ិ ម អញេនរួ ច េហើ យ េ ឡសក ិ ច ច ម អញបនេធ ្វើ រួ ច

េហើយ មគភ
គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ្រប្រពឹតេ្ត ទេដម
ើ បេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត មន
ិ

មនេឡើយ ។

[៣០១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតនឹងសែមង
្ដ នូវធមប
ម រ-ិ

យយេឈមះ ទិតប
្ត រយយ
ិ ដល់អក ំ
ន ទង យ ចូរអក ំ
ន ទង យ ្ដ ប់

ធមប
ម រយយេនះច
ិ ុ ះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះធមប
ម រយយេឈ
ិ មះ -

ទិតប
្ត រយយ
ិ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ខ ិ យែដលប
យ ចកុ ្រន ទ ុ គល
គ

ល េ ទ ែដកដ៏េក្តែដលេភងក
យបនះ ើ្ល ំ ុ ងេឆះ
ព រុងេ ចន៍សេនធសេនធ

្របេសើរជង ករកន់យកនិមត
ិ េ្ត យអនុពយញជនៈ កុ ងរ
ន ូបែដលបុគល
គ

គបបដ
ី ឹងេ យចកុ ខ មន្របេស
ិ ើរេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញណ

ែដលេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត ីេ្រតកអរក
្ត ុ ងន
ន ិ មត
ិ ្ត ឬ េផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត ី្ត

េ្រតកអរកុ ងអន
ន ុ ពយញជនៈ េហើយ ំ
ងេន េបប
ើ ុ គល
គ េនះេធមរណកលក
ើ្វ ុង
ន

សម័យេនះ ។ ប ំ ី រ បុគល
្ត គតិទងព គ េនះគបបេទកន
ី ់គតិ មួយ

គនរក
ឺ ឬ កេំ ណើតតរច
ិ ឆន េ យេហតុ េហតុេនះ រែមងមន ។

775 
 
៣៨៥

សមុទទវេគគ តតិេយ

ឥមំ េខហំ ភក
ិ ខ េវ ី វ ំ ទិ
ទន ្វ ឯវ ំ វទមិ ។ វរ ំ ភក
ិ ខ-

េវ តេិ ណ្ហន អេយសងន

ុក ទេិ ត្តន សមបជជលេិ តន

សេញជ តិភេូ តន េ តិ្រនទិយំ សមបលិមដ្ឋំ ន េត្វវ

េ តវេញញ
ិ េយយសុ សេទទសុ អនុ ពយញជ នេ នម
ិ ត
ិ ្តគគ-

េ ។ និមិត្តស ទគធិតំ ភិកខេវ វញ

ិ ញ ណំ តិដ្ឋមនំ

តេិ ដ្ឋយយ អនុ ពយញជ នស ទគធត

ិ ំ តសមឹ េច សមេយ

កលំ កេរយយ ។ នេមតំ វជជ

ិ តិ យំ ទ្វន
ិ នំ គតន
ី ំ

អញញតរ ំ គតឹ គេចឆយយ នរិ យំ តរិ ចឆនេយនឹ ។

ឥមំ េខហំ ភក
ិ ខ េវ ី វំ
ទន ទិ ្វ ឯវ ំ វទមិ ។

វរ ំ ភិកខេវ តិេណ្ហន នខេចឆទេនន ទិេត្តន សមបជជ-

ល ិ េ តន សេញជ ត ិ ភ ូេ តន ឃន ិ ្រ នទ ិ យ ំ សមបល ិ ម ដ្ឋ ំ

ន េត្វវ ឃនវេញញ
ិ េយយសុ គេនធសុ អនុ ពយញជ នេ

នម
ិ ត
ិ ្តគគេ ។ នម ិ ្តស ទគធត
ិ ត ិ ំ ភក
ិ ខ េវ វញ
ិ ញ ណំ

776 
 
 ៣៨៥

សមុទទវគគ ទី ៣

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ តថគតេឃើញេទសេនះឯង បនជេពលយ៉ង

េនះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ ិ ិ យែដលប
ត្រន ទ ុ គល
គ ខ្វរ េ យកង្វរ

ែដកដ៏មុត ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ ្របេសើរជង ករ
ព

កន់យកនិមត
ិ េ្ត យអនុពយញជនៈ កុ ងស
ន េំ ឡងែដលបុគល
គ គបបដ
ី ឹងេ យ

េ តៈ មន្របេស
ិ ើរេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញ ណែដលេផក
្ត

ផួ លេទរកេសចក
្ត ីេ្រតកអរច
្ត េំ ពះនិមិត្ត ឬេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត េ្រតកអរ
ី្ត

ចេំ ពះអនុពយញជនៈេហើយឋិតេន េបប គ េធើមរណកលក

ើ ុ គល ្វ ុ ងសម
ន ័យេនះ

េទ ។ ប ំ ី រ បុគល
្ត គតិទងព គ េនះគបបេទកន
ី ់គតិ មួយ គនរក
ឺ

ឬកេំ ណើតតរច
ិ ឆន េ យេហតុ េហតុេនះ រែមងមន ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគតេឃើញេទសេនះឯង បនជេពលយ៉ងេនះ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ឃនិ្រនិ យែដលប
ទ ុ គល
គ េខះ
្វ េ យ្រកចកែដកដ៏មុត

ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ ្របេសើរជង ករកន់យកនិមត
ព ិ ្ត

េ យអនុពយញជនៈ កុ ងក
ន នទ
ិ្ល ំ
ង យ ែដលបុគល
គ គបបដ
ី ឹងេ យឃនៈ

មិន្របេសើរេទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញ ណែដលេផក
្ត ផួ លេទរក
្ត

777 
 
៣៨៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តដ
ិ ្ឋមនំ តេិ ដ្ឋយយ អនុ ពយញជ នស ទគធត
ិ ំ តសមឹ េច

សមេយ កលំ កេរយយ ។ នេមតំ វជជ

ិ តិ យំ ទិ្វននំ

គតន
ី ំ អញញតរ ំ គតឹ គេចឆយយ នរិ យំ តរិ ចឆន-

េយនឹ ។ ឥមំ េខហំ ភិកខេវ ី វំ

ទន ទិ ្វ ឯវ ំ

វទមិ ។ វរ ំ ភក
ិ ខ េវ តេិ ណ្ហន ខុ េរន ទេិ ត្តន សមបជជ-

លិេតន សេញជ តិភេូ តន ជិវ្រនទ

្ហិ ិយំ សមបលិមដ្ឋំ ន េត្វវ

ជិ ្ហ វ េញញ
ិ េ យយសុ រេសសុ អនុ ពយញជ នេ ន ិ ម ិ ត ្ត គគ -

េ ។ នម
ិ ត
ិ ្តស ទគធត
ិ ំ ភក
ិ ខ េវ វញ
ិ ញ ណំ តដ
ិ ្ឋមនំ

តិេដ្ឋយយ អនុ ពយញជ នស ទគធិតំ តសមឹ េច សមេយ

កលំ កេរយយ ។ នេមតំ វជជ

ិ តិ យំ ទ្វន
ិ នំ គតន
ី ំ

អញញតរ ំ គតឹ គេចឆយយ នរយំ

ិ តរិ ចឆនេយនឹ ។ ឥមំ

េខហំ ភក
ិ ខ េវ ី វំ
ទន ទិ ្វ ឯវ ំ វទមិ ។ វរ ំ ភក
ិ ខ េវ

778 
 
 ៣៨៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េសចកីេ្រតកអរច
្ត េំ ពះនិមិត្ត ឬេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត ីេ្រតកអរច
្ត េំ ពះអនុ-

ពយញជនៈ េហើយ ំ
ងេន េបប គ េនះេធមរណកលក
ើ ុ គល ើ្វ ុ ងសម
ន ័យេនះ ។

ប ំ ី រ បុគល
្ត គតិទងព គ េនះគបបេទកន
ី ់គតិ មួយ គនរកឬក
ឺ េំ ណើត

តរច
ិ ឆន េ យេហតុ េហតុនុ៎ះ រែមងមន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ តថគតេឃើញេទសេនះឯង បនជេពលយ៉ងេនះ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ិ្ហ ិ យែដលប
ជវិ ្រន ទ គ កត់
ុ គល េ ំ តេករដ
យកប ិ ៏មុតែដល

េភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ
ព ្របេសើរជង ករកន់យកនិមត
ិ ្ត

េ យអនុពយញជនៈ កុ ងរសែដលប
ន ុ គល
គ គបបដ
ី ង
ឹ េ យជិ ្ហ មន្របេស
ិ ើរ

េទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញ ណែដលេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត េ្រតក
ី្ត

អរកុ ងន
ន ិ មិត្ត ឬេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត ីេ្រតកអរក
្ត ុ ងអន
ន ុ ពយញជនៈ េហើយ

គ េនះេធើមរណកលក
ឋិតេន េបើបុគល ្វ ុ ងសម
ន ័យេនះេទ ។ ប ្ត គតិ

ំ ីរ
ទងព បុគល
គ េនះគបបេទកន
ី ់គតិ មួយ គនរកឬក
ឺ េំ ណើតតរច
ិ ឆន

េ យេហតុ េហតុនុ៎ះ រែមងមន ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថគត

េឃើញេទសេនះឯង បនជេពលយ៉ងេនះ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ

779 
 
៣៨៧

សមុទទវេគគ តតិេយ

តិ ្ហ យ សត្តយ
ិ ទិ ្ត យ សមបជជលិ យ

សេញជ តិភ ូ យ កយិ្រនទិយំ សមបលិមដ្ឋំ ន េត្វវ

កយវេញញ
ិ េយយសុ េផដ្ឋេព្វសុ អនុ ពយញជ នេ និមិត្ត-

គគេ ។ នម
ិ ត
ិ ្តស ទគធត
ិ ំ ភក
ិ ខ េវ វញ
ិ ញ ណំ តដ
ិ ្ឋ-

មនំ តេិ ដ្ឋយយ អនុ ពយញជ នស ទគធត

ិ ំ តសមឹ េច

សមេយ កលំ កេរយយ ។ នេមតំ វជជ

ិ តិ យំ ទ្វន
ិ នំ

គតន
ី ំ អញញតរ ំ គតឹ គេចឆយយ នរិ យំ តរិ ចឆនេយនឹ

។ ឥមំ េខហំ ភក
ិ ខ េវ ី វ ំ ទិ
ទន ្វ ឯវ ំ វទមិ ។

វរ ំ ភិកខេវ េ ត្តំ េ ត្តំ េខ បនហំ ភិកខេវ វជជំ(១)

ជីវ ិ នំ វទមិ អផលំ ជីវ ិ នំ វទមិ េមមូហំ ជីវ ិ នំ

វទមិ ន េត្វវ តថរូេប វតេកក

ិ វតេកក
ិ យយ យថរូបនំ

វតក
ិ ក នំ វសងគេ សងឃ ំ ភេិ នទយយ ។ ឥមំ េខហំ

ភក
ិ ខ េវ វជជំ ជីវ ិ នំ ី វំ
ទន ទិ ្វ ឯវ ំ វទមិ ។

១ ឱ. វញឈំ ។ ម. វញុជ ំ ។

780 
 
 ៣៨៧

សមុទទវគគ ទី ៣

កយិ្រនិ យែដលប
ទ ុ គល
គ ពនះ
្ល េ ំ តដ
យកប ិ ៏មុត ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុង-
ព

េ ចន៍សេនធសេនធ ្របេសើរជង ករកន់យកនិមត

ិ េ្ត យអនុពយញជនៈ

កុ ងេផដ
ន ព
្ឋ ្វៈែដលបុគល
គ គបបដ
ី ង
ឹ េ យកយ មិន្របេសើរេទ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ វញ
ិ ញណ ែដលេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត េ្រតកអរច
ី្ត េំ ពះ

និមត
ិ ្ត ឬេផក
្ត ផួ លេទរកេសចក
្ត េ្រតកអរច
ី្ត េំ ពះអនុពយញជនៈ េហើយឋត
ិ

េន ្របសិនេបប គ េនះេធមរណកលក
ើ ុ គល ើ្វ ុ ងសម
ន ័យេនះេទ ។ ប ្ត

ំ ី រ បុគល
គតិទងព គ េនះគបបេទកន
ី ់គតិ មួយ គឺនរកឬកេំ ណើតតរច
ិ ឆន

េ យេហតុ េហតុនុ៎ះ រែមងមន ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ តថ-

គតេឃើញេទសេនះឯង បនជេពលយ៉ងេនះ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ គ េដកលក់្របេសើរជង
បុគល មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រពះតថ-

គតេពលករេដកលក់ ថជេទសរបស់មនុស ែដលរស់េន តថគត

េពលករេដកលក់ ថមនែមនជផលរបស
ិ ់មនុស ែដលរស់េន តថគត

េពលករេដកលក់ ថជេសចកវេង
ី្ត ្វ របស់មនុស ែដលរស់េន បុគល
ង គ

លុះកុ ងអ
ន ំ ិ ៈក មនសភពយ៉ង
ចវតក េហើយ បែំ បកសងឃ បុគល
គ

្រតះរ
ិ ះក
ិ ុ ងវ ិ ៈក មនសភពយ៉ងេនះ មន្របេស
ន តក ិ ើរេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ តថគតេឃើញេទសេនះឯង ថជេទសរបស់បុគល
គ ែដលរស់

េន បនជេពលយ៉ងេនះ ។

781 
 
៣៨៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣០២] តតថ ភិកខេវ សុ ត អរយស

ិ វេក

ឥតិ បដស
ិ ញចិ កខ តិ តដ
ិ ្ឋតុ វ ត ្ត យ អេយ-

ស កយ ទិ ្ត យ សមបជជលិ យ សេញជ តិ -

ភូ យ ចកខុ ្រនទយ
ិ ំ សមបលម
ិ ដ្ឋំ ហនទហំ ឥទេមវ

មនសិកេ មិ ឥតិ ចកខុំ អនិចចំ រូប អនិចច

ចកខុ វញ
ិ ញ ណំ អនិចចំ ចកខុ សមផេស អនិេចច យមប-ិ

ទំ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនច

ិ ចំ ។

តិដ្ឋតុ វ តិេណ្ហន អេយសងន

ុក ទិេត្តន សមប-

ជជ ល ិ េ តន សេញជ ត ិ ភ ូេ តន េ ត ិ ្រ នទ ិ យ ំ សមបល ិ -

មដ្ឋំ ហនទហំ ឥទេមវ មនសក

ិ េ មិ ឥតិ េ តំ

អនច
ិ ចំ សទទ អនច
ិ ច េ តវញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ េ ត-

សមផេស អនេិ ចច យមបទ

ិ ំ េ តសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

782 
 
 ៣៨៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣០២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុ ងេរឿងទ
ន ំ
ងេនះ អរយ-
ិ

័ ក
វកអ ន េចះដង
ឹ ពិចរ េឃើញដូេចះ ខ ិ យែដលប
ន ថ ចកុ ្រន ទ ុ គល
គ ល

េ ទ ែដកដ៏េក្ត ែដលេភើងក
យបនះ ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ េលើកទុក
្ល ព

េ យែឡកសិនចុះ េបដ
ើ ូ េចនះ អញេធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះ ដូេចះ
ន

ថ ចកុ ម
ខ នេទៀង
ិ រូបមនេទៀង
ិ ចកុ វខ ញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ចកុ សម
ខ ស
ផ មិន

េទៀង េវទន ជសុខកី្ត ជទុកក

ខ ី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើត

េឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច េវទនេនះ ក៏មិនេទៀង ។ េ -

ិ ិ យែដលប
ត្រន ទ ុ គល
គ ខ្វរ េ យកង្វរែដកដ៏មុត ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុង
ព

េ ចន៍សេនធសេនធ េលើកទុកេ ើ ូ េចនះ អញេធើទ

យែឡកសិនចុះ េបដ ្វ ុក

កុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះដូេចះ
ន ថ េ តៈមនេទៀង
ិ សទៈទ មិនេទៀង េ -

តវញ
ិ ញ ណមិនេទៀង េ តសមស
ផ មនេទៀង
ិ េវទន ជសុខកី្ត

ជទុកក
ខ ី្ត មិនទុកម
ខ ិនសុខកី្ត ែដលេកើតេឡើង េ្រពះេ តសមស
ផ

783 
 
៣៨៩

សមុទទវេគគ តតិេយ

តមប ិ អនច
ិ ចំ ។ តដ
ិ ្ឋតុ វ តេិ ណ្ហន នខេចឆទេនន

ទេិ ត្តន សមបជជលេិ តន សេញជ តភ

ិ េូ តន ឃន្រិ នទិ-

យំ សមបលិមដ្ឋំ ហនទហំ ឥទេមវ មនសិកេ មិ

ឥតិ ឃនំ អនច

ិ ចំ គនធ អនច
ិ ច ឃនវញ
ិ ញ ណំ

អនច
ិ ចំ ឃនសមផេស អនេិ ចច យមបទ
ិ ំ ឃន-

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ ។ េប ។ តមប ិ

អនច
ិ ចំ ។ តដ
ិ ្ឋតុ វ តេិ ណ្ហន ខុ េរន ទេិ ត្តន

សមបជជលេិ តន សេញជ តភ
ិ េូ តន ជិវ្រនទ
្ហិ យ
ិ ំ សមបលិ-

មដ្ឋំ ហនទហំ ឥទេមវ មនសិកេ មិ ឥតិ ជិ ្ហ

អនច
ិ ច រ អនច
ិ ច ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ ជិ ្ហ សមផេស

អន ិ េ ចច យមប ទ
ិ ំ ជិ ្ហ សមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ

។ េប ។ តមប ិ អនិចចំ ។ តិដ្ឋតុ វ តិ ្ហ យ

សត្ត ិ យ ទ ិ ្ត យ សមបជជ ល ិ យ សេញជ ត ិ ភ ូ-

យ កយិ្រនទយ
ិ ំ សមបលម
ិ ដ្ឋំ ហនទហំ ឥទេមវ

មនសិកេ មិ ឥតិ កេយ អនិេចច េផដ្ឋព្វ អ-

នច
ិ ច កយវញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ កយសមផេស អនេិ ចច

784 
 
 ៣៨៩

សមុទទវគគ ទី ៣

ជបច័យ
ច េវទនេនះមនេទៀង
ិ ។ ឃនិ្រនិ យែដលប
ទ ុ គល
គ េខះ
្វ េ យ

្រកចកែដកដ៏មុត ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ
ព េលើកទុក

េ យែឡកសិនចុះ េបដ
ើ ូ េចនះ អញេធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះ ដូេចះ
ន

ថ ឃនៈមនេទៀង
ិ គនៈធ មនេទៀង
ិ ឃនវញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ឃន-

សមស
ផ មិនេទៀង េវទន ែដលេកើតេឡើង េ្រពះឃនសមស
ផ ជ

បច័យ
ច ។ េប ។ េវទនេនះក៏មនេទៀង
ិ ិ្ហ ិ យែដលប
។ ជិវ្រន ទ ុ គល
គ ពនះ
្ល

េ ំ តេករដ
យកប ិ ៏មុត ែដលេភើងក
្ល ំ ុ ងេឆះរុងេ ចន៍សេនធសេនធ េលើក
ព

ទុកេ ើ ូ េចនះ អញេធើទ

យែឡកសិនចុះ េបដ ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះដូេចះ
ន ថ

ជិ ្ហ មនេទៀង
ិ រសមនេទៀង
ិ ជិ ្ហ វញ
ិ ញ ណមិនេទៀង ជិ ្ហ សមស
ផ មិនេទៀង

េវទន ផ ជបច័យ
ែដលេកើតេឡើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ។ េប ។ េវទន

េនះ ក៏មនេទៀង
ិ ិ ិ យែដលប
។ កយ្រន ទ គ ចក់ េ
ុ គល យលែំ ពងដ៏មុត

ែដលេភងក
ើ្ល ំ ុ ងេឆះ
ព រុងេ ចន៍សេនធសេនធ េលើកទុកេ យែឡកសិន

ើ ូ េចនះ អញេធើទ
ចុះ េបដ ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះ ដូេចះ
ន ថ កយមនេទៀង
ិ

េផដព ម ៍ មិនេទៀង កយវញ

្ឋ ្វ រមណ ិ ញ ណមិនេទៀង កយសមស
ផ មិនេទៀង

785 
 
៣៩០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យមប ទ
ិ ំ កយសមផ ស បបចច យ ឧបបជជ ត ិ េវទយិ ត ំ

។ េប ។ តមប ិ អនច
ិ ចំ ។ តដ
ិ ្ឋតុ វ េ ត្តំ ហនទហំ

ឥទេមវ មនសក
ិ េ មិ ឥតិ មេន អនេិ ចច ធមម

អនច
ិ ច មេនវញ
ិ ញ ណំ អនច
ិ ចំ មេនសមផេស អនេិ ចច

យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ

ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ តមប ិ អនិចចំ ។ ឯវ ំ បស ំ

ភក
ិ ខ េវ សុ ត អរយស
ិ វេក ចកខុ សមប
ឹ ិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ រូេប-

សុ បិ នព
ិ ្វិនទតិ ចកខុ វញ
ិ ញ េណបិ នព
ិ ន
្វិ ទតិ ចកខុ សមផេស -

បិ និព្វិនទតិ ។ េប ។ យមបទ
ិ ំ មេនសមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ េវទយិតំ សុ ខំ ទុ កំខ អទុ កខមសុ ខំ

តសមប
ឹ ិ នព
ិ ន
ិ្វ ទតិ នព
ិ ន
្វិ ទំ វរជជ
ិ តិ វិ គ វមុ
ិ ចចតិ ។ វមុ
ិ ត្តសឹ ម

វមុ
ិ ត្តមត
ិ ិ ញណំ េ តិ ។ ខី ជតិ វុសត
ិ ំ ្រពហម-

ចរយំ
ិ កតំ ករណីយំ នបរ ំ ឥតថ ្ត យតិ បជនតិ ។

អយំ េខ ភិកខេវ ទិត្តបរយេយ

ិ ធមមបរយេយត
ិ ិ ។

786 
 
 ៣៩០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េវទន ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ

េ្រពះកយសមស ច ។ េប ។

េវទនេនះ ក៏មនេទៀង
ិ ។ ករេដកលក់េលើកទុកសិនចុះ េបដ
ើ ូ េចនះ

អញេធើទ
្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ន
្ត ូ វេហតុេនះ ដូេចះ
ន ថ មេនមនេទៀង
ិ ម ៍
ធមមរមណ

មនេទៀង
ិ មេនវញ
ិ ញ ណមិនេទៀង មេនសមស
ផ មនេទៀង
ិ េវទន

ជសុខកី្ត ជទុកក
ខ ី្ត មនទ
ិ ុ កម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកតេឡ
ើ ើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច េវទនេនះ ក៏មនេទៀង
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

កលេបអរ
ើ យិ ័ ក
វកអ ន េចះដឹង េឃើញយ៉ងេនះ រែមងេនឿយ យ

នឹងចកុ ផង
ខ េនឿយ យនឹងរូបផង េនឿយ យនឹងចកុ វខ ញ
ិ ញ ណផង

េនឿយ យនឹងចកុ សម
ខ ស
ផ ផង ។ េប ។ េវទន ជសុខកី្ត ជទុកខ

កី្ត មនទ
ិ ុកម
ខ នស
ិ ុ ខកី្ត ែដលេកើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច

ក៏េនឿយ យនឹងេវទនេនះ កលេបេនឿយ

ើ យ រែមង្របសចក

តេ្រមក េ្រពះែត្របសចកតេ្រមក េទើបចត

ិ រ្ត ួច្រសឡះ ។ កលេបច
ើ ត
ិ ្ត

រួច្រសឡះេហើយ ញណក៏េកតេឡ
ើ ើងថ ចត
ិ រ្ត ួច្រសឡះេហើយ ។ ដឹង

ចបស់ ថ ្រពហ ម ច រ យៈ
ិ ម អញេនរួ ច េហើ យ េ ឡសក ិ ច ច ម អញ

េធរើ្វ ួចេហើយ មគភ

គ វនកច
ិ ដ
ច ៃទ ្រប្រពឹតេ្ត ទេដើមបេី ឡសកច
ិ េច នះេទៀត

មនមនេឡ
ិ ើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េនះជធមប
ម រយយ
ិ េឈមះ

ទិតប
្ត រយយ
ិ ។

787 
 
៣៩១

សមុទទវេគគ តតិេយ

[៣០៣] ហេតថសុ ភក
ិ ខ េវ សតិ ទននេិ កខ បនំ

បញញយតិ បេទសុ សតិ អភក

ិ កមបបដិកកេម បញញ-

យតិ បេព្វសុ សតិ សមមិញជនបប រណំ បញញយតិ

កុ ចស
ឆិ ឹ ម សតិ ជិឃចឆបប
ិ បញញយតិ ។ ឯវេមវ

េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ សមប
ឹ ិ សតិ ចកខុ សមផស បបចចយ

ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ សតិ ជិ ្ហ -

សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។

មនសមឹ សតិ មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ

សុ ខទុ កំខ ។ េប ។

[៣០៤] ហេតថសុ ភក
ិ ខ េវ អសតិ ទននេិ កខ -

បនំ ន បញញយតិ បេទសុ អសតិ អភក

ិ កមបប-

788 
 
 ៣៩១

សមុទទវគគ ទី ៣

[៣០៣] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបៃដមន
ើ ករកន់និងករ

ក់ចុះ រែមង្របកដ កលេបេជ

ើ ង
ើ មន ករឈនេទមុខនិងឈន

ថយេ្រកយ ក៏រែមង្របកដ កលេបសន

ើ ្ល ក់ទង
ំ យមន ករបត់

ចូលនិង េចញ ក៏រែមង្របកដ កលេបេពះមន

ើ េសចកេ្រសកឃ
ី្ត ្ល ន

ក៏រែមង្របកដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពិតយ៉ងេនះឯង កលេបើ

ចកុ មន
ខ េសចកីស
្ត ុ ខនិងទុកជ ន ក៏េកើតេឡើងេ្រពះចកុ សម
ខ ខងកុ ង ខ ស
ផ ជ

បច័យ
ច ើ ិ ្ហ មន េសចកស
។ េប ។ កលេបជ ី្ត ុ ខនិងទុកជ ន ក៏េកត
ខ ខងកុ ង ើ

ផ ជបច័យ
េឡើងេ្រពះជិ ្ហ សមស ច ។ េប ។ កលេបមេនមន
ើ េសចកីស
្ត ុ ខ

និងទុកជ
ខ ខងកុ ង
ន ក៏េកតេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើងេ្រពះមេនសមស ច ។ េប ។

[៣០៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបម
ើ នមនៃដ
ិ ករកន់

យកនិងករ ក់ចុះ ក៏មន្របកដ

ិ កលេបើមនមនេជ
ិ ង
ើ ករឈន

789 
 
៣៩២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ដិកកេម ន បញញយតិ បេព្វសុ អសតិ សមមិញជនបប-

រណំ ន បញញយតិ កុ ចឆិសឹ ម អសតិ ជិឃចឆបិប-

ន បញញយតិ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ សមឹ អ-

សតិ ចកខុ សមផស បបចចយ នុ បបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ

។ េប ។ ជិ ្ហ យ អសតិ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ នុ បបជជតិ

អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។ មនសមឹ អសតិ មេន-

សមផស បបចចយ នុ បបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។

[៣០៥] ហេតថសុ ភិកខេវ សតិ ទននិេកខ បនំ

េ តិ បេទសុ សតិ អភិកកមបបដិកកេម េ តិ

បេព្វសុ សតិ សមមិញជនបប រណំ េ តិ កុ ចឆិសឹ ម

សតិ ជិឃចឆបប
ិ េ តិ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ

ចកខុ សមឹ សតិ ចកខុ សមផស បបចចយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ

សុ ខទុ កំខ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ សតិ ។ េប ។ មនសមឹ សតិ

មេនសមផស បបចចយ ឧបបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ(១) ។

១ ម. សុខំ ទុកំខ ។ េប ។ ហេតថសុ ។

790 
 
 ៣៩២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េទមុខនិងឈនថយេ្រកយ ក៏មន្របកដ
ិ កលេបម
ើ នមនសន
ិ ្ល ក់

ករបត់ចូលនិង េចញ ក៏មន្របកដ

ិ កលេបម
ើ នមនេពះ
ិ េសចកី្ត

េ្រសកឃ្លន ក៏មន្របកដ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពិតយ៉ងេនះឯង

កលេបចក
ើ ុម
ខ នមន
ិ េសចកីស
្ត ុ ខទុកជ
ខ ខងកុ ងក
ន ៏មនេក
ិ ើតេឡើង េ្រពះ

ចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ។ េប ។ កលជិ ្ហ មនមន
ិ េសចកីស
្ត ុ ខទុកជ
ខ

ខងកុ ងក
ន ៏មនេក
ិ តេឡ
ើ ផ ជបច័យ
ើង េ្រពះជិ ្ហ សមស ច ។ េប ។ កលេបើ

មេនមិនមន េសចកស
ី្ត ុ ខទុកជ
ខ ខងកុ ងក
ន ៏មិនេកើតេឡើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច ។

[៣០៥] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើមនៃដ ករកន់និង

ករ ក់ចុះក៏មន កលេបមនេជ
ើ ើង ករឈនេទមុខនិងឈនថយ

េ្រកយក៏មន កលេបើមនសន្លក់ ករបត់ចូលនិង េចញក៏មន

កលេបើមនេពះ េសចកីេ្រសកឃ
្ត ្ល នក៏មន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ពិតយ៉ងេនះឯង កលេបើចកុ មន
ខ េសចកស
ី្ត ុ ខទុកជ
ខ ខងកុ ងក
ន ៏េកើត

េឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ។ េប ។ កលេបជ
ើ ិ ្ហ មន ។ េប ។

កលេបើមេនមន េសចកីស
្ត ុ ខទុកជ
ខ ខងកុ ងក
ន ៏េកើតេឡើង េ្រពះមេន-

ផ ជបច័យ
សមស ច ។

791 
 
៣៩៣

សមុទទវេគគ តតិេយ

[៣០៦] ហេតថសុ ភិកខេវ អសតិ ទននិេកខ បនំ

ន េ តិ បេទសុ អសតិ អភិកកមបបដិកកេម ន

េ តិ បេព្វសុ អសតិ សមមិញជនបប រណំ ន េ តិ

កុ ចឆិសឹ ម អសតិ ជិឃចឆបិប ន េ តិ ។ ឯវេមវ

េខ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ សមឹ អសតិ ចកខុ សមផស បបចចយ

នុ បបជជតិ អជឈត្តំ សុ ខទុ កំខ ។ េប ។ ជិ ្ហ សមផស បបចចយ

។ េប ។ មនសមឹ អសតិ មេនសមផស បបចចយ នុ បបជជតិ

អជឈត្តំ សុ ខទុ កខន្តិ ។

សមុទទវេគគ តតិេយ ។

តស ុ ទទនំ

េទ្វ សមុ ទទ ពឡស

ិ េិ ក

ខិររុេកខ ន េកដ្ឋិេក

កមភូ ឧទយិ េចវ

ទិេត្តន ច អដ្ឋមំ

ហតថបទបព្វ(១) េចវ

វេគគ េតន បវុចចតីតិ ។

១ ឱ. ម. ហតថបទុបម ទុេវ វេគគ េតន បវុចចតីតិ ។

792 
 
 ៣៩៣

សមុទទវគគ ទី ៣

[៣០៦] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើមនមនៃដ
ិ ករកន់និង

ករ ក់ចុះក៏មិនមន កលេបើមិនមនេជើង ករឈនេទមុខនិងឈន

ថយេ្រកយក៏មិនមន កលេបើមិនមនសន្លក់ ករបត់ចូលនិង េចញ

ក៏មនមន
ិ កលេបើមនមនេពះ
ិ េសចកេ្រសកឃ
ី្ត ្ល នក៏មិនមន ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពិតយ៉ងេនះឯង កលេបចក
ើ ុម
ខ នមន
ិ េសចកីស
្ត ុ ខទុកខ

ជខងកុ ងក
ន ៏មនេក
ិ ើតេឡើង េ្រពះចកុ សម
ខ ផ ជបច័យ
ស ច ។ េប ។ េ្រពះ

ផ ជបច័យ
ជិ ្ហ សមស ច ។ េប ។ កលេបើមេនមនមន
ិ េសចកស
ី្ត ុ ខទុកខ

ជខងកុ ងក
ន ៏មនេក
ិ ើតេឡើង ផ ជបច័យ
េ្រពះមេនសមស ច ។

ចប់ សមុទទវគគ ទី ៣ ។

ឧទទនៃនសមុទទវគគេនះ គឺ

្រពះអងស
គ ែមង
្ដ េ្រប បពីសមុទ ទ ២ េរឿង េរឿង្រពនសនូ ច
ទ ១

េ្រប បេ យេដើមេឈមនជ
ើ ័រដូចទឹកេ ះ ១ េរឿង្រពះម -

េកដិក
្ឋ ៈ ១ េរឿង្រពះកមភូ ១ េរឿង្រពះឧទយិ ១ ទិត-្ត

បរ យយជគ្រមប
ិ ំ ី ១ ្រទង់សែម ្ដងពី ៃដេជើងនិ ងសន្ល ក់
់្រប ប

២ េរឿង េហតុដូេចនះ េទើបេ ថវគគ ។

793 
 
 សីវ ិសវេគគ

[៣០៧] ឯវេមម សុ តំ ។ ឯកំ សមយំ ភគ -

វតថយ
ិ ំ វហរត
ិ ិ េជតវេន ។ អថេខ ភគ ភក
ិ ូខ មេន្តសិ

េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ ច ្ត េ សវី ិ ឧគគេតជ

េឃរវ ិ ។ អថ បុ រេិ គេចឆយយ ជីវតុ

ិ កេម

អមរតុ
ិ កេម សុ ខកេម ទុ កខបបដិកេូ តេមនំ ឯវ ំ

វេទយយុ ំ ឥេម េត អេមភ បុ រស

ិ ច ្ត េ សវី ិ

ឧគគេតជ េឃរវ ិ កេលន កលំ ឧ ្ឋ េបតព្វ

កេលន កលំ ន េបតព្វ កេលន កលំ េភ-

េជតព្វ កេលន កលំ បេវេសតព្វ ។ យទ ច េខ

េត អេមភ បុ រស
ិ ឥេមសំ ចតុ ននំ សវី ិ នំ ឧគគេត-

ជនំ េឃរវ ិ នំ អញញតេ អញញតេ កុ បបស

ិ តិ

តេ ត្វំ អេមភ បុ រស
ិ មរណំ នគ
ិ ចឆសិ មរណមត្តំ

ទុ កំខ យំ េត អេមភ បុ រស
ិ ករណីយំ តំ កេ ហីតិ ។

794 
 
 សីវ ិសវគគ

[៣០៧] ំញ ន
ខុ ប ្ត ប់មក យ៉ងេនះ ។ សម័យមួយ ្រពះមន

្រពះភគគង់េនកុ ងវត
ន េ្ត ជតពន េទៀប្រកុង វតីថ ។ ្រគេនះឯង ្រពះ

មន្រពះភគ ្រទង់្រ ស់េ ភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យមកថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ដូចជ សីរពិស ៤ ពួក មនេតជះដ៏ខ្លង

ំ មនពិសដ៏ពនឹ ក
្ល ។ កល

េ ះ មនបុរសចង់រស់ មនចង
ិ ់ ្ល ប់ ្របថនសុខ េខើមទ
ព ុកខ េដរើ មក

ី ិ យយនឹងបុរសេនះ យ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន

ពួកជនដៃទគបបន ើ

សីរពិស ំ
ទង៤ពួ កេនះ មនេតជះដ៏ខ្លង
ំ មនពិសដ៏ពនឹ ក
្ល អក
ន

្រតូវឲយេ្រកកេឡើង មកលដ៏គួរ ្រតូវឲយងូតទឹក មកលដ៏គួរ ្រតូវឲយ

បរេភគ
ិ មកលដ៏គួរ ្រតូវឲយចូលេទេដក មកលដ៏គួរ ។ មនលបុរស

ដ៏ចេ្រមើន ប ្ត ំ ៤ ពួក មនេតជះដ៏ខ្លង

សីរពិសទង ំ មនពិសដ៏

ពនឹ កទ
្ល ំ
ងេនះ សីរពិស ក៏េ យ ៗ នឹងខឹងដល់អក
ន កុ ងកល
ន

មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន កុ ងកលេ
ន ះ ន នឹងដល់នូវេសចកី្ត
អក ្ល ប់ ឬ

ដល់ទុកេខ សើរន
ទ ឹង ្ល ប់ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន កច
ិ ច ែដលអក
ន ្រតូវេធើ្វ

ន េធើក
ចូរអក ្វ ច
ិ េច នះចុះ ។

795 
 
៣៩៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣០៨] អថេខ េ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ភេី ចតុ ននំ

សីវ ិ នំ ឧគគេតជនំ េឃរវ ិ នំ េយន េតន

ប េយថ តេមនំ ឯវ ំ វេទយយុ ំ ឥេម េត អេមភ បុ រស

ិ

បញច វធក បចចតថក

ិ បដ
ិ េ្ឋិ បដ
ិ ្ឋេិ អនុ ពនធ

យេតថវនំ បស ស
ិ ម តេតថវ ជីវ ិ េ េ េបស មតិ

យំ េត អេមភ បុ រស
ិ ករណីយំ តំ កេ ហីតិ ។

[៣០៩] អថេខ េ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ភេី ចតុ ននំ

សវី ិ នំ ឧគគេតជនំ េឃរវ ិ នំ ភេី បញច ននំ វធ-

កនំ បចចតថិកនំ េយន េតន ប េយថ តេមនំ

ឯវ ំ វេទយយុ ំ អយេន្ត អេមភ បុ រស

ិ ឆេ ្ឋ អន្តរចេ វធ-

េក ឧកខិ ្ត សេិ ក បដ្ឋេិ បដ

ិ េ្ឋិ អនុ ពេនធ យេតថវ-

នំ បស ស
ិ មិ តេតថវ(១) សេិ បេតស មត
ី ិ យំ េត

អេមភ បុ រស
ិ ករណីយំ តំ កេ ហីតិ ។

១ ម. តេតថវ េត សិេ ។

796 
 
 ៣៩៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣០៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រគេនះឯង បុរសេនះមន

ី្ត ិតភ័យនឹង
េសចកភ ំ ៤ ពួក ែដលមនេតជះដ៏ខ្លង
សីរពិសទង ំ មន

ពិសដ៏ពនឹ ក
្ល េហើយក៏រត់េទ មទីេផស
្ត ផ្តស ពួកជនដៃទគបបន
ី ិ យយ

នឹងបុរសេនះយ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន េនះជេពជឈឃតទង

ំ ៥

ជស្រតូវេដញ មពីខងេ្រកយខង
ន ៗ អក
ន េ យគតគ
ិ ន ថ េយងទ
ើ ំ
ង-

យេឃើញបុរសនុ៎ះ កុ ងទ
ន ី នឹងផ្តច់ជីវត
ិ កុ ងទ
ន ីេនះឯង មនល

បុរសដ៏ចេ្រមន
ើ កិចច ែដលអក
ន ្រតូវេធើ្វ ន េធក
ចូរអក ើ្វ ច
ិ េច នះចុះ ។

[៣០៩] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ លំ ប់េនះឯង បុរសេនះមន

ី្ត ិតភ័យនឹង
េសចកភ ំ ៤ ពួក ែដលមនេតជះដ៏ខ្លង
សីរពិសទង ំ មន

ពិសដ៏ពនឹ ក ី្ត ិតភ័យនឹងេពជឈឃតទង

្ល មនេសចកភ ំ ៥ ជស្រតូវ េហើយ

ក៏រត់េទ មទីេផស ី ិ យយនឹងបុរសេនះ យ៉ង

្ត ផ្តស ពួកជនដៃទគបបន

េនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន េនះជេពជឈឃត អក

ន ចំ ក ត់ខងកុ ងជ
ន

គ្រមប់ ៦ មន វងេឡើង េដញ មពីខងេ្រកយខង

ន ៗ អក
ន េ យគត
ិ

ថ អញេឃើញបុរសេនះកុ ងទ
ន ី នឹងកត់កបលកុ ងទ
ន ីេនះឯង មនល

បុរសដ៏ចេ្រមើន កិចច ន ្រតូវេធើ្វ

ែដលអក ន េធក
ចូរអក ើ្វ ច
ិ េច នះចុះ ។

797 
 
៣៩៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣១០] អថេខ េ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ភេី ចតុ ននំ

សវី ិ នំ ឧគគេតជនំ េឃរវ ិ នំ ភេី បញច ននំ វធ-

កនំ បចចតថក
ិ នំ ភេី ឆដ្ឋស អន្តរចរស វធកស

ឧកខិ ្ត សក
ិ ស េយន េតន ប េយថ េ

បេស យយ សុ ញំ ញ គមំ យញញេទវ ឃរ ំ បវេសយយ

ិ រត្ត
ិ កំ-

េយវ បវេសយយ
ិ តុ ចឆកំេយវ បវេសយយ
ិ សុ ញញកំេយវ

បវេសយយ
ិ យញញេទវ ភជនំ បរមេសយយ
ិ រត្ត
ិ កំេយវ

បរមេសយយ
ិ តុ ចឆកំេយវ បរមេសយយ
ិ សុ ញញកំេយវ

បរមេសយយ
ិ ។ តេមនំ ឯវ ំ វេទយយុ ំ ឥទនិ អេមភ

បុ រស
ិ ឥមំ សុ ញញគមំ េច គមឃ បវសន្ត
ិ ិ

យំ េត អេមភ បុ រស
ិ ករណីយំ តំ កេ ហីតិ ។

[៣១១] អថេខ េ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ភេី

ចតុ ននំ សវី ិ នំ ឧគគេតជនំ េឃរវ ិ នំ ភ-ី

េ បញច ននំ វធកនំ បចចតថិកនំ ភីេ ឆដ្ឋ-

ស អន្តរចរស វធកស ឧកខិ ្ត សិកស ភីេ

េច នំ គមឃ នំ េយន េតន ប -

េយថ េ បេស យយ មហន្តំ ឧទកណ្ណវ ំ ឱរមំ

ិ តីរ ំ

798 
 
 ៣៩៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣១០] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លំ ប់េនះ បុរសេនះមន

ី្ត ិតភ័យនឹង
េសចកភ ំ ៤ ពួក ែដលមនេតជះដ៏ខ្លង
សីរពិសទង ំ មន

ពិសដ៏ពនឹ ក ី្ត ិតភ័យនឹងេពជឈឃតទង

្ល មនេសចកភ ំ ៥ ជស្រតូវ មន

ី្ត ិតភ័យនឹងេពជឈឃតអក
េសចកភ ន ចំ ក ត់ខងកុ ងជគ្រមប
ន ់ ៦ ែដលមន

វងេឡើង េហើយក៏រត់េទ មទីេផស

្ត ផ្តស បុរសេនះេឃើញ្រសុកដ៏

ង ត់ ក៏ចូលេទរកផះ
ទ មួយ ទ េនះក៏ទេទ
ផះ ្អ ត ង ត់សូនយសុង

លូក វរកភជន៍ មួយ ភជន៍េនះក៏ទេទ ្អ ត រលីងេ ះសូនយ

ី ិ យយនឹងបុរសេនះយ៉ងេនះថ មនលបុរស
ែដរ ។ ពួកជនដៃទគបបន

ដ៏ចេ្រមើន ឥឡូវេនះ ពួកេចរ ធ្លប់សម្លប់អក

ន ្រសុក ែតងចូលមករក

្រសុក ង ត់េនះ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន កច

ិ ច ន គួរេធើ្វ ចូរអក
ែដលអក ន េធើ្វ

កច
ិ េច នះចុះ ។

[៣១១] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ លំ ប់េនះឯង បុរសេនះមន

ី្ត ិតភ័យនឹង
េសចកភ ំ ៤ ពួក ែដលមនេតជះដ៏ខ្លង
សីរពិសទង ំ មនពិស

ដ៏ពនឹ ក
្ល មនេសចកភ
ី្ត តភ
ិ ័យនឹងេពជឈឃតទង
ំ ៥ ជស្រតូវ មនេសច-

កភ
ី្ត តភ
ិ ័យនឹងេពជឈឃតអក
ន ចំ ក ត់ខងកុ ងជគ្រមប
ន ់ ៦ ែដលមន វ

ងេឡើង មនេសចកភ
ី្ត តភ
ិ ័យនឹងពួកេចរជអក
ន សម្លប់អក
ន ្រសុក េហើយក៏

រត់េទ មទីេផស ្ល ់ទឹកដ៏ធំ

្ត ផ្តស បុរសេនះេឃើញនូវអនង មនេ្រតើយខង

799 
 
៣៩៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

សងំ ក សបបដភ
ិ យំ បរមំ
ិ តរី ំ េខមំ អបបដភ
ិ យំ

នតថស ន សន្តរណី ឧត្តរេសតុ អប បរ ំ

គមនយ ។

[៣១២] អថេខ ភិកខេវ តស បុ រសស

ិ ឯវ-

មស អយំ េខ ម ឧទកណ្ណេ ឱរមំ

ិ តិរ ំ

សងំ ក សបបដិភយំ បរមំ

ិ តីរ ំ េខមំ អបបដិភយំ

នតថស ន សន្តរណី ឧត្តរេសតុ អប បរ ំ

គមនយ យននូនហំ តណ
ិ កដ្ឋ ខប សំ សង ក-

ឌ ិ ្វ កុ លំ ្ល ពនធិ ្វ តំ កុ លំ ្ល នស
ិ យ ហេតថ-

ហិ ច បេទហិ ច យមមេន េ តថន

ិ បរ ំ

គេចឆយយន្តិ ។ អថេខ េ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ តណ
ិ -

កដ្ឋ ខប សំ សង កឌ ិ ្វ កុ លំ ្ល ពនធិ ្វ តំ កុ លំ ្ល

នស
ិ យ ហេតថហិ ច បេទហិ ច យមមេន

េ តថិន បរ ំ គេចឆយយ តេិ ្ណ បរគេ ថេល

តដ
ិ ្ឋតិ ្រពហមេ ។

800 
 
 ៣៩៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

យ ្របកបេ យេសចកីរេង
្ត កស ្របកបេ យភ័យចេំ ពះមុខ មន

េ្រតើយខងនយដ៏េក ម ឥតមនភ័យចេំ ពះមុខ ទូក កបូន ព នឆង

្ល

េដើមបឆ
ី ង ំ ី េ្រតើយ
្ល អព យេទេ្រតើយខងនយ ក៏មិនមនេ ះ ។

[៣១២] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ លំ ប់េនះឯង បុរសេនះមន

េសចកី្រត
្ត ិះរះយ
ិ ្ល ់ទឹកដ៏ធ ំ មនេ្រតើយខង
៉ ងេនះថ េនះឯងេហើយជអនង

យ ្របកបេ យេសចកីរេង
្ត កស ្របកបេ យភ័យចេំ ពះមុខ មន

េ្រតយខងនយដ
ើ ៏េក ម ឥតមនភ័យចេំ ពះមុខ ទូក កបូន ព នឆង
្ល

េដើមបឆ
ី ង ំ ី េ្រតយខង
្ល អព ើ យេទេ្រតយខងនយ
ើ ក៏មនមន
ិ េបដ
ើ ូ េចនះ

មនែត ម អញ្របមូលេ ម កំ ត់េឈើ ែមកេឈើ សឹកេឈ

្ល ើ ចង

ជកបូន ្រស័យកបូនេនះេហើយ អុេំ ំ

យៃដនិងេជើងទង យ េទើប

ដល់េទេ្រតយេ
ើ យសួសីបន
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រគេនះឯង

បុរសេនះ្របមូលេ ម កំ ត់េឈើ ែមកេឈើ សឹកេឈ

្ល ើ មកចង

ជកបូន ្រស័យកបូនេនះេហើយ អុេំ ំ

យៃដនិងេជើងទង យ េទើប

ដល់េទេ្រតយ
ើ េ យសួសី ្ត បនេឈមះថជ្រពហមណ៍ឆង
្ល ដល់េ្រតយ
ើ

េហើយឋិតេនេលើេគក ។

801 
 
៣៩៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣១៣] ឧបម េខ មយយំ ភក

ិ ខ េវ ក អតថស

វញ
ិ ញ បនយ អយេញច តថ អេ ថ ច ្ត េ សវី ិ ឧគគ-

េតជ េឃរវ ិ តិ េខ ភិកខេវ ចតុ េននតំ ម ភូ នំ

អធវិ ចនំ បឋវធតុ

ី យ េបធតុ យ េតេជធតុ យ

េយធតុ យ ។ បញច វធក បចចតក

ថិ តិ េខ ភក
ិ ខ េវ

បញច េននតំ ឧបទនកខ នធនំ អធិវចនំំ ។ េសយយថីទំ ។

រប
ូ ូប ទនកខ នធ ស េវទន ូប ទនកខ នធ ស សញញ ប-
ូ

ទនកខ នធ ស សងខ រ ប
ូ ទនកខ នធ ស វញ
ិ ញ ណូ បទ-

នកខ នធស ។ ឆេ ្ឋ អន្តរចេ វធេក ឧកខិ ្ត សិ-

េកតិ េខ ភក
ិ ខ េវ ននទិ គេស តំ អធវិ ចនំ ។ សុ ញញគ-

េមតិ េខ ភក
ិ ខ េវ ឆេននត(១)
ំ អជឈត្តិកនំ យតននំ

អធវិ ចនំ ។

១ ឱ. ឆននំ អជឈកនំ ។

802 
 
 ៣៩៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣១៣] ំ
មន លភ ិ ក ុ ខ ទ ង យ តថគតេធ ្វ ើ េសចក ្ត ី ឧបមេនះ

េដម
ើ បបញ
ី ជ ក់នូវេសចកអធ
ី្ត ិបបយ ឯេសចកអធ
ី្ត បបយ
ិ កុ ងេសចក
ន ឧបម
ី្ត

នុ៎ះដូេចះ
ន មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ពកយថ សីរពិស ៤ ពួក ែដលមន

េតជះដ៏ខ្លង ្ល ុ ៎ះ ជេឈមះៃនម
ំ មនពិសដ៏ពនឹ កន ំ ៤ គបឋវ
ភូតរូបទង ឺ -ី

ធតុ ១ េបធតុ ១ េតេជធតុ ១ េយធតុ ១ ។ មនលភក

ិ ុខ

ំ
ទង យ ពកយថ ំ
េពជឈឃតទង ៥ ជស្រតូវនុ៎ះ ជេឈមះៃន

ឧបទនកន
ខ ទ ំ ៥ ។ គអ
ធ ង ឺ ីខ
្វ ះ
្ល ។ គរឺ ូបូបទនកន
ខ ធ ១ េវទនូបទនកន
ខ ធ ១

សញញបទនកន
ខ ធ ១ សងខរូបទនកន
ខ ធ ១ វញ
ិ ញ ណូបទនកន
ខ ធ ១ ។
ូ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ ន ចំ
េពជឈឃតអក ក ត់ខងកុ ងជគ្រមប
ន ់

៦ ែដលមន វងេឡើងនុ៎ះ ជេឈមះៃនននិ ទ គ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង-

យ ពកយថ ្រសុក ង ត់នុ៎ះ ជេឈមះៃន យតនៈខងកុ ង

ន ៦ ។

803 
 
៣៩៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣១៤] ចកខុ េ េចបិ នំ ភិកខេវ បណ្ឌិេ ពយេ ្ត

េមធវ ី ឧបបរកខ
ិ តិ រត្ត
ិ កំេយវ ខយតិ តុ ចឆកំេយវ ខ-

យតិ សុ ញញកំេយវ ខយតិ ។ េ តេ េចបិ នំ ភក

ិ ខ េវ

បណ្ឌិេ ពយេ ្ត េមធវ ី ឧបបរកខ

ិ តិ រត្ត
ិ កំេយវ ខយតិ

តុ ចឆកំេយវ ខយតិ សុ ញញកំេយវ ខយតិ ។ ឃនេ

េចបិ នំ ភក
ិ ខ េវ បណ្ឌិេ ពយេ ្ត េមធវ ី ឧបបរកខ
ិ តិ

រត្ត
ិ កំេយវ ខយតិ តុ ចឆកំេយវ ខយតិ សុ ញញកំេយវ

ខយតិ ។ ជិ ្ហ េ េចបិ នំ ភក
ិ ខ េវ ។ កយេ េចបិ

នំ ភក
ិ ខ េវ ។ មនេ េចបិ នំ ភក
ិ ខ េវ បណ្ឌិេ ពយេ ្ត

េមធវ ី ឧបបរកខ
ិ តិ រត្ត
ិ កំេយវ ខយតិ តុ ចឆកំេយវ

ខយតិ សុ ញញកំេយវ ខយតិ ។ េច គមឃ-

តិ េខ ភក
ិ ខ េវ ឆេននតំ ពហិ នំ យតននំ

អធវិ ចនំ ។ ចកខុំ ភក

ិ ខ េវ ហញញតិ មនបមនេបសុ

រូេបសុ ។ េ តំ ភិកខេវ ។ េប ។ ឃនំ ភិកខេវ ។ េប ។

804 
 
 ៣៩៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣១៤] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េប ើ បុ គ គល ជបណ្ឌិ ត ងៃវមន

ំ
្របជញ កណ ត់នូវនមរូបេនះ ថជចកុ ខ ចកុ េនះ្របកដជរបស
ខ ់ទេទ

្របកដជរបស់រលីងេធង ្របកដជរបស់សូនយេ ះ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ េបប ំ
គ ជបណិ្ឌ ត ងៃវមន្របជញ កណ
ើ ុ គល ត់នូវនមរូបេនះ

ថជេ តៈ េ តៈេនះ ្របកដជរបស់ទេទ ្របកដជរបស់រលីង

េធង ្របកដជរបស់សូនយេ ះ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ េបប
ើ ុ គល
គ

ំ
ជបណិ្ឌ ត ងៃវមន្របជញ កណ ត់នូវនមរូបេនះ ថជឃនៈ ឃនៈ

េនះ ្របកដជរបស់ទេទ ្របកដជរបស់រលីងេធង ្របកដជរបស់

សូនយេ ះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបប
ើ ុ គល ំ
គ កណ ត់នូវនមរូបេនះ

ថជជិ ្ហ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបប
ើ ុ គល ំ
គ កណ ត់នូវនមរូបេនះ

ថជកយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបប គ ជបណិ្ឌ ត ងៃវមន
ើ ុ គល

ំ
្របជញ កណ ត់នូវនមរូបេនះ ថជមេន មេនេនះ ្របកដជរបស់

ទេទ ្របកដជរបស់រលីងេធង ្របកដជរបស់សូនយេ ះ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ ន សម្លប់អក
ពួកេចរអក ន ្រសុកនុ៎ះ ជេឈមះ

ៃន យតនៈខងេ្រក ៦ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចកុ រែមងេបៀតេបៀន
ខ

ចេំ ពះរូបទង
ំ យ ជទីគប់ចត
ិ ន
្ត ិ ងមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ េ តៈ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ឃនៈ ។ េប ។

805 
 
៤០០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ជិ ្ហ ភក
ិ ខ េវ ហញញតិ មនបមនេបសុ រេសសុ ។ ក-

េយ ភក
ិ ខ េវ ។ េប ។ មេន ភក
ិ ខ េវ ហញញតិ មនប-

មនេបសុ ធេមមសុ ។ ម ឧទកណ្ណេ តិ េខ ភិកខេវ

ចតុ េននតំ ឱឃនំ អធវិ ចនំ កេមឃស ភេ ឃស

ទិេ ្ឋ ឃស អវេជ
ិ ជ ឃស ។ ឱរមំ
ិ តីរ ំ សងំ ក

សបបដិភយន្តិ េខ ភក
ិ ខ េវ សកកយេស តំ អធវិ ចនំ ។

បរមំ
ិ តរី ំ េខមំ អបបដភ
ិ យន្តិ េខ ភក
ិ ខ េវ នព
ិ ្វ នេស តំ

អធវិ ចនំ ។ កុ លន
្ល ្តិ េខ ភក
ិ ខ េវ អរយេស
ិ តំ អដ្ឋងិ គ-

កស មគគស អធវិ ចនំ ។ េសយយថីទំ ។ សមមទដ

ិ ្ឋិ

។ េប ។ សមមសមធិ ។ ហេតថហិ ច បេទហិ ច -

យមមេនតិ េខ ភក
ិ ខ េវ វរី យរមភ
ិ េស តំ អធវិ ចនំ ។

តិេ ្ណ បរគេ ថេល តិដ្ឋតិ ្រពហមេ តិ េខ

ភក
ិ ខ េវ អរហេ ឯតំ អធវិ ចនន្តិ ។ បឋមំ ។

806 
 
 ៤០០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ជិ ្ហ រែមងេបៀតេបៀនចេំ ពះរសទង
ំ យ ជទីគប់

ចត ្ត ិ ងមិនជទីគប់ចត
ិ ន ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កយ ។ េប ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មេនរែមងេបៀតេបៀនចេំ ពះធមមរមណ
ម ៍ ជទីគប់ចត
ិ ្ត

និងមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ ្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្ល ់ទឹកធន
ពកយថ អនង ំ ុ ៎ះ

ំ ៤ គឺ កេមឃៈ ១ ភេ ឃៈ ១ ទិេ ្ឋ ឃៈ ១
ជេឈមះៃនឱឃៈទង

អវេជ
ិ ជ ឃៈ ១ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ពកយថ េ្រតើយ យ្របកប

េ យេសចករេង
ី្ត កស ្របកបេ យភ័យចេំ ពះមុខនុ៎ះ ជេឈមះៃន

សកកយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ េ្រតើយនយដ៏េក ម ឥត

មនភ័យចេំ ពះមុខនុ៎ះ ជេឈមះៃន្រពះនិព្វន ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ពកយថ កបូននុ៎ះ ជេឈមះៃនមគម

គ នអងគ ៨ ដ៏្របេសើរ ។ គអ
ឺ ីខ
្វ ះ
្ល ។

គឺសមមទិដិ្ឋ ១ ។ េប ។ សមមសមធិ ១ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ពកយ

ថ អុ ំេ ំ
យៃដនិ ងេជ ើ ង ទ ង យនុ ៎ ះ ជេឈម ះៃនករ្របរពធ េ សចក ្តី

ពយយម ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ ្រពហមណ៍ឆង
្ល ដល់េ្រតើយ

ឋិតេនេលើេគកនុ៎ះ ជេឈមះៃន្រពះអរហន្ត ។ ចប់សូ្រត ទី ១ ។

807 
 
៤០១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣១៥] តហ
ី ិ ភក
ិ ខ េវ ធេមមហិ សមននគេ ភក
ិ ុខ

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម សុ ខេ មនស ពហុ េ វហរត

ិ ិ េយនិ

ចស រទធ េ តិ ស នំ ខយយ ។ កតេមហិ

តហ
ី ិ ។ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វេ េ តិ េភជេន មត្តញញ
ូ
ជគរយំ
ិ អនុ យុេ ្ត ។ កថញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឥ្រនទេិ យ-

សុ គុ ត្តទ្វេ េ តិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ

ន នម
ិ ត
ិ ្តគគហី េ តិ ននុ ពយញជ នគគហី យ ្វ ធក
ិ រ-

ណេមនំ ចកខុ ្រនទយ

ិ ំ អសំ វុតំ វហរន្ត
ិ ំ អភជ
ិ ឈេទមនស

បបក អកុ ស ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ-

យ បដប
ិ ជជតិ រកខ តិ ចកខុ ្រនទយ
ិ ំ ចកខុ ្រនទេិ យ សំ វរ ំ -

បជជតិ ។ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ ឃ-

យិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ យ ្វ ។ កេយន េផដ្ឋព្វំ

ផុ សិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ន នម
ិ ត
ិ ្តគគហី

េ តិ ននុ ពយញជ នគគហី យ ្វ ធិករណេមនំ មនិ្រនទិ-

យំ អសំ វុតំ វហរន្ត

ិ ំ អភិជឈេទមនស បបក

អកុ ស ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដិ-

បជជតិ រកខ តិ មនិ្រនទិយំ មនិ្រនទិេយ សំ វរ ំ បជជតិ ។

808 
 
 ៤០១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣១៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ្របកបេ
ខ យធម៌ ៣ ជ

អក
ន េ្រចើនេ យសុខនិងេ មនស សេ្រមចស្រមនេ្ត នកុ ងបច
ន ុ បបន
ច េន នះ

មួយេទៀត ភក
ិ ុ េនះ្របរព
ខ ធេហតុេដើមបេសចក
ី ីអស
្ត ់ េទ ៃន ំ
សវៈទង-

យ ។ ធម៌ ៣ េតអ
ើ ីខ
្វ ះ
្ល ។ គភ
ឺ ិកុ អ
ខ ក
ន មនទ្វររក កុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ំ
ង-

យ ១ ដង
ឹ ្របមណកុ ងេភជន
ន ១ ្របកបេរឿយ ៗ កុ ងករភ
ន ញ ក់រឭក ១ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះភិកុ មនទ
ខ ្វ ររក េហើយកុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ងំ យ េតើ

ដូចេមច
្ដ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ចកុ ខ មន្របកន
ិ ់និមត
ិ ្ត មន្របកន
ិ ់អនុពយញជនៈ អភជឈន
ិ ិ ងេទមនស

ជអកុសលធម៌ដ៏ មក គបប្រគបសង
ី ក ់នូវបុគល
ត គ ែដលមិនស្រងួមនូវចកុ -ខ

្រនិ យេនះ
ទ េ្រពះេហតុមនស្រងួ
ិ ខ ិយ
មចកុ ្រន ទ ក៏្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបស្រងួ
ី ម

ខ ិ យេនះ
ចកុ ្រន ទ ខ ិ យេនះ
រក ចកុ ្រន ទ ដល់នូវករស្រងួមកុ ងចក
ន ខ ិ យេនះ
ុ ្រន ទ ។

ឮសេំ ឡងេ យ្រតេចៀក ។ ំ នេ

ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ ប់រសេ យ

អ ្ត ត ។ ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ យកយ ។ ដឹងចបស់នូវធម៌េ យ

ចត
ិ ្ត មន្របកន
ិ ់និមិត្ត មន្របកន
ិ ់អនុពយញជនៈ អភជឈន
ិ ិ ងេទមនស ជ

អកុសលធម៌ដ៏ មក គបប្រគបសង
ី ក ់នូវបុគល
ត គ ែដលមិនស្រងួមមនិ្រនិ យ
ទ

េនះ េ្រពះេហតុមនស្រងួ
ិ មមនិ្រនិ យ
ទ ក៏្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបស្រងួ
ី ម

មនិ្រនិ យេនះ
ទ រក មនិ្រនិ យេនះ
ទ ដល់នូវករស្រងួមកុ ងមន
ន ិ ្រនិ យេនះ
ទ ។

809 
 
៤០២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េសយយថបិ ភិកខេវ សុ ភម
ូ ិយំ ចតុ មម បេថ ជញញរ-

េថ យុ េ ្ត អស ដ្ឋេិ ឱធតបេ េទ(១) តេមនំ ទេកខ

េយគគចរេយ
ិ
(២)
អស ទមម រថិ អភិរហ
ូ ិ ្វ េមន

ហេតថន រសមេិ យ គេហ ្វ ទកខិ េណន ហេតថន បេ ទំ

គេហ ្វ េយនច
ិ ឆកំ យទិចឆកំ េរយយបិ បចច -

េរយយបិ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឥេមសំ ឆននំ

ឥ្រនទយ
ិ នំ រកខ យ សក
ិ ខ តិ សញញមយ សក
ិ ខ តិ

ទមយ សិកខតិ ឧបសមយ សិកខតិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វេ េ តិ ។

[៣១៦] កថញច ភិកខេវ ភិកុ ខ េភជេន មត្តញញ

ូ

េ តិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ បដស
ិ ងខ េយនេិ រំ

េរតិ េនវ ទ យ ន មទយ ន មណ្ឌនយ ន

វភូ
ិ សនយ យវេទវ ឥមស កយស ឋិតិយ យប-

នយ វហ
ិ ឹសុបរតិយ ្រពហមចរយនុ
ិ គគ យ ឥតិ បុ -

ណញច េវទនំ បដិហងខមិ នវញច េវទនំ ន ឧបបេទស មិ

១ ឱ. អស ឱធសតបេ េទ ។ ម. ឱវន្តរបេ េទ ។ ២ េយគចរិេយតិ យុត្តតេ ។

810 
 
 ៤០២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជរថទឹមេ យេសះ ជេនយយែដលបុគល
គ ទឹម

េហើយ មនេសះបញឈរេន មនជនួ ញផ

្ល ង
គ េឡើងេហើយ កុ ងផ ្ល ែំ បក
ន ូ វធ

ជ ៤ មនែផនដីដ៏េសើ ម ចរយបង្ហត់ដ៏បុិន្របសប់ ជ ន បង្ហត់

រថីអក

េសះ េឡើងជិះរថេនះ ្វ កន់ែខ បរ

ៃដេឆង ៃដ ំ ន់ជនួ ញ
្ត ក ្ល បរេទ

បរមកកន់ទីែដលខួ ន្របថ
្ល ន េហើយ ៗ យ៉ង មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុស
ខ ិក េដើមបរក
ី សិក េដើមបស្រងួ
ី ម សិក េដើមបទ
ី ូនមន សិក

េដើមបស ង ់រមងប់ឥ្រនិ យទ
ី ប ទ ំ ៦ េនះ ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភក
ង ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ ភក
ិ ុ មនទ
ខ ្វ ររក េហើយកុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ងំ យ យ៉ងេនះឯង ។

[៣១៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះភក
ិ ុអ
ខ ក
ន ដឹង្របមណកុ ងេភជន
ន

េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ ពិចរ

េ យឧបយ្របជញេហើយ ឆន់ រេដើមបេលងក

ី ៏េទ េដើមបេសចក
ី ី្ត

ឹ ៏េទ
្រសវងក េដម
ើ ប្រប
ី ប់ ក់ែតងក៏េទ េដម ី ិត
ើ បស ្អ ្អ ងក៏េទ ំ
កណ ត់

ទុកេដើមប ី ំ
ងេនៃនកយេនះ េដម
ើ បញ ំ ីវតឲយ្រប្រព
ី ុ ងជ ិ ឹ តេ្ត ទ េដម
ើ បី

ំ ត់បង់នូវេសចកីល
បប ំ ក
្ត ប េដម ី ុ េ្រគះដល់្រពហមចរយៈថ
ើ បអន ិ ម

អញ កមចត់បង់នូវេវទនចស់ផង នឹងមិនញ ំ
ុ ងេវទនថីឲ
ម យេកើតេឡើងផង

811 
 
៤០៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

យ្រ ច េម ភវស
ិ តិ អនវជជ ច ផសុ វ ិ េ

ចតិ ។ េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ វណ្ណ
ំ លេិ មបយយ

យវេទវ េសវន ថ យ(១) េសយយថ បន អកខំ អពភ-

េញជ យយ យវេទវ ភរស នត

ិ ថរណ ថ យ ។ ឯវេមវ េខ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ បដស
ិ ងខ េយនេិ រំ េរតិ

េនវ ទ យ ន មទយ ន មណ្ឌនយ ន វភូ

ិ សនយ

យវេទវ ឥមស កយស ឋិតយ

ិ យបនយ

វហ
ិ ឹសុបរតិយ ្រពហមចរយនុ
ិ គគ យ ឥតិ បុ ណញច

េវទនំ បដហ
ិ ងខមិ នវញច េវទនំ ន ឧបបេទស មិ

យ្រ ច េម ភវស
ិ តិ អនវជជ ច ផសុ វ ិ េ

ចតិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ េភជេន មត្តញញ េ តិ ។
ូ

១ ឱ. េ បន ថ យ ។ ម. េគបន ថ យ ។

812 
 
 ៤០៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ករិ យ្រប្រព
ិ ឹ តេ្ត ទៃនឥរយបថទ
ិ ងំ ៤ កី្ត េសចកីម
្ត នមនេទសក
ិ ី្ត កិរយ
ិ

េនសបបយកី្ត នឹងមនដល់ ម អញ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជ

បុរស បសមបុរកយ ្របេយជន៍ែតនឹងេធើេសវនក

្វ ច ច ុ េ៉
ិ ប ្ណ ះ ឬក៏ដូច

បុរស បេភ្លរេទះ ្របេយជន៍ែតនឹងដក ំ

ឹ នភរៈបុ េ៉ ្ណ ះ យ៉ង

មញ
ិ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុព
ខ ិ ចរ េ យឧបយ្របជញេហើយ

េទើបឆន់ រ េដម
ើ បេលងក
ី ៏េទ េដម
ើ បេសចក
ី ី្រសវ
្ត ឹ ៏េទ
ងក េដម
ើ បី

្រប ប់ ក់ែតងក៏េទ េដើមបស

ី ិត
្អ ្អ ងក៏េទ ្រគន់ែតកណ
ំ ត់េដើមប ី ំ
ងេន

ំ ីវតឲយ្រប្រព ់
ៃនកយេនះ ី ុ ងជ
េដើមបញ ិ ឹ តេ្ត ទ េដម ី ច ត់បងនូវេសចកី្ត
ើ បកម

េបៀតេបៀន ី ុ េ្រគះដល់្រពហមចរយៈថ
េដើមបអន ិ ម អញកមចត់បង់នូវ

េវទនចស់ផង នឹងញ ំ
ុ ងេវទនថម
ីម ិនឲយេកើតេឡើងផង ករិ យ្រប្រព
ិ ឹ ត្ត

េទៃនឥរយបថទ
ិ ំ ៤ កី្ត េសចកម
ង ី្ត ិនមនេទសកី្ត ករិ យេនសបបយ
ិ

កី្ត នឹងមនដល់ ម អញ ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក
ិ ុអ
ខ ក
ន ដឹង្របមណកុ ងេភជន
ន យ៉ងេនះឯង ។

813 
 
៤០៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣១៧] កថញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ជគរយំ
ិ អនុ -

យុ េ ្ត េ តិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ទវិ សំ ចង កេមន

នស
ិ ជជយ វរណីេយហិ ធេមមហិ ចត
ិ ្តំ បរេិ េធតិ

រត្តយ
ិ បឋមំ យមំ ចង កេមន នស
ិ ជជយ វរណីេយ-

ហិ ធេមមហិ ចត
ិ ្តំ បរេិ េធតិ រត្តយ
ិ មជឈម
ិ ំ យមំ

ទកខិ េណន បេស ន សហ

ី េសយយ ំ កេបបតិ បេទន

បទំ អចចធយ សេ សមបជេន ឧ ្ឋ នសញញំ

មនសិ ករ ិ ្វ រត្តយ
ិ បចឆម
ិ ំ យមំ បចចុ ្ឋ យ ចង កេមន

នស
ិ ជជយ វរណីេយហិ ធេមមហិ ចត
ិ ្តំ បរេិ េធតិ ។

ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ជគរយមនុ
ិ យុេ ្ត េ តិ ។

ឥេមហិ ភក
ិ ខ េវ តហ
ី ិ ធេមមហិ សមននគេ ភក
ិ ុខ

ទេិ ដ្ឋវ ធេមម សុ ខេ មនស ពហុ េ វហរត

ិ ិ េយនិ

ចស រទធ េ តិ ស នំ ខយយតិ ។ ទុ តយ
ិ ំ ។

814 
 
 ៤០៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣១៧] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះភក
ិ ុអ
ខ ក
ន ្របកបេរឿយ ៗ កុ ង
ន

ករភញក់រឭក េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សន

េនះ ជ្រមះចត ្ត កធម៌ជេ្រគ ង ង

ិ ច ំ ទង
ំ យ េ យករច្រងម
ក និងករ

អងុ យក
គ ុ ងេវ
ន ៃថង ជ្រមះចត ្ត កធម៌ជេ្រគ ង ង
ិ ច ំ ទង
ំ យ េ យ

ក និងករអងុ យអស
ករច្រងម គ ់បឋមយមៃន ្រតី សេ្រមចសីហេសយយស

េ យចេំ ហៀងខង ្ត ំ ត្រមួតេជើងេ យេជើង ជអក

ន មន ម រតី មន

េសចកដ
ី្ត ឹងខួ ន
្ល េធន
ើ្វ ូ វឧ ្ឋ នសញញ ំ
(កណ ត់េពលេ្រកក) ទុកកុ ងច
ន ត
ិ ្ត

អស់មជឈមយមៃន
ិ ្រតី េ្រកកេឡើងកុ ងបច
ន មយមៃន
ិឆ ្រតី ជ្រមះចត
ិ ្ត

ចកធម៌ជេ្រគ ង ង
ំ ទង
ំ យ េ យករច្រងម
ក និងករអងុ យ
គ ។

មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ជអ
ខ ក
ន ្របកបេរឿយ ៗ កុ ងករភ
ន ញ ក់រឭក យ៉ង

េនះឯង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ ្របកបេ
ខ យធម៌ ៣ េនះឯង ជ

អក
ន េ្រចើនេ យសុខនិងេ មនស សេ្រមចស្រមនេ្ត នកុ ងបច
ន ុ បបន
ច េន នះ

មួ យ េទៀត ភ ិ កុ ខ េនះ្របរពធ េ ហតុ េ ដ ើ ម ប អស

ី ់ េ ទៃន ំ
សវៈទ ង យ ។

ចប់សូ្រត ទី ២ ។

815 
 
៤០៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣១៨] ភូតបុ ព្វំ ភិកខេវ កុ េមម កចឆេប -

យណ្ហសមយំ អនុ នទត

ី េី រ េគចរបសុ េ អេ សិ ។

សគ
ិ េ បិ េខ ភក
ិ ខ េវ យណ្ហសមយំ អនុ នទត
ី េី រ

េគចរបសុ េ អេ សិ ។ អទទ េខ ភិកខេវ កុ េមម

កចឆេប សិគលំ ទូរេ វ េគចរបសុ តំ ទិ ្វ ន

េ ណ្ឌិបញច មនិ អងគនិ សេក កបេល សេមទ-

ហិ ្វ អេបបស ុ េកក តុ ណ្ហីភូេ សង ក យតិ ។

សគ
ិ េ បិ េខ ភក
ិ ខ េវ អទទស កុ មមំ កចឆបំ ទូរេ

វ េគចរបសុ តំ ទិ ្វ ន េយន កុ េមម កចឆេប េតនុ ប-

សង កមិ ឧបសង កមិ ្វ កុ មមំ កចឆបំ បចចុបដ្ឋិេ អេ -

សិ ។ យទយំ កុ េមម កចឆេប េ ណ្ឌិបញច មនំ

អងគនំ អញញតរ ំ អញញតរ ំ អងគំ អភន ិ ន េមស តិ

ិ ន

តេតថវ ច នំ គេហ ្វ ឧទទលិ ្វ ខទិស មីតិ ។

816 
 
 ៤០៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣១៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េរឿងធ្លប់មនមកថ មនអេណើ្ត ក

ក ់ មួយ
សងល ្វ ់ ខ្វយរកចណ
ខល ំ ី មេឆរន សឹង
ទ កុ ង
ន យណ្ហសម័យ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្វ ចកក៏ខល
ឯសតច ្វ ់ ខ្វយរកចណ
ំ ី មេឆរន សឹង
ទ កុ ង
ន

យណ្ហសម័យែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ក ់ បនេឃើញ
យ អេណើ្ត កសងល

្វ ់ ខ្វយរកចណ
ចចកខល ំ ី អព
ំ ី ចមងយ លុះេឃើញេហើយ ក៏ពនឹ បន
្ល ូ វអវយវៈ

ំ
ទង យមនកបលជគ្រមប់ ៥ ចូលកុ ងស
ន ូ ករបស
ន ់ខួ ន
្ល មនេសចកខ ្វ ់
ី្ត ល

ខ្វយតិច េស ង មសមេងំ ន ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ ឯចចកបនេឃើញ

ក ់ ខល
អេណើ្ត កសងល ្វ ់ ខ្វយរកចណ
ំ ី អព
ំ ី ចមងយ លុះេឃើញេហើយ ក៏ចូល

ក ់
េទរកអេណើ្ត កសងល លុះចូលេទដល់េហើយ ក៏ឈរកុ ងទ
ន ីចេំ ពះមុខ

ក ់ ។ ចចកេនះគតថ
អេណើ្ត កសងល ិ កល ក ់ េនះេលៀន
អេណើ្ត កសងល

ំ
អវយវៈទង យមនកបលគ្រមប់ ៥ អវយវៈ ៗ េចញមកក៏េ យ

ំ
អញនឹងខទញអវយវៈេនះ មកសុីកុ ងទ
ន ីេនះឯង កុ ងកលេ
ន ះ ។

817 
 
៤០៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យទ េខ ភក
ិ ខ េវ កុ េមម កចឆេប េ ណ្ឌិបញច មនំ

អងគនំ អញញតរ ំ អញញតរ ំ អងគំ អភិនិននមិ ។

អថ សិគេ កុ មមម្ហ និព្វិជជ បកកមិ ឱ រំ អលភ-

មេន ។ ឯវេមវ េខ ភិកខេវ តុ េម្ហហិ មេ បបិម

សតតំ សមិតំ បចចុបដ្ឋិេ អេបបវ នមហំ ឥេមសំ

ចកខុ េ ឱ រ ំ លេភយយ ំ ។ េប ។ ជិ ្ហ េ ឱ រំ

លេភយយ ំ ។ េប ។ មនេ ឱ រំ លេភយយន្តិ ។

ត ម តិ ហ ភក
ិ ខ េវ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វ វហរថ
ិ ចកខុ ន

រូបំ ទិ ្វ ម នម
ិ ត
ិ ្តគគហិេន អហុ វតថ ម អនុ ពយ-

ញជ នគគហិេន យ ្វ ធក
ិ រណេមនំ ចកខុ ្រនទយ
ិ ំ អសំ -

វុតំ វហរន្ត
ិ ំ អភជ
ិ ឈេទមនស បបក អកុ ស

ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដប

ិ ជជថ រកខ ថ

ចកខុ ្រនទិយំ ចកខុ ្រនទេិ យ សំ វរ ំ បជជថ ។ េ េតន

សទទំ សុ ្វ ។ ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ -

យ រសំ យិ ្វ ។ កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។

818 
 
 ៤០៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ
មន លភិកុ ខទ ង យ កល ក ់ េលៀនអវយវៈទ ង
អេណើ្ត កសង ល ំ យ

មនកបលជគ្រមប់ ៥ អវយវៈ ៗ េចញមក ។ ្រគេនះចចកមនបនន

ិ ូវ

ឱកស ក៏ ក ់ េទ ។ មនលភិកុ ទ
ំ ី អេណើ្ត កសងល
កចិតេ្ត គចេចញអព ំ
ខ ង-

យ មរមនចិតប
្ត ប ែដលអក ំ
ន ទង យបេ ្ត យឲយេងើបេឡើងបន

េរឿយ ៗ េហើយ រែមងគិតថ េធើេម

្វ ច ំ ី ែភក
្ត អញនឹងបនចេន្លះអព ន របស់

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យេនះកី្ត ។ េប ។ គបបបនចេន
ី ំ ីអ
្ល ះអព ្ត តកី្ត ។ េប ។

គបបបនចេន
ី ំ ី ចត
្ល ះអព ្ត ី្ត ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភិកុ ទ
ិ ក ំ
ខ ង យ េ្រពះ

េហតុេនះ អក ំ
ន ទង យ្រតូវមនទ្វររក កុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ំ
ង យ េឃើញ

រូបេ យចកុ ខ កុ្រំ បកន់យកនិមត

ិ ្ត កុ្រំ បកន់យកអនុពយញជនៈ អភជឈន
ិ ិង

េទមនស ជអកុសលធម៌ដ៏ មក គបប្រគបសង

ី ក ់នូវបុគល
ត គ ែដលមន
ិ

ខ ិ យន
ស្រងួមចកុ ្រន ទ ុ ៎ះ ខ ិ យេនះ
េ្រពះេហតុមិនស្រងួមចកុ ្រន ទ ដល់នូវករ

ស្រងួមកុ ងចក
ន ខ ិយ
ុ ្រន ទ ។ ឮសេំ ឡងេ យ្រតេចៀក ។ ំ ិនេ
ធុក ្ល យ

្រចមុះ ។ ជញជ បរសេ យអ ្ត ត ។ ពល់្រតូវេផដព

្ឋ ្វៈេ យកយ ។

819 
 
៤០៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ ម និមិត្តគគហិេន អហុ វតថ

ម អនុ ពយញជ នគគហិេន យ ្វ ធិករណេមនំ មន្រិ នទយ

ិ ំ

អសំ វុតំ វហរន្ត

ិ ំ អភជ
ិ ឈេទមនស បបក អកុ ស-

ធមម អន្វស េវយយុ ំ តស សំ វ យ បដប

ិ ជជថ

រកខ ថ មនិ្រនទិយំ មនិ្រនទិេយ សំ វរ ំ បជជថ ។ យេ

តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ ឥ្រនទេិ យសុ គុ ត្តទ្វ វហរ
ិ ស
ិ ថ ។ អថ

តុ េម្ហហិបិ មេ បបម
ិ នព
ិ ជ
្វិ ជ បកកមស
ិ តិ ឱ រំ

អលភមេន ។ កុ មមម្ហវ សគ
ិ េ តិ ។

[៣១៩] កុ េមមវ អងគនិ សេក កបេល សេម-

ទហំ ភក
ិ ុខ មេនវតេកក
ិ អនស
ិ េិ អញញមេហថយ-

េន(១) បរន
ិ ព
ិ ុ េ្វ ន ឧបវេទយយ កញចី តិ ។ តតយ
ិ ំ ។

[៣២០] ឯកំ សមយំ ភគ អេជឈយំ(២) វហរត

ិ ិ

គងគយ នទិយ តីេរ ។ អទទ េខ ភគ មហន្តំ

ទរុកខនធំ គងគយ នទយ

ិ តេី រ េ េតន វុយម
្ហ នំ

១ ម. អញញ មេបថមេន ។ ២ ឱ. េកសមពិយំ ។

820 
 
 ៤០៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ឹ ចបស់នូវធម៌េ
ដង ិ ្ត កុ្រំ បកន់យកនិមត
យចត ិ ្ត កុ្រំ បកន់យកអនុពយញជនៈ

អភជឈន
ិ ិ ងេទមនស ជអកុសលធម៌ដ៏ មក គបប្រគបសង
ី ក ់នូវបុគល
ត គ

ែដលមនស្រងួ
ិ មមនិ្រនិ យេនះ
ទ េ្រពះេហតុមិនស្រងួមមនិ្រនិ យ
ទ អក
ន

ំ
ទង យ ចូរ្របតបត
ិ េដ
ិ្ត ើមបស្រងួ
ី មមនិ្រនិ យេនះ
ទ រក មនិ្រនិ យេនះ
ទ

ដល់នូវករស្រងួមកុ ងមន
ន ិ ្រនិ យេនះ
ទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កល

អក ំ
ន ទង យ មនទ្វររក េហើយកុ ងឥ្រន
ន ិ យទ
ទ ំ
ង យ សេ្រមចស្រមន្ត

េន ។ កលេនះ មរមនចិតប
្ត ប កលេបើមិនបនឱកស នឹង ក

ចត ំ ី អក
ិ េ្ត គចេចញអព ំ
ន ទង យេទ ។ ដូចជចចក កចត
ិ េ្ត គចេចញ

ំ ី អេណើ្ត កដូេចនះែដរ ។
អព

[៣១៩] ភ ិ កុ ខ ម ិ ន ្រស័ យ នូ វ មេនវ តក

ិ កៈ ម ិ នេបៀតេបៀនបុ គ គល

ដៃទ បរន
ិ ិ ព្វនេហើយ មិនតិះេដៀលបុគល
គ មួយេឡើយ ដូចជ

ក ់ លឹបនូវអវយវៈទង
អេណើ្ត កសងល ំ យចូលកុ ងស
ន ូ ករបស
ន ់ខួ ន
្ល ។ ចប់

សូ្រត ទី ៣ ។

[៣២០] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនជត

ិ េឆរន

ទេនគ
្ល ងគ េទៀប្រកុងអេជឈយៈ ។ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់បនទត

េឃើញក ំ ត់េឈដ
ើ ៏ធ ំ ំ ុ ងអែណ្តត
កព មែខ ទឹក កុ ងេឆ
ន រន ទេនគ
្ល ងគ

821 
 
៤០៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ទិ ្វ ន ភិកូ ខ មេន្តសិ បស ថ េន តុ េម្ហ ភិកខេវ អមុ ំ

មហន្តំ ទរុកខនធំ គងគយ នទយ

ិ េ េតន វុយម
្ហ -

នន្តិ ។ ឯវ ំ ភេន្ត ។ សេច េខ ភិកខេវ ទរុកខេនធ ន

ឱរមំ
ិ តរី ំ ឧបគចឆតិ ន បរមំ
ិ តរី ំ ឧបគចឆតិ ន មេជឈ

សំ សទ
ី ិ ស តិ ន ថេល ឧស ទិស តិ ន មនុ ស គគេ

គហិយត(១)
ិ ន អមនុ ស គគេ គហិយតិ ន វដ្ត-

គគេ គហិយតិ ន អេន្តបូតិ ភវស

ិ តិ ។ ឯវ ំ ហិ

េ ភិកខេវ ទរុកខេនធ សមុ ទទនិេនន ភវស

ិ តិ សមុ ទទ-

េបេ សមុ ទទបពភេ ។ តំ កិស េហតុ ។ សមុ ទទ-

និេនន ភិកខេវ គងគយ នទិយ េ េ សមុ ទទេបេ

សមុ ទទបពភេ ។ ឯវេមវ េខ ភក

ិ ខ េវ សេច តុ េម្ហបិ ន

ឱរមំ
ិ តរី ំ ឧបគចឆថ ន បរមំ
ិ តរី ំ ឧបគចឆថ ន មេជឈ

សំ សីទិស ថ ន ថេល ឧស ទិស ថ ន មនុ ស គគ-

េ គហិយតិ(២) ន អមនុ ស គគេ គហិយតិ

ន វដ្តគគេ គហិយតិ ន អេន្តបូតិ ភវស

ិ តិ ។

១ ភវ ិស តិ ។ ២ ឱ. េហស ថ ។ ម. គេហស ថ ។

822 
 
 ៤០៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

លុះទតេហើយ្រទង់្រ ស់នឹងភិកុ ទ ំ
ខ ង យថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក
ន

ំ
ទង យេឃើញក ំ ត់េឈឯេ
ើ ះ ំ ុ ងអែណ្តត
កព មែខ ទឹកទេន្ល

គងគែដរឬ ។ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបើ

កំ ត ់ េ ឈ ើ ម ិ នអែណ្ត តមកកន ់ េ ្រត ើ យ យ ម ិ នេទកន ់ េ ្រត ើ យនយ

មនល
ិ ិចចុះកុ ងក
ន ្ត ល មនរ
ិ ត់េឡើងេទេលើេគក មនមនមន
ិ ុស

ចប់យក មនមនអមន
ិ ុ ស ចប់យក មនមនទ
ិ ឹកវល់កួចយក និងមន
ិ

សុ យខងក
្អ ុ ងេទ
ន ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កលេបើយ៉ងេនះ កំ ត់

េឈេនះន
ើ ឹ ងរ ត់េទរកសមុ្រទ េរេទរកសមុ្រទ ងកេទរកសមុ្រទ ។

ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថែខ ទឹក

ទេនគ
្ល ងគ ហូរេទរកសមុ្រទ េរេទរកសមុ្រទ ងកេទរកសមុ្រទ

យ៉ង មិញ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ េបើអក ំ
ន ទង យ មិនេឡើង

កន់េ្រតើយខង យ មនឆ
ិ ង្ល េទកន់េ្រតើយខងនយ មនល
ិ ិចចុះ្រតង់

ក ្ត ល មនរ
ិ ត់េឡើងេលើេគក មនមនមន
ិ ុ ស ចប់យក មនមន
ិ

អមនុស ចប់យក មិនមនទឹកវល់កួចយក និងមិនសុ យខងក

្អ ុ ងេទ
ន ។

823 
 
៤០៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

ឯវ ំ តុ េម្ហ ភិកខេវ និព្វននិនន ភវស

ិ ថ និព្វនេប

នព
ិ ្វ នបពភ ។ តំ កិស េហតុ ។ នព
ិ ្វ ននន
ិ ន ភក
ិ ខ េវ

សមមទិដ្ឋិ នព
ិ ្វ នេប នព
ិ ្វ នបពភ តិ ។

[៣២១] ឯវ ំ វុេត្ត អញញតេ ភក

ិ ុខ ភគវន្តំ ឯតទ-

េ ច កឹ នុ េខ ភេន្ត ឱរមំ
ិ តីរ ំ កឹ បរមំ
ិ តីរ ំ េក

មេជឈ សំ សទ
ី េិ េក ថេល ឧស េទ េក មនុ -

ស គគេ េក អមនុ ស គគេ េក វដ្តគគេ

េក អេន្តបូតិភេ តិ ។ ឱរមំ
ិ តរី ន្តិ េខ ភក
ិ ុខ ឆេននតំ

អជឈត្តិកនំ យតននំ អធិវចនំ ។ បរមំ

ិ តីរន្តិ េខ

ភក
ិ ុខ ឆេននតំ ពហិ នំ យតននំ អធវិ ចនំ ។ មេជឈ

សំ សទ
ី េិ ត(១)
ិ េខ ភក
ិ ុខ ននទិ គេស តំ អធវិ ចនំ ។

ថេល ឧស េទតិ េខ ភក
ិ ុខ អសមម
ិ នេស តំ អធវិ ច-

នំ ។ កតេម ច ភិកុ ខ មនុ ស គគេ ។ ឥធ ភិកុ ខ

គហ
ិ ីហិ សំ សេ ្ឋ វហរត
ិ ិ សហននទិ សហេ កី

១ សំសីេទតិ ។

824 
 
 ៤០៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើយ៉ងេនះ អក ំ
ន ទង យ នឹងឱនេទរក

្រពះនិព្វន េរេទរក្រពះនិព្វន ងកេទរក្រពះនិព្វន ។ ដេំ ណើរ

េនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េ្រពះថសមមទិដែិ្ឋ តង

ឱនេទរក្រពះនិព្វន េរេទរក្រពះនិព្វន ងកេទរក្រពះនិព្វន យ៉ង

េនះឯង ។

[៣២១] កលេប ើ ្រពះអង គ ្រ ស ់ យ៉ ងេនះេហើ យ ភ ិ កុ ខ មួ យរ ូ ប

គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
បន្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ អី្វ

ជេ្រតើយ យ អីជេ្រត
្វ ើយនយ អីែដលល
្វ ិចចុះកុ ងក
ន ្ត ល អីែដល
្វ

រ ត់េទេលើេគក អីជមន
្វ ុ ស ចប់យក អីជអមន
្វ ុ ស ចប់យក អីជ
្វ

ទឹកវល់កួចយក អីជសភពស
្វ ុ យក
្អ ុង
ន ។ មនលភិកុ ខ ពកយថ េ្រតើយ យ

េនះជេឈមះៃន យតនៈខងកុ ង
ន ៦ ។ មនលភក
ិ ុ ខ ពកយថ េ្រតើយនយេនះ

ជេឈមះៃន យតនៈខងេ្រក ៦ ។ មនលភិកុ ខ ពកយថ លិចចុះកុ ង

ន

ក ្ត ល េនះជេឈមះៃនននិ ទ គ ។ មនលភិកុ ខ ពកយថ រ ត់េទេលើ

េគក េនះជេឈមះៃនអសិមនៈ
ម ិ ុ ខ ចុះមនុស ចប់យក េតដ
។ មនលភក ើ ូច

េមច
្ត ។ មនលភិកុ ខ ភិកុ ក
ខ ុង
ន សនេនះ េន្រចឡូក្រចឡេំ យពួក្រគ-

ហសថ មនេសចករី្ត ក
ី យជមួយគន មនេសចកេី្ត យេ កជមួយគន

825 
 
៤១០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សុ ខិេតសុ សុ ខិេ ទុ កិ ខ េតសុ ទុ កិ ខ េ ឧបបេននសុ

កិចចករណីេយសុ អត្តេន េយគំ(១) បជជតិ ។ អយំ

វុចចតិ ភក
ិ ុខ មនុ ស គគេ ។ កតេម ច ភក
ិ ុខ អម-

នុ ស គគេ ។ ឥធ ភក
ិ ុខ ឯកេចច អញញតរ ំ េទវនក
ិ យំ

បណិធយ ្រពហមចរយំ
ិ ចរតិ ឥមិនហំ សីេលន

វេតន តេបន ្រពហមចរេយន

ិ េទេ ភវស
ិ មិ

េទវញញតេ តិ ។ អយំ វុចចតិ ភក

ិ ុខ អមនុ ស គគេ ។

វដ្តគគេ តិ េខ ភក
ិ ុខ បញច េននតំ កមគុ នំ អ-

ធិវចនំ ។ កតេម ច ភិកុ ខ អេន្តបូតិភេ ។ ឥធ

ភក
ិ ុខ ឯកេចច ទុ ស េី េ តិ បបធេមម អសុ ចិ

សង កស រសមចេ បដ ិ ច ឆ ន ន ក មម េ ន្ត អស មេ

សមណបបដេិ ញញ អ្រពហមចរ ី ្រពហមចរបបដ

ិ េិ ញញ អេន្ត-

បូតិ អវស ុ េ កសមពុកជេ ។ អយំ វុចចតិ ភិកុ ខ

អេន្តបូតិភេ តិ ។

១ ឱ. ម. អត្តន េតសុេយតំ ។

826 
 
 ៤១០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

កលេបើពួក្រគហសប
ថ នសុខ ក៏បនេសចកីស
្ត ុ ខ កលេបើពួក្រគហស ថ

បនទុកខ ក៏បនេសចកីទ ្វ ើតេឡើង ក៏ខ្រំ បឹង

្ត ុកខ កលេបើកិចែច ដល្រតូវេធើេក

ែ្របងេធេើ្វ យខួ នឯង

្ល ។ មនលភិកុ ខ េនះេ ថ មនុស ចប់យក ។

ិ ុ ខ ចុះអមនុស ចប់យក េតើដូចេមច

មនលភក ្ត ។ មនលភក
ិ ុ ខ ភក
ិ ុព
ខ ួ កខះ
្ល

កុ ង
ន សនេនះ បន្រប្រពឹត្រ្ត ពហមចរយធម
ិ ៌េដើមប្របថ
ី ន េទេកតក
ើ ុ ងព
ន ួក

េទវ មួយថ ម អញ សូមបនជេទវ ឬ ជេទវ មួយ

េ យសីលឬេ យវត្ត េ យតបៈឬេ យ្រពហមចរយធម

ិ ៌េនះ ។ មនល

ភក
ិ ុ ខ េនះេ ិ ុ ខ ពកយថ ទឹកវល់
ថ អមនុស ចប់យក ។ មនលភក

កួចយក េនះជេឈមះៃនកមគុណ ៥ ។ មនលភក

ិ ុ ខ ចុះបុគល
គ មនសភព

សុ យខងក
្អ ុង
ន េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុ ខ ភក
ិ ុព
ខ ួ កខះ
្ល កុ ង
ន សនេនះ

ជអក ្ត ីល មនធម៌ដ៏
ន ្រទុសស មក មន
ិ ្អ ត មនមរយទែដលបុគល
គ

ដៃទគបបរេង
ី កស មនអេំ ពើបទប
ិ ំ ុក
ងទ មនែមនជសមណៈ
ិ េបជ
្ត ញ ថ

ជសមណៈ មនែមនជ្រពហ
ិ មចរ ី េបជ
្ត ញ ថជ្រពហមចរ ី សុ យខងក
្អ ុង
ន

មនចិតទ
្ត ទឹកេ យ គៈ មនេសចកីេ្ត ម កេ្រគក េ យកេលស
ិ ។

មនលភក
ិ ុខ េនះេ ថ បុគល
គ មនសភពជអក
ន សុ យខងក
្អ ុង
ន ។

827 
 
៤១១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣២២] េតន េខ បន សមេយន នេនទ

េគបលេក ភគវេ អវទូ

ិ េរ ឋិេ េ តិ ។

អថេខ នេនទ េគបលេក ភគវន្តំ ឯតទេ ច

អហំ េខ ភេន្ត ន ឱរមំ

ិ តរី ំ ឧបគចឆមិ ន ប-

រមំ
ិ តរី ំ ឧបគចឆមិ ន មេជឈ សំ សទ
ី ស
ិ មិ ន

ថេល ឱសីទិស មិ(១) ន(២) មនុ ស គគេ គហិយ-

តិ ន អមនុ ស គគេ គហិយតិ ន វដ្តគគ-

េ គហិយតិ ន អេន្តបូតិ ភវស

ិ មិ ធុ ល-

េភយយហំ ភេន្ត ភគវេ សន្តិេក បព្វជជំ លេភយយ ំ

ឧបសមបទន្តិ ។ េតនហិ ត្វំ ននទ មិកនំ គេ

នេិ យយេទហីតិ ។ គមស

ិ ន្តិ ភេន្ត គេ វចឆគទ
ិ ធិ

នេិ យតិ ។ នយ
ិ យេទេហវ
(៣)
ត្វំ ននទ មិកនំ

គេ តិ ។ អថេខ នេនទ េគបលេក មិ ក -

នំ គេ នយ
ិ យេទ ្វ េយន ភគ េតនុ បសង កមិ

១ ឱ. ម. ឧស ីទិស មិ ។ ២ ន មំ មនុស គគេ ។ ៣ និយយេតេហ តិ អដ្ឋកថយំ

ទិស តិ ។

828 
 
 ៤១១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣២២] សម័យេនះឯង ននេទ គបល (នយេគបលេឈមះ

ន ីជិត្រពះមន្រពះភគ ។ លំ
ននៈទ ) ឋិតេនកុ ងទ ប់េនះ ននេទ គបល

គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
បន្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ខុ ំញ

គ ិនេឡើងមកកន់េ្រតើយ
្រពះអងម យ មនឆ
ិ ្ល េទកន់េ្រតយនយ
ង ើ មន
ិ

លិចចុះ្រតង់ក ្ត ល មនរ
ិ ត់េទេលើេគក មនមនមន
ិ ុ ស ចប់យក

មនមនអមន
ិ ុ ស ចប់យក មនមនទ
ិ ឹកវល់កួចយក និងមិនសុ យខងក
្អ ុង
ន

គ ៏ចេ្រមើន សូមេម ្ត េ្របស ខុ ្រំញ ពះអងគ

េទ បពិ្រត្រពះអងដ គ បបបនបព
ី ្វជជ

បនឧបសមបទ កុ ងស
ន ំ ក់ៃន្រពះមន្រពះភគ ។ មនលននៈទ េបើ

ន ្របគល់េគទង
ដូេចនះ ចូរអក ំ យឲយដល់មចស់េគវញច
ិ ុ ះ ។ បពិ្រត្រពះ

គ ៏ចេ្រមន
អងដ ើ ំ
េមេគទង យែដលជប់ចព
ំ ក់េ យកូនេគ នឹងេទ

ន ្របគល់េគឲយមចស់េគ
ម (កូនេគ) ។ មនលននៈទ េណើ្ហ យចុះ ចូរអក

ចុះ ។ លំ ប់េនះ ននេទ គបល្របគល់េគទង

ំ យឲយដល់មចស់េហើយ

829 
 
៤១២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ ឯតទេ ច នយ

ិ យ ភេន្ត -

មិកនំ គេ លេភយយហំ ភេន្ត ភគវេ សន្តិ-

េក បព្វជជំ លេភយយ ំ ឧបសមបទន្តិ ។ អលតថ េខ

នេនទ េគបលេក ភគវេ សន្តិេក បព្វជជំ អ-

លតថ ឧបសមបទន្តិ ។ អចិរប

ូ សមបេនន ច បនយ ម

នេនទ ឯេក វូបកេ ្ឋ ។ េប ។ អញញតេ ច បន-

យ ម នេនទ អរហតំ អេ សត
ី ិ ។ ចតុ តថំ ។

[៣២៣] ឯកំ សមយំ ភគ កិមមិ យំ វហរត

ិ ិ

គងគយ នទយ
ិ តេី រ ។ អទទ េខ ភគ មហន្តំ

ទរុកខនធំ គងគយ នទយ

ិ េ េតន វុយម
្ហ នំ ទិ ្វ ន

ភក
ិ ូខ មេន្តសិ បស ថ េន តុ េម្ហ ភក
ិ ខ េវ អមុ ំ ម-

ហន្តំ ទរុកខនធំ គងគយ នទយ

ិ េ េតន វុយម
្ហ នន្តិ ។

ឯវ ំ ភេន្ត ។ េប ។ ឯវ ំ វុេត្ត យ ម កិមមេិ ភគវន្តំ

ឯតទេ ច កិននុេខ ភេន្ត ឱរមំ

ិ តរី ំ ។ េប ។ កត-

េម ច កិមមិល អេន្តបូតភ
ិ េ ។ ឥធ កិមមិល ភក
ិ ុខ

830 
 
 ៤១២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ក៏ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទដល់េហើយ បន្រកប

គំ ូល្រពះមន្រពះភគ ដូេចះ
បងទ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ ំ
េគទង-

យ ខុ ្រំញ ពះអងប
គ ន្របគល់ឲយមចស់េគេហើយ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ

ខុ ្រំញ ពះអងគ
គ បបបនបព
ី ្វជជ បនឧបសមបទ កុ ងស
ន ំ ក់ៃន្រពះមន្រពះ

ភគ ។ ននេទ គបលក៏បនបព្វជជ បនឧបសមបទ កុ ងស

ន ំ ក់ៃន្រពះ

មន្រពះភគ ។ លុះ្រពះននៈទ មន យុ បនឧបសមបទមនយ

ិ ៉ មន
ូ របុ ន

គ មនក់ឯង េចៀសេចញេទ ។ េប ។ ប
ជបុគល ្ត ្រពះអរហនទ ំ
្ត ង យ

្រពះននៈទ មន ្ត ួ យអងែគ ដរ ។ ចប់សូ្រត ទី ៤ ។

យុ ជ្រពះអរហនម

[៣២៣] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់គង់េនជត

ិ េឆរន

ទេនគ
្ល ងគ េទៀប្រកុងកម
ិ ិម ។ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់ទតេឃើញក-ំ

ត់េឈដ
ើ ៏ធ ំ ំ ុ ងអែណ្តត
កព មែខ ទឹកទេនគ
្ល ងគ លុះទតេឃើញ្រទង់

្រ ស់នឹងភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យថ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យេឃើញ

កំ ត់េឈធ ំ េ
ើ ឯ ំ ុ ងអែណ្តត
ះ កព មែខ ទឹកទេនគ
្ល ងគែដរឬ ។ ្រពះ

ករុ ្រពះអងគ ។ េប ។ កល្រពះមន្រពះភគ្រទង់្រ ស់យ៉ងេនះ

ិ ិលៈមន
េហើយ ្រពះកម ម គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
យុ បន្រកបបងទ ន

គ ៏ចេ្រមើន អីជេ្រត
ថ បពិ្រត្រពះអងដ ្វ ើយនយ ។ េប ។ មនលកិមលៈ
ិម

ចុះបុគល
គ មនសភពសុ យខងក
្អ ុង ្ត ។ មនលកិមិលៈ
ន េតើដូចេមច ម ភិកុ ក
ខ ុង
ន

831 
 
៤១៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

អញញតរ ំ សងិ ល
ក ិដ្ឋំ បត្តឹ បេនន េ តិ យថរូប-

យ បត្តិយ ន វុ ្ឋ នំ បញញយតិ អយំ វុចចតិ កិមម-ិ

ល អេន្តបូតភ
ិ េ តិ ។ បញច មំ ។

[៣២៤] ឯកំ សមយំ ភគ សេកកសុ វហរត

ិ ិ

កបល
ិ វតថុសមឹ និេ្រគធ េម ។ េតន េខ បន សមេយន

កបល
ិ វតថុ សន
ី ំ សកយនំ នវ ំ ស ្ឋ គរ ំ អចរិ ករតំ
ិ

េ តិ អនជឈវុតថំ សមេណន ្រពហមេណន េក-

នចិ មនុ ស ភូេតន ។ អថេខ កបិលវតថ សកយ

េយន ភគ េតនុ បសង កមឹសុ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ

អភិ េទ ្វ ឯកមន្តំ និសីទឹសុ ។ ឯកមន្តំ និសិនន

េខ កបិលវតថ សកយ ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ ឥធ ភេន្ត

កបល
ិ វតថុ សន
ី ំ សកយនំ នវ ំ ស ្ឋ គរ ំ អចរិ ក-

រតំ
ិ
(១)
អនជឈវុតថំ សមេណន ្រពហមេណន េកនចិ

មនុ ស ភូេតន ។ តំ ភេន្ត ភគ បឋមំ បរភុ

ិ ញជតុ

១ ឯតថន្តេរ េ តីតិ បទំ យុត្តតរ ំ ។

832 
 
 ៤១៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

សនេនះ ្រតូវ បតជេ្រគ

ិ្ត ងេ ហង
ម មួយ មនបនេចញចក
ិ

បតិ្ត ិ ិលៈ
មសភពសមគួរ មនលកម ម េនះេ ថ បុគល
គ មនសភព

សុ យខងក
្អ ុង
ន ។ ចប់សូ្រត ទី ៥ ។

[៣២៤] សម័យមួយ ្រពះមន្រពះភគ្រទង់គង់េនកុ ងន

ន ិ េ្រគធ-

ម េទៀប្រកុងកបិលព័សុ ្ត កុ ងែដនសក
ន ៈក ។ សម័យេនះឯង ្រពះ

ដំ ក់ថីម ែដលពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបិលព័សុ ្ត េទើបនឹងេធេហ
ើ្វ ើ យ

មនយ
ិ ូ របុ ៉នមន ែដលសមណៈឬ្រពហមណ៍ ឬមនុស មួយ មនទន
ិ ់

ែដលបនមកសំ ក់ ្រស័យេនេឡើយ ។ លំ ប់េនះ ពួកសកយៈ

េនកុ ង្រកុ
ន ងកបិលព័សុ ្ត ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូលេទ

ដល់េហើយ គំ
ក៏ថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េហើយអងុ យក
គ ន ីដ៏សម-
ុ ងទ

គួរ ។ លុះពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបិលព័សុ ្ត អងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ

គំ ូល្រពះមន្រពះភគដូេចះ
បន្រកបបងទ គ ៏ចេ្រមន
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ើ កុ ង
ន

ទីឯេ ះ ្រពះដ ំ ក់ថីម ែដលពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបិលព័សុ ្ត េទើប

ែតនឹងសង់េហើយមិនយូរបុ ន
៉ មន ែដលសមណៈឬ្រពហមណ៍ ឬមនុស

មួយ មិនទន់ែដលបនមកសំ ក់ ្រស័យេនេឡើយ ។ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមើន សូម្រពះមន្រពះភគ េ្របើ្របស់្រពះដំ

្រពះអងដ ក់េនះជមុន

833 
 
៤១៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ភគវ បឋមំ បរភុ

ិ ត្តំ បចឆ កបិលវតថ សកយ

បរភុ
ិ ញិ ជ ស ន្តិ តទស កបល
ិ វតថុ សន
ី ំ សកយនំ

ទីឃរត្តំ ហិ យ សុ ខយតិ ។ អធិ េសសិ ភគ

តុ ណ្ហីភេវន ។ អថេខ កបិលវតថ សកយ ភគវេ

អធិ សនំ វទ
ិ ិ ្វ ឧ ្ឋ យសន ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ

បទកខិ ណំ ក ្វ េយន នវ ំ ស ្ឋ គរ ំ េតនុ បសង កមឹសុ

ឧបសង កមិ ្វ សព្វសនថរសនថ

ិ តំ ស ្ឋ គរ ំ សនថរ ិ ្វ

សននិ បញញេប ្វ ឧទកមណិកំ បតិ ្ឋ េប ្វ

េតលបបទប
ី ំ េ េប ្វ េយន ភគ េតនុ បសង កមឹសុ

ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ ឯតទេ ចុ ំ សព្វសនថរសនថ

ិ តំ ភេន្ត

ស ្ឋ គរ ំ សននិ បញញ ្ត និ ឧទកមណិេក ប-

តិ ្ឋ បិេ េតលបបទីេប េ បិេ យស ទនិ ភេន្ត

ភគ កលំ មញញតត
ី ិ ។

834 
 
 ៤១៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

លុះ្រពះមន្រពះភគ េ្រប្របស
ើ ់ជមុនេហើយ សឹមពួកសកយៈេនកុ ង
ន

្រកុងកបិលព័សុ ន
្ត ឹ ងេ្របើ្របស់ជខងេ្រកយ ករែដល្រពះអងេគ ្របើ្របស់

េនះ នឹង្រប្រពឹតេ្ត ទ េដើមប្របេយជន

ី ៍ េដើមបេសចក
ី ីស
្ត ុ ខ ដល់ពួក

សកយៈេនកុ ង្រកុ
ន ងកបលព
ិ ័សុ ្ត អស់កលជយូរអែងង
្វ ។ ្រពះមន្រពះ

ភគ ្រទង់ទទួលនិមនន
្ត ៍េ យតុណី្ហ ភព ។ លំ ប់េនះ ពួកសកយៈ

េនកុ ង្រកុ
ន ងកបិលព័សុ ្ត ដឹងថ ្រពះមន្រពះភគទទួលនិមនេ្ត ហើយ ក៏

ំ ី
េ្រកកអព គំ
សនៈ ថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណេហ
ិ ើ យចូល

េទកន់្រពះដ ំ ក់ថីម លុះចូលេទដល់េហើយ េរៀបច្រំ ពះដ ំ ក់ឲយ

សមគួរដល់ទីែដល្រតូវេរៀបចទ
ំ ងអស
ំ ់ េហើយ្រកល សនៈ ក ់
ឲយតមល

្អ ទឹម អុជ្របទីបេ្របង េហើយចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូល

កម

េទដល់េហើយ គំ ូល្រពះមន្រពះភគ
បន្រកបបងទ ដូេចះ
ន ថ បពិ្រត

គ ៏ចេ្រមន
្រពះអងដ ើ ្រពះដ ំ ក់ ំ មគួរដល់ទីែដល្រតូវេរៀប
បនេរៀបចស

ំ ងអស
ចទ ំ ់េហើយ សនៈបន្រកលេហើយ កម ក ់ ទុក
្អ ទឹកបនឲយតមល

េហើយ ្របទីបេ្របងក៏ឲយអុជេឡើងេហើយ គ ៏ចេ្រមើន

បពិ្រត្រពះអងដ សូម

្រពះមន្រពះភគសមគល់ នូវកលដ៏សមគួរនឹងេសច
្ត េទឥឡូវេនះ ។

835 
 
៤១៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣២៥] អថេខ ភគ និ េស ្វ បត្តចវី រមទ-

យ សទធឹ ភិកុ ខ សេងឃន េយន នវ ំ ស ្ឋ គរ ំ េតនុ ប-

សង កមិ ឧបសង កមិ ្វ បេទ បកខ េល ្វ ស ្ឋ គរ ំ

បវស
ិ ិ ្វ មជឈម
ិ ំ ថមភំ និស យ បុ រ ថ ភិមុេខ និសីទិ ។

ភិកុ ខ សេងឃបិ េខ បេទ បកខ េល ្វ ស ្ឋ គរ ំ

បវស
ិ ិ ្វ បចឆិមំ ភិត្តឹ និស យ បុ រ ថ ភិមុេខ និសីទិ

ភគវន្តំេយវ បុ រកខ ្វ ។ កបិលវតថ បិ សកយ បេទ

បកខ េល ្វ ស ្ឋ គរ ំ បវស
ិ ិ ្វ បុ រតថម
ិ ំ ភត
ិ ្តឹ នស
ិ យ

បចឆភម
ិ ុខ ន ិ សទ
ី ស
ឹ ុ ភគវន្តំេយវ បុ រកខ ្វ ។ អថេខ

ភគ កបល
ិ វតថេវ សេកយ ពហុ េទវ រត្តឹ ធមមយ
ិ

កថយ សនទ េ ស ្វ សមទេប ្វ សមុ េត្ត េ ជ ្វ

សមបហំ េស ្វ ឧេយយេជសិ អភក

ិ កន្ត េខ េគតម

រត្តិ យស ទនិ កលំ មញញថតិ ។ ឯវ ំ ភេន្តតិ កប-ិ

លវតថ សកយ ភគវេ បដស

ិ ុ ្វ ឧ ្ឋ យសន

ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ បទកខិ ណំ ក ្វ បកកមឹសុ ។

836 
 
 ៤១៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣២៥] លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់សបង់្រប ប់

ប្រតនិងចវរ
ី មួយអេនើ េ្ល យភក
ិ ុ សងឃ
ខ ្ត ចូលេទកន់្រពះដ ំ
េសច ក់

ថីម លុះចូលេទដល់ ំ ូ េហើយ

ង្រពះបទទងគ ចូលេទកន់្រពះដ-ំ

ក់ គង់ែផក
្អ នឹងសសរកេន្លង ឈម្រពះភ័្រកេ្ត ទទិសខងេកើត ។

ចែំ ណកខងភិកុ សងឃ

ខ ក៏ ំ
ងបទទង យ េហើយចូលេទកន់្រពះ

ដំ ក់ គង់ែផក
្អ នឹងជញ ំ
ជ ងខងលិច ឈមមុខេទទិសខងេកតេចម
ើ

េ ម្រពះមន្រពះភគ ។ ពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបិលព័សុ ្ត ងបទ

ំ
ទង យេហើយ ្ត ចូលេទកន់្រពះដ ំ
េសច ក់ គង់ែផក
្អ នឹងជញ ំ
ជ ង

ខងេកើត ឈម្រពះភ័្រកេ្ត ទទិសខងលិច េចមេ ម្រពះមន្រពះភគ ។

លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ ្រទង់ពនយល់ពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបិល-

ព័សុ ្ត ឲយយល់ចបស់ ឲយសមទន ឲយ ច ន ឲយរក

ី យ េ យ

ធមកថ
ីម អស់ ្រតដ
ី ៏េ្រចើន េហើយ្រទង់បញូ ជ នេទេ យ្រពះពុទដ
ធ ីកថ

មនលេគតម ្រតីភឺ្ល ្វ ងេហើយ អក ំ

ន ទង យចូរសមគល់នូវកលគួរ

ែដលនឹងេទឥឡូវេនះចុះ ។ ពួកសកយៈេនកុ ង្រកុ

ន ងកបលព
ិ ័សុ ្ត ទទួល

្រពះពុទដ
ធ ីក្រពះមន្រពះភគថ ្រពះករុ ំ ី
្រពះអងគ េហើយេ្រកកអព

គំ
សនៈ ថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ េធ្របទក
ើ្វ ណេចៀសេចញេទ
ិ ។

837 
 
៤១៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣២៦] អថេខ អចរិ បបកកេន្តសុ កបិល-

វតថេវសុ សេកយសុ យសមន្តំ ម េមគគ ្ល នំ -

មេន្តសិ វគតថ
ិ ីនមិេទធ េខ េមគគ ្ល ន ភិកុ ខ សេងឃ

បដិភតុ តំ េមគគ ្ល ន ភិកូ ខ នំ ធមមីកថ បិដ្ឋិ េម

គិ យតិ តមហំ យមិស មីតិ ។ ឯវ ំ ភេន្តតិ

េខ យ ម ម េមគគ ្ល េន ភគវេ បចចេស -

សិ ។ អថេខ ភគ ចតុ គុ ណ
គ ំ សងឃដឹ បញញ-

េប ្វ ទកខិ េណន បេស ន សហ

ី េសយយ ំ កេបប-

សិ បេទន បទំ អចចធយ សេ សមបជេន

ឧ ្ឋ នសញញំ មនសិ ករ ិ ្វ ត្រត េខ យ-

ម ម េមគគ ្ល េន ភក
ិ ូខ មេន្តសិ វុេ

ភក
ិ ខ េវតិ ។ វុេ តិ េខ េត ភក
ិ ូខ យសម-

េ ម េមគគ ្ល នស បចចេស សុំ ។ យ ម

ម េមគគ ្ល េន ឯតទេ ច អវស ុ តបរ យយញច

ិ

េ វុេ េទេសស មិ អនវស ុ តបរយយញច

ិ

838 
 
 ៤១៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣២៦] លំ ប់េនះ ្រពះមន្រពះភគ កលេបើពួកសកយៈ

េន្រកុងកបិលព័សុ ្ត េចៀសេចញេទមិនយូរបុ ៉នមន បន្រ ស់េ ្រពះ

ម េមគគ ្ល នមន យុថ មនលេមគគ ្ល ន ភិកុ សងឃមនេសចក

ខ ី្ត

ងងុយេងកងក់េទ្របសេហើយ មនលេមគគ ្ល ន អក ្ដ ធមី-ម

ន ចូរសែមង

កថដល់ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យចុះ តថគតរួយខង
ន េហតុេនះ តថគតនឹង

ស្រមក ។ ្រពះម េមគគ ្ល នមន យុ ទទួល ្ត ប់្រពះពុទដ

ធ ីក

្រពះមន្រពះភគថ ្រពះករុ ្រពះអងគ ។ លំ ប់េនះ ្រពះមន

្រពះភគ ្រទង់ឲយ្រកលសងឃដីមនជន់ ៤ េហើយ្រទង់សេ្រមចសីហ-

េសយយស េផ្អ ងខង ្ត ំ គង្រពះបទេ យ្រពះបទ មន្រពះសតិ-

សមបជញញៈ េធន
ើ្វ ូ វឧ ្ឋ នសញញទុកកុ ង្រពះហឫទ
ន យ័ កុ ងទ
ន ីេនះឯង ្រពះ

ម េមគគ ្ល នមន យុេ ភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យមកថ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

មន យុ ។ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ ទទួល ្ត ប់្រពះម េមគគ ្ល នមន យុ

ថ ករុ វុេ ។ ្រពះម េមគគ ្ល នមន យុបនេពលដូេចះ

ន

ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ំញ ឹ ងសែមង
ខុ ន ្ដ នូវេហតុៃនចិតទ
្ត ទឹកេ យ

គៈផង នូវេហតុៃនចត
ិ ែ្ត ដលមនទទ
ិ ឹកេ យ គៈផង ដល់អក ំ
ន ទង យ

839 
 
៤១៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

តំ សុ ថ ធុ កំ មនសិ កេ ថ ភសិស ម-ី

តិ ។ ឯវមវុេ តិ េខ េត ភិកូ ខ យសមេ ម -

េមគគ ្ល នស បចចេស សុំ ។ យ ម ម េមគគ-

្ល េន ឯតទេ ច កថំ វុេ អវស ុ េ េ តិ ។

ឥធវុេ ភិកុ ខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បិយរូេប រូេប

អធិមុចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ពយបជជតិ អនុ បដ្ឋិតក-

យស តិ ច វហរត
ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ តញច េចេ វុមិត្តឹ

បញញវមុ
ិ តឹ្ត យថភូតំ នបបជនតិ យតថស េត ឧបបនន

បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ នរិ ុជឈន្តិ ។ េប ។

ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ បយ
ិ -

រូេប ធេមម អធម

ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប ធេមម ពយបជជតិ អនុ -

បដ្ឋត
ិ កយស តិ ច វហរត
ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ តញច េច-

េ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ នបបជនតិ យតថស

េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ

នរិ ុជឈន្តិ ។ អយំ វុចច វុេ ភក

ិ ុខ អវស ុ េ

840 
 
 ៤១៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

អក ំ
ន ទង យចូរច ំ ្ត ប់េរឿងេនះ ចូរេធទ
ើ្វ ុកកុ ងច
ន ត
ិ ឲ
្ត យ្របៃពចុះ ំញ ឹ ង
ខុ ន

សែមង
្ដ ។ ភក
ិ ុទ ំ
ខ ងេនះ ទទួល ្ត ប់្រពះម េមគគ ្ល នមន យុថ

ករុ វុេ ។ េទើប្រពះម េមគគ ្ល នមន យុបនេពល

ដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុ មនច
ខ ិតទ
្ត ទឹកេ យ គៈ េតើ

ដូចេមច
្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញ

រូបេ យចកុ េហ
ខ ើយ ្រជប់កុ ងរ
ន ូបជទី្រស ញ់ ពយបទកុ ងរ
ន ូបមិនជទី

្រស ញ់ មនសតក
ិ ុ ងកយម
ន នបន
ិ ំ
ងម ំ មនចិតស
្ត ួ ចេស
្ត ើងក
្ត ុ ងក
ន ុ-

សលធម៌ មួយេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ ំ

មកទង យេនះ ែដលេកត
ើ

េឡើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ ែតងរលត់េទឥតមនេសសសល់ កុ ងេចេ
ន វម
ិ ុ តិ្ត

និងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏មនដ
ិ ឹ ចបស់
ង មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញ-

ិ ុ តេនះ
វម ិ្ត ។ េប ។ ជញជ ប់រសេ យអ ្ត ត ។ ដឹងចបស់នូវធម៌

េ យចិតេ្ត ហើយ ្រជប់កុ ងធម

ន ៌ែដលជទី្រស ញ់ ពយបទកុ ងធម
ន ៌ែដល

មនជទ
ិ ី្រស ញ់ មនសតក
ិ ុ ងកយម
ន ិនបន ំ
ងម ំ មនចត
ិ ស
្ត ួ ច
្ត

េសើងក ន ុ សលធម៌
្ត ុ ងក មួយេទៀត អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យែដល

េកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ េនះ
ខ ែតងរលត់េទមនមនេសសសល
ិ ់ កុ ងេចេ
ន -

ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏មិនដឹងចបស់ មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញ-

ិ ុ តិេនះ
វម ្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ ភិកុ េនះ
ខ េ ថមនចិត្ត

841 
 
៤១៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ ។ េប ។ អវស ុ េ ជិ ្ហ វេញញ
ិ -

េយយសុ រេសសុ ។ េប ។ អវស ុ េ មេនវេញញ

ិ េយយ-

សុ ធេមមសុ ។

[៣២៧] ឯវវំ ិ រឹ ចវុេ ភក

ិ ុ ំខ ចកខុ េ េចបិ

នំ មេ ឧបសង កមតិ លភេតវ មេ (១)

ឱ រំ លភតិ

មេ រមមណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ េ េចបិ នំ មេ ឧ-

បសង កមតិ ។ េប ។ មនេ េចបិ នំ មេ ឧបសង ក-

មតិ លភេតវ មេ ឱ រំ លភតិ មេ រមមណំ ។

េសយយថបិ វុេ ន គរ ំ តិ គរ ំ

សុ កខក សំ (១) េតេ វស ក

ិ ំ បុ រតថិមយ េចបិ នំ

ទិ យ បុ រេិ ទិ ្ត យ តណ
ិ ុ កកយ ឧបសង ក-

េមយយ លេភេថវ អគគិ ឱ រំ លេភថ អគគិ រមមណំ ។

បចឆម
ិ យ េចបិ នំ ទិ យ បុ រេិ ទិ ្ត យ

តណ
ិ ុ កកយ ឧបសង កេមយយ ។ េប ។ ឧត្ត យ េចបិ នំ

ទិ យ ។ ទកខិ យ េចបិ នំ ទិ យ ។ េហដ្ឋិមេ

េចបិ នំ ។ ឧបរមេ
ិ េចបិ នំ ។ យេ កុ េ េចបិ

នំ បុ រេិ ទិ ្ត យ តិ ណុ កកយ ឧបសង កេមយយ

១ ម. លេភថ មេ ។ ២ ឱ. សុខ េក បំ ។

842 
 
 ៤១៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ទទឹកេ យ គៈកុ ងរ
ន ូបែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យចកុ ខ ។ េប ។ មនចិតទ
្ត ទឹក

េ យ គៈកុ ងរសទ
ន ងំ យែដលគបបដ
ី ឹងេ យអ ្ត ត ។ េប ។ មន

ចិតទ
្ត ទឹកេ យ គៈកុ ងធម
ន ៌ ទង
ំ យែដលគបបដ
ី ឹងេ យចិត្ត ។

[៣២៧] មនល វុេ ំ

ទង យ ភក
ិ ុខ ្រប្រពឹតេ្ត នយ៉ងេនះ

េបមរច
ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ យចកុ ខ មររែមងបននូវឱកស មរ

រែមងបននូវ ម ៍
រមណ ។ េប ។ េបមរច
ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ យ

អ ្ត ត ។ េប ។ េបមរច
ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះេ
ខ យចត
ិ ្ត មររែមងបន

នូវឱកស មររែមងបននូវ ម ៍ ។ មនល

រមណ វុេ ំ
ទង យ ដូច

ទ ្របក់េ
ផះ ទ ្របក់េ
យបបុស ឬផះ យេ ម មនេឈស
ើ ួ តែហង
ង សល់េន

ែត ងទេទ េបប
ើ ុ រសចូលេទឆួលផះ
ទ េនះ េ យគប់េភងដ
ើ្ល ៏េឆះសេនធ

កុ ងទ
ន ិសខងេកត
ើ េភងក
ើ្ល ៏នឹងបននូវឱកស នឹងបននូវ ម ៍ ។ េបើ
រមណ

បុរសចូលេទឆួលផះ
ទ េនះ េ យគប់េភងដ
ើ្ល ៏េឆះសេនធ កុ ងទ
ន ិសខងលិច

។ េប ។ េបឆ
ើ ួ លផះ
ទ េនះកុ ងទ
ន ិសខងេជង
ើ ។ េបើឆួលផះ
ទ េនះកុ ងទ
ន ិសខង

តបូង ។ េបឆ
ើ ួ លផះ
ទ េនះពីខងេ្រកម ។ េបឆ
ើ ួ លផះ
ទ េនះពីខងេលើ ។

កលេបើបុរសចូលេទឆួលផះ
ទ េនះ េ ើ្ល ៏េឆះសេនធ
យគប់េភងដ ំ ី ទិស
អព

843 
 
៤១៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

លេភេថវ អគគិ ឱ រំ លេភថ អគគិ រមមណំ ។

ឯវេមវ េខ វុេ ឯវវំ ិ រឹ ភក

ិ ុ ំខ ចកខុ េ េច-

បិ នំ មេ ឧបសង កមតិ លភេតវ មេ ឱ រំ

លភតិ មេ រមមណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ េ េចបិ នំ

មេ ឧបសង កមតិ ។ េប ។ មនេ េចបិ នំ មេ

ឧបសង កមតិ លេភេថវ មេ ឱ រំ លេភថ មេ

រមមណំ ។

[៣២៨] ឯវវំ ិ រញ
ិ ច វុេ ភិកុ ំខ រូប អធិភំសុ

ន ភក
ិ ុខ រូេប អធេិ ភសិ សទទ ភក
ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ

ន ភិកុ ខ សេទទ អធិេភសិ គនធ ភិកុ ំខ អធិភំសុ ន

ភក
ិ ុខ គេនធ អធេិ ភសិ រ ភក
ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ ន ភក
ិ ុខ

រេស អធេិ ភសិ េផដ្ឋព្វ ភក

ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ ន ភក
ិ ុខ

េផដ្ឋេព្វ អធេិ ភសិ ធមម ភក

ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ ន ភក
ិ ុខ

ធេមម អធេិ ភសិ ។ អយំ វុចច វុេ ភក

ិ ុខ រូបធភ
ិ -ូ

េ សទទធិភេូ គនធធភ
ិ េូ រ ធភ
ិ េូ េផដ្ឋព្វ-

ធភ
ិ េូ ធមមធភ
ិ េូ អនធភ
ិ េូ អធភ
ិ ំសុ
(១)
ប-

បក អកុ ស ធមម សងិ េលស

ក ិក េបេនពភ-

១ ឱ. នំ បបក ។

844 
 
 ៤១៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ខង កុ ងកល
ន េភងក
ើ្ល ៏នឹងបននូវឱកស នឹងបននូវ ម ៍
រមណ

ំ ី ទិសខងេ
អព ះ កុ ងកលេ
ន ះ យ៉ង មិញ ។ មនល វុេ

ំ
ទង យ ភក
ិ ុ ្រប្រព
ខ ឹ តេ្ត នយ៉ងេនះ េបើមរចូលេទរកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ យ

ចកុ ខ មររែមងបននូវចេន្លះ រែមងបននូវ ម ៍ ។ េប ។ េបមរច

រមណ ើ ូល

េទរកភិកុ េនះេ
ខ យអ ្ត ត ។ េប ។ េបមរច
ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះេ
ខ យ

ចត
ិ ្ត មររែមងបននូវឱកស រែមងបននូវ ម ៍ ក៏យ៉ងេនះែដរ ។
រមណ

[៣២៨] មន ល វុ េ ំ
ទង យ ំ
រូ ប ទ ង យ្រគបសង កត ់

ភក
ិ ុ ែដល្រប្រព
ខ ឹ តេ្ត នយ៉ងេនះបន ភិកុ ្រគបសង
ខ ក ់នូវរូបទង
ត ំ យមិនបន

សេំ ឡងទង
ំ ក ់ភិកុ បន
យ្រគបសងត ខ ភិកុ ្រគបសង
ខ ក ់សេំ ឡងទង
ត ំ យ

មនបន
ិ កន្រគបសង
ិ្ល ក ់ភិកុ បន
ត ខ ភក
ិ ុ ្រគបសង
ខ ក ់កិនម
ត ្ល នបន
ិ រស្រគប

ក ់ភិកុ បន
សងត ខ ភិកុ ្រគបសង
ខ ក ់រសមិនបន
ត េផដព ក ់ភិកុ បន
្ឋ ្វៈ្រគបសងត ខ

ភក
ិ ុ ្រគបសង
ខ ក ់េផដព
ត ្ឋ ្វៈមនបន
ិ ម ៍ ្រគបសងត
ធមមរមណ ក ់ភក
ិ ុ បន
ខ ភក
ិ ុ ្រគប
ខ

ក ់ធមមរមណ
សងត ម ៍ មិនបន ។ មនល វុេ ំ
ទង យ េនះេ ថភិកុ ខ

ក ់
ែដលរូប្រគបសងត សេំ ឡង្រគបសងត
ក ់ កន្រគបសង
ិ្ល ក ់
ត រស្រគប

ក ់
សងត េផដព ក ់
្ឋ ្វៈ្រគបសងត ម ៍ ្រគបសងត
ធមមរមណ ក ់ ែតភិកុ ្រគបសង
ខ ក ់
ត

មនបន
ិ អកុសលធម៌ដ៏ មក ្របកបេ យេសចកេី្ត ហមង ្របកប

845 
 
៤២០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វក
ិ សទ ទុ កខវបក
ិ យតឹ ជតិជ មរណិយ ។

ឯវ ំ េខ វុេ អវស ុ េ េ តិ ។

[៣២៩] កថញច វុេ អនវស ុ េ េ តិ ។ ឥធ-

វុេ ភិកុ ខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បិយរូេប រូេប នធិមុចចតិ

អបបយ
ិ រូេប រូេប ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋត
ិ កយស តិ ច

វហរត
ិ ិ អបបមណេចតេ តញច េចេ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ

យថភូតំ បជនតិ យតថស េត ឧបបនន បបក

អកុ ស ធមម អបរេស

ិ នរិ ុជឈន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ

រសំ យិ ្វ ។ េប ។ មន ធមមំ វញ
ិ ញ យ បយ
ិ រូេប

ធេមម នធិមុចចតិ អបបយ

ិ រូេប ធេមម ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋិ-

846 
 
 ៤២០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េ យភពថីម ្របកបេ យេសចក្រកវល

ី្ត ់ ្រក យ មនទុកជ
ខ វបក
ិ ្រប-

កបេ យជតិ ជ ក ់ភក

មរណៈតេទ បន្រគបសងត ិ ុ េនះ
ខ ។ មនល វុ-

េ ំ
ទង យ យ៉ងេនះឯង េឈមះថភិកុ មនច
ខ ត
ិ ទ
្ត ទឹកេ យ គៈ ។

[៣២៩] មនល វុេ ំ

ទង យ ចុះភក
ិ ុអ
ខ ក
ន មនចត
ិ ម
្ត នទទ
ិ ឹក

េ យ គៈ េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន ស-

នេនះ េឃើញរូបេ យចកុ េហ

ខ ើយ មន្រជប
ិ ់កុ ងរ
ន ូបជទី្រស ញ់ មន
ិ

ពយបទកុ ងរ
ន ូបមនជទ
ិ ី្រស ញ់ មនសតិកុ ងកយ
ន ំ
ងម ំ មនចិត្ត

្របមណមនបន
ិ មួយវញេទៀត
ិ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យែដល

េកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ េនះ
ខ ែតងរលត់េទវញ
ិ មនមនេសសសល
ិ ់ កុ ងេច-
ន

េ ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏ដង
ឹ ចបស់ មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញ-

ិ ុ តេនះ
វម ិ្ត ។ េប ។ ជញជ ប់រសេ យអ ្ត ត ។ េប ។ ដឹងចបស់

ម ៍េ
នូវធមមរមណ យចត
ិ េ្ត ហើយ មន្រជប
ិ ់កុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស-
ម រមណ

ញ់ មនពយបទក
ិ ុ ងធម
ន ម ៍ មនជទ
ម រមណ ិ ី្រស ញ់ មនសតិកុ ងកយ
ន

847 
 
៤២១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

តកយស តិ ច វហរត
ិ ិ អបបមណេចតេ តញច េច-

េ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ បជនតិ យតថស េត

ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ និរុជឈ-

ន្តិ ។ អយំ វុចច វុេ ភិកុ ខ អនវស ុ េ ចកខុ វេញញ

ិ -

េយយសុ រូេបសុ ។ េប ។ អយំ វុចច វុេ ភក

ិ ុខ អន-

វស ុ េ ជិ ្ហ វេញញ
ិ យយសុ រេសសុ ។ េប ។ អនវស ុ េ

មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ ។ ឯវវំ ិ រឹ ចវុេ ភិកុ ំខ

ចកខុ េ េចបិ នំ មេ ឧបសង កមតិ េនវ លភតិ

មេ ឱ រំ ន លភតិ មេ រមមណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ -

េ េចបិ នំ មេ ឧបសង កមតិ ។ េប ។ មនេ េចបិ

នំ មេ ឧបសង កមតិ េនវ លភតិ មេ ឱ រំ ន លភតិ

មេ រមមណំ ។ េសយយថបិ វុេ កូ គរ លំ

ពហលមត្តក
ិ មទទវេលបន
ិ
(១)
បុ រតថម
ិ យ េចបិ នំ

ទិ យ បុ រេិ ទិ ្ត យ តិ ណុ កកយ ឧបសង កេមយយ

េនវ លេភថ អគគិ ឱ រំ ន លេភថ អគគិ រមមណំ

។ េប ។ បចឆម
ិ យ េចបិ នំ ។ ឧត្ត យ េចបិ នំ ។

១ ឱ. ម. អទទវេលបន ។

848 
 
 ៤២១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ំ
ងម ំ មនចិត្រ្ត បមណមិនបន មួយវញេទៀត
ិ អកុសលធម៌ដ៏ -

ំ
មកទង យ ែដលេកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ ែតងរលត់េទវញឥតមន
ិ

េសសសល់ កុ ងេចេ
ន ិ ុ តិន
វម ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏ដង
ឹ ចបស់ មពិត នូវ

េចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ េនះេ

ថ ភក
ិ ុ មនច
ខ ត
ិ ម
្ត នទទ
ិ ឹកេ យ គៈកុ ងរ ំ
ន ូបទង យែដលគបបដ
ី ឹងេ យ

ចកុ ខ ។ េប ។ មនល វុេ ំ

ទង យ េនះេ ថ ភក
ិ ុ មនច
ខ ិ តម
្ត ិន

ទទឹកេ យ គៈកុ ងរសទ

ន ំ
ង យែដលគបបដ
ី ឹងេ យអ ្ត ត ។ េប ។

មនចត
ិ ម
្ត ិនទទឹកេ យ គៈ កុ ងធម
ន ម ៍ ទង
ម រមណ ំ យែដលគបបដ
ី ឹងេ យ

ចត
ិ ្ត ។ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុ ែដល្រប្រព
ខ ឹ តេ្ត នយ៉ងេនះ េបើ

មរចូលេទរកភក
ិ ុ េនះេ
ខ យចកុ ខ មរក៏មនបនន
ិ ូ វឱកស មនបនន
ិ ូវ

ម ៍ ។ េប ។ េបមរច
រមណ ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះេ
ខ យអ ្ត ត ។ េប ។ េបើ

មរចូលេទរកភក
ិ ុ េនះេ
ខ យចត
ិ ្ត មរក៏មនបនន
ិ ូ វឱកស មនបនន
ិ ូវ

ម ៍ ។ មនល
រមណ វុេ ំ
ទង យ ដូចជកូ គរ (ផះ
ទ មន

ំ ូ ល) មនដីសិត្រចបច
កព ្អ ់ បដ៏្រកស់ េបប
ើ ុ រសចូលេទជិតឆួលកូ -

គរ េនះ េ យគប់េភងេឆះសេន
ើ្ល ធ កុ ងទ
ន ិសខងេកត
ើ េភងក
ើ្ល ៏មិន

បននូវឱកស មនបនន
ិ ូវ ម ៍ ។ េប ។ េបើឆួលកូ
រមណ គរ េនះ

កុ ងទ
ន ិសខងលិច ។ េបឆ
ើ ួ លកូ គរ េនះ កុ ងទ
ន ិសខងេជើង ។

849 
 
៤២២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ទកខិ យ េចបិ នំ ។ េហដ្ឋិមេ េចបិ នំ ។ ឧបរ-ិ

មេ េចបិ នំ យេ កុ េ បិ េច បុ រេិ ទិ ្ត យ

តណ
ិ ុ កកយ ឧបសង កេមយយ េនវ លេភថ អគគិ ឱ រំ ន

លេភថ អគគិ រមមណំ ។ ឯវេមវ េខ វុេ ឯវវំ ិ រឹ

ភក
ិ ុ ំខ ចកខុ េ េចបិ នំ មេ ឧបសង កមតិ ន លភេតវ

មេ ឱ រំ ន លភតិ មេ រមមណំ ។ េប ។ ជិ ្ហ -

េ (១)
េចបិ នំ មេ ឧបសង កមតិ ន លភេតវ មេ

ឱ រំ ន លភតិ មេ រមមណំ ។ ឯវវំ ិ រឹ ចវុេ

ភិកុ ខ រូេប អធិេភសិ ន រូប ភិកុ ំខ អធិភំសុ សេទទ

ភិកុ ខ អធិេភសិ ន សទទ ភិកុ ំខ អធិភំសុ គេនធ ភិកុ ខ

អធេិ ភសិ ន គនធ ភក

ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ រេស ភក
ិ ុខ អធិ-

េភសិ ន រ ភិកុ ំខ អធភ

ិ ំសុ េផដ្ឋេព្វ ភក
ិ ុខ អធ-ិ

េភសិ ន េផដ្ឋព្វ ភក
ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ ធេមម ភក
ិ ុខ អធ-ិ

េភសិ ន ធមម ភក
ិ ុ ំខ អធភ
ិ ំសុ ។ អយំ វុចច វុេ

១ មនេ តិបិ បេ ទិស តិ ។

850 
 
 ៤២២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

េបឆ
ើ ួ លកូ គរ េនះ កុ ងទ
ន ិសខងតបូង ។ េបឆ
ើ ួ លកូ គរ -

ំ ី ខងេ្រកម ។ េបើឆួលកូ
េនះ អព គរ ំ ី ខងេលើ
េនះ អព

េបប
ើ ុ រសចូលេទជត
ិ ឆួលេ យគប់េភើងេឆះសេន
្ល ំ ី ទិស
ធ អព កុ ងកល
ន

េភងក
ើ្ល ៏មនបនន
ិ ូ វឱកស មនបនន
ិ ូវ ម ៍ អព
រមណ ំ ី ទិសខងេ ះ

កុ ងកលេ
ន ះ យ៉ង មញ
ិ ។ មនល វុេ ំ
ទង យ ភក
ិ ុ ែដល
ខ

្រប្រពឹតេ្ត នយ៉ងេនះ េបមរច

ើ ូ លេទរកភក
ិ ុ េនះ
ខ េ យចកុ ខ មរក៏មន
ិ

បននូវឱកស មិនបននូវ ម ៍ ។ េប ។ េបើមរចូលេទរកភិកុ េនះ

រមណ ខ

េ យអ ្ត ត មរក៏មនបនន
ិ ូ វឱកស មិនបននូវ ម ៍ ។ មនល
រមណ

វុេ ំ
ទង យ ភិកុ ែដល្រប្រព
ខ ឹ តេ្ត នយ៉ងេនះជ្រប្រកតី េទើប្រគប

ក ់រូបទង
សងត ំ ំ
យបន រូបទង ក ់ភិកុ ម
យ្រគបសងត ខ នបន
ិ ភក
ិ ុ ្រគប
ខ

ក ់សេំ ឡងទង
សងត ំ យបន សេំ ឡងទង
ំ ក ់ភិកុ ម
យ្រគបសងត ខ ិនបន

ភក
ិ ុ ្រគបសង
ខ ក ់កិនទ
ត ្ល ំ
ង យបន កនទ
ិ្ល ំ
ង ក ់ភិកុ ម
យ្រគបសងត ខ នបន
ិ

ភិកុ ្រគបសង
ខ ក ់រសទង
ត ំ យបន ំ
រសទង ក ់ភិកុ ម
យ្រគបសងត ខ ិនបន

ភក
ិ ុ ្រគបសង
ខ ក ់េផដព
ត ំ
្ឋ ្វៈទង យបន េផដព ំ
្ឋ ្វៈទង ក ់ភិកុ ខ
យ្រគបសងត

មិនបន ភិកុ ្រគបសង

ខ ក ់ធមមរមណ
ត ម ៍ ទង
ំ ម ៍ ទង
យបន ធមមរមណ ំ យ

ក ់ភក
្រគបសងត ិ ុម
ខ នបន
ិ ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនល វុេ ំ
ទង យ

851 
 
៤២៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

ភិកុ ខ រូបធិភ ូ សទទធិភ ូ គនធធិភ ូ រ ធិភ ូ េផដ្ឋព្វធិភ ូ

ធមមធភ
ិ ូ
(១)
អធេិ ភសិ េត បបេក អកុ សេល ធេមម

សងិ េលស
ក ិេក េបេនពភវេក
ិ សទេរ ទុ កខវបេក
ិ -

យតឹ ជតជ
ិ មរណិេយ ។ ឯវ ំ េខ វុេ អន-

វស ុ េ េ តីតិ ។ អថេខ ភគ វុដ្ឋហិ ្វ យសមន្តំ

ម េមគគ ្ល នំ មេន្តសិ ធុ ធុ េខ េមគគ-

្ល ន ធុ េខ ត្វំ េមគគ ្ល ន ភក
ិ ូ ខ នំ អវស ុ តបរយ-
ិ

យញច អនវស ុ តបរយយញច

ិ អភសីតិ ។ ឥទមេ ច

យ ម ម េមគគ ្ល េន ។ សមនុ េញញ ស ថ អ-

េ សិ ។ អត្តមន េត ភិកូ ខ យសមេ ម -

េមគគ ្ល នស ភសត
ិ ំ អភន
ិ នទុន្តិ
(២)
។ ឆដ្ឋំ ។

១ ឱ. ម. អធិភូ អនធិ ភូេ ។ ម. េកហិ ចិ កិេលេសហិ ។ ២ អភិ ននទឹសុ ។

852 
 
 ៤២៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

េនះេ ថ ភក
ិ ុអ
ខ ក ក ់រូប
ន ្រគបសងត ក ់សេំ ឡង
្រគបសងត ក ់កិន
្រគបសងត ្ល

ក ់រស ្រគបសងត
្រគបសងត ក ់េផដព ក ់ធមមរមណ
្ឋ ្វៈ ្រគបសងត ម ៍ ្រគបសងត
ក ់

អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ ែដល្របកបេ យេសចកេី្ត ហមង ្រប-

កបេ យភពថីម ្របកបេ យេសចកី្រកវល

្ត ់ ្រក យ មនទុកជ
ខ វបក
ិ

្របកបេ យជតិ ជ មរណៈតេទ ។ មនល វុេ ំ

ទង យ ភិកុ ខ

មនចិតម
្ត ិនទទឹកេ យ គៈ យ៉ងេនះឯង ។ លំ ប់េនះ ្រពះមន

្រពះភគ្រទង់េ្រកកេឡើងេហើយ ្រ ស់េ ្រពះម េមគគ ្ល នមន -

យុមកថ មនលេមគគ ្ល ន ្របៃពេហើយ ៗ មនលេមគគ ្ល ន ្របៃព

េហើយ ែដលអក
ន បនសែមង
្ត នូវេហតុៃនចត
ិ ែ្ត ដលទទឹកេ យ គៈ និង

េហតុៃនចិតែ្ត ដលមិនទទឹកេ យ គៈ ដល់ភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ។ ្រពះម -

េមគគ ្ល នមន ្ត ធម៌េនះេហើយ

យុបនសែមង ។ ្រពះ ្ត ្រទង់សព្វ

័
្រពះហឫទយ ។ ភិកុ ទ ំ
ខ ងេនះ ី យនឹងភសិតរបស់
មនចិតេ្ត ្រតកអររក

្រពះម េមគគ ្ល នមន យុ ។ ចប់សូ្រត ទី ៦ ។

853 
 
៤២៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៣០] យេ េខ ភិកខេវ សេព្វសំេយវ

ទុ កខធមមនំ សមុ ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជ-

នតិ ។ អថេខ(១) បនស កម ទិ ្ឋ េ ន្តិ យថស

កេម បស េ េយ កេមសុ កមចឆេនទ កម-

េសនេ កមមុ ចឆ កមបរ ិ េ េ ននុ េសតិ

តថ េខ បនស ចេ ច វិ េ ច អនុ ពេនធ

េ តិ ។ យថ ចរន្តំ វហរន្ត
ិ ំ អភិជឈេទមនស បប-

ក អកុ ស ធមម ននុ ស វន្តិ(២) ។ កថញច ភិកខេវ

ភក
ិ ុខ សេព្វសំេយវ ទុ កខធមមនំ សមុ ទយញច អតថងគមញច

យថភូតំ បជនតិ ឥតិ រូបំ ឥតិ រូបស សមុ ទេយ

ឥតិ រូបស អតថងគេម ។ ឥតិ េវទន ។ េប ។ ឥតិ

សញញ ។ ឥតិ សងខ ។ ឥតិ វញ

ិ ញ ណំ ឥតិ វញ
ិ ញ -

ណស សមុ ទេយ ឥតិ វញ

ិ ញ ណស អតថងគេមតិ ។

ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ សេព្វសំេយវ ទុ កខធមមនំ សមុ -

ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ ។

១ តថ េខ ។ ២ ម. ននុេសន្តិ ។

854 
 
 ៤២៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៣០] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុដ ឹ ចបស់
ខ ង មពិត នូវេហតុ

ជទីេកើតេឡើង និងេសចកីស ខ ម៌ទង

្ត ូ នយៃនទុកធ ំ ំ ួ ង កុ ងកល
យទងព ន

។ កលេ ះ ំ
កមទង យ េឈមះថភិកុ េនះបនេឃ
ខ ើញ

េហើយ កលេបភ
ើ ក
ិ ុ េនះេឃ
ខ ំ
ើញនូវកមទង យ េ យ ករ

ំ
ចណ ង់កុ ងកម
ន េសចកេស
ី្ត ន កុ ងកម
ន េសចក្រជប
ី្ត ់កុ ងកម
ន េសចកី្ត

េក្ត្រក យេ យកម កុ ងកមទ

ន ំ
ង យ ំ
ចណ ង់កុ ងកមជ
ន

ើ េនះ ក៏េដក្រ
េដម ំ
េនពុ ំបន ធម៌ជេ្រគ ង្រប្រពឹតន
្ត ិ ងធម៌ជេ្រគ ងេន

រែមងជប់ មភិកុ េនះ

ខ េ យ ករេនះ ។ អភជឈន
ិ ិ ងេទមនស ជ

អកុសលធម៌ដ៏ មក រែមងមន្រគបសង
ិ ក ់ភិកុ ែដលជអ
ត ខ ក
ន ្រប្រពឹត្ត មន

ធម៌ជេ្រគ ងេនដូេចនះ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុដ ឹ ចបស់
ខ ង មពិត

នូវេហតុជទីេកើតេឡើងនិងេសចកី្ត ខ ម៌ទងព
បសូនយ ៃនទុកធ ំ ួ ង េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ដឹងចបស់ថ រូបដូេចះ
ន េសចកេក
ី្ត ើតេឡើងៃនរូបដូេចះ
ន េសចកី្ត

បសូនយៃនរូបដូេចះ
ន ។ េវទនដូេចះ
ន ។ េប ។ សញញដូេចះ
ន ។

ំ
សងខរទង យដូេចះ
ន ។ វញ ន េសចកេក
ិ ញ ណដូេចះ ី្ត ើតេឡើងៃនវញ
ិ ញណ

ដូេចះ
ន េសចកី្ត បសូនយៃនវញ
ិ ញ ណដូេចះ
ន ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ភក ខ ឹងចបស់
ិ ុដ មពិត នូវេហតុជទីេកតេឡ
ើ ើង និងេសចកី្ត បសូនយ

ខ ម៌ទងព
ៃនទុកធ ំ ួង យ៉ងេនះឯង ។

855 
 
៤២៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៣១] កថញច ភិកខេវ ភិកុ ខ េន កម ទិ ្ឋ

េ ន្តិ យថស កេម បស េ េយ កេមសុ

កមចឆេនទ កមេសនេ កមមុ ចឆ កមបរ ិ េ

េ ននុ េសតិ ។ េសយយថបិ ភក

ិ ខ េវ អងគរក-

សុ ធិកេបរ ិ បុ ្ណ អងគ នំ វតចឆ

ិ ក
ិ នំ

វតធុ
ិ មនំ ។ អថេខ បុ រេិ គេចឆយយ ជីវតុ
ិ កេម

អមរតុ
ិ កេម សុ ខកេម ទុ កខបបដក
ិ េូ តេមនំ េទ្វ

ពលវេន្ត បុ រ ិ នន ព សុ គេហ ្វ តំ អងគរ-

កសុំ ឧបកេឌ យយុ ំ េ ឥតិ ឥមេមវ កយំ សនន-

េមយយ ។ តំ កិស េហតុ ។ អញញណញ្ហិ (១) ភិកខេវ

តស បុ រសស
ិ េ តិ ឥមញច ហំ អងគរកសុំ ច

បស មិ តេ នទ
ិ នំ មរណំ គចឆមិ មរណមត្តំ

ទុ កខន្តិ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុ ខ េន អងគរកសូ-

បម កម ទិ ្ឋ េ ន្តិ យថស កេម បស េ

១ ឱ. ញតញ្ហិ ។

856 
 
 ៤២៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៣១] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះភក
ិ ុ បនេឃ
ខ ំ
ើញកមទង យ

ំ ងែដលេគេឃើញនូវកមទង
មទន ំ ំ
យ េហើយចណ ង់កុ ងកម
ន េសច-

កេស
ី្ត ន កុ ងកម
ន េសចកី្រជប
្ត ់កុ ងកម
ន េសចកេក
ី្ត ្ត ្រក យេ យកម

កុ ងកមទ
ន ំ
ង ំ
យ ចណ ង់កុ ងកមជេដ
ន ើមេនះ មនេដក្រ
ិ ំ ុង
ក ន

សន្តន េតដ
ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ រេ ្ត រេងើកេភង
ើ្ល មន

ជេ្រមជងមួយជួរបុរស េពញេ យរេងើកេភង

ើ្ល ្របសចកអ ្ត ត

្របសចកែផ ង ។ ្រគេនះ បុរស្របថនរស់ មិនចង់ ្ល ប់ ្របថន

សុខ េខើមទ
ព ុកខ េដរើ មក មនបុរសពីរនក់មនកម្លង
ំ ចប់បុរស

េនះ្រតង់េដើមៃដមខងមនក់ ្រចនបុរសេនះឲយចូលេទ កុ ងរេ

ន ្ត រេងើក

ើ្ល បុរសេនះក៏្រកញទប់កយេនះ េ
េភង យ ន ៗ ។ ដេំ ណើរ
ករដូេចះ

េនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង យ េ្រពះថបុរសេនះមន

ករយល់ចបស់ថ ម អញនឹងធ្លក់ចុះកុ ងរេ

ន ្ត រេងើកេភងេនះ
ើ្ល ម

អញនឹងដល់នូវមរណៈ ឬនឹងដល់នូវទុកេខ សើរមរណៈ

ទ េ្រពះករធ្លក់ចុះ

េនះជេហតុ េសចកេនះមនឧបមយ
ី្ត ៉ង មិ ញ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ មនឧបេមយយដូច ភិកុ បនេឃ

ខ ំ
ើញកមទង យ ែដលទុក

ដូចជរេ ្ត រេងើកេភង
ើ្ល ំ ងែដលេគេឃើញនូវកមទង
មទន ំ យេហើយ

857 
 
៤២៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េយ កេមសុ កមចឆេនទ កមេសនេ កមមុ ចឆ

កមបរ ិ េ េ ននុ េសតិ ។

[៣៣២] កថញច ភិកខេវ ភិកុ ខ េន ចេ ច

វិ េ ច អនុ ពេនធ េ តិ យថ ចរន្តំ វហរន្ត

ិ ំ

អភជ
ិ ឈេទមនស បបក អកុ ស ធមម ន-

នុ ស វន្តិ ។ េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ពហុ កណ្តកំ

ទយំ បវេសយយ
ិ តស បុ រេ បិ កណ្តេក បចឆេ បិ

កណ្តេក ឧត្តរេ បិ កណ្តេក ទកខិ ណេ បិ

កណ្តេក េហដ្ឋិេ បិ កណ្តេក ឧបរេិ បិ កណ្ត-

េក េ សមេ វ(១) អភិកកេមយយ សមេ វ

បដក
ិ កេមយយ ម មំ កណ្តេកតិ ។ ឯវេមវ េខ

ភក
ិ ខ េវ យំ េ េក បយ
ិ រូបំ តរូបំ អយំ វុចចតិ

អរយស
ិ វនេយ
ិ កណ្តេកតិ ។

១ ឱ. យេ ច ។

858 
 
 ៤២៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ំ
ចណ ង់កុ ងកម
ន េសចកេស
ី្ត ន កុ ងកម
ន េសចក្រជប
ី្ត ់កុ ងកម
ន េសចកី្ត

េក្ត្រក យេ យកម កុ ងកមទ

ន ំ
ង យ ំ
ចណ ង់កុ ងកមជ
ន

េដើមេនះ មនេដក្រ
ិ ំ ុ ងសន
ក ន ្ត ន យ៉ងេនះឯង ។

[៣៣២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះភិកុ មនករ្រប្រព
ខ ឹ តន
្ត ិ ងករ

េនដ៏ខជប់ខួ ន
ជ ំ ងែដលេគ្រប្រពឹតេ្ត គេន េហើយអភជឈន
មទន ិ ិ ងេទម-

នស ជអកុសលធម៌ដ៏ មក មន្រគបសង
ិ ក ់ េតដ
ត ើ ូ ចេមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ដូចបុរសចូលេទកន់ដងៃ្រពមនបន្លេ្រចន
ើ បន្លខងមុខ

្វ ក៏មន បន្លខង
បុរសេនះក៏មន បន្លខងេ្រកយក៏មន បន្លខងេឆង

ំ ៏មន
្ត ក បន្លខងេ្រកមក៏មន បន្លខងេលើក៏មន បុរសេនះគបប ី

្របុង ម រតឈនេទម
ី ុខ ្របុង ម រតឈនថយេ្រកយ
ី េ យគតថ
ិ

ំ យបន្លមុត
កុឲ ម អញេឡើយ េសចកេនះមនឧបមយ
ី្ត ៉ង មិ ញ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ មនឧបេមយយដូចរូបជទី្រស ញ់ ជទីេ្រតកអរ

កុ ងេ
ន កេនះ េ ថ បន្លកុ ងវ
ន និ ័យរបស់្រពះអរយៈ
ិ ។

859 
 
៤២៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៣៣] ឥតិ វទ
ិ ិ ្វ អសំ វេ ច សំ វេ ច

េវទត
ិ េព្វ ។ កថញច ភក
ិ ខ េវ អសំ វេ េ តិ ។ ឥធ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បយ
ិ រូេប រូេប

អធម
ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ពយបជជតិ អនុ បដ្ឋត
ិ ក-

យស តិ ច វហរត
ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ តញច េចេ វមុ
ិ ត្តឹ

បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ នបបជនតិ យតថស េត

ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ

នរិ ុជឈន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ េប ។ មន

ធមមំ វញ
ិ ញ យ បិយរូេប ធេមម អធិមុចចតិ អបបយ
ិ រូេប

ធេមម ពយបជជតិ អនុ បដ្ឋិតកយស តិ ច វហរត

ិ ិ

បរត្ត
ិ េចតេ តញច េចេ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ

នបបជនតិ យតថស េត ឧបបនន បបក អកុ -

ស ធមម អបរេស
ិ នរិ ុជឈន្តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ

អសំ វេ េ តិ ។

860 
 
 ៤២៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៣៣] កលេបភ
ើ ក
ិ ុដ ឹ ចបស់យ៉ងេនះេហើយ
ខ ង ឹ ចបស់
្រតូវដង

នូវេសចកីម
្ត ិនស្រងួម និងេសចកីស្រងួ
្ត ម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះ

េសចកម
ី្ត ិនស្រងួម េតើដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ក
ខ ុង
ន សន

េនះ េឃើញរូបេ យចកុ េហ

ខ ើយ ្រជប់កុ ងរ
ន ូបជទី្រស ញ់ ពយបទ

កុ ងរ
ន ូបមនជទ
ិ ី្រស ញ់ មនសតិកុ ងកយម
ន នបន
ិ ំ
ងម ំ មនចិត្ត

សួ ចេស
្ត ើងក ន ុ សលធម៌
្ត ុ ងក មួយេទៀត មនដ
ិ ឹងចបស់ មពិត នូវេចេ -

ិ ុ តិន
វម ្ត ិ ងបញញវម ំ
ិ ុ តិ្ត ែដលជគុណជតិនឲយអកុ សលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ

ែដលេកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ រលត់េទមនមនេសសសល
ិ ់ ។ េប ។

ជញជ ប់រសេ យអ ឹ ចបស់នូវធមមរមណ

្ត ត ។ េប ។ ដង ម ៍ េ យចត
ិ ្ត

េហើយ្រជប់េនកុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស
ម រមណ ញ់ ពយបទកុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ

ែដលមនជទ
ិ ី្រស ញ់ មនសតិកុ ងកយម
ន នបន
ិ ំ
ងម ំ មនចិតស
្ត ួ ច
្ត

េសើងក ន ុ សលធម៌ មួយវញេទៀត

្ត ុ ងក ិ មនដ
ិ ឹ ចបស់
ង មពិត នូវេចេ វម
ិ ុ តិ្ត

ិ ុ តេនះ
និងបញញវម ិ្ត ែដលជគុណជតន ំ
ិ ឲយអកុ សលធម៌ដ៏ ំ
មកទង-

យែដលេកើតេឡើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ រលត់េទមិនមនេសសសល់ ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកម
ី្ត នស្រងួ
ិ ម យ៉ងេនះឯង ។

861 
 
៤២៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៣៤] កថញច ភក
ិ ខ េវ សំ វេ េ តិ ។ ឥធ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បយ
ិ រូេប រូេប ន-

ធិមុចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋិតក-

យស តិ ច វហរត
ិ ិ អបបមណេចតេ តញច េចេ -

វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ បជនតិ យតថស េត

ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ

នរិ ុជឈន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ េប ។ មន

ធមមំ វញ
ិ ញ យ បយ
ិ រូេប ធេមម នធម
ិ ុ ចច ត ិ អបបយ
ិ រូេប

ធេមម ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋត

ិ កយស តិ ច វហរត
ិ ិ

អបបមណេចតេ តញច េចេ វមុ

ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ

យថភូតំ បជនតិ យតថស េត ឧបបនន បបក

អកុ ស ធមម អបរេស

ិ និរុជឈន្តិ ។ ឯវ ំ េខ

ភក
ិ ខ េវ សំ វេ េ តិ ។

862 
 
 ៤២៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៣៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ចុះេសចកស្រងួ
ី្ត ម េតដ
ើ ូច

េមច
្ត ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យចកុ ខ

មិន្រជប់េនកុ នងរូ បជទី ្រស ញ់ មិនពយបទកុ នងរូ បមិនជទី ្រស ញ់

មនសតិកុ ងកយ
ន ំ
ងម ំ មនចត
ិ ្រ្ត បមណមិនបន មួយវញេទៀត
ិ

ដឹងចបស់ មពិត នូវេចេ ិ ុ តិន

វម ្ត ិ ងបញញវម ំ
ិ ុ តិ្ត ែដលជគុណជតិនឲយ

អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះ ែដលេកើតេឡើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ រលត់េទ

មនមនេសសសល
ិ ់ ។ េប ។ ជញជ ប់រសេ យអ ្ត ត ។ េប ។ ដង
ឹ

ចបស់នូវធមមរមណ
ម ៍េ យចត
ិ ្ត មន្រជប
ិ ់េនកុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស-
ម រមណ

ញ់ មនពយបទក
ិ ុ ងធម
ន ម ៍ ែដលមនជទ
ម រមណ ិ ី្រស ញ់ មនសតិ

កុ ងកយ
ន ំ
ងម ំ ើយ
េហ មនចិត្រ្ត បមណមិនបន មួយវញេទៀត
ិ ដឹង

ចបស់ មពិតនូវេចេ ិ ុ តិន

វម ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ំ
ែដលជគុណជតិនឲយអកុ-

សលធម៌ដ៏ ំ
មកទងេនះែដលេកើតេឡើងដល់ភិកុ េនះ
ខ រលត់េទមិនមន

េសសលស់ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកស្រងួ
ី្ត ម យ៉ងេនះឯង ។

863 
 
៤២៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៣៥] តស េច ភិកខេវ ភិកុ ខ េន ឯវ ំ ចរេ

ឯវ ំ វហរេ
ិ កទចិ ករហចិ សតស
ិ េមម ឧបបជជនិ្ត

បបក អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិ-

យ ។ ទេនធ ភក
ិ ខ េវ សតុ បបេទ អថេខ នំ ខប
ិ បេមវ

បជហតិ វេនេទត
ិ ិ ពយន្តីកេ តិ អនភវ ំ គេមតិ ។

េសយយថបិ ភិកខេវ បុ រេិ ទិវសំ សន្តេត្ត អេយក-

េហ េទ្វ តណ
ី ិ ឧទកផុ សិ និ នប
ិ េតយយ ។

ទេនធ ភក
ិ ខ េវ ឧទកផុ សិ នំ នប
ិ េ អថេខ នំ

ខិបបេមវ បរកខ
ិ យំ បរយទនំ
ិ គេចឆយយ ។ ឯវេមវ

េខ ភិកខេវ តស េច ភិកុ ខ េន ឯវ ំ ចរេ ឯវ ំ វហរេ

ិ

កទចិ ករហចិ សតិសេមម ឧបបជជនិ្ត បបក

អកុ ស ធមម សរសង កបប សេញញជនិយ ។ ទេនធ

ភក
ិ ខ េវ សតុ បបេទ អថេខ នំ ខប
ិ បេមវ បជហតិ វេន-
ិ

េទតិ ពយន្តីកេ តិ អនភវ ំ គេមតិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ

864 
 
 ៤២៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៣៥] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េប ើ ភ ិ កុ ខ េនះ្រប្រពឹ ត ្តយ៉ ងេនះ

េនយ៉ងេនះ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យ គឺករ្រតិះរះេ
ិ យេសច-

កីរឭក
្ត ្របកបេ យសេញញជនៈែតងេកើតេឡើង េ្រពះេភច
្ល ម រតី កុ ង
ន

េពលមួយដងមួយកល ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ករេកតេឡ
ើ ើងៃនសតិ

ដ៏យតយ
ឺ ូរ រែមងលះបង់ បេនទបង់ េធឲយវ
ើ្វ នស
ិ ដល់នូវករ ប

សូនយ យ៉ងឆប់រហ័ស េ យពិត ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចបុរស

ស្រមក់ចុះនូវតណ
ំ ក់ទឹកពីរ ឬ បត ំ
ី ណ ក់ េទកុ ងអ
ន ែំ បងខះ
ទ ែដកដ៏េក្តខ្លង
ំ

កុ ងេវ
ន ៃថង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករ្រសក់ចុះៃនតណ
ំ ក់ទឹកទង-
ំ

យដ៏យតយ
ឺ ូ រ ែតងដល់នូវករអស់ ករ បសូនយ យ៉ងឆប់រហ័ស

េ យពិត យ៉ង មិញ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបភ
ើ ក
ិ ុ េនះ្រប្រព
ខ ឹ ត្ត

យ៉ងេនះ េនយ៉ងេនះ អកុសលធម៌ទង

ំ យដ៏ មក គករ្រត
ឺ ះរ
ិ ះិ

េ យេសចករឭក
ី្ត ្របកបេ យសេញញជនៈក៏េកើតេឡើងេ្រពះេភច
្ល ម រតី

កុ ងេពលម
ន ួ យដងមួយកល ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ករេកើតេឡើងៃន

ិ ៏យឺតយូរ ក៏ែតងលះបង់ បេនទបង់ េធឲយវ

សតដ ើ្វ នស
ិ ដល់នូវករ ប

សូនយ យ៉ងឆប់រហ័សេ យពិត ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ

865 
 
៤៣០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ភក
ិ ុ ខ េន ចេ ច វិ េ ច អនុ ពេនធ េ តិ យថ

ចរន្តំ វហរន្ត
ិ ំ អភជ
ិ ឈេទមនស បបក អកុ ស

ធមម ននុ ស វន្តិ ។

[៣៣៦] តេញច ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឯវ ំ ចរន្តំ ឯវ ំ វហរន្ត
ិ ំ

ជេន ជម ម ្ត មិ ្ត អមចច ញតី

េ ហិ េភេគហិ អភហ
ិ ដ្ឋុំ ប េរយយុ ំ

ឯហេមភ បុ រស
ិ កិេន្ត ឥេម ក អនុ ទយ្ហន្តិ ។

កឹ មុ េ ្ឌ កបលមនុ ចរសិ ។ ឯហិ ហីនយ-

វត្តិ ្វ េភេគ ច ភុ ញជស ុ បុ ញញនិ ច កេ ហីតិ ។

េ ច តំ ភិកខេវ ភិកុ ខ ឯវ ំ ចរេន្ត ឯវ ំ វហរេន

ិ ្ត

866 
 
 ៤៣០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ភក
ិ ុ មនករ្រប្រព
ខ ្ត ិ ងករេនដ៏ខជប់ខួ ន
ឹ តន ជ ំ ងែដលេគ្រប្រពឹត្ត
មទន េគ

េន េហើយអភជឈន
ិ ិ ងេទមនស ជអកុសលធម៌ដ៏ មក មន្រគបសង
ិ ក ់
ត

យ៉ងេនះឯង ។

[៣៣៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបព
ើ ួ កេសច
្ត កី្ត ពួកម -

មតយៃនេសច
្ត កី្ត ពួកមិតក
្ត ី្ត ពួក មតយកី្ត ពួកញតិកី្ត ពួក េ -

ហិតកី្ត ំ
បននេភគៈទ ំ
ង យ មកប រ ចេំ ពះភក
ិ ុ េនះ
ខ ែដល

្ត ៉ ងេនះ
្រប្រពឹតយ ែដលេនយ៉ងេនះ េ យពកយថ ែនបុរសដ៏

ចេ្រមន
ើ ចូរអក
ន មក ំ ត់ ក
យ ចុះសព វៈរបស់អក ំ
ន ទងេនះ ដុតេ ល

អក
ន ឬេទ ។ ចុះេ្រពះអី្វ ក៏អក
ន េករ្រតេងលេដើរកន់អែំ បង ។

ចូរអក
ន មក យ ចូរ្រតឡប់មកជហីនេភទវញ
ិ េហើយបរេភគន
ិ ូវ

ំ
េភគៈទង យ ំ
ទងេធន ំ
ើ្វ ូ វបុណយទង យចុះ ។ មនលភក
ិ ុខ

ំ
ទង យ ឯភិកុ េនះ
ខ ្ត ៉ ងេនះ
កលេបើ្រប្រពឹតយ កលេនយ៉ងេនះ

867 
 
៤៣១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

សិកំខ បចចកខ យ ហីនយវត្តិស តីតិ េនតំ នំ

វជជ
ិ តិ ។ េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ គងគ នទី បចន
ី នន
ិ ន

បចន
ី េប បចន
ី បពភ អថ ម ជនកេយ

គេចឆយយ កុ ទទលបដ
ិ កំ ទយ មយំ ឥមំ គងគំ

នទឹ បចឆនិននំ ករស

ិ ម បចឆេបណំ បចឆបពភរន្តិ ។

តំ កឹ មញញថ ភិកខេវ អបិ នុ េខ េ ម ជ-

នកេយ គងគំ នទឹ បចឆនន

ិ នំ កេរយយ បចឆេបណំ

បចឆបពភរន្តិ ។ េន េហតំ ភេន្ត ។ តំ កិស

េហតុ ។ គងគ ភេន្ត នទី បចីននិនន បចីនេប-

បចីនបពភ ន សុ ក បចឆនិនន កតុ ំ

បចឆេប បចឆបពភ ។ យវេទវ បន េ

ម ជនកេយ កិលមថស វឃតស

ិ ភគី

អស ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ តេញច ភក
ិ ុ ំខ ឯវ ំ ចរន្តំ

ឯវ ំ វហរន្ត
ិ ំ ជេន ជម ម ្ត មិ ្ត

868 
 
 ៤៣១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

នឹងេពល សិកខ េហើយ្រតឡប់មកជហីនេភទវញ

ិ ដេំ ណើរដូេចះ
ន នុ៎ះ

មនមនេទ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជទេនគ
្ល ងគជ្រមលេទទិសខង

េកត
ើ ្រជលេទទិសខងេកត
ើ េទរេទទិសខងេកើត ្រគេនះពពួក

ម ជនកន់យកចបកប់និងបងីេគ ដើរមក េ យគតថ

ិ េយងទ
ើ ំ
ង យ

នឹ ងទប់ទេន គ
្ល ងគ េនះឲយទឹ កហូ រជ្រមលេទទិ សខងលិ ច ្រជលេទទិ ស

ខងលិច េទរេទទិសខងលិចវញ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង-

យសមគល់េហតុេនះដូចេមច
្ត ពពួកម ជនេនះនឹងទប់ទេនគ
្ល ងគឲយ

ទឹកហូរជ្រមលេទទិសខងលិច ្រជលេទទិសខងលិច េទរេទទិស

ខងលិចវញបនែដរឬ
ិ ច ុ ៎ះមិនបនេទ ្រពះអងគ ។ ដេំ ណើរេនះ
។ កិចន

គ ៏ចេ្រមន
េ្រពះេហតុអី្វ ។ បពិ្រត្រពះអងដ ើ េ្រពះថទេនគ
្ល ងគជ្រមលេទ

ទិសខងេកើត ្រជលេទទិសខងេកើត េទរេទទិសខងេកើត ទេន្ល

គងគេនះ បុគល
គ មនងយន
ិ ឹ ងទប់ ឲយទឹកហូរជ្រមលេទទិសខងលិច

្រជលេទទិសខងលិច េទរេទទិសខងលិចបនេឡើយ ។ ឯពពួក

ម ជនេនះ គបបបនែតច
ី ែំ ណកៃនេសចកីល ំ កនិងេសចកេនឿយហត
្ត ប ី្ត ់

បុ ៉េ ្ណ ះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េសចកីេនះមនឧបមដ
្ត ូ ចេមច
្ត មិញ

មនឧបេមយយដូចជ ្របសិនេបើពួកេសច
្ត កី្ត ពួកម មតយៃនេសច
្ត កី្ត

869 
 
៤៣២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អមចច ញតី េ ហិ េភេគហិ អភិ-

ហដ្ឋុំ ប េរយយុ ំ ឯហេមភ បុ រស

ិ កឹ េត ឥេម ក-

អនុ ទយ្ហន្តិ ។ កឹ មុ េ ្ឌ កបលមនុ ចរសិ ។

ឯហិ ហីនយវត្តិ ្វ េភេគ ច ភុ ញជស ុ បុ ញញនិ ច

កេ ហីតិ ។ េ វត ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ឯវ ំ ចរេន្ត ឯវ ំ

វហរេន
ិ ្ត សិកំខ បចចកខ យ ហីនយវត្តស
ិ តត
ី ិ េនតំ

នំ វជជ
ិ តិ ។ តំ កិស េហតុ ។ យំ ហិ តំ ភិកខេវ

ចិត្តំ ទីឃរត្តំ វេវកន

ិ ិននំ វេវកេបណ
ិ ំ វេវកបព
ិ ភ រំ តញច

ហីនយវត្តស
ិ តត
ី ិ េនតំ នំ វជជ
ិ តត
ី ិ ។ សត្តមំ ។

870 
 
 ៤៣២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្ត ី្ត ពួក
ពួកមិតក ិ ី្ត ពួក
មតយកី្ត ញតក េ ហិតកី្ត គបបន ំ ូ វេភគៈ
ី ន

ំ
ទង យមកប រ ចេំ ពះភិកុ េនះ
ខ ្ត ៉ ងេនះ ែដល
ែដល្រប្រពឹតយ

េនយ៉ងេនះ េ យពកយថ ែនបុរសដ៏ចេ្រមន

ើ ចូរអក
ន មក យ ចុះ

ំ ត់ក
សព វៈរបស់អក ំ
ន ទងេនះ ដុតេ លអក
ន ឬេទ ។ ចុះេហតុអី្វ ក៏

ន េករ្រតេងលេដរើ កន់អែំ បង ។ ចូរអក

អក ន មក ន ្រតឡប់មក
យ ចូរអក

ជហីនេភទវញ
ិ េហើយបរេភគន
ិ ំ
ូ វេភគៈទង យ និងេធប ំ
ើ្វ ុ ណយទង-

យចុះ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុ េនះកលេប
ខ ្ត ៉ ងេនះ
ើ្រប្រពឹតយ

កលេនយ៉ងេនះ នឹងេពល សិកខ្រតឡប់េទជហីនេភទវញ

ិ ដ-ំ

ន នុ៎ះមិនមនេទ ។ ដេំ ណើរេនះ េ្រពះេហតុអី្វ ។ មនលភិកុ ខ

េណើរដូេចះ

ំ
ទង យ េ្រពះថចត
ិ ្ត ែដលឱនេទរកវេវក
ិ ែបរេទរកវេវក
ិ េរ

េទរកវេវក
ិ អស់កលជយូរអែងង
្វ េហើយ ិ េ្ត នះនឹង្រតឡប់េទជ
ចត

ហីនេភទវញ
ិ ដេំ ណើរដូេចះ
ន មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៧ ។

871 
 
៤៣៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៣៧] អថេខ អញញតេ ភក

ិ ុខ េយន អញញតេ

ភក
ិ ុខ េតនុ បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ តំ ភក
ិ ុ ំខ ឯតទេ ច

កិ ្ត វ នុ េខ វុេ ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ

ិ ទធំ

េ តត
ី ិ ។ យេ េខ វុេ ភក
ិ ុខ ឆននំ ផស យ-

តននំ សមុ ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ ឯ-

្ត វ េខ វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តី-

តិ ។ អថេខ េ ភក
ិ ុខ អសន្តុេ ្ឋ តស ភក
ិ ុខស ប-

ញ្ហ េវយយករេណន េយន អញញតេ ភក

ិ ុខ េតនុ បសង កមិ

ឧបសង កមិ ្វ តំ ភក
ិ ុ ំខ ឯតទេ ច កិ ្ត វ នុ េខ -

វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។ យេ

េខ វុេ ភក
ិ ុខ បញច ននំ ឧបទនកខ នធនំ សមុ ទ-

យញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ ឯ ្ត វ េខ

វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។ អ-

ថេខ េ ភិកុ ខ អសន្តុេ ្ឋ តស ភិកុ ខ ស បញ្ហ -

េវយយករេណន េយន អញញតេ ភិកុ ខ េតនុ បសង ក-

មិ ឧបសង កមិ ្វ តំ ភិកុ ំខ ឯតទេ ច កិ ្ត វ នុ

េខ វុេ ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ

ិ ទធំ េ តីតិ ។

872 
 
 ៤៣៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៣៧] ្រគេនះ ភក
ិ ុម
ខ ួ យរូបចូលេទរកភក
ិ ុម
ខ ួ យរូប លុះ

ចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹងភក
ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនល វុេ ចុះ

ករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ េ

ិ ុ ទល យេហតុដូចេមច
្ត ។ មនល វុេ

ភក ខ ឹងចបស់
ិ ុដ មពិត នូវេហតុជទីេកតេឡ
ើ ើងនិងសូនយេទ ៃនផស យ-

ំ ៦ កុ ងកល
តនៈទង ន មនល វុេ កុ ងកលេនះ
ន ករេឃើញដ៏

បរស ធ រ្អ បស់ភក

ិ ុ ទល ិ ុ ខ ក៏េកតមនេ
ើ យេហតុេនះឯង ។ ្រគេនះឯង ភក
ិ ុខ

េនះមិនេពញចិត្ត េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន របស់ភិកុ េនះ

ខ ក៏បន

ចូលេទរកភក ខ ួ យរូបេទៀត លុះចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹងភក

ិ ុម ិ ុខ

េនះដូេចះ
ន ថ មនល វុេ ចុះករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ េ
ិ ុ ទល យ

េហតុដូចេមច
្ត ។ មនល វុេ ភក
ិ ុដ ឹ ចបស់
ខ ង មពិត នូវេហតុជទី

េកើតេឡើង និង បសូនយេទ ៃនឧបទនកន

ខ ទ ំ
ធ ង ៥ កុ ងកល
ន

មនល វុេ កុ ងកលេនះ

ន ករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភក
ិ ុ ទល ិ ុខ ក៏េកត
ើ

មន េ យេហតុេនះឯង ។ ្រគេនះឯង ភិកុ េនះម

ខ ិនេពញចិត្ត

េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន របស់ភក

ិ ុ េនះ
ខ ក៏បនចូលេទរកភក
ិ ុម
ខ ួយ

រូបេទៀត លុះចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹងភិកុ េនះដ

ខ ូ េចះ
ន ថ មនល

វុេ ចុះករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភក

ិ ុ ទល ិ ុខ េ យេហតុដូចេមច
្ត ។

873 
 
៤៣៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

យេ េខ វុេ ភក
ិ ុខ ចតុ ននំ ម ភូ នំ សមុ -

ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ ឯ ្ត វ

េខ វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។

អថេខ េ ភក
ិ ុខ អសន្តុេ ្ឋ តស ភក
ិ ុខស

បញ្ហ េវយយករេណន េយន អញញតេ ភិកុ ខ េតនុ ប-

សង កមិ ឧបសង កមិ ្វ តំ ភក

ិ ុ ំខ ឯតទេ ច កិ ្ត វ

នុ េខ វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។

យេ េខ វុេ ភិកុ ខ យំ កិញចិ សមុ ទយធមមំ

សព្វន្តំ នេិ ធធមមន្តិ យថភូតំ បជនតិ ឯ ្ត វ េខ

វុេ ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។

[៣៣៨] អថេខ េ ភិកុ ខ អសន្តុេ ្ឋ តស

ភក
ិ ុខស បញ្ហ េវយយករេណន េយន ភគ េតនុ -

បសង កមិ ឧបសង កមិ ្វ ភគវន្តំ អភិ េទ ្វ ឯក-

មន្តំ និសីទិ ។ ឯកមន្តំ និសិេនន េខ េ ភិកុ ខ

ភគវន្តំ ឯតទេ ច ឥធហំ ភេន្ត េយនញញតេ ភក

ិ ុខ

េតនុ បសង ម
ក ឹ ឧបសង ម
ក ិ ្វ តំ ភ ិ កុ ខ ំ ឯតទេ ចំ

874 
 
 ៤៣៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

មនល វុេ ភក
ិ ុដ ឹ ចបស់
ខ ង មពិត នូវេហតុជទីេកើតេឡើងនិង ប-

សូនយេទ ៃនម ំ ៤ កុ ងកល

ភូតរូបទង ន មនល វុេ កុ ងកល
ន

េនះ ករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភក

ិ ុ ទល ិ ុ ខ ក៏េកតមនេ
ើ យេហតុេនះឯង ។

លំ ប់េនះឯង ភក
ិ ុ េនះម
ខ នេពញច
ិ ត
ិ ្ត េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន

របស់ភក
ិ ុ េនះ
ខ ក៏ចូលេទរកភក
ិ ុម
ខ ួ យរូបេទៀត លុះចូលេទដល់េហើយ

បនេពលនឹងភក
ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនល វុេ ចុះករេឃើញដ៏បរស
ិ ុ ទធ

លរ្អ បស់ភិកុ ខ េ យេហតុដូចេមច

្ត ។ មនល វុេ កល ភិកុ ដ
ខ ឹង

ចបស់ មពិតថ របស់ នីមួយ មនករេកតេឡ

ើ ើងជធមម របស់

ំ
ទងអស់េនះ រលត់េទវញជធម
ិ ម មនល វុេ កលេនះ ករ

េឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភក

ិ ុ ទល ិ ុខ ក៏េកតមន
ើ េ យេហតុេនះឯង ។

[៣៣៨] ្រគេនះឯង ភ ិ កុ ខ េនះម ិ នេពញច ិ ត ្ត េ យពកយេ ះ

្រ យ្រប ន របស់ភក
ិ ុ េនះ
ខ ក៏ចូលេទគល់្រពះមន្រពះភគ លុះចូល

គំ
េទដល់េហើយ ថ្វយបង្រពះមន្រពះភគ រួចអងុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរ ។
ុ ងទ

លុះភិកុ េនះអង
ខ ុ យក
គ ន ីដ៏សមគួរេហើយ
ុ ងទ គំ ូល្រពះមន្រពះ
បន្រកបបងទ

ភគដូេចះ គ ៏ចេ្រមើន កុ ងទ
ន ថ បពិ្រត្រពះអងដ ន ីឯេ ះ ខុ ្រំញ ពះអងច
គ ូ លេទ

រកភក ខ ួ យរូប លុះចូលេទដល់េហើយ បនេពលនឹងភក

ិ ុម ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ

875 
 
៤៣៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

កិ ្ត វ នុ េខ វុេ ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ

ិ ទធំ

េ តត
ី ិ ។ ឯវ ំ វុេត្ត ភេន្ត េ ភក
ិ ុខ មំ ឯតទេ ច

យេ េខ វុេ ភក
ិ ុខ ឆននំ ផស យតននំ

សមុ ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ ឯ ្ត វ

េខ វុេ ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ

ិ ទធំ េ តិ ។

អថេខហំ ភេន្ត អសន្តុេ ្ឋ តស ភិកុ ខ ស បញ្ហ -

េវយយករេណន េយន អញញតេ ភក

ិ ុខ េតនុ បសង កមឹ

ឧបសង កមិ ្វ តំ ភក
ិ ុ ំខ ឯតទេ ចំ កិ ្ត វ នុ េខ

វុេ ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ

ិ ទធំ េ តីតិ ។ ឯវ ំ

វុេត្ត ភេន្ត េ ភិកុ ខ មំ ឯតទេ ច យេ េខ វុេ

ភក
ិ ុខ បញច ននំ ឧបទនកខ នធនំ ។ េប ។ ចតុ ននំ ម -

ភូ នំ សមុ ទយញច អតថងគមញច យថភូតំ បជនតិ

។ េប ។ យំ កិញចិ សមុ ទយធមមំ សព្វន្តំ នេិ ធ-

ធមមន្តិ យថភូតំ បជនតិ ឯ ្ត វ េខ វុេ

876 
 
 ៤៣៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

មនល វុេ ចុះករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ េ

ិ ុ ទល យេហតុដូចេមច
្ត ។

គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ កលខុ ្រំញ ពះអងស
គ ួ រយ៉ងេនះេហើយ ភិកុ េនះ
ខ

បនេពលនឹងខុ ្រំញ ពះអងដ

គ ូ េចះ
ន ថ មនល វុេ ខ ឹងចបស់
ភិកុ ដ មពិត

នូវេហតុជទីេកើតេឡើងនិង ំ
បសូនយេទ ៃនផស យតនៈទង ៦ កុ ង
ន

កល មនល វុេ កុ ងកលេនះ

ន ករេឃើញដ៏បរស
ិ ុ ទល
ធ ្អ

របស់ភក
ិ ុ ខ ក៏េកតមន
ើ េ គ ៏ចេ្រមើន
យេហតុេនះឯង ។ បពិ្រត្រពះអងដ

្រគេនះឯង ខុ ្រំញ ពះអងម

គ នេពញច
ិ ិត្ត េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន របស់

ភក
ិ ុ េនះ
ខ ក៏ចូលេទរកភក
ិ ុម
ខ ួ យរូបេទៀត លុះចូលេទដល់េហើយ បន

សួរភក
ិ ុ េនះដ
ខ ូ េចះ
ន ថ មនល វុេ ចុះករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ
ិ ុ ទល

េ យេហតុដូចេមច
្ត ។ គ ៏ចេ្រមើន
បពិ្រត្រពះអងដ កលខុ ្រំញ ពះអងគ

សួរយ៉ងេនះេហើយ ភក
ិ ុ េនះបនេពលន
ខ ឹ ងខុ ្រំញ ពះអងដ
គ ូ េចះ
ន ថ មនល

វុេ ភក ខ ឹងចបស់
ិ ុដ មពិត នូវេហតុជទីេកើតេឡើងនិង បសូនយ

េទ ៃនឧបទនកន
ខ ទ ំ ៥ ។ េប ។ ៃនម
ធ ង ំ ៤ កុ ងកល
ភូតរូបទង ន

។ េប ។ ភក
ិ ុដ ឹ ចបស់
ខ ង មពិតថ របស់ នីមួយមនករេកើត

េឡើងជធមម របស់ទងអស
ំ ់េនះរលត់េទវញជធម
ិ ម មនល វុេ

877 
 
៤៣៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

ភក
ិ ុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តត
ី ិ ។ អថេខហំ ភេន្ត

អសន្តុេ ្ឋ តស ភិកុ ខ ស បញ្ហ េវយយករេណន េយន

ភគ េតនុ បសង កមឹ ។ េប ។ កិ ្ត វ នុ េខ ភេន្ត

ភិកុ ខ េន ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តីតិ ។

[៣៣៩] េសយយថបិ ភក
ិ ុខ បុ រសស
ិ កឹសុ េក អ-

ទិដ្ឋបុេព្វ អស ។ េ េយនញញតេ បុ រេិ កឹសុ -

កស ទស វ ី េតនុ បសង កេមយយ ឧបសង កមិ ្វ តំ បុ -

រសំ
ិ ឯវ ំ វេទយយ កីទេិ េភ បុ រស
ិ កឹសុ េកតិ ។

េ ឯវ ំ វេទយយ កឡេក េខ អេមភ បុ រស

ិ

កឹសុ េក េសយយថបិ ឈមខណូ តិ ។ េតន េខ

បន ភិកុ ខ សមេយន ទិេ វស កឹសុ េក យថ

តស បុ រសស
ិ ទស នំ ។ អថេខ េ ភក
ិ ុខ បុ រេិ

អសន្តុេ ្ឋ តស បុ រសស
ិ បញ្ហ េវយយករេណន

េយនញញតេ បុ រេិ កឹសុ កស ទស វ ី េតនុ ប-

សង កេមយយ ឧបសង កមិ ្វ តំ បុ រសំ

ិ ឯវ ំ វេទយយ កីទិ-

េ អេមភ បុ រស
ិ កឹសុ េកតិ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ

878 
 
 ៤៣៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ

ិ ុ ទល ក៏េកើតមន េ យេហតុេនះឯង ។

គ ៏ចេ្រមើន លំ
បពិ្រត្រពះអងដ ប់េនះ ខុ ្រំញ ពះអងម
គ ិនេពញចិតេ្ត យពកយ

េ ះ្រ យ្រប ន របស់ភិកុ េនះ

ខ ក៏ចូលមកគល់្រពះមន្រពះភគ ។ េប ។

គ ៏ចេ្រមន
បពិ្រត្រពះអងដ ើ ករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់ភិកុ ខ
ិ ុ ទល េ យេហតុ

ដូចេមច
្ត ។

[៣៣៩] មនលភិកុ ខ ដូចបុរសមនធ

ិ ្ល ប់េឃើញេដើមចរ ។ បុរស

េនះចូលេទរកបុរសមនក់េទៀត ជអក
ន ធ្លប់េឃើញេដើមចរ លុះចូលេទ

ដល់េហើយ សួរបុរសេនះយ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន

ើ េដើមចរ

ដូចេមច
្ត ។ បុរសេនះ្របប់យ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន
ើ េដម
ើ ចរ

គ ់ែដលេភងេឆះ
មនសមបុរេខមដូចជដងត ើ្ល ិ ុ ខ ក៏កុ ងសម
។ មនលភក ន ័យេនះ

ឯង េដើមចរ្របកដដូេចនះែមន ឺ ូ ចជករេឃើញរបស់បុរសេនះ
គដ ។

មនលភក
ិ ុ ខ ្រគេនះឯង បុរសេនះមិនេពញចិតេ្ត យពកយេ ះ្រ យ

្រប ន របស់បុរសេនះ ក៏ចូលេទរកបុរសមនក់េទៀត ន ធ្លប់េឃើញ

ជអក

េដម
ើ ចរ លុះចូលេទដល់េហើយ សួរបុរសេនះយ៉ងេនះថ មនល

បុរសដ៏ចេ្រមន
ើ េដើមចរ្របកដដូចជអី្វ ។ បុរសេនះ្របប់យ៉ងេនះថ

879 
 
៤៣៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

េ ហិតេក េខ អេមភ បុ រស
ិ កឹសុ េក េសយយថបិ

មំសេបសត
ី ិ ។ េតន េខ បន ភក
ិ ុខ សមេយន

ទេិ វស កឹសុ េក យថបិ តស បុ រសស

ិ

ទស នំ ។ អថេខ េ ភិកុ ខ បុ រេិ អសន្តុេ ្ឋ តស

បុ រសស
ិ បញ្ហ េវយយករេណន េយនញញតេ បុ រេិ

កឹសុ កស ទស វ ី េតនុ បសង កេមយយ ឧបសង កមិ ្វ

តំ បុ រសំ
ិ ឯវ ំ វេទយយ កីទិេ េភ បុ រស
ិ កឹ-

សុ េកតិ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ ឱចរី កជេ េខ

អេមភ បុ រស
ិ កឹសុ េក ទណ
ិ ្ណសប
ិ ដេិ ក េសយយ-

ថបិ សរិ េី តិ ។ េតន េខ បន ភក

ិ ុខ សមេយន

ទិេ វស កឹសុ េក យថបិ តស បុ រសស

ិ

ទស នំ ។ អថេខ េ ភក
ិ ុខ បុ រេិ អសន្តុេ ្ឋ តស

បុ រសស
ិ បញ្ហ េវយយករេណន េយនញញតេ បុ រេិ

កឹសុ កស ទស វ ី េតនុ បសង កេមយយ ឧបសង កមិ ្វ

880 
 
 ៤៣៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ើ ចរមនសមបុរ្រកហមដូចជដុ ំ
មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន េដម ច់ ។ មនល

ភិកុ ខ ក៏កុ ងសម

ន ័យេនះឯង េដើមចរ្របកដដូេចនះែមន គឺដូចជករ

េឃើញរបស់បុរសេនះ ។ មនលភក
ិ ុ ខ ្រគេនះឯង បុរសេនះមិនេពញ

ចត
ិ ្ត េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន របស់បុរសេនះ ក៏ចូលេទរកបុរស

មនក់េទៀត ន ធ្លប់េឃើញេដម
ជអក ើ ចរ លុះចូលេទដល់េហើយសួរបុរស

េនះយ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន េដើមចរ្របកដដូចជអី្វ ។ បុរស

េនះ្របប់យ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន
ើ េដម
ើ ចរមនែផដ ំ ត់
្ល ូ ចជសព

េគពយួរ មនែផដ
្ល ូ ចជេ្រ ម វ មនមុខផកប់ចុះដូចេដម
ើ េ្រចស ។

មនលភិកុ ខ ក៏កុ ងសម

ន ័យេនះ េដើមចរ្របកដដូេចនះែមន គឺដូចជករ

េឃើញរបស់បុរសេនះែដរ ។ មនលភក
ិ ុខ លំ ប់េនះឯង បុរសេនះ

មនេពញច
ិ ត
ិ ្ត េ យពកយេ ះ្រ យ្រប ន របស់បុរសេនះ ក៏ចូលេទ

រកបុរសមនក់េទៀត ន ធ្លប់េឃើញេដម
ជអក ើ ចរ លុះចូលេទដល់េហើយ

881 
 
៤៣៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

តំ បុ រសំ
ិ ឯវ ំ វេទយយ កីទិេ េភ បុ រស
ិ កឹសុ េកតិ ។

េ ឯវ ំ វេទយយ ពហលបត្តប េ សណ្ឌចឆេយ

េខ អេមភ បុ រស
ិ កឹសុ េក េសយយថបិ និេ្រគ-

េធតិ ។ េតន េខ បន ភិកុ ខ សមេយន ទិេ -

វស កឹសុ េក យថបិ តស បុ រសស

ិ ទស នំ ។

ឯវេមវ េខ ភក
ិ ុខ យថ យថ អធម
ិ ុ ្ត នំ េតសំ

សបបុរ ិ នំ ទស នំ សុ វសុ
ិ ទធំ េ តិ តថ តថ េខ

េឆេកហិ(១) សបបុរេសហ
ិ ិ ពយកតំ ។

[៣៤០] េសយយថបិ ភក
ិ ុខ រេញញ បចចន្តម
ិ ំ នគរ ំ

ទឡំ ្ហ បករេ រណំ (២) ឆទ្វរ ំ ត្រតស េទ រេក

ិ

បណ្ឌិេ ពយេ ្ត េមធវ ី អញញ នំ និ េរ ញ នំ

បេវេស ។ បុ រតថម
ិ យ ទិ យ គន្ត្វ សីឃំ ទូត-

យុ គំ តំ េទ រកំ
ិ ឯវ ំ វេទយយ កតថេមភ បុ រស
ិ ឥមស

នគរស មី តិ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ ឯេ ភេន្ត

មេជឈ សង
ិ ឃដេក នស
ិ េិ ននតិ ។ អថេខ តំ សឃ
ី ំ

ទូតយុ គំ នគរស មិស យថភូតំ វចនំ នយ

ិ យេទ ្វ

១ ឱ. ម. េតហិ ។ ២ ឱ. ម. ទឡទបំ
្ហ ទឡបករេ
្ហ រណំ ។

882 
 
 ៤៣៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

បនសួរបុរសេនះយ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន
ើ េដម
ើ ចរ្របកដដូច

ជអី្វ ។ បុរសេនះ្របប់យ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន

ើ េដម
ើ ចរមន

សឹកចស
្ល ច ៏្រកស់ មនមប
់ ខីដ ្ល ់ដ៏ជត
ិ ដូចជេដម
ើ ៃ្រជ ។ មនលភក ៏ ុង
ិ ុ ខ កក ន

សម័យេនះឯង េដម
ើ ចរ្របកដដូេចនះែមន គឺដូចជករេឃើញរបស់

ិ ុ ខ េសចកេនះមនឧបមដ
បុរសេនះ ។ មនលភក ី្ត ូ ចេមច
្ត មញ
ិ មនឧប-

េមយយដូចករេឃើញដ៏បរស ធ រ្អ បស់សបបុរសទងេនះ

ិ ុ ទល ំ ែដលមនចិត្ត

រួច្រសឡះេហើយ េ យ ករ ៗ ំ
ពកយែដលសបបុរសទង យ

ដ៏ឈ្លសៃវ បនពយករេហើយ េ យ ករេនះ ៗ ។

[៣៤០] មនលភក
ិ ុខ ដូចជនគរចុងែដនរបស់្រពះ ជ មន

កែំ ពងនិងេខ្លងទ្វរដ៏មម
ំ ួ ន មនទ្វរ ៦ កុ ងទ
ន ំ
្វ រទងេនះ មននយទ្វរ

ជបណិ្ឌ តឈ្លសៃវមន្របជញ របស់្រពះ ជេនះ ជអក

ន មឃត់ច-ំ

េពះពួកមនុស ែដលមន
ិ គ ល់ េបកឲយច
ើ ូ លែតពួកមនុស ែដល គ ល់ ។

មន ជទូតពីរនក់ មកយ៉ងរហ័សអព
ំ ី ទិសខងេកត
ើ េហើយនិយយនឹង

នយទ្វរេនះយ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមើន មចស់នគរេនះេនកុ ងទ

ន ី

។ នយទ្វរេនះ្របប់យ៉ងេនះថ បពិ្រតអក
ន ដ៏ចេ្រមន
ើ មចស់នុ៎ះ

អងុ យេន្រតង
គ ់ក ្ត លផូ វែបកជប
្ល ួន ។ ្រគេនះឯង ជទូតពីរនក់

ែដលមកដល់ភ្លមេនះ បន្របគល់ ជ សន៍ មពិត ដល់មចស់នគរ

883 
 
៤៣៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

យថគតមគគំ(១) បដិបេជជយយ ។ បចឆិមយ ទិ យ

គន្ត្វ សីឃំ ទូតយុ គំ ។ េប ។ ឧត្ត យ ទិ យ

ទកខិ យ ទិ យ គន្ត្វ សីឃំ ទូតយុ គំ តំ

េទ រកំ
ិ ឯវ ំ វេទយយ កតថេមភ(២) បុ រស
ិ ឥមស

នគរស នគរស មត
ី ិ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ ឯេ ភេន្ត

មេជឈ សង
ិ ឃដេក នស
ិ េិ ននតិ ។ អថេខ តំ សឃ
ី ំ

ទូតយុ គំ នគរស មិស យថភូតំ វចនំ នយ

ិ យេទ ្វ

យថគតមគគំ បដប
ិ េជជយយ ។ ឧបម េខ មយយំ

ភក
ិ ុខ ក អតថស វញ
ិ ញ បនយ អយេញច តថ អេ ថ

នគរន្តិ េខ ភក
ិ ុខ ឥមេស តំ ចតុ មម ភូតិកស

កយស អធវិ ចនំ ម េបត្តិកសមភវស ឱទន-

កុ មម ស ូប ចយស ន ិ ចុ ច ចឆ ទនបរ មទទ

ិ ន េភទនវ ទធ
ិ ំ ស ន-

ធមមស ។ ឆទ្វ តិ េខ ភិកុ ខ ឆេននតំ អជឈត្ត-ិ

កនំ យតននំ អធវិ ចនំ ។ េទ រេកត

ិ ិ េខ

ភក
ិ ុខ សតយ
ិ ឯតំ អធវិ ចនំ ។ សឃ
ី ំ ទូតយុ -

គន្តិ េខ ភក
ិ ុខ សមថវបស
ិ ននេមតំ អធវិ ចនំ ។

១ ឱ. ម. យថភូតំ មគគំ ។ ២ ឱ. ម. កហំ េភ ។

884 
 
 ៤៣៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

េហើយេដរើ េទ មផូ វែដលគ

្ល ួ រេទ ។ មន ជទូតពីរនក់មកយ៉ងរហ័ស

ំ ី ទិសខងលិចេទៀត ។ េប ។ អព
អព ំ ី ទិសខងេជើង មន ជទូតពីរនក់

េទៀតមកយ៉ងរហ័សអព
ំ ី ទិសខងតបូង េហើយនិយយនឹងនយទ្វរេនះ

យ៉ងេនះថ មនលបុរសដ៏ចេ្រមន
ើ មចស់នគរេនះេនកុ ងទ
ន ី ។ នយ

ទ្វរេនះ្របប់យ៉ងេនះថ បពិ្រតអក
ន ដ៏ចេ្រមើន មចស់នគរនុ៎ះអងុ យេន
គ

្រតង់ក ្ត លផូ វែបកជប

្ល ួន ។ ្រគេនះឯង ជទូតពីរនក់ែដលមក

យ៉ងរហ័សេនះ បន្របគល់ ជ សន៍ មពិតដល់មចស់នគរ េហើយ

ក៏េដើរេទ មផូ វែដលគ

្ល ិ ុ ខ េសចកឧបមេនះ
ួ រេទ ។ មនលភក ី្ត តថគត

េធេដ
ើ្វ ម
ើ បប ំ ន
ី ភ ឺ្ល ូ វេសចកអធ
ី្ត បបយ
ិ ឯេសចកអធ
ី្ត ិបបយកុ ងពកយឧបមេនះ
ន

ដូេចះ
ន មនលភក ៎ ជេឈមះកយេនះ ែដល្របកបេ
ិ ុ ខ ពកយថ នគរនុះ យ

ម ំ ៤ មនម
ភូតរូបទង បិ ជែដនេកត
ើ ចេ្រមើនេឡើងេ យបយ

និងនំ មនករដុសខត់គក់្រចបច់ បប
ំ ត់កិន
្ល ្រកក់ជនិចជ
ច ធមម ។

មនលភក ំ ៦ នុ៎ះ ជេឈមះៃន

ិ ុ ខ ពកយថ ទ្វរទង យតនៈខងកុ ង
ន ៦ ។

ិ ុ ខ ពកយថ នយទ្វរនុ៎ះ ជេឈមះៃនសតិ ។ មនលភក

មនលភក ិ ុ ខ ពកយ

ថ ជទូតពីរនក់ែដលមករហ័សនុ៎ះ ជេឈមះៃនសមថៈនិងវបស
ិ ន ។

885 
 
៤៤០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

នគរស មីតិ េខ ភិកុ ខ វញ

ិ ញ ណេស តំ អធិវចនំ ។

មេជឈ សិងឃដកតិ េខ ភិកុ ខ ចតុ េននតំ ម ភូ នំ

អធិវចនំ បឋវធតុ
ី យ េបធតុ យ េតេជធតុ យ

េយធតុ យ ។ យថភូតំ វចនន្តិ េខ ភិកុ ខ និព្វ-

នេស តំ អធវិ ចនំ ។ យថគតមេគគតិ េខ ភក

ិ ុខ

អរយេស
ិ តំ អដ្ឋងិ គកស មគគស អធវិ ចនំ ។ េសយយ-

ថីទំ ។ សមមទដ
ិ ្ឋិយ ។ េប ។ សមមសមធិស តិ ។

អដ្ឋមំ ។

[៣៤១] យស កស ចិ ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខស

ភក
ិ ុ ខ និ យ ចកខុ វេញញ
ិ េយយសុ រូេបសុ ឧបបេជជយយ

ឆេនទ េគ េទេ េមេ សបបដិឃំ

បិ េចតេ តេ ចត
ិ ្តំ និ េរយយ សភេយ េចេ

មេគគ សបបដភ
ិ េយ សកណ្តេក ច សគហេន ច

ឧមមេគគ ច កុ មមេគគ ច ទុ ហិតេិ ក(១) ច អសបបុរសេស-

ិ

វេិ េចេ មេគគ ន េចេ មេគគ សបបុរសេសវ

ិ េិ

ន ត្វំ ឯតំ អរហសត

ី ិ ។ តេ ចត
ិ ្តំ និ រេយ ចកខុ -

១ ទ្វីហិតិេកតិបិ បេ (អដ្ឋកថ) ។

886 
 
 ៤៤០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ិ ុ ខ ពកយថ មចស់នគរនុ៎ះ ជេឈមះៃនវញ

មនលភក ិ ញ ណ ។ មនលភក
ិ ុខ

ពកយថ ក ្ត លផូ វែបកជ

្ល ៤ នុ៎ះ ជេឈមះៃនម ំ ៤ គឺ
ភូតរូបទង

បឋវធត
ី ុ ១ េបធតុ ១ េតេជធតុ ១ េយធតុ ១ ។ មនលភិកុ ខ

ពកយថ ្រពះ ជ សន៍ មពិតនុ៎ះ ជេឈមះៃន្រពះនិព្វន ។ មនល

ភក
ិ ុ ខ ពកយថ ផូ វែដលគ
្ល ួ រេទនុ៎ះ ជេឈមះៃនមគ្រគ បកបេ យអងគ ៨

ដ៏្របេសើរ ។ គអ
ឺ ីខ
្វ ះ
្ល ។ គសម
ឺ ម ទិដិ្ឋ ១ ។ េប ។ សមមសមធិ ១ ។

ចប់សូ្រត ទី ៨ ។

[៣៤១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ឆនៈទ កី្ត គៈកី្ត េទសៈកី្ត

េមហៈកី្ត េសចកីថ ំ ន ក់ៃនចត

្ត ន ងថ ្ត ី្ត កុ ងរ
ិ ក ំ
ន ូបទង យែដលគបបដ ឹ ចបស់
ី ង

េ យចកុ ខ េកតេឡ
ើ ើងដល់ភក
ិ ុ ឬភ
ខ ក
ិ ុន
ខ ី មួយ ភក
ិ ុ ឬភ
ខ ិកុ ន
ខ ី េនះ្រតូវ ម

ឃត់ចត ំ
ិ ្ត ចករូបទងេនះេចញថ នុ៎ះជផូ វ្របកបេ
្ល យភ័យ ្របកប

េ យភ័យដ៏ពនឹ ក
្ល ្របកបេ យបន្ល ្របកបេ យៃ្រពសបត ជផូ វ្ល

ខុស ្ល ួ រេខើម
ជផូ វគ ព ជផូ វេទបនេ
្ល យក្រម ្ល ុ ៎ះអសបបុរសែតងែត
ផូ វន

េសពគប់ ផូ វន
្ល ុ ៎ះសបបុរសមនែដលេសពគប
ិ ់េ ទ អក
ន មនគ
ិ ួ រេទ ្ល ុ ៎ះ
មផូ វន

េឡើយ ។ ភក
ិ ុ គបប
ខ ី មឃត់ចត
ិ ច ំ
្ត ករូបទង យែដលគបបដ
ី ឹងេ យ

887 
 
៤៤១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

វេញញ
ិ េយយហិ រូេបហិ ។ េប ។ យស កស ចិ ភិកខេវ

ភក
ិ ុខស ភក
ិ ុ ខ នយ
ិ ជិ ្ហ វេញញ
ិ េយយសុ រេសសុ ។ េប ។

មេនវេញញ
ិ េយយសុ ធេមមសុ ឧបបេជជយយ ឆេនទ េគ

េទេ េមេ សបបដិឃំ បិ េចតេ តេ

ចិត្តំ និ េរយយ សភេយ េចេ មេគគ សបបដិភេយ ច

សកណ្តេក ច សគហេន ច ឧមមេគគ ច កុ មមេគគ ច

ទុ ហិតេិ ក ច អសបបុរសេសវ
ិ េិ េចេ មេគគ ន

េចេ មេគគ សបបុរសេសវ

ិ េិ ន ត្វំ ឯតំ អរហសត
ី ិ ។

តេ ចិត្តំ និ រេយ មេនវេញញ

ិ េយយហិ ធេមមហិ ។

888 
 
 ៤៤១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ចកុ ទ ំ
ខ ងេនះេចញ ។ េប ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ឆនៈទ កី្ត គៈកី្ត

េទសៈកី្ត េមហៈកី្ត េសចកថ ំ ន ក់ៃនចត

ី្ត ន ងថ ្ត ី្ត កុ ងរសទ
ិ ក ន ងំ យ ែដល

គបបដ ឹ ចបស់េ
ី ង យអ ្ត ត ។ េប ។ កុ ងធម
ន ម ៍ ទង
ម រមណ ំ យែដល

គបបដ
ី ឹងេ យចិត្ត េកើតេឡើងដល់ភិកុ ឬភ
ខ ិកុ ន
ខ ី មួយ ភិកុ ឬភ
ខ ិកុ ន
ខ ី េនះ

្រតូវ មឃត់ចត
ិ ្ត ម ៍ ទងេនះេចញថ
ចកធមមរមណ ំ នុ៎ះជផូ វ្របកប
្ល

េ យភ័យ ្របកបេ យភ័យដ៏ពនឹ ក

្ល ្របកបេ យបន្ល ្របកបេ យ

ៃ្រពសបត ជផូ វខ
្ល ុស ្ល ួ រេខើម
ជផូ វគ ព ជផូ វេទបនេ
្ល យក្រម ផូ វ្ល

នុ៎ះអសបបុរសែតងែតេសពគប់ ផូ វន
្ល ុ ៎ះសបបុរសមនែដលេសពគប
ិ ់េទ អក
ន

មនគ
ិ ួ រេទ ្ល ុ ៎ះេឡើយ ។ ភក
មផូ វន ិ ុ ឬភ
ខ ក
ិ ុន
ខ ី ្រតូវ មឃត់ចត
ិ ច
្ត កធមម-

ម ៍ ទង
រមណ ំ យែដលគបបដ
ី ង
ឹ េ យចត
ិ ទ ំ
្ត ងេនះេចញ ។

889 
 
៤៤២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៤២] េសយយថបិ ភិកខេវ កិដ្ឋំ សមបននំ កិ ្ឋ -

រេកខ ច បមេ ្ត េគេ ច កិ ្ឋ េទ អទុ ំ កិដ្ឋំ

ឱតរ ិ ្វ យវទតថំ មទំ បេជជយយ បមទំ -

បេជជយយ ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ អស ុ ត បុ ថុជជេន

ឆសុ ផស យតេនសុ អសំ វុតករ ី បញច សុ កមគុ -

េណសុ យវទតថំ មទំ បជជតិ បមទំ បជជតិ ។

េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ កិដ្ឋំ សមបននំ កិ ្ឋ រេកខ ច

អបបមេ ្ត េគេ ច កិ ្ឋ េទ អទុ ំ កិដ្ឋំ ឱតេរយយ

តេមនំ កិ ្ឋ រេកខ ន យ សុ គគហិតំ គេណ្ហយយ

ន យ សុ គគហិតំ គេហ ្វ ឧបរឃ

ិ យំ សុ និគគហិ-

តំ នគ
ិ គេណ្ហយយ ឧបរឃ
ិ យំ សុ និគគហិតំ នគ
ិ គេហ ្វ

ទេណ្ឌន សុ ឡត
ិ ំ េឡយយ ទេណ្ឌន សុ ឡត
ិ ំ

េឡ ្វ ឱសេជជយយ ។ ទុ តយ
ិ មប ិ េខ ភក
ិ ខ េវ

។ េប ។ តតិយមប ិ េខ ភិកខេវ េគេ កិ ្ឋ េទ

890 
 
 ៤៤២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៤២] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ដូ ច ជស ំទូ ង ក ព
ំ ុ ងមនពស

េពញ ឯអក ំ ូងក៏េធស

ន រក សទ ្វ ្របែហស ំ ូងក៏
ចែំ ណកឯេគធ្លប់សុីសទ

ចុះេទកន់សទ
ំ ូងឯេ ះ េហើយដល់នូវេសចក្រសវ
ី្ត ង
ឹ ដល់នូវេសចកី្ត

េធស
្វ ្របែហស ំ ូងដ បដល់ែឆត
សុីសទ ្អ យ៉ង មញ
ិ ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ បុថុជន
ជ អក
ន មនេចះដ
ិ ឹង មនេធ
ិ េសចក
ើ្វ ស្រងួ
ី្ត មកុ ងផស
ន យតនៈ

ំ
ទង ៦ ក៏ដល់នូវេសចកី្រសវ
្ត ង
ឹ ដល់នូវេសចកេធ
ី្ត ស
្វ ្របែហស កុ ង
ន

ំ
កមគុណទង ៥ ្រ ក ់សល
ែតសប ក ់ េទ ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ ំ ូ ង កព
ដូចជសទ ំ ុ ងមនពសេពញ ឯអក ំ ូងជអក
ន រក សទ ន

មនេធ
ិ ស្វ ្របែហស ំ ូង
ចែំ ណកឯេគធ្លប់សុីសទ ក៏ចុះេទកន់សទ
ំ ូង

ឯេ ះ អក ំ ូងក៏ចប់ដឹកេគេនះ្រតង់្រចមុះ លុះចប់ដឹក្រតង់
ន រក សទ

្រចមុះបនេហើយ ក៏យកេទចងេ្រក កកុ ង្របគបេឈ

ន ើ លុះចងេ្រក កកុ ង
ន

្របគបេឈរើ ួចេហើយ ក៏ យសព

ំ ងេ ំ ង
យដប ំ ងេ
លុះ យសព យ

ំ ងរួចេហើយ ក៏្រ
ដប យែលងេទ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ អស់ រៈជ

គ្រមប់ពីរដងេទៀត ។ េប ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង ំ ូង
យ េគែដលធ្លប់សុីសទ

891 
 
៤៤៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

អទុ ំ កិដ្ឋំ ឱតេរយយ តេមនំ កិ ្ឋ រេកខ ន យ

សុ គគហិតំ គេណ្ហយយ ន យ សុ គគហិតំ គេហ ្វ

ឧបរឃ
ិ យំ សុ នគ
ិ គហិតំ នគ
ិ គេណ្ហយយ ឧបរឃ
ិ យំ

សុ និគគហិតំ និគគេហ ្វ ទេណ្ឌន សុ ឡត

ិ ំ េឡយយ

ទេណ្ឌន ឡត
ិ ំ េឡ ្វ ឱសេជជយយ ។ ឯវ ំ ហិ េ

ភក
ិ ខ េវ េគេ កិ ្ឋ េទ គមគេ អរញញគេ

នពហុ េ អស និសជជពហុ េ ន តំ

កិដ្ឋំ បុ ន ឱតេរយយ តេមវ បុ រមំ

ិ ទណ្ឌសមផស ំ សម-

នុ ស រេន្ត ។ ឯវេមវ េខ ភក
ិ ខ េវ យេ ភក
ិ ុ ខ េន

ឆសុ ផស យតេនសុ ចិត្តំ ឧទុ ជិ ជតំ េ តិ សុ ទុជិ ជតំ

អជឈត្តេមវ សន្តិដ្ឋតិ សននស

ិ ី ទតិ ឯេកទិ េ តិ ស-

មធយ
ិ តិ ។

892 
 
 ៤៤៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ី ុ ះេទកន់សទ
គបបច ំ ូងឯេ ះ អក ំ ូង
ន រក សទ ក៏ចប់ដឹកេគេនះ្រតង់

្រចមុះ ឹ ្រតង់្រចមុះរួចេហើយ ក៏យកេទចងេ្រក កកុ ង្របគប

លុះចប់ដក ន

េឈើ លុះចងេ្រក កកុ ង្របគបេឈ

ន បនេហ
ើ ើ យ ក៏ យសព
ំ ងេ ំ ង
យដប

ំ ងេ
លុះ យសព ំ ងរួចេហើយ ក៏ែលងេទជគ្រមប់ ៣ ដងេទៀត ។
យដប

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបេធ ្វ ៉ ងេនះ
ើ ើយ ំ ូងេនះ
េគែដលធ្លប់សុីសទ

េទកុ ង្រស
ន ុ កកី្ត េទកុ ងៃ្រពក
ន ី្ត េ្រចើនេ យករឈរកី្ត េ្រចើនេ យ

ករេដកកី្ត កលរឭកេឃើញនូវសមស ំ ងអព

ផ ដប ំ ី មុនេនះ ក៏មន
ិ ៊ នចុះ

កន់សទ
ំ ូងេនះេទៀតេឡើយ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកេនះមនឧប-
ី្ត

មដូចេមច
្ត មញ
ិ មនឧបេមយយដូច កល ភក
ិ ុ បនគ្រមមច
ខ ត
ិ ្ត បន

គ្រមមលេ្អ ហើយ កុ ងផស

ន ំ
យតនៈទង ៦ ិ េ្ត នះក៏
ចត ំ
ងេន សមងំ

ន ុ េ៉
េនែតខងកុ ងប ្ណ ះ មន ម ៍ ខស
រមណ ព ់ ឯក ំ
ងេនខជ ប់ខួ ន
ជ ។

893 
 
៤៤៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៤៣] េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ រេញញ ជម-

មត្តស វី យ សេទទ អស ុ តបុ េព្វ អស ។

េ វី យ សទទំ សុ េណយយ េ ឯវ ំ វេទយយ

អេមភ កស នុ េខ ឯេ សេទទ ំ
ឯវរជន េី យ ឯវ-ំ

កមមនេី យ ំ
ឯវមទន េី យ ំ ចឆនេី យ
ឯវមុ ំ នេី យ-
ឯវពនធ

តិ ។ តេមនំ ឯវ ំ វេទយយ(១) ឯ េខ ភេន្ត វី ន-

ម យស ឯេ សេទទ ំ
ឯវរជន េី យ ំ
ឯវកមម នេី យ

ំ
ឯវមទន េី យ ំ ចឆនេី យ
ឯវមុ ំ នេី យតិ
ឯវពនធ ។ េ

ឯវ ំ វេទយយ គចឆថ េម េភ តំ វណ
ី ំ ហរថតិ ។

តស តំ វណ
ី ំ ហេរយយុ ំ តេមនំ ឯវ ំ វេទយយុ ំ អយំ

េខ ភេន្ត វី យស ឯេ សេទទ ឯវ-ំ

រជនេី យ ំ
ឯវកមម នេី យ ំ
ឯវមទន េី យ ំ ចឆនេី យ
ឯវមុ

ំ នេី យតិ
ឯវពនធ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ អលំ េម េភ

១ ឱ. ម. ឯវ ំ វេទយយុំ ។

894 
 
 ៤៤៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៤៣] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ដូចជសេំ ឡងពិណែដល្រពះ ជ

ឬម មតយរបស់្រពះ ជមិនធ្លប់បន ្ត ប់ ។ ្រពះ ជឬម មតយ

របស់្រពះ ជេនះឮសេំ ឡងពិណ គបបស

ី ួ រយ៉ងេនះថ េអើសេំ ឡងអក
ន

្ល គួរឲយចង់
្វ ៉ះ
៎ ហ៎ ន គួរឲយមនតេ្រមកអីេម
នុះ ្វ ៉ះ
គ ល់អីេម ្ល គួរឲយភន់ភង
ំ

ចត ្វ ៉ះ
្ត ីេម
ិ អ ្ល គួរឲយងប់ចត ្វ ៉ះ
្ត ីេម
ិ អ ្ល គួរឲយជក់ចត
ិ អ ្វ ៉ះ
្ត ីេម ន ផងក៏្រកបទូល
្ល ។ អក

្រពះ ជឬម មតយរបស់្រពះ ជេនះ យ៉ងេនះថ បពិ្រត្រពះអងដ

គ ៏

ើ សេំ ឡងែដលគួរឲយមនតេ្រមកយ៉ងេនះ គួរេ

ចេ្រមន យចង់ ្ដ ប់យ៉ងេនះ

គួរេ យភន់ភងច
ំ ិតយ
្ត ៉ ងេនះ គួរេ យងប់ចត ្ត ៉ ងេនះ គួរឲយជក់ចត
ិ យ ្ត ៉ ង
ិ យ

េនះ នុ៎ះជសេំ ឡងពិណ ។ ្រពះ ជឬម មតយរបស់្រពះ ជេនះក៏

បងគប់យ៉ងេនះថ មនលអក
ន ដ៏ចេ្រមើនទង
ំ យ អក ំ
ន ទង យចូរេទន ំ

យកពិណេនះមកឲយេយើង ។ ពួក ជបុរសក៏នយកព

ំ ិ ណេនះមកថ្វយ

ដល់្រពះ ជឬម មតយរបស់្រពះ ជេនះ េហើយ្រកបទូលយ៉ងេនះ

គ ៏ចេ្រមើន សេំ ឡងែដលគួរឲយមនតេ្រមកយ៉ងេនះ គួរ

ថ បពិ្រត្រពះអងដ

ឲយចង់ ្ត ប់យ៉ងេនះ គួរឲយភន់ភងច

ំ ត ្ត ៉ ងេនះ គួរឲយងប់ចត
ិ យ ្ត ៉ ងេនះ
ិ យ

គួរឲយជក់ចិតយ
្ត ៉ ងេនះ នុ៎ះជសេំ ឡងពិណេនះឯង ។ ្រពះ ជឬម -

មតយរបស់្រពះ ជេនះ្រ ស់យ៉ងេនះថ មនលអក ំ

ន ទង យដ៏ចេ្រមើន

895 
 
៤៤៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

យ វី យ តេមវ េម សទទំ ហរថតិ ។ តេមនំ

ឯវ ំ វេទយយុ ំ អយំ េខ ភេន្ត វី នម អេនកសមភ

ម សមភ អេនេកហិ សមភេរហិ សមរទធ ចរតិ(១) ។

េសយយថីទំ ។ េទណិញច បដច

ិ ច មញចំ ទណ្ឌញច បដច
ិ ច

ឧបធរេណ ច បដិចច តន្តិេយ ច បដិចច េកណញច

បដិចច បុ រសស
ិ ច តជជំ យមំ បដិចច ឯ យំ ភេន្ត

វី នម អេនកសមភ ម សមភ អេនេកហិ

សមភេរហិ ចរតត
ី ិ ។ េ តំ វណ
ី ំ ទសធ

សតធ ផេលយយ ទសធ សតធ តំ

ផេល ្វ សកលិកំ សកលិកំ កេរយយ សក-

លក
ិ ំ សកលិកំ ករ ិ ្វ អគគន
ិ ឌេហយយ អគគន
ិ

ឌហិ ្វ មសឹ កេរយយ មសឹ ករ ិ ្វ ម េតន(២)

ឱផុ េនយយ នទិយ សីឃេ យ ប -

េហយយ ។ េ ឯវ ំ វេទយយ អសតិ កិ យំ េភ

១ ឱ. ម. វទតិ ។ ២ ឱ. ម. ម េត ។

896 
 
 ៤៤៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

េយងម
ើ ន្រតូ
ិ វករនឹងពិណេនះេទ អក ំ
ន ទង ំ
យ ចូរនយកែតសេំ ឡង

ពិណេនះមកឲយេយង
ើ ។ ពួក ជបុរស្រកបទូល្រពះ ជឬម មតយ

របស់្រពះ ជេនះយ៉ងេនះថ បពិ្រត្រពះអងដ

គ ៏ចេ្រមើន េឈមះថពិណ

េនះ មនអងជ គ ៏េ្រចើន ផ ំេ

គ អេនក មនអងដ យអងទ ំ
គ ង យជអេនក

េទើបេដញបន ។ អងដ
គ ូ ចេមច
្ត ខះ
្ល ។ គឺ ្រស័យសូ កផង
ន ្រស័យ

្រទូងផង ្រស័យដងផង ទ ់ ទង
អ្រស័យខង ំ យផង ្រស័យែខ

ំ
ទង យផង ្រស័យពំនួតផង ្រស័យេសចកីពយយមដ
្ត ៏សមគួរ

ដល់ពិណេនះ របស់បុរសផង បពិ្រត្រពះអងដ

គ ៏ចេ្រមន
ើ េនះឯងេឈមះ

ថពិណមនអងជ
គ អេនក គ ៏េ្រចើន
មនអងដ ផ ំេ យអងទ ំ
គ ង យជ

អេនក េទើបេដញបន ។ ្រពះ ជឬម មតយរបស់្រពះ ជេនះ ឲយ

បែំ បកពិណេនះជ ១០ ចែំ ណកឬ ១០០ ចែំ ណក លុះេ យបែំ បកពិណេនះ

ជ ១០ ចែំ ណកឬ ១០០ ចែំ ណកេហើយ ឲយពុះជចេ្រម ក ៗ លុះពុះជ

ចេ្រម ក ៗ រួចេហើយ ឲយកេម្លចេ យេភង

ើ្ល លុះកេម្លចេ យេភងរ
ើ្ល ួច

េហើយ ឲយកនជខ
ិ ុ កធយ
ម ូ ង លុះកិនជខុ កធយ
ម ូ ងរួចេហើយ ឲយេ យេទ ម

ខយល់ដ៏ខ្លង
ំ ឬ បែណ្តតេទ ្ល ៏រហ័ស ។ ្រពះ ជឬម
មែខ ទឹកទេនដ -

មតយរបស់្រពះ ជេនះ្រ ស់យ៉ងេនះថ ន ដ៏ចេ្រមើន បនឮថ

មនលអក

897 
 
៤៤៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

វី នម យេថវ ំ យំ កិញចិ វី នម ឯតថបនយំ

ជេន អតេិ វលមបេ ្ត ប ឡេិ តិ(១) ។ ឯវេមវ េខ

ភិកខេវ ភិកុ ខ រូបំ សមេននសតិ យវ រូបស គតិ

េវទនំ សមេននសតិ យវ េវទនយ គតិ សញញំ

សមេននសតិ យវ សញញយ គតិ សងខេរ សមេនន-

សតិ យវ សងខ នំ គតិ វញ

ិ ញ ណំ សមេននសតិ

យវ វញ
ិ ញ ណស គតិ ។ តស រូបំ សមេននសេ

យវ រូបស គតិ េវទនំ សមេននសេ ។ េប ។

សញញំ សងខេរ វញ
ិ ញ ណំ សមេននសេ យវ វញ
ិ ញ -

ណស គតិ យមបស
ិ តំ េ តិ អហន្តិ មមន្តិ

អសមត
ី ិ តមប ិ តស ន េ តត
ី ិ ។ នវមំ ។

១ ម. ឯតថ ច ម ជេន អតិេវលំ បមេ ្ត បលឡិដិ្ឋេ តិ ។

898 
 
 ៤៤៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ធមម ពិណេនះជរបស់ ្រកក់ ស់ ទុកជពិណ នីមួយ ក៏សុទ ធ

ែតយ៉ងេនះែដរ ដបតថជនេនះដល
ិ ់ នូវករខូចេវ ្វ ់ អព
ខល ំ ល់ េ្រពះ

ែតពិណនុ៎ះ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េសចកេនះមនឧបមដ
ី្ត ូ ចេមច
្ត មិញ

មនឧបេមយយដូចភក
ិ ុព
ខ ិ ចរ រូបថ គតៃនរ
ិ ំ ុ ៉នមន
ូបទងប ពិចរ

េវទនថ គតៃនេវទនទ
ិ ំ ុន
ងប ៉ មន ពិចរ សញញថ គតៃនសញ
ិ ញ

ំ ុន
ទងប ៉ ម ន ពិចរ ំ
សងខរទង យថ គតៃនសង
ិ ំ
ខ រទង ំ
យទង

បុ ៉នមន ពិចរ វញ
ិ ញ ណថ គតិៃនវញ ំ ុ ៉នមន ។ កលភិកុ ខ
ិ ញ ណទងប

េនះពិចរ រូបថ គតៃនរ

ិ ំ ុន
ូបទងប ៉ ម ន ពិចរ េវទន ។ េប ។

ពិចរ សញញ ំ
សងខរទង យ វញ
ិ ញ ណថ គតៃនវ
ិ ញ ំ
ិ ញ ណទង

៉ មន
បុ ន ចត
ិ ្ត របស់ភក
ិ ុ េនះថអញ
ខ ថរបស់អញ ថជអញ ចត
ិ ្ត

េនះរបស់ភក
ិ ុ េនះ
ខ មនមនេឡ
ិ ើយ ។ ចប់សូ្រត ទី ៩ ។

899 
 
៤៤៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៤៤] េសយយថបិ ភិកខេវ បុ រេិ អរុគេ ្ត

បកកគេ ្ត សរវនំ បវេសយយ

ិ តស កុ សកណ្តក

េចបិ បេទ វេជឈយយ

ិ ុំ ។ សរប ្ត និ បកកគ ្ត និ វិ -

េខយយុ(១)
ំ ។ ឯវ ំ ហិ េ ភិកខេវ(២) ភិេយយេ ម ្ត យ

តេ និទនំ ទុ កំខ េទមនស ំ បដស

ិ ំ េវទេយថ ។ ឯវ-

េមវ េខ ភក
ិ ខ េវ ឥេធកេចច ភក
ិ ុខ គមគេ អ-

រញញគេ លភតិ វ ្ត រ ំ អយញច េ (៣)

យ ម

ំ
ឯវករ ី ំ
ឯវសមចេ អសុ ចិគមកណ្តេកតិ តំ

កណ្តេក(៤)តិ ។

១ ឱ. អរុបកកគ ្ត និ វ ិេលេខយយុំ ។ ២ ឱ. ម. ភិកខេវ បុរ ិេ ។ ៣ ឱ. ម. អយញច

េខ ។ ៤ ម. តំ អសុចិគមកណ្តេកតិ ។

900 
 
 ៤៤៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៤៤] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ដូចបុរសមនខួ នដ
្ល េំ ប មនខួ ន
្ល

រងល (េ យដេំ ប) េបច

ើ ូ លេទកន់ៃ្រពបន្ល បន្ល្រសួច ៗ ទង
ំ យ

មុតបតេជង ំ
ើ ទង យៃនបុរសេនះ ។ សឹកេឈ
្ល មនបន
ើ ំ
្ល ទង យ

ក៏េកសរូសខួ នែដលរងល
្ល (េ យដេំ ប របស់បុរសេនះ) ។ មនលភិកុ ខ

ំ
ទង យ កលេបើយ៉ងេនះ បុរសេនះ ក៏្រតូវរងទុកេខ ទមនស ហួស

្របមណ េ្រពះបន្លនិងសឹកេឈ
្ល េនះជេហត
ើ ុ យ៉ង មិញ ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុព
ខ ួ កខះ
្ល កុ ង
ន សនេនះ េទកន់្រសុកកី្ត េទកន់

ៃ្រពកី្ត រែមងបននូវអក
ន េពលេចទថ េ កមន យុេនះ ជអក
ន េធើ្វ

យ៉ងេនះ ជអក
ន មនមរយទយ៉ងេនះ ថជបន្លកុ ង្រស
ន ុ ក មន
ិ ្អ ត

ដូេចះ
ន (ខះ ន ចក់អក
្ល ) ថជអក ន ្រសុកេនះដូេចះ ្ល ) ក៏យ៉ងេនះឯង ។
ន (ខះ

901 
 
៤៤៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៤៥] ឥតិ វទ
ិ ិ ្វ អសំ វេ ច សំ វេ ច េវទិ-

តេព្វ ។ កថញច ភក
ិ ខ េវ អសំ វេ េ តិ ។ ឥធ ភក
ិ ខ េវ

ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បិយរូេប រូេប អធម
ិ ុ ចចតិ អបប-ិ

យរូេប រូេប ពយបជជតិ អនុ បដ្ឋិតកយស តិ ច វហរត

ិ ិ

បរត្ត
ិ េចតេ តញច េចេ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ

នបបជនតិ យតថស េត ឧបបនន បបក អកុ ស

ធមម អបរេស
ិ និរុជឈន្តិ ។ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។

ឃេនន គនធំ ឃយិ ្វ ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។

កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។ មន ធមមំ វញ

ិ ញ យ

បយ
ិ រូេប ធេមម អធម
ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប ធេមម ពយ-

បជជតិ អនុ បដ្ឋិតកយស តិ ច វហរត

ិ ិ បរត្ត
ិ េចតេ

តញច េចេ វមុ

ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ នបបជនតិ

យតថស េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អ-

បរេស
ិ និរុជឈន្តិ ។

902 
 
 ៤៤៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៤៥] ភក
ិ ុល ឹ យ៉ងេនះេហើយ
ខ ុ ះដង ឹ ចបស់
្រតូវដង នូវេសចកី្ត

មិនស្រងួមនិងស្រងួម ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ចុះេសចកីម
្ត ិនស្រងួម េតើ

ដូចេមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភិកុ ក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ចកុ េហ
ខ ើយ ្រជប់កុ ងរ
ន ូបជទី្រស ញ់ ពយបទកុ ងរ
ន ូបមិនជទី្រស ញ់

មនសតិកុ ងកយម
ន ន
ិ ំ
ងម ំ មនចត
ិ ស
្ត ួ ចេស
្ត ើងក ន ុ សលធម៌ មួយវញ
្ត ុ ងក ិ

េទៀត អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យែដលេកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ េនះ
ខ រែមង

រលត់េទ មនមនេសសសល
ិ ់ កុ ងេចេ
ន ិ ុ តិន
វម ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏មន
ិ

ដឹងចបស់ មពិត នូវេចេ ិ ុ តន

វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។ ឮសេំ ឡងេ យ

ំ នេ
្រតេចៀក ។ ធុក ិ្ល យ្រចមុះ ។ ជញជ ប់រសេ យអ ្ត ត ។ ពល់

្រតូ វ េផដ ្ឋព្វ ៈ េ យកយ ។ ដ ឹ ង ចបស់ នូ វ ធមម រម មណ៍ េ យច ិ ត ្តេ ហើ យ

្រជប់កុ ងធម
ន ម ៍ ជទី្រស
ម រមណ ញ់ ពយបទកុ ងធម
ន ម ៍ មនជទ
ម រមណ ិ ី្រស-

ញ់ មនសតិកុ ងកយម
ន ន
ិ ំ
ងម ំ មនចត
ិ ស
្ត ួ ចេស
្ត ើងក ន ុ សលធម៌
្ត ុ ងក

មួយវញេទៀត
ិ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យ ែដលេកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ ខ

េនះ ែតងរលត់េទមិនមនេសសសល់ កុ នងេចេ ិ ុ ត ិ្តនិ ងបញញ វ ម

វម ិ ុ ត ្តិ

ក៏មនដ
ិ ឹ ចបស់
ង មពិត នូវេចេ ិ ុ តិន
វម ិ ុ តេនះ
្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។

903 
 
៤៤៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៤៦] េសយយថបិ ភិកខេវ បុ រេិ ឆបបណ-

េក គេហ ្វ ននវសេយ
ិ ននេគចេរ ទ ្ហ យ

រជជុយ ពេនធយយ អហឹ គេហ ្វ ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធ-

យយ សុំ សុមរ ំ គេហ ្វ ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធយយ

បកខឹ គេហ ្វ ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធយយ កុ កុ ករ ំ

គេហ ្វ ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធយយ សិគលំ គេហ ្វ

ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធយយ មកកដំ គេហ ្វ ទ ្ហ យ

រជជុយ ពេនធយយ ទ ្ហ យ រជជុយ ពនធិ ្វ មេជឈ គណ្ឋឹ

ករ ិ ្វ ឱសេជជយយ ។ អថេខ េត ភក
ិ ខ េវ ឆបប-

ណក ននវសយ
ិ ននេគច សកំ សកំ

េគចរវសយំ
ិ វេញឆ
ិ យយុ ំ ។ អហិ វេញឆ
ិ យយ វមម-ិ

កំ បេវកខ មត
ី ិ ។ សុំ សុមេ វេញឆ
ិ យយ ឧទកំ

បេវកខ មី តិ ។ បកខី វេញឆ

ិ យយ កសំ េឌស -

មត
ី ិ ។ កុ កុ កេ វេញឆ
ិ យយ គមំ បេវកខ មត
ី ិ ។

សគ
ិ េ វេញឆ
ិ យយ សី វ ថ ក
ិ ំ បេវកខ មត
ី ិ ។

មកកេ វេញឆ
ិ យយ វនំ បេវកខ មត
ី ិ ។ យទ េខ

េត ភិកខេវ ឆបបណកជឈ ្ត (១)

អស ុ កិលន្ត

១ ម. ឆបបណកចយ ្ត ។

904 
 
 ៤៤៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៤៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជបុរសចប់យកសត្វ ៦ ពួក

ិ ័យេផ ង ៗ គន មនេគចរេផ ង ៗ គន េហើយចងេ

ែដលមនវស យ

ែខ ដ៏ម ំ គឺចប់យកពស់ចងេ យែខ ដ៏ម ំ ចប់យក្រកេពើចងេ យ

ែខ ដ៏ម ំ ចប់យកបក ចងេ

ី យែខ ដ៏ម ំ ចប់យកែឆច
ក ងេ យែខ

ដ៏ម ំ ចប់យកចចកចងេ យែខ ដ៏ម ំ ចប់យក ្វ ចងេ យែខ ដ៏ម ំ

លុ ះចងេ យែខ ដ ៏ ម រំ ួ ច េហើ យ ក ៏ ្រ តែបងភជ ប ់ គន ្រតង ់ ក ្ត លេហើ យ

ែលងេទ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ លំ ប់េនះឯង សតទ ំ ៦ ពួក
្វ ង

ិ ័យេផ ង ៗ គន មនេគចរេផ ង ៗ គនេនះ ក៏្របងទញ

ែដលមនវស ឹ

ិ ័យរបស់ខួ ន
មករកេគចរនិងវស ្ល ្វ ស់្របងល
ៗ ។ សតព ឹ ូ នេទេ យគត
ិ

ំ ូ ក ។ ្រកេពើ្របង
ថ អញនឹងចូលេទកន់ដប ឹ រេទេ យគតថ
ិ អញ

នឹងចុះេទកុ ងទ
ន ឹក ។ បក ្រប
ី ងស
ឹ ុ ះេទេ
ទ យគតថ
ិ អញនឹងេហើរេទពធ-

ដ៏ កស ។ ែឆ្រក បឹងសុ ះេទេ

ទ យគតថ
ិ អញនឹងចូលេទកន់្រសុក ។

ចចក្របងស
ឹ ុ ះេទេ
ទ យគតថ
ិ អញនឹងចូលេទកន់ៃ្រពេខមច ។ ្វ

្របងស
ឹ ុ ះេទេ
ទ យគតថ
ិ អញនឹងចូលេទកន់ៃ្រព ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង-

យ អតភ
្ត ពៃនសតទ ំ ៦ ពួកេនះ
្វ ង ំ ក
លប ស់ កុ ងកល
ន

905 
 
៤៥០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

អថ េយ េនសំ បណក(១) ពលវតេ អស តស

េត អនុ វេត្តយយុ ំ អនុ វធេយយយ

ិ ុំ
(២)
វសំ គេចឆយយុ ំ ។ ឯវ-

េមវ េខ ភិកខេវ យស កស ចិ ភិកុ ខ េន កយគ-

សតិ អភវ ិ អពហុ លីក តំ ចកខុំ វញឆ

ិ តិ

មនបេិ យសុ រូេបសុ អមនបិយ រូប បដិក ូ

េ ន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ វញឆ
ិ តិ ។ កេយ វញឆ
ិ តិ ។

មេន វញឆ
ិ តិ មនបេិ យសុ ធេមមសុ អមនបយ
ិ ធមម

បដក
ិ ូ េ ន្តិ ។ ឯវ ំ េខ ភក
ិ ខ េវ អសំ វេ េ តិ ។

[៣៤៧] កថញច ភក
ិ ខ េវ សំ វេ េ តិ ។ ឥធ

ភក
ិ ខ េវ ភក
ិ ុខ ចកខុ ន រូបំ ទិ ្វ បយ
ិ រូេប រូេប ន-

ធម
ិ ុ ចចតិ អបបយ
ិ រូេប រូេប ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋត
ិ ក-

យស តិ ច វហរត
ិ ិ អបបមណេចតេ តញច េច-

េ វមុ
ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ បជនតិ យតថស

េត ឧបបនន បបក អកុ ស ធមម អបរេស

ិ

នរិ ុជឈន្តិ ។ េ េតន សទទំ សុ ្វ ។ េប ។ ឃេនន

គនធំ ឃយិ ្វ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ រសំ យិ ្វ ។ េប ។

១ ឱ. ម. បណកនំ ។ ២ ឱ. អនុវ ិធីេយយយុំ ។

906 
 
 ៤៥០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

ប ្ត សតទ ំ
្វ ងេនះ សត្វ ំ
ែដលមនកម្លងជងេគ សតទ ំ
្វ ងេនះ

ក៏្រប្រពឹតេ្ត ទ មេ យេទ ម លុះកុ ងអ

ន ំ ំ
ចៃនសតែ្វ ដលមនកម្លង

េនះ កុ ងកលេ
ន ះ យ៉ង មិញ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ កយ-

គ សតិ ែដលភិកុ ខ មួយមិនបនចេ្រមើន មិនបនេធើឲយេ្រច

្វ ខ ៏
ើន ចកុ ក

ទញភក
ិ ុ េនះេទក
ខ ុ ងរ ំ
ន ូបទង យែដលជទីគប់ចត ំ
ិ ្ត រូបទង យែដល

មនជទ
ិ ីគប់ចិត្ត ក៏ជរបស់បដិកូល ។ េប ។ អ ្ត តក៏ទញ ។ កយ

ក៏ទញ ។ ចត ្ត ៏ទញចូលេទកុ ងធម

ិ ក ន ម ៍ ទង
ម រមណ ំ យែដលជទីគប់

ចត ម ៍ ទង
ិ ្ត ធមមរមណ ំ យែដលមិនជទីគប់ចត
ិ ្ត ក៏ជរបស់បដិកូល ក៏

យ៉ងេនះឯង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកម
ី្ត នស្រងួ
ិ មយ៉ងេនះឯង ។

[៣៤៧] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ចុ ះេសចក ្តី ស្រងួ ម េត ើ ដូ ច

េមច
្ត ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ភក
ិ ុក
ខ ុង
ន សនេនះ េឃើញរូបេ យ

ខ ើ យ មិន្រជប់កុ ងរ
ចកុ េហ ន ូបជទី្រស ញ់ មិនពយបទកុ ងរ
ន ូបមិនជទី្រស-

ញ់ មនសតិកុ ងកយ
ន ំ
ងម ំ មនចិត្រ្ត បមណមិនបន មួយេទៀត

អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យែដលេកើតេឡើងដល់ភក
ិ ុ េនះ
ខ ែតងរលត់

េទមិនមនេសសសល់ កុ ងេចេ
ន ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត ក៏ដឹងចបស់

មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។ ឮសេំ ឡងេ យ្រតេចៀក

ំ ិនេ
។ េប ។ ធុក ្ល យ្រចមុះ ។ េប ។ ជញជ ប់រសេ យអ ្ត ត ។ េប ។

907 
 
៤៥១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

កេយន េផដ្ឋព្វំ ផុ សិ ្វ ។ េប ។ មន ធមមំ

វញ
ិ ញ យ បិយរូេប ធេមម នធិមុចចតិ អបបយ
ិ រូេប ធេមម

ន ពយបជជតិ ឧបដ្ឋិតកយស តិ ច វហរត

ិ ិ អបបម-

ណេចតេ តញច េចេ វមុ

ិ ត្តឹ បញញវមុ
ិ ត្តឹ យថភូតំ

បជនតិ យតថស េត ឧបបនន បបក អកុ ស

ធមម អបរេស
ិ និរុជឈន្តិ ។

[៣៤៨] េសយយថបិ ភក
ិ ខ េវ បុ រេិ ឆបបណេក

គេហ ្វ ននវសេយ
ិ ននេគចេរ ទ ្ហ យ រជជុយ

ពេនធយយ អហឹ គេហ ្វ ។ េប ។ សុំ សុមរ ំ គេហ ្វ

។ េប ។ កុ កុ ករ ំ គេហ ្វ ។ សគ
ិ លំ គេហ ្វ ។

មកកដំ គេហ ្វ ទ ្ហ យ រជជុយ ពេនធយយ ទ ្ហ យ

រជជុយ ពនធិ ្វ ទ ្ហ យ ខេី ល ថេមភ ឧបន-ិ

ពេនធយយ ។ អថេខ េត ភក
ិ ខ េវ ឆបបណក ន-

នវសយ
ិ ននេគច សកំ សកំ េគចរវសយំ
ិ

វេញឆ
ិ យយុ ំ ។ អហិ វេញឆ
ិ យយ វមមក
ិ ំ បេវកខ មី តិ ។

908 
 
 ៤៥១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ពល់្រតូវេផដព
្ឋ ្វៈេ ម ៍េ
យកយ ។ េប ។ ដឹងធមមរមណ យចិតេ្ត ហើយ

មន្រជប
ិ ់កុ ងធម
ន ម ៍ ែដលជទី្រស
ម រមណ ញ់ មនពយបទក
ិ ុ ងធម
ន ម ៍
ម រមណ

មនជទ
ិ ី្រស ញ់ មនសតក
ិ ុ ងកយ
ន ំ
ងម ំ មនចិត្រ្ត បមណមិនបន

មួយវញេទៀត
ិ អកុសលធម៌ដ៏ ំ
មកទង យ ែដលេកតេឡ
ើ ើងដល់ភិកុ ខ

េនះ រែមងរលត់េទមនមនេសសសល
ិ ់ កុ ងេចេ
ន ិ ុ តន
វម ិ្ត ិ ងបញញវម
ិ ុ តិ្ត

ក៏ដង
ឹ ចបស់ មពិត នូវេចេ ិ ុ តន
វម ិ ុ តេនះ
ិ្ត ិ ងបញញវម ិ្ត ។

[៣៤៨] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ដូចជបុរសចប់យកសត្វ ៦ ពួក

ិ ័យេផ ង ៗ គន មនេគចរេផ ង ៗ គន ចងេ

ែដលមនវស យែខ ដ៏ម ំ

គចប
ឺ ់យកពស់ ។ េប ។ ចប់យក្រកេពើ ។ េប ។ ចប់យកែឆក ។

ចប់យកចចក ។ ចប់យក ្វ ចងេ យែខ ដ៏ម ំ លុះចងេ យែខ

ដ៏មរំ ួចេហើយ ក៏េ្រក កនឹងបេងគល ឬ សសរដ៏ម ំ ។ មនលភិកុ ទ ំ

ខ ង-

យ លំ ប់េនះឯង សតទ ំ ៦ ពួក ែដលមនវស

្វ ង ិ ័យេផ ង ៗ គន

មនេគចរេផ ង ៗ គនេនះ ក៏្របឹងទញេទកន់េគចរនិងវស

ិ ័យរបស់

ខួ ន
្ល ៗ ពស់្របងល
ឹ ូ នេទេ យគតថ
ិ ំ ូក
អញនឹងចូលេទកន់ដប ។

909 
 
៤៥២

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សុំ សុមេ វេញឆ

ិ យយ ឧទកំ បេវកខ មីតិ ។ បកខី

វេញឆ
ិ យយ កសំ េឌស មីតិ ។ កុ កុ កេ -

វេញឆ
ិ យយ គមំ បេវកខ មីតិ ។ សិគេ វេញឆ
ិ យយ

សវី ថក
ិ ំ បេវកខ មត
ី ិ ។ មកកេ វេញឆ
ិ យយ វនំ ប-

េវកខ មត
ី ិ ។ យទ េខ េត ភក
ិ ខ េវ ឆបបណកជឈ ្ត

អស ុ កិលន្ត អថ តេមវ ខល
ី ំ ថមភ(១)
ំ ឧ-

បតេិ ដ្ឋយយុ ំ ឧបនស

ិ េី ទយយុ ំ ឧបនប
ិ េជជយយុ ំ ។ ឯវេមវ

េខ ភិកខេវ យស កស ចិ ភិកុ ខ េន កយ-

គ សតិ ភវ ិ ពហុ លីក តំ ចកខុ នវញឆ

ិ តិ

មនបិេយសុ រូេបសុ អមនបិយ រូប ន បដិក-ូ

េ ន្តិ ។ េប ។ ជិ ្ហ នវញឆ
ិ តិ ។ េប ។ មេន

នវញឆ តិ មនបេិ យសុ ធេមមសុ អមនបយ

ិ ធមម ន

បដិក ូ េ ន្តិ ។ ឯវ ំ េខ ភិកខេវ សំ វេ េ -

តិ ។ ទេឡ្ហ ខេី ល ថេមភ តិ េខ ភក

ិ ខ េវ កយ-

គ សតិយ ឯតំ អធិវចនំ ។ ត ម តិហ(២) ភិកខេវ

១ ឱ. ម. ខីេល ថេមភ ។ ២ ឱ. ម. តិ ហេ ។

910 
 
 ៤៥២

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

្រកេពើ្របឹង រេទេ យគតថ

ិ អញនឹងចុះេទកុ ងទ
ន ឹក ។ បក ្រប
ី ងស
ឹ ុះ
ទ

េទេ យគិតថ អញនឹងេហើរេទពធដ៏ កស ។ ែឆ្រក បឹងសុ ះេទេ

ទ យ

គិតថ អញនឹងចូលេទកន់្រសុក ។ ចចក្របឹងសុ ះេទេ

ទ យគិតថ

អញនឹងចូលេទកន់ៃ្រពេខមច ។ ្វ ្របងស
ឹ ុ ះេទេ
ទ យគតថ
ិ អញនឹង

ចូលេទកន់ៃ្រព ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អតភ
្ត ពៃនសតទ ំ ៦ ពួក
្វ ង

ំ ក
េនះលប ស់ ឈរែផក
្អ អងុ យែផ
គ ក្អ េដកែផក
្អ នឹងបេងគលឬសសរ

េនះឯង យ៉ង មិញ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ កយគ សតែដល
ិ

ភក
ិ ុខ នីមួយបនចេ្រមន
ើ បនេធឲយេ្រច
ើ្វ នេហ
ើ ើយ ខ ៏មនទញភ
ចកុ ក ិ ក
ិ ុខ

េនះចូលេទកុ ងរ ំ
ន ូបទង យែដលជទីគប់ចត
ិ ្ត ំ
រូបទង យមនជទ
ិ ី

គប់ចិត្ត ក៏មនែមនជរបស
ិ ់បដក
ិ ូ ល ។ េប ។ អ ្ត តមិនបនទញ

។ េប ។ ចត
ិ ម
្ត នបនទញច
ិ ូ លេទកុ ងធម
ន ម ៍ ទង
ម រមណ ំ យែដលជទីគប់

ចត
ិ ្ត ម ៍ ទង
ធមមរមណ ំ យមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ ្ត ក៏មនែមនជរបស
ិ ់បដក
ិ ូល

ក៏យ៉ងេនះឯង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកស្រងួ
ី្ត មយ៉ងេនះឯង ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ពកយថ បេងគល ឬសសរដ៏មន
ំ ុ ៎ះ ជេឈមះៃន

កយគ សតិ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ េហតុដូេចនះ កុ ង
ន សនេនះ

911 
 
៤៥៣

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

ឯវ ំ សិកិ ខ តព្វំ កយគ េន សតិ ភវ ិ ភវស

ិ តិ

ពហុ លីក យនីក វតថុក អនុ ដ្ឋិ បរច

ិ ិ

សុ សមរទធតិ ។ ឯវញ្ហិ េ ភក
ិ ខ េវ សិកិ ខ តព្វន្តិ ។

ទសមំ ។

[៣៤៩] េសយយថបិ ភិកខេវ យវក បិ ច-

តុ មម បេថ នក
ិ ិ ខ ្ត អស អថ ឆ បុ រ ិ គេចឆយយុ ំ

ពយភងគិហ ថ េត េយន(១) យវក បឹ ឆហិ ពយភងគីហិ

ហេនយយុ ំ ឯវ ំ ហិ ភិកខេវ យវក បី សុ ហ

អស ឆហិ ពយភងគីហិ ហញញមន អថ សត្តេម

បុ រេិ គេចឆយយ ពយភងគិហេ ថ េ តំ យវក-

បឹ សត្តមយ ពយភងគិយ ហេនយយ ឯវ ំ ហិ

ភក
ិ ខ េវ យវក បី សុ ហតត អស សត្តម-

យ ពយភងគិយ ហញញមន ។ ឯវេមវ េខ ភក

ិ ខ េវ

អស ុ ត បុ ថុជជេន ចកខុ សមឹ ហញញតិ មនបមន-

១ ឱ. តំ យវក បឹ ។ ម. េត យវក បី ។

912 
 
 ៤៥៣

សីវ ិសវគគ ទី ៤

អក ំ
ន ទង យ ី ិក យ៉ងេនះថ
គបបស កយគ សតែដលេយ
ិ ងទ
ើ ំ
ង-

យបនចេ្រមើន បនេធើឲយេ្រច
្វ ើនេហើយ េធឲយដ
ើ្វ ូ ចជយន េធឲយ
ើ្វ

ជទីេន ឲយ ំ
ងេនញឹ កញយ សន ំទុកមិនឲយបត់ ្របរពធេ យ

ល ្អ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង ី ិក យ៉ងេនះចុះ
យគបបស ។

ចប់សូ្រត ទី ១០ ។

[៣៤៩] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ ដូ ច ក ្ត ប ់ ្រ សូ វដ េំ ណើ បទ ង-
ំ

គ គរទុក្រតង់ផូ វធ
យ ែដលបុគល ្ល ែំ បកជ ៤ លំ ប់េនះ បុរស ៦ នក់

មនអែ្រមកកុ ងៃដេដ
ន ើរមក ំ
បុរសទងេនះ យក ្ត ប់្រសូវដេំ ណើបេ យ

ំ ៦ មនលភក
ដងែរកទង ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបក
ើ ្ត ប់្រសូវដេំ ណើបេនះ

ំ ុ ង យ្រពមគន េ
ែដលពួកបុរសកព ំ ៦ យ៉ងេនះ ្រ
យដងែរកទង ប់

ែតបុរសជគ្រមប់ ៧ មនអែ្រមកកុ ងៃដេដ

ន រើ មក បុរសេនះ យក ្ត ប់

្រសូវដេំ ណើបេនះេ យដងែរកទី ៧ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ ឯក ្ត ប់្រសូវ

ដេំ ណើបេនះ កលេបើបុរស យេ យដងែរកទី ៧ យ៉ងេនះឯង េឈមះ

ថ យកេំ ទចៃ្រកែលង យ៉ង មិញ ។ មនលភក

ិ ុទ ំ
ខ ង យ បុថុជន
ជ

អក
ន មនបនេចះដ
ិ ង ំ កេ
ឹ ែតងលប យ ំ
ររូបទង យែដលជទីគប់ចិត្ត

913 
 
៤៥៤

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

េបហិ រូេបហិ ។ េប ។ ជិ ្ហ យ ហញញតិ មនបមនេបហិ

រេសហិ ។ េប ។ មនសមឹ ហញញតិ មនបមនេបហិ

ធេមមហិ ។ សេច េ ភិកខេវ អស ុ ត បុ ថុជជេន

យតឹ បុ នពភ យ េចេតតិ ។ ឯវ ំ ហិ េ ភក

ិ ខ េវ

េមឃបុ រេិ សុ ហតតេ េ តិ ។ េសយយថបិ(១)

យវក បី សត្តមយ ពយភងគិយ ហញញម-

នតិ ។ ឯកទសមំ ។

[៣៥០] ភូតបុ ព្វំ ភិកខេវ េទ សុ រសងគេម សមុ -

បពយេូ ្ហ អេ សិ ។ អថេខ ភក
ិ ខ េវ េវបចត
ិ ្តិ អសុ រេន
ិ ទ

១ ឱ. េសយយថបិ ភិកខេវ ។

914 
 
 ៤៥៤

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

និងមនជទ
ិ ីគប់ចត
ិ ្ត (ែដលមកប៉ះ) នឹងែភក ំ កេ
ន ។ េប ។ ែតងលប យ

ំ
ររសទង យ ែដលជទីគប់ចត
ិ ន
្ត ិ ងមនជទ
ិ ីគប់ចិត្ត (ែដលមក

ប៉ះ) នឹងអ ំ កេ
្ត ត ។ េប ។ ែតងលប យ ម ៍ ទង
រធមមរមណ ំ យ

ែដលជទីគប់ចិតន
្ត ិ ងមនជទ
ិ ីគប់ចិត្ត (ែដលមកប៉ះ) នឹងចត
ិ ្ត ។ មនល

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េបប
ើ ុ ថុជន
ជ អក
ន មនេចះដ
ិ ង
ឹ េនះគតេដ
ិ ម
ើ បភពថ
ី េីម ទេទៀត ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបើយ៉ងេនះ េមឃបុរសេនះ េឈមះថ

ជអក
ន ្រតូវ ម ៍ េបៀតេបៀនខ្លងៃ្រកេពក
រមណ ំ ។ ដូចជក ្ត ប់្រសូវដ-ំ

េណើបេនះ ែដលបុរស យេ យដងែរកជគ្រមប់ ៧ ដូេចនះឯង ។

ចប់សូ្រត ទី ១១ ។

[៣៥០] ំ
មន លភ ិ កុ ខ ទ ង យ េរឿងពី េ្រពងនយធ្ល ប ់ ម នមក

ថ ស្រងគ មៃនអសុ រមួ យ អេន ើ្ល េ យេទវ ជស្រងគ ម្របទល់ េកៀកគន

េហើយ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ្រគេនះឯង អសុរន
ិ េទ ឈមះេវបចិតិ្ត

915 
 
៤៥៥

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

អសុ េរ មេន្តសិ សេច មរ ិ េទ សុ រសងគេម

សមុ បពយេឡ
ូ ្ហ អសុ ជិេនយយុ ំ េទ ប ជិេនយយុ ំ

េយន នំ សកកំ េទ នមិនទំ កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេន-

ហិ ពនធិ ្វ មម សន្តេិ ក េនយយថ អសុ របុ រន្តិ ។

សេកកបិ េខ ភក
ិ ខ េវ េទ នមេិ នទ េទេវ វត្តេឹ ស

មេន្តសិ សេច មរ ិ េទ សុ រសងគេម សមុ -

បពយេឡ
ូ ្ហ េទ ជិេនយយុ ំ អសុ ប ជិេនយយុ(១)
ំ េយន នំ

េវបចត
ិ អ
ិ្ត សុ រនទ
ិ ំ កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេនហិ ពនធិ ្វ មម

សន្តិេក េនយយថ សុ ធមមំ េទវសភន្តិ ។ តសមឹ េខ

បន ភិកខេវ សងគេម េទ ជិនឹសុ អសុ ប ជិ-

នស
ឹ ុ ។ អថេខ ភក
ិ ខ េវ េទ វត្តឹ េវបចត
ិ អ
្តិ សុ រនទ
ិ ំ

កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេនហិ ពនធិ ្វ សកកស េទ -

នមន
ិ ទស សន្តេិ ក េនសុំ សុ ធមមំ េទវសភំ ។

១ កតថចិ េបតថេក ប ជិ នឹសុ ។

916 
 
 ៤៥៥

សីវ ិសវគគ ទី ៤

េ ំ
អសុរទង យមកថ ែនពួកេយង
ើ ល់គន េបស្រង
ើ គ មៃនអសុរ

មួយអេនើ េ្ល យពួកេទវ ជស្រងគម្របទល់េកៀកគនេហើយ េបើពួកអសុរ

ឈះ
ន ពួកេទវ ចញ់ អក ំ
ន ទង យ គបបចងសក
ី ំ ូ លៃន
េក ទវ ជជកព

េទវ ំ
ទង យេនះ េ ំ
យចណ ំ
ងទង ំ
យមនចណ ងកជគ្រមប់ ៥

ំ
េហើយនមកកន ់អសុរបុរ ី កុ ងស
ន ំ ក់ៃនេយើង ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ

ចែំ ណកខងសកេក ទវ ជ ជកព

ំ ូ លៃនេទវ ំ
ទង យ ្រ ស់េ េទវ

ំ
ទង យជន់ វតង
ិ្ត មកថ ែនពួកេយង
ើ ល់គន កលេបើស្រងគមៃន

អសុរមួយអេនើ េ្ល យេទវ មក្របទល់េកៀកគនេហើយ េបព

ើ ួ កេទវ ឈះ
ន

ពួកអសុរចញ់ អក ំ
ន ទង យ្រតូវចងអសុរន ិ េនះ
ិ េទ ឈមះេវបចត ិ្ត េ យ

ំ
ចណ ំ
ងមនចណ ងកជគ្រមប់ ៥ េហើយនមកកន
ំ ់េទវសភេឈមះសុធមម

កុ ងស
ន ំ ក់ៃនេយង
ើ ។ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ ឯកុ ងស្រង
ន គ មេនះឯង

ពួកេទវ ឈះ
ន ពួកអសុរចញ់ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ ្រគេនះឯង

េទវ ន វតង
ិ្ត ចប់ចងេវបចត
ិ ិអស
្ត ុ រន
ិ ទ េ ំ
យចណ ំ
ងទង យ

ំ
មនចណ ងកជគ្រមប់ ៥ េហើយនមកកន
ំ ់េទវសភេឈមះសុធមម កុ ង
ន

សំ ក់ៃនសកេក ទវ ជ ជកព
ំ ូ លៃនេទវ ំ
ទង យ ។

917 
 
៤៥៦

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៥១] ត្រត សុ ទំ ភក
ិ ខ េវ េវបចត
ិ ្តិ អសុ រេន
ិ ទ

កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេនហិ ពេនធ េ តិ ។ យទ ច េខ

ភិកខេវ េវបចិតិស
្ត អសុ រនទ
ិ ស ឯវ ំ េ តិ ធមមិក េខ

េទ អធមមិក អសុ ឥទនហំ េទវបុ រ ំ គចឆមីតិ ។

អថ កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេនហិ មុ ត្តំ អ ្ត នំ ស-

មនុ បស តិ ទិេព្វហិ ច បញច ហិ កមគុ េណហិ

សមបបេិ សមងគីភូេ បរចេរត

ិ ិ ។ យទ ច េខ

ភក
ិ ខ េវ េវបចត
ិ ស
្តិ អសុ រនទ
ិ ស ឯវ ំ េ តិ ធមមក
ិ

េខ អសុ អធមមក
ិ េទ តេតថវទនហំ អសុ របុ រ ំ

គមស
ិ មត
ី ិ ។ អថ កណ្ឋបញច េមហិ ពនធេនហិ ពនធំ

អ ្ត នំ សមនុ បស តិ ទេិ ព្វហិ ច បញច ហិ កម-

គុ េណហិ បរ ិ យតិ ។ ឯវ ំ សុ ខុមំ េខ ភក

ិ ខ េវ

េវបចត
ិ ព
្តិ នធនំ តេ សុ ខុមតរ ំ មរពនធនំ មញញមេន

េខ ភក
ិ ខ េវ ពេនធ មរស អមញញមេន មុ េ ្ត ប-

បម
ិ េ ។

918 
 
 ៤៥៦

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៥១] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ បនឮថ កុ ងស្រង
ន គ មេនះ េវប-

ិ ិអស
ចត ្ត ិ ទ ជប់េ
ុ រន ំ
យចណ ំ
ងទង ំ
យមនចណ ងកជគ្រមប់ ៥ ែមន ។

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុ ងកល
ន ិ អស
េវបចត ិ្ត ុ រន ទ នេសចកី្រត
ិ ម ្ត ិះរះយ
ិ ៉ង

េនះថ ពួកេទវ ្របកបេ យធម៌ែមន ពួកអសុរមន្របកបេ

ិ យធម៌េទ

ឥឡូវេនះ ម អញេទកន់បុរេទវ
ី ។ កុ ងកលេនះ
ន ិ អស
េវបចត ិ្ត ុ-

ិ ទ ក៏ពិចរ
រន េឃើញ នូវខួ នែដលរ
្ល ំ
ួចេចញចកចណ ំ
ងទង យ មន

ំ
ចណ ងកជគ្រមប់ ៥ េហើយែថមទងបនែឆ
ំ ត ក ់សល
្អ សប ក ់ ្រគប់សព្វ មនេគ

បេ្រមេើ ំ ៥ ដ៏ជទិព្វ ។ មនលភក

យកមគុណទង ិ ុទ ំ
ខ ង យ កុ ងកល
ន

េវបចត
ិ អ
្ត សុរន
ិ ទ មនេសចកី្រត
្ត ិះរះយ
ិ ៉ ងេនះថ ពួកអសុរ្របកប

េ យធម៌ែមន ពួកេទវ មិន្របកបេ យធម៌េទ ឥឡូវេនះ ម អញ

នឹងេទកន់បុរៃនអស
ី ុ រកុ ងព
ន ិ ភពអសុរេនះវញ
ិ ិ ិ-្ត
។ កលេនះ េវបចត

អសុរន
ិ ព
ទ ិ ចរ េឃើញ នូវខួ នែដលជប
្ល ់េ ំ
យចណ ំ
ងទង យ មន

ំ
ចណ ងកជគ្រមប់ ៥ ទង
ំ ំ
បសូនយចកកមគុណទង យ ៥ ដ៏ជ

ទិព្វ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង ំ
យ ចណ ងេវបចត ្ត ៏សុខុមយ៉ងេនះឯង មនល
ិ ិដ

ភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ កលេបប គ សមគល់េឃើញ នូវចណ
ើ ុ គល ំ ងមរដ៏សុខុមជង

ំ
េនះេទេទៀត ថជចណ ងរបស់មរពិត កលេបើមនសម
ិ គ ល់ េទើបផុត

ចកមរមនចិតប
្ត បបន ។

919 
 
៤៥៧

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

[៣៥២] អសមត
ី ិ ភក
ិ ខ េវ មញញិតេមតំ អយមហ-

មសមីតិ មញញិតេមតំ ភវស

ិ ន្តិ មញញិតេមតំ ន ភវស
ិ ន្តិ

មញញិតេមតំ រូបី ភវស

ិ ន្តិ មញញិតេមតំ អរូបី ភវស
ិ ន្តិ

មញញិតេមតំ សញញី ភវស

ិ ន្តិ មញញិតេមតំ អសញញី ភ-

វស
ិ ន្តិ មញញិតេមតំ េនវសញញិនសញញី ភវស
ិ ន្តិ មញញិ-

តេមតំ ។ មញញិតំ ភិកខេវ េ េគ មញញិតំ គេ ្ឌ

មញញិតំ សល្លំ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ អមញញមេនន(១) េច-

ត វហរ
ិ ស
ិ មត
ី ិ ។ ឯវញ្ហិ េ ភក
ិ ខ េវ សក
ិ ិ ខ តព្វំ ។

១ ឱ. ម. អមញញិតមេនន េចតេ ។

920 
 
 ៤៥៧

សីវ ិសវគគ ទី ៤

[៣៥២] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកីសម
្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម

អញមន េសចកីសម
្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ េនះជ ម អញ េសចកីសម
្ត គ ល់

ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមន េសចកសម
ី្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹង

មនមន
ិ េសចកីសម
្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនរូប ី្ត -ំ
េសចកស

គល់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនមនរ
ិ ូប េសចកសម
ី្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម

អញមនសញញ េសចកសម
ី្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនមនសញ
ិ ញ

េសចកីសម
្ត គ ល់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនសញញក៏េទ មិនមនសញញ

ក៏េទែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកីសម
្ត គ ល់ជេ គ ្ត -ំ
េសចកីស

គល់ជបូស េសចកសម
ី្ត គ ល់ជកូនសរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េហតុ

ដូេចនះ ្រតូវគតថ
ិ ម អញនឹងមនចត ្ត តមនេសចកសម
ិ ឥ ី្ត គ ល់ េន

្រគប់ឥរយបថ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យគបបស
ី ិក យ៉ង

េនះចុះ ។

921 
 
៤៥៨

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៥៣] អសមត
ី ិ ភក
ិ ខ េវ ឥញជិ តេមតំ អយមហ-

មសមត
ី ិ ឥញជិ តេមតំ ភវស
ិ ន្តិ ឥញជិ តេមតំ ន ភវស
ិ ន្តិ

ឥញជិ តេមតំ រូបី ភវស

ិ ន្តិ ឥញជិ តេមតំ អរូបី ភវស
ិ ន្តិ

ឥញជិ តេមតំ សញញី ភវស

ិ ន្តិ ឥញជិ តេមតំ អសញញី ភ-

វស
ិ ន្តិ ឥញជិ តេមតំ េនវសញញិនសញញី ភវស
ិ ន្តិ ឥញជិ ត-

េមតំ ។ ឥញជិ តំ ភក
ិ ខ េវ េ េគ ឥញជិ តំ គេ ្ឌ ឥញជិ តំ

សល្លំ ត ម តិហ ភិកខេវ អនិញិ ជ យមេនន េចត

វហរ
ិ ស
ិ មតិ ។ ឯវញ្ហិ េ ភិកខេវ សិកិ ខ តព្វំ ។

[៣៥៤] អសមត
ី ិ ភក
ិ ខ េវ ផនទត
ិ េមតំ អយមហ-

មសមត
ី ិ ផនទត
ិ េមតំ ភវស
ិ ន្តិ ។ េប ។ ន ភវស
ិ ន្តិ ។

រូបី ភវស
ិ ន្តិ ។ អរូបី ភវស
ិ ន្តិ ។ សញញី ភវស
ិ ន្តិ ។

អសញញី ភវ ស
ិ ន្ត ិ ។ េនវសញញិ នសញញី ភវ ស
ិ ន្ត ិ

922 
 
 ៤៥៨

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៥៣] មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េសចកញប
ី្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម-

អញមន េសចកីញប
្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ េនះជ ម អញ េសចកញប
ី្ត ់ញ័រ

ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមន េសចកញប
ី្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម អញនឹង

មនមន
ិ េសចកីញប
្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនរូប េសចកញប
ី្ត ់-

ញ័រដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមិនមនរូប េសចកីញប
្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម

អញនឹងមនសញញ េសចកញប
ី្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនមន
ិ

សញញ េសចកញប
ី្ត ់ញ័រដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនសញញក៏េទ មន
ិ

មនសញញក៏េទែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកញប
ី្ត ់ញ័រជេ គ

េសចកីញប
្ត ់ញ័រជបូស េសចកញប
ី្ត ់ញ័រជកូនសរ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង-

យ េហតុដូេចនះ ្រតូវគិតថ ម អញនឹងមនចិតម

្ត នញប
ិ ់ញ័រ

េន្រគប់ឥរយបថ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យគបបស
ី ិក

យ៉ងេនះចុះ ។

[៣៥៤] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកអន
ី្ត ះ
ទ អែនង
ទ ដូេចះ
ន ថ ម

អញមន េសចកអន
ី្ត ះ
ទ អែនង
ទ ដូេចះ
ន ថ េនះជ ម អញ ថ ម អញនឹង

មន ។ េប ។ ថ ម អញនឹងមនមន
ិ ។ ថ ម អញនឹងមនរូប ។

ថ ម អញនឹងមិនមនរូប ។ ថ ម អញនឹងមនសញញ ។ ថ ម

អញនឹងមិនមនសញញ ។ េសចកអន
ី្ត ះ
ទ អែនង
ទ ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹង

923 
 
៤៥៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

ផនទត
ិ េមតំ ។ ផនទត
ិ ំ ភក
ិ ខ េវ េ េគ ផនទត
ិ ំ គេ ្ឌ ផនទិតំ

សល្លំ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ អផនទយ
ិ មេនន េចត

វហរ
ិ ស
ិ មតិ ។ ឯវញ្ហិ េ ភក
ិ ខ េវ សក
ិ ិ ខ តព្វំ ។

[៣៥៥] អសមីតិ ភិកខេវ បបញចិ តេមតំ អយមហ-

មសមត
ី ិ បបញចិ តេមតំ ភវស
ិ ន្តិ ។ េប ។ ន ភវស
ិ ន្តិ ។

រូបី ភវស
ិ ន្តិ ។ អរូបី ភវស
ិ ន្តិ ។ សញញី ភវស
ិ ន្តិ ។

អសញញី ភវស
ិ ន្តិ ។ េនវសញញិនសញញី ភវស
ិ ន្តិ បប-

ញចិ តេមតំ ។ បបញចិ តំ ភិកខេវ េ េគ បបញចិ តំ គេ ្ឌ

បបញចិ តំ សល្លំ ត ម តហ
ិ ភក
ិ ខ េវ នប
ិ បបេញច ន េចត

វហរ
ិ ស
ិ មតិ ។ ឯវញ្ហិ េ ភក
ិ ខ េវ សក
ិ ិ ខ តព្វំ ។

924 
 
 ៤៥៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤

មនសញញក៏េទ មនមនសញ
ិ ញ ក៏េទែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកី្ត

អនះ ទ ជេ គ េសចកីអន
ទ អែនង ្ត ះ ទ ជបូស េសចកីអន
ទ អែនង ្ត ះ
ទ អែនង
ទ ជកូន

សរ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ េ្រពះេហតុដូេចនះ ្រតូវគិតថ ម អញនឹង

មនចិតម
្ត ិនអនះ ទ េន្រគប់ឥរយបថ
ទ អែនង ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក
ន

ំ
ទង យគបបស
ី ិក យ៉ងេនះចុះ ។

[៣៥៥] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកីយ
្ត ឺតយូរដូេចះ
ន ថ ម

អញមន េសចកីយ
្ត តយ
ឺ ូ រដូេចះ
ន ថ េនះជ ម អញ ថ ម អញនឹង

មន ។ េប ។ ថ ម អញនឹងមនមន
ិ ។ ថ ម អញនឹងមនរូប ។

ថ ម អញនឹងមិនមនរូប ។ ថ ម អញនឹងមនសញញ ។ ថ ម

អញនឹងមិនមនសញញ ។ េសចកយ
ី្ត ឺតយូរដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមន

សញញក៏េទ មនមនសញ
ិ ញ ក៏េទែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកី្ត

យឺតយូ រជេ គ េសចក ្តីយឺតយូ រជបូ ស េសចក ្តី យឺ តយូ រជកូ នសរ

មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េហតុដូេចនះ ្រតូវគតថ
ិ ម អញនឹងមនចិត្ត

មនយ
ិ តយ
ឺ ូ រ េន្រគប់ឥរយបថ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យ

គបបស
ី ិក យ៉ងេនះចុះ ។

925 
 
៤៦០

សុត្តន្តបិដេក សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

[៣៥៦] អសមីតិ ភិកខេវ មនគតេមតំ អយមហ-

មសមត
ី ិ មនគតេមតំ ភវស
ិ ន្តិ មនគតេមតំ ន ភវស
ិ ន្តិ

មនគតេមតំ រូបី ភវស

ិ ន្តិ មនគតេមតំ អរូបី ភ-

វស
ិ ន្តិ មនគតេមតំ សញញី ភវស
ិ ន្តិ មនគតេមតំ

អសញញី ភវស
ិ ន្តិ មនគតេមតំ េនវសញញិនសញញី ភ-

វស
ិ ន្តិ មនគតេមតំ ។ មនគតេមតំ ភក
ិ ខ េវ េ េគ

មនគតេមតំ គេ ្ឌ មនគតេមតំ សល្លំ ត ម តិហ

ភក
ិ ខ េវ នហ
ិ តមេនន េចត វហរ
ិ ស
ិ មតិ ។ ឯវញ្ហិ

េ ភក
ិ ខ េវ សក
ិ ិ ខ តព្វន្តិ ។ ទ្វទសមំ ។

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ ។

926 
 
 ៤៦០

សុត្តន្តបិដក សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

[៣៥៦] មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកី្របកន
្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម

អញមន េសចកី្របកន
្ត ់ដូេចះ
ន ថ េនះជ ម អញ េសចកី្របកន
្ត ់

ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមន េសចក្របកន
ី្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹង

មនមន
ិ េសចក្របកន
ី្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនរូប េសចក្របកន
ី្ត ់

ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមិនមនរូប េសចកី្របកន
្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម អញ

នឹងមនសញញ េសចកី្របកន
្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមិនមនសញញ

េសចកី្របកន
្ត ់ដូេចះ
ន ថ ម អញនឹងមនសញញក៏េទ មនមនសញ
ិ ញ

ក៏េទែដរ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ េសចកី្របកន
្ត ់េនះជេ គ េសចកី្ត

្របកន់េនះជបូស េសចក្របកន
ី្ត ់េនះជកូនសរ មនលភិកុ ទ ំ
ខ ង យ

េហតុដូេចនះ ្រតូវគតថ
ិ ម អញនឹងមនចិត្រ្ត បសចកេសចក្របកន
ី្ត ់

េន្រគប់ឥរយបថ
ិ ។ មនលភក
ិ ុទ ំ
ខ ង យ អក ំ
ន ទង យគបបស
ី ិក

យ៉ងេនះចុះ ។ ចប់សូ្រត ទី ១២ ។

ចប់ សីវ ិសវគគ ទី ៤ ។

927 
 
៤៦១

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ

តស ុ ទទនំ

សវី េិ រេថ កុ េមម

េទ្វទរុកខេនធន អវស ុ េ

ទុ កខធមម កឹសុ ក វី

ឆបប យវក បេិ កន(១) ចតិ ។

ស យតនវេគគ ប ្ណ សកំ ចតុតំថ ។

តស ុ ទទនំ

ននទក
ិ ខយ សដ្ឋន
ី យ

សមុ េទទ ឧទេកន ច

ចតុ បប ្ណ សក ឯេត

និបេតសុ បកសិ តិ ។

១ យវក បីតិ ។

928 
 
 ៤៦១

សីវ ិសវគគ ទី ៤

ឧទទនៃន សីវ ិសវគគេនះ គឺ

ំ ី
និយយអព ំ ី រថ ១ អព
សីរពិស ១ អព ំ ី
ំ ី អេណើ្ត ក ១ អព

កំ ត់េឈមន
ើ ំ ី ភក
២ េលើក អព ិ ុ មនច
ខ ត
ិ ទ
្ត ទឹកេ យ គៈ ១

ំ ី ធម៌ជទុកខ ១ អព
អព ំ ី េដម ំ ី ពិណ ១ អព
ើ ចរ ១ អព ំ ី សត្វ ៦

ំ ីក
ពួក ១ អព ្ត ប់្រសូវដេំ ណើប ំ ី ស្រងគមេទវ
១ អព និង

អសុរ ១ ។

ចប់ ប ្ណ សកៈ ទី ៤ កនុងស យតនវគគ ។

ឧទទនៃនប ្ណ សកៈ ទី ៤ េនះ គឺ

ននិ ក
ទ យ ំ ី ទឹក ១
ខ វគគ ១ សដីេ្ឋ បយយល ១ សមុទវទ គេគ ពលអព

ប ្ណ សកៈ ទី ៤ េនះ ្រពះមន្រពះភគ សែមង

្ដ េហើយ

កុ ងព
ន ួ កនិបត ។

929 
 
 930 
 
 931 
 
 សុត្តន្តបិដេក

សំយុត្តនិកយស ស យតនវេគគ

សត្តេម ភេគ

បឋមប ្ណ សកំ

អនិចចវេគគ

មតិក អេងក

ស យតនវគគស បឋមប ្ណ សេក អនិ ចចវេគគ បឋេម .............................. ៣

យមកវេគគ ទុតិេយ .......................... ១៣

សព្វវេគគ តតិេយ ............................. ៣៣

ជតិធមមវេគគ ចតុេ ថ ......................... ៥៩

អនិចចវេគគ បញចេម............................ ៦៣

932 
 
 សុត្តន្តបិដក

សំយុត្តនិកយ ស យតនវគគ

សត្តមភគ

បឋមប ្ណ សកៈ

អនិចចវគគ

មតិក េលខទំព័រ

ស យតនវគគ បឋមប ្ណ សកៈ អនិចចវគគ ទី ១ .......................................... ៣

យមកវគគ ទី ២................................................. ១៣

សព្វវគគ ទី ៣................................................. ៣៣

ជតិធមមវគគ ទី ៤.............................................. ៥៩

អនិចចវគគ ទី ៥................................................. ៦៣

933 
 
៤៦៤

មតក
ិ ប ្ត និ

ទុតិយប ្ណ សកំ

អវ ិជជវេគគ

មតិក អេងក

ស យតនវគគស ទុតិយប ្ណ សេក អវ ិជជវេគគ បឋេម ............................. ៦៩

មិគជលវេគគ ទុតិេយ ...................... ៧៧

គិ នវេគគ តតិេយ ......................... ១០០

ឆននវេគគ ចតុេ ថ ................................ ១១៩

ឆឡវេគគ បញចេម ............................. ១៥៤

តតិយប ្ណ សកំ

េយគេកខមិវេគគ

ស យតនវគគស តតិយប ្ណ សេក េយគេកខមិវេគគ បឋេម .................... . ១៩០

េ កកមគុណវេគគ ទុតិេយ ........... ២០៦

គហបតិវេគគ តតិេយ ....................... ២៤៩

េទវទហវេគគ ចតុេ ថ ......................... ២៨៥

នវបុ ណវេគគ បញចេម ..................... ៣០៥

934 
 
 ៤៦៤

សន្លឹកចង្អុល្របប់មតិក

ទុតិយប ្ណ សកៈ

អវ ិជជវគគ

មតិក េលខទំព័រ

ស យតនវគគ ទុតិយប ្ណ សកៈ អវ ិជជវគគ ទី ............................................ ១៦៩

មិគជលវគគ ទី ២................................... ៧៧

គិ នវគគ ទី ៣ .................................... ១០០

ឆននវគគ ទី ៤ .......................................... ១១៩

ឆឡវគគ ទី ៥ ........................................ ១៥៤

តតិយប ្ណ សកៈ

េយគេកខមិវគគ

ស យតនវគគ តតិយប ្ណ សកៈ េយគេកខមិវគគ ទី ១............................... ១៩០

េ កកមគុណវគគ ទី ២ ........................ ២០៦

គហបតិវគគ ទី ៣ .................................. ២៤៩

េទវទហវគគ ទី ៤ ................................... ២៨៥

នវបុ ណវគគ ទី ៥ ................................ ៣០៥

935 
 
៤៦៥

មតិកប ្ត និ

ចតុតថប ្ណ សកំ

ននទិកខយវេគគ

មតិក អេងក

ស យតនវគគស ចតុតថប ្ណ សេក ននទិកខយវេគគ បឋេម ............................ ៣២៧

សដ្ឋីេបយយេ ទុតិេយ .................... ៣៤១

សមុទទវេគគ តតិេយ ............................ ៣៥៩

សីវ ិសវេគគ ចតុេ ថ .......................... ៣៩២

936 
 
 ៤៦៥

សន្លឹកចង្អុល្របប់មតិក

ចតុតថប ្ណ សកៈ

ននទិកខយវគគ

មតិក េលខទំព័រ

ស យតនវគគ ចតុតថប ្ណ សកៈ ននទិកខយវគគ ទី ១ ...................................... ៣២៧

សដ្ឋីេបយយល ទី ២............................... ៣៤១

សមុទទវគគ ទី ៣ ...................................... ៣៥៩

សីវ ិសវគគ ទី ៤ .................................... ៣៩២

937 
 
 េរៀបចំ យអក រេឡើងវិញនិងពិនត
ិ យ ើ េ
មចបប់េដម យ

គណៈកមមករពុ ទក
ធិ វបបធម៌អងគករមូលនធ
ិ ិវត្តបញញធំ

ការវាយអក្្សរ និងេបាះពុម្ពសាេឡើងវិញនូវេសៀវេភៅ្រពះៃ្រតបិដកបាលី និងេសចក្ដីែ្របជាភាសាែខ្មរ

ែដលជាសាៃដ របស់េលាកអ្នក្របាជ្ញជំនាន់មុន គឺអា្រស័យេដាយការេមើលេឃើញនូវកតាចាំបាច់

មួយចំនួនដូចខាងេ្រកាម ៖

- ឯក រេដីម ្រតូវបនថតចម្លងេ្រចន
ី េធ្វឲ
ី យមនលកខណៈមន
ិ ចបស់ពប
ិ កកនុងករ ន

- រក ន ៃដវបបធម៌្រពះពុទធ សនឲយគង់វង សថត

ិ េសថរ
- ត្រមូវកររបស់សិកខកមអនក្របថនចង់យល់ដឹងនូវខ្លឹម រពុទធ សន
- ផ យនូវធមមទន េធ្វឲ
ី យ្រពះពុទធ សនកន់ែតមនភពរកចេ្រម
ី ន
ី រុងេរឿងកនុងេ ក

េដាយកុសលផលបុណ្្យទាំងអម្ លមាណ ែដលេកើតអំពីធម្មទានេនះ

សូមឲ្្យ្រពះពុទ្ធសាសនាផ្ យេទៅ្រគប់ទិសទីទូទាំងសកលេលាក

សូមឲ្្យសព្វសត្វទាំងឡាយទាំងពួងបាននូវេសចក្ដីសុខសួស្តី

សូមឲ្្យមនុស្្ស្រគប់ជាតិសាសន៍មានភាតរភាពនឹងគា

សូមឲ្្យពិភពេលាកទាំងមូលមានសុខសន្តិភាព ។

ក្នុងករណីែដលេលាកអ្នកអានបានេពើប្របទះនូវកំហុសឆ្គងណាមួយ ចង់ឲ្្យេយើងែកត្រមូវ
ឬចង់បានេសៀវេភៅធម៌យកេទៅអាន សូមទាក់ទងមកេយើងខ្ញុំតាមអាសយដានដូចខាងេ្រកាមៈ
វត្តបញញ សងកត់្រកំងធនង់ ខណ្ឌេពធិ៍ែសនជ័យ ជធនីភំេន ពញ

េលខទូរស័ពទៈ (៨៥៥) ១២ ៩៦១ ៤២៩, (៨៥៥) ៩៧ ៥១១ ៦៧៨៨

អុីែមលៈ maha.panna@gmail.com

េគហទំព័រៈ http://www.mahapanna.org