Professional Documents
Culture Documents
ZARATAMO ETXEBARRI
ARRIGORRIAGA UGAO
ZEBERIO HEGO URIBE
HERRI KOMUNIKABIDEA
DOAN · #048 · 2019.01.17
GEURIA.EUS
Gurutzaldeko landetan
62 etxebizitza egiteko
prozesua martxan da
ZARATAMO Berrogeita hamar pisu udal etxebizitza tasatuak
izango dira eta gainontzeko hamabiak etxebizitza pribatuak
BASAURI 4 5
NI EZ NAIZ ISILDUKO
ALDARRIKATU DUTE
Jose María Asensio 3 (Etxebarri), 946 12 18 87
5.000 AHOTSEK
+ Korrika 21 Aritz Millan Pentsiodunak Armando Astarloa Gurasolagun MAZ Basauri Itzulia Olentzero eta Mari Domingi
Berbaz
2 GEURIA #048
PATRICIA LOPEZ
2019.01.17
BASAURI
PATRICIA LOPEZ GIZARTE HEZITZAILEA
testua SARA LAVADO Zein da zure eginkizuna? eskuratu eta beste ikuspuntu bat eskain-
argazkia KOLDO SAN MARTIN
AIPUAK
Hezitzailea naiz. Egunerokotasunean, tzen dieten helduen presentzia onartzen
bertan dauden adin txikikoei etengabe la- dutenean, geldirik zegoen garapen fisiko
Sakonean ezagutzen ditu Patricia Lope- guntzea da nire zeregina. Nire lana ikus- eta psikologikoa berpiztu egiten da.
zek (Bilbo, 1974) Ibaiondora heltzen diren ten dena baino harago joatea da, beren jo- “Nire lana izugarri
neska-mutikoen beldurrak, gabeziak eta kaeraren zergatia ulertzea eta hazkuntza gustatzen zait baina Nolakoa da euren egun arrunt bat?
beharrak, eta buru eta bihotz ekin dio eu- prozesuan lagungarri izatea. Heziketaren Aste barruan 08:30ean altxatu, ohea egin
rei laguntzeari. Argi dauka arazoaren sor- bidez birgizarteratzea da xedea, baina
egia da, psikologikoki eta gosaria hartzen dute. Ondoren talde
burua zein den baina, hainbat arrazoien- hori lortzeko lan gogorra egin beharra batez ere, motxila osoko bilera dago eta, koordinatzailearen
gatik, konponbidea aurkitzea askotan dago. Ibaiondora eraman dituzten moti- pisutsuegia dela” aurrean, denek dute edozein gauza esan
zaila dela aitortu digu. Bilbotarra jaiotzez, bo guztiak aztertzea, lantzea eta, ahal den edo azaltzeko aukera. 10:30etik 14:00eta-
baina hogei urte dira Basaurin bizi dela. neurrian, irtenbideak aurkitzea. ra klasera doaz eta bazkaldu ondoren, ai-
Bere lana izugarri maite duen arren, ez sialdirako tartetxoa dute. Segidan klasera
du bere burua Zumarragan denbora luzez Zer nolako gazteak heltzen dira berta- “Bertako neska- bueltatzen dira, 17:30ak arte, eta askaria
ikusten. ra? hartu eta gero, hezitzaileekin egoteko
Hezitzaileaz gain traumaterapeuta ere mutilek nire bizitzan unea da. Mota askotako tailerrak daude:
Nola heldu zinen Ibaiondora? banaiz eta argi daukat bertara gazte min- eragina dute, baina osasun heziketa, kirola, igerilekua udan,
Duela hamabi urte baino gehiago heldu duenak eta zaindu gabeenak heltzen di- mahai-ingurua eta abar. Dutxa, afaria eta
nintzen, oso modu bitxian. Aurretik San rela, hots, bizi baldintza gogorrenak bizi
modu negatibo zein lotara joan baino lehen aisialdirako bes-
Frantziskoko (Bilbo) haurreskola batean izan dituztenak, inoren umeak ez dire- positiboan” te tartetxo bat. Une hori aprobetxatu ohi
egin nuen lan, baina nire bokazioa eta nak. Delinkuentzia bizipen horien guz- dugu egunean zehar jazotakoa eurekin
pasioa gizarte hezkuntza zela argi neu- tien emaitza dela uste dut. komentatzeko. Asteburuan betebeharrak
kan eta, ondorioz, lana utzi eta karrera antzekoak dira, baina tarte libreak, gehia-
ikasten hasi nintzen. Ikasketak bukatu- Zer behar dute? “Ibaiondora gazte go.
takoan, lan mundura bueltatzeko Basau- Batez ere maitasuna behar duten neska- minduenak eta zaindu
rik martxan jarritako proiektuan hartu mutilak dira, ez dute euren bizitza kon- Zer portzentajetan lortzen da gazte ho-
nuen parte. Egun batean deia jaso nuen, plikatuetan inoren laztanik zein arretarik
gabeenak heltzen riek birgizarteratzea edo euren etorki-
baietz esan eta bertan jarraitzen dut. Ez jaso eta estimua behar-beharrezkoa dute. dira, inoren umeak ez zuna bideratzea?
nuen gazte-justizia batere menperatzen Eguneroko ohikeriaren premia ere badu- direnak” Ez dakit kopuru zehatza zein den, baina
baina nik uste baino gehiago ezagutzen te. Ordenarik gabekoa da euren bizitza eta joaten direnak bueltatzen direnak baino
nituen bertako neska-mutikoen bizi bal- ohiturak ezartzea onuragarria izaten da; askoz gehiago dira eta hori ehuneko ona
dintzak. hazi eta loditu egiten dira. Segurtasuna da. Egia da askok kartzelan bukatzen du-
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
BERBAZ
PATRICIA LOPEZ 3
tela, egoerak heldutasunean ere delitu onetik aterata daudenean erasoak ger-
egitera behartzen dituela. Halere, birgi- tatzen dira eta une horretan gauza asko
zarteratze portzentajea ona dela uste dut. birplanteatzen dituzu, hausnarketa egin
Orain dela gutxi nire ‘mutikoetako’ bat ohi dugu. Egia da taldearen erantzu-
ikusi nuen saltoki-gune batean lanean, na ona izaten dela eta guztiak lasaitzen
pozik zegoen eta etxebizitza bat eroste- saiatzen dela. Beldurra hasieran sentitu
ko asmoa zuen. Izugarrizko ilusioa egin nuen batez ere, egoeraren nondik no-
zidan! rakoak ezagutzen eta ulertzen ez nitue-
nean. Belaunek huts egiten zidaten ha-
Familia desegituratuari errua botako sieran, sentsazio hori buruan grabatuta
diote askok. Zein da zure iritzia? daukat. Eskarmentuak, ordea, lasaitasu-
Sorburua da. Pozten nau galdera egiteak, na ematen dizu, baina adi-adi egon behar
gehienek ez dutelako gertaeratik hara- duzu beti.
go ikusten. Ibaiondoko neska-mutilekin
ezagutu ditut nik abandonua, gabezia Hori guztia ondo ordainduta dago?
eta tratu txarrak. Askok jasotako tratu Ibaiondo zentro gaztea da eta orain hasi
txarrak sekulakoak izan dira eta, gehie- gara gure erantzukizunaren garrantziaz
netan, gertukoenengandik gainera. Ho- ohartzen. Nire lana izugarri gustatzen
rrek ez du esan nahi senideak gaiztoak zait baina egia da, psikologikoki batez
direnik, ziur asko, baldintza bertsuetan ere, motxila pisutsuegia dela. Erritmoa
hazi dira eta. Esperientzia traumatikoek frenetikoa da sarri eta desegituratuta
ondorengoetan izan ohi dute jarraipena. dauden bizitzetan murgilduta egoteak
Nire ustez familia desegituratua da era- desegiturara zaramatza. Ekonomikoki
ginik handiena duena, halako egoera ba- nahiko ondo ordainduta dagoela esan-
tean hazteak infernua izan behar du. Ez go nuke, baina bertako langileak askoz
dut haurtzaro zoriontsua bizi izan duen gehiago zaindu eta mimatu beharko lira-
gaztetxorik ezagutu. teke. Nahitaezkoa da horrek guztiak sor-
tzen duen zama deskargatzea. Ibaiondo
Ez dut uste guztiek aurrera egiteko ja- fisikoki bakartuta dago gainera, gutxi dira
rrera agertuko dutenik. errealitatearekin dituen zubiak eta gogo-
Heltzen direnean harrapatuta eta gil- rra da. 12 orduko lanaldiak egiten ditugu,
tzaperatuta sentitzen dira eta gurekiko mugikorretan seinalerik ez dugu, herritik
jarrera negatiboa izan ohi da. Modu kau- urrun gaude... bertatik irten beharra dago
telarrean 9 bat hilabete eman ditzake- berriro ere energia hartu ahal izateko.
te bertan eta denbora horretan zaila da
eurekin sakontzea eta lantzen hastea. Zeintzuk dira bertako langileek eska-
Abokatuak atzetik ibiltzen dira, logikoa tzen dituzuen hobekuntzak?
denez, eta gurekin ez hitz egiteko eska- Eusko Jaurlaritzarekin negoziatzen ari
tzen diete. Horri buelta bat eman beharko gara eta erantzukizun handiagoa aitor-
genioke, egoera konplikatua delako guz- tzea lortu dugu, baita hainbat lan-hobe-
tiontzat. Alde batetik ukapenean mur- kuntza ere: lana eta familia bateratzeko,
gilduta daude, baina bestalde sufritzen txanden ergonomia eta abar. Negozia-
ikusten dituzu, asko gainera. Barruan du- zioak ondo doaz eta etorkizunean erreti-
ten guztia ateratzeko premia nagusitzen roarena negoziatu beharko dugu, ez bai-
den kasuetan prozesu judiziala eta hezi- tut 65 urterekin neure burua Ibaiondon jo
keta bide ezberdinetatik joaten dira. ta ke lanean ikusten.
Zeintzuk dira bertako langileek hartu Laneko kontuak eta arazoak etxera
beharreko segurtasun neurriak (hartu eramango dituzu maiz. Zaila izango da
behar badituzue)? zure egunerokotasunean bertako isto-
Bai, segurtasunean espezializatua dagoen rioak burutik kentzea.
taldea dago. Guk bilatzaile eta walkie- Niretzat oso zaila da, haurreskolan ere
talkie batekin egiten dugu lan, baina ez gertatzen zitzaidan. Pertsonak dira, nire
dugu euste fisikorik egiten. Bertan dau- etxera joan eta Malen edo Igor burutik
den gazte batzuk ez dira bere indarra kentzea ezinezkoa da, beti daude nirekin.
neurtzeko gai izaten eta, irtenbiderik ez Nire bizitzan eragina dute, baina modu
dagoenean, segurtasunekoei deitzen die- negatibo zein positiboan. Kasua oso kon-
gu. Nik ez dut askotan erabili, baina oso plikatua denean, zail egiten zait desko-
desatsegina da. nektatzea.
Zure segurtasuna kolokan ikusi duzu Ama zara. Horrek sentiberago egiten
noizbait? zaitu? Edo bihotza hotz mantentzen
Batzuetan bai, kikildu egin naiz. Lanean saiatzen zara?
dugun arazo nagusienetako bat da. Euren Nire alaba nagusia nerabea da eta Ibaion-
don ditugun gazteenek 14 urte dituzte,
beraz, saihetsezina da. Ama izateak gau-
za guztien ikuspuntua aldatzen dizu. Ber-
AIPUAK tako neska-mutilekin ez dut amatasuna
praktikan jartzen, baina bai, ama izanda
beste modu batean ikusten ditut.
“Zentroko langileak Aukera bazenu lanez aldatuko zenuke?
askoz gehiago zaindu Ikasten jarraitzen dut, orain psikopeda-
eta mimatu beharko gogia ikasketekin hasiko naiz. Ibaiondo-
koa ez da betirako lana, ezinezkoa baita
lirateke” erritmo eta maila horri etengabe eustea.
Gustura nago Zumarragan baina etxetik
gertuago lan egitea gustatuko litzaidake,
hori bai, Ibaiondon bezala pertsonei la-
“Ez dut haurtzaro guntzea xede duen toki batean. Ibaion-
zoriontsua bizi izan dok ikasteko aukera izugarria ematen
dizu, gizarte hezitzaile gisa apartekoa da.
duen gaztetxorik
ezagutu” Zein da zure lanetik gehien gustatzen
zaizuna? Eta gutxien?
Hazteko ematen didan parada da gehien
gustatzen zaidana, bertakoek aurrera
“Ibaiondok ikasteko egiten dutela ikusten duzunean, aurrera-
pausoak ikusgai egiten direnean. Gutxien
aukera izugarria sufrimendua, pertsona bat sufritzen
ematen dizu” ikustea eta ezin laguntzea.
Iritziak
GEURIA #048
IRITZIAK 4
2019.01.17
IRITZIA HEMEROTEKA
Sieg Heil! 1
Basauriko munstroaren lau
hilketen historia 40 urte ostean
S ieg Heil!” alemanezko esaldia da,
“Gora Garaipena!” euskaratu dai-
tekeena. Hirugarren Reich-eko
Alemaniako mugimendu naziaren eki-
Bi ume eta bi nagusi hil zituen Jose Ignacio González García 24
urteko basauriarrak. Bere aitorpenagatik argitu ziren hiru hilketa
1
taldi politiko eta masiboetan sarri era-
biltzen zen. Poltergeist filmeko umeak Bideoa | 5.000 lagun inguruk Ba-
iragartzen zuen moduan...“Itzuli dira!” sauriko kaleak hartu dituzte, sexu 977. urteko Gabonak, zazpi urteko urtean gazte bat errekara botata hil zuen,
esateko garaia dela sumatzen dut. Bai- abusuak salatzeko María Luz Martínez Llanos ume arri- txatarra dela eta edukitako eztabaida baten
na ez, ez naiz ari VOX alderdi ultraes- gorriagarra bortxatu, hil eta lurpera- ostean. Garaian, hilketak ikertzeko tekni-
kuindarraren agerpenaz ezta Francoren 2 tu zuten Zaratamon, mendian. Hilketaren kak eta baliabideak urriak ziren. Gertakari
hilobiaz, edo hainbat europar estatu- egilea neskatoaren aitaren laguna zen eta hura istriputzat jo zen. 1976ko otsailean,
tan kuota politiko nabarmena eskura- Bermeoko psikiatrikoan batera izan ziren: bederatzi urteko mutil bat desagertu zen
tzea lortu duten estilo bereko zenbait José Ignacio González García 24 urteko ba- eskolatik atera eta erreka ingurura jolas-
mugimenduz. Begi-bistako faxismoa sauriarra izan zen hiltzailea eta egun gutxi- tera joan zenean. Denbora luze iraun zu-
urrundik ikusten da. Otsoari atzapa- ra herriko kartzelan sartu zuten. María Luz ten bilatze-lanek, etenik gabe aritu ziren.
rrak ikusten zaizkio atearen zirrikitutik. neskatoarena bere azken hilketa izan zen, Garaiko umeek gogoan dituzte egun haiek:
Hiru txerritxoak bezain inozoak bagara, baina ikerlariek deskubritu zuten lehena. polizia ikastetxean egon zen egun askotan
oraindik erabat eraiki gabeko demokra- Behin giltzapean, José Ignaciok aitortu eta ikusten zuten nola urpekariak errekan
ziaren etxea behera botako digute bi al- Hego Uribe eskualdeko hainbat zuen beste ume bat eta bi nagusi hil zitue- ibili ziren hara eta hona zenbait astez atse-
diz putz eginez. Baina zer gertatzen da dantzarik parte harte du 21. Korri- la, eta beste emakume baten desagerpena- denik gabe, baina ez zuten ezer aurkitu.
faxismo latentearekin? Nork bere bar- kako bideoklipean ren susmagarri izan zen. Ordutik berrogei Egunak joan, egunak etorri, apurka-apur-
nean daukan diktadore txiki horrekin?. urte joan dira ‘Basauriko munstroa’ izenez ka, bilaketa-lanak gutxitu ziren [...]
Duela egun batzuetako albistegian ezaguna izan zen historia agertu zenetik.
entzun nuen gimnasia erritmikoko nes- 3 Arrigorriagan zegoen lixiba lantegi ba- OSORIK IRAKURGAI (GAZTELERAZ):
WWW.BIDEBIETAIRRATIA.COM
ka talde batek kritika latzak jaso zitue- tean egiten zuen lan José Ignaciok. 1975.
la sare sozialetan ustez Holokaustoa
omentzeagatik. Hedabideen irudien
arabera, klub galiziarreko neskek marra
bertikal zilarreztatu eta urdinak zituen
maillotak jantzi zituzten, eta zenbaki-
dun adabaki hori bat bularrean josita.
Entrenatzaileak “La vida es bella" pe-
likulan oinarritutako koreografia bat Pintada matxista bat egin dute
prestatu omen zien. Arduradunaren Arrigorriagako Institutuan
esanetan, ariketaren helburua filmean
islatzen den baikortasuna transmititzea
zen. 4
Hala eta guztiz ere, berehala ager-
tu ziren sare sozialetako guruak, baita
haien jarraitzaile itsuak, galiziar tal-
deari Holokaustoa hutsaltzea eta mezu
politiko bat igortzea leporatzeko. Eta
FarWest- en gertatu bezala, akusatuari
lehen ukabilkada emanda, beti egongo
da kontrolik gabeko saldoaren norbait
soka lepoaren inguruan jartzeko prest. 54 urteko langile bat hil da Etxeba-
Gure buruak engaina ditzakegu eta kri- rriko Arcelor Mittal fabrikan
tika hauek erradikal batzuen komenta-
rio zoroak besterik ez direla pentsatu.
Baina sare sozialen soslaiak aztertuta, 5
artaldean kultura, joera politiko eta gi-
za-maila ezberdinetako lagunak dau-
dela konproba dezakegu. Edonork atera
lezake alde zorrotz hori zirkunstantzia
egokietan edo berarentzat bereziki hun-
kigarria den gai baten inguruan. Beraz,
kezka barik bizi gaitezke hiru txerri-
txoen antzera edo norberaren atzapa- Argazkiak | Galdakaoko San Silbes-
rrak zaindu eta leundu ipuinetik irtete- trea 60 argazkitan
ko.
Basauri
GEURIA #048
BASAURI 5
2019.01.17
LABURREAN
Oposizioaren emendakinak
Sexu abusuen kontra eta biktimei babesa adierazteko manifestazioa egin zuten hilaren 12an. Ez EH Bilduk osoko emendakin bat eta
340.000 eurotan baloratutako 11 emen-
naiz isilduko herri plataformak deituta 5.000 lagun batu ziren, tartean Pepe Godoy lehen salatzailea dakin partzial aurkeztu ditu. Horien ar-
tean daude, besteak beste: Mercabilbao
testua MAIDER IBAÑEZ elkartasuna ez ezik, gure babes zabalena es- dik eta herritarrengandik jaso duen babesa inguruko “igelaren pasealekua” hobe-
kainiko diegu", adierazi zuten jendaurrean. eskertu zuen, eta biktima guztiak "ausar- tzea, Kareagako haur-jolasak defini-
5.ooo pertsona inguru bildu ziren Basau- Bestalde, adin txikikoei egindako sexu- tak" direla adierazi zuen, "salaketa jarri edo tzeko parte-hartze prozesu bat zabal-
rin urtarrilaren 12an sexu abusuen aurka- abusuak berriro ez gertatzeko "neurriak" ez". Izan ere, "gai izan dira euren bizitza tzea, Arratiako tranbiako bidegorriaren
ko manifestazioan, Sexu-abusuak Basaurin? eskatu zizkieten erakundeei: "Prestakuntza osoan aurrera egiteko, eta hori ez da batere proiektuaren erredakzioa egitea edota 12
Pentsaezina? lemapean. Basauriko zenbait eta kontzientziazio falta dago. Erakundeei erraza", zioen Godoyk. Basauriarrak adiera- eta 18 urte bitarteko gazteentzako aisial-
herritarrek deitu zuten manifestazioa, sortu eskatu nahi diegu biktimentzako eta seni- zi zuen "oso zaila" dela gertaera horiek kon- di aukerak handitzea.
berri duten Ez naiz isilduko herri plataforma- deentzako laguntza psikologiko zerbitzua tatzea, baina "salatu egin behar dela. Ez da Basauri Baik 1,2 milioi euro aldatzeko
ren bitartez, azaroa eta abendua bitartean sor dezaten. Izan ere, hori izango da jasan- beldurrik ez lotsarik izan behar. Beldurra eta emendakinak aurkeztu ditu. Hala nola,
sei basauriarrek sexu abusuengatik jarritako dako trauma gainditzen laguntzeko tres- lotsa erasotzaileek izan behar dute", zioen. enplegu planera 200.000 euro bidera-
salaketei erantzuteko eta biktimei elkarta- narik onena", zioten: "Era berean, haurren Pepe Godoyk bere agerraldia honela bukatu tzea, auzo ezberdinetako kultur etxeetan
suna adierazteko. esparruan lan egiten dutenak prebenitzen zuen: "Ume bat abusuak jasaten ari den sus- hobekuntzak egitea (120.000 euro), Mu-
Adingabeak ziren guztiak sexu abusuak trebatzea; entrenatzaileak, irakasleak, he- moa badaukazue, ez begiratu beste alde ba- sika Eskolako aurrekontu partida hobe-
sufritu zituztenean, duela 30 bat urte, eta zitzaileak edota begiraleak". Halaber, hain- tera. Isiltasuna behingoz apurtu behar dugu. tzea (70.000 euro), auzoetan esku har-
salaketa guztiek preskribatu dute gaurko bat esparrutan koordinazio-protokoloak Umeek ume izateko aukera izan behar dute, tzeak egitea (758.000 euro) edota zarata
egunez. Denuntzia guztiek pertsona bera- ezartzea eskatu zuten herri plataformatik. bizitzeko aukera izan behar dute, ni ez nai- plana martxan jartzea.
ren kontra jo dute. Antolatzaileen esane- Hala nola, Gizarte Zerbitzuetan, Polizian, zelako isilduko!".
tan, “elkartasun masiboa helarazi nahi izan epaitegietan, ikastetxeetan eta osasun sis- Eskola kirolean jasan zituen sexu abu-
diegu biktimei eta erabateko gaitzespena teman. suak Godoyk 8 eta 11 urte artean zituenean.
adierazi tamalez toki askotan gertatzen den 36 urteren ondoren umetan gertatutakoa Baskoniako zubi berria
gaitz horren aurka”. Halaber, umeen aur- Isiltasuna apurtuz bere bikotekideari kontatu zion eta honek
2019aren bukaeran
kako sexu-abusuak ez preskribatzea exijitu Ez naiz isilduko herri plataformaren adieraz- Ertzaintzan salatu eta Garaitza Elkartean
zuten manifestazioan, amaieran irakurri pena eta gero hitza hartu zuen Pepe Godoy laguntza eskatu zuen. Gertaerak Godoyk 28 egongo da trafikora irekita
zuten adierazpenean. "Gaur egungo lege- basauriarrak. Umetan futbol entrenatzai- urte zituela preskribatu zuten. Ustezko era-
diak erasotzailea babesten du. Nola? Delitu learengandik sexu jazarpena jasan zuela sotzaileak umeekin lanean jarraitu du iazko GIZARTEA. Baskoniako zubia berrerai-
horiek hain azkar preskribatuta. Baina gure publikoki salatu zuen lehen basauriarra da urte bukaera arte Baskonia Futbol Eskolan, kitzeko obrak Gabonen ondoren gero
auzokideek kontatu dutena ezin da bere ho- Pepe. Bere mintzaldian bere familiarengan- Godoyren salaketa publiko egin zenera arte. abiaraziko dituztela berri eman zuen
rretan geratu", zioten. Basauriko Udalak azaroa amaieran. Au-
rreikuspenen arabera, obrak bederatzi
Salatzera animatzeko deia hilabetez luzatuko dira, beraz, 2019ko
Basauriko sei gizonek jarri dituzte salake- amaieran bukatuta egongo dira. “Obrek
tak azaroa eta abendua bitartean, herriko dirauten bitartean saiatuko gara zaba-
futbol-entrenatzaile batengandik sexu- lik mantentzen oinezkoentzako bide
abusuak jasan zituztelako umeak zirenean. bat. Ibilgailuentzako trafikoa ere irekita
"Sei basauriar horiek ez dira erasotzailea- egongo da gaur egun dagoen zubitik, bai-
ren biktima bakarrak izan. Ziur gaude beste na denbora tarte jakin batzuetan trafikoa
hainbat herritarrek ere jasan izan dituztela beste bide batetik bideratuko da”, azaldu
sexu abusuak eta oraindik, zoritxarrez, ez du Nerea Renteria Basauriko Udaleko Hi-
dutela salatzeko urratsa eman. Zergatik? rigintza arloko ordezkariak.
Bada, Euskadin umetan 5 pertsonatik batek Ibilgailuetarako gutxienez hiru errei
sexu abusuak jasan dituelako eta are datu izango ditu zubi berriak (bi udalerritik
kezkagarriagoa: kasu horien % 2 baino ez irteteko eta bestea sartzeko), biziklete-
direlako azaleratzen abusuak gertatzen ari tarako beste errei bat eta zubiaren alde
diren unean bertan", azaldu zuten. Biktima bakoitzean oinezkoentzako tarteak.
horiei elkartasuna adierazi eta "hala nahi Azaroan esleitu zuten obren kontratua
izanez gero", abusuak "salatzera" animatu 1.770.216 eurotan (BEZa barne), Bizkaiko
zituzten herri plataformatik: "Laguntza eta 'Ez naiz isilduko' lemapean egin zen manifestazioa / Geuria Foru Aldundiak finantzatua.
6 HERRIAK
BASAURI
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
ARGAZKITIK
AIURIREN ALDE
dute urtarrilaren 5ean. Guztira, 2.000 ki-
lometro egitea lortu dituzte, hau da, 2.000
euro jaso dituzte Aiurirentzako.
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
HERRIAK
BASAURI 7
BALENDIN
BERRIOTXOA, 1
8 HERRIAK
BASAURI
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
BASAURI
OLENTZERO
KALEJIRAN
KULTURA. Abenduaren 24an arratsaldean
iritsi zen Olentzero Basaurira. Dantzariekin
batera, herriko kaleetan barrena ibili zen.
Eguneko sarrera
28 ikuskizun programatu dituzte Social da orain arte (ASA Trgu Mures -2013,
CSU Craiova -2013-2014-, Sageata Na-
geuria.eus
ALBISTEAK - ARGAZKIAK - BIDEOAK - ELKARRIZKETAK - ERREPORTAJEAK
Bost altuera
testua MAIDER IBAÑEZ aukera izango dute", dio Karmele Lopez de dauzkaten haurrengana hurbiltzeko as- Proiektuaren arabera, eraikinak behe-
Abetxuko Urbi Institutuko irakasleak. moarekin. Hain zuzen ere, hori da Eras- ko solairua eta beste bost solairu izan-
Euskal Autonomia Erkidegoko gero eta Mugikortasun programa honetan parte mus+en helburu nagusietako bat: ekitatez- go ditu eta ekialdean, errepidearen
ikastetxe gehiagok ateak zabaltzen dituzte hartzeagatik diplomak banatu zituzten Urbi ko hezkuntza inklusiboa lortzea. ondoan, ekipamendu-erabilerako bes-
Europara begira. Horren adibide dira, bes- Institutuan azaroaren 29an. Era berean, iaz Soloarte ikastetxeak proiektuan parte te eraikin bat eraikiko dute. Etxe be-
teak beste, Basauriko zenbait eskola, tar- Urbi Institutuko 8 ikaslek lortu zuten eT- hartu du eta ExE irakasleen prestakuntza rrian solairu bakoitzeko sei etxebizitza
tean Urbi Institutua eta Soloarte ikastetxea. winning OORE (Olim Omnes Romani Era- planeko bi hautagai jaso ditu: Lara Ares- egongo dira eta bakoitzerako sarbidea
Urbi Institutuari dagokionez, bertako mus; Behin Denak Ginen Erromatarrak) ti eta Enara Menoyo. Parte hartze horren erdialdean egongo da.
Hizkuntza Klasikoen departamentuak ja- proiektuaren sari nazionala ere banatu ondorioz, Soloarte ikastetxea hautatu Eusko Jaurlaritzak eta Basauri-
rraipena eman dio Erasmus+ B.I.S. (Beauty zuten. Conchi Bergera Eusko Jaurlaritzako egin zuten, beste 10 ikastetxeren ar- ko Udalak hitzarmena sinatu zuten
is subjective) proiektuari, 2019ra arte. Eu- Europako Proiektuen Arduraduna, Nora Pe- tean, Bruselara joateko abenduaren 5ean 2016an San Migelen aldi baterako alo-
ropako hiru ikastetxeen arteko kolabora- reda Basauriko zinegotzia eta Koldo Lekun- eta proiektuari itxiera emateko. Euskadi- kairu baxuko 36 etxebizitza eraiki-
zioa bilatzen du proiektuak, "inklusioa eta berri Urbi Institutuko zuzendaria izan ziren ko programaren ikasle guztien ordezkaria tzeko. Aurreikuspenen arabera, bost
hizkuntza-aniztasuna balioztatzeko": Tito sari banaketan. Enara Menoyo arrigorriagarra izan zen, eta urteko alokairuak izango dira, eta
Livio lizeoa (Milan, Italia), Atheneum Pot- bere esperientziaren inguruko hausnarke- lehentasuna izango dute udalerrian
telberg ikastetxea (Kortrijk, Belgika) eta Ekitatezko hezkuntza inklusiboa tak azaldu zituen Bruselan. erroldatutakoek, batez ere gazteek.
Urbi Institutua. Soloarte ikastetxeak bere aldetik, A New "Soloarteko Ikas Komunitatearentzat Gainera, Basauriko Udalak 4 etxebi-
Kolaborazio horri esker, elkartrukea Way for New Talents in Teaching proiektuan esperientzia paregabea izan da nazioarte- zitza gordeko ditu gizarte-beharriza-
egiten dute hiru ikastetxeek. Azaroaren parte hartu du bi ikasturtez, 2016-2017an ko proiektu horretan elkarlanean aritzea, nei erantzuteko (gizarte-bazterkeria
25etik abenduaren 2ra bitartean Milane- eta 2017-2018an. Proiektua Europar Bata- bokaziozko bi irakasle berri horiei babe- arriskuan daudenentzako edota gene-
ko eta Kortrijkeko ikasleak eta irakasleak sunak kofinantzatzen du Erasmus+ pro- sa emateko aukera izan baitu, ez soilik ro-indarkeria pairatu dutenentzako)
etorri ziren Basaurira, jarduera, ekintza eta gramaren bitartez, Teach fot All nazioarte- eskolako haurrentzat helburu hezigarri eta udal hirigintza-jarduketek eragin-
bisita askotan parte hartzeko. Ondoren, ur- ko sarearen barne. Euskadiko Empieza por onenak jorratzeko asmoz, baita Soloar- dako herritarrentzako.
tarrilaren 26tik otsailaren 2ra Belgikara eta Educar (ExE) fundazioa bertako kide da eta te ikastetxean aspaldi erabiltzen diren
maiatzaren 4tik 11ra Italiara joango dira Urbi egun, mundu osoko 46 erakunde dau- jarduera arrakastatsuak eskolaz kanpo-
Institutuko hizkuntza klasikoen ikasleak: de sare horretan. Programaren helburua ko profesionalei helarazteko asmoz ere",
"Bertan proiektuko ekintzekin jarraitzeko da irakasleak prestatzea, aukera gutxien diote Soloarte ikastetxeko ordezkariek.
ARGAZKITIK
Gurasolagun ekimena
pausoak ematen hasi da
Basaurin talde bat eratuta
EUSKARA. Familiarteko harremanetan eus-
kara bultzatzea du helburu Gurasolagunek eta
Hego Uribe eskualdean lehen pausoak ema-
ten dabil. Galdakaon Gurasolagun taldea era-
tu zuten iazko martxoan, 20 partaiderekin (8
familia), eta aurten Basaurin sortu dute lehen
taldea. "Momentuz 5 amek eta euren seme-
alabek eman dute izena", diote Hego Uribeko
Berbalagunetik: "Hala ere, urte osoan zehar
eman daiteke izena". Guraso eta seme-alaben
arteko hizkuntza ohiturak aldatzea da Gura-
solagun ekimenaren xedea. Basauriko lehen
Gurasolagun saioa urtarrilaren 14an egin dute
(abenduan egitekoa zen, baina atzeratu behar
izan zuten) eta familiartean kortxozko itsa-
BASAURI sontziak egin dituzte. Asmoa da hilero elkar-
tzea eta tailer ezberdinak lantzea. "Hurrengo
GURASOLAGUN MARTXAN
hitzordua urtarrilaren 28an egingo dugu eta
elurrezko panpinak sortuko ditugu galtzer-
diekin", diote.
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
HERRIAK
HEGO URIBE 11 HITZ-ERDIKO KONTAKETA
KONTAKIZUN ONENA
Itxaro Juaristi Olaechea
Abadiño (Bizkaia)
LABURREAN
“Txikitasunetik gorenera
lagunek animatu ninduten nobela beneta- tzunak ditu, baina ez nahasteko bi desber-
ko irudien bidez grabatzera, istorioa berez dintasun aipatuko dizkizut. Alde batetik,
oso ikusizkoa baita. Hala ere, eleberriaren kapituluen iraupena. Websail batek gehie-
zatoz !!
Ez. Gure asmoa zen lehenengo denboral-
dia osorik publikatzea Seriesland jaialdian 8Jantokia
aurre-estreinatu eta gero, baina websailak 8Autobusa
izan zuen arrakasta ikusita, erabaki genuen
buru-belarri sartzea istorio osoa filmatze-
8Haur eskola
ko eta behin bukatuta dagoenean, sarean 8Eskolaz kanpoko ekintzak
oso-osorik zabaltzeko. Aurreikuspenen
14 HERRIAK
GALDAKAO
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
testua MAIDER IBAÑEZ “Taldekide berrien etorrerarekin ba- taldeak eta horretarako lanean gogor ari
tera, kanta berriak sortzen gabiltza”, dio dira.
Urte berriarekin batera Mr Pongo taldea Kimok: “Oraingoz bost kanta berri amai- Bihotz handiegia liburua
Zuzenekoak
lanean hasi da eta zenbait berrikuntza ditu
esku artean. Taldekide berriak sartzeaz
tu ditugu. Horietako bi dagoeneko zuze-
nekoetan aurkeztu genituen iazko udan, Disko berria prestatu bitartean, Mr Pon-
aztertuko du Galdakaoko
gain (Efe -saxoa- eta Urtzi -baxu elektri- eta baditugu beste hiruzpalau zirriborro”. go taldea “zuzeneko borobila” prestatzen Irakurle Taldeak otsailean
koa-), taldearen izenak aldaketa txiki bat Adierazitakoaren arabera, taldeak asmoa dabil, “Funky-hop estiloa mantenduz eta
jasan du: “Band abizena galdu egin dugu du 2019ko udan zehar kantu berri hauek gure testuak Estatu eta kapitalari zuzen- LITERATURA. Urteko bigarren hitzordua-
eta aurrerantzean Mr Pongo izango gara”, zuzenekoetan aurkezteko, “probatzea eta duz”, diote. Oraindik ez dute datarik lotu, ren berria eman du Galdakaoko Irakurle
dio Kimok, taldeko Dj-ak. Kimorekin bate- hobekuntzak egitea, eta iraila-urria bitar- baina “gogoz” daudela adierazi dute. “Gure Taldeak. Otsailaren 18an, astelehenez,
ra Mr Pongo osatzen dute: Markelek (aho- tean horiek grabatzea”, dio Kimok: “Dena emanaldia antolatu nahi duena Taupaka elkartuko dira literatur zaleak eta Eider
tsa eta teklatuak), Aranak (gitarra), Bitto- nahi bezala badoa, disko berriak hamar bat Elkartearen bitartez jar daiteke gurekin Rodriguezen 'Bihotz handiegia' liburua
rrek (bateria) eta taldera azkena batutako kanta izango ditu”. 2019 urte amaierarako harremanetan”, diote, "beste artista asko- aztertuko dute. Hitzordua 18:30ean izan-
Efek (saxoa) eta Urtzik (baxu elektrikoa). bigarren diskoa kaleratzea aurreikusten du rekin bezalaxe". go da Galdakaoko Topa tabernan.
GALDAKAO
SAN SILBESTRE
ZAHARRENA
KIROLA. Ohikoa den bezala, abenduaren 31an
Galdakaoko kaleetan San Silbestre lasterketa
burutu zen. Gabon zahar egunean urteari agur
esateko Espainian egiten diren San Silbestre
lasterketen artean zaharrena da Galdakaokoa.
2018koa 49. edizioa izan da.
GALDAKAO
OLENTZERO ETA
MARI DOMINGI
KULTURA. Olentzero eta Mari Domingiri harrera
egin zieten abenduaren 24an Galdakaon. Kurtzeko
plazatik abiatuta kalejira egin zuten herrian barrena
eta Santi Brouard plazan gabon-mukurra sutara bota
zuten. Txistulariak, trikitilariak, kantariak, dantza-
riak eta hainbat herritar bildu ziren Olentzero eta
Mari Domingiri harrera egitera.
GALDAKAO
ERREGEAK ETA
GABONE IZARRA
KULTURA. Gabone Izarrak gidatuta heldu ziren
Meltxor, Gaspar eta Baltasar Errege Magoak Gal-
dakaora. Udaletxean herritarrak agurtu ondoren,
kabalgata egin zuten Bengoetxeruntz.
Langabezia-tasak % 0,9
Wikipedian emakumeen papera ikustarazteko lanean dihardu Wikiemakumeak proiektuak / Geuria
egin du behera Etxebarrin
eta % 9,3an kokatu da
testua ERREDAKZIOA Hushe bailarako komunitateetan bizi diren Dagoeneko 23 biografia
pertsonen giza garapen integral eta endoge- ENPLEGUA. Etxebarriko langabezia-ta-
Inurtxi Etxebarriko Emakumeok taldeak noaren alde) edota La Basu -Elena Caballero osatu dituzte eta beste sak beheranzko joera izaten jarraitzen
aurkeztu du WikiEmakume Etxebarri proiek- Villanueva- (rap abeslaria). Dagoeneko 23 10 osatzeko bidean daude du. 2018ari begira, %0,9 egin du behera
tua eta 2018ko Eusko Jaurlaritzaren Elkarlan biografia osatu dituzte eta beste 10 osatzeko langabezia-tasak: 2017ko abenduan %
saria irabazi du horrekin, ikaskuntza-kultura bidean daude. 10,2an zegoen langabezia-indizea eta
eta gizarte kohesioaren aldeko lanen sailean. WikiEmakume proiektuaren helburuak formatu anitzeko tresnetan islatzea (irudiak, 2018ko abenduan % 9,3ra jaitsi da (ur-
Etxebarriko Wikiemakume taldearen lehe- dira, besteak beste, Wikipedian falta diren datuak, bideoak, audioak, aipuak...). teko txikiena). Guztira, biztanleria ak-
nengo kontaktua 2017ko otsailean izan zen emakume euskal herritar aitzindariak bista- Iñurtxi 2012an Etxebarrin sortutako tibotik 556 pertsonek bukatu dute urtea
eta ordutik emakumeen hainbat biografia ratzea, Wikipedian beste hizkuntza batzue- emakumeen elkartea da eta egun 112 bazki- enplegu barik. Langabetu kopuru osotik,
ezberdin eratu dituzte Wikipedian, tartean tan dauden emakumeen biografiak euskara- dek osatzen dute. Emakumeen elkartea den % 45a 25 eta 44 urte bitartekoa da, % 50a
Etxebarriko zenbait herritarrenak: Ariane ra ekartzea, emakume editore euskaldunen arren, antolatzen dituzten ekintza asko gi- 45 urte baino gehiagokoa, eta % 5ak 25
Ochoa Torres (surflaria), Arantza Saez de kopurua handitzea, euskal Wikipedian ge- zonekin batera egiten dituzte. Emakumeen urte baino gutxiago ditu. Genero aldetik,
Lafuente Calvo (artista polifazetikoa), Ku- nero-ikuspegia txertatzea, historian zehar aisialdirako proposamenak antolatzeaz gain, langabetuen % 37a gizonezkoa da eta
kullaga Emakumeen Eskubaloi Taldea, Bal- izandako emakumeen ekarpenak eta ezagu- aholkularitza ere jorratzen dute eta herriko % 63a, berriz, emakumezkoa. Bizkaian
tistan Fundazioa (nazioarteko garapenerako tzak euskal Wikipedian biltzea eta feminis- elkarteekin batera era aktiboan parte har- urte bukaeran langabezia-tasa % 12,2an
gobernuz kanpoko erakundea. Baltistango mo ezberdinen ekarpenak eta protagonistak tzen dute Etxebarriko egunerokoan. izan da eta Euskadin % 11,2an.
ARGAZKITIK
Etxebarri erreferente,
argiteria publikoko
sistema berritzen
GIZARTEA. Etxebarriko Udalak Energiaren
Euskal Erakundearen aitorpena jaso du. Efi-
zientzian abantailak eta ingurumenarekiko
onurak lortzen dituela azpimarratu du Eusko
Jaurlaritzaren Energia Agentziak. Etxeba-
rrin argiteria publikoko sistema berritu dute
eta LED teknologiari esker, kontsumitutako
energiaren % 73a aurreztu dute. "% 73ko kwh
aurrezteak 206 tona CO2murriztea ekarri du;
onura hori 5.291 zuhaitz landatzearen balioki-
dea da. Gainera, oinezkoentzako pasabideek
ETXEBARRI
presentzia-detektagailua izango dute, eta
KALEKO ARGIEN
argiztapena handituko du oinezko bat errepi-
dea gurutzatzera hurbiltzen denean. Ezauga-
rri horrek bide-segurtasuna areagotuko du",
diote Energiaren Euskal Erakundearen ar-
GARRANTZIAZ
Argazkia ETXAHUN GONZALEZ SARRIA
duradunek. Bilbo Handiko (tartean, Basauri,
Etxebarri eta Galdakao), Txorierriko eta Uribe
Kostako udalen konpromisoa ere aitortu du
Energiaren Euskal Erakundeak.
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
HERRIAK
ETXEBARRI 17
ETXEBARRI
OLENTZERO
ETA MARI DOMINGI
KULTURA. Abenduaren 24an, goizez, iritsi ziren
Olentzero eta Mari Domingi Etxebarrira. San
Antoniotik jaitsi ziren galtzagorrien, joaldunen
eta milaka herritarren konpainian. Ondoren
frontoian harrera egin zieten umeei eta opariak
banatu zituzten.
Kudeaketa aurreratuaren
diploma jaso du Abusuko
Arrantza Klubak
KIROLA. Eusko Jaurlaritzaren Euska-
lit programak saritu egin du Abusuko
Goi mailako txirrindularitzak une ederrak utzi ditu gure eskualdean. Argazkian, Espainiako Itzulia Galdakaoko Viveron / Geuria Arrantza Klubaren kudeaketa eredua.
Euskadiko 50 erakunde saritzen ditu
urtero Euskalitek, besteak beste, ho-
testua ETXAHUN GONZALEZ SARRIA laren 11n, Arrigorriaga izango du helmuga nakoak aztertu eta gero: pertsonen
Itzuliaren laugarren etapak. Gasteiztik garapenaren eta integrazioaren alde
Apirilaren 8tik 13ra ospatuko da aurtengo abiatuko dira txirrindulariak eta gurean
EH ITZULIA 2019 egiten duten ekarpena, balore positi-
Euskal Herriko Itzulia. Zumarragan abia- zeharkatuko dute eguneko helmuga. ETAPAK boen transmisioan egindako lana, gi-
tuko da Euskal Herriko txirrindularitza Arrigorriagan ospatuko dira, hortaz, eta- zartearen garapenerako erakutsitako
lasterketa garrantzitsuenaren 59. edizioa, pako sari banaketa eta sailkapen nagusiko Apirilak 8: Zumarraga (erlojupekoa) konpromisoa, epe luzerako aurreikusi-
erlojupeko batekin, eta Eibarren bukatu- mailloten esleitzea ere. Hurrengo egu- Apirilak 9: Zumarraga-Gorraiz tako estregia eta eskainitako zerbitzuak
ko da sei egun geroago. Ibilbidearen aur- nean, apirilaren 12an, Arrigorriagan ekin- Apirilak 10: Sarriguren-Estibaritz gizartearentzat duen interes orokorra.
kezpen ofizialaren faltan, antolatzaileek go diote bosgarren etapari, Eibarko Arrate Horiek guztiak aztertu eta gero, Abu-
aurreratu dute zeintzuk izango diren aur- auzoa jomugan. Estatuko zein nazioarte- Apirilak 11: Gasteiz-Arrigorriaga suko Arrantza Kluba saritzea erabaki du
tengo lasterketaren etapak, eta horietako ko kirol talde eta txirrindulari garrantzi- Apirilak 12: Arrigorriaga-Arrate Jaurlaritzak. Asko dira arrantza taldeak
batzuk bertatik bertara ikusteko aukera tsuak espero dira gurean, baita Euskadi urtean zehar antolatzen dituen ekime-
izango dugu Hego Uribe eskualdean. Hain Basque Country-Murias euskal taldeko Apirilak 13: Eibar-Eibar nak: arrantza txapelketa, ibaia garbitze-
zuzen ere, Arrigorriagan bukatu eta hasi- txirrindulariak ere, tartean Ander Barre- ko elkarretaratzeak, ingurunearekiko
ko dira Itzuliaren sei etapetako bi. Apiri- netxea galdakoztarra. errespetua lantzeko tailerrak...
GIZARTEA. Arrigorriaga eta Ugao arteko dea, 11:30etatik 12:30etara eta 16:00etatik
trenbide azpiegitura hobetzeko lanak hasi 17:00etara. Zerbitzu berezia herrien arteko
ditu ADIFek: Burdinbide ondoko horma bi noranzkoetan ezarriko da eta autobusek
zatia sendotuko du Espainiako Trenbide Renferen ohiko ordutegia izango dute.
Sarearen Kudeatzaileak, balizko lur jauziak Besteak beste, trenbide ondoan dau-
edota eror litezkeen bestelako zaborren den zuhaitzetako batzuk moztu, sastrakak
oztopoak ekiditeko helburuarekin. Horma kendu eta egungo euskarri sarea aldatuko
sendotzearekin batera, bi udalerrien artean du ADIFek. Garbiketa egin ostean, altzai-
trenek duten egungo abiadura muga eza- ruzko errefortzuekin sendotuko dute hor-
batuko du ADIFek eta erabiltzaileen bidaia ma eta alanbrezko sare berriarekin estaliko
denbora hobetzea ahalbidetuko du horrek. dute. Obrak zazpi hilabetez luzatuko dira
eta 933.817 euroko kostua izango dute. Es-
Autobus zerbitzu berezia painiako burdinbide sarea mantentzeaz eta
Obren ondorioz, larunbat eta igandetan au- kudeatzeaz arduratzen den enpresa publi-
tobusez egingo da bi herrien arteko ibilbi- koak bere gain hartuko du lanen kostu osoa. Abando-Casetas lineako 237. kilometroan ari dira lanean / ADIF
ARRIGORRIAGA
Armando Astarloa
bizilagunak eman zituen
antzezpena martxan
jartzeko lehen urratsak eta
ordutik ehunka herritarrek
hartu dute parte urteroko
hitzorduan
testua ETXAHUN
GONZALEZ SARRIA
EPIFANIA
ETXAHUN G. SARRIA
Historia apur bat
Herria batzen
duen Epifania
G abonetako ezinbesteko
ikuskizuna bihurtu da Errege
eguneko Epifania Arrigorria-
gan. Urtarrilaren 5ean, arratsaldeko
19:00etan, herriko enparantzan, 200
herritar inguru batzen dira urtero
Gabonetako Epifania antzezteko.
Jesusen jaiotza, Errege Magoen
etorrera, Herodes erregea, artzainak,
herrialde eta kultura ezberdinetako
herritarrak, Egiptora ihesaldia...
Ehunka herritar izan dira errege
gauez herriko plazatik igaro direnak.
Aurtengo edizioan, urritik Gazte-
txean bizi diren migratzaileek ere
Hiru Errege Magoak 1969. urtean / Armando Astarloa hartu dute parte, Baltasar erregea eta
artzainak gorpuztuz. Mimo han-
diarekin landutako antzezpena da
Arrigorriagako Epifania, gure eskual-
dean eta Bizkaia osoan erreferente
bihurtzeraino.
1969-2019, 50 urte
1969an antzeztu zen lehen aldiz Arri-
gorriagako Epifania. Armando As-
tarloa idazle arrigorriagarrak eman
zituen antzezpena martxan jartzeko
lehen pausoak, eta garai hartako dik-
taduraren zentsura gaindituz, lortu
zuten beharrezko jantzi eta material
guztiak biltzea eta herriko plazan
jendaurrean defendatzea. Herriaren
erantzuna, "erabatekoa" izan zen.
Horren adierazlerik argiena, 50 urte
igaro direla ordutik, eta Epifaniak
tente jarraitzen duela hor.
Garai ilunak bizi izan ditu Epi-
faniak, tartean, 1983ko uholdeak.
Urtetan landutako material guztia
suntsitu zuten urak eta lokatzak, bai-
na herritarren erantzunari esker, bi
urteren buruan lortu zuten Epifania
berriz ere martxan jartzea. Udaletxe
berria eraikitzeko obrak egin zire-
nean ere, ez zen Epifaniarik antzeztu.
50 urte hauetan belaunaldi ezber-
dinetako ehunka herritarrek hartu
dute parte ikuskizuna osatzen duten
bederatzi ekitaldiak antzezteko: ba-
Lehenengo Epifaniako boluntarioak / Armando Astarloa Ministerio frankistak agindutako baimena / Armando Astarloa tzuk abeltzainak, beste batzuk herri-
tarrak, danbor-joleak, erromatarrak,
damak, eskribauak, Herodes erre-
gea... Eta, noski, Jesus, Maria, Jose
eta Ekialdeko hiru Errege Magoak ere.
Urterik urtera hutsik egiten ez
duen ikuskizuna prestatzeko hain-
bat herritar dira hilabeteak lanean
pasatzen dituztenak: jantziak, atrez-
zoa, argiak, soinua eta ikuskizuna
egiteko beharrezkoa den logistika
guztia atontzen. Besteak beste, az-
ken urtean antolakuntza lanetan ibili
dira Emakumeen Madalen Elkartea,
ikuskizunaren aurretik jantzi guztiak
garbitu eta lixatzen, Aritz Berri dan-
tza Taldea, ikuskizunaren egunean
jotak dantzatzen, eta herriko mer-
katari zein norbanako ugari. Udalak
ere laguntzen du Epifaniaren antzez-
penean. Aurtengo ikuskizuna egin
ahal izateko 6.500 euro bideratu ditu
Arrigorriagako Udalak eta udalbatzen
aretoa antzezpenaren eguneko alda-
Gaur egun hastapenetan erabilitako jantzi antzekoak erabiltzen dira Arrigorriagan / Geuria gela bihurtzen du.
Ugao
GEURIA #048
UGAO 22
2019.01.17
ARGAZKITIK
70 DANTZARITIK GORA
garrantzitsuenen jatorria modu original
eta ikusgarri batean azaltzeko ikuskizuna
da Ugaokoa, euskaraz eta adin guztietako
herritarrentzat.
argazkia ETXAHUN GONZALEZ SARRIA / bilduma GEURIA.EUS
GEURIA #048
2019ko urtarrilaren 17a
HERRIAK
UGAO 23
AIPUAK
testua ETXAHUN
“Gure kuadrillan
GONZALEZ SARRIA sei herrialdetako
ordezkariak geunden.
Nerbioi Ibaizabal Gaztedi proiektuaren Izugarria izan da”
barruan, Europar mugikortasunerako
programaren zazpi beka esleitu zituzten
udan Hego Uribe eskualdean. Horietako
bat lortu zuen Aritz Millan Ibirika ugaota- “Ikasitako guztia
rrak eta hari esker azken hiru hilabeteak
pasa ditu Paduan (Italia) lanean, irailetik praktikan jartzeko
abendura. “Esperientzia itzela” izan dela irrikan nago. Enpresa
dio Aritzek, “bai eremu profesionalean
baina batez ere arlo pertsonalean”. Pa-
proiektua dut buruan”
duako lanaldia bukatuta, ikasitako guztia
praktikan jarri eta ahal bezain arinen la-
nean hasteko esperantza azaldu du ugao-
tarrak. Paduako egonaldiak utzitakoen Bueltan zaude. Mugikortasun programa
inguruan berba egin dugu berarekin. hau lan mundurako baliagarria izango
zaizula uste duzu?
Zer moduz Paduan? Hori espero dut, kar kar. Bai, ezagutza be-
Oso ondo! Esperientzia itzela izan da, bai rri asko barneratu eta praktikan jartzeko
arlo profesionalean baina batez ere arlo aukera izan dut. Gogo itzelak ditut bultza-
pertsonalean esango nuke. Kultura, hiz- da hau aprobetxatzeko eta hemen ahal be-
kuntza eta jende berria ezagutu dut, be- zain azkarren lan egiten hasteko.
raz, oso pozik nator Euskal Herrira buel-
tan. Zer asmo duzu orain?
Alde batetik, suhiltzaile oposizioak pres-
Jarduera fisikoaren eta kirolaren zien- tatzen nabil. Prozesu luzea izan daiteke,
tzia ikasita joan zinen Italiara. Lan beraz, lanarekin tartekatzea dut helburu.
munduarekin lehenengo hartu-emana Bestetik, nirekin Jarduera Fisikoa eta Ki-
izan duzu Paduakoa? rolaren Zientziak ikasitako lagun batekin
Paduara joan baino lehenago kirol mun- entrenamendu enpresa-proiektu bat dugu
duan lanean ibili naiz, baina hau izan da, buruan. Xehetasun batzuk ixtea falta zaigu
nire ustez, lan esperientziarik aberasga- baina espero dugu ahal bezain arinen mar-
rriena. Izan ere, ezagutza berri asko bar- txan jartzea.
neratu ditut eta praktikan jartzeko aukera
izan dut bertan. Mugikortasun programara bueltatuta.
Nongoak dira egin dituzun lagunak?
Zer ikasi duzu han? Kirol zentro batean Harreman piloa egin dut bertan eta haieta-
aritu zara, ezta?
Centro Sportivo Plebisciton egin dut lan. UGAO
ARITZ MILLAN HERRITARRA ko batzuk benetako lagunak direla esatera
ausartuko nintzateke. Espainiar Estatuko
Oso egoitza handia da eta teniseko pistak, Erasmuseko ikasleek haien Ghettoak egin
igerilekuak, patinatzeko pista, rugby ze- zituzten hasieratik eta gehienak ez ziren
“Beti gomendatzen
laia eta gimnasioak ditu, besteak beste. Europako beste herrialdeetako ikaslee-
Paduan tenisa eta waterpoloa dira bul- kin egoten (bertan esan zidaten Erasmus
tzada handiena duten kirolak eta nik kirol guztietan jarrera hori hartzen zutela), bai-
hauen prestaketa fisikoa antolatzen ibili na Kataluniako bi neska, Madrileko neska
ikasketa esperientzia
txapeldunak izan dira azkenengo lau ur- eta beste herrialdeetako jendea zegoen eta
tetan eta aurten ere helburu berdina dute. komunikatzeko ingelesa erabiltzen ge-
Gainera, jokalari batzuk Rio 2016-ko Joko nuen.
Olinpikoetan zilarrezko domina lortu zu-
izatea”
ten, beraz, errendimendu handiko joka- Berriz elkartzeko planak egingo zenituz-
lariekin lan egin dut. Bestetik, teniseko ten dagoeneko.
jokalarien prestaketa fisikoa eta entre- Noski! Otsailean astebeterako noa Padua-
namendu pertsonalak antolatzen eman ra, baina oraingoan oporretan, lagunak
ditut hiru hilabete hauek. bisitatzera, kar-kar. Hala ere, udan denok
berriz elkartzeko ideia proposatu genuen.
Nola moldatu zara hizkuntzarekin? Ko-
munikatzeko zailtasunak izan dituzu? Nerbioi Ibaizabal Gaztedi programaren mugikortasun beka Bidaiatzeko aukerarik izan duzu?
Hizkuntza erraza dirudien arren, hasie-
ran apur bat galdurik nenbilen. Hala ere,
bati esker Paduan ibili da lanean goi mailako kirolariekin batera Oso ondo moldatu naiz. Aurretik bi urtez
egon nintzen bakarrik bizitzen, beraz, ez
dendetan, tabernetan, kirol zentroan... dut sukaldatzeko arazorik. Noski, bertako
italieraz saiatzen nintzen beti eta asteak pizza eta pasta jan gabe ezin nintzen Eus-
aurrera joan ahala asko hobetu dudala kal Herrira bueltan etorri. Gainera, kafe
esan dezaket! AIPUAK nasio entrenamenduak eta entrenamendu eta ardo oso ona dute Italiako Veneto es-
pertsonalak zuzentzen nituen. Lanaldia kualdean.
Penaz agurtuko zenituen lankideak eta bukatzerakoan, 19:00ak aldera, lagune-
kirolariak. Zer esan dizute? "Aurretik lanean izan kin biltzen nintzen normalean, bueltatxo Mugikortasun programen arazoetako
Bai, lankideekin eta kirolariekin oso ondo bat eman, trago bat hartu edota kanpoan bat izan ohi da diru laguntzek ez dute-
moldatu naiz eta eskerrak eman dizkidate banaiz ere, Paduakoa afaltzeko. la atzerrian bizitzeak suposatzen duen
haiekin egindako lanagatik. Etorkizune- lan esperientzia gastua betetzen.
rako zorte ona opa didate eta laster ni Pa- Nolako da Padua? Hala da, gehienoi berdina pasa izan zaigu.
duara bueltatzea espero dute.
aberasgarriena izan Egia esanda, hara joan aurretik ez nuen Bekak hegazkina, bertako garraioa, pisua
dela esango nuke” Paduari buruz inoiz ezer entzun. Hori dela eta hilabetean 400€ ordaintzen zizki-
Kontatu nolakoa zen zure egunerokoa eta, izugarrizko sorpresa hartu nuen hara dan eta nire poltsikotik 700 bat euro jarri
Paduan. heltzean. Padua oso hiri polita da, ez da behar izan ditut. Aipatzekoa da, oroko-
Goizean bizikleta hartu eta zentrora joa- oso handia, Bilboren antzekoa, eta bizi- rrean Padua eta bere ingurua Euskal Herria
ten nintzen, waterpoloko neskekin gim- kletaz mugitzeko erraztasun piloa ditu. baino garestiagoa dela.
nasio saioa bainuen, 8:30etatik 10:00eta- Bertan, Italiako bigarren unibertsitaterik
ra. Saioa bukatu eta gero nire burua
“Joko Olinpikoetan zaharrena dago (Bolognakoa da zaharre- Aipatu esperientzia honen aldeko puntu
entrenatzen nuen zentroan bertan eta aritutako kirolariak na) eta Europa osoko ikasle askok ikasten nagusiak eta kontrakoren bat.
ondoren bazkaria prestatzera bueltatzen entrenatu ditut” du bertan (60.000 inguru, 1.500 Erasmus). Alde, barneratutako esperientzia eta batez
nintzen etxera. Bazkaldu eta gero zen- Hiri gaztea da, beraz, eta hori eguneroko ere egindako harremanak. Kontran, hasie-
trora buelta eta teniseko jokalarien gim- bizitzan asko nabaritzen da. ran apur bat galdurik zaudela.
Zaratamo
GEURIA #048
ZARATAMO 24
2019.01.17
alkateak.
testua ETXAHUN GONZALEZ SARRIA laren %20 -errepide ondoko eremua- ja- etxebizitzen bloke hauek edonola txer- Ajuriak datuak ditu esku artean, iaz he-
betza pribatukoa da", azaldu du Jon Ajuria tatu. Enpresen erronketako bat izango da rritarrei zuzendutako inkesta pertso-
Gurutzaldeko landan etxebizitzak erai- herriko alkateak. Bost bloketan banatu- inpakto bisual hori nola bigundu", azaldu nalak burutu baitzituzten: "Etxebizitza
kitzeko obren lizitazioa aurkeztu berri ko dira pisu guztiak. Etxebizitza tasatuei du Ajuriak. Proposamen guztiak bilduta, berria erosteko interesa dutenei zuzen-
du Zaratamoko Udalak. Hala, enpresa dagokienez, Babes Ofizialeko Etxeen hilabete bateko epean aurreikusten du dutako galdeketa egin genuen. Horrek
eraikitzaileek otsailaren 27ra arte izan- prezio maximoa %1,15ean gainditu ahal Udalak obrak adjudikatzea. eskariaren errealitatearen argazkia es-
go dute euren proposamenak aurkezteko izango dute gehienez. Proiektuaren kos- kaini digu. Uste dugu pisu gehienak be-
aukera. Udalak 62 etxebizitza eraiki nahi tuaz aparte, Udalak kontuan hartuko ditu Herrikoek lehentasuna teko ditugula. Hala ere, inkesta baino
ditu: 50 etxebizitza tasatuak izango dira enpresa eraikitzaileek aurkezten dituzten Lanak esleitzearekin batera enpresak hi- ez da, ikusiko dugu orain". Aipatutako
eta 12 pisu pribatuak. "Lursailaren %80 proposamen urbanistiko eta paisaijis- labete bat izango du eraikinen zirriborroa lehentasun taldeekin salduko ez balira,
Udalarena da eta bertan kokatuko ditugu tikoak: "Gurutzaldeko landa Elexalde- eta pisuen diseinua aurkeztu eta obrak etxebizitza tasatuen salmenta kanpora
etxebizitza tasatuak. Gainontzeko lursai- ko sarreran dago eta beraz, ezin ditugu hasteko, baita etxebizitzaren prezioa zein zabalduko lukete.
ZARATAMO
OLENTZERO
ELEXALDEN
argazkiak ETXAHUN GONZALEZ SARRIA/ data 2018.12.24
Zeberio
GEURIA #048
ZEBERIO 26
2019.01.17
ARGAZKITIK
Nazioarteko sokatira
txapelketa ospatu da
Zeberion
KIROLA. Euskal Herriko 13 taldek eta atze-
rriko bik hartu zuten parte hilaren 13an
Zeberion antolatutako sokatira topagu-
nean. Hain zuzen ere, Beti-Gazte, An-
tsoain, Badaiotz, Ibarra, Berriozar, Gazte-
di, Abadiño, Bizindar, Txantrea, Goiherri,
Murueta, Zuraide eta Ñapurrak aritu ziren
Euskal Herritik eta Monikendan holanda-
rrak eta Ayrshire eskoziarrak atzerritik.
Hainbat mailatan lehiatu ziren tal-
deak: mutilak 640kg; neskak 520kg;
mixtoa 600kg eta gazteen txapelketa.
Topagunearen antolakuntzan parte hartu
zuten Zeberioko Udalak, Bizkaiko Foru
Aldundiak, Zeberioko elkarteek, sokati-
ra taldeek eta Bizkaiko eta Euskal Herriko
ZEBERIO
herri-kirol federazioek. Plazako frontoian
SOKATIRA MUNDIALA!
burutu zen lehiaketa eta txosna eta herri-
ko produktoreen azoka-postuez gozatze-
ko aukera izan zen.
Itsas
ura
Bularraren
goialde
Sufrea
Einstenioa
Agente Oroimena *
Deitura
Argudio bi-
dezko teoria
SUDOKUA
Interjekzioa
Añorbeko Kontso-
nantea
Deierriko
kontzejua Ez zakar
Utik! Edo
Non Ale
atzizkia landare
Sasoi Gaizki,
txarto
Ahul,
geldo Ez eme
Oinarrizko
Galderetan edari
Kontso- Kontso-
nantea nantea
Txetxeniako SUDOKUA
Modua hiriburua
v HITZ GURUTZATUAK
Idazle eta historialari basauriarra
HITZ GURUTZATUAK KEKRUZ
1 2 3 4 5 6 7
SUDOKUAK
Ezker-eskuma
Ezker-eskuma
1 Gogoan har ezazu: 1etik 9ra arteko zenbaki guztiek
1.- Jeltzaleen ageri
biltoki. behar dute errenkada, zutabe eta 3x3 lauki guztietan
2.- Nafarroako
1.- Jeltzaleen
udalerri bateko. 3.-biltoki.
Kontuz! 2.- Nafarroako
Musika
udalerri bateko. 3.- Kontuz! Musika nota,
2 Sudoku oso erraza nota, eskalan
eskalan seigarrena.
gorriagako
Sudoku erraza
seigarrena. 4.- Arri-
4.- Arrigorriagako
auzoa, eta Galdakaokoa
Sudoku zaila
auzoa, eta
ere bai. 5.-Galdakaokoa ere bai. 5.- Berro-
Berrogeita hamaika,
geita
zenbakihamaika, zenbaki
erromatarren erromatarren
arabera.
3 Euskal
arabera.irrati-telebista, labur-labur. labur-
Euskal irrati-telebista,
6.- Eskaingai,
labur. oparigai.
6.- Eskaingai, 7.- Algara.
oparigai. 7.- Algara.
4
Goitik behera
Goitik behera
1.- Ez da kontsonante. Potasioa
5 balio du. 2.- MugimenduPotasioa
1.- Ez da kontsonante. motele- balio du.
ko Mugimendu
2.- musika lana. 3.- Tuberkulosi.
moteleko musika lana.
6 Praseodimioa balio du. 4.- Zureak.
3.- Tuberkulosi. Praseodimioa balio du. KeKruz jolasaren azalpena: Errepikatu barik, 1etik
5.- Ogi, hitz elkartzeetan. Letonia-
4.- Zureak. 6.-
ko hiriburua. 5.-Kaleko.
Ogi, hitz elkartzeetan.
7.- Garoa, 8rako zenbakiekin bete hamar laukizuzenak eta,
7 Letoniako hiriburua.
iratzea. 6.- Kaleko. 7.- Garoa,
Lehen bikoitia. aldi berean, lerro horizontalak, bertikalak eta dia-
iratzea. Lehen bikoitia. gonalak. Javier Oruek egindako denborapasa.
O Z N I G R A R E A R A K R A K
baino lehen634 984 615
tzako afariazozketatuko
hiriburua
Basauri) eta bi lagunen-
Modua
Txetxeniako
L U R nantea
A nantea
N U A I L
whatsappera(Zirt Zart
Kontso- Kontso-
edari
B A T Z O K I
zena martxoaren 24a
Galderetan
Oinarrizko
I A G A P O
HITZ GURUTZATUAK
O K E R R
Ez eme A D N I
geldo
Ahul,
txarto
Bidali erantzun zu-
Gaizki, Sasoi
A L A landare
Ale U T atzizkia
Non R A U G B T I E I L
HITZ GEZIDUNAK
Edo Utik!
A R G Ez zakar B E R O Ñ A
kontzejua
Deierriko
EMAITZAK
O D I E T A R
nantea
Kontso- Añorbeko
EROGLIFIKOA
T E S I A
Interjekzioa E K A T R E R R I G A
dezko teoria
Argudio bi-
R R E A L A Erbioa A bateko
Arabako herri E
Zintzurra
SUDOKUA
SUDOKUA
Deitura
* Oroimena Agente A L U S A K
KEKRUZ
A R S Einstenioa A P P
K A S U L A
Sufrea
S A L A G E goialde
Bularraren R A T E I O D
dugu.
ura
Itsas
U S A N E K Z
A G Ateak H *
Izena ari zen
Ikusten
I K O Z T A B
A G I R R E
Lasaigarri
tzaren oina mota
Beldurgabea
Galdu adi- Atun
L I E I T B
iratzea. Lehen bikoitia.
Letoniako hiriburua. 6.- Kaleko. 7.- Garoa, 7
4.- Zureak. 5.- Ogi, hitz elkartzeetan.
3.- Tuberkulosi. Praseodimioa balio du. 6
2.- Mugimendu moteleko musika lana.
O P A G A I
1.- Ez da kontsonante. Potasioa balio du.
5
Goitik behera
4
K A R K A R A
labur. 6.- Eskaingai, oparigai. 7.- Algara.
arabera. Euskal irrati-telebista, labur-
3
geita hamaika, zenbaki erromatarren
Geuriatxiki
GEURIA #046
GEURIA TXIKI 28
2018.11.01
.....................................................................................................................................
Geuria txiki
2019ko urtarrilaren 17a
GEURIA #048
EMAITZAK
KORU-ROCK FUSIOA
ERAKUSKETAK MUSIKA ANABASA TAILERRAK
URT 10 - 24 / BASAURI URT 19 / GALDAKAO URT 17 / ETXEBARRI URT 20 / ETXEBARRI
EUSKARABILA 1996-2018 SAMOAH + EARTH SONGS PROJECT HITZALDIA: OPERA (EPA-ASK) SUKALDARITZA FAMILIARENTZAT:
Pozokoetxe Kultur Etxea 19:00 Torrezabal Kultur Etxea 17:00 Kultur Etxea TXORIPAN ETA LIMOI MOUSSE
18:00-20:00 Talka Gaztegunea
URT 7-OTS 2 / BASAURI URT 22 - MAR 21 / BASAURI URT 18 / ARRIGORRIAGA *15 euro familia bakoitzeko. Bildutako dirua
DURANGALDEKO ARTISTEN ELKARTEAREN ROCKEIN 2019: IZENA EMATEKO HITZALDIA: KURDISTANEN IZANDAKO SMH eta SOS Refugiados elkarteentzako
TALDE-ERAKUSKETA EPEA ZABALIK BRIGADISTA TALDEA
Arizko Dorretxea Info: basauri.net 18:00 Gaztetxea URT 26 / BASAURI
GOMINOLEN TAILERRA (12-17 URTE)
OTS 1 - MAR 31 / BASAURI URT 18 + 21 / ETXEBARRI 18:00-20:00 San Migel Gaztegunea
FESTIBAS 2019: IZENA EMATEKO LEHEN SOROSPEN JARDUNALDIAK
EPEA ZABALIK GURASO ETA FAMILIENTZAKO URT 26 / BASAURI
KIROLA Info: zirtzart.basauri.eus 10:00-12:00 / 17:00-19:00 Zintururi eta VINTAGE KARTELA (SERIGRAFIA)
URT 19 / ETXEBARRI Bekosolo Haurreskolak (12-17 URTE)
UMETXO AURREKOEN ESKUBALOI JARDU- 18:00-20:00 Basozelai Gaztegunea
NALDIA (KUKULLAGA) URT 18 - 31 / UGAO
Goizez, kiroldegian DANTZA/ANTZERKIA OFIMATIKA: LIBREOFFICE OTS 3 / BASAURI
09:00-11:00 KZGunea ARGI GIRNALDAK (12-17 URTE)
URT 20 / ETXEBARRI URT 19 / BASAURI 18:00-20:00 Basozelai gaztegunea
HERRI KIROL TOPAKETA PLAY, ARACALADANZA URT 20 / ARTXANDA
09:00-14:30 Frontoia 19:00 Social Antzokia ORIENTAZIO SAIOA OTS 3 / BASAURI
Info: hegouribe@aek.eus HAMA BEADS TAILERRA (12-17 URTE)
URT 27 / GALDAKAO URT 25 / BASAURI 18:00-20:00 San Migel Gaztegunea
EMAKUME MASTER CUP: ESKUZ BINAKA- 7AK BAT. GAIZTOETAN GAIZTOENAK, URT 27 / ZARATAMO
KO TXAPELKETA. LEHEN KANPORAKETA ATX TEATROA SAN BIXENTI JAIA OTS 3 / ETXEBARRI
Frontoiak erabakitzeke 20:30 Social Antzokia 12:00 Arkotxako eliza SUKALDARITZA FAMILIARENTZAT:
FOCACCIA ETA MUFFINAK
URT 29 - 30 / UGAO 18:00-20:00 Talka Gaztegunea
BOKAZIO-ORIENTAZIO PROGRAMA *15 euro familia bakoitzeko. Bildutako dirua
29-30: 17:00 Jane Jauregia (gazteak) SMH eta SOS Refugiados elkarteentzako
LITERATURA ZIRKUA 29-30: 19:00 Jane Jauregia (gurasoak)
OTS 6 - API 10 / GALDAKAO
URT 14 - MAR 14 / BASAURI OTS 2 / BASAURI URT 31 / GALDAKAO BIODANTZA TAILERRA
HITZ-ERDIKO KONTAKETAK LEHIAKETA JULIETAS (ROMEO CIRCO) ADINEKOENTZAKO JARDUERA-PROGA- (ZAHARTZE AKTIBOKO PROGRAMA)
Info: zirtzart.basauri.eus 19:00 Social Antzokia RAM: IBILALDIA URDULIZEN Torrezabal Kultur Etxea
Info: Galdakaoko Udala
GEURIAKO
BABESLE-IRAGARLEAK
HEGO URIBE
GALDAKAO
ETXEBARRI
ARRIGORRIAGA
Euskadi Kalea,
Galdakao
San Antonio, 25 etorbidea · 944 494 376 · Etxebarri 944568126
Kafe - Bar
Urgoiti s/n, Arrigorriaga· 946 071 401 Jose María Asensio 3 (Etxebarri), 946 12 18 87 Bizkai kalea, 1. Galdakao, 944 57 28 83
BASAURI
Balendin Berriotxoa 14
946 53 45 31 Landako Kalea, 4, Ugao-Miraballes
944 072 768 - 615 172 669
BASAURI
KAFE BAR
HELMUGA
Begoñako Andramari 13, Basauri
ZARATAMO
BAR TXOKO
Arkotxa, 34, Zaratamo
626 01 11 87
ETA
BIHURTU GEURIAKO
BABESLE-IRAGARLE
Agirre Lehendakari, 48 Basauri ZORTZIKO PLAZA 5, BASAURI, 944 74 44 06
IRAGARKIAK
BANAKETA PUNTU
DESKONTUAK
Uribarri 11, Basauri
Lehendakari Agirre, 47
Bilbondo
DAGOENEKO
(BASAURI) 29 MERKATARI GARA
GEURIA BABESTEN!
GEURIA #048 | KONTRA | 2019ko urtarrilaren 17a 32
IRITZIA
SAIOA HERNANDEZ
sexologa
Abusuen
terminologiari
HEGO URIBEKO HERRI KOMUNIKABIDEA · DOAKO HARPIDETZA · GEURIA.EUS · 2018 URTARRILA #048
buruz
A dingabeen kontrako indarkeria.
Gai honekiko belarriprest gara?
Ahobizi? Indarkeria honi buruz oso
gutxi eta oso maltzurki hitz egin ohi da,
bai ukatuz, bai zalantzak agertuz, portaera
sexuala balitz. Gainera, halako oso kasu
gutxi dira publikoki agertu eta salatzen
direnak.
Umeak babestu eta erasotzaileak gel-
ditu nahiko balira legedian ez zen izango
preskribitzearen kontua, ez hamar urte-
tan, ezta berrogei urtetan ere. Egunotan,
hau da eztabaida: preskribitu behar dute,
bai ala ez?
Nire ustez, abiatu moduan, ez legoke
gaizki, legedian, komunikabideetan, ins-
tituzioetan eta ahalik eta esparru gehie-
netan eraso mota hauetaz hitz egiteko
modua aldatu behar da. Zeinek pentsa
lezake jaietan bost mutilek neska bat bor-
txatzea edo ume batek teorian konfian-
tzazko heldu batengandik intimitatean
erasotua izatean, jarrera horiek “portae-
rak sexualak” direla? Botere indarkeria,
matxismoa eta lizunkeria erabil dezagun,
ez sexualitatea.
Sexologiaren arloan kontzeptuak
argiak dira: alde batetik, eraso sexuala
terminoa darabilgunean neska edo mutila
izateagatik egiten diren erasoak lirateke.
Bestetik, sexualitatea izaera eta afektua
adierazten ditu. Hortaz, arestian aipatu-
tako abusu horiek indarkeri matxistatik
gertuago dauden adierazpenak dira, eta ez
sexualitatearekin lotutakoak.
Esperientzia traumatikoak dira, baina
horiek ere gaindi daitezke: “Ez gara papin
apurtuak, nire kasuan aitaren maltzur-
keriaz jakitun izanda, etxetik alde egitea
eta nire bizitza nirea egiten hasi nintzen”,
esan zuen bere aitaren erasoak jasan
zituen emakume batek. Isiltasuna apur
DANI MAIZ Azal-ilustratua Adingabeen kontrako abusuak dezagun! Nik sinesten zaituztet.
Helbidea: Basozelai kalea 11, -3 · 48970 Basauri (Bizkaia) Koordinatzailea: Jon Villapun - jon@geuria.eus Ale honetan lagun izan ditugu: Dani Maiz, Arkaito, IvanPer, Diseinua: Alejandro Prieto | Maketazioa: Geuria
Bidalketak: 42 Posta Kutxa · 48970 Basauri (Bizkaia) Erredakzioa: Maider Ibañez - maider@geuria.eus Saioa Hernandez, Iskandar Hamawy, Sara Lavado, Patricia Inprenta: BEPSA | Banatzailea: Geuria
Kontaktua: 94 440 66 92 · info@geuria.eus Etxahun Gonzalez Sarria - etxahun@geuria.eus Lopez, Ugaoko Emakumeen Futbol Taldea, Aritz Millan, Argitaratzailea: Ameba Kultur Elkartea
LG: BI-1366-2014 ISSN: 2529-9042 Aleak: 20.000 Publizitatea: German Castañeda - german@biba.eus Armando Astarloa, Ander Arrieta, Mr Pongo, Alex ‘Welder’ Diaz, Edukiak: Creative Commons BY-SA
Administrazioa: Ibai Villapun eta Willy - willy@biba.eus Gurasolagun, Nagusia Kiroldegia, Hego Uribeko Pentsionistak...