ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Προηγμένα Εργαλεία και Μέθοδοι για τον Έλεγχο της Ποιότητας [ΔΙΠ 60]

3η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Προσοχή: Οι απαντήσεις των ασκήσεων πρέπει να υποβληθούν στον ιστότοπο της

ΔΙΠ60 μέχρι την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2019.

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 1 από 10

 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ 3ης ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Για να εκπονήσετε σωστά την εργασία αυτή, θα πρέπει να έχετε εμπεδώσει την ύλη των Κεφαλαίων
4, 5 και 6 του Τόμου B’, καθώς επίσης και τις ενότητες 4-7 του Τευχιδίου B’. Η σειρά των
θεμάτων και των ερωτημάτων δεν ακολουθεί απαραίτητα τη σειρά των περιεχομένων του
εκπαιδευτικού υλικού.
2. Οι απαντήσεις σας στα ερωτήματα πρέπει να περιέχουν πλήρη αιτιολόγηση (όπου ζητείται) και να
είναι είτε δακτυλογραφημένες είτε καθαρογραμμένες ώστε να μπορεί να τις διαβάζει εύκολα ο
καθηγητής-σύμβουλος. Μη γράφετε περισσότερα από αυτά που ζητούνται στο θέμα, αφού τα
επιπλέον, αν μεν είναι σωστά δε λαμβάνονται υπ' όψιν, αν όμως είναι λάθος, επηρεάζουν αρνητικά τη
βαθμολογία του θέματος.
3. Για τις απαντήσεις όλων των Θεμάτων θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το φύλλο απαντήσεων που
σας έχει σταλεί μαζί με τα θέματα. Οι κενοί χώροι που έχουν αφεθεί για κάθε ερώτημα είναι αρκετοί
για να διατυπωθούν τα ζητούμενα. Στις απαντήσεις στα Θέματα 5, 6 και 7 προσαρτήστε εκτυπώσεις
από το ΜΙΝΙΤΑΒ, όπου αυτό ζητείται, με χρήση των διαδικασιών «αντιγραφή-επικόλληση» των
windows.
4. Επιτρέπεται η χρήση του ΜΙΝΙΤΑΒ εκτός από τις περιπτώσεις που υποδεικνύεται η μη χρήση
του. Στα ερωτήματα που κάνετε χρήση του πακέτου ΜΙΝΙΤΑΒ πρέπει να προσδιορίζετε πλήρως τη
σχετική διαδικασία του ΜΙΝΙΤΑΒ που ακολουθήσατε.
5. Στον καθηγητή-σύμβουλο θα πρέπει να υποβάλλετε μόνο το φύλλο απαντήσεων και όχι τις
εκφωνήσεις των θεμάτων της Γραπτής εργασίας. Μην αποστέλλετε τους πίνακες δεδομένων που
δίνονται στην εκφώνηση της Άσκησης που διαπραγματεύεστε κάθε φορά.
6. Μαζί με το φύλλο απαντήσεων, θα πρέπει να υποβάλλετε για καθένα από τα θέματα 5, 6 και 7
τo project (αρχείο .mpj) του ΜΙΝΙΤΑΒ που χρησιμοποιήσατε. Το υλικό αυτό (το οποίο δεν
επιστρέφεται από τον καθηγητή-σύμβουλο στο φοιτητή) χρησιμοποιείται για να εντοπισθούν
πιθανές λανθασμένες επιλογές, σε περίπτωση που τα outputs που υποβλήθηκαν δεν είναι σωστά και
να ενημερωθεί σχετικά ο φοιτητής.
7. Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείτε το ΜΙΝΙΤΑΒ και υπάρχουν παράμετροι που μπορούν να
μεταβληθούν από το χρήστη, θα πρέπει να φροντίζετε οι επιλογές που θα κάνετε να σας οδηγούν σε
αποτελέσματα τα οποία να αντιστοιχούν στη μεθοδολογία που παρουσιάζεται στο διδακτικό
υλικό της ΔΙΠ60. Σε περίπτωση που επιλέξετε κάποια διαφορετική τιμή θα πρέπει να αιτιολογήσετε
την επιλογή σας.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ: Σε κάθε θέμα δηλώνεται η συνολική του βαθμολογία (σύνολο μονάδων για
ολόκληρη τη γραπτή εργασία: 100). Στα Θέματα 5, 6 και 7 οι μονάδες που αντιστοιχούν σε κάθε
ερώτημα χωριστά δίνονται μέσα σε παρένθεση.

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 2 από 10

ΘΕΜΑ 1ο [Μονάδες 10 – μια μονάδα για κάθε ερώτηση]
Δώστε την κατάλληλη απάντηση (ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ) στις παρακάτω προτάσεις. Αιτιολογήστε σύντομα μόνο τις
απαντήσεις στις οποίες επιλέξατε ΛΑΘΟΣ.
1. Σε παραγοντικά πειράματα με παράγοντες σταθερών επιδράσεων, μπορούμε να αναλύσουμε τα
δεδομένα με διάγραμμα κουκίδων ή θηκόγραμμα και να διερευνήσουμε τόσο τις επιδράσεις των
παραγόντων στη μεταβλητή απόκρισης, όσο και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των παραγόντων.
2. Το πρότυπο
yijkl =  +  i +  j +  k + ( )ij + ( )ik + (  ) jk + ( )ijk +  ijkl
για i=1,...α, j=1,...,b, k=1,...,c, l=1,...,n, που χρησιμοποιείται για την περιγραφή των δεδομένων ενός
παραγοντικού πειράματος πλήρους τυχαιοποίησης είναι ένα γραμμικό, προσθετικό πρότυπο τριών
παραγόντων A, B, C.
3. Εφόσον σε ένα παραγοντικό πείραμα δύο παραγόντων, για τη μέση απόκριση μij ισχύει η σχέση
μij=μ+αi+βj, για κάθε συνδυασμό των επιπέδων i και j των παραγόντων Α και Β αντίστοιχα,
συμπεραίνουμε ότι οι παράγοντες αυτοί δεν αλληλεπιδρούν.
4. Σ' ένα πείραμα πλήρους τυχαιοποίησης με n = 3 παρατηρήσεις ανά θεραπεία, με δύο παράγοντες
σταθερών επιδράσεων και τρία τουλάχιστον επίπεδα ανά παράγοντα, οι βαθμοί ελευθερίας των
σφαλμάτων θα είναι το πολύ 16.
5. Με ένα πλήρες 24 παραγοντικό πείραμα μπορούμε να εκτιμήσουμε μόνο 4 κύριες επιδράσεις, 6
αλληλεπιδράσεις δύο παραγόντων και 4 αλληλεπιδράσεις τριών παραγόντων.
6. Σ' ένα 23 παραγοντικό πείραμα βάσει των ιδιοτήτων του πίνακα αλγεβρικών προσήμων ισχύει ότι: A
 AB  AC=BC.
7. Σ' ένα 25 παραγοντικό πείραμα, με abd συμβολίζουμε τη θεραπεία στην οποία οι παράγοντες A, B
και D, συμμετέχουν με το χαμηλό τους επίπεδο και οι C και E με το υψηλό τους.
8. Δεν είναι δυνατόν να εξευρεθεί σχεδιασμός για ένα 23-1 κλασματικό παραγοντικό (παράγοντες A, B,
C), τέτοιος ώστε οι κύριες επιδράσεις να μη συγχέονται ούτε μεταξύ τους ούτε με άλλες επιδράσεις.
9. Έστω ένα 24-1 κλασματικό παραγοντικό (παράγοντες Α-D) με προσδιορίζουσα εξίσωση A=-CD.
Τότε, οι επιδράσεις AC και D, μπορούν να υπολογιστούν ανεξάρτητα.
10. Έστω ένα 25-1 κλασματικό παραγοντικό (παράγοντες A-Ε) με προσδιορίζουσα εξίσωση AB=CD.
Τότε, μία από τις θεραπείες που εξετάζονται στο πείραμα που θα πραγματοποιηθεί, είναι και αυτή
που οι παράγοντες Α, Β και Ε, θα συμμετέχουν με το υψηλό τους επίπεδο (+) και οι υπόλοιποι με το
χαμηλό (-).

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 3 από 10

ΘΕΜΑ 2ο [Μονάδες 10 – μια μονάδα για κάθε ερώτηση]
Δώστε την κατάλληλη απάντηση (ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ) στις παρακάτω προτάσεις. Αιτιολογήστε σύντομα μόνο τις
απαντήσεις στις οποίες επιλέξατε ΛΑΘΟΣ.
1. Σ' ένα 2f-3 κλασματικό παραγοντικό, υπάρχουν 4 προσδιορίζουσες εξισώσεις.
2. Σ' ένα 22 παραγοντικό πείραμα με δύο ποσοτικούς παράγοντες, χωρίς επανάληψη (δηλ. με μια
παρατήρηση ανά θεραπεία), μπορούμε να προσαρμόσουμε το πρότυπο παλινδρόμησης
y=β0+β1x1+β2x2+β3x1x2+ε και να αξιολογήσουμε τη σημαντικότητα των συντελεστών β του
προτύπου.
3. Εκτελείται ένα 22 παραγοντικό πείραμα, χωρίς επανάληψη, με πέντε κεντρικά σημεία. Οι συνολικοί
βαθμοί ελευθερίας (β.ε.) στον πίνακα ανάλυσης διασποράς θα είναι 8, και αναλύονται σε 2 β.ε. για
τις κύριες επιδράσεις, 1.β.ε. για την αλληλεπίδραση, 4 β.ε. για τη συνολική καμπυλότητα και 1 β.ε.
για το καθαρό σφάλμα.
4. Σ' ένα 23 παραγοντικό πείραμα οι αντιδιαστολές L1=[a+b-c-abc] και L2=[(1)-ab+ac-bc] είναι
ορθογώνιες.
5. Σ' ένα παραγοντικό πείραμα με παράγοντες Α και Β που ο καθένας έχει 3 και 2 επίπεδα αντίστοιχα,
τόσο οι θεωρητικές όσο και οι δειγματικές επιδράσεις του παράγοντα Α είναι ίσες κατ’ απόλυτη τιμή
και το άθροισμά τους ισούται με 0.
6. Για το στατιστικό έλεγχο μηδενικών κύριων επιδράσεων ή απουσίας αλληλεπίδρασης σε
παραγοντικά πειράματα πλήρους τυχαιοποίησης, χρησιμοποιούμε την κατανομή F, με την
προϋπόθεση ότι τα σφάλματα είναι ανεξάρτητες τυχαίες μεταβλητές που ακολουθούν την κανονική
κατανομή.
7. Έστω παραγοντικό πείραμα δύο παραγόντων A και B που ο καθένας έχει δύο επίπεδα. Η διαφορά
y1.. − y2.. μας δίνει την εκτίμηση της μίας και μοναδικής επίδρασης του παράγοντα Α στη μεταβλητή
απόκρισης του πειράματος.
8. Σε πείραμα δύο παραγόντων A και B με τυχαίες επιδράσεις, ο έλεγχος της σημαντικότητας της
αλληλεπίδρασης των δύο παραγόντων πάνω στη μεταβλητή απόκρισης, γίνεται με τον έλεγχο της
H 0 :  
2
= 0 έναντι της H1 :  
2
0.
9. Έστω ένα 26-2 κλασματικό παραγοντικό (παράγοντες A-F) με προσδιορίζουσες εξισώσεις I=ACE και
I=ABEF. Τότε για την εύρεση του σχεδιασμού (θεραπειών που εξετάζονται) μπορούμε να φτιάξουμε
τον πίνακα αλγεβρικών προσήμων για τους Α, B, C και D, και έπειτα να προσθέσουμε δυο στήλες
που θα προκύπτουν από τη σχέση Ε=AC και F=ABE.
10. Για την κατασκευή ενός 2f-p κλασματικού παραγοντικού, χρειαζόμαστε f-p ανεξάρτητες γεννήτριες.

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 4 από 10

ΘΕΜΑ 3ο [Μονάδες 10 - μια μονάδα για κάθε ερώτημα]
Διαλέξτε μια από τις έξι επιλογές που δίνονται σε κάθε ερώτηση, αιτιολογώντας πολύ σύντομα την επιλογή
σας.
1. Σ' ένα 2f παραγοντικό πείραμα με n>1 επαναλήψεις, το πλήρες μοντέλο θα περιέχει αριθμό επιδράσεων
(συμπεριλαμβανομένων των αλληλεπιδράσεων) ίσο με
α. 2f+1 β. 2f γ. 2f-1 δ. n2f ε. n2f-1 στ. 2f(n-1)
2. Σ' ένα πείραμα υπεισέρχονται τέσσερις παράγοντες (A,B,C,D) και κάθε παράγοντας εξετάζεται σε δύο
επίπεδα, το υψηλό και το χαμηλό. Ο σχεδιασμός του πειράματος περιλαμβάνει 24 θεραπείες, 3
επαναλήψεις και αριθμό παρατηρήσεων ίσο με
α. 16 β. 48 γ. 15 δ. 32 ε. 256 στ. 47
3. Σ' ένα 23 παραγοντικό πείραμα με n=5 επαναλήψεις ανά θεραπεία, οι βαθμοί ελευθερίας του
πειραματικού σφάλματος στον πίνακα ανάλυσης διασποράς είναι
α. 7 β. 1 γ. 40 δ. 32 ε. 8 στ. 39
4. Ποια από τις επόμενες παραστάσεις είναι αντιδιαστολή, ορθογώνια με την L= (1) + a – b – ab;
α. L= (1) – a + b – ab γ. L= –(1) – a - b - ab ε. L= (1) + a + b + ab
β. L = a + b + ab – (1) δ. L= (1) + a – b – ab στ. L= (1) – a + b + ab

5. Σ' ένα παραγοντικό πείραμα δύο παραγόντων A και B με αλληλεπίδραση, ο παράγοντας Α έχει τρία
επίπεδα και ο παράγοντας Β δυο επίπεδα. Αν γνωρίζουμε ότι (αβ)12 = -2 και (αβ)32 = 3 τότε

α. (αβ)22 = 2 και (αβ)31 = -2 β. (αβ)22 = -1 και (αβ)31 = -1 γ. (αβ)22 = 1 και (αβ)31 = -2

δ. (αβ)22 = -2 και (αβ)31 = 2 ε. (αβ)22 = 1 και (αβ)31 = -3 στ. (αβ)22 = -1 και (αβ)31 = -3

6. Έστω ο 25-1 κλασματικός παραγοντικός σχεδιασμός, με προσδιορίζουσα εξίσωση Ι=-ABCDE. Τότε,

ανάμεσα στις θεραπείες που μελετώνται είναι οι

α. a και b β. ab και bc γ. a και bcd δ. acd και bcd ε. c και b στ. d και e

Οι επόμενες 2 ερωτήσεις αφορούν τα παρακάτω διαγράμματα αλληλεπίδρασης:

Μελετώντας την επίδραση στην ικανοποίηση (απόκριση) των πελατών που ασκεί το πλήθος των
γευμάτων σε δύο ξενοδοχεία, που το ένα έχει έδρα σε μεγάλη πόλη και το άλλο στην επαρχία,
διαπιστώνουμε πως

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 5 από 10

7. …, όταν τα γεύματα αυξάνονται από 2 σε 3

α. η μέση ικανοποίηση αυξάνεται ανεξαρτήτως της έδρας του ξενοδοχείου

β. το διάγραμμα απεικονίζει συνεργατική αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και
έδρας του ξενοδοχείου
γ. δεν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και έδρας του ξενοδοχείου
δ. ανεξαρτήτως της έδρας του ξενοδοχείου η μέση ικανοποίηση δε μεταβάλλεται
ε. το διάγραμμα απεικονίζει ανταγωνιστική αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και
έδρας του ξενοδοχείου
στ. η μέση ικανοποίηση μειώνεται μόνο για το ξενοδοχείο πόλης

8. …, όταν μειώνονται τα γεύματα από 2 σε 1

α. η μέση ικανοποίηση αυξάνεται ανεξαρτήτως της έδρας του ξενοδοχείου

β. το διάγραμμα απεικονίζει συνεργατική αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και
έδρας του ξενοδοχείου
γ. δεν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και έδρας του ξενοδοχείου
δ. ανεξαρτήτως της έδρας του ξενοδοχείου η μέση ικανοποίηση δε μεταβάλλεται
ε. το διάγραμμα απεικονίζει ανταγωνιστική αλληλεπίδραση μεταξύ πλήθους γευμάτων και
έδρας του ξενοδοχείου
στ. ανεξαρτήτως της έδρας του ξενοδοχείου η μέση ικανοποίηση μειώνεται

Οι επόμενες 2 ερωτήσεις αφορούν τα ακόλουθα δεδομένα:

Με βάση τον ακόλουθο (ελλιπή) πίνακα δειγματικών μέσων αποκρίσεων με ίσο αριθμό επαναλήψεων
ανά θεραπεία, προκύπτει ότι
Παράγοντας Β
Παράγοντας Α 1 2 yi
1 1.5 0.9 …
2 0.6 1.6 1.1
3 … … 1.7
yj … 1.567 …

9. ο γενικός μέσος των παρατηρήσεων ισούται με

α. 1.567 β. 1.7 γ. 2.5
δ. 1.333 ε. 2.4 στ. 2

10. η κύρια επίδραση ̂1 ισούται με

α. 0.2333 β. -0.2333 γ. 0.3667
δ. -0.1333 ε. -0.3667 στ. 0.1333

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 6 από 10

ΘΕΜΑ 4ο [Μονάδες 10 – μια μονάδα για κάθε ερώτηση]
Διαλέξτε μια από τις πέντε επιλογές που δίνονται σε κάθε ερώτηση, αιτιολογώντας πολύ σύντομα την
επιλογή σας.
Μια βιομηχανία κατασκευής λαμπτήρων διαθέτει δύο εργοστάσια παραγωγής, στα οποία
κατασκευάζονται λαμπτήρες τύπου Λ1 και Λ2, αντίστοιχα. Ο υπεύθυνος παραγωγής αποφασίζει να
εξετάσει την επίδραση τεσσάρων παραγόντων στη διάρκεια ζωής των παραγόμενων λαμπτήρων, καθένας
από τους οποίους έχει δύο επίπεδα. Οι παράγοντες που εξετάζονται είναι ο τύπος του ντουί που
χρησιμοποιείται (Α), ο τύπος του διακόπτη ανοίγματος/κλεισίματος του λαμπτήρα (Β), η χρήση aller-
retour σύνδεσης (C), και ο τύπος μονωτικού υλικού στον κάλυκα της βάσης (D). Η εταιρεία αποφασίζει
να εξετάσει την επίδραση των παραπάνω παραγόντων χρησιμοποιώντας ένα πλήρη παραγοντικό
σχεδιασμό, χωρίς επανάληψη. Λόγω όμως χρονικών περιορισμών (οι παραγόμενοι λαμπτήρες είναι
μακράς διαρκείας), οκτώ συγκεκριμένες θεραπείες θα πραγματοποιηθούν στο εργοστάσιο που
κατασκευάζει τους λαμπτήρες τύπου Λ1 και οι υπόλοιπες στο εργοστάσιο της εταιρείας που
κατασκευάζει τους λαμπτήρες τύπου Λ2.
1. Εάν οι οκτώ θεραπείες που μελετήθηκαν στο Λ1, προκύπτουν από την προσδιορίζουσα Ι=-ΑΒCD,
τότε η διακριτική ικανότητα του σχεδιασμού που έχει χρησιμοποιηθεί για το Λ2 είναι
α. Ι β. ΙΙ γ. ΙΙΙ δ. ΙV ε. V
2. Έστω ότι γνωρίζατε ότι οι μόνες σημαντικές επιδράσεις είναι οι κύριες επιδράσεις και οι
αλληλεπιδράσεις δυο παραγόντων. Η προσδιορίζουσα εξίσωση που θα επιλέγατε για τον
κλασματικό παραγοντικό σχεδιασμό του πειράματος είναι η
α. Ι=AB β. Ι=ABCD γ. Ι=A δ. Ι=BD ε. Καμία από τις
προηγούμενες
3. Εάν οι θεραπείες που μελετήθηκαν στο Λ1 προκύπτουν από την προσδιορίζουσα Ι=ABC, τότε
ανάμεσα τους περιλαμβάνονται και οι
α. a και ab β. a και abc γ. d και ab δ. abd και ab ε. acd και bcd
4. Έστω ότι η εταιρεία θεωρούσε σημαντικές τις επιδράσεις του παράγοντα Α και της αλληλεπίδρασης
ΒC. H προσδιορίζουσα εξίσωση που θα επιλέγατε για τον κλασματικό παραγοντικό σχεδιασμό του
πειράματος είναι η
α. Ι=ABC β. A=-BC γ. Ι=A δ. B=C ε. B=CD
5. Έστω ότι δεν έχουμε καμία πληροφορία σχετικά με τη σημαντικότητα των παραγοντικών
επιδράσεων και κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάποια συγκεκριμένη επίδραση. Τότε θα επιλέγαμε
το σχεδιασμό με προσδιορίζουσα εξίσωση
α. Ι=AB β. A=-BC γ. A=BCD δ. B=D ε. B=AD
6. Η προσδιορίζουσα εξίσωση που οδηγεί σε κατασκευή σχεδιασμού με διακριτική ικανότητα ΙΙΙ είναι η
α. Ι=AB β. A=-C γ. A=-B δ. B=AD ε. A=D
7. Εάν η b έπρεπε να ήταν ανάμεσα στις υπό εξέταση θεραπείες για τον τύπο Λ1, τότε για τον τύπο
αυτό θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σχεδιασμός με προσδιορίζουσα εξίσωση
α. Ι=ABC β. A=CD γ. AC=BD δ. A=-D ε. B=D
8. Έστω ότι η b, έπρεπε να ήταν ανάμεσα στις υπό εξέταση θεραπείες για το Λ1 και η a ανάμεσα στις
υπό εξέταση θεραπείες για το Λ2. Τότε θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σχεδιασμός με
προσδιορίζουσα εξίσωση
α. Ι=AB β. A=-B γ. I=C δ. A=D ε. AB=D
9. Με ποιά προσδιορίζουσα εξίσωση, που θα επιλέγατε για τον κλασματικό παραγοντικό σχεδιασμό
του πειράματος, η επίδραση του τύπου λαμπτήρων συγχέεται με την επίδραση της BCD;
α. Ι=AB β. BC=-D γ. I=CD δ. A=BCD ε. A=BD
10. Έστω ότι οι θεραπείες a,b,c έπρεπε να εξεταστούν όλες στον ίδιο τύπο λαμπτήρα. Τότε θα έπρεπε να
χρησιμοποιηθεί σχεδιασμός με προσδιορίζουσα εξίσωση
α. A=BC β. A=-B γ. I=C δ. A=D ε. AB=D

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 7 από 10

ΘΕΜΑ 5ο [Μονάδες 20]
Η επεξεργασία των ερωτημάτων του θέματος να γίνει με χρήση του ΜΙΝΙΤΑΒ (εκτός από τα σημεία όπου
ζητείται να γίνει αναλυτικά), αναφέροντας πλήρως τη διαδικασία/διαδρομή του MINITAB που
ακολουθήσατε. Nα ερμηνεύετε πλήρως όλα τα αποτελέσματα του ΜΙΝΙΤΑΒ που σχετίζονται με τα
αντίστοιχα ερωτήματα.
Εργοστάσιο Βιδοποιοίας - Μεταλλουργίας ειδικεύεται στην κατασκευή βιδών ειδικών για γεωργικά
μηχανήματα. Μεταξύ των προϊόντων είναι και βίδες με ειδικό μήκος σπειρώματος ίσο με 30 mm.
Θεωρήστε τα δεδομένα του Πίνακα 5.1, τα οποία αποτελούν παρατηρήσεις της απόκλισης από το
επιθυμητό μήκος σπειρώματος. Η μελέτη έχει σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης που έχουν στην
απόκλιση από το επιθυμητό μήκος σπειρώματος, το βήμα της σπείρας (η απόσταση μεταξύ 2 σπειρών σε
mm), o αριθμός κορυφών της σπείρας (αριθμός στροφών σπειρώματος) και η γραμμή παραγωγής. Ο
σχεδιασμός του πειράματος περιέλαβε δύο παρατηρήσεις σ' όλους τους συνδυασμούς δύο βημάτων (1
και 2), δύο αριθμών κορυφών (5 και 10) και δύο γραμμών παραγωγής (C1 και C2).
Πίνακας 5.1 Απόκλιση από το επιθυμητό μήκος σπειρώματος
Αριθμός Κορυφών (B)
5 10
Βήμα Σπείρας (A) Γραμμή Παραγωγής (C) Γραμμή Παραγωγής (C)
C1 C2 C1 C2
-2 -1 -1 1
1
-2 0 0 1
0 2 2 6
2
1 1 3 5
Σημ: Οι αρνητικές τιμές αφορούν τιμές κάτω και οι θετικές, πάνω από το επιθυμητό μήκος.
α. Να αναγνωριστεί το είδος του παραγοντικού πειράματος και να αναφερθούν η μεταβλητή απόκρισης,
οι παράγοντες, τα επίπεδά τους και το είδος των επιδράσεών τους (σταθερές ή τυχαίες). (Μονάδες 2)
β. Να υπολογισθούν αναλυτικά οι κύριες επιδράσεις και οι αλληλεπιδράσεις των παραγόντων. Ποιες
επιδράσεις φαίνονται να είναι σημαντικές; (Μονάδες 8)
γ. Να υπολογισθούν αναλυτικά τα αθροίσματα τετραγώνων που αντιστοιχούν σε κάθε κύρια επίδραση
και κάθε αλληλεπίδραση δύο παραγόντων. (Μονάδες 2)
δ. Με τη χρήση του MINITAB να κατασκευασθούν και να σχολιασθούν τα διαγράμματα
αλληλεπίδρασης μεταξύ δύο παραγόντων. Ποια(ες) από τις αλληλεπιδράσεις φαίνονται να είναι
σημαντική(ες); (Μονάδες 4)
ε. Με τη χρήση του MINITAB να κατασκευαστεί ο πίνακας ανάλυσης διασποράς. Επιβεβαιώνονται τα
αθροίσματα τετραγώνων των παραγοντικών επιδράσεων τα οποία υπολογίσθηκαν στο ερ. (γ); Με
βάση το output του MINITAB να προσδιορισθούν οι σημαντικές επιδράσεις σε επίπεδο
σημαντικότητας 1%, 5% και 10%. Επιβεβαιώνονται τα συμπεράσματα τα οποία προέκυψαν στα
ερωτήματα (β) και (δ); (Μονάδες 4)

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 8 από 10

ΘΕΜΑ 6ο [Μονάδες 20]
Η επεξεργασία των ερωτημάτων του θέματος να γίνει με χρήση του ΜΙΝΙΤΑΒ (εκτός από τα σημεία όπου
ζητείται να γίνει αναλυτικά), αναφέροντας πλήρως τη διαδικασία του MINITAB που ακολουθήσατε.
Μέρος Α. Το Υπουργείο Υγείας, επιθυμώντας να μελετήσει την επίδραση που έχουν οι προσφερόμενες
υπηρεσίες περίθαλψης στο βαθμό ικανοποίησης των ασθενών, πραγματοποίησε αρχικά πιλοτική έρευνα
στα τρία νοσοκομεία μιας πόλης της Β. Ελλάδος (συμβ. Ν1, Ν2 και Ν3). Επέλεξε τυχαία 15 ασθενείς από
κάθε μία από τις τρεις Ορθοπεδικές κλινικές (συμβ. Ο1, Ο2 και Ο3) των νοσοκομείων αυτών. Στον πίνακα
που ακολουθεί δίνεται ο βαθμός ικανοποίησης κάθε ερωτηθέντος ασθενούς, όπως προέκυψε από την
κατάλληλη στάθμιση των απαντήσεών τους, σ' ένα πλήθος σχετικών ερωτήσεων (βαθμοί από 0 έως 100,
όπου μεγαλύτερος βαθμός αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη ικανοποίηση).
Νοσοκομείο
Κλινική Ν1 Ν2 Ν3
40.13 69.84 40.38 49.68 70.04 80.26 89.63 80.45 70.42 70.12 99.93 89.77 99.79 70.30 89.75

Ο1 69.76 59.57 69.80 69.50 40.21 79.53 69.84 79.67 90.17 90.33 89.82 69.70 89.51 89.59 79.53
59.75 70.45 59.99 50.36 50.06 79.83 89.57 90.08 89.51 79.56 80.03 89.98 79.53 90.21 97.49
59.92 49.65 60.23 50.19 50.19 59.59 59.59 70.20 60.10 50.39 69.72 90.02 89.79 70.32 80.32

Ο2 79.58 80.04 79.83 50.14 49.75 50.19 49.52 50.14 60.26 69.52 70.24 69.65 79.77 70.28 69.79
70.03 50.08 70.26 70.16 59.89 60.20 59.64 49.62 69.65 49.83 80.21 80.37 90.43 90.02 70.22
40.41 39.85 50.15 50.36 60.33 70.18 59.52 69.89 50.39 49.59 80.29 59.61 69.75 50.05 49.98

Ο3 29.62 29.66 40.43 59.87 49.93 69.67 50.20 70.17 50.10 50.03 80.39 49.84 79.81 59.72 50.45
49.76 59.92 30.06 49.77 50.11 69.71 50.49 60.25 59.96 69.62 70.15 59.93 69.68 60.16 69.76

α. Να αναγνωριστεί το είδος του σχεδιασμού αναφέροντας τη μεταβλητή απόκρισης, τους παράγοντες

και το είδος των επιδράσεών τους (σταθερές ή τυχαίες). Να δοθεί κατάλληλο πρότυπο για την
περιγραφή του προβλήματος και να αναφερθούν οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται.
(Μονάδες 4)
β. Με χρήση του MINITAB να κατασκευάσετε και να σχολιάσετε τα διαγράμματα των κυρίων
επιδράσεων των παραγόντων του προβλήματος, καθώς και τα διαγράμματα αλληλεπίδρασής τους.
(Μονάδες 3)
γ. Με χρήση του MINITAB να δοθεί ο πίνακας ανάλυσης διασποράς. Στη συνέχεια να δοθούν οι
μηδενικές υποθέσεις όλων των κύριων ελέγχων υποθέσεων για το πρότυπο που έχει επιλεχθεί και με
βάση τον πίνακα ανάλυσης διασποράς, να προσδιορισθούν οι σημαντικές επιδράσεις σε επίπεδο
σημαντικότητας 1%. (Μονάδες 4)
δ. Με τη βοήθεια των υπολοίπων και χρήση του MINITAB να διαπιστώσετε γραφικά κατά πόσον
πληρούνται οι προϋποθέσεις για τα σφάλματα του προτύπου του ερωτήματος (α). (Μονάδες 3)
Μέρος Β. Μετά την επιτυχία της πιλοτικής εφαρμογής, το Υπουργείο Υγείας διεύρυνε το πεδίο της
έρευνας σ' όλα τα νοσοκομεία της Β. Ελλάδος. Επέλεξε τυχαία 10 ασθενείς από κάθε μία από τις τρεις
Ορθοπεδικές κλινικές (συμβ. Ο1, Ο2 και Ο3) τριών τυχαία επιλεγμένων νοσοκομείων της Β. Ελλάδος
(συμβ. ΝΕ1, ΝΕ2 και ΝΕ3). Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται ο σταθμισμένος βαθμός ικανοποίησης
κάθε ερωτηθέντος ασθενούς στην περίπτωση αυτή (στην κλίμακα 0 έως 100).
Νοσοκομείο
Κλινική ΝΕ1 ΝΕ2 ΝΕ3
69.70 70.23 50.04 70.33 70.10 80.03 89.71 89.57 89.67 80.13 60.48 39.53 49.51 50.45 50.03
Ο1
49.75 40.46 39.88 59.75 60.17 79.55 69.85 89.65 79.59 80.39 50.05 80.44 60.06 80.41 50.09

59.72 70.01 80.09 70.42 50.34 59.78 60.21 50.13 70.05 70.17 80.16 79.95 70.27 89.85 69.91

Ο2 80.45 49.85 50.09 50.04 59.94 50.35 60.28 59.62 49.78 50.03 90.13 90.25 70.00 80.18 70.11

80.11 79.62 70.39 98.31 79.80 60.03 69.87 50.04 69.54 59.70 70.11 50.00 79.51 59.58 50.28
Ο3
90.03 90.03 90.18 90.08 69.95 69.61 60.19 49.51 69.82 49.98 60.41 59.63 49.51 59.93 50.17

ε. Να επισημανθούν οι διαφορές (όπου υπάρχουν) σε σχέση με το ερώτημα (α) στο είδος του
σχεδιασμού και συγκεκριμένα στη μεταβλητή απόκρισης, τους παράγοντες και το είδος των
επιδράσεών τους (σταθερές ή τυχαίες). Να δοθεί κατάλληλο πρότυπο για την περιγραφή του
προβλήματος. (Μονάδες 2)
στ. Με χρήση του MINITAB να βρεθεί ο πίνακας ανάλυσης διασποράς. Επίσης, να ορισθούν οι μηδενικές
υποθέσεις όλων των κύριων ελέγχων υποθέσεων για το πρότυπο που έχει επιλεχθεί και να
εντοπισθούν οι σημαντικές επιδράσεις σε επίπεδο σημαντικότητας 5%. Πως διαμορφώνεται σύμφωνα
με τα αποτελέσματα της ανάλυσης, το πρότυπο του ερωτήματος (ε); (Μονάδες 4)

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 9 από 10

ΘΕΜΑ 7ο [Μονάδες 20]
Η επεξεργασία των ερωτημάτων του θέματος να γίνει με χρήση του ΜΙΝΙΤΑΒ (εκτός από τα σημεία όπου
ζητείται να γίνει αναλυτικά), αναφέροντας πλήρως τη διαδικασία/διαδρομή του MINITAB που
ακολουθήσατε.
Μια φαρμακευτική εταιρεία επιθυμεί να εξετάσει την επίδραση που έχουν διάφοροι παράγοντες, στο
χρόνο (t) που χρειάζεται συγκεκριμένο σκεύασμα για να καταπολεμήσει τα συμπτώματα μιας ασθένειας.
Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε να εξεταστεί η επίδραση των παρακάτω έξι συστατικών παραγόντων
του σκευάσματος, που ο καθένας έχει δύο επίπεδα:
• A με επίπεδα: 30, 40
• Β με επίπεδα: 1, 2
• C με επίπεδα: 180, 280
• D με επίπεδα: 150, 250
• Ε με επίπεδα: 100, 200
• F με επίπεδα: 190, 290
Ο πειραματικός σχεδιασμός που επιλέχθηκε από τα στελέχη της εταιρείας, είναι ο κλασματικός
παραγοντικός σχεδιασμός 26-2, χωρίς επανάληψη, με γεννήτορες P=ACDE, και Q=BCDF.
α. Ποια είναι η διακριτική ικανότητα του παραπάνω παραγοντικού σχεδιασμού; (Μονάδες 2)
β. Να βρεθούν οι θεραπείες του σχεδιασμού που χρησιμοποιήθηκε. (Μονάδες 4)
γ. Μετά την εκτέλεση των πειραματικών δοκιμών του σχεδιασμού, προέκυψαν 16 χρόνοι των οποίων ο
λογάριθμος (log(t)) φαίνεται στον παρακάτω πινάκα. Η σειρά παράθεσης των αποτελεσμάτων είναι
αυτή που θα προέκυπτε χρησιμοποιώντας τη μέθοδο εύρεσης σχεδιασμού που περιγράφεται στη σελ.
215 του Τόμου Β.
α/α 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
log(t) 0 0.25 -0.05 0.30 0.08 0.33 -0.05 0.26 0.04 0.29 -0.10 0.31 0.50 0.54 0.35 0.60
i. Να προσαρμόσετε ένα πρότυπο πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης (εξαρτημένη μεταβλητή να
είναι η log(t)) με κωδικοποιημένες μεταβλητές που αντιστοιχούν στις 6 κύριες παραγοντικές
επιδράσεις, και τις 6 αλληλεπιδράσεις πρώτης τάξης μεταξύ των παραγόντων Α,B,C,D. Στη
συνέχεια να υπολογίσετε τις εκτιμήσεις των επιδράσεων (με 5 δεκαδικά). Για κάθε κύρια επίδραση
και αλληλεπίδραση που έχετε εκτιμήσει, να αναφέρετε και τις αντίστοιχες παραλλαγές της.
(Μονάδες 5)
ii. Να εντοπίσετε ποιες από τις επιδράσεις εμφανίζονται να είναι οι πιο σημαντικές τόσο στατιστικά
όσο και γραφικά με τη χρήση κανονικού διαγράμματος πιθανότητας (να χρησιμοποιηθεί επίπεδο
σημαντικότητας α=0.05). (Μονάδες 5)
δ. Ας υποθέσουμε ότι η εταιρεία, κάποια μεταγενέστερη στιγμή, αποφασίζει να κάνει το ίδιο πείραμα,
αγνοώντας τους παράγοντες Ε και F και ακολουθώντας ένα 24-1 κλασματικό παραγοντικό σχεδιασμό,
με προσδιορίζουσα εξίσωση AD=C. Ποια είναι η διακριτική ικανότητα του νέου σχεδιασμού;
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραλλαγές του νέου σχεδιασμού, σχολιάστε πιθανά προβλήματα του
σχεδιασμού, σε σχέση και με τα συμπεράσματα του ερωτήματος (γ); (Μονάδες 4)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Θ.Ε. ΔΙΠ 60: 3η Γραπτή Εργασία (2018−2019) Σελίδα 10 από 10