PRIOR- HISTORIJA LOGIKE

Platon – tvorac teorije korespodencije

ARISTOTEL
- napravio 1.logički sistem-logika pojmova-silogistika
- ''Organon'' – Aristotelove logičke rasprave
- dijelovi: kategorije, o interpretaciji, prva analitika, druga analitika, topika,
sophistics elenchis
-4. Knjiga metafitike- princip proturječja
- KATEGORIJE- izrazi koji nisu sudovi, te nisu ni istiniti ni neistiniti
-10 KATEGORIJA- supstancija, kvantitet, kvalitet, odnos, mjesto, vrijeme, položaj, stanje,
radnja, trpljenje
-TOPIKA- savjeti za argumentiranje
- DE SOPHISTICS ELENCHIS- logičke pogreške
- najvažnije za logiku: o interpretaciji i prva analitika
- teorija opozicije, teorija konverzije, teoreij asertoričkog silogizma,
teorija modalnog silogizma
- njeg ov doprinos logici- 1.varijable, 2.afirmacija i negacija, 3.kategorički sudovi
(univerzalni i partikularni):
4 tipa- a = univerzalno afirmativni
e = univerzalno negativni
i = partikularno afirmativni
o = partikularno negativni
4. doprinio je teorijom opozicije :proturječnost- jedna , a druga =a-o,i-e
suprotnost – obje ne mogu biti = a-e
podsuprotnost – obje ne mogu biti = i-o
5. silogizam: 1. Sud oblika implikacije, 2. Sud koji je istinit za sve varijable, 3.premise
moraju imati zajednički pojam , dok se preostale javljaju u konkluziji
npr. ako A onda B
ako B onda C
ako A onda C
POJMOVI U SILOGIZMU
(S) manji pojam- subjekt konkluzije u silog.
(P) veći pojam = predikat konluzije u silog.
(M) srednji pojam = pojam koji se javlja u obje premise
- položaj srednjeg pojma je oslonac za podjelu silogizma na figure
FIGURE-: 1.figura – veći pojam se izriče o srednjem, a srednji p.se izriče o manjem
2. figura- 4 silogizma
3. figura- 6 silogizama
4. figura – 5 silogizama
- prve 3 su aristotelove,a 4.je Teofrastova
MODUS- sređena trojka kategoričkih sudova, nužni i dovoljni uvjeti valjanosti silogizma
MODALNA LOGIKA – izučava pojmove: nužnosti, mogućnosti, nemogućnosti, slučajnosti
1. NUŽNOST- sud je nužan ako i samo ako njegova negacija nije moguća
2. MOGUĆNOST- sud je moguć ako i samo ako njeova negacija nije nužna
3. SLUČAJNOST – neki sud je slučajan ako i samo ako nije ni nužan ni nemoguć
- po Aristotelu je silogistika osnovna logička teorija, tek su Teofrast, megarani otkrili da je to
LOGIKA SUDA
SREDNJOJEKOVNA LOGIKA
- 11 – 15.st
- razvili su opću teoriju referencije, opću teoriju implikacije, razgranatu logiku modaliteta
- Boetije, Anselmo, Roscelin...
KASNIJA SREDNJOVJEKOVNA LOGIKA
- 13.-14-st
- Duns Scotus, William iz Ockhama, Buridan...
- istiniti kondicionalni sud (onaj koji se sastojao od konzekvensa i antecedensa) su u srednjem
vijeku zvali implikaciju
LOGIKA MODALITETA
-Abelard, Sherwood, Petar Španjolski
PRETEČE SSUVREMENE LOGIKE
- Leibniz- istraživao i sredio aristotelovu silogistiku
- standardna metoda dokazivanja- reductio ad absurdum
SUVREMENA LOGIKA
-Booeleov period
-de Morgan – autonomija logike plus ekstenzionalno stajalište
- njegova pravila:

- Boole- prvi stvorio upotrebljivo simboličku algebru- otac suvremene logike

- njegovi principi:
- John Venn- dijagrami i za silogizme – grafički prikazi algebarskih procesa Boolea i Jevonsa
- Lewis Caroll – osvojio kompartmentalni pogled na predmet logike kao i Venn
- Immanuel Kant – idealistička struja u logici (antiformalistička, antimatematička)
- podjela sudova prema kvantitetu ( univerzalni, partikularni, singularni),
kvalitetu ( afirmativni, negativni, neodređeni), relaciji(kategorički,
hipotetički, disjunktivni) i modalitetu(apodiktički, asertorički, problematički)
MATEMATIKA 19.ST
- reorganizacija na svim poljima, razvoj asptraktne algebre
FREGE
– početak suvremene logike, prva sveobuhvatna ideja općenitosti i egzistencije, pomoću
kvatifikacije—prva potpuna formalizacija klasičnog računa sudova
- analiza pojma kardinalnog broja
- odnos ekstenzije pojma i numeričkog ekvivalenta pojma
- proširio i formalizirao teoriju broja
- uvodi aksiom koji dopušta prijelaz od pojma na njegovu ekstenziju
- Russell otkrio proturječje koje proizlazi iz aksioma koji dopušta prijelaz pojma na klasu
- Frege nije uspio dokazati da je logika a ne geometrija osnova teorije brojeva
RUSSELL
- pokušaj da se zasnuje logičko mišljenje da se sva ''čista'' matematika može definirati
isključivo pomoću malog broja fundametalnih logičkih pojmova i log.principa
- pokušaj da se izbjegnu proturječnosti petog Fregeovog aksioma—paradoks:klasa pojmova
koji nisu članovi sami sebe
-princip poročnog kruga- nastaje kada postulirani skup predmeta koji sadrži članove koji se
mogu definirati samo pomoću skupa kao cjeline
- definirao uzlaznu hijerarhiju tipova
WITTGENSTEIN
- metode istinosnih tablica za utvrđivanje vrijednosti formula računa suda
- trakat- teorije o prirodi logike i matematike, sveo mat i log predikata na račun sudova
- matematika se sastoji samo od tautologija
- zastupa krajnji konstruutizam (u fil log najblize intucionizmu)
CARNAP
-bečki krug-logički emprizam
- od Fregea- shvaćanje logike kao dodatka/temelja matematike
- on proširuje logiku na spoznajnu teoriju, fiziku, filozofiju nauke
- razrada formaliziranih jezika
- metateorijska istraživanja- sintaksa i semantika
GODEL
- slavan po teoremu nepotpunosti i pridruženom dokazu nemogućnosti utvrđivanja
konzistentnosti aritmetike metodama formalizacije unutar samo sistema (1931)
- interesi- klasična, intucionistička logika
- intucionistički račun suda dio klasične logike
- dokazao da su aksiom izbora i cantorova generalizirana hipoteza kontinuuma dva suda koja
su konzistentna s aksiomima teorije skupova
TARSKI
- 1920. je formalizirao metalogiku
- beskonačni skupovi rečenica takvi da su logičke konsekvencije jednog danog skupa članovi
skupa