2/13/2019 เร่งเครือง PPP ไม่ได ้มีแค่ Fast Track | Economic Intelligence Center (EIC)

(https://www.scbeic.com/th/home)

เร่งเครือง PPP ไม่ได้มแ

ี ค่ Fast Track
INTERESTING TOPICS (https://www.scbeic.com/th/eic_analysis/list/1413603143080) 25 พฤศจิกายน 2015

ผูเ้ ขียน: ดร.สุปรีย ์ ศรีสําราญ

ตีพม ิ พ์ในหน ังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ 25 พฤศจิกายน 2558

การร่วมลงทุนระหว่างภาคร ัฐและเอกชนได้กล ับมาเป็นประเด็นสา ํ ค ัญอีกครงั เมือร ัฐบาลได้ออกมาตรการ PPP Fast Track เพือลดระยะ
เวลาการดําเนินโครงการลงกว่า 1 ปี อีกทงย ั ังได้อนุม ัติโครงการทีมีความพร้อมแล้วถึง 5 โครงการ เมือต ้นเดือนพฤศจิกายนทีผ่านมา ภาครัฐได ้
มีการอนุมตั ม
ิ าตรการเร่งรัดโครงการให ้เอกชนร่วมลงทุนในกิจการของรัฐ (PPP Fast Track) เพือให ้สอดรับกับแผนก่อสร ้างโครงสร ้างพืนฐานทีกําลังจะ
เกิดขึน โดยมีการลดระยะเวลาการศึกษาและวิเคราะห์โครงการ รวมถึงการตรวจสอบข ้อมูล ซึงจะส่งผลให ้ระยะเวลาการดําเนินโครงการลดลงกว่า 1 ปี
โดยในปั จจุบน ั มีการอนุมต
ั โิ ครงการทีจะอยูใ่ นรูปแบบ PPP Fast track 5 โครงการ แบ่งเป็ นโครงการทางรถไฟฟ้ าในบริเวณกรุงเทพฯ และปริมณฑล 3
โครงการ มูลค่าลงทุนรวมประมาณ 2 แสนล ้านบาท และโครงการทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง 2 โครงการ มูลค่าลงทุนรวมประมาณ 1.4 แสนล ้านบาท
โดยมาตรการดังกล่าวนอกจากจะสร ้างความรวดเร็วในการอนุมต ั โิ ครงการแล ้วยังจะเป็ นการเร่งกระจายเม็ดเงินลงสูร่ ะบบเศรษฐกิจ ทังในเขตกรุงเทพฯ
และปริมณฑลจากโครงการรถไฟฟ้ า และหัวเมืองเศรษฐกิจสําคัญทีมีเส ้นทางทางหลวงพิเศษตัดผ่าน เช่น อยุธยา สระบุรี นครราชสีมา ราชบุรี และ
กาญจนบุรี เป็ นต ้น

ทงนี
ั อีไอซี มองว่านอกจากกระบวนการ fast track ทีรวดเร็วขึนแล้ว ล ักษณะทางเทคนิคของโครงการ การกําหนดรูปแบบการร่วมลงทุน
และรูปแบบการจ ัดสรรรายได้ทดึ ี งดูด เป็นอีก 3 ปัจจ ัยสา ํ ค ัญทีจะทําให้การร่วมทุนภายใต้กรอบ PPP ประสบความสา ํ เร็จ เมือย ้อนมองในอดีต
ทีผ่านมา รูปแบบการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนในโครงการโครงสร ้างพืนฐานของไทยส่วนใหญ่มก ั จะมีอยู่ 4 รูปแบบ ได ้แก่ 1) การให ้เอกชน
ก่อสร ้างและโอนทรัพย์สน ิ ให ้รัฐ แล ้วจึงเข ้าบริหารจัดการ (Build-Transfer-Operate: BTO) 2) การให ้เอกชนก่อสร ้าง บริหารจัดการ แล ้วโอนทรัพย์สน ิ
ให ้รัฐ (Build- Operate-Transfer: BOT) 3) การให ้เอกชนก่อสร ้าง แล ้วจะได ้กรรมสิทธ์ในการเป็ นเจ ้าของและการบริหารจัดการ (Build-Own-Operate:
BOO) และ 4) รัฐทําสัญญาบริหารจัดการกับเอกชน (Operation and Maintenance contract: O&M) ซึงแบบที 1-3 จะแตกต่างกันในแง่ของระยะเวลา
การโอนสิทธิความเป็ นเจ ้าของในโครงการโครงสร ้างพืนฐานอย่างเห็นได ้ชัด ส่วนแบบที 4 นัน ส่วนใหญ่รัฐจะลงทุนในส่วนของโครงการโครงสร ้างพืน
ฐาน ส่วนเอกชนจะรับผิดชอบในการให ้บริการและการบํารุงรักษาสินทรัพย์ อย่างไรก็ด ี รูปแบบการร่วมลงทุนทัง 4 รูปแบบ ส่วนใหญ่เอกชนจะเป็ นผู ้ให ้
บริการและจัดเก็บรายได ้ภายหลังการก่อสร ้างแล ้วเสร็จ รวมทังเป็ นผู ้กําหนดรูปแบบและมาตรฐานการให ้บริการภายใต ้กรอบใหญ่ทรัี ฐกําหนด

ทังนี ในส่วนในของการจัดสรรรายได ้นัน มีอยู่ 3 รูปแบบหลัก ได ้แก่ 1) รูปแบบ net cost คือ ผู ้รับสัมปทานเป็ นผู ้จัดเก็บรายได ้ โดยผู ้รับสัมปทานอาจ
เสนอส่วนแบ่งรายได ้ให ้แก่ภาครัฐตามทีได ้ตกลงกัน 2) รูปแบบ gross cost คือ ภาครัฐเป็ นผู ้จัดเก็บรายได ้ โดยจัดสรรผลตอบแทนให ้เอกชนแบบ
กําหนดราคา (fixed payment) โดยผลตอบแทนทีเอกชนได ้รับจะไม่มส ี ว่ นเกียวข ้องกับรายได ้จากการดําเนินงาน และ 3) รูปแบบ modified gross
cost คือ ภาครัฐเป็ นผู ้จัดเก็บรายได ้ โดยจัดสรรผลตอบแทนให ้เอกชนตามทีตกลงกันไว ้ (fixed payment) อีกทัง เอกชนจะได ้รับผลตอบแทนอีกส่วน
หนึงตามผลประกอบการ เช่น จํานวนผู ้โดยสารทีเพิมขึน

ทังนี ในกรณีของโครงการรถไฟฟ้ าโครงการใหม่ 2 สายแรกภายใต ้ PPP Fast Track ได ้แก่ โครงการรถไฟฟ้ าสายสีเหลืองและสายสีชมพูทคาดว่ ี าจะใช ้
ระบบโมโนเรล อีไอซีมองว่าการร่วมลงทุนในรูปแบบ BTO ตามทีทางภาครัฐวางไว ้มีความเหมาะสม เนืองจากภาคเอกชนจะเป็ นผู ้ลงทุนการสร ้าง
โครงสร ้างพืนฐาน ทังในส่วนของทางวิง สถานี ศูนย์ซอ่ มบํารุง ระบบและขบวนรถไฟฟ้ าเพือให ้องค์ประกอบทุกอย่างสอดคล ้องกันในการดําเนินโครงการ
ทังนี การร่วมลงทุนแบบ BTO เป็ นรูปแบบการร่วมลงทุนทีใกล ้เคียงกับรูปแบบการร่วมลงทุนทีประสบความสําเร็จในโครงการคมนาคมทางรางในต่าง
ประเทศ เช่น โครงการรถรางเบา (Light rail) Tvarbana ของเมืองสตอกโฮล์ม สวีเดน ซึงเอกชนเป็ นผู ้ร่วมลงทุนและรับผิดชอบทังในด ้านการออกแบบ
และการก่อสร ้างโครงสร ้างพืนฐาน การติดตังระบบและเดินรถ ทําให ้โครงการสามารถเปิ ดใช ้ได ้ภายในระยะเวลาเพียง 2 ปีอัอี
พกเดททุ กสถานการณ์
ทัง ในส่วนของการจัดสรร
เศรษฐกิ
รายในรูปแบบ net cost ตามทีภาครัฐได ้กําหนดไว ้ จะทําให ้เอกชนมีโอกาสได ้รับรายได ้ทีแปรผันกับจํานวนเทียวโดยสารทีเติ จกับ EIC กด ้วย
บโตในอนาคตอี

https://www.scbeic.com/th/detail/product/1784 1/5
2/13/2019 เร่งเครือง PPP ไม่ได ้มีแค่ Fast Track | Economic Intelligence Center (EIC)
อีกหนึงโครงการรถไฟฟ้ าทีอยูภ ่ ายใต ้ PPP Fast Track คือโครงการรถไฟฟ้ าสายสีนําเงินส่วนต่อขยาย ซึงเป็ นระบบรถไฟแบบ Heavy rail ทีใช ้งานอยูใ่ น
(https://www.scbeic.com/th/home)
ั การร่วมลงทุนเป็ นลักษณะ BOT โดยรัฐเป็ นผู ้ลงทุนด ้านโครงสร ้างพืนฐานและก่อสร ้างไปแล ้ว คาดว่าเอกชนจะเข ้ามามีสว่ นร่วมในด ้านการจัดหา
ปั จจุบน
และติดตังขบวนรถและระบบรถไฟฟ้ า แล ้วจึงค่อยโอนสินทรัพย์เหล่านีกลับไปเป็ นกรรมสิทธ์ของรัฐเมือสินสุดระยะเวลาสัมปทาน ทังนี การจัดสรรรายได ้
อยูใ่ นรูปแบบ net cost เนืองจากเป็ นรูปแบบทีสอดคล ้องกับรถไฟฟ้ าสายสีนําเงินทีให ้บริการในปั จจุบน
ั
นอกจากนี ด ้านโครงการทางหลวงพิเศษระหว่างเมืองทัง 2 เส ้นทางนัน อีไอซีมองว่า เป็ นโครงการทีไม่ได ้ใช ้เทคโนโลยีสลับซับซ ้อน อีกทังใช ้เวลา
ก่อสร ้างน ้อยกว่าโครงการรถไฟฟ้ า รวมถึงมีกระแสเงินสดอย่างต่อเนือง ดังนัน ภาครัฐจึงควรเป็ นผู ้ลงทุนในการก่อสร ้างโครงการ ขณะทีภาคเอกชนควร
สนับสนุนด ้านระบบปฏิบต ั กิ าร การจัดเก็บค่าบริการผ่านทาง รวมถึงการบํารุงรักษาระบบและโครงสร ้างพืนฐาน ซึงจากปั จจัยดังกล่าวทําให ้โครงการ
ทางหลวงพิเศษระหว่างเมืองทัง 2 เส ้นทางมีแนวโน ้มทีจะมีการร่วมลงทุนในรูปแบบ O&M contract ซึงสอดคล ้องกับนโยบายของภาครัฐ อีกทังยังมี
ลักษณะการร่วมลงทุนคล ้ายคลึงกับทางหลวงพิเศษ Jaipur-Kishangarh ในอินเดีย ทีเชือมระหว่างเมืองหลวง-นิวเดลี และเมืองการค ้าหลักของ
ประเทศ-มุมไบ ซึง World Bank ได ้ยกย่องว่าเป็ นโครงการทางหลวงพิเศษทีประสบความสําเร็จแห่งหนึงของโลกในการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน

จากปัจจ ัยทีกล่าวมาในข้างต้นแล้ว อีไอซีมองว่าผูป ้ ระกอบการภาคเอกชนย ังต้องมีการเตรียมความพร้อมด้านเครืองจ ักรกล บุคลากร และ

การเงินเพือให้การดําเนินโครงการเป็นไปอย่างต่อเนือง จากโครงการทีได ้รับอนุมต ั ใิ ห ้อยูใ่ น PPP fast track ทัง 5 โครงการนัน ผู ้ประกอบการภาค
เอกชนสามารถเข ้ามามีบทบาทได ้หลากหลาย เช่น ในกรณีโครงการรถไฟฟ้ า ผู ้ประกอบการภาคเอกชนสามารถร่วมลงทุนกับภาครัฐได ้ทังในการก่อสร ้าง
โครงสร ้างพืนฐาน การวางระบบรถไฟฟ้ า การเดินรถ การจัดเก็บค่าโดยสาร และการบํารุงรักษาโครงสร ้างพืนฐานและขบวนรถ เป็ นต ้น ซึงกิจกรรมเหล่านี
ล ้วนใช ้เม็ดเงินลงทุนสูงและมีการใช ้เทคโนโลยีทซั
ี บซ ้อน โดยผู ้ประกอบการทีมีความสนใจในกิจการทีรัฐเปิ ดโอกาสให ้ร่วมลงทุน นอกจากการติดตาม
ข่าวสารด ้านการประมูลโครงการจากภาครัฐอย่างสมําเสมอแล ้ว ยังต ้องวางแผนเตรียมความพร ้อมทังทางด ้านบุคลากรและเครืองจักรอุปกรณ์ให ้เหมาะสม
กับลักษณะของโครงการและเพียงพอกับความต ้องการในอนาคต นอกจากนีแล ้ว ยังต ้องจัดหาแหล่งเงินทุนเพือสนับสนุนการดําเนินการทังในระยะก่อน
และหลังการดําเนินโครงการอีกด ้วย

การเร่งดําเนินการอนุม ัติโครงการจากทางภาคร ัฐผ่าน PPP fast track ถือเป็นกลไกสา ํ ค ัญในการข ับเคลือนโครงการโครงสร้างพืนฐาน

ขนาดใหญ่ ทว่า ล ักษณะทางเทคนิคของโครงการ การกําหนดรูปแบบการร่วมลงทุน และรูปแบบการจ ัดสรรรายได้ทดึ ี งดูด อีกทงั ความ
พร้อมของน ักลงทุนเอกชนทงในด้ั านบุคลากร เครืองจ ักรอุปกรณ์ และแหล่งเงินทุน ก็เป็นสิงทีไม่ควรมองข้ามในการร่วมลงทุนระหว่างภาค
ร ัฐและภาคเอกชนเช่นเดียวก ัน

Tags
Thailand (https://www.scbeic.com/th/search?
q=Thailand&where_keyword_tag=true&where_keyword_title=false&where_keyword_text=false&search_most=most_relevant&during=all&group=all&token=MZoPp) PPP
(https://www.scbeic.com/th/search?
q=PPP&where_keyword_tag=true&where_keyword_title=false&where_keyword_text=false&search_most=most_relevant&during=all&group=all&token=MZoPp) Logistics
(https://www.scbeic.com/th/search?
q=Logistics&where_keyword_tag=true&where_keyword_title=false&where_keyword_text=false&search_most=most_relevant&during=all&group=all&token=MZoPp) ขนส่ง
และโลจิสติกส์ (https://www.scbeic.com/th/search?q=ขนส่งและโลจิสติ
กส์&where_keyword_tag=true&where_keyword_title=false&where_keyword_text=false&search_most=most_relevant&during=all&group=all&token=MZoPp) คมนาคม
(https://www.scbeic.com/th/search?
q=คมนาคม&where_keyword_tag=true&where_keyword_title=false&where_keyword_text=false&search_most=most_relevant&during=all&group=all&token=MZoPp)

Share
(mailto:?
subject=เร่ง
เครือง
PPP
ไม่ได ้
มีแค่
Fast
Track&body=เร่ง
เครือง
PPP
ไม่ได ้
มีแค่
Fast
Track%0A%0Ahttps://www.scbeic.com/th/detail/product/1784)

ิ ฟรีเพือรับชมข ้อมูลต่อ
สมัครสมาชก
การแจ ้งเตือนทางอีเมลเกียวกับข่าวด่วน,ดาวน์โหลดเอกสารและอืน ๆ

สมัครสมาชิก
(https://www.scbeic.com/th/register)
มีบญ ั ชีอยูแ่ ล ้ว?
เข ้าสูร่ ะบบ (https://www.scbeic.com/th/login)

อัพเดททุกสถานการณ์
Related เศรษฐกิจกับ EIC

https://www.scbeic.com/th/detail/product/1784 2/5