HSM 210/3 sejarah sosio-ekonomi malaysia

“Kononnya, oleh kerana dasar paternalisme Brooke terhadap kaum pribumi Sarawak, kaum
pribumi tidak digalakkan melibatkan dalam sektor perlombongan dan pertanian komersial.”
Bincangkan.

Nama : Alif Omar Bin Ibrahim (136190)

: Mohliza Binti Md Ali (136388)
: Nur Ramizah Binti Fadli (136460)
: Nur Liyana Binti Che Rahim (136456)
: Nik Nuratikah Binti Mohd Norddin (136411)
: Juriana Binti Ismail (136365)
: Vignesshwaran A/L Munian (132363)
 Dasar paternalisme sememangnya diamalkan oleh brooke di
sarawak tetapi kami tidak bersetuju mengenai statement soalan
"Brooke tidak menggalakkan penglibatan kaum peribumi dalam
sektor pertanian komersial dan perlombongan di sarawak.

2018/10/13
PENGENALAN DASAR PATERNALISME
• Sikap atau tindakan satu organisasi yang melindungi orang dan
memberi mereka apa yang mereka perlukan tetapi tidak memberi
kepada mereka tanggungjawab dan kebebasan
• contohnya ,sistem dimana pihak berkuasa berjanji untuk membekalkan
keperluan atau mengatur kelakuan mereka sebagai individu dan juga
hubungan mereka dengan pihak berkuasa serta sesama mereka.

2018/10/13
 PENGENALAN

• Keluarga Brooke dan dasar ekonomi Brooke bersifat humanitarian dan

altruistic terhadap kaum pribumi (indegenious/natives) di Sarawa (Ooi
Keat Gin)
• Dasar ekonomi ketiga-tiga Raja Brooke (Keluarga Brooke)
Intipati idea dan dasar ekonomi brooke adalah perlindungan kepada kepentingan
pribumi dan peningkatan kebajikan mereka tanpa sebarang kompromi

Menurut Ooi Keat Gin, James Brooke (1841- 1868), Charles Brooke
(1868-1917) dan Vyner Brooke (1917-1941) berpegang teguh kepada
prinsip-prinsip menjaga dan melindungi kepentingan orang asli tanpa
mengabaikan kebajikan mereka dalam proses membangunkan sumber-
sumber ekonomi Sarawak.
•Modal Eropah dan buruh Cina adalah strategi James Brooke untuk
membangunkan sumber di Sarawak.
•Namun begitu, pembangunan ekonomi haruslah bersifat gradual
supaya kepentingan natives tidak dikompromi.
•James Brooke mempunyai idea untuk pembentukan company
membangunkan potensi ekonomi Sarawak tetapi pada masa yang sama
beliau menolak kemasukan pelaburan modal besar (large capital
investment) yang beliau percaya akan menggugat dan
mengeksploitasi penduduk asli dalam proses pencarian keuntungan.
•Perdagangan dianjurkan supaya dinikmati oleh natives dan James Brooke tidak
mahu perdagangan (commerce) dikuasai oleh Ketua Pribumi (native chiefs) yang
kebanyakan masa akan bertukar menjadi instrument menindas.
•Pada pandangan James Brooke perdagangan sepatutnya menjadi faedah kepada
natives tetapi oleh kerana amalan “serah dagang” atau “forced trade” di mana chief
native Dayak dan Melayu serta Pangeran Brunei akan memaksa natives di bawah
kuasanya untuk menyerahkan hasil dagangan secara paksaan.
•James menggubal undang untuk memansuhkan amalan perhambaan dan forced-
labor (kerahan tenaga kerja paksaan) serta “serah dagang” dimansuhkan untuk
memastikan kepentingan orang miskin pribumi dilindungi.
•Dasar James adalah “ James was not against capital investment to develop
Sarawak’s resources. His strategy for development was the introduction of
‘European Capital and Chinese labour”. Nevertheless , his priority was that the
welfare of the indigenous (orang asli/natives) must be safeguarded and not be
sacrificied to Western-style economic exploitation.”
• James lebih gemar kepada pembangunan ekonomi yang natural dan
gradual (steady) yang tidak akan mengganggu gugat kehidupan natives.
• Kata James, “I hold by one principle – that no prospect of personal
advantage ought to induce me to risk the happiness of the many
thousand people here and risked it would be were a large capital
thrown suddenly into this country, under the superintendence of a
number of Europeans.”
• James tidak mahu kebahagiaan pribumi menjadi berisiko apabila orang
Eropah masuk ke Sarawak dengan pelaburan besar mengancam
kebajikan pribumi (Dayaks and Malays dan lain-lain).
• Perhatian paternal (fatherly, protective) terhadap kebajikan natives
menyebabkan James mengenakan cukai yang sederhana kepada
natives. Kerana beliau amat menekankan kebajikan natives ini. Beliau
mengharapkan pembangunan ekonomi yang gradual akan memajukan
negeri.
• James sanggup mengorbankan inheritance atau harta pusakanya
dengan memberi subsidi kepada kos pentadbiran supaya dapat
mengurangkan kos cukai kepada natives. Sifat altrusitik James ini
adalah satu matlamat untuk memperbaiki dan mengurangkan bebanan
pribumi dan secara perlahan-lahan (gradually) membangunkan mereka
dalam tahap ketamadunan.
• James tidak dapat menggunakan harta pusakanya untuk mentadbir
Sarawak kerana lama-kelamaan hartanya semakin berkurangan dan
terpaksa mencari sumber pendapatan lain untuk mentadbir
kerajaannya.
• Namun, James masih tidak bersedia untuk melibatkan diri dalam
perdagangan kapitalis sebagai satu sumber pendapatan kerana takut
ianya akan memberi laluan kepada eksploitasi pribumi.
• Kata James, “Saya tidak mahu mempergunakan kuasa saya untuk
mencari kekayaan melalui perdagangan untuk keuntungan diri saya,
ini akan membawa kepada kehilangan pengaruh moral rakyat kepada
saya.”James lebih rela hilang keuntungan daripada kehilangan
pengaruh moral. Menunjukkan betapa James menekankan sifat
altruistik.
PENTADBIRAN CHARLES BROOKE
• Charles berkhidmat sebagai kadet di kawasan pedalaman perhutanan
wilayah Dayak telah banyak mempengaruhi idea-idea pentadbiran
berhubung kaum asli.
• Beliau percaya bahawa peraturan-peraturan kerajaan perlu disusun
dengan rapi untuk menjaga kepentingan majority iaitu kaum asli
berbanding orang-orang Eropah dan menurutnya “slow and gradual
development” harus menjdi prinsip utama dalam mentadbir Sarawak.
• Menurut Charles,“…most important of all, the main concern of a
government should be ‘peace, happiness and contentment to all and
especially to the natives of the soil” yang merupakan prinsip yang
dipegang kuat oleh Charles sepanjang pemerintahannya di Sarawak.
• Dalam proses pentadbiran kaum asli, Charles menggunakan Supreme
Council dan General Council untuk mendapatkan pandangan kaum
asli (natives) dan perasaan mereka terhadap tujuan kerajaan dan juga
mendapatkan sokongan natives.
• Kedua2 Majlis Tertinggi (Supreme Council) dan Majlis Am (General
Council) walaupun bersifat advisory tetapi membekalkan maklumat
berkenaan reaksi dan pandangan natives dan feedback mereka
terhadap perancangan kerajaan.
• Misalnya, Charles ingin memansuhkan institusi perhambaan di
kalangan natives. Maka kedua-dua Council berperanan menghubung
jalinkan kedua-dua kerajaan dan natives untuk bertukar pandangan.
Charles berjaya memansuhkan slavery kerana sokongan yang
diberikan oleh natives tanpa sebarang perkara yang tidak diingini.
• Bagi Charles orang Cina sama dengan orang Eropah dalam aspek
memberi masalah. Kenyataan Charles, “nearly as troublesome a
people to govern as Europeans, certainly not more so.
• Tetapi Charles memberi amaran kepada pedagang-pedagang Cina yang
bersikap membuli dan kasar.
• Charles membenarkan orang-orang Cina untuk membuka kawasan
pertanian yang luas di Sarawak kerana kepercayaan kepada kebolehan
mereka.
• Penanaman seperti gambir dan lada hitam (pepper) adalah hasil
tanaman ekspot utama Sarawak pada 1880an dan 1890an dan
pendapatan utama Sarawak.
PERTANIAN KOMERSIAL

• Charles amat menjaga kepentingan natives (indigenous) dan

melindungi mereka dari eksploitasi dan oppresi speculator orang asing
khususnya orang Eropah.
• Undang-undang digubal untuk melindungi natives dari pedagang dan
peniaga Cina. “Lawas were enacted to shield the natives from
swindling by the more worldly Chinese merchants”.
• Charles tidak membenarkan tanah pusaka natives diambil oleh
pedagang atau sesiapapun. Amat dilindungi oleh Charles. Tanah
natives bagi Charles, “Daging Darah, flesh and blood…the source of
their self existence, their harta pesaka [heritage] which if once lost no
amount of money could ever recover”.
• Pada masa harga getah melambung tahun 1910, Charles melarang penjualan tanah
dengan mengetatkan undang2 supaya tidak ada seorang pun menjual tanah kepada
firma2 Eropah mahupun individu. Dasar tanah paternalistic Charles telah
menyelamatkan natives dari kehilangan/perampasan tanah pusaka mereka.
• Charles mengembangkan dan memperbaiki lagi kehidupan orang asli dengan
promosi dan perluaskan perdagangan barangan hutan (jungle products) di
kalangan natives. Charles turut merancang untuk mengwujudkan pertanian tetap
bagi natives yang sekian lama mengamalkan pertanian pindah randah supaya
natives mendapat keuntungan dari pertanian tetap dan dapat memperbaiki taraf
kehidupan natives..
• Perdagangan sago digalakkan dan ramai natives mendapat keuntungan dari
perdagangan sago antaranya Melanau. Perkembangan ekonomi dialami oleh
Kayan, Kenyahs dan Dayak yang mengumpul barangan hutan.
• Charles berusaha memperkenalkan sistem ekonomi pertanian komersial di tanah
pusaka pribumi tetapi pribumi/natives tidak begitu menggemari sistem pertanian
tetap dan usaha-usaha Charles hanya mendapat sedikit kejayaan. Charles Brooke
menggunakan dasar menyokong dan membangunkan natives dalam arus
pembangunan ekonomi tetapi mereka lebih gemar dengan system ekonomi
subsistence pribumi.
• Misalnya penanaman sago, padi dan kelapa digalakkan di kalangan
pribumi Dayak dll tetapi sambutan tidak begitu menggalakkan di
kalangan orang2 Dayak.
• Misalnya di wilayah Skrang, orang Dayak tidak begitu berminat
dengan pertanian tetap (settled agriculture) walaupun teknik-teknik
pertanian lebih advance diperkenalkan dan diberi wang tunai dan
pelbagai bantuan lain.
• Natives lebih gemar kekal dalam circle pertanian mereka dan mencari
hasil hutan untuk subsitence mereka berbanding keluar hutan/kawasan
pusaka mereka untuk berdagang dan berniaga secara komersial. Sebab
itulah sehingga ke hari ini, natives di Sarawak lebih rela tidak
diganggu tanah pusaka mereka dan forest reserves mereka tidak
diceroboh oleh orang Cina/pembalak yang mendapat kebenaran
kerajaan.
• Charles turut memperkenalkan konsep “experimental farm” sebagai
satu cara memprkenalkan hasil tanaman baru kepada populasi
pribumi/natives. Experiemental farm adalah ladang2 yang diwujudkan
untuk eksperimen tanaman2 baru seperti kopi, lada hitam, gambir,
tembakau dll.
• Di samping itu, hasil hutan seperti gutta, jelutong, dll dimasukkan ke
dalam “experimental farm” untuk membangunkan ekonomi natives.
• Wet-rice cultivation atau penanaman padi sawah digalakan supaya
natives melepaskan system penanaman padi huma tetapi natives
seperti Dayak tidak begitu berminat. Native farmers were not
interested and not very successful despite all the efforts and
encouragement of the government. Oleh kerana promosi penanaman
wet-rice di kalangan natives tidak berjaya, maka Charles
mencadangkan supaya penanaman wet-rice diserahkan kepada orang
Cina.
SEKTOR PERLOMBONGAN

• Sektor Perlombongan di era Charles Brooke pula, terdapat penglibatan

masyarakat pribumi.
• Jika sebelum ini, di era James Brooke, kegiatan perlombongan pada
awal tahun 1850 dikuasai oleh kaum Cina yang datang daripada
Sambas, Kalimantan.
• Pengenalan teknologi melombong yang lebih baik selain daripada
peristiwa 1857 telah menyebabkan berlaku transisi di mana sektor
perlombongan mula diambil alih oleh Brooke.
• Proses urbanisasi telah menyebabkan banyak kaum pribumi terlibat di
dalam sektor perlombongan. Cth: 1917, Miri, kawasan carigali minyak
merekodkan penyertaan kaum melayu di dalam industri minyak.
• Dasar2 Charles yang bersifat paternalistic telah mengakibatkan kurang
peladang dan pelabur Eropah melabur di Sarawak. Dasar pemilikan
dan penyewaan tanah Charles tidak begitu menggalakkan orang2
Eropah untuk melabur di Sarawak.
• Kerana dasar pemilikan dan penyewaan ini diketatkan untuk menjaga
kepentingan natives daripada dieksploitasi orang Eropah/speculator
Eropah yang akan menjadikan natives coolies dan outcasts manakala
orang Eropah menjadi master dan people of the soil.
• Charles amat prihatin dan serious terhadap Syarikat2 Modal Eropah
yang besar. “He was mistrustful of big commercial companies”. Ini
adalah kerana dasar ekonomi paternalistic yang bertujuan menjaga
kepentingan natives dan juga kerajaan Sarawak.
• Menurut Charles, “Kebajikan natives amat diutamakan dan beliau melarang
sebarang penjualan tanah oleh natives. Charles menggubal undang2 tanah menjaga
harta pusaka natives daripada bogus planters and investors.
• Charles turut memperkenalkan system screening bagi concessionaires luar negara.
Semua usaha dan penggubalan undang2 ini adalah untuk mengelakkan syarikat
kapitalis Eropah yang besar yang mungkin akan menyeleweng/menipu (contempt)
dan juga menjual tanah/hasil ke luar negara untuk keuntungan yang lebih
merugikan kerajaan dan natives.
• Harus difahami bahawa Charles bukannya menentang golongan pelabur kapitalis
tetapi khasnya golongan speculator dan eksploitater yang cuba ekspolit natives
untuk keuntungan diri mereka.
• Antara contoh2 Charles mempelawa syarikat kapitalis besar yang bersikap amanah
dan jujur ialah : Borneo Company Limited dan Anglo-Saxon Petroleum Company
(ASPC).
• Syarikat2 ini dibenarkan masuk Sarawak dan melabur kerana syarikat2 ini
menghormati undang2 dan dasar Charles dalam menjaga kebajikan ekonomi
natives.
• Aktiviti2 syarikat ini tidak menggangu-gugat atau eksploitasi ekonomi natives dan
perdagangan mereka tidak menjejaskan perdagangan native.
 RUMUSAN
• James Brooke dan dua penggantinya bertanggungjawab memperkenalkan cita-cita Victoria iaitu "
perdagangan bebas" "Kerajaan yang baik".
• Dengan nama " pengawasan pencerahan ", (enlightened steardship) James Brooke dan
penggantinya telah campur tangan dalam politik masyarakat Borneo , mengenakan pentadbiran
Eropah pada geografi etnik yang kompleks, dan membina sebuah negara berdasarkan polisi
paternalisme.
• Keluarga Brooke berjaya melindungi rakyat Sarawak daripada eksploitasi oleh orang luar. Tidak
banyak contoh seperti ini di negara atau di tempat lain di dunia.
• Sarawak bukan satu perusahaan penjajah dijalankan untuk manfaat pemegang saham Eropah, atau
skim pengayaan untuk Rajahs sebenarnya, Sarawak tidak menghasilkan keuntungan yang banyak
untuk sesiapa sahaja : perladangan besar tidak dibenarkan , perusahaan dikawal agak rapat oleh
kerajaan Rajah.
• oleh itu , pada pendapat kami dasar paternalisme yang diamalkan oleh brooke di sarawak
sememangnya berlaku tetapi dasar ini tidak memulaukan peribumi sarawak daripada terlibat
dalam sektor pertanian komersial dan perlombongan ,banyak inisiatif yang dilakukan brooke agar
peribumi terlibat dalam kedua sektor ini.
BIBLIOGRAFI
• Brooke, J. (1853). The private letters of Sir James Brooke, K.C.B, Rajah of Sarawak: narrating the
events of his life, from 1838 to the present time, London : Richard Bentley
• Amarjit Kaur. 1995. “The Babbling Brookes: Economic Change in Sarawak, 1841-1941”, Modern
Asian Studies, Jil. 29, No. 1 (1995): 65-109
• Chew, Daniel, 1989. “Chinese Pioneers on the Sarawak Frontier 1841-1941. Singapore: Oxford
University Press. Ms. 22-26,143-162
• Reece, R. H. W. & Cramb, R. A. & Monash University. Centre of Southeast Asian Studies. (1988).
Development in Sarawak: Historical and contemporary perspectives. [Clayton, Vic]: Centre of
Southeast Asian Studies, Monash University.
• Ooi Keat Gin. 1997. Of Free Trade and Native Interests: The Brookes and the Economic
Development of Sarawak, 1841-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press. Ms. 19-80, 165-
198.
• Pringle, Robert. 1971. “The Brookes of Sarawak: Reformers inspite of Themselves”, Sarawak
Museum Journal, Jil. 19, Nos. 38-39 (1971): 53-76