60
Sè 8 - 2008
th−êng thøc t«n gi¸o
Héi ®ång gi¸m môc ViÖt Nam
C¬ cÊu tæ chøc, c¸c k× ®¹i héi vµ ®−êng h−íng môc vô
C¬ cÊu tæ chøc
Mïa xu©n n¨m 1975, ®Êt n−íc ViÖt
Nam thèng nhÊt. Sau 21 n¨m chia thµnh
gi¸o héi hai miÒn, ®Õn thêi ®iÓm nµy Gi¸o
héi C«ng gi¸o ViÖt Nam míi “nªn mét”.
Sau mét thêi gian chuÈn bÞ, tõ ngµy 24
®Õn ngµy 30 th¸ng 04 n¨m 1980, t¹i Hµ
Néi, Thñ ®« n−íc Céng hoµ X· héi Chñ
nghÜa ViÖt Nam, Héi nghÞ c¸c Gi¸m môc
toµn quèc cña Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt
Nam ®−îc nhãm häp, thµnh lËp mét tæ
chøc t«n gi¸o lÊy tªn lµ Héi ®ång Gi¸m
môc ViÖt Nam (H§GMVN). Héi ®ång
®Þnh ra c¬ cÊu tæ chøc, nguyªn t¾c lµm
viÖc, sinh ho¹t.
§©y lµ Héi ®ång Gi¸m môc ®Çu tiªn
cña C«ng gi¸o ViÖt Nam sau khi n−íc
nhµ hoµn toµn thèng nhÊt. KÕt thóc héi
nghÞ, H§GMVN ra Th− chung, tá râ quan
®iÓm: “Sèng Phóc ©m gi÷a lßng d©n téc
®Ó phôc vô h¹nh phóc cña ®ång bµo”.
Tuy nhiªn, tr−íc thêi ®iÓm 1980, ë
MiÒn Nam ®· thµnh lËp Héi ®ång Gi¸m
môc ViÖt Nam.
C¨n cø vµo sù phª chuÈn cña Toµ
Th¸nh La M· ®Ò ngµy 24-2-1967 th×
H§GM ®−îc coi lµ c¬ quan cao nhÊt cña
Gi¸o héi MiÒn Nam. Theo C«ng ®ång
Vatican II, H§GM, lµ n¬i quy tô c¸c vÞ
Nghiªn cøu T«n gi¸o.
NguyÔn Hång D−¬ng(*)
l·nh ®¹o Gi¸o héi trong mét quèc gia, hay
mét ®Þa ph−¬ng liªn ®íi thi hµnh phËn sù
môc vô, ®Ó lîi Ých mµ Gi¸o héi cèng hiÕn
cho con ng−êi ®−îc ph¸t triÓn h¬n, nhÊt
lµ nhê c¸c h×nh thøc t«ng ®å vµ nh÷ng
ph−¬ng ph¸p thÝch hîp víi hoµn c¶nh
hiÖn ®¹i (xGM 38, 1). Cßn theo Bé Gi¸o
luËt 1983, §iÒu 447: Héi ®ång Gi¸m môc,
mét ®Þnh chÕ cã tÝnh c¸ch th−êng trùc, lµ
mét ®oµn thÓ cña c¸c Gi¸m môc thuéc
mét quèc gia hoÆc mét l·nh thæ nhÊt
®Þnh, ®ång thi hµnh mét vµi nhiÖm vô
môc vô ®èi víi c¸c tÝn h÷u thuéc l·nh thæ
®ã, nh»m cæ vâ thiÖn Ých lín lao h¬n c¶
mµ Gi¸o héi cèng hiÕn cho mäi ng−êi,
nhÊt lµ qua c¸c h×nh thøc vµ ph−¬ng thøc
- lµm t«ng ®å ®−îc thÝch øng vµo nh÷ng
hoµn c¶nh cña tõng thêi vµ tõng n¬i, theo
quy t¾c luËt ®Þnh. Nh− vËy H§GM cã
môc ®Ých võa ®Ó c¸c vÞ gi¸m môc cã dÞp
phèi hîp ho¹t ®éng cña m×nh chÆt chÏ
h¬n víi c¸c gi¸m môc kh¸c, võa ®Ó c¸c vÞ
gi¸m môc quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn h×nh
thøc vµ ph−¬ng ph¸p lµm t«ng ®å thÝch
hîp víi hoµn c¶nh tõng ®Þa ph−¬ng.
Trong mét sè c«ng viÖc nµo ®ã, Gi¸o
héi C«ng gi¸o MiÒn Nam ®−îc quyÒn quy
®Þnh vµ gi¶i quyÕt theo nh÷ng quy chÕ
*. PGS. TS. ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o.
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam…
trªn mµ kh«ng phô thuéc vµo Toµ Th¸nh
La M·. §ã lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc
vô hoÆc phông vô, nghÜa vô lµ ph−¬ng
thøc mang l¹i lîi Ých cho gi¸o héi hoÆc
nh÷ng h×nh thøc lÔ nghi cña gi¸o héi cho
phï hîp víi mçi ®Þa ph−¬ng. Nh÷ng vÊn
®Ò cã liªn quan ®Õn tÝn lÝ hoÆc ®Õn nghÜa
vô cña gi¸m môc ®· ®−îc quy ®Þnh trong
Bé Gi¸o luËt th× ph¶i do Toµ th¸nh La
M· quy ®Þnh.
Héi ®ång Gi¸m môc ë MiÒn Nam ®−îc
thµnh lËp tõ th¸ng 2 n¨m 1967, nh−ng
nh÷ng tæ chøc môc vô cña Gi¸o héi MiÒn
Nam víi c¸c Uû ban Gi¸m môc do c¸c
miÒn ®¶m nhiÖm chØ míi ®−îc triÓn khai
vµo th¸ng 2 - 1971 vµ hoµn thµnh vµo
th¸ng 5 - 1971. §©y lµ sù thay ®æi lín vÒ
c¬ cÊu cña Gi¸o héi MiÒn Nam theo ®óng
tinh thÇn canh t©n cña C«ng ®ång
Vatican II vµ nh÷ng nghÞ quyÕt quan
träng cña Héi ®ång Gi¸m môc ¸ Ch©u
nh»m thÝch øng víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn
c¶nh MiÒn Nam(1).
Trong hÖ thèng tæ chøc Gi¸o héi La
M·, n−íc Ph¸p lµ n−íc ®· cã c¸ch chia
miÒn tõ l©u, nh−ng nÐt míi cña Gi¸o héi
MiÒn Nam lµ mçi miÒn ®Òu cã gi¸m môc
®Þa ph−¬ng phô tr¸ch, ®Æc tr¸ch mét uû
ban vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc H§GM.
Trªn nguyªn t¾c, H§GM cè g¾ng t¹o
mét sù liªn kÕt gi÷a hµng gi¸o phÈm, tu
sÜ vµ gi¸o d©n t¹i miÒn Nam v×:
Do c¬ cÊu thµnh phÇn, mçi uû ban do
mét gi¸m môc mét miÒn phô tr¸ch vµ
c«ng viÖc ®ßi hái c¸c gi¸m môc ph¶i cã
mÆt t¹i c¸c miÒn kh¸c nhau nªn mçi lÇn
häp mét Uû ban Gi¸m môc nµo ®ã cÊp
toµn MiÒn Nam th× hÇu hÕt c¸c gi¸m môc
ph¶i cã mÆt. §©y lµ dÞp ®Ó c¸c gi¸m môc
gÆp gì, trao ®æi bµn b¹c c«ng viÖc.
61
Mçi Uû ban ®Òu cã nhiÒu linh môc
tham gia, mét sè linh môc ®−îc giao
nhiÖm vô ®øng ®Çu c¸c tiÓu ban, c¬ cÊu
trªn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c linh môc céng
t¸c chÆt chÏ víi gi¸m môc.
Trong c¸c uû ban cña H§GM, gi¸o d©n
còng ®−îc tham gia mét sè mÆt vÒ phông
vô vµ truyÒn th«ng x· héi. Th− kÝ ®oµn
vµ c¸c tiÓu ban thuéc Uû ban Gi¸m môc
®Æc tr¸ch ®Òu do gi¸o d©n ®¶m nhËn. V×
vËy mµ hµng gi¸o phÈm còng cã dÞp ®Ó
céng t¸c víi gi¸o d©n.
VÒ h×nh thøc cã sù liªn kÕt, nh−ng
thùc tÕ sù céng t¸c trªn kh«ng ®−îc gi¸o
d©n vµ tÊt c¶ linh môc biÕt tíi, v× hä
kh«ng ®¹i diÖn cho mét ®oµn thÓ nµo.
VÒ ph−¬ng ph¸p lµm viÖc: H§GM cã 4
uû ban theo nh÷ng nhiÖm vô kh¸c nhau.
C¸c Uû ban chÞu tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc
cña m×nh tr−íc H§GM.
H§GM “lµm viÖc trªn tinh thÇn tËp
thÓ”, vÝ dô nh− kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña mét
miÒn do c¸c gi¸m môc trong miÒn héi
th¶o sau ®ã ph¶i göi cho c¸c gi¸m môc
cña c¸c miÒn kh¸c gãp ý x©y dùng.
Mäi vÊn ®Ò khi ®· ®−îc H§GM quyÕt
®Þnh th× c¸c ®Þa ph−¬ng ph¶i tuyÖt ®èi
chÊp hµnh.
Nh− vËy, theo tinh thÇn cña C«ng
®ång Vatican II, Gi¸o héi C«ng gi¸o MiÒn
Nam chñ ®éng triÓn khai thµnh lËp
H§GM. Cho ®Õn ngµy MiÒn Nam thèng
nhÊt, do ®iÒu kiÖn lÞch sö H§GM MiÒn
Nam kh«ng cßn ho¹t ®éng. Trong ®iÒu
1. Héi ®ång Gi¸m môc Ch©u ¸ häp t¹i Manila,
Philippine tõ ngµy 23 ®Õn ngµy 29/11/1970 víi sù
tham gia cña 8 Hång y, kho¶ng 180 Tæng Gi¸m môc
vµ Gi¸m môc. §Ò tµi mµ §¹i héi bµn lµ: “Sù ®ãng
gãp cña Gi¸o héi vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn c¸c d©n
téc ¸ Ch©u”.
61
62
kiÖn ®Êt n−íc thèng nhÊt, ®−îc sù quan
t©m cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, §¹i héi Gi¸m
môc toµn quèc ®−îc nhãm häp t¹i Hµ Néi.
Th− chung 1980, phÇn thø nhÊt:
Th«ng tin vÒ §¹i héi Gi¸m môc toµn quèc
cho biÕt: “KÓ tõ lóc thµnh lËp Hµng Gi¸o
phÈm ViÖt Nam vµo n¨m 1960, vµ nhÊt lµ
tõ ngµy N−íc nhµ ®−îc thèng nhÊt,
chóng ta ®Òu −íc mong cã cuéc häp nµy.
Toµ Th¸nh vµ riªng §øc Th¸nh Cha
Gioan Phaol« II mçi khi cã dÞp còng lu«n
bµy tá mét t©m t×nh nh− vËy, diÔn t¶ ý
muèn cña chÝnh C«ng ®ång Vatican II.
V× thÕ chóng ta thµnh thËt biÕt ¬n
ChÝnh phñ ®· gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho §¹i héi nµy”.
H§GMVN ®¹i héi lÇn nµy “DuyÖt l¹i
néi quy vµ ®Æt l¹i c¬ cÊu cña H§GMVN”.
KÕt thóc §¹i héi, mét b¶n quy chÕ ®−îc
ban hµnh víi tiªu ®Ò: Quy chÕ Héi ®ång
Gi¸m môc ViÖt Nam. B¶n Quy chÕ
H§GMVN gåm 5 môc, 32 ®iÒu.
C¨n cø vµo Quy chÕ Héi ®ång Gi¸m
môc ViÖt Nam c«ng bè ngµy 1 - 5 - 1980,
c¸c b¶n Dù th¶o Quy chÕ vµ Néi quy Héi
®ång Gi¸m môc ViÖt Nam n¨m 1994 -
1995 vµ 2000, c¬ cÊu tæ chøc cña Héi
®ång Gi¸m môc ViÖt Nam nh− sau:
- Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam lµ mét
tæ chøc cã tÝnh c¸ch ph¸p nh©n, gåm tÊt c¶
c¸c gi¸m môc ®ang thi hµnh phËn sù môc
vô n¬i c¸c gi¸o phËn t¹i n−íc ViÖt Nam.
NhiÖm vô cña tæ chøc nµy lµ cæ vò t×nh liªn
®íi ®Ó ph¸t huy c¸c thiÖn Ých mµ Gi¸o héi
cèng hiÕn cho D©n Chóa b»ng c¸c h×nh
thøc t«ng ®å vµ c¸c ph−¬ng ph¸p thÝch hîp
víi hoµn c¶nh cña thêi ®¹i, trong tinh thÇn
g¾n bã víi d©n téc vµ ®Êt n−íc.
- Trô së cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt
Nam:
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
+ V¨n phßng 1: Tßa Tæng gi¸m môc
Hµ Néi.
+ V¨n phßng 2: Trung t©m C«ng gi¸o
thµnh phè Hå ChÝ Minh.
- Thµnh viªn cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam gåm:
+ TÊt c¶ c¸c gi¸m môc gi¸o phËn t¹i
ViÖt Nam vµ c¸c vÞ chiÕu theo Gi¸o luËt
®iÒu 368 vµ 427, 1 ®−îc ®ång hãa víi
Ngµi.
+ C¸c Gi¸m môc phã vµ Gi¸m môc
phô t¸ cña c¸c Gi¸m môc gi¸o phËn.
+ C¸c gi¸m môc hiÖu tßa kh¸c ®ang
®¶m nhËn mét nhiÖm vô ®Æc biÖt do Tßa
Th¸nh hay do Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt
Nam ñy th¸c (GL ® 448,1; 450,1).
- Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam lÊy môc
®Ých x©y dùng Gi¸o héi mÇu nhiÖm - hiÖp
th«ng - truyÒn gi¸o vµ phôc vô con ng−êi
trong x· héi lµm ®iÓm quy chiÕu cho mäi
sinh ho¹t vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh.
+ Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam vÉn
lu«n t«n träng quyÒn bÝnh cña c¸c gi¸m
môc gi¸o phËn lµ quyÒn th«ng th−êng,
riªng biÖt vµ trùc tiÕp (GL ® 381,1). TÊt
c¶ c¸c gi¸m môc ph¶i hîp thµnh mét Héi
®ång gi¸m môc, héi häp ®Þnh k×, trao ®æi
c¸c s¸ng kiÕn vµ c¸c dù phãng xuÊt ph¸t
tõ sù kh«n ngoan vµ kinh nghiÖm, nh»m
t×m kiÕm vµ ph¸t huy nhiÒu ph−¬ng thøc
phôc vô h÷u hiÖu, ®ång thêi ®Þnh h−íng
tinh thÇn tËp thÓ vµo nh÷ng thùc hiÖn
t«n gi¸o cô thÓ trªn tÊt c¶ c¸c gi¸o phËn.
+ C¸c gi¸m môc céng t¸c vµo viÖc so¹n
th¶o quy chÕ cña Héi ®ång Gi¸m môc vµ
khi ®· ®−îc Tßa Th¸nh phª chuÈn, c¸c
ngµi ph¶i chÊp nhËn vµ thi hµnh.
+ C¸c gi¸m môc th−êng xuyªn tham
dù vµo c¸c buæi häp, ®ãng gãp nh÷ng
62
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam…
s¸ng kiÕn tÝch cùc, nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò
môc vô v× lîi Ých cña c¸c linh hån vµ sù
hiÖp th«ng gi÷a c¸c gi¸o héi ®Þa ph−¬ng.
Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam ho¹t
®éng trong tinh thÇn liªn ®íi vµ hiÖp
th«ng víi §øc Gi¸o Hoµng vµ víi c¸c héi
®ång gi¸m môc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt víi
c¸c héi ®ång gi¸m môc ¸ Ch©u.
- §¹i héi ®ång gi¸m môc ViÖt Nam
®−îc tiÕn hµnh 3 n¨m mét lÇn. §¹i héi
th−êng lÖ mçi n¨m mét lÇn. Cã thÓ cã häp
ngo¹i lÖ nÕu thÊy cã vÊn ®Ò quan träng.
Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam chØ cã
thÓ ban nh÷ng s¾c lÖnh tæng qu¸t trong
nh÷ng vÊn ®Ò mµ luËt chung ®· Ên ®Þnh
hoÆc ®−îc Tßa Th¸nh ñy nhiÖm c¸ch ®Æc
biÖt b»ng tù s¾c hay do yªu cÇu cña chÝnh
Héi ®ång Gi¸m môc. Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam Ên ®Þnh thÓ thøc c«ng bè vµ
thêi gian c¸c s¾c lÖnh b¾t ®Çu cã hiÖu lùc.
Gi¸m môc gi¸o phËn ph¶i chÊp nhËn
nh− cã hiÖu lùc ph¸p lÝ tõ quyÒn tèi
th−îng cña Gi¸o héi vµ truyÒn thi hµnh
trong gi¸o phËn c¸c quyÕt ®Þnh hay s¾c
lÖnh ®· ®−îc Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt
Nam biÓu quyÕt hîp ph¸p vµ Tßa Th¸nh
chuÈn y.
§èi víi quyÕt ®Þnh hay h−íng dÉn
kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p lÝ b¾t buéc, gi¸m
môc gi¸o phËn trong tinh thÇn hîp nhÊt
vµ b¸c ¸i, sÏ nh©n danh thÈm quyÒn cña
ngµi mµ c«ng bè vµ truyÒn thi hµnh.
- Ban Th−êng vô Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam.
VÒ thÈm quyÒn:
+ Lµ ®¹i diÖn cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam.
+ Ch¨m lo thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh
cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam.
63
+ §Ò ra ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cho héi
nghÞ cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam.
+ B¶o ®¶m tÝnh liªn tôc trong c¸c
®−êng h−íng môc vô chung cña Héi ®ång
Gi¸m môc.
+ Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò th«ng th−êng
gi÷a c¸c lÇn héi nghÞ cña Héi ®ång Gi¸m
môc.
+ Tæ chøc bÇu Ban Th−êng vô cho
nhiÖm k× míi.
NhiÖm k× Ban Th−êng vô Héi ®ång
Gi¸m môc ViÖt Nam lµ 3 n¨m vµ chÊm
døt sau héi nghÞ bÇu cö.
VÒ c¬ cÊu:
Ban Th−êng vô Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam gåm:
+ Gi¸m môc Chñ tÞch.
+ Mét hay nhiÒu gi¸m môc Phã Chñ tÞch.
+ Gi¸m môc Tæng Th− kÝ.
+ Mét hay nhiÒu gi¸m môc Phã Tæng
Th− kÝ. Phã Tæng Th− kÝ cã thÓ lµ linh
môc.
+ C¸c gi¸m môc chñ tÞch ñy ban cã thÓ
®−îc mêi vµo Ban Th−êng vô.
- Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam cã V¨n
phßng Tæng th− kÝ gióp viÖc.
- Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam cã c¸c
ñy ban Gi¸m môc nh»m ®¸p øng nhu cÇu
môc vô hiÖn t¹i.
C¬ cÊu tæ chøc Héi ®ång gi¸m môc
ViÖt Nam ngµy cµng gän nhÑ. Tõ chç cã 2
phã chñ tÞch (lÇn 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) ®Õn chØ
cßn 1 (lÇn 8,9, 10). VÒ Phã Tæng Th− kÝ tõ
chç cã 3 (lÇn 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) ®Õn chØ cßn
1 (lÇn 8, 9, 10).
C¸c ñy ban Gi¸m môc ng−îc l¹i, do
nhu cÇu l¹i cã xu h−íng t¨ng. Tõ lÇn ®¹i
63
64
héi 1 ®Õn lÇn ®¹i héi 6 cã 3 ñy ban Gi¸m
môc, ®¹i héi lÇn 7 cã 4 ñy ban Gi¸m môc.
B¾t ®Çu tõ nhiÖm k× 2001 - 2004 cã 9
ñy ban. Tuy nhiªn, Håi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam ®· liªn kÕt ñy ban Gi¸m môc
vÒ Phông tù víi ñy ban Gi¸m môc vÒ
Th¸nh nh¹c vµ NghÖ thuËt Th¸nh thµnh
mét Liªn ñy ban, ñy ban vÒ Gi¸o lÝ víi ñy
ban vÒ Th¸nh Kinh thµnh ñy ban Gi¸o lÝ
§øc tin, vµ lËp ñy ban míi lµ ñy ban
Gi¸m môc vÒ B¸c ¸i x· héi(2).
§¹i héi lÇn thø 10 (2007 - 2010) cã 15
ñy ban.
C¸c k× ®¹i héi
§Õn n¨m 2007 H§GMVN ®· tr¶i qua
10 k× ®¹i héi.
1. §¹i héi lÇn thø 1: Tõ ngµy 24 ®Õn
ngµy 30-4-1980, t¹i Toµ Tæng Gi¸m môc
Hµ Néi. §¹i héi cã 33 vÞ hång y (HY),
tæng gi¸m môc (TGM) vµ gi¸m môc (GM)
cña 24/25 gi¸o phËn vÒ dù.
Ban Th−êng vô gåm:
Chñ tÞch: Hång y Giuse Maria TrÞnh
V¨n C¨n. TGM Hµ Néi (1921-1990).
C¸c phã chñ tÞch: TGM Phaol« NguyÔn
V¨n B×nh, TGM thµnh phè Hå ChÝ Minh
(1910 - 1995), TGM PhilÝpphª NguyÔn
Kim §iÒn, TGM HuÕ (1921-1988).
Tæng th− kÝ: GM Giuse NguyÔn Tïng
C−¬ng (H¶i Phßng).
C¸c phã tæng th− kÝ: GM Phaol« Ph¹m
§×nh Tông (B¾c Ninh), GM FX NguyÔn
Quang S¸ch (§µ N½ng), GM Emmanuel
Lª Phong ThuËn (CÇn Th¬).
Uû ban Phông tù: GMJB Bïi TuÇn
(Long Xuyªn).
Uû ban Linh môc, Tu sÜ: GM Phaol«
Huúnh §«ng C¸c (Quy Nh¬n).
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
Uû ban Gi¸o d©n: GM Giuse Phan ThÕ
Hinh (H−ng Ho¸. 1928-1989).
2. §¹i héi lÇn thø 2: Häp ngµy 5-5-
1983 t¹i Hµ Néi víi 29 vÞ gåm HY, TGM,
GM.
§¹i héi bÇu Ban Th−êng vô (1983-
1986), t¸i cö tõ nhiÖm k× I (1980 – 1983),
ngo¹i trõ hai chøc danh sau. GM FX
NguyÔn V¨n Sang (Hµ Néi) víi chøc vô
Tæng th− kÝ thay GM Giuse NguyÔn Tïng
C−¬ng vµ GM Phªr« Ph¹m TÇn (Thanh
Ho¸) gi÷ chøc chñ tÞch Uû ban Gi¸o d©n
thay GM Giuse Phan ThÕ Hinh.
3. §¹i héi lÇn thø 3: Häp tõ ngµy 10
®Õn ngµy 18-5-1986 t¹i Hµ Néi víi 28 vÞ
gåm HY, TGM, GM. Ban Th−êng vô
nhiÖm k× III (1986-1989) nh− Ban
Th−êng vô nhiÖm k× II, chØ cã 3 thay ®æi,
GM Phªr« TrÇn Thanh Chung (Kon Tum)
lµm Phã Tæng th− kÝ thay GM NguyÔn
Quang S¸ch, GM NguyÔn V¨n Hoµ (Nha
Trang) phô tr¸ch Uû ban Linh môc, Tu sÜ
thay GM Huúnh §«ng C¸c vµ GM
Bat«l«mª« NguyÔn S¬n L©m (§µ L¹t) ®Æc
tr¸ch Uû ban UB Phông tù thay GM Bïi
TuÇn.
4. §¹i héi lÇn thø 4: Häp tõ ngµy 6
®Õn 14-12-1989 t¹i Hµ Néi víi 25 gi¸m
môc tham dù. Ban Th−êng vô gåm:
Chñ tÞch: GM Phaol« NguyÔn Minh
NhËt (Xu©n Léc).
Hai phã chñ tÞch lµ Phªr« NguyÔn Huy
Mai (Ban Mª Thuét) vµ GM FX NguyÔn
V¨n Sang (Hµ Néi).
Tæng th− kÝ: GM Emmanuel Lª Phong
ThuËn (CÇn Th¬).
2. ViÕt phÇn nµy chóng t«i chñ yÕu dùa vµo nguån t−
liÖu ch−¬ng 16 - Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam,
trong cuèn: Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam, Niªm
gi¸m 2005.
64
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam…
Ba phã Tæng th− kÝ lµ GM Phaol«
Ph¹m §×nh Tông (B¾c Ninh), Phªr« TrÇn
Thanh Chung (Kon Tum) vµ Nic«las
Huúnh V¨n Nghi (Phan ThiÕt).
ñy ban Phông tù: GM Bat« L«mª«
NguyÔn S¬n L©m (§µ L¹t).
Uû ban Linh môc, Tu sÜ vµ Chñng
sinh: GM Phaol« NguyÔn V¨n Hoµ (Nha
Trang).
Uû ban Gi¸o d©n, x· héi: GM Al«si«
Ph¹m V¨n NÉm (Thµnh phè Hå ChÝ
Minh).
5. §¹i héi lÇn thø 5: Häp tõ ngµy 12
®Õn ngµy 19-10-1992 t¹i Hµ Néi víi 26
Gi¸m môc. Ban Th−êng vô míi gåm:
Chñ tÞch: GM Phaol« NguyÔn Minh
NhËt (Xu©n Léc).
C¸c phã chñ tÞch: GM Huúnh §«ng
C¸c (Quy Nh¬n) vµ GM FX NguyÔn V¨n
Sang (Hµ Néi).
Tæng th− kÝ: GM Emmanuel Lª Phong
ThuËn (CÇn Th¬).
C¸c phã Tæng th− kÝ: GM Phao l«
Ph¹m §×nh Tông (B¾c Ninh), GM Nic«las
Huúnh V¨n Nghi (Phan ThiÕt), GM
Phªr« TrÇn Thanh Chung (Kon Tum).
Uû ban Phông tù: GM Bat«l«mª«
NguyÔn S¬n L©m (§µ L¹t).
Uû ban Linh môc, Tu sÜ vµ Chñng
sinh: GM Phaol« NguyÔn V¨n Hoµ (Nha
Trang).
Uû ban Gi¸o d©n: GM Phªr« NguyÔn
V¨n Nh¬n (§µ L¹t).
6. §¹i héi lÇn thø 6, häp tõ 25-9 ®Õn 1-
10-1995 t¹i Hµ Néi, víi 25 Gi¸m môc:
Ban Th−êng vô míi gåm.
Chñ tÞch: HY Phaol« Ph¹m §×nh
Tông, TGM gi¸o tØnh Hµ Néi.
65
C¸c phã chñ tÞch: GM Nic«las Huúnh
V¨n Nghi vµ Phaol« NguyÔn V¨n Hoµ.
Tæng th− kÝ: GM Bat«l«mª« NguyÔn
S¬n L©m (Thanh Ho¸).
Phã TTK: GM Phaol« Lª §¾c Träng
(Hµ Néi), GM Phªr« TrÇn Thanh Chung
(Kon Tum) vµ GM JB Ph¹m Minh MÉn
(Mü Tho).
Uû ban Phông tù: GM Emmanuel Lª
Phong ThuËn (CÇn Th¬).
Uû ban Linh môc, Tu sÜ, Chñng sinh:
TGM Stªphan« NguyÔn Nh− ThÓ (HuÕ).
Uû ban Gi¸o d©n: GM FX NguyÔn V¨n
Sang (Th¸i B×nh).
7. §¹i héi lÇn thø 7: Häp tõ ngµy 11
®Õn 17 – 10 – 1998 t¹i Hµ Néi, cã 25 HY,
TGM, GM thuéc 22/25 gi¸o phËn vµ hai
linh môc gi¸m qu¶n (H−ng Ho¸ + Phó
C−êng) tham dù.
Ban Th−êng vô míi gåm:
Chñ tÞch: HY Phaol« Ph¹m §×nh
Tông: TGM gi¸o tØnh Hµ Néi.
Phã Chñ tÞch thø nhÊt kiªm thñ qòy:
GM Nic«las Huúnh V¨n Nghi (Phan
ThiÕt).
Phã chñ tÞch thø hai: GM Phaol«
NguyÔn V¨n Hoµ (Nha Trang).
Tæng Th− kÝ: GM Bat«l«mª« NguyÔn
S¬n L©m (Thanh Ho¸).
C¸c Phã Tæng th− kÝ: GM Phaol« Lª
§¾c Träng. GM Phô t¸ Hµ Néi, GM
Phªr« NguyÔn V¨n Nh¬n (§µ L¹t), GM
Phªr« NguyÔn V¨n Nho (Nha Trang).
Uû ban Phông tù: TGM JB Ph¹m
Minh MÉn (thµnh phè Hå ChÝ Minh).
Uû ban Th¸nh nh¹c: GM Phaol«
NguyÔn V¨n Hoµ (Nha Trang).
65
66
Uû ban Linh môc, Tu sÜ vµ Chñng
sinh: TGM Stªphan« NguyÔn Nh− ThÓ
(HuÕ).
Uû ban Gi¸o d©n: GM FX NguyÔn V¨n
Sang (Th¸i B×nh)(3).
8. §¹i héi lÇn thø 8: Häp tõ ngµy 17
®Õn 22-9-2001 t¹i Hµ Néi, víi sù tham dù
cña mét HY, hai TGM, 24 GM, hai LM
gi¸m qu¶n (H−ng Ho¸ + H¶i Phßng).
Ban Th−êng vô míi gåm:
Chñ tÞch: GM Phaol« NguyÔn V¨n Hoµ
(Nha Trang).
Phã chñ tÞch kiªm thñ quü: HY TGM
GB Ph¹m Minh MÉn (thµnh phè Hå ChÝ
Minh).
Tæng Th− kÝ: GM Phªr« NguyÔn So¹n
(Quy Nh¬n).
Phã Tæng th− kÝ: GM Giuse Ng«
Quang KiÖt (L¹ng S¬n).
Uû ban Gi¸o lÝ §øc tin: GM Phaol« Bïi
V¨n §äc (Mü Tho).
Uû ban Phông tù: GM Phªr« TrÇn
§×nh Tø (Phó C−êng).
Uû ban Gi¸o sÜ vµ Chñng sinh: GM P.
NguyÔn B×nh TØnh (§µ N½ng).
Uû ban Tu sÜ: GM Giuse Hoµng V¨n
TiÖm (Bïi Chu).
Uû ban Gi¸o d©n: GM FX NguyÔn V¨n
Sang (Th¸i B×nh).
Uû ban V¨n ho¸: GM Giuse Vò Duy
Thèng (Thµnh phè Hå ChÝ Minh).
Uû ban Phóc ©m ho¸: GM Phªr«
NguyÔn V¨n Nh¬n (§µ L¹t).
Uû ban Th¸nh nh¹c vµ NghÖ thuËt
th¸nh: GM Phªr« NguyÔn V¨n Nho (Nha
Trang). (Qua ®êi ngµy 21 - 5 - 2003. Tõ
th¸ng 10 - 2003, GM Stªphan« Tri Böu
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
Thiªn lµ chñ tÞch UBGM vÒ Th¸nh Nh¹c.
UBGM vÒ NghÖ thuËt Th¸nh ®−îc s¸p
nhËp vµo UBGM vÒ Phông tù).
ñy ban B¸c ¸i x· héi: GM Phaol«
NguyÔn Thanh Hoan (Phan ThiÕt).
9. §¹i héi lÇn thø 9: Häp tõ ngµy 27/9
®Õn ngµy 1/10/2004, t¹i Tßa Tæng Gi¸m
môc Hµ Néi. §¹i héi bÇu Ban Th−êng vô
vµ nh©n sù cña c¸c ñy ban thuéc Héi
®ång.
Ban Th−êng vô gåm:
Chñ tÞch: GM Phao l« NguyÔn V¨n
Hßa (Nha Trang).
Phã chñ tÞch, kiªm Thñ qòy: HY, TGM
GB Ph¹m Minh MÉn (Thµnh phè Hå ChÝ
Minh).
Tæng Th− kÝ: GM Phªr« NguyÔn So¹n
(Quy Nh¬n).
Phã Tæng Th− kÝ: GM Giuse Ng«
Quang KiÖt.
9 ñy ban cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt
Nam lµ:
Uû ban vÒ Phông tù vµ NghÖ ThuËt
Th¸nh: GM Phªr« TrÇn §×nh Tø.
Uû ban vÒ Th¸nh Nh¹c: GM Stªphan«
Tri Böu Thiªn.
Uû ban vÒ Phóc ¢m hãa: GM Phªr«
NguyÔn V¨n Nh¬n.
Uû ban vÒ B¸c ¸i x· héi: GM Phao l«
NguyÔn Thanh Hoan.
Uû ban vÒ Gi¸o lÝ §øc tin: GM Phao l«
Bïi V¨n §äc.
Uû ban vÒ V¨n hãa: GM Giuse Vò Duy
Thèng.
3. Theo b¸o: Ng−êi C«ng Gi¸o ViÖt Nam: Sè 50, 51,
52. 1998, cã ®èi chiÕu víi cuèn Gi¸o héi C«ng gi¸o
ViÖt Nam, niªn gi¸m 2004, Nxb. T«n gi¸o, Hµ Néi
2004.
66
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam… 67
Uû ban vÒ Gi¸o sÜ vµ Chñng sinh: GM Uû ban Th¸nh nh¹c: GM Phªr«
Ant«n NguyÔn Huy Ch−¬ng. NguyÔn V¨n Hoµ
Uû ban vÒ Tu sÜ: GM Giuse Hoµng V¨n Uû ban Loan b¸o Tin mõng: GM Micae
TiÖm. Hoµng §øc Oanh
Uû ban vÒ Gi¸o d©n: GM Giuse Uû ban Gi¸o sÜ - Chñng sinh: GM
NguyÔn ChÝ Linh. Ant«n Vò Huy Ch−¬ng
Cã sù thay ®æi vÒ nh©n sù ®èi víi hai ñy Uû ban Tu sÜ: GM Giuse Hoµng V¨n
ban: ñy ban Gi¸m môc vÒ Gi¸o d©n (GM TiÖm
Giuse NguyÔn ChÝ Linh thay GM FX. Uû ban Gi¸o d©n: GM Giuse TrÇn V¨n
NguyÔn V¨n Sang), ñy ban vÒ Gi¸o sÜ vµ TiÕu
Chñng sinh (GM Ant«n NguyÔn Huy
Uû ban Môc vô Gia ®×nh: GM Giuse
Ch−¬ng thay GM P. NguyÔn B×nh TÜnh)(4).
Ch©u Ngäc Tri
§¹i héi lÇn thø 10: §¹i héi Héi ®ång
Uû ban Môc vô Giíi trÎ: GM Giuse Vò
Gi¸m môc ViÖt Nam lÇn thø 10 tæ chøc
V¨n Thiªn
t¹i Tßa Tæng Gi¸m môc Hµ Néi, tõ 08
®Õn 12 th¸ng 10 n¨m 2007. §¹i héi ®· Uû ban Di d©n: HY Gioan B. Ph¹m
bÇu Ban Th−êng vô vµ Chñ tÞch c¸c ñy Minh MÉn
ban cho nhiÖm k× 2007 - 2010. Uû ban B¸c ¸i x· héi: GM §aminh
Ban th−êng vô gåm: NguyÔn Chu Trinh

Chñ tÞch: GM Phªr« NguyÔn V¨n Uû ban V¨n ho¸: GM Giuse Vò Duy
Nh¬n Thèng

Phã chñ tÞch: GM Giuse NguyÔn ChÝ Uû ban TruyÒn th«ng x· héi: GM
Linh Phªr« NguyÔn V¨n §Ö(5)

Tæng th− kÝ: TGM Giuse Ng« Quang §−êng h−íng môc vô
KiÖt §−êng h−íng môc vô cña Héi ®ång
Phã tæng th− kÝ: GM Giuse Vâ §øc Gi¸m môc ViÖt Nam mµ chóng t«i ®Ò cËp
Minh ë ®©y lµ th«ng qua c¸c Th− chung hoÆc
Th− chung môc vô. Tuy nhiªn chóng t«i
15 ñy ban cña Héi ®ång Gi¸m môc
chñ yÕu chØ tËp trung vµo Th− chung
ViÖt Nam lµ:
n¨m 1980, c¸c Th− chung, Th− môc vô
Uû ban Gi¸o lÝ §øc tin: GM Phaol« Bïi kh¸c chóng t«i chØ chän vµ ph©n tÝch khi
V¨n §äc. xÐt thÊy cÇn thiÕt.
Uû ban Kinh Th¸nh: GM Giuse Vâ Néi dung Th− chung n¨m 1980 gåm 3
§øc Minh phÇn: PhÇn thø nhÊt th«ng tin vÒ §¹i héi
Uû ban Phông tù: GM Phªr« TrÇn
4. V¨n phßng Tæng Th− kÝ H«i ®ång gi¸m môc ViÖt
§×nh Tø Nam. Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam, Niªn gi¸m
2005, Nxb. T«n gi¸o, Hµ Néi 2005, tr. 287.
Uû ban NghÖ thuËt Th¸nh: GM Phªr« 5. NguyÖt san C«ng gi¸o vµ D©n téc sè 154 (th¸ng
TrÇn §×nh Tø 10/2007), tr. 98.

67
68
Gi¸m môc toµn quèc; PhÇn thø hai nãi vÒ
§−êng h−íng môc vô; PhÇn thø ba ngá
lêi víi c¸c thµnh phÇn d©n Chóa; Cuèi
cïng lµ kÕt luËn víi tiªu ®Ò: Qu¸ khø,
hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai.
* Bëi v×: “Lµ Héi Th¸nh trong lßng D©n téc
* *
§¹i Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam tiÕn
hµnh §¹i héi lÇn thø 1 trong ®iÒu kiÖn
®Êt n−íc thèng nhÊt, ®i lªn chñ nghÜa x·
héi, víi Gi¸o héi lµ tinh thÇn canh t©n
cña C«ng ®ång Vatican II (1962-1965),
®Æc biÖt lµ sau nh÷ng thÕ kû th¨ng trÇm
cña ho¹t ®éng truyÒn gi¸o ph¸t triÓn ®¹o
C«ng gi¸o ë ViÖt Nam. §©y cã lÏ lµ thêi
®iÓm thuËn lîi nhÊt ®Ó c¸c gi¸m môc,
nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu Gi¸o héi ®Þa
ph−¬ng cña Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam,
tù nh×n nhËn ®¸nh gi¸ l¹i m×nh mét c¸ch
nghiªm kh¾c nhÊt trong qu¸ khø vµ ®Þnh
ra ®−êng h−íng môc vô t−¬ng lai. C¸ch
nh×n vµo qu¸ khø cña H§GMVN lµ c¸ch
nh×n biÖn chøng: "§õng nh×n qu¸ khø víi
mÆc c¶m vµ ph¸n ®o¸n tiªu cùc. LÞch sö
lu«n pha lÉn ¸nh s¸ng vµ bãng tèi, còng
nh− ®êi sèng nh÷ng ng−êi con cña Chóa
vÉn cã c¶ ©n sñng vµ téi lçi... Chóng ta
h·y m¹nh d¹n nh×n vµo hiÖn t¹i vµ tin
t−ëng ë t−¬ng lai"(5).
NÒn t¶ng t−¬ng lai mµ H§GMVN chØ
ra rÊt cô thÓ, râ rµng: "Chóng ta cã gi¸o
lÝ cña C«ng ®ång Vatican II nh− luång
giã m¸t cña Chóa Th¸nh thÇn thæi trong
Héi Th¸nh, chóng ta tù hµo lµ c«ng d©n
cña n−íc ViÖt Nam anh hïng ®éc lËp
thèng nhÊt vµ trong ®µ ph¸t triÓn chung
cña c¶ n−íc, chóng ta ®−îc t×nh ®ång bµo
th«ng c¶m vµ gióp ®ì trong khèi ®oµn kÕt
d©n téc, nªn chóng ta h·y h©n hoan chu
toµn sø m¹ng vinh quang cña m×nh”.
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
§−êng h−íng môc vô mµ H§GMVN
®Þnh ra lµ : sèng phóc ©m gi÷a lßng d©n
téc ®Ó phôc vô h¹nh phóc cña ®ång bµo.
§ång thêi Gi¸o héi C«ng Gi¸o ViÖt Nam
x¸c ®Þnh: G¾n bã víi d©n téc vµ ®Êt n−íc.
ViÖt Nam, chóng ta quyÕt t©m g¾n bã víi
vËn m¹ng quª h−¬ng, noi theo truyÒn
thèng d©n téc hoµ m×nh vµo cuéc sèng
hiÖn t¹i cña ®Êt n−íc… V× quª h−¬ng nµy
lµ n¬i chóng ta ®−îc Thiªn Chóa mêi gäi
®Ó sèng lµm con cña Ng−êi, §Êt n−íc nµy
lµ lßng mÑ c−u mang chóng ta trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn ¬n gäi lµm con Thiªn
Chóa. D©n téc nµy lµ céng ®ång mµ Chóa
trao chóng ta ®Ó phôc vô víi tÝnh c¸ch
võa lµ c«ng d©n võa lµ thµnh phÇn D©n
Chóa”. §−êng h−íng nµy ®−îc cô thÓ
trong hai néi dung:
1. TÝch cùc gãp phÇn cïng ®ång bµo c¶
n−íc b¶o vÖ vµ x©y dùng Tæ quèc.
2. X©y dùng trong Héi Th¸nh mét nÕp
sèng vµ mét lèi diÔn t¶ §øc tin phï hîp
víi truyÒn thèng d©n téc.
Néi dung thø nhÊt mang tiªu ®Ò:
Cïng ®ång bµo c¶ n−íc b¶o vÖ vµ x©y
dùng Tæ quèc. PhÇn néi dung nµy, Th−
chung nªu râ: Chóng t«i muèn kh¼ng
®Þnh r»ng: yªu Tæ quèc, yªu ®ång bµo ®èi
víi ng−êi C«ng Gi¸o kh«ng nh÷ng lµ mét
t×nh c¶m tù nhiªn ph¶i cã, mµ cßn lµ mét
®ßi hái cña Phóc ©m…
Lßng yªu n−íc cña chóng ta ph¶i thiÕt
thùc, nghÜa lµ chóng ta ph¶i ý thøc
nh÷ng vÊn ®Ò hiÖn t¹i cña quª h−¬ng,
ph¶i biÕt ®−êng lèi, chÝnh s¸ch vµ ph¸p
luËt cña Nhµ n−íc, vµ tÝch cùc cïng ®ång
bµo toµn quèc gãp phÇn b¶o vÖ vµ x©y
5. Nh÷ng ch÷ in nghiªng lµ trÝch tõ Th− chung 1980.
68
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam…
dùng mét n−íc ViÖt Nam giµu m¹nh, tù
do vµ h¹nh phóc.
Néi dung thø hai mang tiªu ®Ò:
X©y dùng trong Héi Th¸nh mét nÕp
sèng vµ mét lèi diÔn t¶ ®øc tin phï hîp
víi truyÒn thèng d©n téc. PhÇn néi dung
nµy, Th− chung kh¼ng ®Þnh Gi¸o héi
C«ng gi¸o ViÖt Nam thùc hiÖn ®iÒu C«ng
®ång Vatican II ®· tuyªn bè: “Nh÷ng g×
tèt ®Ñp trong t©m hån vµ t− t−ëng cña
loµi ng−êi hoÆc trong lÔ nghi vµ v¨n ho¸
riªng cña c¸c d©n téc, ho¹t ®éng cña Héi
Th¸nh kh«ng nh»m tiªu diÖt, nh−ng lµm
cho lµnh m¹nh, n©ng cao vµ kiÖn toµn,
hÇu lµm vinh danh Thiªn Chóa vµ m−u
cÇu h¹nh phóc cho con ng−êi” (GH 17.1).
Muèn thÕ, mét ®µng chóng ta ph¶i ®µo
s©u Th¸nh Kinh vµ ThÇn häc ®Ó n¾m
v÷ng nh÷ng ®iÒu cèt yÕu cña ®øc tin,
®µng kh¸c ph¶i ®µo s©u nÕp sèng cña
tõng d©n téc trong n−íc ®Ó kh¸m ph¸ ra
nh÷ng gi¸ trÞ riªng cña mçi d©n téc. Råi
tõ ®ã, chóng ta tËn dông nh÷ng c¸i hay
trong mét kho tµng v¨n ho¸ x©y dùng mét
nÕp sèng vµ mét lèi diÔn t¶ §øc tin phï
hîp víi truyÒn thèng cña mçi d©n téc
®ang cïng chung sèng trªn quª h−¬ng vµ
trong céng ®ång Héi th¸nh nµy”.
Th− chung 1980 lµ mét b−íc chuyÓn
biÕn quan träng vÒ chÊt, thÓ hiÖn trong
nÕp nghÜ vµ trong ®−êng h−íng môc vô
cña Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam. §Ó
thÊy râ ®iÒu nµy chóng ta cã thÓ so s¸nh
víi Th− chung n¨m 1951 cña Gi¸o héi
C«ng gi¸o ViÖt Nam. Néi dung cña Th−
chung lµ ng¨n cÊm tÝn ®å C«ng gi¸o hîp
t¸c d−íi bÊt k× h×nh thøc nµo ®èi víi
§¶ng Céng s¶n ®Ó hä cã thÓ n¾m ®−îc
chÝnh quyÒn. TÝn ®å C«ng gi¸o chØ ®−îc
quyÒn lùa chän ®¹o C«ng gi¸o mµ th«i.
69
Nh− vËy Gi¸o quyÒn C«ng gi¸o buéc linh
môc, tu sÜ, gi¸o d©n kh«ng ®−îc phÐp
c«ng khai thÓ hiÖn lßng yªu n−íc cña
m×nh. ThËm chÝ cã mét bé phËn linh môc,
tu sÜ, gi¸o d©n bÞ lîi dông vµo ho¹t ®éng
chèng l¹i lîi Ých d©n téc.
Víi Th− chung n¨m 1980, C«ng gi¸o vµ
D©n téc hoµ quyÖn lµm mét, ®ã lµ tinh
thÇn g¾n bã víi d©n téc, cïng ®ång bµo c¶
n−íc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam
X· héi chñ nghÜa. Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt
Nam lÇn ®Çu tiªn kªu gäi c¸c linh môc, tu
sÜ vµ gi¸o d©n c¶ n−íc thùc hiÖn tèt c¶
phÇn ®¹o (con Thiªn Chóa) vµ phÇn ®êi
(nghÜa vô c«ng d©n ®èi víi Tæ quèc).
§−êng h−íng cña Th− chung n¨m
1980 cña H§GMVN ®· vµ ®ang ®i vµo
thùc tÕ, ®¸nh dÊu sù chuyÓn m×nh quan
träng cña Gi¸o héi C«ng Gi¸o ViÖt Nam.
KÓ tõ sau Th− chung n¨m 1980, Héi
®ång Gi¸m môc ViÖt Nam ra mét sè Th−
chung vµ Th− môc vô kh¸c nh−:
Th− chung cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam: “VÒ N¨m Cøu ®é” (1983).
Th− chung cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam: “HiÖp nhÊt, môc vô, sèng vµ
chia sÎ miÒn vui” (12-12-1989).
Th− Môc vô Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt
Nam (1991).
Th− chung cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam (1992).
Th− cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam
sau Héi nghÞ Th−êng niªn 1996 göi Céng
®ång d©n chóa (31-8-1996).
Th− chung cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam (17-10-1998).
Th− cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam
göi toµn thÓ d©n chóa nh©n dÞp n¨m
69
70
Th¸nh 2000 (16-10-1999) víi tiªu ®Ò H·y
vui lªn.
Th− Môc vô cña Héi ®ång Gi¸m môc
ViÖt Nam göi toµn thÓ D©n Chóa (7-10-
2000).
Th− chung n¨m 2001 cña Héi ®ång
Gi¸m môc ViÖt Nam göi Céng ®ång D©n
chóa: “§Ó hä ®−îc sèng vµ sèng dåi dµo”.
Th− Môc vô cña Héi §ång Gi¸m môc
ViÖt Nam n¨m 2002: Th¸nh hãa gia ®×nh.
Th− Môc vô cña Héi §ång Gi¸m môc
ViÖt Nam n¨m 2003: Sø m¹ng loan b¸o Tin
Mõng cña Héi Th¸nh ViÖt Nam h«m nay.
Th− chung n¨m 2004 cña Héi §ång
Gi¸m môc ViÖt Nam: Gi¸o héi sèng mÇu
nhiÖm Th¸nh thÓ.
Th− Môc vô n¨m 2005 cña Héi §ång
Gi¸m môc ViÖt Nam: Sèng lêi Chóa.
Th− Môc vô 2006 (8-9): Sèng ®¹o h«m
nay.
Th− chung 2007 (12-10): Gi¸o dôc h«m
nay, x· héi vµ Gi¸o héi ngµy mai.
Nh©n n¨m cøu ®é (1983), sau 3 n¨m
thùc hiÖn Th− chung n¨m 1980, Héi ®ång
Gi¸m môc ViÖt Nam ra Th− chung x¸c
quyÕt l¹i ®−êng h−íng ®· chän: “Chóng t«i
còng mong anh chÞ em ®äc l¹i bøc Th−
chung n¨m 1980 cña hµng Gi¸m môc ViÖt
Nam. Bøc th− ®ã ®· ®em l¹i cho chóng ta
mét niÒm tin phÊn khëi vµ gióp chóng ta
®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tÝch tèt ®Ñp c¶ vÒ
hai mÆt ®¹o, ®êi. Chóng ta vÉn tiÕp tôc
tiÕn b−íc trªn “Con ®−êng ®· lùa chän lµ
Sèng Phóc ©m gi÷a lßng d©n téc ®Ó phôc
vô h¹nh phóc cña ®ång bµo”, gãp phÇn b¶o
vÒ hoµ b×nh vµ sù sèng trªn tr¸i ®Êt.
Bøc Th− chung Êy gåm nh÷ng ®o¹n cã
liªn quan víi nhau rÊt chÆt chÏ, nh− vËy
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
chóng ta kh«ng ®−îc c¾t xÐn ®iÓm nµo
trong ®ã. N¬i ®©y mäi ng−êi thÊy râ rÖt
®−êng h−íng môc vô cña chóng t«i, dùa
trªn gi¸o lÝ cña Héi Th¸nh, cña C«ng
®ång Vatican II. VËy, thi hµnh Bøc Th−
chung n¨m 1980 chóng ta sÏ lµm s¸ng tá
§øc tin vµ lßng yªu n−íc cña m×nh”.
Th− Chung n¨m 1989, th− môc vô
n¨m 1991 còng dµnh mét phÇn nh¾c l¹i
tinh thÇn Th− chung n¨m 1980, kh¼ng
®Þnh lßng yªu n−íc cña ng−êi C«ng gi¸o
ViÖt Nam, kªu gäi ng−êi C«ng gi¸o tiÕp
tôc sèng Phóc ©m gi÷a lßng d©n téc,
tham gia c¸c phong trµo yªu n−íc, bµi trõ
c¸c tÖ n¹n x· héi.
Th− chung n¨m 1992 ra ®êi trong ®iÒu
kiÖn ®Êt n−íc ®· b−íc vµo c«ng cuéc ®æi
míi toµn diÖn ®−îc 6 n¨m kÓ tõ sau §¹i
héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (1986).
Trong kho¶ng thêi gian ®ã, nÒn kinh tÕ
n−íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng, thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu b−íc
®Çu. Song vÒ mÆt x· héi b¾t ®Çu n¶y sinh
nh÷ng tiªu cùc míi vÒ lèi sèng thùc dông,
sù suy ®åi vÒ ®¹o ®øc, ®ã lµ ®iÒu mµ
H§GMVN qua Th− chung ®Æc biÖt quan
t©m vµ cã nh÷ng khuyÕn c¸o, ®Æc biÖt vÒ
cñng cè gia ®×nh, c¸i n«i cña x· héi vµ t«n
gi¸o.
Th− chung n¨m 1992 cã phÇn néi dung
®Ò cËp ®Õn viÖc héi nhËp v¨n ho¸ Kit«
gi¸o trong môc 9 víi tiªu ®Ò: X©y dùng
mét nÕp sèng vµ mét lèi diÔn t¶ ®øc tin cã
b¶n s¾c d©n téc h¬n. Néi dung nh− sau:
“Ngay tõ ®Çu, cha «ng chóng ta ®· biÕt
vËn ®éng nh÷ng c¸i hay trong kho tµng
v¨n ho¸ d©n téc ®Ó diÔn t¶ ®øc tin, diÔn
t¶ t−¬ng quan cña m×nh víi Thiªn Chóa:
Tõ ©m nh¹c, nghÖ thuËt, kiÕn tróc, lÔ
nghi, ®Õn c¸c tæ chøc gia ®×nh, lµng xãm,
70
NguyÔn Hång D−¬ng. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam…
xø ®¹o. Ngµy nay sù giao l−u gi÷a c¸c
d©n téc ®ang lµm cho c¸c nÒn v¨n ho¸
ngµy cµng xÝch l¹i gÇn nhau vµ dÔ dµng
tiÕp nhËn nhau.
§i t×m s¾c th¸i v¨n ho¸ d©n téc kh«ng
cã nghÜa lµ ®¬n thuÇn lÊy l¹i nh÷ng c¸i cæ
x−a, nh−ng lµ lµm sao cho tinh thÇn d©n
téc ®−îc diÔn t¶ trong lêi kinh tiÕng h¸t,
trong cö hµnh phông vô, trong cuéc sèng
hµng ngµy còng nh− trong suy t− vµ ng«n
ng÷ thÇn häc. C«ng viÖc nµy còng ph¶i
®−îc thùc hiÖn trong c¸c d©n téc Ýt ng−êi
n÷a, sao cho mçi d©n téc ®Òu gi÷ ®−îc
b¶n s¾c cña m×nh trong Héi Th¸nh”.
VËy lµ sau 12 n¨m kÓ tõ Th− chung
1980, vÊn ®Ò héi nhËp v¨n ho¸ ®−îc bµn
trë l¹i. Néi dung nµy ®−îc dÞp “bïng næ”
khi Héi NghÞ Th−îng Héi ®ång Gi¸m môc
Ch©u ¸ ®−îc nhãm häp n¨m 1998. Th−
chung (1998) cho biÕt: “Trong Héi nghÞ,
c¸c Gi¸m môc ViÖt Nam ®· tr×nh bµy
nh÷ng kinh nghiÖm ®¹t ®−îc trong l·nh
vùc gi¸o lÝ, nh÷ng thùc hµnh môc vô theo
chiÒu h−íng héi nhËp v¨n ho¸ vµ ®¸p øng
c¸c nhu cÇu x· héi. Tùu chung chóng t«i
®· nªu lªn mÊy chñ ®Ò:
1. Lµm sao nãi vÒ Thiªn Chóa Cha vµ
Héi Th¸nh trong khung c¶nh nÒn v¨n
ho¸ cña x· héi ViÖt Nam vèn lÊy gia ®×nh
lµm nÒn t¶ng.
2. Lµm sao nhËn ra t¸c ®éng cña Chóa
Th¸nh ThÇn n¬i mäi ng−êi thµnh t©m
thiÖn chÝ, ®Æc biÖt n¬i c¸c t«n gi¸o b¹n.
3. Lµm sao ®Ó viÖc t«n kÝnh «ng bµ tæ
tiªn gióp ng−êi ta nhËn biÕt Thiªn Chóa
vµ hiÓu râ h¬n vÒ ®¹o hiÕu cña ng−êi
C«ng Gi¸o ViÖt Nam”.
N¨m 2000, n¨m Gi¸o héi C«ng Gi¸o kØ
niÖm §¹i N¨m Th¸nh. §©y còng lµ n¨m
Gi¸o héi C«ng Gi¸o ViÖt Nam cßn cã
71
nh÷ng sù kiÖn quan träng: 40 n¨m thµnh
lËp hµng Gi¸o phÈm ViÖt Nam (24-11-
1960), 20 n¨m H§GMVN häp toµn thÓ
lÇn ®Çu tiªn (24.4-30.4.1980). Th− Môc
vô n¨m 2000 ngoµi nh÷ng néi dung ®Ò
cËp ®Õn: Sèng, lµm chøng vµ loan b¸o Tin
Mõng trong ®êi sèng Kit« h÷u, mét lÇn
n÷a kh¼ng ®Þnh l¹i ®−êng h−íng cña Th−
chung n¨m 1980 nh− sau: “ViÖc mõng hai
m−¬i n¨m H§GM toµn quèc ra Th−
chung n¨m 1980 víi ®−êng h−íng môc
vô: “Sèng Phóc ©m gi÷a lßng d©n téc”
thóc ®Èy chóng ta sèng, lµm chøng vµ
loan b¸o Tin Mõng theo cung c¸ch ViÖt
Nam.
Sèng, lµm chøng vµ loan b¸o Tin
Mõng theo cung c¸ch ViÖt Nam, néi hµm
cña nã vÉn lµ héi nhËp v¨n ho¸ nh−ng
c¸ch nh×n râ rÖt h¬n, thÊu ®¸o h¬n bëi
côm tõ “Theo cung c¸ch ViÖt Nam”.
Th− chung n¨m 2001 “§Ó hä ®−îc sèng
vµ sèng dåi dµo” nh− lµ sù tæng kÕt b−íc
®Çu chÆng ®−êng 21 n¨m cña H§GMVN.
Th− chung viÕt: “Khi ®Êt n−íc míi thèng
nhÊt, Th− Chung ngµy 1-5-1980 më ra
®−êng h−íng “Sèng Phóc ©m gi÷a lßng
d©n téc, x©y dùng mét nÕp sèng vµ mét
c¸ch diÔn t¶ ®øc tin phï hîp víi truyÒn
thèng d©n téc”, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho
h¹t gièng Tin Mõng Chóa Kit« tiÕp tôc
ph¸t triÓn vµ ®¬m b«ng kÕt tr¸i trªn thöa
®Êt quª h−¬ng chóng ta”.
Lóc ®Êt n−íc chuyÓn m×nh ®i vµo nÒn
kinh tÕ thÞ tr−êng, Th− chung ngµy 19-
10-1992 nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò mµ giai
®o¹n lÞch sö míi ®−a tíi cho ®êi sèng ®øc
tin trong gia ®×nh, trong x· héi, ®ång thêi
nh¾c nhë anh chÞ em cñng cè lßng ®¹o
theo truyÒn thèng ®¹o ®øc cña Héi Th¸nh
vµ v¨n ho¸ cña d©n téc.
71
72
Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, ®ång thêi
nh©n dÞp kÕt thóc Th−îng Héi ®ång Gi¸m
môc ¸ Ch©u, Th− chung ngµy 17-10-1998
nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò míi ®Æt ra trong
c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng ®øc tin, gia
®×nh, x· héi, ®Æc biÖt ®èi víi tÇng líp trÝ
thøc, lao ®éng, n«ng d©n, di d©n, giíi trÎ,
nh»m gióp mäi ng−êi sèng Tin Mõng §øc
Giªsu Kit«.
“Nh©n dÞp N¨m Th¸nh 2000 vµ kØ
niÖm mét n¨m ban hµnh T«ng huÊn Gi¸o
héi t¹i Ch©u ¸, chóng t«i ®· nh¾c nhë
anh chÞ em vÒ sø m¹ng “Sèng, lµm chøng
vµ loan b¸o Tin Mõng”, nh»m giíi thiÖu
§øc Giªsu Kit« lµ §−êng, lµ Sù thËt vµ lµ
Sù sèng cho mäi ng−êi vµ gãp phÇn x©y
dùng nÒn v¨n minh t×nh th−¬ng.”
Th− Chung n¨m 2001 ®ång thêi ®Ò ra
®−êng h−íng môc vô trong bèi c¶nh míi:
Yªu th−¬ng vµ phôc vô. “§Ó hä ®−îc sèng
vµ sèng dåi dµo”. Néi dung to¸t yÕu
chÝnh lµ: “TiÕp tôc ®−êng h−íng ®ång
hµnh víi d©n téc, ®ång c¶m, chia sÎ hi
väng vµ lo ©u cña d©n téc trong tiÕn tr×nh
ph¸t triÓn x· héi vµ th¨ng tiÕn con ng−êi.
Ta kh«ng nh×n nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ,
chÝnh trÞ, x· héi, gi¸o dôc nh− nh÷ng kÎ
®øng ngoµi cuéc, nh−ng nhËn ®ã lµ
nh÷ng vÊn ®Ò cña ta vµ chñ ®éng gãp
phÇn gi¶i quyÕt, hÇu cho mäi ng−êi ®−îc
sèng vµ sèng dåi dµo. Ta kh«ng thÓ thê ¬
víi nh÷ng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn còng
Th«ng b¸o
Ngµy 29/ 07/2008, Chñ tÞch ViÖn Khoa häc XX héi ViÖt Nam ®X ra QuyÕt ®Þnh sè:
792/Q§-KHXH bæ nhiÖm «ng NguyÔn V¨n Dòng, TiÕn sÜ, Tr−ëng phßng Toµ so¹n -
TrÞ sù T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o gi÷ chøc Phã Tæng biªn tËp T¹p chÝ Nghiªn cøu
T«n gi¸o thuéc ViÖn Khoa häc XX héi ViÖt Nam kÓ tõ ngµy 01/08/2008.
Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2008
nh− t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi vµ nh÷ng tÖn¹n x·
héi, bëi v× ta lµ thµnh viªn cña Céng ®ång
d©n téc víi tÊt c¶ quyÒn lîi vµ nghÜa vô”.
*
* *
Thµnh lËp ë MiÒn Nam trªn tinh thÇn
canh t©n cña C«ng ®ång Vatican II, tuy
nhiªn m·i ®Õn k× häp tõ ngµy 24 ®Õn
30/4/1980 trong ®iÒu kiÖn ®Êt n−íc thèng
nhÊt, Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam míi
®−îc xem lµ Héi ®ång Gi¸m môc ®Çu tiªn
cña C«ng gi¸o ViÖt Nam. ë k× häp nµy
mét c¬ cÊu tæ chøc ®−îc h×nh thµnh, ®Æt
nÒn mãng cho c¸c k× §¹i héi tiÕp theo cña
H§GMVN. C¬ cÊu tæ chøc, vÒ phÝa Ban
Th−êng vô ®−îc thu hÑp nh»m gi¶m bít
nh©n sù, tinh gi¶n bé m¸y nh−ng vÒ phÝa
c¸c Uû ban l¹i ®−îc më réng ®Ó gi¶i quyÕt
nh÷ng vÊn ®Ò mµ thùc tÕ ®ßi hái ®èi víi
ho¹t ®éng môc vô cña Gi¸o héi C«ng Gi¸o
ViÖt Nam.
Nh−ng ®iÒu quan träng h¬n chÝnh lµ
H§GMVN ®· ®Ò ra ®−îc ®−êng h−íng
Môc vô ngay tõ §¹i héi ®Çu tiªn. §−êng
h−íng Êy tr¶i thêi gian ®Õn nay lu«n tá ra
®óng ®¾n. Ch¼ng nh÷ng thÕ cïng víi thêi
gian H§GMVN cßn lu«n tù hoµn chØnh
do nhu cÇu thùc tÕ cña Gi¸o héi vµ §Êt
n−íc ®Æt ra. Nhê ®ã mµ Gi¸o héi C«ng
gi¸o ®· vµ ®ang ®i vµo qòy ®¹o d©n téc,
®ång hµnh cïng d©n téc./.
t¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o
72