1.

0 Pengenalan

Kalkulus adalah satu cabang matematik. Kalkulus telah diwujudkan di

sebahagian bezar oleh Newton dan Leibniz, walaupun beberapa idea-idea yang
telah digunakan oleh Fermat dan juga Archimedes. Kalkulus dibahagikan kepada
dua bahagian, yang berkait rapat. Satu bahagian dipanggil “kalkulus pembezaan”
dan bahagian yang lain dipanggil “kalkulus kamiran”. Kalkulus kamiran
membayangkan satu bentuk matematik yang mengenal pasti isipadu, luas dan
penyelesaian kepada persamaan. Kalkulus pembezaan adalah satu kajian terhadap
fungsi dan kadar perubahan dalam fungsi apabila pembolehubah diubah. Kalkulus
kamiran menumpukan kepada menentukan jawapan matematik seperti saiz jumlah
atau nilai. Kalkulus adalah cabang matematik yang dikembangkan dari algerbra dan
geometri. Kalkulus umumnya mempelajari perubahan laju (dalam fungsi), seperti
halaju, lengkung, dan isipadu. Perkembangan kalkulus awalnya didukung oleh
Archimedes, Leibniz dan Newton juga Barrow, Descartes, de Fermat Huygens, dan
wallis. Dasar dari kalkulus adalah pengamiran, pembezaan dan had.

Pembezaan digunakan untuk mengetahui isipadu kuboid. Pembezaan

merupakan suatu ukuran bagi perubahan dalam fungsi 𝑦 = 𝑓(𝑥) berhubung dengan
𝑑𝑦
perubahan pembolehubah bebas. Sesebuah ungkapan dalam bentuk ini 𝑑𝑥

ditakrifkan sebagai pembezaan. Pembezaan yang dikenali sebagai ‘differentiation’

atau ‘derivate’ adalah pengukuran bagaimana sebuah fungsi perubahan sebagai
perubahan daripada inputnya. Derivatif boleh dianggap perubahan sesuatu kuantiti
sebagai tindak balas kepada perubahan dalam kuantiti yang lain. Pembezaan
merupakan salah satu daripada aplikasi yang sangat berguna dalam kehidupan kita.
Pembezaan membantu kita dalam menyenangkan kehidupan kita dan membantu
dalam pengenalan pelbagai perkara baru dalam matematik dan juga dalam
kehidupan harian. Kuantiti yang perlulah maksimum atau minimum dengan syarat
𝑑𝑉
satu pembolehubah sahaja yang diperoleh daripada informasi 𝑑𝑥
= 0 digunakan

untuk menyelesaian persamaan dan juga mencari nilai bagi 𝑥.

2.0 Soalan masalah harian

Seorang pengusaha ladang kelapa sawit ingin memindahkan minyak kelapa sawit
yang telah diproses dari kilang ke tangki minyak kelapa sawit. Beliau ingin
memindahkan minyak kelapa sawit dengan menggunakan lori minyak kelapa sawit
yang mempunyai nombor plat JRW 433. Tangki minyak kelapa sawit mempunyai
tapak di mana tingginya ialah dua kali daripada panjangnya dan jumlah luas
permukaan tangki minyak kelapa sawit itu ialah 972 𝑚2 . Jika panjang tangki minyak
kelapa sawit ialah 𝑦 𝑚 dan isipadu tangki minyak kelapa sawit itu ialah V 𝑚3 .
4
Tunjukkan bahawa 𝑉 = 324𝑦 − 3 𝑦 3 . Cari panjang, lebar dan tinggi tangki air apabila

isipadu ialah maksimum dan cari isipadu maksimum bagi tangki minyak kelapa sawit
tersebut.

Cara penyelesaian :

Langkah 1 :

Diberi lebar tangki minyak kelapa sawit = 𝑥 𝑚 dengan itu panjang tangki minyak
kelapa sawit =𝑦 𝑚

Katakan tinggi tangki minyak kelapa sawit = 2𝑦 𝑚

2Y m

Xm

Ym
Jumlah luas permukaan tangki minyak kelapa sawit = 972 𝑚2

2(2𝑥𝑦) + 2𝑥𝑦 + 2(2𝑦 2 ) = 972

6𝑥𝑦 + 4𝑦 2 = 972

3𝑥𝑦 + 2𝑦 2 = 486

486 − 2𝑦 2
∴𝑥=
3𝑦

Langkah 2 :

Isipadu tangki minyak kelapa sawit, 𝑉 = 2𝑦 2 𝑥

𝑝(𝑥, 𝑦) = 2𝑦 2 𝑥

486 − 2𝑦 2
𝑉 = 2𝑦 2 ( )
3𝑦

2
𝑉= 𝑦(486 − 2𝑦 2 )
3

4
Terbukti bahawa ; ∴ 𝑉 = 324𝑦 − 𝑦 3
3

Langkah 3 :

Bezakan 𝑉 = 324 − 4𝑦 2

𝑑𝑉
= 324 − 4𝑦 2
𝑑𝑥
𝑑𝑉
Apabila 𝑉 adalah pemalar, 𝑑𝑥 = 0

𝑑𝑉
Apabila 𝑑𝑥
=0

324 − 4𝑦 2 = 0

4𝑦 2 = 324

𝑦 2 = 81

∴𝑦=9
Langkah 4 :

Panjang tangki minyak kelapa sawit = 𝑦 = 9 𝑚

tinggi tangki minyak kelapa sawit = 2𝑦

= 2(9)

= 18 𝑚

486−2𝑦 2
Lebar tangki minyak kelapa sawit, 𝑥 = 3𝑦

486 − 2(9)2
=
3(9)

= 12 𝑚

Langkah 5 :

Isipadu tangki minyak kelapa sawit

4
𝑉 = 324𝑦 − 𝑦 3
3

4
= 324(9) − (9)3
3

2916
= 2916 −
3

8748 − 2916
=
3

= 1944 𝑚3

𝑑2 𝑉
= 8𝑦 2
𝑑𝑥 2

Apabila 𝑦 = 9,
 𝑑2 𝑉
= −8(𝑦)
𝑑𝑥 2

= −72 (𝑛𝑒𝑔𝑎𝑡𝑖𝑓)

∴ 𝑁𝑖𝑙𝑎𝑖 𝑏𝑎𝑔𝑖 𝑉 𝑖𝑎𝑙𝑎ℎ 𝑚𝑎𝑘𝑠𝑖𝑚𝑢𝑚

Maka nilai maksimum bagi isipadu tangki minyak kelapa sawit ialah 1944 𝑚3 .

3.0 Penggunaan aplikasi dalam masalah harian

Terdapat beberapa aplikasi kalkulus dalam kehidupan seharian. Sesuatu

masalah dapat diselesaikan dengan penggunaan pembezaan dan pengamiran
dalam menyelesaikan masalah tersebut. Secara keseluruhan, beberapa masalah
dapat dikaitkan dengan pembezaan dalam kehidupan harian kita. Pembezaan
digunakan dalam menganggarkan nilai maksimum dan minimum dalam sesuatu
perkara. Sebagai contoh adalah menganggarkan keuntungan tertinggi dalam
sesuatu ataupun juga kuantiti maksimum dan minimum yang boleh digunakan bagi
mengelakkan kerugian. Dalam pembinaan bangunan, seseorang usahawan perlu
tahu kuantiti bahan yang digunakan dan pembezaan membantu dalam mencari nilai
maksimum atau minimum bagi memastikan kualiti pengeluarannya adalah terjamin
dan dalam masa yang sama kita tidak mengalami kerugian. Bukan itu sahaja,
penggunaan tenaga kerja serta bahan juga boleh dianggarkan menggunakan
pembezaan ini. Oleh itu, secara keseluruhannya, penggunaan pembezaan dalam
ekonomi adalah tidak dapat dielakkan dan mendapat membantu kita dalam
meningkatkan kualiti keusahawanan seseorang itu dan membantu dalam membuat
keputusan.

Selain itu juga. Pembezaan juga membolehkan kita mengkaji perubahan

saiz buih dalam air yang semakin membesar apabila naik ke permukaan. Tekanan
yang semakin berkurangan menyebabkan saiznya semakin membesar dan kadar
buih itu membesar bolehlah disukat menggunakan pembezaaan. Selain itu juga,
kadar dimana paras air menaik dalam bekas yang berbentuk V dimana semakin
tinggi air menaik semakin lama untuk paras air itu meningkat disebabkan oleh luas
permukaan yang semakin membesar. Sebagai contohnya adalah dalam empangan,
paras air boleh disukat dan dikawal dengan menyesuaikan saiz lubang dan ini dapat
disukat menggunakan pembezaan dan ini adalah penting supaya tidak ada tekanan
berlebihan keatas empangan tersebut ataupun juga air yang mengalir secara
berlebihan.

4.0 Kesimpulan

Kesimpulannya, saya dapat memahami betapa pentingnya pembezaan

(differentation) dalam kehidupan harian kita. Sepanjang hidup kita, kalkulus akan
memberikan sumbangan terbesar kepada kita dalam menyelesaikan masalah serta
memudahkan kerja kita.

Walaupun ramai daripada kita tidak sedar atau tidak tahu, pembezaan ini
memang terdapat di sekeliling kita dan memang digunakan dalam kegiatan harian.
Ini jelas menunjukan bahawa kegunaan pembezaan adalah tidak dapat dinafikan dan
adalah memang penting dalam kehidupan kita. Apabila masalah yang lebih kompleks
untuk menyelesaikan atau ia melibatkan bentuk yang luar biasa, kalkulus menjadi
alat yang digunakan untuk penyelesaian. Masalah yang dihadapi dalam kehidupan
harian dapat dikaitkan dengan pembezaan, maka masalah tersebut dapat
diselesaikan dengan mudah.