Professional Documents
Culture Documents
240161467 Stephen Covey Οι 7 Συνηθειεσ Των Εξαιρετικα Αποτελεσματικων Ανθρωπων PDF
240161467 Stephen Covey Οι 7 Συνηθειεσ Των Εξαιρετικα Αποτελεσματικων Ανθρωπων PDF
Α. ΟΙ ΑΡΧΕΣ
∆εν υπάρχει πραγµατική ποιότητα σ’ όλο τον κόσµο που να µπορεί να την
ξεχωρίσει κανείς από το σωστό τρόπο ζωής .
Αργότερα – µετά κυρίως τον 1ο παγκόσµιο πόλεµο αρχίζει µια στροφή που
αποκαλείται Ηθική της Προσωπικότητας. Η επιτυχία έγινε συνάρτηση της
προσωπικότητας , της δηµόσιας εικόνας , των στάσεων , µε έµφαση στις
τεχνικές της συµπεριφοράς και τη θετική σκέψη ( π χ : το γέλιο κερδίζει
τους ανθρώπους , ή ότι πιστέψετε πάρα πολύ µπορείτε να το καταφέρετε
…..). Η κυρίαρχη έννοια εδώ είναι η γρήγορη τακτοποίηση , οι τεχνικές
επηρεασµού , οι στρατηγικές ισχύος …
∆εν υπάρχει εύκολος δρόµος να κόψεις. Η εξέλιξή µας έχει στάδια και
κάθε προσπάθεια για βραχυκύκλωµα ή πήδηµα φάσεων για να ¨γλιτώσεις
χρόνο¨ δεν οδηγεί πουθενά. Αν λαµβάνετε µέρος σε τουρνουά τένις και είστε
πρωτάρης µπορείτε µε θετική σκέψη να νικήσετε έναν επαγγελµατία ;
Μπορείτε µε θετική σκέψη να παίξετε πιάνο χωρίς να ξέρετε ; Είναι
αντίθετο στη φύση. Τα ίδια συµβαίνουν και µε την ανθρώπινη συµπεριφορά
και τις σχέσεις. Βραχυχρόνια , σε ένα τεχνητό κοινωνικό σύστηµα ( π χ
σχολείο , επιχείρηση . . . ) µπορεί να τα καταφέρει κανείς και να προχωρήσει
αν µάθει τα κόλπα και παίξει το παιχνίδι καλά. Για όλα χρειάζεται υποµονή.
Οι περισσότεροι βιάζονται και παίρνουν ασπιρίνες γρήγορα. Βιάζονται να µην
πονέσουν και ψάχνουν για γρήγορη τακτοποίηση και δασκάλους της.
Σε σχέσεις µιας ή ολίγων επαφών και µικρής διάρκειας µπορεί κανείς να
χρησιµοποιήσει τις µεθόδους της ηθικής της προσωπικότητας για καλές
εντυπώσεις και προσποίησης. Το αποτέλεσµα όµως δεν έχει µονιµότητα. Αν
δεν υπάρχει βαθιά αξιοπρέπεια , ακεραιότητα , δύναµη χαρακτήρα , οι
προκλήσεις της ζωής θα φέρουν αργά η γρήγορα τα πραγµατικά κίνητρα.
Είναι ο χαρακτήρας που επικοινωνεί µακροχρόνια .
Υπάρχουν βέβαια και άτοµα που έχουν δύναµη χαρακτήρα αλλά τους λείπουν
επικοινωνιακές ικανότητες και προφανώς αυτό επηρεάζει τις σχέσεις τους.
Όµως το αποτέλεσµα είναι δευτερεύον. Σε τελευταία ανάλυση ΑΥΤΟ ΠΟΥ
ΕΙΜΑΣΤΕ επικοινωνεί πιο έντονα και περισσότερο από οτιδήποτε ΛΕΜΕ
Ή ΚΑΝΟΥΜΕ. Όλοι έχουµε γύρω µας κάποιους ανθρώπους που τους
εµπιστευόµαστε απόλυτα και συνεργαζόµαστε άριστα µαζί τους γιατί ξέρουµε
το χαρακτήρα τους ανεξάρτητα από την ευγλωττία τους ή την χρήση
επικοινωνιακών τεχνικών θετικών εντυπώσεων .
Στα χέρια κάθε ανθρώπου δίνεται µια µεγάλη δύναµη για καλό ή για
κακό. Αυτή η δύναµη λέγεται σιωπηλή , ασυνείδητη επιρροή του στη ζωή.
Αυτή είναι µια µόνιµη ακτινοβολία του τι πραγµατικά είναι κάποιος και όχι
τι προσποιείται ότι είναι.
Τελικά υπάρχει ένα σύνολο εσωτερικών αρχών που στηρίζουν την επιτυχία
και ευτυχία στη ζωή αυτή.
Όπως και στη φυσική ανάπτυξη έτσι και στην πνευµατική δεν µπορείς να
κόψεις δρόµο : υπάρχουν βήµατα που περνάς από το ένα στο άλλο (
µπουσουλάµε, γυρίζω στο πλάι, µπρούµυτα , κλπ). Πως µαθαίνει κανείς πιάνο
; δεν έχει στάδια και βήµατα ; θεωρία και πράξη. Χρειάζεται να αποδεχτούµε
το επίπεδο µας και να προχωρήσουµε µε τα κανονικά βήµατα. Να κάνουµε στο
δάσκαλο την ερώτηση που θα καταλάβει το επίπεδο µας –αν θέλουµε βοήθεια.
Είναι πολύ ευκολότερο να ζει κανείς σε χαµηλό επίπεδο και να δίνει
συµβουλές υψηλότερου επιπέδου, αλλά τι αποτέλεσµα φέρνει ;
∆εν µπορείς να κόψεις δρόµο στο πιάνο ή το τένις, αλλά στην συµπεριφορά
το τολµάµε , το προσπαθούµε και καµία φορά ξεγελάµε τους άλλους και τον
Η αποδοχή της άγνοιας είναι το πρώτο βήµα στη γνώση. Υπάρχουν φορές που
πρέπει να διδάξεις και φορές που δεν πρέπει. Ο τρόπος που βλέπουµε ένα
πρόβληµα είναι το πρόβληµα. Ο Αϊνστάιν έλεγε : Τα σηµαντικά προβλήµατα
που αντιµετωπίζουµε δεν µπορούν να λυθούν στο ίδιο επίπεδο σκέψης που
βρισκόµασταν όταν δηµιουργήθηκαν. Οι δηµόσιες νίκες ξεκινάνε από
προσωπικές νίκες. Κρατήστε πρώτα τις υποσχέσεις που δίνετε στον εαυτό
σας πριν δώσετε υποσχέσεις σε άλλους. Βελτιώστε τον εαυτό σας για να
µπορέσετε να βελτιώσετε τις σχέσεις σας µε τους άλλους.
Ο Αριστοτέλης λέει ότι είµαστε αυτό που κατ’ επανάληψη κάνουµε και ότι η
τελειότητα δεν είναι µια συγκεκριµένη ενέργεια αλλά µια συνήθεια. Οι
συνήθειες είναι πανίσχυρες , συχνά ασυνείδητες πατέντες που καθηµερινά
και συνεχώς εκφράζουν τα χαρακτηριστικά µας. Οι συνήθειες µας κάνουν
αποτελεσµατικούς ή όχι. Είναι σαν τα καλώδια : στρίβοντας µερικά
συρµατάκια το καλώδιο γίνεται πιο δυνατό. Οι συνήθειες µαθαίνονται και
συνεπώς ξε-µαθαίνονται. Όταν ένας δορυφόρος πετάει προς το διάστηµα για
λίγο χρόνο - στην αρχή – χρειάζεται τόση ενέργεια όσο για όλο το υπόλοιπο
ταξίδι. Είναι η ενέργεια που χρειάζεται για να ξεκολλήσει από τη γη. Έτσι
συµβαίνει και µε τις συνήθειες. ∆εν αρκεί η θέληση για αλλαγή. Χρειάζεται
µεγάλη προσπάθεια για ένα µικρό διάστηµα. Μόλις όµως ξεπεράσει κανείς
την αρχική αυτή φάση µετά είναι ελεύθερος. Η βαρύτητα µπορεί να δουλέψει
και υπέρ µας και κατά µας
Η αλλαγή είναι µια επώδυνη πορεία. Κανείς δεν µπορεί να πείσει κανέναν να
αλλάξει. Ο καθένας µας έχει µια εσωτερική πόρτα αλλαγής και την φυλάει
ώστε να µην ανοίγει από έξω. Πρέπει να κινητοποιηθεί από ένα υψηλότερο
σκοπό. Από τη θέληση να « θυσιάσεις » κάτι από το τώρα για αυτό που
θέλεις αργότερα. Η ευτυχία όµως ορίζεται ως το αποτέλεσµα της επιθυµίας
να θυσιάσει κανείς κάτι που θέλει τώρα για αυτό που θέλει τελικά .
Όµως τα πράγµατα δεν είναι έτσι. Ανάµεσα στο ΕΡΕΘΙΣΜΑ και την
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ υπάρχει η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ που επιτρέπει
να επιλέξουµε την Ανταπόκριση. Πέρα από την Αυτό- αντίληψη έχουµε
Φαντασία, την ικανότητα να δηµιουργούµε στο µυαλό µας καταστάσεις πέρα
από αυτά που συµβαίνουν στην πραγµατικότητα. Έχουµε επίσης Συνείδηση ,
µια βαθιά εσωτερική αίσθηση του τι είναι σωστό και τι λάθος , των αρχών
που καθορίζουν την συµπεριφορά µας , και µια αίσθηση του βαθµού στον
οποίο οι σκέψεις και ενέργειές µας είναι σε αρµονία µε αυτές. Έχουµε
επίσης Ελευθερία βούλησης , την ικανότητα να ενεργούµε σύµφωνα µε την
αυτό- αντίληψη µας ,ελεύθεροι από όλες τις άλλες επιρροές. Όλα αυτά
επιτρέπουν σε κάθε ερέθισµα την δυνατότητα επιλογής της ανταπόκρισης.
Αυτά όλα µας ξεχωρίζουν από τα ζώα.
Η Ελεονόρα Ρούσβελτ έλεγε : Κανείς δεν µπορεί να σας πληγώσει χωρίς την
συγκατάθεσή σας και ο Γκάντι : ∆εν µπορούν να µας πάρουν τον αυτό-
σεβασµό µας αν δεν τους τον δώσουµε µόνοι µας.
Είναι βέβαιο ότι δεν δέχεται κανείς εύκολα αυτές τις σκέψεις ιδιαίτερα αν
πρέπει να ξηγήσει την κακή του κατάσταση. Όµως θα πρέπει να µάθουµε πως
: Ότι είµαστε σήµερα οφείλεται στις αποφάσεις που πήραµε χθες.
Φυσικά και µπορεί κάποιος να σε πονέσει µε βιολογικό ή άλλο τρόπο. Όµως ο
χαρακτήρας µας , η βασική ατοµικότητα µας δεν είναι αναγκαίο να πληγωθεί.
Στην πραγµατικότητα οι δυσκολίες στη ζωή κάνουν το χαρακτήρα µας πιο
δυνατό. Πρόκειται για µια εσωτερική ελευθερία που σε αφήνει ανέπαφο.
Η προνοητικότητα είναι µέσα σε όλους µας από την φύση απλά σε µερικούς οι
µύες έχουν ατροφήσει από την µη χρήση. Η διαφορά µεταξύ των ανθρώπων
που παίρνουν πρωτοβουλία και δρουν , (act ) σε σχέση µε αυτούς πάνω
στους οποίους απλά συµβαίνουν τα πράγµατα όπως αυτά έρθουν ( be acted
upon ) είναι τεράστια. Προνοητικός µπορεί να είναι και ένας Οργανισµός ή µια
οικογένεια.
Είναι ενδιαφέρον να δει κανείς τη γλώσσα που χρησιµοποιούν αυτοί που
απλά αντιδρούν στα γεγονότα :
Οι προνοητικοί κάνουν την αγάπη ρήµα και δράση όχι συναίσθηµα χωρίς
ενέργεια. Αγάπη είναι κάτι που κάνεις , το να δίνεις τον εαυτό σου, το να
θυσιάζεσαι όπως η µάνα για το µωρό. Οι προνοητικοί υποτάσσουν τα
συναισθήµατα στις αξίες.
Υπάρχει ένας κύκλος που ονοµάζεται ο κύκλος των πραγµάτων που µας
αφορούν και για τα οποία έχουµε κάποια έγνοια. Τον ονοµάζουµε : Ο κύκλος
του ενδιαφέροντος ή ο κύκλος του προβληµατισµού ( περιλαµβάνει το
ενδιαφέρον για την υγεία µας , τα παιδιά µας , τα οικονοµικά µας , τη µόλυνση
του περιβάλλοντος κ λ π ) . Καθώς κοιτάµε αυτό το κύκλο διαπιστώνουµε ότι
υπάρχουν κάποια από αυτά στα οποία έχουµε πλήρη έλεγχο και κάποια που
έχουµε σχεδόν ασήµαντο έλεγχο . Υπάρχει λοιπόν ένας δεύτερος κύκλος
µέσα στον πρώτο που ονοµάζεται ο κύκλος της επιρροής. Αν βρούµε ποιο
ποσοστό χρόνου ξοδεύουµε στους δύο αυτούς κύκλους εντοπίζουµε το
βαθµό προνοητικότητας µας. Οι προνοητικοί εστιάζουν τη προσπάθειά τους
στο κύκλο της επιρροής. ∆ουλεύουν πάνω σε θέµατα για τα οποία µπορούν να
κάνουν κάτι. Η ενέργειά τους είναι θετική που έχει σαν αποτέλεσµα να
µεγαλώνει ο κύκλος της επιρροής.
κύκλος προβληµατισµού
κύκλος επιρροής
Αυτό που µας κάνει κακό δεν είναι αυτό που συµβαίνουν αλλά ο τρόπος που
αντιδράµε σ’ αυτό. Ότι και αν συµβαίνει µπορεί ο χαρακτήρας µας να µην
χαλάει.
Με τις επιλογές µας υπάρχουν πάντα συνέπειες τις οποίες και επιλέγουµε.
Υπάρχουν και λάθος επιλογές , όµως ότι γίνεται δεν ξεγίνεται. Το πρόβληµα
είναι ότι όταν δεν αποδεχόµαστε το λάθος δεν το διορθώνουµε και δεν
µαθαίνουµε από αυτό. Συνήθως στο σηµείο αυτό οι άνθρωποι ξεγελάνε µε
λογικά ψεύδη τον εαυτό του και τους άλλους. Αυτό είναι δεύτερο λάθος που
πάει να καλύψει το πρώτο και αντίθετα ενισχύει το πρώτο , του δίνει
µεγαλύτερη σηµασία και προκαλεί µεγαλύτερο κακό. Πάλι , η αντίδραση µας
στα λάθη µας είναι αυτή που δηµιουργεί κακό ή όχι και όχι το λάθος καθ’
αυτό. Όπως όταν σε δαγκώσει ένα φίδι και σου ρίξει δηλητήριο στο αίµα αντί
να βγάλετε το δηλητήριο από το σώµα σας κυνηγάτε το φίδι διευκολύνοντας
µε τη σωµατική αυτή δράση το γρήγορο πέρασµα του δηλητηρίου στον
οργανισµό.
Αυτά που βρίσκονται πίσω µας και αυτά που βρίσκονται µπροστά µας είναι
ασήµαντα µπροστά σε αυτά που βρίσκονται µέσα µας.
Φανταστείτε την κηδεία σας και σκεφθείτε τι θα θέλατε να πουν για σας οι
άνθρωποι της οικογένειας σας , της δουλειάς σας , κάποιος φίλος. Τι
άνθρωπος ήσουνα ; Τι θέλετε να θυµούνται ; Τι επιρροή είχες στη ζωή τους ;
Αρχίστε σήµερα µε την εικόνα που θέλετε να έχουν όλοι αυτοί για σας στο
τέλος της ζωής σας.
Παρόλο που υπάρχουν δύο δηµιουργίες , η πρώτη δεν είναι πάντα συνειδητή.
Μερικοί άνθρωποι ( αν δεν έχουν αναπτύξει την αυτό-συνείδησή τους ) δεν
παίρνουν την υπευθυνότητα της πρώτης δηµιουργίας και εκτελούν –
υλοποιούν το σχέδιο που έφτιαξαν άλλοι για αυτούς ( η οικογένεια τους , οι
τυχαίες καταστάσεις , …….). Αυτά τα σχέδια προέρχονται από άτοµα και όχι
Μερικές φορές κυνηγάµε την νίκη στη µάχη και όχι στον πόλεµο.
Παρεµβαίνουµε στη συµπεριφορά κάποιου και δεν βλέπουµε την µακροχρόνια
εικόνα. Έτσι όταν ένα παιδί κάνει κάτι που µας ενοχλεί ετοιµαζόµαστε για
µάχη , νικάµε και νιώθουµε καλά . Και µετά καθόµαστε αναπαυτικά- νικητές-
πάνω στα ερείπια µιας σχέσης , µε ένα παιδί που έχει υποταχθεί επιφανειακά
Αυτά τα 4 άλληλο-συσχετίζονται .
Όλοι έχουµε µέσα µας µια αίσθηση – την συνείδηση- που µας δίνει την
επίγνωση της µοναδικότητας και της αποστολής µας στη ζωή , των µοναδικών
συνεισφορών που µπορούµε να έχουµε.
Γράψτε κάτι που δεν κάνετε τώρα και που αν το κάνετε σε σταθερή
βάση από δω και πέρα, θα επιφέρει µεγάλη αλλαγή στη ζωή σας. Γράψτε
κάτι ανάλογο και για την επαγγελµατική σας ζωή.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ
I ΙΙ
ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΙΙΙ ΙV
Επείγον είναι κάτι που χρειάζεται άµεση προσοχή. Το σηµαντικό έχει να κάνει
µε τα αποτελέσµατα , συνεισφέρει στην επιλογή , τις αξίες , τους στόχους .
Στα επείγοντα απλά Αντιδρούµε. Στα σηµαντικά χρειάζεται πρόνοια ,
πρόβλεψη ( productiveness)
1. Να βάλετε προτεραιότητες
2. Να οργανωθείτε γύρω από αυτές
3. Να αυτό-πειθαρχήσετε στην εκτέλεση τους και να µείνετε εκεί
∆εν υπάρχει φιλία χωρίς εµπιστοσύνη και δεν υπάρχει εµπιστοσύνη χωρίς
ακεραιότητα
Η µεγάλη αρχή του κειµένου αυτού είναι ότι δεν υπάρχουν φρούτα χωρίς
ρίζες. Είναι η Αρχή της Ακολουθίας που λέει ότι η Προσωπική Επιτυχία
προηγείται της ∆ηµόσιας Επιτυχίας , ότι η αυτό-πειθαρχία και ο αυτό-
έλεγχος είναι οι ρίζες- το θεµέλιο- των καλών σχέσεων µε τους άλλους. Άλλο
τεχνική εµψύχωση και άλλο πραγµατική εκτίµηση – αυτοσεβασµός - για τον
εαυτό σου επειδή τον ξέρεις και τον ελέγχεις. Ο αυτοσεβασµός προκύπτει
από τον έλεγχο του εαυτού µας δηλαδή από αληθινή ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ. Αυτό
είναι το αποτέλεσµα των 3 πρώτων Συνηθειών. Η Ανεξαρτησία είναι ένα
επίτευγµα και οι καλές σχέσεις είναι µια επιλογή που µόνο ανεξάρτητα άτοµα
µπορούν να κάνουν. Το πιο σηµαντικό συστατικό που βάζουµε σε κάθε σχέση
δεν είναι το τι λέµε ή το τι κάνουµε αλλά το τι είµαστε .
Ο πόνος που προέρχεται από έλλειψη ηγεσία και οράµατος στην προσωπική
ζωή µε τον καιρό συνηθίζεται. Στις αλληλοεπιδράσεις µας όµως µε τους
άλλους είναι οξύς και δεν αντιµετωπίζεται µε ασπιρίνες .
Σκεφτείτε µια εταιρία που προωθεί τον ανταγωνισµό και η επιτυχία του ενός
σηµαίνει αποτυχία για τους άλλους ( το άλογο στη κούρσα που θα πάει το
Θάρρος
Κερδίζω/χάνεις Κερδίζω/κερδίζεις
υψηλό
Θάρρος
Χάνω / χάνεις Χάνω / κερδίζεις
χαµηλό
1. Τα επιθυµητά αποτελέσµατα
2. Τις κατευθυντήριες γραµµές
3. Τους διαθέσιµους πόρους
4. Το σύστηµα λογοδοσίας
5. Τις συνέπειες
Πάει κάποιος σε ένα οφθαλµίατρο γιατί έχει προβλήµατα µε την όραση του. Ο
γιατρός αφού τον ακούσει βγάζει τα γυαλιά του , του τα δίνει και του λέει :
φοράω χρόνια αυτά τα γυαλιά και πραγµατικά µε βοήθησαν . Έχω και ένα
δεύτερο ζευγάρι κράτησε τα . Τα βάζει ο άλλος αλλά δεν βλέπει . Το λέει στο
γιατρό και αυτός του απαντά . δεν υπάρχει πρόβληµα , µε µένα δούλευαν .
προσπάθησε λίγο. Ο ασθενής διαµαρτύρεται αλλά ο γιατρός του ξανά-απαντά
να σκεφθεί θετικά. Θετικά του λέει ο άλλος δεν βλέπω . Ο γιατρός θυµώνει
και του λέει πως είναι αγνώµων , ύστερα από την προσπάθεια που έκανε να
τον βοηθήσει .
Θα ξανά-πηγαίνατε στο γιατρό αυτό ;
Τρέχουµε να τακτοποιήσουµε τα πράγµατα µε καλές συµβουλές αλλά δεν
έχουµε χρόνο για διάγνωση και βαθιά κατανόηση
Είµαστε γεµάτοι από το δίκιο µας και την αυτό-βιογραφία µας. Θέλουµε να
µας καταλάβουν . Αντί διάλογο κάνουµε µονολόγους. Όταν κάποιος µιλάει
µπορεί να αγνοήσουµε τι λέει, να προσποιηθούµε ότι ακούµε , να ακούµε
επιλεκτικά και να ακούµε προσεκτικά. Αυτή είναι η συµµετοχική ακρόαση που
γίνεται όχι µόνο µε πρόθεση να απαντήσετε κατάλληλα, αλλά για να
κατανοήσετε τον άλλον πραγµατικά. Η ακρόαση είναι µεγάλη κατάθεση µόνο
αν και ο άλλος την θεωρήσει έτσι, γιατί ο άλλος µπορεί να θεωρήσει ότι
κάνατε ανάληψη αν θεωρήσει τις κινήσεις σας ως χειραγώγηση. Η ακρόαση
δίνει ψυχολογική ανάσα και βαθειά θεραπευτική. Ο κίνδυνος είναι ότι µε την
ακρόαση αυτή ανοίγεστε στο να επηρεαστείτε. Αλλά µάλλον δεν µπορείτε να
ασκήσετε επιρροή αν δεν επηρεαστείτε πρώτα.
Όταν ακούµε κάποιον δυστυχώς τον ακούµε αυτοβιογραφικά δηλαδή
αξιολογούµε , διερευνούµε, συµβουλεύουµε, ερµηνεύουµε όλα µε βάση το δικό
µας πλαίσιο αναφοράς. Προσπαθούµε να καταλάβουµε τα κίνητρα τους µε
βάση τα δικά µας. Είµαστε τόσο εθισµένοι σε αυτό που µας φαίνεται εντελώς
φυσιολογικό. Αυτό όµως δεν αφήνει να κατανοήσουµε σωστά.
1. Ήθος ( χαρακτήρας)
2. Πάθος ( συναίσθηµα , σχέση )
3. Λόγος ( λογική )
Μη αµυντική επικοινωνία : ¨Αν κάποιος µε την ευφυΐα σου, τις γνώσεις σου,
και τον ζήλο σου διαφωνεί µαζί µου , αυτή η διαφωνία ασφαλώς θα έχει
κάποια βάση που δεν την καταλαβαίνω και που πρέπει να καταλάβω. Έχεις
ένα άλλο πλαίσιο αναφοράς , µια οπτική γωνία που πρέπει να εξετάσω ¨.
Η λέξη οικολογία βασικά περιγράφει την ύπαρξη συνέργιας στη φύση.-το κάθε
τι σχετίζεται µε κάθε τι άλλο. Αυτό µεγιστοποιεί τις δηµιουργικές δυνάµεις
«Η αληθινή χαρά στη ζωή είναι να χρησιµοποιείσαι για ένα σκοπό που
αναγνωρίζεις ως µεγάλο. Να είσαι µια δύναµη της φύσης και όχι ένα
εγωιστικό κουβάρι οδυρµών και παραπόνων. Η ζωή µου ανήκει σε όλη την
ανθρωπότητα και όσο ζω έχω το προνόµιο να κάνω γι αυτήν ότι µπορώ.
Θέλω να έχω χρησιµοποιηθεί µέχρι εξαντλήσεως όταν πεθάνω.»(
ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΣΩ)
Η φωνή της συνείδησης είναι τόσο απαλή που είναι εύκολο να την πνίξει
κανείς. Είναι όµως και τόσο καθαρή που είναι αδύνατον να την ακούσει λάθος.
Είναι το χάρισµα που ανιχνεύει κατά πόσο συµµορφωνόµαστε ή αποκλίνουµε
από τις σωστές αρχές και µας ανυψώνει προς αυτές όταν βρίσκεται σε καλή
κατάσταση. Η συνεχής καθηµερινή εκπαίδευση της την ενισχύει.