THOMAS KUHN

BİLİMSEL DEVRİMLERİN YAPISI

MEHMET YILDIZ
• Thomas S. Kuhn (18 Temmuz 1922 - 17 Haziran 1996 )
? Ya bilim tek tek keşif ve icatların
birikmesiyle gelişmiyorsa…
 Teorik Sorunsal  Paradigma  Yanlışlanabilirlik
 Epistemolojik kopma  Bilimsel Devrim
DEAD 200 $
 Hey Sam bu bir  Hayır Sam kandırıyor
tavşan resmi. bu bir ördek resmi.
• Bilimsel Devrim:
Eski bir bilim yapma geleneğinin bir yenisiyle
değiştirilmesi.

Dolayısıyla, karşıt bilim görüşleri ortaya çıktığı

anda , bilgi üretimi ve bilimsel ilerleme bir güç
mücadelesidir. Birbiriyle yarışan farklı yaklaşımlara Kuhn
Paradigma adını vermiştir.
• Paradigma
Yapısalcı dilbilimden ödünç
alınmış bir kavramdır.
• Kuhn – Paradigma
  Paradigma:

• Paradigmayı, belli bir bilim topluluğuna araştırmalarında

yol gösteren ve onların hayata bakışlarını belirleyen bir
pencere olarak tanılayabiliriz.
• Paradigma, bir felsefe, bir bakış açısı bir değerlendirme
biçimidir.
• Bir paradigma içinde , hem temel soruların hem de cevapların
çerçevesi bellidir.

Peki… Kuram ile

Paradigma arasındaki
fark nedir?
• Kuhn’na göre; bilim topluluğunun çalışmalarında örnek
aldığı model, yine bilim topluluğunun paylaştığı bütün
değerler ve alışkanlıklardır.
• Thomas Kuhn’a göre bilimsel teoriler aslında
paradigmalardır.
• Farklı dünya görüşleri ve yerleşik düşünce kalıpları olan
paradigmalar birer karşılaştırma modelleridir. Bu
modelleri olaylarla karşılaştırmak için kullanırız. Bu
nedenle onların doğru ve yanlışlıklarından söz edilemez.
• Paradigma, olaylarla karşılaştırılan kuramsal-
kavramsal sistemdir.

Örneğin, Newtoncu paradigma, iki yüzyıl sonra yerini

başka kavramsal sisteme, görelilik kuramına, terk
etmiştir. Yani Newton mekaniği yanlış olduğu ya da
yanlışlandığı için değil; olayları açıklamada yetersiz
kaldığı için terk edilmiş bir paradigmadır.
• Paradigmanın özelliği;

 Kavramsal Sistem ve Kültür

• Yeni paradigma, ortaya çıktıktan sonra, önceki paradigmayı
benimseyen bilim topluluğu tarafından tepkiyle karşılanır.

• Bir paradigma hiçbir zaman kendini rakiplerine ikna yoluyla

kabul ettiremez.

• Geçerli paradigmanın yerini bir diğerinin alması “devrim”dir.

Bu ise bilimsel gelişme sürecidir.
Peki paradigmanın başlıca
rolü nedir?
 • Kuhn’a göre bilimin işleyişi şu şekilde
gerçekleşmektedir:

 Bilim öncesi dönem

 Olağan bilim
 Bunalımlar
 Bilimsel devrim
 Yeni olağan bilim
 Yeni bunalımlar

 Paradigma
 Bilimsel Devrim
 • Priestley – Lavoiser

Flojiston deneyi
• Ptolomy – Kopernik
• Dünya Görüşü Değişikliği Olarak Devrimler

 Paradigma değişmesiyle dünya değişmese bile, bilim

adamı artık farklı bir dünyada çalışmaktadır.
Paradigma değişikliği kolay olur mu?
Yeni bakış nasıl tepki alır?

Don’t worry… It is just a joke 