MODUL MATEMATIK SPM 2016

PERSAMAAN SERENTAK
NURUL NADIA BT ABDUL RAZAK (SMK SUNGAI NIBONG)
JUHAIDA BT MOHD IDRIS (SMK BATU MAUNG)

*Nota - Modul ini mengandungi perisian Power Point. Guru boleh menggunakan
perisian Power Point semasa proses pengajaran dan pembelajaran.
PENGENALAN

Dalam Pengajaran dan Pembelajaran bagi topik Persamaan Linear Serentak, kita akan
memahami dan menggunakan konsep Persamaan Linear Serentak dalam dua pemboleh ubah
untuk menyelesaikan masalah kehidupan seharian. Terdapat 3 kaedah untuk penyelesaian
Persamaan Linear Serentak iaitu Kaedah Penghapusan, Kaedah Penggantian dan Kaedah
Matriks. Namun begitu, bagi pelajar GALUS Kaedah Matriks dipilih untuk menyelesaikan
masalah Persamaan Linear Serentak.

GAMBARAN KESELURUHAN MODUL

1. Tujuan modul ini adalah untuk meningkatkan kefahaman pelajar terhadap topik
Persamaan Linear Serentak.
2. Modul ini dibina untuk meningkatkan kemahiran pelajar terhadap kehidupan seharian.
3. Modul ini digunakan untuk membantu guru membimbing pelajar menjawab soalan
dengan kaedah yang lebih mudah.

STRATEGI PEMBELAJARAN

1. Guru perlu memastikan pelajar menguasai dan memahami konsep Matriks.

2. Guru menekankan langkah-langkah penting dalam proses penyelesaian masalah
Persamaan Linear Serentak.
3. Kaedah Penghapusan juga boleh digunakan sebagai pilihan kedua. Guru boleh memilih
antara kaedah Matriks atau Penghapusan.

2
SET INDUKSI :

Gantikan gambar AYAM dengan huruf X

Gantikan gambar KUCING dengan huruf Y
Gantikan gambar KUDA dengan huruf Z

X+X+X=6
3X = 6
X=2

Y+2=7
Y=5

Z – 5 =76
Z = 81

3
Kaedah Matriks
PENGAJARAN GURU (Boleh Rujuk PowerPoint)

Contoh:

Soalan : Harga bagi 3 batang pensel dan 2 pen ialah RM3. Harga antara 6 batang pensel dan 5
batang pen ialah RM9. Berapakah harga sebatang pen?

Langkah 1: Tukarkan Situasi kepada persamaan linear serentak

Andaikan pensel sebagai x dan andaikan pen sebagai y:

3x + 2y = 3
6x  5y = 

Langkah 2: Tukarkan persamaan linear serentak kepada persamaan matriks. Seterusnya,

dengan menggunakan kaedah matriks, hitung nilai x dan y.

 3 2  x   3 
     
 6 5  y   9 

Langkah 3: Untuk mencari nilai-nilai x dan y, gunakan kaedah matriks songsang.

RUMUS MATRIK SONGSANG:

 3 2  x   3 
     
 6 5  y   9 

 3 2 1  5  2
    
6 5 (3  5)(2  6)   6 3 
1  5  2
  
3   6 3 
4
  x 1  5  2  3
     
 y 3   6 3   9 

Langkah 4: Gunakan kaedah pendaraban Matriks

 x 1  - 3
    
 y 3  9 

Langkah 5: Selesaikan

 x   1
    
 y 3

 x  1, y  3

 H arg a seba tan g pen ialah RM 3

5
Kaedah Penghapusan

Contoh:

Soalan : Harga bagi sebatang pensel dan sebatang pen ialah RM5. Perbezaan harga antara
sebatang pensel dan sebatang pen ialah RM1. Berapakah harga sebatang pen?

Langkah 1: Tukarkan Situasi kepada persamaan linear serentak

Andaikan pensel sebagai x dan andaikan pen sebagai y:

x+y=5
xy=
- Masalah utama ialah kedua-dua persamaan linear mempunyai 2 pemboleh ubah. Kalau
hanya satu pemboleh ubah, kita boleh selesaikan dengan senang.

- Maka, kita perlu menghapuskan salah satu pemboleh ubah

- Perhatikan

- Di atas dan bawah mempunyai yang sama, yang boleh kita hapuskan (jadikan kosong)
dengan menolaknya.

- Tapi bolehkah kita menolak satu sebutan di atas dengan bawah?

- Ya, tapi kita juga mesti tolak semua sebutan yang lain atas dan bawah, termasuk
nombor di sebelah kanan.

- Kenapakah ianya begitu?

- Sebenarnya yang patut ditolak adalah kedua-dua BELAH persamaan

6
- Lepas ditolak akan jadi

- tapi boleh disusun semula sebagai

- Iaitu hasil yang sama berbanding jika kita tolak terus. Jadi lebih cepat kita tolak secara
terus.

- Dalam erti kata lain, kita akan menolak seluruh persamaan atas dengan yang bawah.

- Sebelum itu, kita perlu tunjukkan dengan jelas bahawa kita hendak menolak dua
persamaan ini. Jadi perlu kita label dua persamaan ini dulu. Cara paling senang ialah
dengan menggunakan nombor

- Perhatikan kita bulatkan "nombor" yang hanya merupakan LABEL dan nombor-
nombor ini tidak mempunyai apa-apa maksud lain.

- Kita akan menolak persamaan atas dengan yang di bawah. Jadi kita tulis dulu apa yang
sedang dibuat

- Perhatikan

menunjukkan persamaan tolak persamaan , dan bukannya .

- Tanda digunakan, bukan tanda

- Kita sudah lihat tujuan kita menolak adalah untuk menghapuskan

7
- di atas akan ditolak dengan di bawah akan jadi kosong (kita boleh tulis di bawah
atau biarkan sahaja tempat itu kosong)

- Sebutan y dari persamaan (1) ditolak dengan sebutan - y dari persamaan (2) :

- Nombor juga ditolak dari persamaan (1) dengan persamaan (2)

- Perhatikan hasil tolak dua persamaan adalah juga satu persamaan (jangan lupa tulis tanda )

- Jika takut buat kesilapan dalam pengiraan

- Perhatikan

- Hanya tinggal 1 pemboleh ubah di persamaan yang terhasil, jadi bolehlah kita
selesaikan

atau terus

8
- Kita sudah selesaikan untuk (satu pemboleh ubah), tapi ingat, kita perlu

- Selesaikan

atau terus

- Perhatikan kita sudah ada jawapan untuk kedua-dua pemboleh ubah

- Tapi lebih baik kita tulis semula jawapan sebagai satu pasang di bawah

- Siap? SEMAK dengan gantikan nilai x dan nilai y ke dalam kedua-dua persamaan asal

Betul.
Betul.

9
AKTIVITI MURID :

Tujuan: Menyelesaikan situasi persamaan linear serentak

Arahan: Lakukan aktiviti ini secara berkumpulan yang melibatkan empat orang.

Bahan-bahan aktiviti: 1) Sampul warna yang berbeza

2) Kertas mahjung
3) Marker permanent
4) Kalkulator

1. Guru menyediakan 4 sampul yang berbeza warna. Setiap sampul mempunyai situasi yang
berbeza.

Situasi 1:

Harga bagi 3 kg nanas dan 5 kg pisang ialah RM29. Beza harga antara 6 kg nanas dan
4kg pisang ialah RM2. Berapakah jumlah harga, dalam RM, bagi 1 kg nanas dan 1 kg
pisang?

Situasi 2:

Harga 2 keping tiket dewasa dan 3 keping tiket kanak-kanak ialah RM7. Beza harga 3
keping tiket dewasa dan sekeping tiket kanak-kanak ialah RM5. Berapakah jumlah harga,
dalam RM, bagi sekeping tiket dewasa dan sekeping tiket kanak-kanak?

Situasi 3:

Harga sebatang pen dan 2 batang pensel ialah RM4. Beza harga 2 batang pen dan 3
batang pensel ialah RM1. Berapakah harga sebatang pen dan sebatang pensel?

Situasi 4:

Rajah di bawah menunjukkan barang yang dibeli oleh Muthu dan Amin di sebuah kedai
dan bayaran mereka.

Cari jumlah harga, dalam RM, sebiji mangkuk dan sebiji cawan.

2. Setiap kumpulan akan memilih 1 sampul dan berbincang bersama ahli.

3. Setiap kumpulan harus menulis langkah-langkah penyelesaian di atas kertas mahjung
dengan menggunakan kaedah Matriks.
4. Pelajar akan membentangkan hasil kerja mereka di hadapan kelas.

10
SOALAN LATIHAN:

1 Hitungkan nilai p dan nilai q yang memuaskan persamaan linear serentak berikut:

p + 5q = 8
4p  q = 10

[4 markah]
Jawapan:

2 Harga sebatang pen dan 2 batang pensel ialah RM5. Beza harga 6 batang pen dan sebatang
pensel ialah RM4. Berapakah harga sebatang pen dan sebatang pensel?

[4 markah]

Jawapan:

3 x
Hitungkan nilai y daripada persamaan linear serentak berikut:

2(4x + 4y) = 8
2x
4  2y = 3

[4 markah]
Jawapan:

4 Hasil tambah dua nombor ialah 67. Perbezaan antara dua nombor ialah 51. Cari nilai bagi
dua nombor itu.

[4 markah]

Jawapan:

11
JAWAPAN SOALAN SITUASI: JAWAPAN SOALAN LATIHAN:

Situasi 1: Soalan 1: ∴ p = 2, q = 2

RM3 + RM4 = RM7 Soalan 2: ∴ pen = 1, pensel = 2

x 2
Situasi 2: Soalan 3: ∴ y = = 2
1
RM2 + RM1 = RM3
Soalan 4: ∴ m = 59, n = 8
Situasi 3:

Sebatang Pen = RM2

Sebatang Pensel = RM1

Situasi 4:

RM8

12