Professional Documents
Culture Documents
ΜΑΘΗΜΑ 24ο
ΜΑΘΗΜΑ 24ο
ΜΑΘΗΜΑ 24ο
ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ
[1]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
Cum P. Cornēē lius Nasīēca ad Ennium poēē tam vēnissēt* ēiquē ab ostio quaērēnti Ennium
ancilla dixissēt* ēum domi non ēssē, Nasīēca sēnsit illam domini iussu id dixissē ēt illum
intus ēssē. Accipē nunc quid postēa Nasīēca fēcērit*. Paucis post diēē bus cum Ennius ad
Nasīēcam vēnissēt* ēt ēum a ianuaē quaērērēt*, ēxclamaē vit Nasīēca sē domi non ēssē, ētsi
domi ērat. Tum Ennius indignaē tus quod Nasīēca tam apērtē mēntiēbaē tur: «Quid?» inquit
«Ego non cognosco vocēm tuam?» Visnē scirē quid Nasīēca rēspondērit*? «Homo ēs
impudēns. Ego cum tē quaērērēm*, ancillaē tuaē crēdidi tē domi non ēssē; tu mihi ipsi
non crēdis?»
Λεξίλοί γίο
cum: (= οί τάν) χρονίκοί ς συί νδεσμος. Εδώί προί κείτάί γίά τον ίστορίκοί ηί δίηγημάτίκοί cum
(cum historicum ηί narrativum), ο οποίίος συντάί σσετάί με υποτάκτίκηί πάράτάτίκουί (γίά
πράί ξη συί γχρονη) ηί με υποτάκτίκηί υπερσυντελίίκου (γίά πράί ξη προτεροί χρονη).
P.: ονομάστίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί β΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους (Publius -ii κάί i) =
Ποί πλίος. Ως κυί ρίο οί νομά δεν δίάθεί τεί κάτάί κάνοί νά πληθυντίκοί .
Cornelius: ονομάστίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί β΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους Cornēlius
-ii/i, = Κορνηί λίος. Ως κυί ρίο οί νομά δεν δίάθεί τεί κάτάί κάνοί νά πληθυντίκοί . Σχημάτίίζεί τη
γενίκηί του ενίκουί σε –ii, άλλάί κάί με συνάίίρεση σε –i, οί πώς οί λά τά υπερδίσυί λλάβά
ουσίάστίκάί β΄ κλίίσης που ληί γουν σε –ius κάί -ium. Επίπλεί ον, σχημάτίίζεί την κλητίκηί
ενίκουί σε –i, με συνάίίρεση του –iē σε –i, ώς υπερδίσυί λλάβο κυί ρίο οί νομά που ληί γεί σε –
ius. (Βλ. κάί Τζάί ρτζάνος Αχ., Λάτίνίκηί γράμμάτίκηί , ΟΕΔΒ, σελ. 15)
Νasica: ονομάστίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί ά΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους Nasica -aē =
Νάσίκάί ς. Ως κυί ρίο οί νομά δεν δίάθεί τεί κάτάί κάνοί νά πληθυντίκοί .
[2]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
ad: προί θεση που συντάί σσετάί με άίτίάτίκηί γίά νά δηλώίσεί την κίίνηση/κάτευί θυνση σε
τοί πο = σε, προς
Ennium: άίτίάτίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί β΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους Ennius -ii/-i =
Έννίος. Ως κυί ρίο οί νομά δεν δίάθεί τεί κάτάί κάνοί νά πληθυντίκοί . Σχημάτίίζεί τη γενίκηί κάί
κλητίκηί του ενίκουί άρίθμουί οί πώς το ουσίάστίκοί Cornēlius.
poetam: άίτίάτίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί ά΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους, poēta -aē =
ποίητηί ς.
venisset: γ΄ ενίκοί προί σώπο υποτάκτίκηί ς υπερσυντελίίκου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του
ρηί μάτος της 4ης συζυγίίάς vēnio, vēni, vēntum, vēnίērē 4 = εί ρχομάί, φθάί νώ
ei: δοτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της ορίστίκηί ς ώς επάνάληπτίκηί ς άντώνυμίίάς is, ēa,
id = άυτοί ς, άυτηί , άυτοί
-que: είίνάί εγκλίτίκηί λεί ξη κάί χρησίμευί εί ώς συμπλεκτίκοί ς συί νδεσμος = κάί
ab (ή a ή abs): προί θεση που συντάί σσετάί με άφάίρετίκηί . Η προί θεση ab
χρησίμοποίείί τάί άν η εποί μενη λεί ξη άρχίίζεί άποί φώνηί εν ηί h, η προί θεση a τίίθετάί πρίν
άποί συί μφώνο (πλην του h) κάί h κάί η abs πρίν άποί την άντώνυμίίά tē = άποί
ostio: άφάίρετίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί β΄ κλίίσης, oυδετεί ρου γεί νους ostium -ii/-i =
ποί ρτά. Το ουσίάστίκοί ώς υπερδίσυί λλάβο της β΄ κλίίσης που ληί γεί σε –ium σχημάτίίζεί τη
γενίκηί του ενίκουί σε -ii κάί μετάί άποί συνάίίρεση σε-i.
quaerenti: δοτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της μετοχηί ς Ενεστώίτά quaērēns -ntis, του
ρηί μάτος quaēro, quaēsivi, quaēsitum, quaērēĕ rē 3ης συζυγίίάς = ζητώί
ancilla: ονομάστίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί ά΄ κλίίσης, θηλυκουί γεί νους, ancilla -aē =
υπηρεί τρίά
dixisset: γ΄ ενίκοί υποτάκτίκηί ς υπερσυντελίίκου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της
3ης συζυγίίάς dico, dixi, dictum, dicēĕ rē 3 = λεί ώ. (β΄ προί σώπο προστάκτίκηί ς ενεστώίτά:
dic)
eum: άίτίάτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της ορίστίκηί ς ώς επάνάληπτίκηί ς άντώνυμίίάς
is, ēa, id
domi: εδώί χρησίμοποίείίτάί ώς επίίρρημά = στο σπίίτί. Προί κείτάί γίά υποί λείμμά της
πάλίάί ς τοπίκηί ς πτώίσης που τάυτίίζετάί με τη γενίκηί του ενίκουί του ουσίάστίκουί
domus -us, θηλυκουί γεί νους, της 4ης κλίίσης = σπίίτί κάί λείτουργείί ώς επίίρρημά γίά νά
δηλώίσεί τη στάί ση σε τοί πο. Το ουσίάστίκοί domus σχημάτίίζεί ορίσμεί νους τυί πους κάί με
τίς κάτάληί ξείς της β΄ κλίίσης: τη γενίκηί του ενίκουί domi που, οί μώς, λείτουργείί ώς
επίίρρημά, την άφάίρετίκηί του ενίκουί domo, τη γενίκηί του πληθυντίκουί domorum, την
άίτίάτίκηί του πληθυντίκουί domos.
non: άρνητίκοί μοί ρίο = οί χί, δεν.
esse: άπάρεί μφάτο ενεστώίτά του άνώίμάλου ρηί μάτος sum, fui, -, ēssē = είίμάί, υπάί ρχώ
sensit: γ΄ ενίκοί ορίστίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 4ης
συζυγίίάς sēntio, sēnsi, sēnsum, sēntίērē 4 = άίσθάί νομάί, άντίλάμβάί νομάί
illam: άίτίάτίκηί ενίκουί , θηλυκουί γεί νους της δείκτίκηί ς άντώνυμίίάς illē, illa, illud =
εκείίνος, εκείίνη, εκείί νο
domini: γενίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί β΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους dominus -i =
κυί ρίος, άφεντίκοί
[3]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
iussu: άφάίρετίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί δ΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους iussus -us =
δίάτάγηί , εντοληί
id: άίτίάτίκηί ενίκουί , ουδετεί ρου γεί νους της ορίστίκηί ς ώς επάνάληπτίκηί ς άντώνυμίίάς is,
ēa, id
dixisse: άπάρεί μφάτο πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 3ης συζυγίίάς
dico, dixi, dictum, dicēĕ rē 3
et: συμπλεκτίκοί ς συί νδεσμος = κάί
illum: άίτίάτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της δείκτίκηί ς άντώνυμίίάς illē, illa, illud
intus: τοπίκοί επίίρρημά = μεί σά, εντοί ς
accipe: β΄ ενίκοί προστάκτίκηί ς ενεστώίτά ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 3ης
συζυγίίάς accipio, accēpi, accēptum, accipēĕ rē* 3 = δεί χομάί, λάμβάί νώ, μάθάίίνώ.
Προί κείτάί γίά εί νά άποί τά 15 ρηί μάτά που ληί γουν σε –io, άλλάί άνηί κουν στην 3η συζυγίίά.
nunc: χρονίκοί επίίρρημά = τώίρά
quid: άίτίάτίκηί ενίκουί , ουδετεί ρου γεί νους της ουσίάστίκηί ς ερώτημάτίκηί ς άντώνυμίίάς
quis, quis, quid = ποίος, ποίά, ποίο
postea: χρονίκοί επίίρρημά = μετάί , άργοί τερά, εί πείτά
fecerit: γ΄ ενίκοί υποτάκτίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 3ης
συζυγίίάς facio, fēci, factum, facēĕ rē 3 = κάί νώ. To β΄ ενίκοί προί σώπο της προστάκτίκηί ς
του ενεστώίτά είίνάί fac. Επίίσης, είίνάί εί νά άποί τά 15 ρηί μάτά που ληί γουν σε –io, άλλάί
άνηί κουν στην 3η συζυγίίά.
paucis: άφάίρετίκηί πληθυντίκουί άρσενίκουί γεί νους, θετίκουί βάθμουί του
δευτεροί κλίτου επίθεί του paucus, -a, -um = λίίγος, -η, -ο. Θετίκοί ς: (στον ενίκοί άρίθμοί )
paucus, -a, -um, συγκρίτίκοί ς: paucior, -ior, -ius, υπερθετίκοί ς: paucissimus, -a, -um.
Θετίκοί ς (στον πληθυντίκοί άρίθμοί ): pauci, -aē, -a, συγκρίτίκοί ς: pauciorēs, -iorēs, -iora,
υπερθετίκοί ς: paucissimi, -aē, -a. Οί πληθυντίκοίί τυί ποί του συγκρίτίκουί κάί
υπερθετίκουί είίνάί πίο ευί χρηστοί.
post: χρονίκοί επίίρρημά = μετάί , άργοί τερά
diebus: άφάίρετίκηί πληθυντίκουί του ουσίάστίκουί της ε΄ κλίίσης, άρσενίκουί γεί νους
dies, diei = ημεί ρά
cum: χρονίκοί ς συί νδεσμος. Προί κείτάί γίά την ίστορίκοί ηί δίηγημάτίκοί cum.
ad: προί θεση που συντάί σσετάί με άίτίάτίκηί γίά νά δηλώίσεί την κίίνηση κάτευί θυνση σε
τοί πο = σε, προς
venisset: γ΄ ενίκοί προί σώπο υποτάκτίκηί ς υπερσυντελίίκου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του
ρηί μάτος της 4ης συζυγίίάς vēnio, vēni, vēntum, vēnirē = εί ρχομάί, φθάί νώ.
a: προί θεση που συντάί σσετάί με άφάίρετίκηί = άποί
ianua: άφάίρετίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί ά΄ κλίίσης, θηλυκουί γεί νους ianua -aē =
ποί ρτά
quaereret: γ΄ ενίκοί υποτάκτίκηί ς πάράτάτίκουί ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της
3ης συζυγίίάς quaēro, quaēsivi, quaēsitum, quaērēĕ rē 3 = ζητώί
exclamavit: γ΄ ενίκοί ορίστίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 1ης
συζυγίίάς ēxclamo, ēxclamavi, ēxclamatum, ēxclamaē rē 1 = φώνάί ζώ δυνάτάί , άνάφώνώί
se: άίτίάτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της προσώπίκηί ς άντώνυμίίάς γ΄ προσώίπου =
τον εάυτοί του. (τά άί λλά δυί ο προί σώπά = ά΄ προί σώπο: ēgo, β΄ προί σώπο: tu)
[4]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
domi: εδώί χρησίμοποίείίτάί ώς επίίρρημά = στο σπίίτί. Προί κείτάί γίά υποί λείμμά της
πάλίάί ς τοπίκηί ς πτώίσης που τάυτίίζετάί με τη γενίκηί του ενίκουί του ουσίάστίκουί
domus -us, θηλυκουί γεί νους, της 4ης κλίίσης = σπίίτί κάί λείτουργείί ώς επίίρρημά γίά νά
δηλώίσεί τη στάί ση σε τοί πο. (βλ. προηγουμεί νώς)
non: άρνητίκοί μοί ρίο = οί χί, δεν
etsi: ενάντίώμάτίκοί ς συί νδεσμος = άν κάί, πάροί λο που
tum: χρονίκοί επίίρρημά = τοί τε
indignatus: ονομάστίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της μετοχηί ς πάράκείμεί νου
indignatus, -a, -um του άποθετίκουί ρηί μάτος της ά΄ συζυγίίάς indignor, indignatus sum,
indignaē ri 1 = άγάνάκτώί
quod: εδώί άίτίολογίκοί ς συί νδεσμος = γίάτίί, δίοί τί
tam: ποσοτίκοί επίίρρημά = τοί σο
aperte: τροπίκοί επίίρρημά = άνοίκτάί , φάνεράί . Τά πάράθετίκάί του επίρρηί μάτος είίνάί τά
εξηί ς: Θετίκοί ς βάθμοί ς: apērtē, συγκρίτίκοί ς βάθμοί ς: apērtius, υπερθετίκοί ς βάθμοί ς:
apērtissimē.
mentiebatur: γ΄ ενίκοί ορίστίκηί ς πάράτάτίκουί του άποθετίκουί ρηί μάτος της 4ης
συζυγίίάς mēntior, mēntitus sum, mēntίēri = ψευί δομάί
quid: άίτίάτίκηί ενίκουί , ουδετεί ρου γεί νους της ουσίάστίκηί ς ερώτημάτίκηί ς άντώνυμίίάς
quis, quis, quid = ποίος, ποίά, ποίο
inquit: γ΄ ενίκοί ορίστίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ελλείπτίκουί ρηί μάτος
inquam = λεί ώ. Το συγκεκρίμεί νο ρηί μά άντίστοίχείί εν μεί ρεί με το ρηί μά εἒ φη (φημίί) της
άρχάίίάς ελληνίκηί ς.
ego: ονομάστίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους εδώί, της προσώπίκηί ς άντώνυμίίάς ά΄
προσώίπου
cognosco: ά΄ ενίκοί ορίστίκηί ς ενεστώίτά ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 3ης
συζυγίίάς cognosco, cognovi, cognitum, cognoscēĕ rē 3 = γνώρίί ζώ, άνάγνώρίί ζώ, μάθάίίνώ
vocem: άίτίάτίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί της γ΄ κλίίσης, θηλυκουί γεί νους vox, vocis =
φώνηί
tuam: άίτίάτίκηί ενίκουί , θηλυκουί γεί νους της κτητίκηί ς άντώνυμίίάς β΄ προσώίπου (γίά
εί νάν κτηί τορά) tuus, tua, tuum = δίκοί ς σου, δίκηί σου, δίκοί σου
vis: β΄ ενίκοί ορίστίκηί ς ενεστώίτά ενεργητίκηί ς φώνηί ς του άνώίμάλου ρηί μάτος volo,
volui, -, vēllē = θεί λώ
-ne: ερώτημάτίκοί μοί ρίο, εγκλίτίκηί λεί ξη = μηί πώς. Βρίίσκετάί πάί ντοτε προσάρτημεί νο
στη λεί ξη που βρίίσκετάί στην άρχηί της ερώτημάτίκηί ς προί τάσης κάί στην οποίίά
άνάφεί ρετάί η ερώίτηση.
scire: άπάρεί μφάτο ενεστώίτά ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 4ης συζυγίίάς scio,
scivi (scii), scitum, scirē 4 = γνώρίίζώ, ξεί ρώ (προστάκτίκηί ενεστώίτά: scito, scitotē)
quid: άίτίάτίκηί ενίκουί , ουδετεί ρου γεί νους της ουσίάστίκηί ς ερώτημάτίκηί ς άντώνυμίίάς
quis, quis, quid = ποίος, ποίά, ποίο
responderit: γ΄ ενίκοί υποτάκτίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της
2ης συζυγίίάς rēspondēo, rēspondi, rēsponsum, rēspondēē rē 2 = άπάντώί, άποκρίίνομάί
homo: ονομάστίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί της γ΄ κλίίσης homo -inis = άί νθρώπος. Είίνάί
άρσενίκουί κάί θηλυκουί γεί νους, που, οί μώς, εδώί λείτουργείί ώς άρσενίκοί .
[5]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
es: β΄ ενίκοί ορίστίκηί ς ενεστώίτά του ρηί μάτος sum, fui, -, ēssē = είίμάί, υπάί ρχώ
impudens: ονομάστίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους του επίθεί του της γ΄ κλίίσης impudēns
[γενίκηί πτώίση impudēntis] (άρσενίκοί ), impudēns (θηλυκοί ) impudēns (ουδεί τερο) =
άνάίδηί ς. Προί κείτάί γίά επίίθετο τρίγενεί ς κάί μονοκάτάί ληκτο. Οί τρείς βάθμοίί του
επίθεί του είίνάί: θετίκοί ς: impudēns, συγκρίτίκοί ς: impudēntior -ior -ius, υπερθετίκοί ς:
impudēntissimus -a -um.
cum: (= οί τάν) χρονίκοί ς συί νδεσμος. Εδώί προί κείτάί γίά τον ίστορίκοί ηί δίηγημάτίκοί cum
te: άίτίάτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί εδώί γεί νους της προσώπίκηί ς άντώνυμίίάς β΄ προσώίπου
tu = εσυί
quaererem: ά΄ ενίκοί υποτάκτίκηί ς πάράτάτίκουί ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της
3ης συζυγίίάς quaēro, quaēsivi, quaēsitum, quaērēĕ rē 3 = ζητώί
ancillae: δοτίκηί ενίκουί του ουσίάστίκουί της ά΄ κλίίσης, θηλυκουί γεί νους, ancilla -aē =
υπηρεί τρίά
credidi: ά΄ ενίκοί ορίστίκηί ς πάράκείμεί νου ενεργητίκηί ς φώνηί ς του ρηί μάτος της 3ης
συζυγίίάς crēdo, crēdidi, crēditum, crēdēĕ rē 3 = πίστευί ώ
te: άίτίάτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί εδώί γεί νους της προσώπίκηί ς άντώνυμίίάς β΄ προσώίπου
mihi: δοτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους εδώί, της προσώπίκηί ς άντώνυμίίάς ά΄ προσώίπου
ēgo = εγώί
ipsi: δοτίκηί ενίκουί , άρσενίκουί γεί νους της ορίστίκηί ς άντώνυμίίάς ipsē, ipsa, ipsum =
άυτοί ς ο ίίδίος, άυτηί η ίίδίά, άυτοί το ίίδίο
non credis: β΄ ενίκοί ορίστίκηί ς ενεστώίτά (εδώί με την άί ρνηση non) ενεργητίκηί ς φώνηί ς
του ρηί μάτος της 3ης συζυγίίάς crēdo, crēdidi, crēditum, crēdēĕ rē 3 = πίστευί ώ
Ουσιαστικά
Α΄ κλίση Β΄ κλίση Γ΄ κλίση
Αρσενικά: Αρσενικά: Αρσενικά:
Nasica –aē Cornēlius -ii/-i homo, hominis
poēta -aē Ennius -ii/-i Θηλυκά:
Θηλυκά: dominus -i vox, vocis
ancilla –aē Ουδέτερα:
ianua-aē ostium -ii/-i
Δ΄ κλίση Ε΄ κλίση
Αρσενικά: Αρσενικά:
iussus -us diēs, diēi
Θηλυκά:
domus -us
Επίθετα
Β΄ κλίση Γ΄ κλίση
paucus, -a, -um impudēns -ēntis
Ρήματα
Α΄ συζυγίας
[6]
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24Ο
[7]