Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΓΕΝΕΤΙΚΗ»

ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ
Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
1. Τι είναι ο κυτταρικός κύκλος;
..............................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Οι φάσεις που περιλαμβάνει ο κυτταρικός κύκλος είναι:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Κατά τη μεσόφαση συμβαίνουν τα εξής:
i. ………………………………………………………………………………………………………………………….
ii. ………………………………………………………………………………………………………………………….
iii. ………………………………………………………………………………………………………………………….
4. Τα στάδια της μεσόφασης είναι:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
5. Η μίτωση είναι η κυτταρική διαίρεση και περιλαμβάνει 4 φάσεις:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..

Β. ΝΕΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ

Κυτταρικός κύκλος
Μεσόφαση, στάδια G1, S, G2
Μίτωση ή Μιτωτική Διαίρεση

1|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

Γ. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ:

 Ορίζεις την έννοια του κυτταρικού κύκλου.

 Κατανοείς τα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη μεσόφαση.
 Κατανοείς την έννοια της μίτωσης και να ονομάζεις τις φάσεις που περιλαμβάνει.

ΜΟΡΙΑΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ

Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

1. Το DNA ως γενετικό υλικό των κυττάρων χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες ιδιότητες:

i. ………………………………………………………………………………………………………………………….
ii. ………………………………………………………………………………………………………………………….
2. Να σχεδιάσετε την κατεύθυνση ροής της γενετικής πληροφορίας σύμφωνα με το
Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας.

3. Τα βήματα αντιγραφής (αυτοδιπλασιασμού) του DNA είναι τα εξής:

i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Ποιο είναι το κύριο ένζυμο της αντιγραφής και πώς χαρακτηρίζεται ο τρόπος
αυτοδιπλασιασμού του DNA;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Πώς εξασφαλίζεται η πιστότητα της αντιγραφής του DNA;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

2|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

6. Τα βήματα μεταγραφής είναι τα εξής:

i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………
7. Με τη μεταγραφή παράγονται τα εξής μόρια RNA:
i. …………………………………………………………………………………………………………………………….
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
8. Γιατί η διαδικασία της πρωτεϊνοσύνθεσης ονομάζεται μετάφραση;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
9. Τι εννοούμε με τον όρο κωδικόνιο;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Τα χαρακτηριστικά του γενετικού κώδικα είναι τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
11. Οι απαραίτητοι παράγοντες για τη μετάφραση είναι οι εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ..................................................................................................................................
12. Τι συμβαίνει κατά την έναρξη της μετάφρασης;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. Κατά την επιμήκυνση της μετάφρασης συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
vi. …………………………………………………………………………………………………………………………....

3|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

vii. ……………………………………………………………………………………………………………………………
viii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
14. Τι συμβαίνει κατά τη λήξη της μετάφρασης;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
15. Γιατί η πρωτεϊνοσύνθεση είναι μια «οικονομική διαδικασία»;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
16. Τι είναι η χρωματίνη;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
17. Τι μορφή έχει η χρωματίνη κατά τη μεσόφαση και τι μορφή έχει όταν το κύτταρο
διαιρείται;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
18. Ποια χρωμοσώματα χαρακτηρίζονται ως ομόλογα χρωμοσώματα;
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
19. Οι ομοιότητες μεταξύ των ομόλογων χρωμοσωμάτων είναι οι εξής:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
20. Ποια κύτταρα χαρακτηρίζονται ως διπλοειδή και ποια ως απλοειδή;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Β. ΝΕΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ

Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας

Αντιγραφή του DNA, Ημισυντηρητικός Μηχανισμός Αυτοδιπλασιασμού
Μεταγραφή, Γονίδιο, mRNA
Mετάφραση, Κωδικόνιο, Γενετικός Κώδικας, Αντικωδικόνιο
Χρωματίνη, Χρωμόσωμα

4|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

Γ. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ:

 Περιγράφεις το Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας.

 Κατανοείς τα βήματα της διαδικασίας της Αντιγραφής και τον λόγο για τον οποίο ο
μηχανισμός της αντιγραφής χαρακτηρίζεται ως ημισυντηρητικός.
 Κατανοείς τα βήματα της διαδικασίας της Μεταγραφής.
 Περιγράφεις τα χαρακτηριστικά του Γενετικού Κώδικα.
 Κατανοείς τα βήματα της διαδικασίας της Μετάφρασης.
 Κατανοείς τις έννοιες της χρωματίνης και του χρωμοσώματος.
 Ορίσεις τις έννοιες: ομόλογα χρωμοσώματα, διπλοειδή κύτταρα, απλοειδή κύτταρα.

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ

1. Με την κυτταρική διαίρεση επιτελείται:

i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
2. Στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς, οι τύποι κυτταρικής διαίρεσης είναι:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Οι δύο διαδοχικές διαδικασίες της μίτωσης είναι:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Για τα περισσότερα ευκαρυωτικά κύτταρα, τα στάδια της πυρηνικής διαίρεσης είναι:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
5. Κατά τη διάρκεια της πρόφασης συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
6. Κατά τη διάρκεια της μετάφασης συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..

5|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
7. Κατά τη διάρκεια της ανάφασης συμβαίνουν τα εξής:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
8. Κατά τη διάρκεια της τελόφασης συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
9. Σε ποια φάση της πυρηνικής διαίρεσης τα χρωμοσώματα γίνονται εμφανή στο οπτικό
μικροσκόπιο;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Πώς γίνεται η κυτταροπλασματική διαίρεση στα ζωικά κύτταρα;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
11. Πώς γίνεται η κυτταροπλασματική διαίρεση στα ανώτερα φυτικά κύτταρα;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
12. Η διάρκεια του κυτταρικού κύκλου εξαρτάται από:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
13. Ποια είναι η βιολογική σημασία της μίτωσης;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
14. Τι είναι η μείωση;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
15. Τι είναι η γονιμοποίηση;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
..............................................................................................................................................

6|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

16. Οι διαιρέσεις της μείωσης χαρακτηρίζονται ως:

i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
17. Τα στάδια της 1ης μειωτικής διαίρεσης είναι:
i. ..................................................................................................................................
ii. …………………………………………………………………………………………………………………………....
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
18. Κατά τη διάρκεια της πρόφασης Ι συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
v. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
vi. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
vii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
19. Κατά τη διάρκεια της μετάφασης Ι συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
20. Κατά τη διάρκεια της ανάφασης Ι συμβαίνουν τα εξής:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
21. Ποιο είναι το τελικό προϊόν της τελόφασης Ι;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
22. Ποιο είναι το τελικό προϊόν της δεύτερης μειωτικής διαίρεσης;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
23. Τι διασφαλίζει η μείωση σε συνδυασμό με τη γονιμοποίηση;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
..............................................................................................................................................

7|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

24. Η γενετική ποικιλομορφία διασφαλίζεται με δύο μηχανισμούς:

i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
25. Κατά την κυτταρική διαίρεση στους προκαρυωτικούς οργανισμούς συμβαίνουν τα εξής:
i. ..................................................................................................................................
ii. …………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iv. ……………………………………………………………………………………………………………………………..

Β. ΝΕΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ

Μίτωση, Πυρηνική διαίρεση, Κυτταροπλασματική διαίρεση

Πρόφαση, Μετάφαση, Ανάφαση, Τελόφαση
Άτρακτος, Μικροσωληνίσκοι, Ισημερινό επίπεδο του κυττάρου
Μείωση, 1η μειωτική διαίρεση, 2η μειωτική διαίρεση
Άωρα γεννητικά κύτταρα, Γαμέτες, Γονιμοποίηση
Σύναψη, Επιχιασμός
Ανεξάρτητος συνδυασμός χρωμοσωμάτων

Γ. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ:

 Κατανοείς τους λόγους για τους οποίους πραγματοποιείται η κυτταρική διαίρεση.

 Περιγράφεις με ακρίβεια τα στάδια της μίτωσης.
 Καταδεικνύεις τη βιολογική σημασία της μίτωσης.
 Κατανοείς τη σημασία της μείωσης για την αμφιγονική αναπαραγωγή.
 Περιγράφεις με ακρίβεια τα στάδια της 1ης μειωτικής διαίρεσης.
 Κατανοείς τους μηχανισμούς του επιχιασμού και του ανεξάρτητου συνδυασμού των
χρωμοσωμάτων και τη σημασία τους στη δημιουργία γενετικής ποικιλομορφίας.
 Περιγράφεις τι συμβαίνει κατά την κυτταρική διαίρεση στους προκαρυωτικούς
οργανισμούς.

ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ – ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ

1. Οι μεταλλάξεις ευθύνονται για:

i. ..................................................................................................................................
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..

8|Σελίδα
Βιολογία B’ Λυκείου Επιμέλεια: Μαρία Κιτριλάκη

2. Παράγοντες που προκαλούν μεταλλάξεις είναι:

i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
iii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Οι μεταλλάξεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Τι είναι οι γονιδιακές μεταλλάξεις, πώς προκύπτουν και σε τι οδηγούν;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………...
5. Οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες διακρίνονται σε:
i. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ii. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
6. Τι είναι οι αριθμητικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Τι είναι οι δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
8. Τύποι δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών είναι:
i. ………………………………………………………………………………………………………………………….
ii. ………………………………………………………………………………………………………………………….
iii. ………………………………………………………………………………………………………………………….
iv. ………………………………………………………………………………………………………………………….
Β. ΝΕΕΣ ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ

Γονιδιακές μεταλλάξεις
Αριθμητικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες
Δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες

Γ. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ:

 Κατανοείς τι είναι οι μεταλλάξεις.

 Απαριθμείς τους παράγοντες που προκαλούν μεταλλάξεις.
 Κατανοείς τι είναι και πώς προκαλούνται οι γονιδιακές μεταλλάξεις.
 Κατανοείς τι είναι και πώς προκαλούνται οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

9|Σελίδα