PROSJEČAN BRUTO DOMAĆI PROIZVOD I PROSJEČNA

PREMIJA PO GLAVI STANOVNIKA ZA 2017. GODINU

ZA REPUBLIKU SRPSKU I BIH
Sadržaj

Sadržaj ........................................................................................................................................ 2
Uvod ........................................................................................................................................... 3
1. Prosječan BDP po glavi stanovnika .................................................................................... 4
1.1. Definicije i pojašnjenja ................................................................................................ 6
2. Prosječna premija ................................................................................................................ 7
Zaključak .................................................................................................................................. 10
Literatura .................................................................................................................................. 11

2
Uvod

Bosna i Hercegovina je u 2017. godini zadržala trend rasta bruto domaćeg proizvoda
od 3% u poslednje tri godine. I ostali glavni makroekonomski pokazatelji ukazuju na stabilnu
makroekonomsku poziciju uz pozitivne prospekte u narednom srednjoročnom periodu.
Jedinstveni ekonomski prostor unutar zemlje nije uspostavljen, a predstavlja jednu od
prepreka ka integrisanju na evropsko i svjetsko tržište i poboljšanju konkurentske pozicije
BiH.

Prema Globalnom indeksu konkurentnosti za 2017/18. godinu BiH je i dalje nisko

rangirana što ukazuje na to da nije došlo do značajnih promjena u oblastima koje utiču na
konkurentnost BiH.

3
 1. Prosječan BDP po glavi stanovnika

Agencija za statistiku BiH (BHAS) u ovom saopćenju objavljuje rezultate godišnjeg

obračuna bruto domaćeg proizvoda (BDP) i bruto dodane vrijednosti za Bosnu i Hercegovinu
za 2016. i prve rezultate za 2017. godinu. Obračunu BDP i drugih makroekonomskih agregata
je urađen u skladu sa metodologijom Sistema nacionalnih računa SNA2008 i Evropskim
sistemom nacionalnih računa ESA2010, međunarodnim standardima i preporukama. BDP za
BiH za 2017. godinu nominalno je iznosio 31.332 miliona KM i u odnosu na 2016. godinu
nominalni je veći za 4,79% dok je realni rast iznosio 3,07%.
BDP deflator za 2017. je iznosio 1,67%. BDP po stanovniku iznosio je 8.941 KM ili
4.572 EUR ili 5.152 USD. Posmatrano po djelatnostima značajniji rast bruto dodane
vrijednosti bilježe:
- Umjetnost, zabava i rekreacija (16,21%);
- Djelatnosti pružanja smještaja te pripreme i usluživanja hrane (11,39%);
- Snabdijevanje vodom; uklanjanje otpadnih voda, upravljanje otpadom (11,38%) i
- Prerađivačka industrija (11,16%).

Tabela 1 BDP za BiH, tekuće cijene

Tabela 2 BDP za BiH i entitete

4
 Tabela 3 Učešće entiteta u BDP BiH u %

BDP po glavi stanovnika

61
46
37 37
29 32

ALBANIJA BIH SRBIJA MAKEDONIJA CRNA GORA HRVATSKA

BDP per capita

5
 1.1. Definicije i pojašnjenja

Bruto domaći proizvod (BDP) i Bruto dodana vrijednost prema proizvodnom pristupu
mjere ukupnu vrijednost proizvoda i usluga koje su proizvele rezidentne institucionalne
jedinice u određenom vremenskom periodu. BDP je jednak vrijednosti svih roba i usluga
proizvedenih u ekonomiji (output ili bruto vrijednost proizvodnje) minus vrijednost svih roba
i usluga potrošenih u proizvodnom procesu (međufazna potrošnja).
Bruto vrijednost proizvodnje definiše se kao tržišna vrijednost svih proizvedenih roba
i pruženih usluga. Obračunata je po djelatnostima u baznim cijenama jer su sve subvencije
posmatrane kao subvencije na proizvode. Međufazna potrošnja predstavlja vrijednost dobara i
usluga, upotrebljenih kao inputi u procesu proizvodnje u obračunskom periodu sa ciljem da se
proizvedu druga dobra i usluge.
Bruto dodana vrijednost kao povećanje vrijednosti proizvodnje jednaka je razlici
između bruto vrijednosti prozvodnje i međufazne potrošnje. Bruto domaći proizvod se računa
sabiranjem ukupne bruto dodane vrijednosti i poreza minus subvencije na proizvode. FISIM
(usluge finansijskog posredovanja indirektno mjerene) predstavlja vrijednost usluga
finansijskog posredovanja koje se izračunavaju indirektno. FISIM se izračunava kao razlika
između potraživanja po kamatama (aktivne kamate) i obaveza po kamatama (pasivne kamate)
za institucionalne jedinice finansijskog posredovanja.
U cilju metodološkog poboljšanja u obračun dodane vrijednosti i bruto domaćeg
proizvoda uključena je vrijednost imputirane rente (usluge korišćenja stambenih zgrada
nastanjenih vlasnicima) kao i vrijednost neobuhvaćenih ekonomskih aktivnosti (NOE).
Ilegalne ekonomske aktivnosti nisu uključene. Obračun BDP u stalnim cijenama izveden je
metodom jednostrukih indikatora. Procjene su rađene u cijenama prethodne godine.

6
 2. Prosječna premija

U posljednjih nekoliko godina tržište osiguranja Bosne i Hercegovine karakteriše

porast broja društava za osiguranje, promjene u vlasničkoj strukturi, kao i akvizicije
društava za osiguranje. U periodu 2013.-2016. godine osnovana su 4 nova društva za
osiguranje, a 2017. godinu karakterišu promjene u vlasništva društava za osiguranje. Tako je
u toku 2017. godine Grawe osiguranje preuzelo 95 odsto udjela u “VGT osiguranju”
Visoko, austrijska Vienna Insurance Group (VIG) dogovorila puno preuzimanje Merkur
Osiguranja d.d, a Zovko osiguranje je kupljeno od strane Bosna-Sunce osiguranja, članice
grupe AGRAM koje od 01.01.2018. godine posluju pod novim imenom ADRIATIC
osiguranje.
2017. godinu je obilježilo i stupanje na snagu novog Zakona o osiguranju u Federaciji
Bosne i Hercegovine, a u Republici Srpskoj je donesen novi Zakon o zastupanju u osiguranju
i posredovanju u osiguranju i reosiguranju. Od trenutnog broja društava za osiguranje, 12 je
društava registrovanih u Federaciji Bosne i Hercegovine, a 14 ih je registrovano u Republici
Srpskoj. Na tržištu je registrovano jedno društvo za reosiguranje. 16 društava obavlja poslove
neživotnog osiguranja, a 10 je kompozitnih društava. Također, 7 podružnica društava sa
sjedištem u Republici Srpskoj posluje u Federaciji Bosne i Hercegovine, a 12 podružnica
društava sa sjedištem u Federaciji Bosne i Hercegovine posluje u Republici Srpskoj. Na
tržištu je registrovano i 365 zastupnika u osiguranju i 166 brokera. Dakle, imamo malo
tržište sa velikim brojem učesnika, a na njemu je prisutna velika konkurencija. Ukupno
ostvarena premija osiguranja u 2017. godini iznosila je 349,33 milion EUR-a, od čega je
278,13 miliona EUR-a ostvareno po osnovu neživotnog osiguranja a 71,20 miliona EUR-a po
osnovu životnog osiguranja.
Ukupna premija osiguranja bilježi rast od 7,77%. U neživotnom osiguranju je
zabilježen rast od 7,79%, a u životnom osiguranju 7,72%. U Federaciji Bosne i
Hercegovine je ostvareno 220,7 miliona EUR-a ili 67% ukupno ostvarene premije, a u
Republici Srpskoj 109,10 miliona EUR-a ili 33% ukupno ostvarene premije.
U strukturi premije osiguranja, MTPL osiguranje učestvuje sa 50,07%, životna
osiguranja 20,38%, auto kasko sa 8,85%, osiguranje nezgode sa 7,06%, zdravstveno
osiguranje sa 1,44%, imovinska osiguranja 8,22% i ostale vrste osiguranja sa 3,98%. Ukupno
isplaćene štete u 2017. godini iznosile su 135,83 miliona EUR-a. U strukturi isplaćenih šteta,
štete po osnovu odgovornosti za motorna vozila učestvovale su sa 42%. U odnosu na
ekonomski razvoj Bosne i Hercegovine, unutrašnje uređenje zemlje, iznosu prosječne plate

7
koja je u visini 435 EUR-a, stopom nezaposlenosti od 20,5%, nedostatku investicija, možemo
reći da je tržište osiguranja u Bosni i Hercegovini još uvijek u periodu razvoja. Prema
osnovnim pokazateljima, tržište je još uvijek nerazvijeno. U ukupnoj aktivi finansijskog
sektora društva za osiguranje i reosiguranje učestvuju sa 5,57% ukupne aktive. U
finansijskom sektoru dominiraju banke sa 87,81% učešća u ukupnoj aktivi finansijskog
sektora.
Premija osiguranja po glavi stanovnika iznosi 98,9 EUR-a, po osnovu
neživotnog osiguranja iznosi 78 EUR-a, a po osnovu životnog osiguranja 20 EUR-a. Udio
premije u bruto društvenom proizvodu je 2,12%. Izazovi sa kojim se Bosna i Hercegovina
trenutno suočava i sa kojim će se suočiti u narednom periodu ogledaju se prije svega u
usklađivanju zakona u oba entiteta. Aktivnosti donošenja zakona i drugih propisa u oba
entiteta u prethodnom periodu nisu se odvijale koordinirano i uz poštivanje zakonodavne
uloge Agencije za osiguranje u Bosni i Hercegovini. Na tržištu trenutno imamo neusklađene
propise između entiteta i veći stepen međusobne neusuglašenosti propisa nego što je bio u
ranijem periodu. Sve to dovodi do brojnih problema sa kojim se učesnici na tržištu
svakodnevno suočavaju. Trenutno su propisi u Bosni i Hercegovini u okviru
Solventnosti I, sa određenim elementima Solventnosti II. Međusobna usklađenost
propisa u Bosni i Hercegovini, dinamika i prelazak na Solventnost II, usklađivanje sa
ostalim direktivama Evropske unije zasigurno će biti veliki izazov za državu Bosnu i
Hercegovinu u narednom periodu obzirom na obaveze koje proizilaze iz Sporazuma o
stabilizaciji i pridruživanju, stepen razvoja tržišta, broj učesnika na istom kao i organizacijsku
strukturu i nadležnost institucija iz sektora osiguranja u Bosni i Hercegovini.
Veliki izazov za Bosnu i Hercegovinu u narednom periodu će svakako biti i reforma
penzionog sistema, i uloga sektora osiguranja u toj reformi.

8
9
Zaključak

Bruto domaći proizvod (BDP) i Bruto dodana vrijednost prema proizvodnom pristupu
mjere ukupnu vrijednost proizvoda i usluga koje su proizvele rezidentne institucionalne
jedinice u određenom vremenskom periodu. BDP je jednak vrijednosti svih roba i usluga
proizvedenih u ekonomiji (output ili bruto vrijednost proizvodnje) minus vrijednost svih roba
i usluga potrošenih u proizvodnom procesu (međufazna potrošnja).
Bosna i Hercegovina je u 2017. godini zadržala trend rasta bruto domaćeg proizvoda
od 3% u poslednje tri godine. I ostali glavni makroekonomski pokazatelji ukazuju na stabilnu
makroekonomsku poziciju uz pozitivne prospekte u narednom srednjoročnom periodu.
U posljednjih nekoliko godina tržište osiguranja Bosne i Hercegovine karakteriše
porast broja društava za osiguranje, promjene u vlasničkoj strukturi, kao i akvizicije
društava za osiguranje.
Ukupno ostvarena premija osiguranja u 2017. godini iznosila je 349,33 milion EUR-a,
od čega je 278,13 miliona EUR-a ostvareno po osnovu neživotnog osiguranja a 71,20 miliona
EUR-a po osnovu životnog osiguranja.
Ukupna premija osiguranja bilježi rast od 7,77%. U neživotnom osiguranju je
zabilježen rast od 7,79%, a u životnom osiguranju 7,72%.

10
Literatura

1. http://www.bhas.ba/saopstenja/2018/NAC_02_2017_Y1_0_BS.pdf
2. http://komorars.ba/makroekonomija/
3. www.dep.gov.ba/razvojni_dokumenti/izvjestaji/?id=2036
4. www.dep.gov.ba/naslovna/?id=1881

5. http://www.dei.gov.ba/dei/dokumenti/prosirenje/default.aspx?id=19825&langTag=bs-BA

11