Professional Documents
Culture Documents
1916
404 pages
6/- Rs then
गूंगेचा प्रदेश याूंत असूंख्य वेगवेगळ्या पिूं पिा िंोत्या. “िंोत्या” म्िंर्ण्याचे कािर् आता
यातल्या अनेक अलस्तत्वात ककवा लवशेष प्रचािात नािंीत. त्यामुळे आज िंे पुस्तक
अभ्यासकाूंसाठी अलिकच मिंत्त्वाचे ठिते. पर् श्री गुप्ते िंे के वळ दोनशेहून अलिक
सर्ावािाूंची जूंत्री करून थाूंबत नािंीत ति त्यातीि अनेक प्रथाूंच्या ग्रीक ककवा जगाच्या
इति जुन्या भागाूंत समाूंति पिूं पिािंी शोिून काढतात. त्यामुळे शूंभि वषांपूवीचे िंे पुस्तक
१८९८
१५८ pages
3/- Rs
१८५१ सािी लभवूंडी येथे जन्मिेल्या श्री गुप्ते याूंच्या आयुष्यातीि घटना वाचताना
कदडशेवषांपुवी मिंािाष्ट्रातीि लशक्षर्, नोकिी आलर् समाजजीवन याूंचा अूंदाज येतो.
त्यावेळची सिकािी िातीं (मीठ िाते, मुिकी िाते इत्यादी) तसेच त्यावेळच्या अकदकाि
पदाूंची नाूंवे वगैिे वाचून मनोिूं जनिंी िंोईि
गीताथणबोिीनी
भगवद्गीतेच्या प्रत्येक श्लोकाचे, समश्लोकी, आयाण, दोिंा, ओवी आलर् अभूंग असे पाच
पद्धतींनी मिाठीत भाषाूंति के िेिे िंे पुस्तक
पृष्ठे : ७००
वषण : १८८५
पृष्ठे : ३८६
१८३० च्या काळात नुकती कु ठे गद्य पुस्तके लििंायिा सुरुवात झािी िंोती. बाकी
त्यामुवीचे सगळे सालिंत्य म्िंर्जे ओवी, अभूंग, श्लोक असे पद्यच. त्यामुळे १८३० च्या
दिम्याने जेव्िंा िोक गद्य लििंायिा िागिे तेव्िंा व्याकिर्शास्त्राची गिज लनमाणर् झािी.
तिणडकि िंे इूं ग्रजी आलर् मिाठी व्याकिर्ातिे सवाणत मोठे नाूंव.
िंे पुस्तक अलतशय वाचनीय आिंे. त्याचबिोबि यात एिादा शास्त्रीय लवचाि कसा
सोप्या रितीने उिगडावा याचे उदािंिर् आिंे. लतसिे म्िंर्जे त्या काळची गाूंवे.
कोल्िंापुिािा किवीि, दौिताबादिा देवगड, आताच्या िायगड लजल्यािा अष्टागि,
वषण १८५२
पृष्ठे : २४२
१७४१ सािी जन्मिेल्या नाना फ़डर्लवस उफ़ण बाळाजी जनादणन भानू िंे पेशवाईच्या
इलतिंासातीि एक मिंत्त्वाचे नाूंव. पेशवाईतीि िंे कदड शिंार्े. त्याूंच्या या चरित्रातून
पेशवाईतीि अनेक मिंत्त्वाच्या घडामोडींचे तत्कािीन लचत्र डोळ्याूंसमोि उभे ििंाते. िंी
बिि पालनपतच्या युद्धापासून सुरू िंोते ते मािविावाूंच्या कािककदीचा वेि घेत जाते.
लिरटश व फ़्रेंचाची पेशव्याूंच्या िाजकािर्ात सुरू जािेिी ढवळाढवळ या बििीतून समजत
जाते. पेशव्याूंच्या सिदािाूंतीि आलर् मुत्सद्दद्याूंतीि सूंबि
ूं यातून कळतात. िघुनाथिाव
आलर् मािविाव याूंच्यातीि तार्तर्ावाूंबिोबिच पुण्याच्या सामान्य जनतेच्या तत्कािीन
जीवनाचे प्रलतहबबिंी या बििीत कदसते. या सोबतच रटपू सुितान आलर् लनजामाच्या
आिंेच. कािंी ओरिलजनि पत्रे व लिंशोबिंी यात आिंेत. स्वतःच मूळ बिि वाचून स्वतःची
Year 1900
Pages 345
इति िाजाूंच्या पूंिीिा बसवर्ाि्या इति इलतिंासकािाूंनािंी न्या. िानडे याूंनी िडे बोि
सुनाविे आिंेत आलर् छत्रपतींचे भाितीयच नव्िंे ति जागलतक इलतिंासातीि अलितीय
स्थान अत्यूंत ठामपर्े अिोिे लित के िे आिंे. लवशेषतः मिाठ्ाूंच्या ताकदीचा जो नैलतक
भाग इति इलतिंासकािाूंनी दुिणलक्षत के िा िंोता त्याचे दशणन न्या. िानडे याूंच्या िेिर्ीतून
िंोते. त्याचबिोबि मिाठा शिीच्या आर्थथक बाजूूंचा त्याूंनी अभ्यासपूर्ण लवस्तृत िेिाजोिा
माूंडिा आिंे. मिाठ्ाूंच्या शासकीय कािभािाचा, न्यायदानाचा आलर् नैलतक वागर्ुकीचा
फ़ायदा त्याूंच्या शौयणपूर्ण िष्किी ताकदीिा झािा. िंी गोष्ट सवणप्रथम न्या. िानडे याूंच्या या
पुस्तकातून इलतिंासकािाूंत सूंमत झािी. मिाठ्ाूंच्या इलतिंासावि आज अनेक पुस्तके
उपिब्ि आिंेत. या बहुतेक पुस्तकाूंतून आिािभूत म्िंर्ून या पुस्तकाचा उल्िेि आिा आिंे.
जयाूंना मूळ पुस्तके वाचायिा आवडतात त्याूंनी िंे पुस्तक वाचावेच. त्याचबिोबि न्या.
नामदेव गाथा
इ ,
येत्या मलिंन्यात तीस लवलवि पुस्तकाूंचा िलजना घेऊन येत आिंे. आता सवय िावून