Pune

dosje
Lenda: Letersi

Punoi: Kristian Mango

Pranoi: Esmeralda Cauli
Tema: Romantiket e kane lirine te rendesisshmedhe ky tipar
bie ne sy sin je tipar i dallueshem I tyre. Analizojeni kete tipar
ne idete qe Bajroni kerkon ten a percjell gjate udhetimit te tij.
 Romantiket paten nje kendveshtrim revolucionar. Dhe ne te vertet te drejtat dhe ato qe ata
kerkonin , jane akoma I shoqerise se sotme, pasi jane principet me te rendesisshme te njeriut. Liria
njerezore eshte ajo qe kemi, eshte e shenjta jone, dhe kur ajo na privohet gjerat behen shume te
veshtira. Prandaj edhe romantiket shpesh jane lidhur me luften, luften per liri.

I tille eshte edhe Bajroni, i cili jetoi nje jete te veshtire, nje femijeri te veshtire. Jetoi me mamane,
pasi babai u largua prej tyre, dhe shpesh kishte problem me kemben e tij, per shkak te nje deformimi.
Bajroni ishte edhe I pasur, madje kjo pasuri I dha mundesi te merrte emrin “Lord”, por shihet qarte sesa
pak vlente pasuria per te. Shpejt ai arriti ne Dhomen e Lordeve. Ai e pa qarte se nuk ishte per te ajo
pune. Keshtu vendosi te udhetonte neper shtete te ndryshme.

Per poetet romantike, e posacerisht per Bajronin, liria eshte vlera me e larte. Eshte koha kur
Europa, mbas shume shekujsh despotizmi, po perjetonte nderrimin e epokave dhe po luftonte per
shembjen e feudalizmit. Ne ate vale ndryshimesh te medha revolucionesh, te gjitha shpreshat lidheshin
me lirine dhe te gjitha zemrat therrisnin lirine. Te paduruar ta shihnin lirine te kurorzohej ne vendin e
tyre, poetet romantike thurnin enderra e vargje me heronj te jashtezakonshem, per te cilet liria ishte
flaka qe ushqente vullnetin e pamposhtur, deshira e pare dhe e fundit e e jetes. Madje, poete si Bajroni
nxituan ta afrojne sa me shpejt diten e madhe te lirise, jo vetem ne vargjet e tyre qe frymezonin popujt,
po edhe ne angazhimin konkret ne krah te forcave dhe te popujve qe luftonin per clirim.

Ne nje periudhe te veshtire ku njerezit kishin humbur sensin mes luftes dhe paqes ne pah dalin
romantiket, te cilet bejne dallimin e vertet . Ata ndryshe quhen edhe ndermjetes te lirise. Njerezit e
kuptonin se te gjitha vrasjet dhe luftrat ishin te pakuptimta nese nuk mbrohej dicka nga pas: jeta dhe
garantimi i lirise se njerezve ne vazhdimesi. Ne ato moment te veshtira nuk kishte asgje me te
rendesisshme sesa e ardhmja dhe liria e brezave ne vazhdim, prandaj dhe romantiket si Bajroni duke
pare keto skena (sidomos neper ngjarje dhe luftra te ndryshme ne Greqi), emocionoheshin dhe
shkruanin vargje. Cdo romantike lidh vepren e tij me luften per liri. Si nje detyrim, si nje mundesi, sin je
shenjteri, si nje nevoje per vazhdimesi, per te mbrojtur kombin, njerezit, dashurine dhe harmonine.

Bajroni ne udhetimet e tij nxjerr shume karakteristika ne baze te popujve te ndryshem:

 Portugez
 Spanjoll
 Italian
 Shqiptar
 Grek

Ne kuadrin iberik, kendeveshtrimi eshte i zymte dhe vertet keq, por gjithnje shpresa mbahet gjalle dhe
dalin ne pah njerezit e vertet te cilet do te mbrojne dhe do te drejtojne ceshjten e lirise. Marrim
shembull “Vajzen nga Saragoza” e cila edhe pse vajze, por ishte ajo qe I drejte burrat e pashprese qe te
ngriheshin ne lufte.

Ne pjesen e Gadishullit Apenin gjerat shfaqen ndryshe. Lufta behet per bashkim kombetar dhe per
pushtet. Bajroni i karakterizon Italine si “atdhe mbretersh” .

Shqiperine Bajroni e njohu ne saje te fteses se Ali Pashes. Bjaroni u trondit nga Shqiperia dhe nga kjo qe
pa ne Shqiperi. Gjithnje e lidhte me vlerat njerezore dhe ne egersine e trimave shqiptar per te mbrojtur
ate qe u cenohet. Ai shprehet gjithashtu se shqiptaret jane”rraca me e bukur ne bote”.