Gercekden Bilmeniz Gereken
50
Tony Grillyigindekiler
Girls 3
O1 Sifir #
02 Say1Sistemleri 8
03 Kesirler 12
04 Kareler ve Karekdkler 16
05 1% 20
06 ¢ 24
07 Sonsuztuk 28
08 Sanal Sayilar 32
09 AsalSayllar 36
10 Miikernmel Sayilar 40
11. Fibonacci Saytlart 44
12 Alun Dikdértgenler 48
18 Pascal Oggent 52
14 Cebir 56
15 Oklid Algoritmas: 60
16 Mantk 64
17 spat 68
18 Kiimeler 72
19 Kalkiliss 76
20 Cizimler 80
21 Ocgenler 84
22 Egriler 8&
23 Topoloji 92
24 Boyutlar 96
4 Frakaliar 100
26 Kaos 104
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
a7
48
49
50
Paralellik Postiilat 108
Aynik Geometri 112
Glzgeler 116
Dért-Renk Problemi 120
Olasibkk 124
Bayes Teoremi 128
Dogum Gina Problemi 132
Dagihmlar 136
Normal Dagilm 140
Verileri Birlestirmek 144
Genettk 148
Gruplar 152
Mattisler 156
Kodlar 160
ileri Dizey Sayma 164
Sthirli Kareler 168
Latin Kareler 172
Paranin Matematigi 176
Diyet Problemi 180
Seyyar Sati 184
Oyun Kuram 138
Goreliltk 192
Fermat’nm Son Teoremi 196
Riemann Hipotezi 200
Teriuler Soaliga 204
Dizin 206ow
&
Giris
Matematik dylesine engin bir konudurki, tek bir kiginin hepsini bilmesine imkan yoktur. Bu yiaden
imatematikgiler her alan hakkanda fikir sahibi olduxtan sonra kendi kigisel yollarint gizer. Kitabi-
micdaki konular bizleri baska zamanlara, bagka kiiltirlere ve matematikcileri asirlardar mesgul eden
fikirlere gitiirecek.
‘Matematik hem kaclim, hem modemdir; geligimi boyunca yaygin kiiltirel ve siyasi etkilerle ig
ige olmustur. Modern say sistemimiz Hindiler ve Araplardan geliyor olsa da, tarih boyunca iizerine
yapisip kalan midyeleri beraberinde tagtr Babillilerin bundan dort ila bes bin yul Once kullandig
60 tabaninin izlerini modem kiiltarde gormek mumkundar; bir dakikada 60 saniye ve bir saatte 60
dakika vardir. Dik ac1 ise, Fransizlarin devrim sonrast her seyi onluk tabana gecirdikleri sirada 100
grad yapmalarina ramen, hala 90 derecedir.
Modern cain teknolojik zaferlerinin temelinde matematik yatar. Dulayssiyla okuldayken mate-
matikte ne kadar kétii oldugunuzdan matah bir seymig gibi bahsetmenin de pek bir esprisi kalmadt
ark. Gergi okul matematifi ayrt mesele — ders sirasinda genelde aklun bir kdjesinde hep sinavlar
olur. Okuldaki zaman beskisiun da duruma yardimer oldugunu séylemek giig; sonugta huz, gergek
matematikte bir erdem sayilmas. Fikislerin sindirilebilmesi igin zaman gerekie, Ban en biiysk ma-
tematikgiler bile derinliklerine vakif olabilmek igin dzerinde gahgtiklart koran: eziyet verecek
dizeyde yavagton almislordie.
Telaga bizim kitabumicda da yer yok. Caniniz nerden isterse onadan haglayabilirsiniz. Belki Snce-
den kulak esinaliginuzclan fikirlerin gergekten ne anlama geldigini sakin bir yekilde kegfedin. Sifwrin
hikayesinden ya da dilediginia haska bit yerden baslayarak matcmatiksel fikir adalan arasinda giizel
bir gezintiye cikabilirsiniz. Omegin Oyun kuraum hakkinds fikir sahibi olduktan sonra sihirli kare
leri okuyabilirsiniz. Ya da alun dikdértgenlerden Fermac'nin meghur son teoremine gecebilirsiniz.
Tamamen size kalius.
Macematik acisindan heyecanli bir gagda yastyoruz. En remel sorulacdan bualan gectigimiz yil-
larda-yanit buldu. Modern bilgisayarlar bazi sorularda yardumimyza koyarken baailarind garesie kaldh.
Dore-renk problemi bilzisayarlarin yarcimiyla géulda ama éenegin kitabin son boltiménde ete alds-
tamiz Riemann hipotezini ne bilgisayarlaria, ne de baska yontemlerle gizebilmis degiliz.
Matematik herkes icindir. Sudokunun popiilerligi genis kitlelerin (hilmeden de ofsa) marematik-
ten 2evk alabileceifinin bir gostergesi. Nasil ki resimde veya mizikre dehalar gikmissa maremacikre
de benzer bir durum vardir. Ama dehalar hikayenin tamamint anlatmez, Baz neti isimalerin farkh
bolumlerde tekrar tekrar ortaya ¢iktigini goreceksiniz. Bunlardan birisi 18. ydzyilda yasamus ofan
Leonhard Buler. Fakat matemarikteki gercek ilerlemeler. countuiam yizyillar icinde ist iste konan
gabalaniyla ortaya cikar. Segilen konu sayisinum 50 olmasi keyfi olsa da konulart dengeli dagitmaya
caligtim. Biraz soyur, biraz uygulamall; biraz eski, biraz yeni; biraz ginliik hayatin iginden ve biraz ileri
diizey maremacige yer verdim. Qe yandan matemarigin bir biiriin oldugunirda akildin ctkarmamak
gerek. Asil zorlugu konulan secerken degil, elerken yagadim. Kitapta 900 tikir de yer alabilirdi gerci,
ama matematik keriyerinize baglamanuz i¢in 50 yeterli gibi duruyor.