1

สรร ปยย่ อกฎหมายววิธธีสบบัญญบัตวิ 3

การดดาเนนินกระบวนวนิธธีพนิจารณาความอาญา ( ตาม ประมวลกฎหมายวนิธธีพนิจารณาความอาญา )

การดดาเนนินคดธีอาญา - ตาม ปอ. ม. 2 บบุคคลจดาตต้องรรับผนิดในทางอาญาตตอเมมมื่อไดต้กระทดาการอรัน

กฎหมายทธีมื่ใชต้อยยใต นขณะกระทดาความผนิดบรัญญรัตนิเปป็ นความผนิด & กดาหนดโทษไวต้
ดรังนรันน เมมมื่อมธีการกระทดาความผนิดอาญาเกนิดขขนนยตอมตต้องมธีความเสธี ยหายเกนิดขขนนแกตบบุคคลใด
บบุคคลหนขมื่ง
การกระทดาความผนิดนรันนกตอใหต้เกนิดความเสธี ยหายแกตบบุคคลใด = บบุคคลนรันนเปป็ นผยเต้ สธี ยหาย ตาม
ปวนิอ. ม. 2 ( 4 ) ซขมื่งผยเต้ สธี ยหายนรันนจะตต้องเปป็ นผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ ง
( ผยเต้ สธี ยหายโดยตรง ) กลตาวคมอ
(1) มธีการกระทดาผนิดอาญาเกนิดขขนน
(2) บบุคคลนรันนไดต้รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดานรันน
(3) บบุคคลนรันนตต้องเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั = ตต้องไมตเปป็ นผยมต้ ธีสตวนรต วมในการกระทดาความผนิด (
ไมตวาต จะเปป็ นตรัวการ / ผยใต้ ชต้ / ผยสต้ นรับสนบุน)
= ตต้องไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอมใหต้มธีการกระทดาความผนิดเกนิดขขนน
= การกระทดาผนิดนรันนตต้องมนิไดต้มธีมยลมาจากการทธีมื่ตนเองมธีเจตนาฝต าฝม นกฎหมายความสงบ
เรธี ยบรต้อย / ศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน
เมมมื่อไดต้รรับความเสธี ยหาย ผยเต้ สธี ยหายมธีสนิทธนิทธีมื่จะไปรต้องทบุกขข์ / กลตาวโทษ เพมมื่อใหต้พนรักงาน
สอบสวนดดาเนนินการสม บสวนสอบสวนนดาตรัวผยกต้ ระทดาผนิดมาลงโทษตาม กม. ตตอไป แตต
กฎหมายมนิไดต้บงรั ครับใหต้ผเยต้ สธี ยหายตต้องรต้องทบุกขข์เสมอ ดรังนรันน ไมตวาต จะเปป็ นคดธีความผนิดตตอสต วน
ตรัว / ความผนิดอาญาแผตนดนิน ถขงแมต้วาต ผยเต้ สธี ยหายจะมนิไดต้ไปรต้องทบุกขข์ไวต้กตอนกป็มธีอาด นาจฟต้ องคดธี
ไดต้
- ในกรณธี ทธีมื่มนิไดต้มธีการรต้องทบุกขข์ไวต้ = การฟต้ องคดธีนน นรั จะตต้องฟต้ องภายใน 3 เดมอน นรับแตตวนรั ทธีมื่รยต้
เรมมื่ องความผนิดและรยต้ตวรั ผยกต้ ระทดาผนิด ( ตามอายบุความรต้องทบุกขข์ ตาม ปอ. ม. 96 ) และ
- ในกรณธี ทธีมื่ไดต้มธีการรต้องทบุกขข์ไวต้ตามระเบธียบแลต้ว = ผยเต้ สธี ยหายสามารถฟต้ องไดต้ภายในอายบุความ
ทธีมื่กาด หนดไวต้ตามโทษแหตงความผนิดทธีมื่เกนิดขขนน (ปอ. ม. 95 )
การรต้องทบุกขข์ใหต้เปป็ นไปตาม ปวนิอ. ม. 123 , ม. 124 , ม. 125 ซขมื่งแมต้จะไดต้รต้องทบุกขข์ไวต้แลต้วกป็
สามารถแกต้ / ถอน คดารต้องทบุกขข์นน นรั ไดต้ ( ม.126)

* คดารต้องทบุกขข์ มาตรา 2 (7) = การทธีมื่ ผยเต้ สธี ยหายไดต้กลตาวหา ตตอเจต้าหนต้าทธีมื่ตามบทบรัญญรัตนิแหตง

 2

ประมวลกฎหมายนธีน วตามธีผกยต้ ระทดาความผนิดเกนิดขขนน ( จะรยต้ตวรั ผยกต้ ระทดาความผนิดหรม อไมตกตป็ าม )

กระทดาใหต้เกนิดความเสธี ยหายแกตผเยต้ สธี ยหาย & การกลตาวหาเชตนนรันนไดต้กลตาวหาโดยมธีเจตนาจะใหต้
ผยกต้ ระทดาความผนิดไดต้รรับโทษ

* ผยมต้ ธีอาด นาจรต้องทบุกขข์ไดต้ คมอ ผยเต้ สธี ยหาย [ ม. 2 (4) ] = บบุคคลผยไต้ ดต้รรับความเสธี ยหายจากการกระ
ทดาความผนิดฐานใดฐานหนขมื่ง รวมถขงบบุคคลผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจจรัดการแทนไดต้ ตาม ม. 4 , 5 , 6 ดต้วย

ผยมต้ ธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหาย

มาตรา 4 ในคดธีอาญาซขมื่ง ผยเต้ สธี ยหายเปป็ นหญนิงมธีสามธี = หญนิงนรันนมธีสนิทธนิฟต้องคดธีไดต้เองโดยมนิตอต้ ง
ไดต้รรับความยนินยอมจากสามธี
ภายใตต้บงรั ครับแหตง ม. 5 (2) สามธีมธีสนิทธนิฟต้องคดธีอาญาแทนภรนิ ยาไดต้ = ตตอเมมมื่อไดต้รรับอนบุญาตโดย
ชรัดแจต้งจากภรนิ ยา

มาตรา 5 บบุคคลเหลตานธีน จดรั การแทนผยเต้ สธี ยหายไดต้

(1) ผยแต้ ทนโดยชอบธรรม / ผยอต้ นบุบาล = เฉพาะแตตในความผนิดทธีมื่ไดต้กระทดาตตอผยเต้ ยาวข์ / ผยไต้ รต้ความ
สามารถทธีมื่อยยใต นความดยแล
(2) ผยบต้ บุพการธี ผยสต้ ม บสรันดาน สามธี / ภรนิ ยา = เฉพาะแตตในความผนิดอาญา ซขมื่งผยเต้ สธี ยหายถยกทดารต้าย
ถขงตาย / บาดเจป็บจนไมต
สามารถจะจรัดการเองไดต้
(3) ผยจต้ ดรั การ / ผยแต้ ทนอมมื่นๆ ของนนิตนิบบุคคล = เฉพาะแตตความผนิดซขมื่งกระทดาลงแกตนนิตนิบบุคคลนรันน
ขต้อสรังเกต : ตาม (1) ผยเต้ ยาวข์มธีอาด นาจรต้องทบุกขข์ & ถอนคดารต้องทบุกขข์ไดต้เอง แมต้จะขรัดตตอความ
ประสงคข์ของผยแต้ ทนโดยชอบธรรมกป็ตาม & ผยแต้ ทนโดยชอบธรรมจะมาถอนคดารต้องทบุกขข์ของผยต้
เยาวข์กไป็ มตไดต้

ผยแต้ ทนเฉพาะคดธี
มาตรา 6 ในคดธีอาญา ซขมื่งผยเต้ สธี ยหายเปป็ นผยเต้ ยาวข์ ( ไมตมธีผแยต้ ทนโดยชอบธรรม ) / เปป็ นผยวต้ นิกลจรนิ ต
หรม อคนไรต้ความสามารถ ( ไมตมธีผอยต้ นบุบาล ) หรม อ ซขมื่งผยแต้ ทนโดยชอบธรรม หรม อ ผยอต้ นบุบาล ไมต
สามารถจะทดาการตามหนต้าทธีมื่โดยเหตบุใดเหตบุหนขมื่ง ( รวมทรันงมธีผลประโยชนข์ขดรั กรันกรับผยเต้ ยาวข์
หรม อ คนไรต้ความสามารถนรันนๆ ) = ญาตนิของผยนต้ น นรั / ผยมต้ ธีประโยชนข์เกธีมื่ยวขต้อง อาจรต้องตตอศาลขอ
ใหต้ตน งรั เขาเปป็ นผยแต้ ทนเฉพาะคดธีไดต้
 3

เมมมื่อ ศาลไดต้ไตตสวน แลต้ว = ใหต้ศาลตรันงผยรต้ ต้อง / บบุคคลอมมื่น ( ซขมื่งยนินยอม ) ตามทธีมื่เหป็นสมควรเปป็ นผยต้

แทนเฉพาะคดธี ( เมมมื่อไมตมธีผใยต้ ดเปป็ นผยแต้ ทน ใหต้ศาลตรันงพนรักงานฝต ายปกครองเปป็ นผยแต้ ทน )
หต้ามมนิใหต้เรธี ยกคตาธรรมเนธียมในเรมมื่ องขอตรันงเปป็ นผยแต้ ทนเฉพาะคดธี

มาตรา 123 ผยเต้ สธี ยหายอาจรต้องทบุกขข์ตตอพนรักงานสอบสวนไดต้

คดารต้องทบุกขข์นน นรั ตต้องปรากฏ ชมมื่อและทธีมื่อยยขต องผยรต้ ต้องทบุกขข์ ลรักษณะแหตงความผนิด พฤตนิการณข์
ตตางๆ ทธีมื่ความผนิดนรันนไดต้กระทดาลง ความเสธี ยหายทธีมื่ไดต้รรับ และ ชมมื่อ / รย ปพรรณของผยกต้ ระทดา
ความผนิดเทตาทธีมื่จะบอกไดต้
คดารต้องทบุกขข์นน นรั จะทดาเปป็ นหนรังสม อ / รต้องดต้วยปากกป็ไดต้ ( ถต้าเปป็ นหนรังสม อตต้องมธี วรัน เดมอน ปธี และ
ลายมมอชมมื่อของผยรต้ ต้องทบุกขข์ ) / ( ถต้ารต้องดต้วยปาก ใหต้พนรักงานสอบสวนบรันทขกไวต้ ลงวรัน เดมอน ปธี
และลงลายมมอชมมื่อผยบต้ นรั ทขกกรับผยรต้ ต้องทบุกขข์ในบรันทขกนรันน )

มาตรา 124 ผยเต้ สธี ยหายจะรต้องทบุกขข์ตตอพนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ ซขมื่งตดาแหนตงหนต้าทธีมื่ รอง /

เหนมอ พนรักงานสอบสวน และเปป็ นผยซต้ มื่ ขงมธีหนต้าทธีมื่รรักษาความสงบเรธี ยบรต้อยตามกฎหมายกป็ไดต้
เมมมื่อมธี หนรังสม อรต้องทบุกขข์ ยมนมื่ ตตอ เจต้าพนรักงานดรังกลตาวแลต้ว ใหต้รธีบจรัดการสต งไปยรังพนรักงาน
สอบสวน ( และจะจดหมายเหตบุอะไรไปบต้างเพมมื่อประโยชนข์ของพนรักงานสอบสวนกป็ไดต้ )
เมมมื่อมธี คดารต้องทบุกขข์ดวต้ ยปาก ใหต้รธีบจรัดการสต งผยเต้ สธี ยหายไปพบกรับ พนรักงานสอบสวนเพมมื่อจด
บรันทขกคดารต้องทบุกขข์นน นรั ( ดรังมื่ บรัญญรัตนิไวต้ใน ม.กตอน) ในกรณธี เรต งรต้อน เจต้าพนรักงานนรันนจะจด
บรันทขกเสธี ยเองกป็ไดต้ แตตแลต้วใหต้รธีบสต งไปยรังพนรักงานสอบสวน และจะจดหมายเหตบุอะไรไป
บต้างเพมมื่อประโยชนข์ของพนรักงานสอบสวนกป็ไดต้
* ใหต้นาด บทบรัญญรัตนิใน ม. 133 ทวนิ มาใชต้บงรั ครับโดยอนบุโลมแกตการจดบรันทขกคดารต้องทบุกขข์ ในคดธี
ทธีมื่ผเยต้ สธี ยหายมธีอายบุไมตเกนิน 18 ปธี

หมายเหตบุ : * ความในวรรคทต้ายแกต้ไขเพนิมื่มเตนิมใหมต ตาม ปวนิอ. ฉ.20 พ.ศ.2542

ขต้อสรังเกต : พนง.ฝต ายปกครอง / อดานาจสอบสวน ) การรต้องทบุกขข์ไมตจาด กรัดทต้องทธีมื่ทธีมื่จะรต้องทบุกขข์
พนง.สอบสวน มธีอาด นาจรรับคดารต้องทบุกขข์ไดต้ แมต้จะมนิไดต้เปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ตนมธีเขตอดานาจเหนมอทต้องทธีมื่
นรันนกป็ตาม และแมต้ขณะทธีมื่รรับคดารต้องทบุกขข์จะนอกเหนมอเวลาปฏนิบตรั นิหนต้าทธีมื่ก ตป็ าม

มาตรา 125 เมมมื่อ พนรักงานสอบสวน / พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ ไดต้กระทดาการสม บสวน

หรม อ สอบสวน ( ไปทรันงหมด /แตตสตวนใดสต วนหนขมื่ง ) ตามคดารต้องขอใหต้ชตวยเหลมอ = ใหต้ตก เปป็ น
 4

หนต้าทธีมื่ของพนรักงานนรันนจรัดการใหต้มธีคาด รต้องทบุกขข์ตามระเบธียบ ตามบทบรัญญรัตนิแหตง ม. 123 และ

124

มาตรา 126 ผยรต้ ต้องทบุกขข์ จะ แกต้ คดารต้องทบุกขข์ระยะใด / จะ ถอน คดารต้องทบุกขข์เสธี ยเมมมื่อใดกป็ไดต้

ใน คดธีซมื่ ขงมนิใชตความผนิดตตอสต วนตรัว การถอนคดารต้องทบุกขข์เชตนนรันน ยตอมไมตตดรั อดานาจพนรักงาน
สอบสวนทธีมื่จะสอบสวน / พนรักงานอรัยการทธีมื่จะฟต้ องคดธีนน รัน

* ขต้อสรังเกต : - เมมมื่อถอนคดารต้องทบุกขข์ (แมต้จะมนิไดต้ทาด เปป็ นหนรังสม อกป็ตาม) = สนิ ทธนินาด คดธีอาญามา

ฟต้ องระงรับไป ตาม ม. 39 (2) ทดาใหต้ผเยต้ สธี ยหายหมดอดานาจทธีมื่จะนดาคดธีนน รันมาฟต้ องไดต้อธีกตตอไป
- การถอนคดารต้องทบุกขข์ทธีมื่ไมตถมอวตา เปป็ นการถอนรต้องทบุกขข์ทธีมื่ชอบดต้วย กม. เปป็ นการถอนคดารต้อง
ทบุกขข์ แตตอาจถมอเปป็ นยอมความไดต้
- การทดาขต้อตกลงวตาจะถอนคดารต้องทบุกขข์โดยมธีเงมมื่อนไข เชตน ตต้องชดาระเงนินใหต้ผเยต้ สธี ยหายครบ
กตอนจขงจะเปป็ นการถอน ซขมื่งหากไมตมธีการปฏนิบตรั นิตามขต้อตกลงนรันน = ผยเต้ สธี ยหายมธีสนิทธนิยกเลนิก &
ไมตถยกผยกพรันใหต้ตอต้ งถอนตามขต้อตกลงนรันนไดต้ และไมตอาจถมอวตาขต้อตกลงดรังกลตาวเปป็ นการยอม
ความ / สรัญญาประนธีประนอมยอมความดต้วย = สนิ ทธนินาด คดธีอาญามาฟต้ องยรังไมตระงรับ ( เวต้นแตต
จะไดต้ยนมมื่ คดาขอถอนไปแลต้ว แมต้จะมธีเงมมื่อนไขเหมมอนขต้างตต้นแลต้วไมตไดต้ปฏนิบตรั นิตาม = สนิ ทธนินาด คดธี
อาญามาฟต้ องระงรับไป)
เนมมื่องจาก ม. 120 ไดต้ กดาหนดหต้ามไมตใหต้อยรั การฟต้ องคดธีทธีมื่ยงรั ไมตไดต้สอบสวน ดรังนรันน ใน คดธี
ความผนิดอาญาแผตนดนิน เมมมื่อพบการกระทดาความผนิด / มธีผรยต้ ต้องทบุกขข์กลตาวโทษ = พนรักงาน
สอบสวนมธีอาด นาจสอบสวนคดธีอาญาทรันงปวง แตตถาต้ เปป็ น คดธีความผนิดตตอสต วนตรัว = หต้ามมนิใหต้
สอบสวน เวต้นแตต จะไดต้มธีการรต้องทบุกขข์ไวต้ตามระเบธียบแลต้ว (ม.121)

มาตรา 121 พนรักงานสอบสวนมธีอาด นาจสอบสวนคดธีอาญาทรันงปวง

แตตถาต้ เปป็ น คดธีความผนิดตตอสต วนตรัว หต้ามมนิใหต้ทาด การสอบสวน เวต้นแตต จะมธีการรต้องทบุกขข์ตาม
ระเบธียบ

ขต้อสรังเกต : คดธีความผนิดอาญาแผตนดนิน แมต้จะมนิไดต้รต้องทบุกขข์ / การรต้องทบุกขข์ไมตชอบดต้วย กม.

หากการสอบสวนไดต้กระทดามาโดยวนิธธีการทธีมื่ชอบแลต้ว = การสอบสวนนรันนชอบดต้วย กม. [ ไมต
มธีอาด นาจสอบสวน ไมตมธีการรต้องทบุกขข์ / การรต้องทบุกขข์ไมตชอบ คดธีความผนิดตตอสต วนตรัว ( แมต้จะ
ไดต้ทาด การสอบสวนมาครบถต้วนแลต้ว กป็ไมตเปป็ นการสอบสวนโดยชอบดต้วย กม. ) ไมตมธีอาด นาจ
 5

ฟต้ อง ]

มาตรา 122 พนรักงานสอบสวนจะไมตทาด การสอบสวน ในกรณธี ตตอไปนธีน กไป็ ดต้

(1) เมมมื่อ ผยเต้ สธี ยหาย ขอความชตวยเหลมอ แตตไมตยอมรต้องทบุกขข์ ตามระเบธียบ
(2) เมมมื่อ ผยเต้ สธี ยหายฟต้ องคดธีเสธี ยเอง โดยมนิไดต้รต้องทบุกขข์กตอน
(3) เมมมื่อมธีหนรังสม อกลตาวโทษเปป็ นบรัตรสนเทตหข์ / บบุคคลทธีมื่กลตาวโทษดต้วยปากไมตยอมบอกวตาเขา
คมอใคร / ไมตยอมลงลายมมอชมมื่อในคดากลตาวโทษ

การสม บสวน ม. 2 (10) = เพมมื่อรรักษาความสงบเรธี ยบรต้อยของประชาชน / เพมมื่อทธีมื่จะทราบราย

ละเอธียดของความผนิด ดรังนรันน การสม บสวนอาจเกนิดขขนนไดต้ทน งรั กตอน / หลรังการกระทดาผนิด / หลรัง
จากปลตอยตรัวผยกต้ ระทดาผนิดแลต้วกป็ไดต้
การสอบสวน ม.2 (11) = การสอบสวนมธีขน ขนเมมมื่อมธีการกระทดาความผนิดเกนิดขขนน เพมมื่อทราบขต้อ
เทป็จจรนิ งแหตงพฤตนิการณข์ทธีมื่เกนิดขขนน & พนิสยจนข์ความผนิด & เอาตรัวผยกต้ ระทดาความผนิดมาฟต้ องลงโทษ

การสม บสวน / สอบสวนทธีมื่ชอบดต้วย กม. ตต้อง

1. ไดต้กระทดาโดยเจต้าพนรักงาน ซขมื่ง กม. ใหต้มธีอาด นาจ & หนต้าทธีมื่ทาด การสอบสวน [ เปป็ นพนรักงาน
สอบสวนตาม ม. 2 (6) ]
2. พนรักงานสอบสวนจะตต้องมธีเขตอดานาจทธีมื่จะสอบสวนคดธีนน รันไดต้ (ตาม หลรักม. 18- 21)

- ผยมต้ ธีอาด นาจสม บสวน ม. 17 ,18 = พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ มธีอาด นาจทดาการสม บสวนไดต้ &
พนรักงานสอบสวนกป็มธีอาด นาจสม บสวนไดต้ในตรัว เวต้นแตต เปป็ นพนรักงานสอบสวนทธีมื่ พนรักงานฝต าย
ปกครอง / ตดารวจ เชตน อรัยการสยงสบุ ด ( ม.20) ไมตมธีอาด นาจทธีมื่จะสม บสวนไดต้
- ผยมต้ ธีอาด นาจสอบสวน ตามปกตนิ พนรักงานสอบสวนทบุกคนมธีอาด นาจสอบสวนไดต้ท รัวมื่ ราช
อาณาจรักร แตต พนรักงานสอบสวนคนใดจะเปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบคดธี แบตงแยกไดต้เปป็ น 3 กรณธี

1. กรณธี ความผนิดธรรมดาทรัวมื่ ไป ( *ถต้าความผนิดเกนิดขขนนในเรม อไทย / อากาศยานไทย = พสส.

กองปราบปรามเปป็ นผยมต้ ธีอาด นาจสอบสวน ตาม ปอ.ม.4)
มาตรา 18 ใน จรังหวรัดอมมื่น ( นอกจาก กทม. ) ใหต้ พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต
ปลรัดอดาเภอ และขต้าราชการตดารวจ
ทธีมื่มธียศตรันงแตตชน นรั นายรต้อยตดารวจตรธี / เทธียบเทตานายรต้อยตดารวจตรธี ขขนนไป = มธีอาด นาจสอบสวน
 6

1) ความผนิดอาญา ซขมื่ง 1.1 ไดต้เกนิด / 1.2 อต้าง / 1.3 เชมมื่อวตาไดต้เกนิด ภายในเขตอดานาจของตน หรม อ
2) ผยตต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยต / ถยกจรับ ภายในเขตอดานาจของตนไดต้
สดาหรรับใน กทม. ใหต้ ขต้าราชการตดารวจทธีมื่มธียศตรันงแตตชน นรั นายรต้อยตดารวจตรธี / เทธียบเทตานายรต้อย
ตดารวจตรธี ขขนนไป = มธีอาด นาจสอบสวน 1) ความผนิดอาญา ซขมื่ง 1.1 ไดต้เกนิด / 1.2 อต้าง / 1.3 เชมมื่อวตา
ไดต้เกนิด ภายในเขตอดานาจของตน หรม อ 2) ผยตต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยต / ถยกจรับ ภายในเขตอดานาจของตนไดต้
ภายใตต้บงรั ครับแหตงบทบรัญญรัตนิ ใน ม. 19 ม. 20 และ ม. 21 ความผนิดอาญาเกนิดขขนนในเขตอดานาจ
ของพนรักงานสอบสวนคนใด โดยปกตนิใหต้เปป็ นหนต้าทธีมื่ พนรักงานสอบสวนผยนต้ นรันเปป็ นผยรต้ รับผนิด
ชอบ ในการสอบสวนความผนิดนรันนๆ เพมมื่อดดาเนนินคดธี ( เวต้นแตต เมมมื่อมธีเหตบุจาด เปป็ น / เพมมื่อความ
สะดวก = จขงใหต้ พนรักงานสอบสวนแหตง ทต้องทธีมื่ทธีมื่ผตยต้ อต้ งหา มธีทธีมื่อยยต / ถยกจรับ เปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบ
ดดาเนนินการสอบสวน )
ใน เขตทต้องทธีมื่ใดมธีพนรักงานสอบสวนหลายคน = การดดาเนนินการสอบสวนใหต้อยยใต นความรรับ
ผนิดชอบของ พนรักงานสอบสวนผยเต้ ปป็ นหรัวหนต้าในทต้องทธีมื่นน รัน / ผยรต้ รักษาการแทน
2. กรณธี ความผนิดคาบเกธีมื่ยว / เกธีมื่ยวพรัน
มาตรา 19 บรัญญรัตนิวาต ในกรณธี ดงรั ตตอไปนธีน
(1) เปป็ นการ ไมตแนตวาต การกระทดาความผนิดไดต้กระทดาในทต้องทธีมื่ใด ในระหวตางหลายทต้องทธีมื่
(2) เมมมื่อ ความผนิดสต วนใดสต วนหนขมื่งกระทดาในทต้องทธีมื่หนขมื่ง แตต อธีกสต วนกระทดาในอธีกทต้องทธีมื่หนขมื่ง
(3) เมมมื่อ ความผนิดนรันนเปป็ นความผนิดตตอเนมมื่อง และ กระทดาตตอเนมมื่องกรันในทต้องทธีมื่ตตางๆ เกนินกวตา
ทต้องทธีมื่หนขมื่งขขนนไป
(4) เมมมื่อเปป็ น ความผนิดหลายกรรม กระทดาลงในทต้องทธีมื่ตตางๆ กรัน
(5) เมมมื่อความผนิดเกนิดขขนน ขณะ ผยตต้ อต้ งหา กดาลรังเดนินทาง
(6) เมมมื่อความผนิดเกนิดขขนน ขณะ ผยเต้ สธี ยหาย กดาลรังเดนินทาง
= พนรักงานสอบสวน ในทต้องทธีมื่หนขมื่งทต้องทธีมื่ใดทธีมื่เกธีมื่ยวขต้อง มธีอาด นาจในการสอบสวนไดต้
ในกรณธี ขาต้ งตต้น พนรักงานสอบสวน ตตอไปนธีน เปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบในการสอบสวน
(ก) ถต้า จรับ ผยตต้ อต้ งหา ไดต้แลต้ว คมอ พนรักงานสอบสวนซขมื่ง ทต้องทธีมื่ทธีมื่จบรั ไดต้ อยยใต นเขตอดานาจ
(ข) ถต้า จรับ ผยตต้ อต้ งหา ยรังไมตไดต้ คมอ พนรักงานสอบสวนซขมื่ง ทต้องทธีมื่ทธีมื่พบการกระทดาความผนิดกตอน
อยยใต นเขตอดานาจ

ขต้อสรังเกต : - ถต้ามธีการรต้องทบุกขข์ & เรนิมื่ มทดาการสอบสวนตลอดมาในขณะทธีมื่จบรั ผยตต้ อต้ งหาไมตไดต้

แตตทอต้ งทธีมื่อมมื่นอธีกทต้องทธีมื่หนขมื่งเพนิมื่งมาจรับตรัวไดต้ = (ข) พสส.ทต้องทธีมื่ทธีมื่เรนิมื่ มสอบสวน = พบการกระ
ทดาความผนิดกตอน = เปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบ (ไมตใชตวาต เมมมื่อจรับตรัวไดต้แลต้ว ทต้องทธีมื่ทธีมื่จบรั ไดต้จะกลายเปป็ น
 7

ผยรต้ รับผนิดชอบ)
- ถต้าเรนิมื่ มทดาการสอบสวนพรต้อมกรัน = (ก) ทต้องทธีมื่ไหนจรับตรัวผยตต้ อต้ งหาไดต้กตอน = พสส.ทต้องทธีมื่ทธีมื่
จรับไดต้ตอต้ งเปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบ เมมมื่อ พสส. อธีกทต้องทธีมื่จะยรังคงสอบสวนตตอไปจนสรบุ ปสดานวนสต ง
อรัยการเพมมื่อฟต้ อง อรัยการไมตมธีอาด นาจฟต้ องไดต้ ถต้าไมตมธีอาด นาจสอบสวน = ถมอวตามนิไดต้การสอบสวน
โดยชอบ ม.120

3. ความผนิดทธีมื่เกนิดขขนนนอกราชอาณาจรักร
* มาตรา 20 ถต้าความผนิดซขมื่งมธีโทษตามกฎหมายไทย ไดต้ กระทดาลงนอกราชอาณาจรักร = ใหต้
อธนิบดธีกรมอรัยการ (อรัยการสยงสบุ ด)
/ ผยรต้ รักษาการแทน เปป็ น พนรักงานสอบสวนทธีมื่รรับผนิดชอบ ( หรม อจะมอบหมายหนต้าทธีมื่นน นรั ใหต้
พนรักงานสอบสวนคนใดกป็ไดต้ )
ใน กรณธี จาด เปป็ น พนรักงานสอบสวนตตอไปนธีน มธีอาด นาจสอบสวนในระหวตางรอคดาสรัมื่งจาก อธนิบดธี
กรมอรัยการ / ผยรต้ รักษาการแทน
(1) พนรักงานสอบสวน ซขมื่ง ผยตต้ อต้ งหาถยกจรับในเขตอดานาจ
(2) พนรักงานสอบสวน ซขมื่ง รรัฐบาลประเทศอมมื่น / บบุคคลทธีมื่ไดต้รรับความเสธี ยหาย ไดต้รต้องฟต้ องใหต้
ทดาโทษผยตต้ อต้ งหา

ขต้อสรังเกต : ความผนิดทธีมื่ถมอวตาไดต้กระทดาในราชอาณาจรักร ตาม ปอ.ม.4 วรรค 2 , ม.5 , ม.6 =

อรัยการสยงสบุ ด / ผยรต้ รักษาการแทน / พสส. เปป็ นการกระทดาลงนอกราชอาณาจรักร ซขมื่งไดต้รรับมอบ
หมาย จะเปป็ นพนรักงานสอบสวนผยรต้ รับผนิดชอบ

มาตรา 21 ใน กรณธี ทธีมื่ไมตแนตวาต พนรักงานสอบสวนคนใด ในจรังหวรัดเดธียวกรัน ควรเปป็ นพนรักงาน

สอบสวนผยรต้ รับผนิดชอบ = ใหต้ขาต้ หลวงประจดาจรังหวรัดนรันน ( ผยวต้ าต ราชการจรังหวรัด ) นรันนมธีอาด นาจ
ชธีนขาด แตต ในจรังหวรัดพระนครและธนบบุรธี ( กทม.) = ใหต้ผบยต้ งรั ครับบรัญชาของพนรักงานสอบสวน
ซขมื่งมธีตาด แหนตงตรันงแตต รองอธนิบดธีกรมตดารวจ ( รอง ผบ.ตร. ) ขขนนไป เปป็ นผยชต้ น ธีขาด
ใน กรณธี ทธีมื่ไมตแนตวาต พนรักงานสอบสวนคนใด ในระหวตางหลายจรังหวรัด ควรเปป็ นพนรักงาน
สอบสวนผยรต้ รับผนิดชอบ = ใหต้อธนิบดธีกรมอรัยการ
( อรัยการสยงสบุ ด ) / ผยทต้ าด การแทน เปป็ นผยชต้ น ธีขาด
* การรอคดาชธีนขาดนรันน ไมตเปป็ นเหตบุใหต้งดการสอบสวน
 8

ดรังนรันน ในคดธีความผนิดอาญาแผตนดนิน หรม อ คดธีความผนิดตตอสต วนตรัว(ทธีมื่ไดต้มธีการรต้องทบุกขข์แลต้ว )

นรันน ม.130 = กดาหนดใหต้พนรักงานสอบสวน ตต้องเรนิมื่ มการสอบสวนโดยไมตชกรั ชต้าโดยผยตต้ อต้ งหา
ไมตจาด ตต้องอยยดต วต้ ย เพธียงแตตกรณธี การสอบสวน ผยตต้ อต้ งหา นรันน กฎหมายกดาหนดใหต้ พนรักงาน
สอบสวนมธีหนต้าทธีมื่ตอต้ งแจต้งขต้อหาและตต้องบอกใหต้ทราบกตอนวตา ถต้อยคดาตามทธีมื่ผตยต้ อต้ งหากลตาว
นรันนอาจใชต้เปป็ นพยานหลรักฐานยรันเขาในการพนิจารณาไดต้ (ม. 134) และในการสอบสวนนรันน
พนรักงานสอบสวนตต้องปฏนิบตรั นิตาม ม. 134 - ม. 139 ( เวต้นแตตเปป็ นกรณธี เขต้าขต้อยกเวต้นทธีมื่พนรักงาน
สอบสวนจะไมตทาด การสอบสวนไดต้ตาม ม. 122 )
พนรักงานสอบสวนผยรต้ รับผนิดชอบคดธี ตต้องทดาหนต้าทธีมื่ รวบรวมหลรักฐานทบุกชนนิดเทตาทธีมื่สามารถจะ
ทดาไดต้ เพมมื่อประสงคข์จะทราบขต้อเทป็จจรนิ ง , พฤตนิการณข์ตตาง ๆ อรันเกธีมื่ยวกรับความผนิดทธีมื่ถยกกลตาวหา
& เพมมื่อจะรยต้ตวรั ผยกต้ ระทดาความผนิดและพนิสยจนข์ใหต้เหป็นความผนิด ( ม.131 ) และเพมมื่อประโยชนข์แหตง
การรวบรวมพยานหลรักฐาน พนรักงานสอบสวนจขงมธีอาด นาจเฉพาะเพมมื่อการรวบรวมพยานหลรัก
ฐานนรันนไดต้ ดรังทธีมื่บญรั ญรัตนิไวต้ใน ม.132 รวมถขงสามารถออกหมายเรธี ยกเพมมื่อการถามปากคดา ผยเต้ สธี ย
หาย / บบุคคลทธีมื่เปป็ นประโยชนข์แหตงคดธี ( ม.133)

มาตรา 130 ใหต้ เรนิมื่ มการสอบสวนโดยมนิชกรั ชต้า จะทดาการในทธีมื่ใด เวลาใด แลต้วแตตจะเหป็นสมควร

โดยผยตต้ อต้ งหาไมตจาด เปป็ นตต้องอยยดต วต้ ย

มาตรา 131 ใหต้ พนรักงานสอบสวนรวบรวมหลรักฐานทบุกชนนิดเทตาทธีมื่สามารถจะทดาไดต้ เพมมื่อ

ประสงคข์จะ ทราบขต้อเทป็จจรนิ งและพฤตนิการณข์ตตางๆ ( อรันเกธีมื่ยวกรับความผนิดทธีมื่ถยกกลตาวหา ) และ
เพมมื่อจะ รยต้ตวรั ผยกต้ ระทดาผนิด & พนิสยจนข์ใหต้เหป็นความผนิด

ขต้อสรังเกต : รวบรวมหลรักฐานทบุกอยตาง - เพมมื่อทราบขต้อเทป็จจรนิ งอรันเกธีมื่ยวกรับความผนิดทธีมื่ถยกกลตาว

หา
- เพมมื่อทราบพฤตนิการณข์อนรั เกธีมื่ยวกรับความผนิดทธีมื่ถยกลตาวหา
- เพมมื่อจะรยต้ตวรั ผยกต้ ระทดาความผนิด
- เพมมื่อจะพนิสยจนข์ใหต้เหป็นความผนิด

มาตรา 132 เพมมื่อประโยชนข์แหตงการรวบรวมหลรักฐาน ใหต้ พนรักงานสอบสวนมธีอาด นาจ ดรังมื่ ตตอ

ไปนธีน
(4) ตรวจ ตรัวผยเต้ สธี ยหาย ( เมมมื่อผยนต้ น นรั ยนินยอม ) / ตรวจตรัวผยตต้ อต้ งหา / ตรวจสนิมื่ งของหรม อทธีมื่ทางอรัน
 9

สามารถอาจใชต้เปป็ นพยานหลรักฐานไดต้
( ใหต้รวมทรันงทดาภาพถตาย แผนทธีมื่ หรม อภาพวาด จดาลองหรม อพนิมพข์ลายนนิ นวมมอ ลายมมอหรม อลายเทต้า )
(5) คต้น เพมมื่อพบสนิมื่ งของซขมื่ง มธีไวต้ เปป็ นความผนิด / ไดต้มา โดยการกระทดาผนิด / ไดต้ใชต้หรม อสงสรัยวตา
ไดต้ใชต้ ในการกระทดาผนิด / ซขมื่งอาจใชต้
เปป็ นพยานหลรักฐานไดต้ แตต ตต้องปฏนิบตรั นิตามบทบรัญญรัตนิแหตงประมวลกฎหมายนธีน วาต ดต้วยการคต้น
(6) หมายเรธี ยกบบุคคล ซขมื่งครอบครองสนิมื่ งของ ( ซขมื่งอาจใชต้เปป็ นพยานหลรักฐานไดต้ ) แตตบบุคคลทธีมื่
ถยกหมายเรธี ยกไมตจาด ตต้องมาเอง เมมมื่อ
จรัดสต งสนิมื่ งของมาตามหมายแลต้ว ใหต้ถมอเสมมอนวตาไดต้ปฏนิบตรั นิตามหมาย
(7) ยขด ไวต้ซมื่ ขงสนิมื่ งของทธีมื่คนต้ พบ / สต งมา [ ดรังมื่ ไดต้กลตาวไวต้ใน อนบุมาตรา ( 2 ) และ ( 3 ) ]

** มาตรา 133 พนรักงานสอบสวนมธีอาด นาจ ออกหมายเรธี ยก ผยเต้ สธี ยหาย / บบุคคลใด ( ซขมื่งมธีเหตบุ
อรันควรเชมมื่อวตา ถต้อยคดาของเขาอาจ
เปป็ นประโยชนข์แกตคดธี ) ใหต้มาตามเวลา และสถานทธีมื่ในหมาย แลต้วใหต้ถามปากคดาบบุคคลนรันนไวต้
การถามปากคดานรันน พนรักงานสอบสวนจะใหต้ผใยต้ หต้ถอต้ ยคดาสาบาน / ปฏนิญาณตรัว เสธี ยกตอนกป็ไดต้
และตต้องปฏนิบตรั นิตามบทบรัญญรัตนิแหตงประมวลกฎหมายนธีน วาต ดต้วยพยานบบุคคล
** หต้ามมนิใหต้ พนรักงานสอบสวน ตรักเตมอน พยดใหต้ทอต้ ใจ / ใชต้กลอบุบายอมมื่น เพมมื่อปต้ องกรันมนิใหต้
บบุคคลใดใหต้ถอต้ ยคดา ( ซขมื่งอยากจะใหต้ดวต้ ยความเตป็มใจ )

* มาตรา 134 เมมมื่อ ผยตต้ อต้ งหา = ถยกเรธี ยก / สต งตรัวมา / เขต้ามาหา พนรักงานสอบสวน เอง / ปรากฏ
วตา ผยใต้ ดซขมื่งมาอยยตต ตอหนต้า เจต้าพนรักงาน เปป็ น
ผยตต้ อต้ งหา = ใหต้ถามชมมื่อตรัว นามสกบุล ชาตนิ บรังครับ บนิดามารดา อายบุ อาชธีพ ทธีมื่อยยต ทธีมื่เกนิด และ * แจต้ง
ขต้อหาใหต้ทราบ และ บอกใหต้ทราบกตอนวตา ถต้อยคดาทธีมื่ผตยต้ อต้ งหากลตาวนรันนอาจใชต้เปป็ นพยานหลรัก
ฐานยรันเขาในการพนิจารณาไดต้ ( เมมมื่อผยตต้ อต้ งหาเตป็มใจใหต้การอยตางใดกป็ใหต้จดคดาใหต้การไวต้ / ถต้าผยต้
ตต้องหาไมตเตป็มใจใหต้การเลย กป็ใหต้บนรั ทขกไวต้ )

ขต้อสรังเกต : - * กม.บรังครับใหต้ตอต้ งแจต้ง แตตไมตจาด ตต้องแจต้งทบุกขต้อหาแหตงการกระทดา แคตขอต้ หาอรัน

เปป็ นหลรักความผนิดทรัวมื่ ไปกป็เพธียงพอใหต้พนรักงานสอบสวนความผนิดไดต้ทบุกขต้อหา ไมตเปป็ นเหตบุ
ทดาใหต้การสอบสวนตต้องเสธี ยไป สามารถฟต้ องไดต้แมต้จะไมตไดต้แจต้งขต้อหาทธีมื่ฟต้องนรันนเพนิมื่มเตนิมใน
ภายหลรังกป็ตาม
- แมต้ รธน. ม. 241 จะบรัญญรัตนิสนิทธนิของผยตต้ อต้ งหา ใน ว.2 วตา “ในชรันนสอบสวนผยตต้ อต้ งหา มธีสนิทธนิ
 10

ใหต้ทนายความ / บบุคคลทธีมื่ตนไวต้วางใจเขต้าฟรังการสอบปากคดาตนไดต้“ แตตกมป็ นิไดต้บงรั ครับใหต้

พนรักงานสอบสวนตต้องแจต้งถขงสทธนิดงรั กลตาวใหต้ผตยต้ อต้ งหาทราบกตอนทดาการสอบสวนไมต ดรังนรันน
แมต้จะไมตแจต้งกป็ไมตทาด ใหต้การสอบสวนเสธี ยไปแตตอยตางใด

* มาตรา 135 หต้ามมนิใหต้ พนรักงานสอบสวน ทดา หรม อ จรัดใหต้ทาด การใดๆ ซขมื่งเปป็ นการลตอลวง /
ขยตเขป็ญ / ใหต้สรัญญา กรับผยตต้ อต้ งหา เพมมื่อจยงใจใหต้เขาใหต้การอยตางใดๆ ในเรมมื่ องทธีมื่ตอต้ งหานรันน

มาตรา 136 พนรักงานสอบสวน จะ จรับ และ ควบคบุม / จรัดการใหต้จบรั หรม อ ควบคบุม ผยตต้ อต้ งหา
หรม อ บบุคคลใด ( ซขมื่งในระหวตางสอบสวนปรากฏวตาเปป็ นผยกต้ ระทดาผนิด ) / จะปลตอยชรัวมื่ คราว (โดย
ไมตมธีประกรันเลย หรม อมธีประกรัน หรม อมธีประกรันและหลรักประกรันดต้วย) / ปลตอยไป ตาม
บทบรัญญรัตนิแหตงประมวล กม.นธีนในเรมมื่ องนรันนๆ กป็ไดต้
มาตรา 137 พนรักงานสอบสวน ขณะทดาการอยยใต นบต้านเรม อน / ในสถานทธีมื่อมมื่นๆ = มธีอาด นาจ สรัมื่ง
มนิใหต้ผใยต้ ดออกไปจากทธีมื่นน นรั ๆ ชรัวมื่ เวลาเทตาทธีมื่จาด เปป็ น

มาตรา 138 พนรักงานสอบสวน มธีอาด นาจสอบสวนเอง / สต งประเดป็นไปสอบสวน เพมมื่อทราบ

ความเปป็ นมาแหตงชธีวนิตและความประพฤตนิอนรั เปป็ นอาจนิณของผยตต้ อต้ งหา ( แตตตอต้ งแจต้งใหต้ผตยต้ อต้ งหา
ทราบความทบุกขต้อทธีมื่ไดต้มา )

มาตรา 139 ใหต้ พนรักงานสอบสวน บรันทขกการสอบสวน ( ตามหลรักทรัวมื่ ไปในประมวล กม. นธีน

อรันวตาดต้วยการสอบสวน ) และ ใหต้เอาบรันทขก เอกสารอมมื่นซขมื่งไดต้มา อธีกทรันง บรันทขกและเอกสาร
ทรันงหลายซขมื่งเจต้าพนรักงานผยสต้ อบสวนคดธีเดธียวกรันนรันนสต งมา รวมเขต้าสดานวนไวต้
เอกสารทธีมื่ยนมมื่ เปป็ นพยานใหต้รวมเขต้าสดานวน ( ถต้าเปป็ นสนิมื่ งของอยตางอมมื่น ใหต้ทาด บรัญชธีรายละเอธียด
รวมเขต้าสดานวนไวต้ )

กรณธี ทธีมื่เกธีมื่ยวกรับพยาน / ผยเต้ สธี ยหาย / ผยตต้ อต้ งหาทธีมื่เปป็ นเดป็กอายบุไมตเกนิน 18 ปธี ตามพรบ.แกต้ไขเพนิมื่ม
เตนิม ปวนิอ. ( ฉ. ทธีมื่ 20 ) พ.ศ. 2542
มาตรา 133 ทวนิ ในคดธีทธีมื่มธี 1. อรัตราโทษจดาคบุกอยตางสยงตรันงแตต 3 ปธี ขขนนไป / 2. ในคดธีทธีมื่มธีอตรั รา
โทษจดาคบุกอยตางสยง ไมตเกนิน 3 ปธี และผยเต้ สธี ยหาย หรม อ พยาน ซขมื่งเปป็ นเดป็กรต้องขอ / 3. ในคดธีทาด รต้าย
รต างกายเดป็กทธีมื่มธีอายบุไมตเกนิน 18 ปธี การถามปากคดาเดป็กไวต้ฐานะ ผยเต้ สธี ยหาย / พยาน = ใหต้แยก
กระทดาเปป็ นสรัดสต วนในสถานทธีมื่ทธีมื่เหมาะสมสดาหรรับเดป็ก และ ใหต้มธีนกรั จนิตวนิทยา / นรัก
 11

สรังคมสงเคราะหข์ บบุคคลทธีมื่เดป็กรต้องขอ และ พนรักงานอรัยการเขต้ารต วมในการถามปากคดานรันนดต้วย

ใหต้เปป็ นหนต้าทธีมื่ของ พนรักงานสอบสวนทธีมื่จะตต้องแจต้งใหต้นกรั จนิตวนิทยา / นรักสรังคมสงเคราะหข์
บบุคคลทธีมื่เดป็กรต้องขอ และพนรักงานอรัยการทราบ
นรักจนิตวนิทยา / นรักสรังคมสงเคราะหข์ / พนรักงานอรัยการ ทธีมื่เขต้ารต วมในการถามปากคดาอาจถยกผยเต้ สธี ย
หาย หรม อ พยานซขมื่งเปป็ นเดป็กตรันงรรังเกธียจไดต้ หากมธีกรณธี ดงรั กลตาวใหต้เปลธีมื่ยนตรัวผยนต้ น นรั
ภายใตต้บงรั ครับ ม. 139 การถามปากคดาเดป็กตาม ว. 1 ใหต้ พนรักงานสอบสวนจรัดใหต้มธีการบรันทขก
ภาพและเสธี ยง การถามปากคดาดรังกลตาวซขมื่งสามารถนดาออกถตายทอดไดต้อยตางตตอเนมมื่องไวต้เปป็ น
พยาน
ในกรณธี จาด เปป็ นเรต งดตวนอยตางยนิงมื่ ซขมื่งมธีเหตบุอนรั ควรไมตอาจรอ นรักจนิตวนิทยา / นรักสรังคมสงเคราะหข์ /
บบุคคลทธีมื่เดป็กรต้องขอ และ พนรักงานอรัยการ เขต้ารต วมในการถามปากคดาพรต้อมกรันไดต้ = ใหต้
พนรักงานสอบสวนถามปากคดาโดยมธีบบุคคลใดบบุคคลหนขมื่ง ตาม ว. 1 อยยรต ต วมดต้วยกป็ไดต้ แตตตอต้ ง
บรันทขกเหตบุทธีมื่ไมตอาจรอบบุคคลอมมื่นไวต้ในสดานวนการสอบสวน และ มนิใหต้ถมอวตา การถามปากคดาผยต้
เสธี ยหาย / พยาน ซขมื่งเปป็ นเดป็กในกรณธี ดงรั กลตาวทธีมื่ไดต้กระทดาไปแลต้ว ไมตชอบดต้วยกฎหมาย

มาตรา 133 ตรธี ในกรณธี ทธีมื่ พนรักงานสอบสวน มธีความจดาเปป็ นตต้องจรัดใหต้เดป็กทธีมื่มธีอายบุไมตเกนิน 18 ปธี

ในฐานะ ผยเต้ สธี ยหาย / พยาน ชธีนตวรั ผยตต้ อต้ งหา = ใหต้พนรักงานสอบสวน จรัดใหต้มธีการชธีน ตวรั ผยตต้ อต้ งหา
ในสถานทธีมื่ทธีมื่เหมาะสมและสามารถจะปต้ องกรันมนิใหต้ผตยต้ อต้ งหาเหป็นตรัวผยเต้ สธี ยหาย / พยาน
( การชธีนตวรั ผยตต้ อต้ งหาดรังกลตาว ใหต้มธี นรักจนิตวนิทยา / นรักสรังคมสงเคราะหข์ บบุคคลทธีมื่เดป็กรต้องขอ และ
พนรักงานอรัยการ รต วมอยยดต วต้ ย และใหต้นาด บทบรัญญรัตนิใน ม.133 ทวนิ ว. 5 มาใชต้บงรั ครับโดยอนบุโลม
)

มาตรา 134 ทวนิ ในคดธีทธีมื่ ผยตต้ อต้ งหา มธีอายบุไมตเกนิน 18 ปธี ( ในวรันทธีมื่พนรักงานสอบสวนแจต้งขต้อหา
กตอน เรนิมื่ มถามคดาใหต้การ ใหต้พนรักงานสอบสวน ถามผยตต้ อต้ งหาวตามธีทนายความหรม อไมต ( ถต้าไมตมธี
ใหต้รรัฐจรัดหาทนายความใหต้ )
การจรัดหาทนายความ ตาม ว. 1 ใหต้ พนรักงานสอบสวนปฏนิบตรั นิตามหลรักเกณฑข์ วนิธธีการ และ
เงมมื่อนไขทธีมื่กาด หนดไวต้ในกฎกระทรวง และใหต้ทนายความทธีมื่รรัฐจรัดหาใหต้ไดต้รรับเงนินรางวรัลและคตา
ใชต้จตายตามระเบธียบทธีมื่กระทรวงยบุตนิธรรมกดาหนดโดยไดต้รรับความเหป็นชอบจากกระทรวงการ
คลรัง

มาตรา 134 ตรธี ใหต้นาด บทบรัญญรัตนิ ม. 133 ทวนิ มาใชต้บงรั ครับโดยอนบุโลมแกต การสอบสวน ผยต้
 12

ตต้องหา อายบุไมตเกนิน 18 ปธี

ขต้อสรังเกต : วนิธธีการพนิเศษแบบทธีมสหวนิชาชธีพนธีน เปป็ นสนิ ทธนิของเดป็กทธีมื่กฎหมายกดาหนดใหต้ตอต้ ง

กระทดาเพมมื่อคบุมต้ ครองสนิ ทธนิเดป็ก แมต้เดป็กนรันนจะขอสละสนิ ทธนิ / ไมตประสงคข์จะใชต้ทธีมสหวนิชาชธีพ เจต้า
หนต้าทธีมื่ทธีมื่เกธีมื่ยวขต้องกป็ตอต้ งจรัดใหต้ตามทธีมื่ กม. กดาหนด มนิฉะนรันน อาจทดาใหต้การถามปากคดา / การ
สอบสวนนรันนไมตชอบดต้วย กม.
หมายเหตบุ : สดานวนสอบสวนทธีมื่มธีทน งรั การสอบสวนชอบดต้วย กม. & บางสต วนไมตชอบดต้วย กม.
= ทดาใหต้การสอบสวนทรันงสดานวนนรันนไมตชอบดต้วย กม.ไปเลย จะแบตงแยกกรันชอบไมตไดต้ ( การ
จรับกบุม แมต้การจรับจะไมตชอบ แตตหากการสอบสวนเปป็ นไปโดยชอบแลต้ว กป็ไมตทาด ใหต้เสธี ยไปแตต
อยตางใด)

ในการดดาเนนินกระบวนวนิธธีการสม บสวน และ สอบสวนใหต้ไดต้มาซขมื่งขต้อเทป็จจรนิ งเพมมื่อพนิสยจนข์ความ

ผนิดของผยตต้ อต้ งหา / จดาเลย = กม.กดาหนดใหต้ พนรักงานสอบสวน มธีอาด นาจคต้น / จรับ / ขรัง / จดาคบุก /
ปลตอยชรัวมื่ คราว ไดต้ ซขมื่งกป็ตอต้ งพนิจารณาไปตามเรมมื่ องนรันนๆ

หมายอาญา
มาตรา 57 ภายใตต้บงรั ครับแหตงบทบรัญญรัตนิใน ม. 78 , 79 , 80 , 92 และ 94 แหตงประมวลกฎหมาย
นธีน จะจรับ ขรัง จดาคบุก / คต้นในทธีมื่รโหฐาน ( หาตรัวคน หรม อ สนิมื่ งของ ) = ตต้องมธีหมายอาญาสดาหรรับ
การนรันน
บบุคคลทธีมื่ ตต้องขรัง / จดาคบุกตามหมายศาล = จะปลตอยไปไดต้กเป็ มมมื่อมธีหมายปลตอยของศาล

ผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายอาญา

มาตรา 58 เจต้าพนรักงาน และ ศาล มธีอาด นาจออกหมายอาญาไดต้ ภายในเขตอดานาจ ดรังมื่ ตตอไปนธีน
(1) ถต้าเปป็ น หมายจรับผยตต้ อต้ งหา ( ทธีมื่มนิไดต้อยยใต นเขตอดานาจศาล ) ไดต้แกต พนรักงานฝต ายปกครอง /
ตดารวจชรันนผยใต้ หญต
(2) ถต้าเปป็ น หมายจรับ จดาเลย / ผยตต้ อต้ งหา ( ทธีมื่อยยใต นเขตอดานาจศาล ) ไดต้แกต ศาล
(3) ถต้าเปป็ น หมายคต้น ไดต้แกต ศาล ( / พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต )
(4) ถต้าเปป็ น หมายขรัง จดาคบุก / ปลตอย ไดต้แกต ศาล

หมายเหตบุ : ดต้วย รธน. ม.237 กดาหนดใหต้ ศาล เทตานรันนทธีมื่เปป็ นผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับไดต้ หรม อ
 13

เวต้นแตต ผยนต้ น นรั ไดต้กระทดาความผนิดซขมื่งหนต้า / มธีเหตบุจาด เปป็ นอยตางอมมื่นใหต้จบรั ไดต้โดยไมตตอต้ งมธีหมาย

ตามทธีมื่ กม.บรัญญรัตนิ และ ม. 238 กดาหนดใหต้ ศาลเทตานรันนทธีมื่มธีอาด นาจออกหมายคต้นไดต้
** เพราะฉะนรันน ปรั จจบุบนรั นธีน พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต จขงไมตมธีอาด นาจในการ
ออกหมายอาญาไดต้เลย

มาตรา 59 เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับ หมายคต้น / หมายขรัง ) = จะออกหมาย

นรันนโดยพลการ / โดยมธีผรยต้ ต้องขอกป็ไดต้
ใน กรณธี ทธีมื่มธีผรยต้ ต้องขอ = เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยอต้ อกหมาย ) จะตต้องสอบใหต้ปรากฏเหตบุผล
สมควร ทธีมื่จะออกหมายนรันนเสธี ยกตอน
( เหตบุผลนรันนจะไดต้มาจากคดาแจต้งความโดยสาบาน / จากพฤตนิการณข์อยตางอมมื่นกป็ไดต้ )

มาตรา 60 หมายจรับ คต้น ขรัง จดาคบุก / ปลตอย = ตต้องทดาเปป็ นหนรังสม อและมธีขอต้ ความดรังมื่ ตตอไปนธีน
(1) สถานทธีมื่ทธีมื่ออกหมาย
(2) วรัน เดมอน ปธี ทธีมื่ออกหมาย
(3) เหตบุทธีมื่ตอต้ งออกหมาย
(4) (ก) ในกรณธี ออกหมายจรับ = ตต้องระบบุชมมื่อ / รย ปพรรณ ของบบุคคลทธีมื่จะจรับ
(ข) ในกรณธี ออกหมายขรัง จดาคบุก / ปลตอย = ตต้องระบบุชมมื่อบบุคคลทธีมื่จะถยกขรัง จดาคบุก / ปลตอย
(ค) ในกรณธี ออกหมายคต้น = ใหต้ระบบุสถานทธีมื่ทธีมื่จะคต้น และชมมื่อ / รย ปพรรณบบุคคล / ลรักษณะ
สนิมื่ งของทธีมื่ตอต้ งการครัน กดาหนด
วรัน เวลา ทธีมื่จะทดาการคต้น และชมมื่อกรับตดาแหนตงของเจต้าพนรักงานผยจต้ ะทดาการคต้นนรันน
(5) (ก) ในกรณธี ออกหมายจรับ หมายขรัง / หมายคต้น = ใหต้ระบบุความผนิด
(ข) ในกรณธี ออกหมายจดาคบุก = ใหต้ระบบุความผนิดและกดาหนดโทษตามคดาพนิพากษา
(ค) ในกรณธี ออกหมายขรัง / จดาคบุก = ใหต้ระบบุสถานทธีมื่ซมื่ ขงจะใหต้ขงรั / จดาคบุก
(ง) ในกรณธี ออกหมายปลตอย = ใหต้ระบบุเหตบุทธีมื่ใหต้ปลตอย
(6) ลายมมอชมมื่อและประทรับตราของศาล / ลายมมอชมมื่อและตดาแหนตงของเจต้าพนรักงานผยอต้ อกหมาย

ผยจต้ ดรั การตามหมายอาญา

มาตรา 61 ภายใตต้บงรั ครับแหตง ม. 97 พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ มธีอาด นาจและหนต้าทธีมื่จดรั การ
ใหต้เปป็ นไปตามหมายอาญา ซขมื่งไดต้มอบ / สต งมา ใหต้จดรั การภายในอดานาจของเขา
หมายอาญาใด ซขมื่ง ศาล ไดต้ออก / สลรักหลรัง = จะมอบ / สต ง ไปยรังพนรักงานฝต ายปกครอง หรม อ
 14

ตดารวจ ( ซขมื่งอยยใต นเขตอดานาจของศาลดรังมื่ ระบบุในหมาย ) / แกต หรัวหนต้าพนรักงานฝต ายปกครอง

หรม อ ตดารวจประจดาจรังหวรัดหรม ออดาเภอ ( ซขมื่งจะใหต้จดรั การใหต้เปป็ นไปตามหมายนรันนกป็ไดต้ )
ในกรณธี หลรัง เจต้าพนรักงานผยไต้ ดต้รรับหมายตต้องรรับผนิดชอบในการจรัดการตามหมายนรันน ( จะ
จรัดการเอง / สรัมื่งใหต้เจต้าพนรักงานรองลงไปจรัดการใหต้กไป็ ดต้ ) / จะมอบ หรม อ สต งสดาเนาหมาย อรัน
รรับรองวตาถยกตต้อง ใหต้แกต พนรักงานฝต ายปกครอง หรม อ ตดารวจคนอมมื่น ซขมื่งมธีหนต้าทธีมื่จดรั การตาม
หมายซขมื่งตนไดต้รรับนรันนกป็ไดต้ [ ถต้าหมายนรันนไดต้มอบ / สต ง ใหต้แกตเจต้าพนรักงานตรันงแตต 2 คน ขขนนไป =
เจต้าพนรักงาน จะจรัดการตามหมายนรันนแยกกรัน / รวมกรัน กป็ไดต้ ]
* หมายอาญา ซขมื่ง พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต เปป็ นผยอต้ อก = เจต้าพนรักงานนรันน จะ
จรัดการตามหมายดต้วยตนเอง ภายในเขตอดานาจ / จะจรัดการใหต้เปป็ นไปตามบทบรัญญรัตนิไวต้ใน ว.
2 และ 3 กป็ไดต้
( ขต้อสรังเกต : ความใน ว.ทต้ายนธีน นตาจะถยกยกเลนิกปรนิ ยายโดย รธน. แลต้ว)

วนิธธีการจรัดการตามหมายอาญา
มาตรา 62 ภายใตต้บงรั ครับแหตงบทบรัญญรัตนิทน งรั หลายในประมวล กม.นธีน วตาดต้วย การจรับและการคต้น
เจต้าพนรักงานผยจต้ ดรั การตามหมายนรันน ตต้องแจต้งขต้อความในหมายใหต้แกตผทยต้ ธีมื่เกธีมื่ยวขต้องทราบ ( และ
ถต้ามธีคาด รต้องขอ ใหต้สตงหมายนรันนใหต้เขาตรวจดย )
การแจต้งขต้อความในหมาย การสต งหมายใหต้ตรวจดย วรัน เดมอน ปธี ทธีมื่จดรั การเชตนนรันน ใหต้บนรั ทขกไวต้
ในหมายนรันน

มาตรา 63 เมมมื่อ เจต้าพนรักงานไดต้จดรั การตามหมายอาญาแลต้ว ใหต้ บรันทขกรายละเอธียดในการ

จรัดการนรันน ( ถต้าจรัดการตามหมายไมตไดต้ใหต้บนรั ทขกพฤตนิการณข์นน นรั ไวต้ แลต้วใหต้สตงบรันทขกนรันนไปยรัง
เจต้าหนต้าทธีมื่ผอยต้ อกหมายโดยเรป็ ว )

มาตรา 64 ถต้าบบุคคลทธีมื่มธีชมมื่อในหมายอาญาถยกจรับ / บบุคคล หรม อ สนิมื่ งของทธีมื่มธีหมายใหต้คนต้ ไดต้คนต้

พบแลต้ว ถต้าสามารถจะทดาไดต้ = กป็ใหต้สตงบบุคคล / สนิมื่ งของนรันนโดยดตวน ไปยรังผยอต้ อกหมาย ( เวต้น
แตต จะมธีคาด สรังมื่ เปป็ นอยตางอมมื่น )

มาตรา 65 ถต้า บบุคคลทธีมื่ถยกจรับตามหมาย หลบหนธี / มธีผชยต้ ตวยใหต้หนธีไปไดต้ = เจต้าพนรักงานผยจต้ บรั มธี

อดานาจตนิดตามจรับกบุมผยนต้ น รันโดยไมตตอต้ งมธีหมายอธีก
 15

1. การคต้น ( ม.91 - 105) / หมายอาญา ม.57 ว.แรก ( ผยจต้ ดรั การตามหมายอาญา ม.61 , วนิธธีการ
จรัดการ ม.62 –64 )
- ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจ ออกหมาย คต้น = ม.58 (3) / รธน. ม.35 , ม.238
- เหตบุ ทธีมื่จะออกหมายคต้น = ม. 69 , ม. 70 , ม.59
- ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจ คต้น = ม.92 , ม.97
- อดานาจในการคต้น = ม. 85 , ม. 91 , ม. 93 – 96 , ม. 98
- หลรักเกณฑข์ ในการคต้น = ม. 99 – 104 ( ม. 105 ไมตสาด ครัญ )

ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจออกหมายคต้น

มาตรา 58 เจต้าพนรักงาน และ ศาล มธีอาด นาจออกหมายอาญาไดต้ ภายในเขตอดานาจ ดรังมื่ ตตอไปนธีน
(3) ถต้าเปป็ น หมายคต้น ไดต้แกต ศาล / ( พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต )

หมายเหตบุ : * ปรั จจบุบนรั แมต้จะยรังมนิไดต้มธีการแกต้ไขกฎหมาย แตตพนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันน

ผยใต้ หญต ไมตมธีอาด นาจออกหมายคต้น / คต้นโดยไมตมธีหมายไดต้อธีกแลต้ว ศาลเทตานรันนทธีมื่มธีอาด นาจออก
หมายคต้นไดต้ โดยอาศรัยอดานาจตามรรัฐธรรมนยญ ม. 35 , ม. 238 )
รรัฐธรรมนยญ มาตรา 35 บบุคคลยตอมมธีเสรธี ภาพในเคหสถาน
บบุคคลยตอมไดต้รรับความคบุมต้ ครองทธีมื่จะอยยอต าศรัย และ ครอบครองเคหสถานโดยปกตนิสบุข การ
เขต้าไปในเคหสถานโดยปราศจากความยนินยอมของผยคต้ รอบครอง / การตรวจคต้นเคหสถานจะ
กระทดามนิไดต้ เวต้นแตต โดยอาศรัยอดานาจตามบทบรัญญรัตนิแหตง กม.

รรัฐธรรมนยญ มาตรา 238 ในคดธีอาญา การคต้นในทธีมื่รโหฐานจะกระทดามนิไดต้ เวต้นแตต มธีคาด สรังมื่ หรม อ

หมายของศาล / มธีเหตบุใหต้คนต้ ไดต้โดยไมตตอต้ งมธีคาด สรัมื่งหรม อหมายของศาล [ ปวนิอ. ม. 92 ( 1 ) -
( 5 ) ] ทรันงนธีน ตามทธีมื่ กม.บรัญญรัตนิ

เหตบุทธีมื่จะออกหมายคต้น
มาตรา 69 เหตบุทธีมื่จะออกหมายคต้น ไดต้ มธีดงรัมื่ ตตอไปนธีน
(1) เพมมื่อ พบ และ ยขดสนิมื่ งของ ซขมื่งจะ เปป็ นพยานหลรักฐานประกอบการสอบสวน ไตตสวนมยลฟต้ อง
/ พนิจารณา
(2) เพมมื่อ พบ และ ยขดสนิมื่ งของ ซขมื่ง มธีไวต้เปป็ นความผนิด / ไดต้มาโดยผนิดกฎหมาย / มธีเหตบุอนรั ควร
สงสรัยวตาไดต้ใชต้ หรม อ ตรันงใจจะใชต้ในการกระทดาความผนิด
 16

(3) เพมมื่อ พบ และ ชตวยบบุคคล ซขมื่งไดต้ ถยกหนตวงเหนธีมื่ยว / กรักขรัง โดยมนิชอบดต้วยกฎหมาย

(4) เพมมื่อ พบบบุคคล ซขมื่ง มธีหมายใหต้จบรั
(5) เพมมื่อ พบ และ ยขดสนิมื่ งของ ตามคดาพนิพากษา / ตามคดาสรัมื่งศาล ( ในกรณธี ทธีมื่จะพบ / ยขดโดยวนิธธี
อมมื่นไมตไดต้แลต้ว )

มาตรา 70 หมายคต้น ซขมื่งออกเพมมื่อ พบ และ จรับบบุคคล นรันน = หต้ามมนิใหต้ออก เวต้นแตต จะมธีหมาย

จรับบบุคคลนรันนดต้วย และ เจต้าพนรักงาน
ซขมื่งจะจรัดการตามหมายนรันน ตต้องมธีทน งรั หมายคต้นและหมายจรับ

มาตรา 59 เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับ หมายคต้น / หมายขรัง ) = จะออกหมาย

นรันนโดยพลการ / โดยมธีผรยต้ ต้องขอกป็ไดต้
ใน กรณธี ทธีมื่มธีผรยต้ ต้องขอ = เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยอต้ อกหมาย ) จะตต้องสอบใหต้ปรากฏเหตบุผล
สมควร ทธีมื่จะออกหมายนรันนเสธี ยกตอน
( เหตบุผลนรันนจะไดต้มาจากคดาแจต้งความโดยสาบานตรัว / จากพฤตนิการณข์อยตางอมมื่นกป็ไดต้ )

ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจคต้น

มาตรา 92 หต้ามมนิใหต้คนต้ ในทธีมื่รโหฐานโดยไมตมธีหมายคต้น เวต้นแตต พนรักงานฝต ายปกครอง /
ตดารวจ เปป็ นผยคต้ นต้ และ ในกรณธี ตตอไปนธีน
(1) เมมมื่อ มธีเสธี ยงรต้องใหต้ชตวย มาจากขต้างในทธีมื่รโหฐาน
(2) เมมมื่อ ปรากฏความผนิดซขมื่งหนต้า กดาลรังกระทดาลงในทธีมื่รโหฐาน
(3) เมมมื่อ บบุคคลทธีมื่ไดต้กระทดาความผนิดซขมื่งหนต้า ขณะทธีมื่ถยกไลตจบรั หนธีเขต้าไป / มธีเหตบุอนรั แนตนแฟต้ น
ควรสงสรัย วตาไดต้ เขต้าไปซบุกซตอนตรัวอยยใต น
ทธีมื่รโหฐานนรันน
(4) เมมมื่อมธีความ สงสรัยตามสมควรวตา สนิมื่ งของทธีมื่ไดต้มาโดยการกระทดาความผนิดไดต้ซตอน / อยยใต น
นรันน ประกอบทรันง ตต้องมธีเหตบุอนรั
ควรเชมมื่อวตา เนมมื่องจากการเนนิมื่นชต้ากวตาจะเอาหมายคต้นมาไดต้ สนิมื่ งของนรันนจะถยกโยกยต้ายเสธี ยกตอน
(5) เมมมื่อทธีมื่รโหฐานนรันน ผยจต้ ะตต้องถยกจรับเปป็ นเจต้าบต้าน และ การจรับนรันนมธีหมายจรับ / จรับ ตาม ม. 78
* เมมมื่อ พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญต คต้นดต้วยตนเองไมตตอต้ งมธีหมายคต้นกป็ไดต้ แตตตอต้ ง
เปป็ นในกรณธี ทธีมื่อาจออกหมายคต้น / คต้นไดต้ตามประมวล กม.นธีน
 17

* ขต้อสรังเกต : แมต้ ม. 92 วรรคทต้าย จะบรัญญรัตนิโดยมธีความหมายใหต้ พนรักงานฝต ายปกครอง /

ตดารวจชรันนผยใต้ หญต สามารถคต้นดต้วยตนเองไดต้โดยไมตตอต้ งมธีหมายคต้นกป็ตาม -- แตตการดดารง
ตดาแหนตง มนิใชต "เหตบุ" อรันมธี กม.บรัญญรัตนิใหต้คนต้ โดยไมตตอต้ งมธีหมายไดต้ = บทบรัญญรัตนิดงรั กลตาวตาม
ปวนิอ. ม. 92 ว.ทต้าย จขงขรัดตตอ รธน. จขงใชต้บงรั ครับไมตไดต้ ตาม รธน. ม. 6 ปรั จจบุบนรั พนรักงานฝต าย
ปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญตจขงทดาการคต้นโดยไมตมธีหมายไมตไดต้อธีกแลต้ว เพราะเนมมื่องจากถต้า
พนิจารณาตาม รธน. ม. 238 มนิไดต้ใหต้อาด นาจ พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจชรันนผยใต้ หญตเปป็ นผยอต้ อก
หมายคต้นไดต้ ( ศาลเทตานรันนทธีมื่มธีอาด นาจออกหมายคต้น ) เพราะฉะนรันน อดานาจคต้นโดยไมตตอต้ งมธี
หมายคต้นกป็ตอต้ งหมดไปโดยปรนิ ยาย แมต้จะยรังมนิไดต้แกต้ กม. กป็ตาม

มาตรา 97 ในกรณธี ทธีมื่ คต้นโดยมธีหมาย เจต้าพนรักงานผยมต้ ธีชมมื่อในหมายคต้น / ผยรต้ รักษาการแทนเทตานรันน

มธีอาด นาจเปป็ นหรัวหนต้าไปจรัดการใหต้เปป็ นไปตามหมายนรันน

อดานาจในการคต้น ( ขต้อสรังเกต : คต้นโดยมธีหมาย = ม. 69 แตตตอต้ งอยยภต ายใตต้ ม. 96 )

คต้นโดยไมตมธีหมาย = ม. 92

มาตรา 91 ใหต้นาด บทบรัญญรัตนิแหตง ม. 81 (2) [ หต้ามจรับในพระราชวรัง ] มาใชต้บงรั ครับในเรมมื่ องการ

คต้นโดยอนบุโลม

มาตรา 94 ใหต้ พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ ทธีมื่ทาด การคต้นในทธีมื่รโหฐาน สรัมื่ง เจต้าของ / คนอยยต
ในนรันน / ผยรต้ รักษา สถานทธีมื่ซมื่ ขงจะคต้น = ใหต้ยอมเขต้าไปโดยมนิหวงหต้าม อธีกทรันง ใหต้ความสะดวกตาม
สมควรทบุกประการในอรันทธีมื่จะจรัดการตามหมาย ทรันงนธีน ใหต้พนรักงานผยนต้ น นรั แสดงหมาย /
[ ถต้าคต้นไดต้โดยไมตตอต้ งมธีหมายกป็ใหต้แสดงนามและตดาแหนตง ( * หมายเหตบุ : ความในตอนทต้าย
ปรั จจบุบนรั ใชต้บงรั ครับไมตไดต้แลต้ว )]

มาตรา 95 ในการ คต้นหาสนิมื่ งของทธีมื่หาย ถต้าพอทดาไดต้จะ ใหต้ เจต้าของ / ผยคต้ รอบครองสนิมื่ งของนรันน /
ผยแต้ ทนของเขา ไปกรับเจต้าพนรักงานในการคต้นนรันนดต้วยกป็ไดต้

การคต้นตรัวบบุคคล
มาตรา 93 หต้ามมนิใหต้ ทดาการ คต้นบบุคคล ใดในทธีมื่ สาธารณสถาน เวต้นแตต พนรักงานฝต ายปกครอง /
ตดารวจ เปป็ นผยคต้ นต้ ในเมมมื่อมธีเหตบุอนรั ควรสงสรัยวตา บบุคคลนรันนมธีสนิมื่งของในความครอบครอง เพมมื่อจะ
 18

ใชต้ในการกระทดาความผนิด / ซขมื่งไดต้มา โดยการกระทดาความผนิด / ซขมื่งมธีไวต้เปป็ นความผนิด

มาตรา 85 เจต้าพนรักงาน ( ผยจต้ บรั / รรับตรัวผยถต้ ยกจรับไวต้ ) มธีอาด นาจคต้นตรัวผยตต้ อต้ งหา และ ยขดสนิมื่ งของ
ตตางๆทธีมื่อาจใชต้เปป็ นพยานหลรักฐานไดต้
* การคต้นนรันนจรักตต้องทดาโดยสบุ ภาพ ( ถต้าคต้นผยหต้ ญนิงตต้องใหต้หญนิงอมมื่นเปป็ นผยคต้ นต้ )
สนิมื่ งของใดทธีมื่ยดข ไวต้ เจต้าพนรักงานมธีอาด นาจยขดไวต้จนกวตาคดธีจะถขงทธีมื่สบุด ( เมมมื่อเสรป็ จคดธีแลต้วกป็ใหต้คมน
แกตผตยต้ อต้ งหา / แกตผอยต้ มมื่นทธีมื่มธีสนิทธนิเรธี ยกรต้องขอคมนสนิมื่ งของนรันน เวต้นแตต ศาลจะสรัมื่งเปป็ นอยตางอมมื่น )

การคต้นในทธีมื่รโหฐาน
มาตรา 96 การคต้นในทธีมื่รโหฐาน ตต้องกระทดาระหวตางพระอาทนิตยข์ขน ขน และ ตก มธี ขต้อยกเวต้น ดรังมื่
นธีน
(1) เมมมื่อ ลงมมอคต้นตรันงแตตในเวลากลางวรัน ถต้ายรังไมตเสรป็ จจะคต้นตตอไปในเวลากลางคมนกป็ไดต้
(2) ใน กรณธี ฉบุกเฉนิ นอยตางยนิงมื่ / ซขมื่งมธี กม.อมมื่นบรัญญรัตนิใหต้คนต้ ไดต้เปป็ นพนิเศษ จะทดาการคต้นในเวลา
กลางคมนกป็ไดต้
(3) การคต้น เพมมื่อจรับผยดต้ บุรต้าย / ผยรต้ ต้ายสดาครัญ จะทดาในเวลากลางคมนกป็ไดต้ แตต ตต้องมธีอนบุญาตพนิเศษ
จาก อธนิบดธีกรมตดารวจ
( ผบ.ตร. ) / ขต้าหลวงประจดาจรังหวรัด ( ผยวต้ าต ราชการจรังหวรัด ) เพมมื่อการคต้นในจรังหวรัดนรันน [ สต วน
หรัวหนต้าในการคต้นนรันน ตต้องเปป็ นนายอดาเภอ / นายตดารวจซขมื่งมธียศตรันงแตตชน นรั นายรต้อยตดารวจขขนนไป
]

มาตรา 98 การคต้นในทธีมื่รโหฐานนรันน จะ คต้นไดต้แตตเฉพาะ เพมมื่อหาตรัวคน / สนิมื่ งของทธีมื่ตอต้ งการคต้น

เทตานรันน แตต มธี ขต้อยกเวต้น ดรังมื่ นธีน
(1) ในกรณธี ทธีมื่ตอต้ งการ คต้นหาสนิมื่ งของ โดยไมตจาด กรัดสนิมื่ ง = เจต้าพนรักงานผยคต้ นต้ มธีอาด นาจ ยขดสนิมื่ งของ
ใดๆ ซขมื่งนตาจะใชต้เปป็ นพยานหลรักฐานเพมมื่อเปป็ นประโยชนข์ / ยรันผยตต้ อต้ งหา หรม อ จดาเลย
(2) เจต้าพนรักงานซขมื่งทดาการคต้นมธีอาด นาจ จรับบบุคคล / สนิมื่ งของอมมื่น ในทธีมื่คนต้ นรันนไดต้ = เมมมื่อมธีหมายอธีก
ตตางหาก / ในกรณธี ความผนิดซขมื่งหนต้า

หลรักเกณฑข์ในการคต้น
มาตรา 99 ในการคต้นนรันน เจต้าพนรักงานตต้อง พยายาม มนิใหต้ มธีการเสธี ยหาย และ กระจรัดกระจาย
เทตาทธีมื่จะทดาไดต้
 19

มาตรา 100 ถต้า มธีเหตบุอนรั ควรสงสรัย วตา บบุคคลซขมื่งอยยใต นทธีมื่ซมื่ ขงคต้น / จะถยกคต้น จะขรัดขวาง ถขงกรับ
ทดาใหต้การคต้นนรันนไรต้ผล = เจต้าพนรักงานผยคต้ นต้ มธีอาด นาจเอาตรัวผยนต้ น รัน ควบคบุมไวต้ / ใหต้อยยใต นความ
ดยแลของเจต้าพนรักงานในขณะทธีมื่ทาด การคต้นเทตาทธีมื่จาด เปป็ น ( เพมมื่อมนิใหต้ขดรั ขวางถขงกรับทดาการคต้นนรันน
ไรต้ผล )
ถต้ามธีเหตบุอนรั ควรสงสรัยวตา บบุคคลนรันนไดต้เอาสนิมื่ งของทธีมื่ตอต้ งการพบ ซบุกซตอนในรต างกาย = เจต้า
พนรักงานผยคต้ นต้ มธีอาด นาจคต้นตรัวผยนต้ น รันไดต้ดงรั ทธีมื่บญรั ญรัตนิไวต้ใน ม. 85

มาตรา 101 สนิมื่ งของ ( ซขมื่งยขดไดต้ในการคต้น ) = ใหต้หตอ / บรรจบุ...**บหตอตธีตราไวต้ / ใหต้ทาด

เครมมื่ องหมายไวต้เปป็ นสดาครัญ

มาตรา 102 การ คต้นในทธีมื่รโหฐาน กตอน ลงมมอคต้น = ใหต้ เจต้าพนรักงานผยคต้ นต้ แสดงความบรนิ สบุทธนิธ
เสธี ยกตอน และ เทตาทธีมื่สามารถจะทดาไดต้ใหต้ คต้นตตอหนต้าผยคต้ รอบครองสถานทธีมื่ / บบุคคลใน
ครอบครรัวของผยนต้ น นรั ( หรม อ ถต้าหาบบุคคลเชตนกลตาวนรันนไมตไดต้ กป็ใหต้คนต้ ตตอหนต้าบบุคคลอมมื่นอยตาง
นต้อย 2 คน ซขมื่ง เจต้าพนรักงานไดต้ขอรต้องมาเปป็ นพยาน )
การ คต้นทธีมื่อยยต / สดานรักงาน ของ ผยตต้ อต้ งหา ถต้า หรม อ จดาเลย ( ซขมื่งถยกควบคบุม / ขรังอยยต ) ใหต้ทาด ตตอ
หนต้าผยนต้ น นรั ไมตสามารถ /ผยนต้ น นรั ไมตตนิดใจมากดากรับ = จะตรันงผยแต้ ทน / ใหต้พยานมากดากรับกป็ไดต้ ( ถต้
าผยแต้ ทน / พยานไมตมธี = ใหต้คนต้ ตตอหนต้าบบุคคลในครอบครรัว / ตตอหนต้าพยาน ดรังกลตาวใน ว. กตอน
)
สนิมื่ งของ ทธีมื่ยดข ไดต้ ตต้อง ใหต้ผคยต้ รอบครองสถานทธีมื่ บบุคคลในครอบครรัว ผยตต้ อต้ งหา จดาเลย ผยแต้ ทน /
พยาน ดยเพมมื่อใหต้รรับรองวตาถยกตต้อง ( ถต้าบบุคคลเชตนกลตาวนรันน รรับรอง / ไมตยอมรรับรอง กป็ใหต้บนรั ทขก
ไวต้ )

มาตรา 103 ใหต้ เจต้าพนรักงานผยคต้ นต้ บรันทขกรายละเอธียดแหตงการคต้น และ สนิมื่ งของทธีมื่คนต้ ไดต้นน นรั ตต้อง
มธีบญรั ชธีรายละเอธียดไวต้
บรันทขกการคต้นและบรัญชธีสนิมื่งของนรันน ใหต้อตานใหต้ผคยต้ รอบครองสถานทธีมื่ บบุคคลในครอบครรัว ผยต้
ตต้องหา จดาเลย ผยแต้ ทน / พยานฟรัง
( แลต้วแตตกรณธี ) แลต้วใหต้ผนยต้ น นรั ลงลายมมอชมมื่อรรับรองไวต้

มาตรา 104 เจต้าพนรักงานทธีมื่ คต้นโดยมธีหมาย = ตต้องรธี บสต ง บรันทขกและบรัญชธี งกลตาวใน ม. กตอน

 20

พรต้อมดต้วยสนิมื่ งของทธีมื่ยดข มา ( ถต้าพอจะสต งไดต้ ) ไปยรังผยอต้ อกหมาย / เจต้าพนรักงานอมมื่น ตามทธีมื่

กดาหนดไวต้ในหมาย
ในกรณธี ทธีมื่ คต้นโดยไมตมธีหมาย (โดยเจต้าพนรักงานอมมื่นทธีมื่ไมตใชตพนรักงานสอบสวน) = ใหต้สตง บรันทขก
บรัญชธีและสนิมื่ งของไปยรังพนรักงานสอบสวน / เจต้าหนต้าทธีมื่ใดซขมื่งตต้องการสนิมื่ งของเหลตานรันน

2. การจรับ ( ม. 77 - ม. 85 ) / หมายอาญา ม.57 ว.แรก ( ผยจต้ ดรั การตามหมายอาญา ม.61 , วนิธธีการ

จรัดการ ม.62 –65 )
- เหตบุ ทธีมื่จะออกหมายจรับ = รธน. ม. 237 , ม.66
- ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจออกหมาย จรับ = ม.58 (1) , (2) , ม.59 , ม. 67 และ รธน. ม. 237
- ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจจรับ = เจต้าพนรักงาน ม.78 , ราษฎร ม.79 , ม. 80 , ม. 82
- อดานาจ ในการ จรับ = ม. 77 , ม. 68 , ม. 81 , ม. 83 - ม. 85 , ม. 7
- สนิ ทธนิของผยถต้ ยกจรับ = ม. 7 ทวนิ

เหตบุทธีมื่จะออกหมายจรับ ( หมายเหตบุ : การคบุมขรัง ตาม ปอ. ม.1 (12) = คบุมตรัว ควบคบุม ขรัง กรักขรัง /
จดาคบุก )
รรัฐธรรมนยญ มาตรา 237 ในคดธีอาญา การจรับ และ คบุมขรังบบุคคลใดจะกระทดามนิไดต้ เวต้นแตต มธีคาด
สรัมื่งหรม อหมายของศาล / ผยนต้ น นรั ไดต้กระทดาความผนิดซขมื่งหนต้า / มธีเหตบุจาด เปป็ นอยตางอมมื่นใหต้จบรั ไดต้โดย
ไมตตอต้ งมธีหมายตามทธีมื่ กม.บรัญญรัตนิ โดยผยถต้ ยกจรับ จะตต้องไดต้รรับการแจต้งขต้อกลตาวหาและราย
ละเอธียดแหตงการจรับโดยไมตชกรั ชต้า กรับการจะตต้องไดต้รรับโอกาสแจต้งใหต้ญาตนิ หรม อ ผยซต้ มื่ ขงผยถต้ ยกจรับไวต้
วางใจทราบในโอกาสแรก และผยถต้ ยกจรับซขมื่งยรังถยกควบคบุมตรัวอยยต ตต้องถยกนดาตรัวสต งไปศาลภายใน
48 ชม. นรับแตตเวลาทธีมื่ผถยต้ ยกจรับ ถยกนดาตรัวไปถขงทธีมื่ทาด การของพนรักงานสอบสวน เพมมื่อศาลพนิจารณา
วตามธีเหตบุทธีมื่จะขรังผยถต้ ยกจรับไวต้ตามกฎหมายหรม อไมต ( เวต้นแตต มธีเหตบุสบุดวนิสรัย / มธีเหตบุจาด เปป็ นอยตางอมมื่น
ตามทธีมื่กฎหมายบรัญญรัตนิ )
หมายจรับ / หมายขรังบบุคคล จะออกไดต้กตป็ ตอเมมมื่อ
(1) มธีหลรักฐานตามสมควรวตา ผยนต้ น นรั นตาจะไดต้ทาด ความผนิดอาญารต้ายแรงทธีมื่มธีอตรั ราโทษตามทธีมื่
กม.บรัญญรัตนิ หรม อ
(2) มธีหลรักฐานตามสมควรวตา ผยนต้ น นรั นตาจะไดต้กระทดาความผนิดอาญา และ มธีเหตบุอนรั ควรเชมมื่อวตาผยต้
นรันนจะหลบหนธี / จะไปยบุงต เหยนิงกรับพยานหลรักฐาน / กตอเหตบุอนรั ตรายประการอมมื่นดต้วย

ดต้วย รธน. ม. 237• มธีผลใชต้บงรั ครับตรันงแตตวนรั ทธีมื่ 11 ตบุลาคม 2545 ดรังนรันน จขงทดาใหต้ปรัจจบุบนรั ศาล
 21

เทตานรันนทธีมื่เปป็ นผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับไดต้ และตต้องมธีเหตบุตาม (1) [ ตอนนธีนยงรั ไมตมธี กม.ออกมา

กดาหนดใชต้บงรั ครับเปป็ นเกณฑข์แนตนอน แตตในทางปฏนิบตรั นิจะถมอเกณฑข์ “ความผนิดทธีมื่มธีโทษจดาคบุก
เกนินกวตา 3 ปธี ขขนนไป” ตามระเบธียบขต้าราชการฝต ายตบุลาการซขมื่งออกโดยประธานศาลฎธีกา ] หรม อ (
2 ) บรัญญรัตนิไวต้ดวต้ ย จขงจะออกหมายจรับไดต้ เวต้นแตต ผยนต้ น นรั ไดต้กระทดาความผนิดซขมื่งหนต้า / มธีเหตบุ
จดาเปป็ นอยตางอมมื่นใหต้จบรั ไดต้โดยไมตตอต้ งมธีหมายตามทธีมื่ กม.บรัญญรัตนิ

มาตรา 66 เหตบุทธีมื่จะออกหมายจรับไดต้ มธีดงรัมื่ ตตอไปนธีน

(1) เมมมื่อ ผยตต้ อต้ งหาซขมื่งถยกสงสรัยโดยมธีเหตบุอนรั ควร / จดาเลย เปป็ นผยไต้ มตมธีทธีมื่อยยเต ปป็ นหลรักแหลตง
(2) เมมมื่อ ความผนิด ทธีมื่ผตยต้ อต้ งหาถยกสงสรัยโดยมธีเหตบุอนรั ควร / จดาเลยทธีมื่ถยกฟต้ อง นรันนมธีอตรั ราโทษอยตาง
สยงตรันงแตต 3 ปธี ขขนนไป
(3) เมมมื่อผยตต้ อต้ งหา / จดาเลย ( ซขมื่งไมตไดต้ถยกควบคบุม หรม อ ขรังอยยต ) ไมตมาตามหมายเรธี ยก หรม อ ตาม
นรัดโดยไมตมธีขอต้ แกต้ตวรั อรันควร กป็ดธี ไดต้หนธีไป กป็ดธี มธีเหตบุอนรั ควรสงสรัยวตาจะหลบหนธี หรม อ จะไป
ยบุงต เหยนิงกรับพยานหลรักฐาน ( โดยทางตรง / ทางอต้อมกป็ดธี )
(4) เมมมื่อผยตต้ อต้ งหา / จดาเลย ( ซขมื่งถยกปลตอยชรัวมื่ คราว ) มนิสามารถทดาสรัญญาประกรันใหต้จาด นวนเงนิน
สยงกวตาเดนิม / หาหลรักประกรันมาเพนิมื่ม หรม อ ใหต้ดธีกวตาเดนิม ตาม ม. 115

* ขต้อสรังเกต : ม. 66 นธีน เมมมื่อพนิเคราะหข์เหตบุทธีมื่จะออกหมายจรับตาม ม. 237 แหตง รธน. = จะเหป็นไดต้

วตา ม. 66 (1) และ (4) จขงไมตเปป็ นเหตบุทธีมื่สามารถออกหมายจรับไดต้ตามนรัย แหตง รธน. ม.237 (1) ,
(2) ไดต้อธีกตตอไป

ผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับ

มาตรา 58 เจต้าพนรักงาน และ ศาล มธีอาด นาจออกหมายอาญาไดต้ภายในเขตอดานาจ ดรังมื่ ตตอไปนธีน

(1) ถต้าเปป็ น หมายจรับ ผยตต้ อต้ งหา ทธีมื่ มนิไดต้ อยยใต นอดานาจศาล ไดต้แกต พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ
ชรันนผยใต้ หญต
(2) ถต้าเปป็ น หมายจรับ จดาเลย / ผยตต้ อต้ งหา ทธีมื่อยยใต นเขตอดานาจศาล ไดต้แกต ศาล

* หมายเหตบุ : ตาม ม. 237 แหตง รธน. = ศาลเทตานรันนทธีมื่มธีอาด นาจออกหมายจรับ ไมตวาต ผยตต้ อต้ งหานรันน
จะอยยใต นเขตอดานาจศาลแลต้วหรม อยรังกป็ตาม
 22

มาตรา 59 เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยมต้ ธีอาด นาจออกหมายจรับ หมายคต้น / หมายขรัง ) = จะออกหมาย

นรันนโดยพลการ / โดยมธีผรยต้ ต้องขอกป็ไดต้
ใน กรณธี ทธีมื่มธีผรยต้ ต้องขอ = เจต้าพนรักงาน / ศาล ( ผยอต้ อกหมาย ) จะตต้องสอบใหต้ปรากฏเหตบุผล
สมควร ทธีมื่จะออกหมายนรันนเสธี ยกตอน
( เหตบุผลนรันนจะไดต้มาจากคดาแจต้งความโดยสาบานตรัว / จากพฤตนิการณข์อยตางอมมื่นกป็ไดต้ )

มาตรา 67 จะออกหมายจรับบบุคคลทธีมื่ยงรั ไมตรยต้จกรั ชมมื่อกป็ไดต้ แตต ตต้องบอกรย ปพรรณของผยนต้ น รันใหต้

ละเอธียดเทตาทธีมื่จะกระทดาไดต้

ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจจรับ

เจต้าพนรักงาน
มาตรา 78 พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ จะจรับผยใต้ ดโดยไมตมธีหมายจรับนรันนไมตไดต้ เวต้นแตต ใน
กรณธี ตตอไปนธีน
(1) เมมมื่อบบุคคลนรันนไดต้ กระทดาความผนิดซขมื่งหนต้า ( ดรังมื่ ทธีมื่บญรั ญรัตนิไวต้ใน ม. 80 )
(2) เมมมื่อพบบบุคคลนรันน กดาลรังพยายามกระทดาความผนิด / พบโดยมธีพฤตนิการณข์อนรั ควรสงสรัยวตา ผยต้
นรันนจะกระทดาความผนิดโดยมธีเครมมื่ องมมอ อาวบุธ / วรัตถบุอยตางอมมื่นอรันสามารถอาจใชต้ในการกระ
ทดาความผนิด
(4) เมมมื่อ มธีเหตบุอนรั ควรสงสรัยวตา ผยนต้ น นรั ไดต้กระทดาความผนิดมาแลต้ว และ จะหลบหนธี
(5) เมมมื่อ มธีผขยต้ อใหต้จบรั โดยแจต้งวตาบบุคคลนรันนไดต้กระทดาความผนิด และ แจต้งดต้วยวตาไดต้รต้องทบุกขข์ไวต้
ตามระเบธียบแลต้ว
เมมมื่อ พนรักงานฝต ายปกครอง / ตดารวจ ชรันนผยใต้ หญต จรับดต้วยตนเองไมตตอต้ งมธีหมาย แตต ตต้องเปป็ นกรณธี
ทธีมื่อาจออกหมายจรับไดต้ / จรับไดต้ตามประมวล กม.นธีน

มาตรา 82 เจต้าพนรักงานผยจต้ ดรั การตามหมาย จะ ขอความชตวยเหลมอจากบบุคคลใกลต้เคธียงเพมมื่อ

จรัดการตามหมาย นรันนกป็ไดต้ แตต จะบรังครับใหต้ผใยต้ ดชตวยโดยอาจเกนิดอรันตรายแกตเขานรันนไมตไดต้

ราษฎร
มาตรา 79 ราษฎรจะจรับผยอต้ มมื่นไมตไดต้ เวต้นแตต 1) จะเขต้าเกณฑข์แหตง ม. 82 / 2) 2.1 เมมมื่อผยนต้ น นรั กระทดา
ความผนิดซขมื่งหนต้า และ 2.2 ความผนิดนรันนไดต้ระบบุไวต้ในทต้ายบรัญชธีระบบุทาต้ ยประมวลกฎหมายนธีน
 23

ดต้วย

* ขต้อสรังเกต : - จรับเมมมื่อมธีเจต้าพนรักงานผยจต้ ดรั การตามหมายจรับขอใหต้ชตวย (ม.82) = สามารถจรับไดต้

ทบุกคดธีความผนิด & แมต้เขต้าไปจรับในทธีมื่รโหฐาน
- มธีการกระทดาความผนิดซขมื่งหนต้าเกนิดขขนน (ม.80) = จรับไดต้เฉพาะความผนิดตามบรัญชธีทาต้ ยประมวล
& เขต้าไปจรับในทธีมื่รโหฐานไมตไดต้
ความผนิดซขมื่งหนต้า
มาตรา 80 ทธีมื่เรธี ยกวตา ความผนิดซขมื่งหนต้า นรันน ไดต้แกต ความผนิดซขมื่งเหป็นกดาลรังกระทดา / พบในอาการ
ใดซขมื่งแทบจะไมตมธีความสงสรัยเลยวตา เขาไดต้กระทดาความผนิดมาแลต้วสด ๆ
อยตางไรกป็ดธี ความผนิด อาญาดรังมื่ ระบบุไวต้ ในบรัญชธีทาต้ ยประมวล กม.นธีน ใหต้ถมอวตาความผนิดนรันนเปป็ น
ความผนิดซขมื่งหนต้า ในกรณธี ดงรัมื่ นธีน
(1) เมมมื่อบบุคคลหนขมื่งถยกไลตจบรั ดรังมื่ ผยกต้ ระทดาโดยมธีเสธี ยงรต้องเอะอะ
(2) เมมมื่อ พบ บบุคคลหนขมื่ง แทบจะทรันทธีทนรั ใดหลรังจากการกระทดาผนิดในถนิ มื่นแถวใกลต้เคธียงกรับทธีมื่
เกนิดเหตบุ นรันน และ มธีสนิมื่งของทธีมื่ไดต้มา
จากการกระทดาผนิด / มธีเครมมื่ องมมอ อาวบุธ หรม อวรัตถบุอยตางอมมื่นอรันสรันนนิษฐานไดต้วาต ไดต้ใชต้ในการกระ
ทดาผนิด / มธีรตองรอยพนิรบุธเหป็นประจรักษข์ทธีมื่เสมน อผต้า หรม อ เนมน อตรัวของผยนต้ น นรั

อดานาจในการจรับ ( จรับโดยมธีหมาย = ม. 66 แตตตอต้ งอยยภต ายใตต้ ม. 81 )

จรับโดยไมตมธีหมาย = ม. 78

ขต้อสรังเกต : สรบุ ปหลรักการจรับ ภายใตต้อาด นาจตาม รธน. ม. 237 = ม.66 , ม. 78 และ รธน. ม.237
1. จรับในทธีมื่สาธารณสถาน = ม.66 , ม.78 และ รธน. ม.237
2. จรับในทธีมื่รโหฐานเวลากลางวรัน = ม.66 , ม.78 และ รธน. ม.237 + ม.81 , ม.92
3. จรับในทธีมื่รโหฐานเวลากลางคมน = ม.66 , ม.78 และ รธน. ม.237 + ม.81 , ม.92 + ม.96

มาตรา 77 วรรค 1 หมายจรับใชต้ไดต้ทวรัมื่ ราชอาณาจรักร

มาตรา 68 หมายจรับคงใชต้ไดต้อยยจต นกวตาจะจรับไดต้ เวต้นแตต ความผนิดอาญาตามหมายนรันน ขาดอายบุ

ความ / เจต้าพนรักงาน หรม อ ศาล ผยอต้ อกนรันนไดต้ ถอนหมายคมน
 24

กฎหมายวนิธธีสบรัญญรัตนิ 3 กฎหมายวนิธธีพนิจารณาความอาญา

เนมน อหาของกฎหมายวนิธธีสบรัญญรัตนิ 3 วนิธธีพนิจารณาความอาญา แบตงไดต้เปป็ น 3 กลบุตม ดรังนธีน

กลบุตมทธีมื่ 1 หนตวยทธีมื่ 2 และ หนตวยทธีมื่ 6 มธีมาตราทธีมื่ควรใหต้ความสนใจดรังนธีน

1. ผยเต้ สธี ยหาย มาตรา 2(4)***** และผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหายตามมาตรา
4*,5****,6* โดยเฉพาะมาตรา 5 ใหต้ระวรังในเรมมื่ องความหมายของผยแต้ ทนโดยชอบธรรม ผยสต้ ม บ
สรันดาน บบุพการธี สามธี ภรนิ ยา และตามมาตรา 5(2) จะตต้องเปป็ นกรณธี ทธีมื่ผเยต้ สธี ยหายถขงตายหรม อไมต
สามารถจรัดการเองไดต้ซมื่ ขงเปป็ นผลจากการกระทดาความผนิด
ดยตตอไปถขงมาตรา 3*** เรมมื่ องอดานาจหนต้าทธีมื่ของผยจต้ ดรั การแทนผยเต้ สธี ยหาย มธีอยยต 5 กรณธี
2. อดานาจของพนรักงานสอบสวน ตามมาตรา 18 **และความผนิดทธีมื่เกนิดขขนนในหลายทต้องทธีมื่ตาม
มาตรา 19** ดยวาต พนรักงานสอบสวนในทต้องทธีมื่ใดทธีมื่มธีอาด นาจสอบสวน และในกรณธี ทธีมื่มธี
พนรักงานสอบสวนหลายคน พนรักงานสอบสวนคนไหนเปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบในการสอบสวน
3. อดานาจศาล ตามมาตรา 22*** ใหต้ดยวาต ศาลใดมธีอาด นาจในการรรับฟต้ องในคดธีอาญา ซขมื่งจะมธี
ความสรัมพรันธข์กบรั อดานาจของพนรักงานสอบสวน
4. การโอนคดธี มธี 2 กรณธี ตามมาตรา 23*, 26* เปรธี ยบเทธียบขต้อแตกตตางวตาใครมธีอาด นาจในการ
โอนคดธี (โจทกข์ จดาเลย หรม อทรันงสองฝต าย) และจะโอนคดธีไปยรังศาลใด
5. ศาลทธีมื่รรับฟต้ องคดธีอาญาทธีมื่เกธีมื่ยวเนมมื่องกรันตามมาตรา 24 ***มธี 3 กรณธี ดยวาต ศาลใดมธีอาด นาจใน
การรรับฟต้ อง
6. ผยทต้ ธีมื่มธีอาด นาจในการฟต้ องคดธีอาญา มาตรา 28***** เปป็ นจบุด start ของวนิธธีพนิจารณาความอาญา
(เปรธี ยบเทธียบกรับวนิธธีพนิจารณาความแพตงทธีมื่ start ทธีมื่มาตรา 55) ผยทต้ ธีมื่นาด คดธีมาฟต้ องศาลไดต้ ไดต้แกต
พนรักงานอรัยการ และผยเต้ สธี ยหาย
7. กรณธี ทธีมื่ผเยต้ สธี ยหายทธีมื่ยนมมื่ ฟต้ องคดธีตาย ตามมาตรา 29 *ดยวาต ใครบต้างทธีมื่มธีอาด นาจในการดดาเนนิน
กระบวนพนิจารณาตตอไป
8. การขอเขต้ารต วมเปป็ นโจทกข์รตวมของพนรักงานอรัยการและผยเต้ สธี ยหาย ตามมาตรา 31 และ 32
เปรธี ยบเทธียบวตาพนรักงานอรัยการมธีสนิทธนิขอเขต้ารต วมเปป็ นโจทกข์ไดต้ในทบุกชรันนศาล สต วนผยเต้ สธี ยหายขอ
เขต้าเปป็ นโจทกข์รตวมไดต้เฉพาะศาลชรันนตต้นเทตานรันน
9. คดธีอาญาเลนิกกรัน ตามมาตรา 37* และมาตรา 38* ดยกรณธี ทธีมื่ทาด ใหต้คดธีอาญาเลนิกกรัน
 25

10. กรณธี ทธีมื่สนิทธนิในการฟต้ องคดธีอาญาระงรับไป ตามมาตรา 39*****( สดาครัญมากๆๆๆๆ ออก

สอบบตอยมากๆๆๆๆ มธีอนบุมาตราทธีมื่ควรใหต้ความสนใจดรังนธีน
(1) มาตรา 39(2) มธี 3 กรณธี คมอ การถอนคดารต้องทบุกขข์ (ดยคยตกบรั มาตรา 126) การถอนฟต้ อง (ดยคยตกบรั
มาตรา 35,36) และการยอมความในความผนิดตตอสต วนตรัว ตต้องพนิจารณาวตาโจทยข์ถามกรณธี ไหน
ใน 3 กรณธี นน ธี จขงจะอต้างมาตราไดต้ถยก ถต้าอต้างแบบเหวธีมื่ยงแหไป แมต้วาต จะไดต้ธงคดาตอบทธีมื่ถยก กป็จะ
ไดต้คะแนนนต้อย
(2) มาตรา 39(4) มธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดในความผนิดทธีมื่ฟต้อง = หต้ามฟต้ องซดนาในคดธีอาญา ตต้อง
พนิจารณาใหต้ครบองคข์ประกอบทรันง 3 ขต้อ (ไมตเหมมอนกรับการฟต้ องซดนาในคดธีแพตง) ในคดธีอาญานรันน
พนิจารณาวตาจดาเลยเปป็ นคนคนเดธียวกรันหรม อไมต แมต้วาต โจทกข์จะตตางคนกรันกป็ตาม กรณธี เปป็ นฟต้ องซดนา
ตต้องหต้ามตามมาตรา 39(4)
สต วนมาตรา 39 ทธีมื่เหลมอ เชตน ผยกต้ ระทดาความผนิดตาย คดธีอาญาเลนิกกรัน คดธีขาดอายบุความ นดามา
ออกขต้อสอบบต้างแตตไมตบตอยเทตา 2 อนบุมาตราแรก
11. คดธีแพตงเกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา มธีมาตราทธีมื่ควรใหต้ความสนใจคมอ มาตรา 40, 41, 43*** (ตต้อ
งจดาฐานความผนิดใหต้ไดต้วาต คดธีใดบต้างทธีมื่พนรักงานอรัยการจะขอเรธี ยกคตาเสธี ยหายและใชต้คมนราคา
ทรรัพยข์รวมไปกรับคดธีอาญาไดต้เลย ระวรังอยตาสรับสนกรับมาตรา 192 วรรค 3 ซขมื่งจะมธีฐานความผนิด
คลต้ายกรัน), 44***, 46*** (การถมอขต้อเทป็จจรนิ งในคดธีอาญามาพนิจารณาในคดธีสตวนแพตง) และ
มาตรา 51 เรมมื่ องอายบุความในการฟต้ องคดธีแพตงเกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา
12. แบบของคดาฟต้ อง ตามมาตรา 158 ***มธี 7 หรัวขต้อ ใหต้ความสดาครัญเปป็ นพนิเศษกรับมาตรา
158(5), (6), (7) และดยวาต กรณธี ใดเปป็ นฟต้ องเคลมอบคลบุมในคดธีอาญา ซขมื่งเปป็ นปรั ญหาเกธีมื่ยวกรับความ
สงบเรธี ยบรต้อยของประชาชน
13. อดานาจของศาลในการสรังมื่ พนิจารณา วตา รรับฟต้ อง ยกฟต้ อง ไมตประทรับรรับฟต้ อง ตามมาตรา 161
นอกจากนธีน ใหต้ดยดวต้ ยวตาผลของการฟต้ องคดธีอาญา คมอ หต้ามฟต้ องซต้อน ซขมื่งนดาวนิ.แพตงมาตรา 173
วรรค 2 (1) มาปรรับใชต้ไดต้
เรมมื่ องการ จรับ ขรัง จดาคบุก คต้น ปลตอยชรัวมื่ คราว และการสอบสวน คดธีวนิสามรัญฆาตกรรม คดธีทธีมื่ตอต้ ง
ชรันสยตรพลนิกศพ ไมตนาด มาออกเปป็ นขต้อสอยอรัตนรัย

กลบุตมทธีมื่ 2 หนตวยทธีมื่ 7 , 8 ,11

1. start การไตตสวนมยลฟต้ อง มาตรา 162** ไดต้แกตการไตตสวนมยลฟต้ องทธีมื่พนรักงานอรัยการเปป็ น
โจทกข์ และการไตตสวนมยลฟต้ องกรณธี ทธีมื่ราษฎรเปป็ นโจทกข์
2. การดดาเนนินกระบวนพนิจารณาในชรันนไตตสวนมยลฟต้ องกรณธี ทธีมื่พนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์ ตาม
 26

มาตรา 165 วรรค 1 และวรรค 2***** และการดดาเนนินกระบวนพนิจารณากรณธี ทธีมื่ราษฎรเปป็ น

โจทกข์ ตามมาตรา 165 วรรค 3 ****เปรธี ยบเทธียบความแตกตตาง โดยเฉพาะในการไตตสวนมยล
ฟต้ องทธีมื่ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ใหต้ถมอวตาจดาเลยยรังไมตอยยใต นฐานะจดาเลยจนกวตาศาลจะมธีคาด สรัมื่งประทรับ
รรับฟต้ อง ผลคมอวตาจดาเลยไมตมธีสนิทธนิในการอบุทธรณข์หรม อฎธีกาตตอไปไดต้
3. ผลของการไมตมาศาลในวรันไตตสวนมยลฟต้ องตามมาตรา 166***** แยกเปป็ นกรณธี ของโจทกข์
กรับกรณธี ของจดาเลย กรณธี ทธีมื่พนรักงานอรัยการสามารถฟต้ องคดธีไดต้แมต้โจทกข์ขาดนรัดตามมาตรา 165
วรรค 3 มาตรานธีน นาด ไปใชต้เรมมื่ องการขาดนรัดในดารพนิจารณาตามมาตรา 181***** ดต้วย
4. ศาลมธีอาด นาจสรัมื่งวตาคดธีมธีมยล หรม อไมตประทรับรรับฟต้ อง คดาสรัมื่งทธีมื่สรัมื่งวตาคดธีมธีมยลถมอเปป็ นทธีมื่สบุด ไมต
สามารถอบุทธรณข์ฎธีกาตตอไปไดต้ ตามมาตรา 168**, 169**
5. การดดาเนนินการพนิจารณาและการสม บพยานตต้องทดาโดยเปนิ ดเผยและตตอหนต้าจดาเลย ตามมาตรา
172*** มธีขอต้ ยกเวต้น 3 กรณธี ตามมาตรา 172 ทวนิ
6. กรณธี ทธีมื่ศาลตต้องหาทนายความใหต้กตอนการดดาเนนินกระบวนพนิจารณา ตามมาตรา 173 ดยวาต
วรรคใดทธีมื่จาด เลยตต้องรต้องขอกตอน
7. กรณธี ทธีมื่จาด เลยรรับสารภาพตามมาตรา 176 ****ดยเรมมื่ องโทษทธีมื่กาด หนด ใหต้ความสดาครัญกรับคดาวตา
ตรันงแตต หรม อมากกวตา 5 ปธี ถต้าเกนินกวตานธีน ศาลจะตต้องสม บพยานจนกวตาศาลจะพอใจวตาจดาเลยไดต้
กระทดาความผนิดจรนิ ง
8. การแกต้ไขคดาฟต้ องของโจทกข์ ตามมาตรา 163***** และมาตรา 164 วรรค 1***** และการ
แกต้ไขคดาใหต้การของจดาเลย ตามมาตรา 163 วรรค 2 ***ดยโจทยข์ดวต้ ยวตาเปป็ นคดาฟต้ อง หรม อคดา
ใหต้การ อต้างใหต้ถยกมาตราและถยกวรรค ใหต้ความสนใจกรับคดาวตาไมตเปป็ นกรณธี ทธีมื่ทาด ใหต้จาด เลยเสธี ย
เปรธี ยบ
9. การถอนฟต้ องตามมาตรา 35**** แยกเปป็ นการถอนฟต้ องในความผนิดตตอแผตนดนิน ตามมาตรา
35 วรรค 1 และการถอนฟต้ องในความผนิดตตอสต วนตรัว ตามมาตรา 35 วรรค 2 ผลของการถอน
ฟต้ องและขต้อยกเนทธีมื่สามารถนดาคดธีทธีมื่ถอนฟต้ องมาฟต้ องใหมตไดต้ ตามมาตรา 36
10. พยานหลรักฐาน start ทธีมื่มาตรา 226 เรมมื่ องพยานหลรักฐานทธีมื่ไดต้มาโดยชอบดต้วยกฎหมาย
11. การเดนินเผชนิญสม บ และการสต งประเดป็นไปสม บ ตามมาตรา 228, 230 แยกใหต้เหป็นความแตก
ตตาง และผยมต้ ธีอาด นาจกระทดา
12. ลดาดรับในการนดาสม บพยาน ตามมาตรา 174 *
13. หต้ามโจทกข์อาต้ งจดาเลยเปป็ นพยานในคดธีอาญา ตามมาตรา 232 ***
14. การอต้างเอกสารเปป็ นพยานในคดธีอาญา มาตรา 268, 239, 240
15. การนดาสม บพยานผยเต้ ชธีมื่ยวชาญตต้องเปป็ นกรณธี ทธีมื่ศาลสรัมื่งจขงจะเขต้ามาตรา 243*** ถต้าเปป็ นกรณธี ทธีมื่คยต
 27

ความรต้องขอใหต้พยานผยเต้ ชธีมื่ยวชาญมาเปป็ นพยานกป็ไมตเปป็ นกรณธี ตามมาตรา 243

กลบุตมทธีมื่ 3 หนตวยทธีมื่ 14
1. กรณธี ทธีมื่จะทดาคดาพนิพากษาหรม อคดาสรัมื่ง และกรณธี ทธีมื่ถมอวตาเปป็ นคดาสรัมื่งระหวตางกระบวนพนิจารณา
ตามมมาตรา 182** ซขมื่งผลของกสนเปป็ นคดาสรังมื่ ระหวตางกระบวนพนิจารณา มธีผลตามมาตรา
196***** ทธีมื่วาต การอบุทธรณข์คาด สรัมื่งระหวตางการพนิจาณา จะตต้องอบุทธรณข์ในประเดป็นสดาครัญแหตง
คดธีนน นรั ดต้วย
2. การอตานคดาพนิพากษา ตามมาตรา 182*** เมมมื่อไรทธีมื่จะอตานคดาพนิพากษาลรับหลรังคยตความไดต้
กรณธี ใดทธีมื่ตอต้ งออกหมายจรับจดาเลย
3. กรณธี ทธีมื่ศาลมธีอาด นาจพนิพากษายกฟต้ องตามมาตรา 185 ***มธีอยยต 4 กรณธี
4. หต้ามมนิใหต้ศาลพนิพากษาหรม อสรัมื่งเกนินกวตาทธีมื่ปรากฏในคดาฟต้ อง ตามมาตรา 192 *****สดาครัญ
มากๆๆๆๆๆ ออกขต้อสอบบตอยมากๆๆๆๆๆ มธีอยยต 6 วรรค วรรคแรกเปป็ นหลรักทรัวมื่ ไป วรรคทธีมื่ 2
เปป็ นเรมมื่ องทธีมื่ศาลสามารถสรัมื่งหรม อพนิพากษาไดต้หากวตาขต้อเทป็จจรนิ งทธีมื่นาด สม บกรับขต้อเทป็จจรนิ งทธีมื่ปรากฏ
ในคดาฟต้ องไมตแตกตตางกรันมาก วรรค 3 เปป็ นเรมมื่ องของฐานความผนิดตตางๆ (เปรธี ยบเทธียบกรับ
มาตรา 43 เนมมื่องจากฐานความผนิดใกลต้เคธียงกรันมาก)เรมมื่ องเจตนากรับประมาท วรรค 4 เรมมื่ องการทธีมื่
โจทกข์ไมตประสงคข์ลงโทษ วรรค 5 เรมมื่ องการอต้างมาตราผนิด แตตโจทกข์สมบสมตามฟต้ อง และวรรค
6 เรมมื่ องกรณธี ทธีมื่การกระทดาอยตางหนขมื่งเปป็ นองคข์ประกอบของความผนิดฐานหนขมื่ง เชตน ฟต้ องขอใหต้
ลงโทษความผนิดฐานกรรโชกทรรัพยข์ แตตทางนดาสม บพบวตาเปป็ นความผนิดฐานเสรธี ภาพ เชตนนธีน
สามารถลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 309 ไดต้ เพราะความผนิดฐานทดาใหต้เสมมื่ อม
เสธี ยเสรธี ภาพเปป็ นสต วนหนขมื่งของความผนิดฐานกรรโชกทรรัพยข์
5. อบุทธรณข์ start มาตรา 193 ดยเรมมื่ องการหต้ามอบุทธรณข์ในขต้อเทป็จจรนิ งตามมาตรา 193 ทวนิ ***มธี 4
กรณธี
6. การอบุทธรณข์คาด สรัมื่งระหวตางพนิจารณา มาตรา 196*****
7. การอบุทธรณข์คาด สรัมื่งไมตรรับอบุทธรณข์ ตามมาตรา 201, 202
8. การอบุทธรณข์ตามมาตรา 212*** ทธีมื่สามารถอบุทธรณม ในทางทธีมื่เพนิมื่มโทษจดาเลยไดต้ ถต้าโจทกข์
อบุทธรณข์ในทดานองนรันน
9. การอบุทธรณข์ตามมาตรา 213*** ทธีมื่ผลของการอบุทธรณข์มธีผลถขงจดาเลยอมมื่นดต้วย หากเหตบุนน รัน
เปป็ นเหตบุในลรักษณะคดธี ตต้องรยต้วาต อะไรเปป็ นเหตบุลกรั ษณะคดธี อะไรเปป็ นเหตบุสตวนตรัว ตามป. อาญา
มาตรา 89
10. การฎธีกา ใหต้ดยกรณธี ทธีมื่หาต้ มฎธีกาในขต้อเทป็จจรนิ ง ตามมาตรา 218, 218 ทวนิ, 219, 219 ทวนิ, 219
 28

ตรธี , 220 (จดายากมากๆ) สต วนใหญตออกปรนรัย

คงตต้องอตานหนรังสม อมากๆ ทบทวนตรัวบทมากๆ โดยทรัวมื่ ไป วนิ. 3 งตายกวตาวนิ. 2 ดยคาด พนิพากษาฎธีกา

มากๆ สมรัยทธีมื่ผมสอบขต้อสอบเอามาจากฎธีกาในเอกสารการสอนทรันง 3 ขต้อ (สมรัยผมออกการ
ยอมความกรันในคดธีอาญา มาตรา 39(2) การอบุทธรณข์คาด สรังมื่ ในการไตตสวนมยลฟต้ องกรณธี ทธีมื่
ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ตตอมาศาลอบุทธรณข์มธีคาด สรัมื่งวตาคดธีมธีมยล ถามวตาจดาเลยสามารถฎธีกาไดต้หรม อไมต
คดาตอบคมอไมตสามารถฎธีกาไดต้เนมมื่องจากคดาสรัมื่งทธีมื่สรัมื่งวตาคดธีมธีมยลถมอวตาเปป็ นทธีมื่สบุดตามมาตรา 168
และจดาเลยยรังไมตอยยใต นฐานะจดาเลยตามมาตรา 165 วรรค 3 และออกเรมมื่ องการพนิพากษาเกนินคดา
ขอตามมมาตรา 192 วรรค 5 ฟต้ องลรักทรรัพยข์ แตตนาด สม บไดต้วาต ยรักยอกทรรัพยข์ และโจทกข์นาด พยาน
มาสม บสมตามฟต้ อง เชตนนธีน สามารถลงโทษความผนิดฐานยรักยอกทรรัพยข์ไดต้ แมต้วาต จะฟต้ องลรักทรรัพยข์
กป็ตาม)

อยตาลมมทบทวนความรยต้กฎหมายอาญา 1 และอาญา 2 ดต้วย โดยเฉพาะความผนิดฐานใดเปป็ น

ความผนิดอรันยอมความไดต้หรม อไมต เพราะบางครรันงในคดาถามกป็ไมตไดต้บอก ตต้องรยต้เอง ขอใหต้โชคดธี
ครรับ

ผยเต้ สธี ยหาย

มาตรา 2 (4) “ผยเต้ สธี ยหาย” หมายความถขง บบุคคลผยไต้ ดต้รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดาผนิด
ฐานใดฐานหนขมื่ง รวมทรันงบบุคคลอมมื่นทธีมื่มธีอาด นาจจรัดการแทนไดต้ ดรังมื่ บรัญญรัตนิไวต้ในมาตรา 4, 5 และ
6
มาตรา 5 (ผยมต้ ธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหาย) บบุคคลเหลตานธีน จดรั การแทนผยเต้ สธี ยหายไดต้
(1) ผยแต้ ทนโดยชอบธรรมหรม อผยอต้ นบุบาล เฉพาะแตตในความผนิดซขมื่งไดต้กระทดาตตอผยเต้ ยาวข์ หรม อผยไต้ รต้
ความสามารถซขมื่งอยยใต นความดยแล
(2) ผยบต้ บุพการธี ผยสต้ ม บสรันดาน สามธีหรม อภรนิ ยา เฉพาะแตตในความผนิดอาญา ซขมื่งผยเต้ สธี ยหายถยกทดารต้าย
ถขงตายหรม อบาดเจป็บจนไมตสามารถจะจรัดการเองไดต้
คดาอธนิบายมาตรา 2 (4) และ 5
1. ผยเต้ สธี ยหายตามความหมายในมาตรา 2 (4) แยกพนิจารณาออกเปป็ น 2 ประเภท คมอ
(1) ผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ ง หรม อผยเต้ สธี ยหายโดยตรง
(2) ผยมต้ ธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหาย ตามมาตรา 4 , 5 และ 6
2. หลรักเกณฑข์ในการพนิจารณาผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งหรม อผยเต้ สธี ยหายโดยตรง ตต้องมธีองคข์ประกอบ
 29

ดรังนธีน คมอ
2.1 มธีความผนิดทางอาญาเกนิดขขนน
2.2 มธีบบุคคลไดต้รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดาความผนิดนรันน หรม อมธีผเยต้ สธี ยหายโดยพฤตนินยรั
2.3 บบุคคลนรันนตต้องเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั กลตาวคมอ
(1) ตต้องไมตมธีสตวนรต วมกระทดาความผนิด
(2) ตต้องไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอมใหต้มธีการกระทดาความผนิดตตอตนเอง หรม อ
(3) ตต้องไมตมธีสตวนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดในทางทธีมื่ฝตาฝม นกฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อย
หรม อ
ศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน
3. ความเสธี ยหาย หมายถขง ความเสธี ยหายตตอชธีวนิต รต างกาย ทรรัพยข์สนิน เกธียรตนิยศและชมมื่อเสธี ยง
.......สต วนผยเต้ สธี ยหายนรันนอาจเปป็ น บบุคคลทรัวมื่ ไป พนรักงานของรรัฐ หรม อรรัฐ กป็ไดต้ โดยพนิจารณาจาก
กฎหมายวตามธีเจตนาคบุมต้ ครองใคร
4. หลรักเกณฑข์ในการพนิจารณาผยมต้ ธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหาย โดยเฉพาะ ม.5 (1) และ ม.5 (2)
4.1 การเปป็ นผยแต้ ทนโดยชอบธรรมของผยเต้ ยาวข์ ตามความหมายใน ม.5 (1) เปป็ นไดต้ใน 3 กรณธี คมอ
(1) บนิดามารดาโดยชอบดต้วยกฎหมาย ......จดทะเบธียนสมรสถยกตต้องตามกฎหมาย
(2) คดาสรังมื่ ศาลใหต้เปป็ นผยแต้ ทนโดยชอบธรรม
(3) โดยพนินยรั กรรมจากบนิดาหรม อมารดาแตตงตรันงใหต้เปป็ นผยแต้ ทนโดยชอบธรรม
4.2 ผยบต้ บุพการธี ผยสต้ ม บสรันดาน สามธีภรนิ ยา ตาม ม.5 (2) มธีความหมายดรังตตอไปนธีน
(1) ผยบต้ บุพการธี หมายถขง บนิดา มารดา ปยต ยตา ตา ยาย โดยสายโลหนิ ตเทตานรันน
(2) ผยสต้ ม บสรันดาน หมายถขง ลยก หลาน เหลน ลมนอ โดยสายโลหนิ ตเทตานรันน
(3) สามธีภรนิ ยา หมายถขง สามธีภรนิ ยาทธีมื่จดทะเบธียนถยกตต้องตามกฎหมาย
4.3 กรณธี ชายหรม อหญนิงจดทะเบธียนรรับผยเต้ ยาวข์เปป็ นบบุตรบบุญธรรมโดยชอบดต้วยกฎหมาย ยตอมเปป็ น
ผยแต้ ทนโดยชอบธรรมตาม ม. 5 (1) แตตไมตตอต้ งดต้วย ม. 5 (2) เพราะไมตใชตผบยต้ บุพการธี โดยสาย
โลหนิ ต

ตรัวอยตางกรณธี บบุคคลเปป็ นผยเต้ สธี ยหายอรันเกนิดจากการกระทดาความผนิดทางอาญา

(1) ก. และ ข. มธีทธีมื่ดนินตนิดกรัน วรันหนขมื่ง ก.บบุกรบุ กเขต้าไปไถทธีมื่ดนินของ ข. โดย ข. ไดต้หาต้ ม ก.แลต้ว แตต
ก.กป็ไมตฟรัง ข.จขงควต้าไมต้ตธี ก.บาดเจป็บเลป็กนต้อย ถามวตา ก.เปป็ นผยเต้ สธี ยหายหรม อไมต .......การทธีมื่ ก.
บบุกรบุ กเขต้าไปไถทธีมื่ดนินของ ข. ซขมื่ง ข. ไดต้หาต้ ม ก. แลต้ว แตต ก. ไมตฟรัง ข. จขงควต้าไมต้ตธี ก. บาดเจป็บเลป็ก
นต้อย จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. ปต้ องกรันทรรัพยข์สนินของตนไมตใหต้เกนิดความเสธี ยหาย ดรังนรันน ก. ไมตใชตผเยต้ สธี ย
 30

หายตาม ม.2 (4)

(2) ก. ขโมยหนรังสม อของ ข. ไป .......ก. ขโมยหนรังสม อของ ข. ไปนรันน เปป็ นการกระทดาความผนิด
อาญาฐานลรักทรรัพยข์ จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. เปป็ นผยไต้ ดต้รรับความเสธี ยหายจากการกระทดาความผนิดของ ก.
ดรังนรันน ข. จขงเปป็ นผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4)
(3) ก. เดนินซมน อของกดาลรังจะขต้ามถนน เหป็น ข. ขรับรถฝต าไฟแดง ก. จขงไปแจต้งตดารวจใหต้จบรั ข.
ถามวตา ก. มธีสนิทธนิแจต้งตดารวจหรม อไมต .......การขรับรถฝต าสรัญญาณไฟแดง เปป็ นการกระทดาผนิดตตอ
กฎหมายจราจร กรณธี เชตนนธีน ถมอวตารรัฐเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยตรงตาม ม.2 (4) ไมตใชต ก. ดรังนรันน ก.ไมตมธี
สนิ ทธนิแจต้งตดารวจใหต้จบรั ข.
(4) เจต้าหนต้าทธีมื่ตาด รวจจรับ ก. ตามหมายจรับ ปรากฏวตาขณะเขต้าจรับกบุม ข. และ ค. ซขมื่งเปป็ นเพมมื่อน
ของ ก. ไดต้เขต้าขรัดขวางการปฏนิบตรั นิงานของเจต้าหนต้าทธีมื่ตาด รวจ ........กรณธี นน ธี ถมอวตา ข. และ ค.
กระทดาความผนิดฐานตตอสยขต้ ดรั ขวางเจต้าพนรักงานระหวตางปฏนิบตรั นิหนต้าทธีมื่โดยชอบดต้วยกฎหมาย ดรัง
นรันน เจต้าหนต้าทธีมื่ตาด รวจจขงเปป็ นผยเต้ สธี ยหายตาม ม.2 (4)
(5) ก. นดาเงนินไปฝากไวต้ทธีมื่ ข. จดานวน 10,000 บาท ค.มธีเจตนาทบุจรนิ ตจขงไปหลอกเอาเงนินจาก ข.
โดยอต้างวตา ก. ใหต้มาเอาเงนิน ข. หลงเชมมื่อมอบเงนินใหต้ ค.ไป ถามวตาระหวตาง ก. และ ข. ใครเปป็ นผยต้
เสธี ยหาย .......ตาม ป.พ.พ. การ ฝากเงนินนรันนถมอวตา กรรมสนิ ทธนิธ ในทรรัพยข์สนินไดต้โอนไปยรังผยรต้ รับ
ฝากเรธี ยบรต้อยแลต้ว เพธียงแตตมธีเงมมื่อนไขวตาผยรต้ รับฝากจะตต้องสต งมอบคมนเทตาจดานวนทธีมื่รรับฝากไวต้ เมมมื่อ
ก. ฝากเงนินไวต้ทธีมื่ ข. จดานวน 10,000 บาท กรรมสนิ ทธนิธ ในเงนินจดานวนดรังกลตาว จขงตกเปป็ นของ ข.
เรธี ยบรต้อยแลต้ว เมมมื่อ ค. เจตนาหลอกเอาเงนินจาก ข. ไปโดยทบุจรนิ ต ค. จขงมธีความผนิดทางฐาน
ฉต้อโกง จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. เปป็ นผยเต้ สธี ยหายตาม ม.2 (4)
(6) นายดดาไปรรักชอบพอกรับนางสาวแดงและเกนิดไดต้เสธี ยกรัน นายดดาจขงไปจดทะเบธียนสมรสกรับ
นางสาวแดง ภายหลรังนางสาวแดงสม บทราบมาวตา นายดดาเปป็ นคนมธีครอบครรัวแลต้ว ถามวตาใคร
เปป็ นผยเต้ สธี ยหาย .........การทธีมื่นายดดามธีครอบครรัวแลต้ว และยรังไปจดทะเบธียนกรับนางสาวแดงอธีก
จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่นายดดากระทดาความผนิดฐานแจต้งความเทป็จตตอเจต้าพนรักงานของรรัฐ การจดทะเบธียน
สมรสระหวตางนายดดาและนางสาวแดงเปป็ นโมฆะ ดรังนรันน เจต้าพนรักงานของรรัฐจขงเปป็ นผยเต้ สธี ยหาย
ตาม ม.2 (4) สต วนนางสาวแดงจะเปป็ นผยเต้ สธี ยหายดต้วยหรม อไมต ตต้องพนิจารณาวตา การกระทดาความ
ผนิดทธีมื่นายดดามธีตตอนางสาวแดงเขต้าองคข์ประกอบความผนิดทางอาญาหรม อไมตอยตางไร

ตรัวอยตางกรณธี ผเยต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั

(1) ก. และ ข. คบุยเรมมื่ องการเมมอง จนเกนิดความคนิดเหป็นขรัดกรัน ก. จขงชก ข. ปากแตก ถามวตา ข.
เปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั หรม อไมต ........ ผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งนรันน นอกจากจะเปป็ นผยทต้ ธีมื่ไดต้รรับความ
 31

เสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดาความผนิดหรม อเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยพฤตนินยรั แลต้ว จะตต้องเปป็ นผยเต้ สธี ยหาย
โดยนนิตนินยรั ดต้วย กลตาวคมอ ไมตเปป็ นผยมต้ ธีสตวนรต วมกระทดาความผนิด ไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอมใหต้มธีการกระ
ทดาความผนิดตตอตนเอง หรม อไมตมธีสตวนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดไปในทางทธีมื่ฝตาฝม นกฎหมาย
ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน การทธีมื่ ก. และ ข. เกนิดการชกตตอยกรัน
เพราะความเหป็นขรัดกรันเรมมื่ องการเมมอง จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. มธีสตวนรต วมในการกระทดาความผนิด ข.
ไมตใชตผเยต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั และไมตใชตผเยต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4)
(2) ก. และ ข. รรักใครต ชอบพอกรันและเกนิดไดต้เสธี ยกรันจน ข. ทต้อง พตอของ ข. หวงลยกสาวมาก ข.
กลรัวพตอตรัวเองจะรยต้จขงแอบไปทดาแทต้งกรับนายแพทยข์ ปรากฏวตา ข.ตกเลมอดจนบาดเจป็บสาหรัส
ถามวตา ข. จะฟต้ องนายแพทยข์ผทยต้ าด แทต้งไดต้หรม อไมต ........ผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งนรันน นอกจากจะเปป็ นผยต้
ทธีมื่ไดต้รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดาความผนิดหรม อเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยพฤตนินยรั แลต้ว จะตต้อง
เปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั ดต้วย กลตาวคมอ ไมตเปป็ นผยมต้ ธีสตวนรต วมกระทดาความผนิด ไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอม
ใหต้มธีการกระทดาความผนิดตตอตนอง หรม อไมตมธีสตวนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดไปในทางทธีมื่
ฝต าฝม นกฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน การทธีมื่ ข. ทต้องและแอบ
ไปทดาแทต้งกรับนายแพทยข์จนตนเองบาดเจป็บสาหรัส จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. ยนินยอมใหต้มธีการกระ
ทดาความผนิดตตอตนเอง ข. ไมตใชตผเยต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั ไมตใชตผเยต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4) ดรัง
นรันน ข. จขงไมตมธีสนิทธนิจะฟต้ องนายแพทยข์ไดต้
(3) ก. และ ข. เปป็ นเพมมื่อนกรัน ก. บอก ข. วตา เลขเดป็ดของหลวงพตอพยล วรัดไผตลอต้ ม เลขอมมื่นๆ ออก
ไปหมดแลต้ว ยรังเหลมอเลข 099 ทธีมื่ยงรั ไมตออก ก. ตรันงใจจะหลอกเอาเงนินของ ข. จขงชรักชวนใหต้ ข.
ซมน อหวยใตต้ดนินเลขดรังกลตาว ข. จขงใหต้เงนินแกต ก. ไป จดานวน 500 บาท เพมมื่อใหต้ไปซมน อหวยใตต้ดนิน
เลขดรังกลตาว เมมมื่อ ก. รรับเงนินจาก ข. มาแลต้ว กป็ไมตไดต้ไปซมน อ ถามวตา ข. เปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั
หรม อไมต ........ผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งนรันน นอกจากจะเปป็ นผยทต้ ธีมื่ไดต้รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระ
ทดาความผนิดหรม อเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยพฤตนินยรั แลต้ว จะตต้องเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั ดต้วย กลตาวคมอ
ไมตเปป็ นผยมต้ ธีสตวนรต วมกระทดาความผนิด ไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอมใหต้มธีการกระทดาความผนิดตตอตนอง หรม อมธี
สต วนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดไปในทางทธีมื่ฝตาฝม นกฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรม
อรันดธีของประชาชน การทธีมื่ ก. ตรันงใจหลอกเอาเงนินของ ข. และ ข. หลงเชมมื่อจขงใหต้เงนิน ก. ไป
จดานวน 500 บาท เพมมื่อเอาไปซมน อหวยใตต้ดนิน จขงเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ก. ฉต้อโกง ข. แตตเปป็ นกรณธี ทธีมื่ ข. มธี
สต วนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดในทางทธีมื่ฝตาฝม นกฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรมอรัน
ดธีของประชาชน ข. จขงไมตใชตผเยต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั และไมตใชตผเยต้ สธี ยทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4)
(4) ก. ฟต้ อง ข. เปป็ นคดธีความทางอาญา ตตอมา ข. เจรจากรับ ก. ขอใหต้ถอนฟต้ องแลต้ว ข. จะยอม
จตายเงนินคมนใหต้ เมมมื่อ ก. ถอนฟต้ อง ข. แลต้ว ปรากฏวตา ข. ไมตยอมจตายเงนินคมน ก. ตามทธีมื่ตกลงไวต้
 32

ถามวตา ก. เปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั หรม อไมต .........ผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งนรันน นอกจากจะเปป็ นผยทต้ ธีมื่ไดต้
รรับความเสธี ยหายเนมมื่องจากการกระทดาความผนิดหรม อเปป็ นผยเต้ สธี ยหายโดยพฤตนินยรั แลต้ว จะตต้องเปป็ น
ผยเต้ สธี ยหายโดยนนิตนินยรั ดต้วย กลตาวคมอ ไมตเปป็ นผยมต้ ธีสตวนรต วมกระทดาความผนิด ไมตเปป็ นผยยต้ นนิ ยอมใหต้มธี
การกระทดาความผนิดตตอตนอง หรม อมธีสตวนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดไปในทางทธีมื่ฝตาฝม น
กฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน การทธีมื่ ก. ฟต้ อง ข. ในคดธีความ
ทางอาญา ข. จขง เจรจาใหต้ ก. ถอนฟต้ องจะยอมจตายเงนินคมนใหต้ เมมมื่อ ก. ถอนฟต้ องแลต้ว ข. ไมตยอม
จตายเงนินคมน กรณธี นน ธี ถมอวตา เปป็ นการซมน อขายความกรัน ซขมื่ง ก. มธีสตวนพรัวพรันกรับผยกต้ ระทดาความผนิดไป
ในทางทธีมื่ฝตาฝม นกฎหมาย ความสงบเรธี ยบรต้อยหรม อศธีลธรรมอรันดธีของประชาชน ก. ไมตใชตผเยต้ สธี ย
หายโดยนนิตนินยรั และไมตใชตผเยต้ สธี ยทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4)

ตรัวอยตางกรณธี ผมยต้ ธีอาด นาจจรัดการแทน ตาม ม.5 (1) , (2)

(1) ก. และ ข. อยยกต นินเปป็ นสามธีภรนิ ยาโดยไมตไดต้จดทะเบธียนสมรสกรัน ทรันงคยตมธีลยกสาว 1 คน คมอ
ด.ญ. แดง ทรันง ก. และ ข. ตต้องเดนินทางไปทดางานตตางจรังหวรัด จขงมอบใหต้ปต้าของ ด.ญ. แดง เลธีนยง
ดยแทนตน ตตอมาปรากฏวตา ด.ญ. แดงถยกนายดดาขตมขมน ถามวตา ก. ผยเต้ ปป็ นพตอจะฟต้ องรต้องแทน
ด.ญ. แดง ไดต้หรม อไมต .............การทธีมื่ ด.ญ.แดงถยกนายดดาขตมขมน ถมอวตา ด.ญ.แดงเปป็ นผยเต้ สธี ยหาย
ทธีมื่แทต้จรนิ งตาม ม.2 (4) สต วนผยมต้ ธีอาด นาจจรัดการแทนผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งจะมธีอาด นาจไดต้กระทดา
กนิจการตามทธีมื่กฎหมาย...**หนดไดต้กตป็ ตอเมมมื่อผยเต้ สธี ยหายทธีมื่แทต้จรนิ งเปป็ นผยเต้ สธี ยหายตามความหมาย
ของกฎหมายและเปป็ นผยมต้ ธีสนิทธนิกระทดากนิจการนรันนๆ ไดต้ตามกฎหมาย แมต้ ก. จะเปป็ นบนิดาของ
ด.ญ.แดง แตตกไป็ มตใชตผแยต้ ทนโดยชอบธรรมตาม ม.5 (1) เพราะ ก. ไมตไดต้จดทะเบธียนสมรสกรับ
ข. ดรังนรันน ก. ผยเต้ ปป็ นพตอจขงไมตมธีสนิทธนิฟต้องรต้องแทน ด.ญ. แดงบบุตรสาวไดต้
(2) กรณธี ตามขต้อ (1) จะเปป็ นเชตนใด ถต้าปรากฏวตา ด.ญ. แดงถยกนายดดาขตมขมนและถยกรรัดคอจนถขง
แกตความตาย ก. ผยเต้ ปป็ นพตอจะฟต้ องรต้องแทน ด.ญ. แดง ไดต้หรม อไมต .........กรณธี นน ธี ก. ผยเต้ ปป็ นพตอ ไมต
สามารถฟต้ องรต้องแทน ด.ญ. แดง ไดต้ในฐานะผยแต้ ทนโดยชอบธรรม เพราะไมตตอต้ งดต้วย ม. 5 (1)
แตต ก. กป็ยงรั สามารถฟต้ องรต้องแทน ด.ญ. แดง ไดต้ในฐานะผยบต้ บุพการธี ตาม ม.5 (2) เพราะผยบต้ บุพการธี
ถมอตามสายโลหนิ ต ..........ขต้อสรังเกตคมอ โจทยข์กาด หนดใหต้ ด.ญ. แดง เปป็ นผยเต้ ยาวข์ ดรังนรันน การ
วนินนิจฉรัยโจทยข์ในลรักษณะนธีน ตอต้ งวนินนิจฉรัยทรันง ม.5 (1) และ ม.5 (2) พรต้อมกรัน
(3) กรณธี ตามขต้อ (2) จะเปป็ นเชตนใด ถต้าปรากฏวตา ด.ญ. แดงเปป็ นบบุตรบบุตรธรรมของ
ก. ..........กรณธี นน ธี ก. ในฐานะผยแต้ ทนโดยชอบธรรม (ตต้องจดทะเบธียนถยกตต้องตามกฎหมาย) จขง
ฟต้ องแทน ด.ญ. แดง ไดต้ตาม ม. 5 (1) แตตไมตสามารถฟต้ องแทน ด.ญ. แดง ไดต้ในฐานะผยบต้ บุพการธี
(ถมอตามสายโลหนิ ต) เพราะไมตตอต้ งดต้วย ม.5 (2)
 33

อดานาจสอบสวน
มาตรา 18 (ผยมต้ ธีอาด นาจสอบสวนกรณธี ปกตนิ) ในจรังหวรัดอมมื่นนอกจากจรังหวรัดพระนครและ
จรังหวรัดธนบบุรธี พนรักงานฝต ายปกครองหรม อตดารวจชรันนผยใต้ หญต ปลรัดอดาเภอ และขต้าราชการตดารวจ
ซขมื่งมธียศตรันงแตตชน นรั นายรต้อยตดารวจตรธี หรม อเทธียบเทตานายรต้อยตดารวตตรธี ขน ขนไป มธีอาด นาจสอบสวน
ความผนิดอาญาซขมื่งไดต้เกนิด หรม ออต้าง หรม อเชมมื่อวตาไดต้เกนิดภายในเขตอดานาจของตนหรม อผยตต้ อต้ งหามธี
ทธีมื่อยยหต รม อถยกจรับภายในเขตอดานาจของตนไดต้
สดาหรรับในจรังหวรัดพระนครและจรังหวรัดธนบบุรธี ใหต้ขาต้ ราชการตดารวจซขมื่งมธียศตรันงแตตชน นรั นายรต้อย
ตดารวจตรธี หรม อเทธียบเทตานายรต้อยตดารวจตรธี ขน ขนไป มธีอาด นาจสอบสวนความผนิดอาญาซขมื่งไดต้เกนิด
หรม ออต้าง หรม อเชมมื่อวตาไดต้เกนิดภายในเขตอดานาจของตน หรม อผยตต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยหต รม อถยกจรับภายใน
เขตอดานาจของตนไดต้
ภายใตต้บงรั ครับแหตงบทบรัญญรัตนิในมาตรา 19 มาตรา 20 และมาตรา 21 ความผนิดอาญาไดต้เกนิดใน
เขตอดานาจพนรักงานสอบสวนคนใด โดยปกตนิใหต้เปป็ นหนต้าทธีมื่พนรักงานสอบสวนผยนต้ นรั นเปป็ นผยรต้ รับ
ผนิดชอบในการสอบสวนความผนิดนรันนๆ เพมมื่อดดาเนนินคดธี เวต้นแตตเมมมื่อมธีเหตบุจาด เปป็ นหรม อเพมมื่อความ
สะดวก จขงใหต้พนรักงานสอบสวนแหตงทต้องทธีมื่ทธีมื่ผตยต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยหต รม อถยกจรับ เปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบ
ดดาเนนินการสอบสวน
ในเขตทต้องทธีมื่ใดมธีพนรักงานสอบสวนหลายคน การดดาเนนินการสอบสวนใหต้อยยใต นความรรับผนิด
ชอบของพนรักงานสอบสวนผยเต้ ปป็ นหรัวหนต้าในทต้องทธีมื่นน รัน หรม อผยรต้ รักษาการแทน
คดาอธนิบายมาตรา 18
1. การสอบสวน เปป็ นการรวบรวมพยานหลรักฐาน และการดดาเนนินการทรันงหลายอมมื่นตาม ป.วนิ.อ.
วรัตถบุประสงคข์เพมมื่อจะทราบขต้อเทป็จจรนิ งหรม อพนิสยจนข์ความผนิด และเพมมื่อจะเอาตรัวผยกต้ ระทดาผนิดมา
ฟต้ องลงโทษ
2. การสอบสวนเปป็ นเรมมื่ องสดาครัญเพราะเปป็ นเงมมื่อนไขในการฟต้ องคดธีของพนรักงานอรัยการ (ม.28)
3. มาตรา 18 เปป็ นความผนิดธรรมดาทธีมื่เกนิดในทต้องทธีมื่เดธียว ผยใต้ ดจะมธีอาด นาจสอบสวนนรันน มธีหลรัก
เกณฑข์ในการพนิจารณาเขตอดานาจการสอบสวน แยกเปป็ น 5 กรณธี คมอ
(1) เหตบุไดต้เกนิดภายในเขตอดานาจการสอบสวน .....เปป็ นกรณธี ทธีมื่มธีความชรัดเจนแนตนอนวตามธีความ
ผนิดอาญาเกนิดขขนนจรนิ ง ไมตจาด เปป็ นตต้องเกนิดซขมื่งหนต้า
(2) อต้างวตาเหตบุไดต้เกนิดภายในเขตอดานาจการสอบสวน .....เปป็ นกรณธี ทธีมื่ไมตชดรั เจนแนตนอน แตตมธี
การกลตาวอต้างจากผยเต้ สธี ยหายทธีมื่มารต้องทบุกขข์ หรม อผยอต้ มมื่นมากลตาวโทษ
 34

(3) เชมมื่อวตาเหตบุไดต้เกนิดภายในเขตอดานาจการสอบสวน .....เปป็ นกรณธี ทธีมื่ไมตชดรั เจนแนตนอน แตต

พนรักงานสอบสวนพนิจารณาจากพยานหลรักฐานแลต้วเชมมื่อวตามธีความผนิดอาญาไดต้เกนิดขขนนในเขต
อดานาจสอบสวนของตน
(4) ผยตต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยภต ายในเขตอดานาจการสอบสวน
(5) ผยตต้ อต้ งหาถยกจรับภายในเขตอดานาจการสอบสวน
4. ม.18 ว.1 เปป็ นกรณธี ผใยต้ ดมธีอาด นาจสอบสวน ถต้ามธีความผนิดเกนิดขขนนในภยมนิภาค
5. ม.18 ว.2 เปป็ นกรณธี ผใยต้ ดมธีอาด นาจสอบสวน ถต้ามธีความผนิดเกนิดขขนนในสต วนกลาง
6. ม.18 ว.3 เปป็ นกรณธี ผใยต้ ดรรับผนิดชอบในการสอบสวนความผนิดนรันนๆ เพมมื่อดดาเนนินคดธี

ตรัวอยตางในคดาอธนิบายมาตรา 18
(1) ก. เอาไมต้ตธีหวรั ของ ข. เหตบุเกนิดในทต้องทธีมื่ลาดพรต้าว ตดารวจ สน.ลาดพรต้าวจรับ ก.ไดต้ในทธีมื่เกนิด
เหตบุ ถามวตาพนรักงานสอบสวน สน.ลาดพรต้าวมธีอาด นาจสอบสวนหรม อไมต ........การทธีมื่ ก. เอาไมต้
ตธีหวรั ข. ในทต้องทธีมื่ลาดพรต้าวเปป็ นเรมมื่ องทธีมื่ชดรั แจต้งแนตนอนวตา ความผนิดฐานทดารต้ายรต างกายเกนิดขขนน
ในทต้องทธีมื่ สน. ลาดพรต้าว ดรังนรันน พนรักงานสอบสวน สน.ลาดพรต้าวซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้
เกนิดขขนนมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.2
(2) นายดดารต้องทบุกขข์ตตอตดารวจ สน.บางเขนวตา ตนเองไดต้จอดรถบนถนนหนต้ารต้าน 7-11 พอลง
ไปซมน อของแลต้วกลรับมายรังทธีมื่จอดรถดรังกลตาว ปรากฏวตา รถของนายดดาถยกคนรต้ายลรักเอาไป ขต้อ
เทป็จจรนิ งปรากฏวตาทรันงสถานทธีมื่จอดรถและรต้าน 7-11 อยยใต นเขตทต้องทธีมื่ สน.บางเขน ........กรณธี นน ธี
เปป็ นกรณธี ทธีมื่ยงรั ไมตชดรั แจต้งแนตนอนวตา ความผนิดฐานลรักทรรัพยข์เกนิดในทต้องทธีมื่ สน.บางเขน แตต
เปป็ นการอต้างของนายดดาผยเต้ สธี ยหายวตาความผนิดอาญาไดต้เกนิดขขนน เมมมื่อขต้อเทป็จจรนิ งปรากฏวตา รต้าน 7-
11 ตรันงอยยใต นเขตทต้องทธีมื่ สน.บางเขน พนรักงานสอบสวน สน.บางเขนซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่นายดดาผยต้
เสธี ยหายอต้างวตาความผนิดไดต้เกนิดขขนน จขงมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.2
(3) ตดารวจ สน.สระบบุรธี ออกตรวจทต้องทธีมื่ในเวลากลางคมนไดต้พบศพชายคนหนขมื่งถยกฆตาตายหมก
อยยใต นพงหญต้า จากการตรวจสอบสภาพศพและบรนิ เวณโดยรอบทธีมื่เกนิดเหตบุพบรต องรอยการตตอสยต้
และไมตพบทรรัพยข์สนินในตรัวผยตต้ ายเลย ตดารวจลงความเหป็นวตาผยตต้ ายถยกลวงมาฆตาชนิงทรรัพยข์ในเขต
ทต้องทธีมื่ สน.สระบบุรธี ถามวตาพนรักงานสอบสวน สน.สระบบุรธีมธีอาด นาจสอบสวนหรม อไมต
.........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ทธีมื่ยงรั ไมตชดรั แจต้งแนตนอนวตา ความผนิดฐานฆตาคนตายเกนิดในทต้องทธีมื่
สน.สระบบุรธี แตตเปป็ นความเชมมื่อของพนรักงานสอบสวน สน. สระบบุรธี ซขมื่งไดต้รวบรวมพยานหลรัก
ฐานและพนิจารณาพฤตนิการณข์แวดลต้อมตตางๆ แลต้วเชมมื่อวตา ความผนิดไดต้เกนิดในทต้องทธีมื่ สน.สระบบุรธี
พนรักงานสอบสวน สน.สระบบุรธีซมื่ ขงเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่พนรักงานสอบสวนเชมมื่อวตาความผนิดไดต้เกนิดขขนน
 35

จขงมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.1

(4) ดดาซขมื่งมธีบาต้ นอยยใต นทต้องทธีมื่ สน.บางเขน ไดต้ใชต้มธีดจธีนชนิงสรต้อยทองจากแดงในทต้องทธีมื่
สน.ดอนเมมอง แดงไมตยอม จขงมธีการตตอสยต้กนรั จนบาดเจป็บทรันงคยต และขณะตตอสยต้กนรั ดดาไดต้กระชาก
สรต้อยทองของแดงแลต้วหนธีไป ตตอมาตดารวจสม บทราบวตาดดาหนธีไปอยยบต าต้ นของตนเอง นอกจาก
ไปรรักษาตรัวในโรงพยาบาลทธีมื่ตน งรั อยยใต นเขตทต้องทธีมื่ สน. บางเขนแลต้ว ดดายรังเอาสรต้อยทองไป
จดานดาทธีมื่ตน งรั อยยใต นเขตทต้องทธีมื่ สน.บางเขนอธีกดต้วย ตดารวจ สน.ดอนเมมองไดต้ขอความรต วมมมอ
ตดารวจ สน.บางเขนใหต้ชตวยจรับกบุมดดา ถามวตาพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ สน.ใดมธีอาด นาจ
สอบสวน ..... ..........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ทธีมื่ชดรั แจต้งแนตนอนวตา ความผนิดทางอาญาไดต้เกนิดขขนนในทต้อง
ทธีมื่ สน.ดอนเมมอง ดรังนรันน พนรักงานสอบสวน สน.ดอนเมมองซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้เกนิดขขนนมธี
อดานาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.2 อยตางไรกป็ตาม เมมมื่อมธีเหตบุจาด เปป็ นหรม อเพมมื่อความสะดวกในการ
สอบสวนและรวบรวมพยานหลรักฐานซขมื่งสต วนใหญตอยยใต นเขตทต้องทธีมื่บางเขน จขงใหต้พนรักงาน
สอบสวน สน. บางเขนซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ดาด ผยตต้ อต้ งหามธีทธีมื่อยยมต ธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.3
(5) ก. เปป็ นตดารวจอยยต สน.บางเขน มธีบาต้ นพรักอยยใต นทต้องทธีมื่ลาดพรต้าว พอเลนิกงาน ก. ขรับรถกลรับ
บต้านของ
ตน เมมมื่อใกลต้ถขงปากซอยเขต้าบต้าน ก. พบ ข. กดาลรังวนิมื่งราวทรรัพยข์ ก. จรับตรัว ข. ไดต้ ถามวตาพนรักงาน
สอบสวนทต้องทธีมื่ใดมธีอาด นาจสอบสวน .........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ทธีมื่ชดรั แจต้งแนตนอนวตา ความผนิดทาง
อาญาไดต้เกนิดขขนนในทต้องทธีมื่ สน.ลาด พรต้าวซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้เกนิดขขนนและ ก. ถยกจรับกบุม
ตรัว ดรังนรันน พนรักงานสอบสวน สน.ลาดพรต้าวซขมื่งเปป็ นเขตทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้เกนิดขขนนและผยต้
ตต้องหาถยกจรับกบุม มธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.2

มาตรา 19 (ผยมต้ ธีอาด นาจสอบสวนกรณธี ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรัน) ในกรณธี ดงรัมื่ ตตอไปนธีน

(1) เปป็ นการไมตแนตวาต การกระทดาผนิดอาญาไดต้กระทดาในทต้องทธีมื่ใดในระหวตางหลายทต้องทธีมื่
(2) เมมมื่อความผนิดสต วนหนขมื่งกระทดาในทต้องทธีมื่หนขมื่ง แตตอธีกสต วนหนขมื่งในอธีกทต้องทธีมื่หนขมื่ง
(3) เมมมื่อความผนิดนรันนเปป็ นความผนิดตตอเนมมื่องและกระทดาตตอเนมมื่องกรันในทต้องทธีมื่ตตางๆ เกนินกวตาทต้อง
ทธีมื่หนขมื่ง ขขนนไป
(4) เมมมื่อเปป็ นความผนิดซขมื่งมธีหลายกรรม กระทดาลงในทต้องทธีมื่ตตางๆ กรัน
(5) ……….
พนรักงานสอบสวนในทต้องทธีมื่หนขมื่งทต้องทธีมื่ใดทธีมื่เกธีมื่ยวขต้องมธีอาด นาจสอบสวนไดต้
ในกรณธี ขาต้ งตต้นพนรักงานสอบสวนตตอไปนธีน เปป็ นผยรต้ รับผนิดชอบในการสอบสวน
(ก) ถต้าจรับผยตต้ อต้ งหาไดต้แลต้ว คมอพนรักงานสอบสวนซขมื่งทต้องทธีมื่ทธีมื่จบรั ไดต้อยยใต นเขตอดานาจ
 36

(ข) ถต้าจรับผยตต้ อต้ งหายรังไมตไดต้ คมอเจต้าพนรักงานสอบสวนซขมื่งทต้องทธีมื่ทธีมื่พบการกระทดาผนิดกตอนอยยใต น

เขตอดานาจ
คดาอธนิบายมาตรา 19
1. มาตรา 19 เปป็ นความผนิดทางอาญาเกธีมื่ยวพรันกรันหลายทต้องทธีมื่ ซขมื่งเกธีมื่ยวพรันกรันอยตางไรเปป็ นไป
ตาม ม.19 (1) – (6) และผยใต้ ดจะมธีอาด นาจสอบสวนเปป็ นไปตาม ม.19 ว.2 ......ถมอเปป็ นเรมมื่ องยาก
2. มาตรานธีน มธี 6 อนบุมาตรา มธีหลรักการจดาดรังนธีน “ไมตแนต – บางสต วน – ตตอเนมมื่อง – หลายกรรม –
เดนินทาง”
3. ในทธีมื่นน ธี จะเนต้นเฉพาะ ม.19 (1) ไมตแนต - ม.19 (2) บางสต วน - ม.19 (3) ตตอเนมมื่อง - ม.19 (4)
หลายกรรม
4. กรณธี พนรักงานสอบสวนเกธีมื่ยงอดานาจกรัน ม.19 วรรค 3 กดาหนดหลรักการไวต้ดงรั นธีน
(ก) ถต้าจรับผยตต้ อต้ งหาไดต้ในทต้องทธีมื่ใด พนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่นน รันรรับผนิดชอบในการสอบสวน
(ข) ถต้ายรังจรับตรัวผยตต้ อต้ งหาไมตไดต้ พนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ทธีมื่พบการกระทดาความผนิดกตอนรรับผนิด
ชอบ

ตรัวอยตางในคดาอธนิบายมาตรา 19
1. มธีการปลต้นเกนิดขขนนในทต้องทะเลอตาวไทย แตตไมตรยต้วาต เหตบุเกนิดในเขตทต้องทธีมื่จงรั หวรัดใดระหวตาง
ชลบบุรธี สมบุทรปราการ หรม อประจวบคธีรธีขนรั ธข์ ผยเต้ สธี ยหายคนหนขมื่งสามารถหนธีรอดมาไดต้ จขงไป
แจต้งความทธีมื่ สน.ปากนดนา สมบุทรปราการ พนรักงานสอบสวน สน.ปากนดนาทดาการสอบสวน ถาม
วตาพนรักงานสอบสวน สน.ปากนดนามธีอาด นาจสอบสวนหรม อไมต .........กรณธี นน ธี เปป็ นความผนิดอาญาทธีมื่
เกธีมื่ยวพรันกรันหลายทต้องทธีมื่ แตตไมตแนตชดรั วตาการกระทดาความผนิดเกนิดขขนนในทต้องทธีมื่ใดระหวตางหลาย
ทต้องทธีมื่นน นรั เมมมื่อผยเต้ สธี ยหายมาแจต้งความทธีมื่ สน.ปากนดนา ซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่หนขมื่งทธีมื่เกธีมื่ยวขต้อง พนรักงาน
สอบสวน สน.ปากนดนา จขงมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.19 (1) ประกอบ ม.19 ว.2
2. ดดาซขมื่งอยยใต นทต้องทธีมื่ปทบุมวรัน ไปหลงรรักแดงซขมื่งอยยใต นทต้องทธีมื่ยานนาวา ตตอมาดดาทราบวตา แดง
จะไปแตตงงานกรับเขธียว ดดาโกรธมาก จขงประกอบวรัตถบุระเบนิดขขน นและจรัดสต งไปใหต้แดงทาง
พรัสดบุไปรษณธี ย ข์ แดงแกะหตอพรัสดบุแลต้วเกนิดระเบนิดขขนน ปรากฏวตาแดงตาย ถามวตาพนรักงาน
สอบสวนทต้องทธีมื่ใดมธีอาด นาจสอบสวน ............กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ความผนิดอาญาเกธีมื่ยวกรับประ
กอบวรัตบุระเบนิดเกนิดขขนนในทต้องทธีมื่ปทบุมวรัน สต วนความผนิดอาญาฐานฆตาผยอต้ มมื่นเกนิดขขนนในทต้องทธีมื่
ยานนาวา ดรังนรันน พนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ สน. ปทบุมวรันกป็ดธี หรม อทต้องทธีมื่ สน. ยานนาวากป็ดธี มธี
อดานาจสอบสวนไดต้ เพราะเปป็ นพมนนทธีมื่ทธีมื่เกธีมื่ยวขต้อง ตาม ม.19 (2) ประกอบ ม.19 ว.2
3. ดดาขนยาบต้าจากเชธียงรายโดยรถยนตข์ ผตานจรังหวรัดพะเยา ลดาปาง ตาก นครสวรรคข์
 37

พระนครศรธี อยบุธยา ไปสต งลยกคต้าทธีมื่กรบุ งเทพฯ ถามวตาพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ใดมธีอาด นาจ

สอบสวน ...........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ความผนิดทธีมื่เกนิดตตอเนมมื่องกรันหลายทต้องทธีมื่ ซขมื่งเกนิดขขนนตลอดเวลา
ตรันงแตตเชธียงรายจนถขงปลายทางทธีมื่กรบุ งเทพฯ พนรักงานสอบสวนทบุกทต้องทธีมื่ดงรั กลตาวมธีอาด นาจ
สอบสวน ตาม ม.19 (3) ประกอบ ม.19 ว.2
4. ก. เขต้าไปลรักทรรัพยข์ในบต้านของ ข. ซขมื่งอยยใต นทต้องทธีมื่พหลโยธนิน แลต้วหนธีลงจากบต้านของ ข.
ผตานทต้องทธีมื่บางซมมื่อ ลาดพรต้าว และหรัวหมาก ถามวตาพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ใดมธีอาด นาจ
สอบสวน ..........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ลกรั ทรรัพยข์ซมื่ ขงไดต้เกนิดขขนนและสดาเรป็ จลงแลต้วในทต้องทธีมื่พหลโยธนิน
จขงไมตใชตกรณธี ความผนิดทธีมื่เกนิดตตอเนมมื่องกรันหลายทต้องทธีมื่ตาม ม.19 (3) ดรังนรันน พนรักงานสอบสวน
ทต้องทธีมื่ สน. พหลโยธนินซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้เกนิดขขนนมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.18 ว.1 ไมต
เขต้า ม.19
5. ก. ไปกตอคดธีพรากผยเต้ ยาวข์ในทต้องทธีมื่หวต้ ยขวาง และพาไปขตมขมนผยเต้ ยาวข์คนเดธียวกรันนธีน ในเขต
ทต้องทธีมื่ลบุมพนินธี ถามวตาพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ใดมธีอาด นาจสอบสวน ..........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี
ความผนิดซขมื่งมธีหลายกรรมเกนิดขขนนในหลายทต้องทธีมื่ตตางกรัน พนรักงานสอบสวนทบุกทต้องทธีมื่ดงรั กลตาว
มธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.19 (4) ประกอบ ม.19 ว.2

อดานาจศาล
มาตรา 22 (ศาลทธีมื่ชาด ระคดธีกรณธี ปกตนิ) เมมมื่อความผนิดเกนิดขขนน อต้าง หรม อเชมมื่อวตาไดต้เกนิดขขนนในเขต
อดานาจของศาลใด ใหต้ชาด ระทธีมื่ศาลนรันน แตตถาต้
(1) เมมมื่อจดาเลยมธีทธีมื่อยยหต รม อถยกจรับในทต้องทธีมื่หนขมื่ง หรม อเมมมื่อเจต้าพนรักงานทดาการสอบสวนในทต้องทธีมื่
หนขมื่งนอกเขตของศาลดรังมื่ กลตาวแลต้ว จะชดาระทธีมื่ศาลซขมื่งทต้องทธีมื่นน รันๆ อยยใต นเขตอดานาจกป็ไดต้
(2) ............
คดาอธนิบายมาตรา 22
1. เปป็ นเรมมื่ ออดานาจศาลทธีมื่ชาด ระคดธีกรณธี ปกตนิ โดยเนต้นเฉพาะเหตบุเกนิดในราชอาณาจรักร ซขมื่งมธี 4
กรณธี คมอ
(1) ศาลแหตงทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดเกนิดขขนน อต้างวตา หรม อเชมมื่อวตาไดต้เกนิดขขนนในเขตอดานาจ เปป็ นไปตาม
ม.22
(2) ศาลแหตงทต้องทธีมื่ทธีมื่จาด เลยมธีทธีมื่อยยใต นเขตอดานาจ เปป็ นไปตาม ม.22 (1)
(3) ศาลแหตงทต้องทธีมื่ทธีมื่จาด เลยถยกจรับในเขตอดานาจ เปป็ นไปตาม ม.22 (1)
(4) ศาลแหตงทต้องทธีมื่ทธีมื่พนรักงานสอบสวนไดต้สอบสวนความผนิด เปป็ นไปตาม ม.22 (1)
2. หลรักการเกธีมื่ยวกรับไดต้เกนิดขขนน อต้างวตา หรม อเชมมื่อวตาไดต้เกนิดขขนน ใชต้หลรักการเดธียวกรันกรับ ม.18
 38

3. หลรักการวนินนิจฉรัยเรมมื่ องอดานาจศาล ตต้องวนินนิจฉรัยเปป็ นลดาดรับ ตรันงแตตการรต้องทบุกขข์ อดานาจของ

พนรักงานสอบสวน อดานาจของพนรักงานอรัยการ จนถขงอดานาจของศาลทธีมื่จะรรับชดาระคดธี
4. ตรัวอยตาง .....ก. ขขนนรถจากกรบุ งเทพฯ เพมมื่อกลรับบต้านทธีมื่ประจวบคธีรธีขนรั ธข์ ระหวตางรถวนิมื่งอยยบต น
เสต้นทางกลรับบต้าน ก. ถยกลต้วงกระเปป๋ า โดย ก. เชมมื่อวตาถยกลต้วงกระเปป๋ าขณะรถวนิมื่งอยยใต นเขตจรังหวรัด
สมบุทรสงคราม จขงไปรต้องทบุกขข์ตตอพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่สมบุทรสงคราม พนรักงานสอบสวน
สมบุทรสงครามสอบสวนแลต้ว ใหต้สตงสดานวนใหต้พนรักงานอรัยการ พนรักงานอรัยการสต งฟต้ องศาล
สมบุทรสงคราม ถามวตาศาลจรังหวรัดสมบุทร สงครามมธีอาด นาจรรับชดาระคดธีหรม อไมต .............กรณธี นน ธี
เปป็ นความผนิดอาญาทธีมื่เกธีมื่ยวพรันกรันหลายทต้องทธีมื่ แตตไมตแนตชดรั วตาการกระทดาความผนิดเกนิดขขนนใน
ทต้องทธีมื่ใดระหวตางหลายทต้องทธีมื่นน นรั เมมมื่อ ก. ผยเต้ สธี ยหายมารต้องทบุกขข์ตตอพนรักงานสอบสวน สน.
สมบุทรสงครามซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่หนขมื่งทธีมื่เกธีมื่ยวขต้อง โดยอต้างวตาความผนิดไดต้เกนิดในทต้องทธีมื่
สมบุทรสงคราม พนรักงานสอบสวน สน.สมบุทรสงคราม จขงมธีอาด นาจสอบสวนไดต้โดยชอบตาม
ม.18 ว.1 เปป็ นผลใหต้พนรักงานอรัยการมธีอาด นาจสต งฟต้ องศาลไดต้โดยชอบตาม ม.120 ดรังนรันน ศาล
สมบุทรสงครามจขงมธีอาด นาจรรับชดาระคดธี เพราะผยเต้ สธี ยหายไดต้อาต้ งวตาความผนิดไดต้เกนิดในทต้องทธีมื่
สมบุทรสงคราม ตาม ม.22
5. ตรัวอยตาง .....จากตรัวอยตางทธีมื่ 1 ของคดาอธนิบายมาตรา 19 กรณธี มธีการปลต้นทรรัพยข์ในทะเล
ปรากฏวตามธีผเยต้ สธี ยหายหนธีรอดไดต้และไปแจต้งความทธีมื่ สน.ปากนดนา สมบุทรปราการ พนรักงาน
สอบสวน สน.ปากนดนา สอบสวนและทดาสดานวนสต งพนรัก งานอรัยการสมบุทรปราการ พนรักงาน
อรัยการสต งฟต้ องศาลสมบุทรปราการ ถามวตาศาลสมบุทร ปราการมธีอาด นาจรรับชดาระคดธีหรม อไมต
..............การปลต้นทรรัพยข์ในทะเลกรณธี นนธี ยงรั ไมตชดรั เจนแนตนอนวตาความผนิดอาญาเกนิดในทต้องทธีมื่ใด
แตตเมมมื่อผยเต้ สธี ยหายไดต้ไปรต้องทบุกขข์ตตอพนรักงานสอบสวนทต้องทธีมื่ สน. ปากนดนา ซขมื่งเปป็ นทต้องทธีมื่หนขมื่งทธีมื่
เกธีมื่ยวขต้อง พนรักงานสอบสวน สน.ปากนดนา จขงมธีอาด นาจสอบสวน ตาม ม.19 (1) ประกอบ ม.19
ว.2 เปป็ นผลใหต้พนรักงานอรัยการสมบุทรปราการมธีอาด นาจสต งฟต้ องศาลไดต้โดยชอบตาม ม.120 ดรัง
นรันน ศาลสมบุทร ปราการจขงมธีอาด นาจรรับชดาระคดธีนนธี เพราะเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่พนรักงานสอบสวนมธี
อดานาจสอบสวน ตาม ม.22 (1)
มาตรา 23 (การโอนคดธีกรณธี ปกตนิและเพมมื่อความสะดวก) เมมมื่อศาลแตตสองศาลขขนนไปตตางมธี
อดานาจชดาระคดธี ถต้าไดต้ยนมมื่ ฟต้ องคดธีนน รันตตอศาลหนขมื่งซขมื่งตามฟต้ องความผนิดมนิไดต้เกนิดในเขต โจทกข์
หรม อจดาเลยจะรต้องขอใหต้โอนคดธีไปชดาระทธีมื่ศาลอมมื่นซขมื่งความผนิดไดต้เกนิดในเขตกป็ไดต้
ถต้าโจทกข์ยนมมื่ ฟต้ องตตอศาลซขมื่งความผนิดเกนิดในเขต แตตตตอมาความปรากฏแกตโจทกข์วาต การพนิจารณา
คดธีจะสะดวกยขมื่งขขนนถต้าใหต้อธีกศาลหนขมื่งซขมื่งมธีอาด นาจชดาระคดธีไดต้พนิจารณาคดธีนน รัน โจทกข์จะยมนมื่
คดารต้องตตอศาลซขมื่งคดธีนน นรั อยยใต นระหวตางพนิจารณาขอโอนคดธีไปยรังอธีกศาลหนขมื่งกป็ไดต้ แมต้วาต จดาเลย
 39

จะครัดคต้านกป็ตาม เมมมื่อศาลเหป็นสมควรจะโอนคดธีไปหรม อยกคดารต้องเสธี ยกป็ไดต้

คดาอธนิบายมาตรา 23
1. มาตรานธีน จะตต้องเปป็ นการ “โอนคดธี” ความผนิดธรรมดาทธีมื่เกนิดในทต้องทธีมื่แหตงเดธียว .....ดยเปรธี ยบ
เทธียบ ม.25 ว.2
2. หลรักกฎหมายตาม ม.23 ว.1 ประกอบดต้วย
(1) เปป็ นการโอนคดธีจากศาลทธีมื่คดธีไมตไดต้เกนิดไปยรังศาลทธีมื่คดธีเกนิดขขนน
(2) ทรันงศาลทธีมื่โอนคดธีและศาลทธีมื่รรับโอนคดธีตตางกป็มธีอาด นาจในการชดาระคดธี
(3) โจทกข์หรม อจดาเลยฝต ายใดฝต ายหนขมื่งยมนมื่ คดารต้องขอโอนกป็ไดต้
3. หลรักกฎหมายตาม ม.23 ว.2 ประกอบดต้วย
(1) เปป็ นการโอนคดธีจากศาลทธีมื่คดธีไดต้เกนิดไปยรังศาลทธีมื่คดธีไมตไดต้เกนิด ถต้าหากการพนิจารณาคดธีจะ
สะดวกขขนน
(2) ศาลทธีมื่คดธีไมตไดต้เกนิดนรันน ตต้องมธีอาด นาจในการชดาระคดธีดวต้ ย
(3) โจทกข์ฝตายเดธียวเทตานรันนเปป็ นผยยต้ นมมื่ คดารต้องขอโอน แตตจาด เลยมธีสนิทธนิคดรั คต้านการโอนคดธีเชตนนธีน
(4) การพนิจารณาใหต้โอนคดธีหรม อไมต เปป็ นดบุลพนินนิจของศาล
4. ตรัวอยตาง .....ก.ไปทดาความผนิดฐานชนิงทรรัพยข์ทธีมื่อยบุธยา แลต้วหลบหนธีไปถยกจรับไดต้ทธีมื่สระบบุรธี
โจทกข์ยนมมื่ ฟต้ อง ก. ตตอศาลสระบบุรธีซมื่ ขงเปป็ นเขตอดานาจศาลทธีมื่ ก. ถยกจรับ ถต้าจะขอโอนคดธี ถามวตาผยต้
ใดขอโอนคดธีไดต้ ............กรณธี นน ธี เปป็ นคดธีความผนิดฐานชนิงทรรัพยข์ซมื่ ขงเกนิดขขนนทธีมื่อยบุธยา แตต ก. จดาเลย
ถยกจรับและฟต้ องดดาเนนินคดธีตตอศาลทธีมื่สระบบุรธี ถต้าจะขอโอนคดธีจากศาลสระบบุรธีไปยรังศาลอยบุธยา
ทรันงโจทกข์และจดาเลยตต้องรต้องขอตตอศาลสระบบุรธี ตาม ม.23 ว.1

มาตรา 24 (ศาลทธีมื่ชาด ระคดธีกรณธี ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรัน) เมมมื่อความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรันโดย

เหตบุหนขมื่งเหตบุใด เปป็ นตต้นวตา
(1) ปรากฏวตาความผนิดหลายฐานไดต้กระทดาลงโดยผยกต้ ระทดาผนิดคนเดธียวกรัน หรม อผยกต้ ระทดาผนิด
หลายคนเกธีมื่ยวพรันกรันในการกระทดาความผนิดฐานหนขมื่งหรม อหลายฐาน จะเปป็ นตรัวการ ผยสต้ มรยต้
หรม อรรับของโจรกป็ตาม
(2) ปรากฏวตาความผนิดหลายฐานไดต้กระทดาลงโดยเจตนาอยตางเดธียวกรัน หรม อโดยผยกต้ ระทดาผนิด
ทรันงหลายไดต้คบคนิดกรันมาแตตกตอนแลต้ว
(3) ปรากฏวตาความผนิดฐานหนขมื่งเกนิดขขนนโดยมธีเจตนาชตวยผยกต้ ระทดาผนิดอมมื่นใหต้พนต้ จากรรับโทษใน
ความผนิดอยตางอมมื่นซขมื่งเขาไดต้กระทดาไวต้
ดรังมื่ นธีน จะฟต้ องคดธีทบุกเรมมื่ อง หรม อฟต้ องผยกต้ ระทดาความผนิดทรันงหมดตตอศาลซขมื่งมธีอาด นาจชดาระในฐาน
 40

ความผนิดซขมื่งมธีอตรั ราโทษสยงกวตาไวต้กไป็ ดต้

ถต้าความผนิดอรันเกธีมื่ยวพรันกรันมธีอตรั ราโทษอยตางสยงเสมอกรัน ศาลซขมื่งมธีอาด นาจชดาระ กป็คมอศาลซขมื่งรรับ
ฟต้ องเรมมื่ องหนขมื่งเรมมื่ องใดในความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันนรันนไวต้กตอน
คดาอธนิบายมาตรา 24
1. ลรักษณะความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรัน เปป็ นอยตางไร ???
(1) ความผนิดหลายฐาน หมายความวตา แตตละฐานความผนิดแตกตตางกรันกป็ไดต้ หรม อฐานความผนิด
เดธียวกรันแตตทาด ผนิดเกนินกวตา 1 ครรันงกป็ไดต้
(2) ถต้าเกธีมื่ยวขต้องกรับ “ผยกต้ ระทดาความผนิด” เปป็ นไปตาม ม.24 (1) ......ซขมื่งมธี 2 กรณธี คมอ มธีคนเดธียว
กระทดาความผนิดหลายฐานกป็ไดต้ หรม อมธีหลายคนกระทดาความผนิดฐานเดธียวหรม อหลายฐานกป็ไดต้
(3) ถต้าเปป็ นการกระทดาโดยมธี “เจตนาเดธียว” เปป็ นไปตาม ม.24 (2) ......ผยกต้ ระทดาความผนิดอาจจะ
คนเดธียวหรม อหลายคนคบคนิดกรันมากตอน โดยมธีความผนิดหลายฐานกป็ไดต้
(4) ถต้าเปป็ นการกระทดาโดยมธี “เจตนาชตวยผยกต้ ระทดาความผนิดคนอมมื่นไมตใหต้รรับโทษ” เปป็ นไปตาม
ม.24 (3) ......ผยกต้ ระทดาความผนิดครรันงหลรังตต้องการชตวยผยกต้ ระทดาความผนิดครรันงแรกใหต้พนต้ จากการ
รรับโทษ
2. การฟต้ องคดธีความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรัน สามารถยมนมื่ ฟต้ องไดต้ 2 วนิธธี คมอ
(1) ยมนมื่ ฟต้ องคดธีแยกแตตละฐานความผนิด ตตอศาลทธีมื่มธีอาด นาจชดาระคดธีแตตละฐานความผนิดนรันนกป็ไดต้
ตาม ม.22
(2) ยมนมื่ ฟต้ องคดธีทบุกเรมมื่ อง หรม อผยกต้ ระทดาความผนิดทบุกคน ตตอศาลทธีมื่มธีอาด นาจชดาระคดธีในฐานความ
ผนิดทธีมื่มธีอตรั ราโทษสยงกวตากป็ไดต้ ตาม ม.24 ว.2
2. ตรัวอยตาง .....ก. ลรักรถจากกรบุ งเทพฯ แลต้วใชต้เปป็ นพาหนะในการชนิงทรรัพยข์ทธีมื่อยบุธยา ถามวตาการ
กระทดาของ ก. เปป็ นความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะใด ..............การกระทดาของ ก.
เปป็ นความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะกระทดาความผนิดเพธียงคนเดธียว แตตกระทดาความผนิดหลาย
ฐาน กลตาวคมอ ความผนิดฐานลรักทรรัพยข์และความผนิดฐานชนิงทรรัพยข์ ตาม ม.24 (1)
3. ตรัวอยตาง .....ก. จรัดหายานพาหนะและอบุปกรณข์ใหต้ ข. ทธีมื่อยบุธยา ข. ใชต้ยานพาหนะและ
อบุปกรณข์นน นรั ไปลรักทรรัพยข์ทธีมื่สระบบุรธี แลต้วหนธีไปลพบบุรธี นดาทรรัพยข์ทธีมื่ไดต้จากการลรักทรรัพยข์นนรันไป
ขายใหต้ ค. ทธีมื่ลพบบุรธี โดย ค. กป็รยต้วาต ทรรัพยข์นน นรั ไดต้มาจากการกระทดาความผนิด ถามวตาการกระทดา
ของ ก. ข. และ ค. เปป็ นความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะใด ............การกระทดาของ
ก. ข. และ ค. เปป็ นความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะกระทดาความผนิดหลายคนและกระทดาความ
ผนิดหลายฐาน กลตาวคมอ ก. เปป็ นผยสต้ นรับสนบุน ข. เปป็ นตรัวการ และ ค. เปป็ นผยรต้ รับของโจร ตาม ม.24
(1)
 41

4. ตรัวอยตาง .....ก. ข. ค. และพวก คบคนิดกรันกตอการกบฏในพมนนทธีมื่ชายแดนภาคใตต้ โดยใหต้ ก. กรับ

พวกไปปลต้นธนาคาร ข. กรับพวกไปเผาสถานธีรถไฟ สต วน ค. พวกไปกตอความวบุนต วาย ถาม
วตาการกระทดาของ ก. ข. และ ค. เปป็ นความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะใด
..........การกระทดาของ ก. ข. และ ค. เปป็ นความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะมธีเจตนาเดธียว คมอ
ตต้องการกตอการกบฏ แตตมธีความผนิดหลายฐานเกนิดขขนน โดยผยกต้ ระทดาความผนิดหลายคนแบตงแยก
หนต้าทธีมื่กนรั ทดา ตาม ม.24 (2)
5. ตรัวอยตาง .....ขวรัญแอบรรักใครต ชอบพอกรับเรธี ยมอยยฝต ต ายเดธียว วรันหนขมื่งขวรัญไปขอแตตงงาน แตต
เรธี ยมไมตยนนิ ยอม ขวรัญโกรธมากจขงฉบุดเรธี ยมไปขตมขมนหลายครรันงแลต้วปลตอยตรัวไป ถามวตาการ
กระทดาของขวรัญเปป็ นความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะใด ........การกระทดาของขวรัญ
เปป็ นความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันในลรักษณะมธีเจตนาเดธียว คมอ ขตมขมน แตตมธีความผนิดหลายฐานเกนิดขขนน
คมอ ความผนิดตตอเสรธี ภาพและความผนิดฐานขตมขมนกระทดาชดาเรา โดยผยกต้ ระทดาความผนิดเพธียงคน
เดธียว ตาม ม.24 (2)
6. ตรัวอยตาง .....ก. กตอคดธีฆตาคนตายทธีมื่กรบุ งเทพฯ แลต้วหนธีไปอยยสต ระบบุรธี ข. และ ค. เพมมื่อนของ ก.
ชตวยจรัดหาทธีมื่หลบซตอนใหต้ เมมมื่อตดารวจกรบุ งเทพฯ ตามไปจรับ ก. ทธีมื่สระบบุรธี ข. และ ค. ทดาการขรัด
ขวางไมตใหต้ตาด รวจจรับ ก. ถามวตาการกระทดาของ ข. และ ค. เปป็ นความผนิดหลายเรมมื่ องเกธีมื่ยวพรันกรัน
ในลรักษณะใด .........การกระทดาของ ข. และ ค. เปป็ นความผนิดฐานตตอสยขต้ ดรั ขวางการปฏนิบตรั นิงาน
ของเจต้าพนรักงาน ซขมื่งเกนิดขขนนโดยมธีเจตนาชตวย ก. ใหต้พนต้ จากการรรับโทษในความผนิดฐานฆตาคน
ตายทธีมื่ไดต้กระทดาไวต้ทธีมื่กรบุ งเทพฯ ตาม ม.24 (3)
7. ตรัวอยตาง .....จากตรัวอยตางทธีมื่ 3 ถต้าหาก ก. ข. และ ค. ถยกจรับกบุม พนรักงานสอบสวนทดาการ
สอบสวนแลต้วสต งใหต้พนรักงานอรัยการสรัมื่งฟต้ อง ถามวตา ถต้าจะฟต้ อง ก. ข. และ ค. ในศาลเดธียวจะ
ฟต้ องศาลใด ............กรณธี นน ธี ความผนิดฐานสนรับสนบุนการลรักทรรัพยข์เกนิดในอยบุธยา ความผนิดฐาน
ลรักทรรัพยข์เกนิดขขนนในสระบบุรธี ความผนิดฐานรรับของโจรเกนิดขขนนในลพบบุรธี ดรังนรันน ถต้าจะฟต้ อง ก. ข.
และ ค. ในศาลเดธียวตต้องฟต้ องในศาลลพบบุรธี เพราะคดธีรรับของโจรมธีอตรั ราโทษสยงกวตาตาม ม.24
ว.2
8. ตรัวอยตาง .....จากตรัวอยตางทธีมื่ 3 ถามใหมตวาต ถต้าจะฟต้ อง ก. ข. และ ค. จะฟต้ องในศาลใดไดต้บาต้ ง
............กรณธี นน ธี ศาลอยบุธยามธีอาด นาจชดาคดธีของ ก. ในความผนิดฐานสนรับสนบุนการลรักทรรัพยข์ตาม
ม.22 กป็ไดต้ ศาลสระบบุรธีมธีอาด นาจชดาระคดธีของ ข. ในความผนิดฐานลรักทรรัพยข์ตาม ม.22 กป็ไดต้ ศาล
ลพบบุรธีมธีอาด นาจชดาระคดธีของ ค. ในความผนิดฐานรรับของโจรตาม ม.22 กป็ไดต้ หรม ออธีกทางหนขมื่ง
ใหต้ศาลลพบบุรธีมธีอาด นาจชดาระทบุกคดธีของ ก. ข. และ ค. กป็ไดต้ เพราะคดธีรรับของโจรมธีอตรั ราโทษสยง
กวตาตาม ม.24 ว.2
 42

มาตรา 25 (การพนิจารณาคดธีและการแยกฟต้ องคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรัน) ศาลซขมื่งรรับฟต้ องคดธี

เกธีมื่ยวพรันกรันไวต้จะพนิจารณาพนิพากษารวมกรันไปกป็ไดต้
ถต้าศาลซขมื่งรรับฟต้ องคดธีเกธีมื่ยวพรันกรันไวต้ เหป็นวตาเปป็ นการสมควรทธีมื่ความผนิดฐานหนขมื่ง ควรไดต้ชาด ระ
ในศาลซขมื่งตามปกตนิมธีอาด นาจจะชดาระ ถต้าหากวตาคดธีนน นรั ไมตเกธีมื่ยวกรับคดธีเกธีมื่ยวพรันกรัน เมมมื่อศาลเดนิม
ไดต้ตกลงกรับอธีกศาลหนขมื่งแลต้ว จะสรัมื่งใหต้ไปฟต้ องยรังศาลอมมื่นนรันนกป็ไดต้
คดาอธนิบายมาตรา 25
1. มาตรานธีน เปป็ นเรมมื่ องการพนิจารณาคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรัน ซขมื่งแบตงพนิจารณาออกเปป็ น 2 สต วน
คมอ
(1) ศาลพนิจารณารวมกรันในคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันกป็ไดต้ ตาม ม.25 ว.1
(2) ศาลใหต้ “แยกฟต้ อง” ในคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันกป็ไดต้ ตาม ม.25 ว.2 ......ดยเปรธี ยบเทธียบ
ม.23
2. กรณธี ศาลพนิจารณารวมกรันในคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันกป็ไดต้ ตาม ม.25 ว.1
(1) เปป็ นดบุลพนินนิจของศาลพนิจารณาคดธี
3. ศาลใหต้แยกฟต้ องในคดธีทธีมื่ความผนิดเกธีมื่ยวพรันกรันกป็ไดต้ ตาม ม.25 ว.2
(1) เปป็ นดบุลพนินนิจของศาลทธีมื่พนิจารณาคดธี
(2) ศาลทธีมื่พนิจารณาคดธีอยยแต ละศาลทธีมื่จะแยกคดธีไปฟต้ องนรันนตต้องตกลงกรันกตอน
(3) เปป็ นอดานาจของศาลทธีมื่พนิจารณาคดธีอยยจต ะสรัมื่งโจทกข์ใหต้แยกฟต้ องไดต้
4. ตรัวอยตาง .....ก. ลรักทรรัพยข์ของ ข. ทธีมื่อยบุธยา แลต้วยรังไปทดารต้ายรต างกาย ค. ทธีมื่สระบบุรธี ปรากฏวตา
โจทกข์ไดต้ยนมมื่ ฟต้ อง ก. ในความผนิดทรันง 2 คดธีทธีมื่ศาลอยบุธยา (คดธีลกรั ทรรัพยข์มธีอตรั ราโทษสยงกวตาทดารต้าย
รต างกาย) ดรังนรันน ศาลอยบุธยามธีอาด นาจรรับชดาระคดธีรวมกรันไดต้ ตาม ม.25 ว.1
5. ตรัวอยตาง ..... ก. ฆตาคนตายทธีมื่อยบุธยา แลต้วหนธีไปหลบซตอนตรัวทธีมื่ลพบบุรธี โดยมธี ข. และ ค. เพมมื่อน
ของ ก. ชตวยจรัดหาทธีมื่หลบซตอนใหต้ เมมมื่อตดารวจอยบุธยาตามไปจรับ ก. ทธีมื่ลพบบุรธี ปรากฏวตา ข. และ
ค. ทดาการขรัดขวางไมตใหต้ตาด รวจจรับ ก. โจทกข์ไดต้ยนมมื่ ฟต้ องตตอศาลอยบุธยาใหต้ลงโทษ ก. ฐานฆตาคน
ตายโดยเจตนา และใหต้ลงโทษ ข. และ ค. ฐานขรัดขวางปฏนิบตรั นิงานของเจต้าพนรักงาน ศาล
อยบุธยาประทรับฟต้ องรรับไวต้พนิจารณาแลต้วทรันง 2 คดธีตาม ม.23 (3) ตตอมาศาลอยบุธยาพนิจารณาแลต้ว
เหป็นวตา คดธีความผนิดฐานขรัดขวางการปฏนิบตรั นิงานของเจต้าพนรักงานทธีมื่เกนิดในลพบบุรธี ไมตมธีสตวน
เกธีมื่ยวขต้องกรับพยานหลรักฐานของคดธีความผนิดฐานฆตาคนตายทธีมื่เกนิดในจรังหวรัดอยบุธยาเลย ถต้าศาล
อยบุธยาจะสรัมื่งใหต้โจทกข์ไปฟต้ อง ข. และ ค. ในความผนิดฐานขรัดขวางการปฏนิบตรั นิงานของเจต้า
พนรักงานทธีมื่ศาลลพบบุรธี ถามวตาศาลอยบุธยาจะตต้องตต้องดดาเนนินการอยตางไรหรม อไมต ..........กรณธี นน ธี
 43

โดยปกตนิศาลลพบบุรธีมธีอาด นาจชดาระคดธีในความผนิดฐานขรัดขวางการปฏนิบตรั นิงานของเจต้าพนรักงาน

อยยแต ลต้วตาม ม.22 เพราะเปป็ นทต้องทธีมื่ทธีมื่ความผนิดไดต้เกนิดขขนน ศาลอยบุธยาจะตต้องทดาความตกลงกรับ
ศาลลพบบุรธีกตอน และเมมมื่อตกลงกรันไดต้แลต้ว ศาลลพบบุรธีจขงจะสรัมื่งใหต้โจทกข์แยกฟต้ องไดต้ ตาม ม.25
ว.2

การฟต้ องคดธีอาญา
มาตรา 37 (คดธีอาญาเลนิกกรัน) คดธีอาญาเลนิกกรันไดต้ ดรังตตอไปนธีน
(1) ในคดธีมธีโทษปรรับสถานเดธียว เมมมื่อผยกต้ ระทดาผนิดยนินยอมเสธี ยคตาปรรับในอรัตราอยตางสยงสดาหรรับ
ความผนิดนรันนแกตพนรักงานเจต้าหนต้าทธีมื่กตอนศาลพนิจารณา
(2) ในคดธีความผนิดทธีมื่เปป็ นลหบุโทษหรม อคดธีอมมื่นทธีมื่มธีโทษปรรับสถานเดธียวอยตางสยงไมตเกนินหนขมื่งหมมมื่น
บาท หรม อความผนิดตตอกฎหมายเกธีมื่ยวกรับภาษธีอากร ซขมื่งมธีโทษปรรับอยตางสยงไมตเกนินหนขมื่งหมมมื่น
บาท เมมมื่อผยตต้ อต้ งหาชดาระคตาปรรับตามทธีมื่พนรักงานสอบสวนไดต้เปรธี ยบเทธียบแลต้ว
(3) ในคดธีความผนิดทธีมื่เปป็ นลหบุโทษหรม อความผนิดทธีมื่มธีอตรั ราโทษไมตสยงกวตาความผนิดลหบุโทษ หรม อ
คดธีทธีมื่มธีโทษปรรับสถานเดธียวอยตางสยงไมตเกนินหนขมื่งหมมมื่นบาท ซขมื่งเกนิดในกรบุ งเทพมหานคร เมมมื่อผยต้
ตต้องหาชดาระคตาปรรับตามทธีมื่นายตดารวจประจดาทต้องทธีมื่ตน งรั แตตตาด แหนตงนรันนๆ ไดต้เปรธี ยบเทธียบแลต้ว
(4) ในคดธีซมื่ ขงเปรธี ยบเทธียบไดต้ตามกฎหมายอมมื่น เมมมื่อผยตต้ อต้ งหาไดต้ชาด ระคตาปรรับตามคดาเปรธี ยบเทธียบ
ของพนรักงานเจต้าหนต้าทธีมื่แลต้ว

มาตรา 39 (คดธีอาญาระงรับ) สนิ ทธนินาด คดธีอาญามาฟต้ องยตอมระงรับไปดรังมื่ ตตอไปนธีน

(1) ……….
(2) ในคดธีความผนิดตตอสต วนตรัว เมมมื่อไดต้ถอนคดารต้องทบุกขข์ ถอนฟต้ องหรม อยอมความกรันโดยถยกตต้อง
ตามกฎหมาย
(3) เมมมื่อคดธีเลนิกกรันตามมาตรา 37
(4) เมมมื่อมธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดในความผนิดซขมื่งไดต้ฟต้อง
(5) ……….
คดาอธนิบายมาตรา 39
1. มาตรา 39 เนต้นเฉพาะ ม.39 (2) , ม. 39 (3) และ ม. 39 (4) เทตานรันน
2. หลรักกฎหมายทธีมื่นตาสนใจใน ม.39 (2)
(1) คดธีความผนิดตตอสต วนตรัว หมายความถขง ความผนิดทธีมื่ยอมความกรันไดต้โดยชอบดต้วยกฎหมาย
.......การยอมความนรันนจะตต้องแสดงดต้วยขต้อความทธีมื่ชดรั เจนวตาไมตประสงคข์จะดดาเนนินคดธีตตอไป
 44

(2) ความผนิดทธีมื่ยอมความกรันไดต้ในประมวลกฎหมายอาญา ทธีมื่นตาสนใจ ไดต้แกต

- การขตมขมนกระทดาชดาเราหญนิง - อนาจารบบุคคลอายบุกวตา 15 ปธี
- พาบบุคคลอายบุเกนิน 15 ปธี ไปเพมมื่อการอนาจาร - พาผยอต้ มมื่นไปเพมมื่อการอนาจาร
- การขตมขมนใจผยอต้ มมื่น - การหนตวงเหนธีมื่ยวกรักขรังธรรมดา
- การหนตวงเหนธีมื่ยวกรักขรังโดยประมาท - ความผนิดฐานเปนิ ดเผยความลรับ
- ความผนิดฐานหมนิมื่นประมาท - ความผนิดฐานฉต้อโกง ยกเวต้นฉต้อโกงประชาชน
- ความผนิดฐานโกงเจต้าหนธีน - ความผนิดฐานยรักยอกทรรัพยข์
- ความผนิดฐานทดาใหต้เสธี ยทรรัพยข์ - ความผนิดฐานบบุกรบุ ก ยกเวต้นบบุกรบุ กเหตบุฉกรรจข์
(3) การถอนคดารต้องทบุกขข์ (ม.126) การถอนฟต้ อง (ม.35) หรม อยอมความ (ป.อ.) ผยเต้ สธี ยหายอาจทดา
เปป็ นหนรังสม อหรม อแถลงดต้วยวาจาตตอศาลกป็ไดต้ แตตตอต้ งแสดงเจตนาโดยชรัดแจต้ง
(4) ตรัวอยตาง .....นายเกตงฟต้ องนายกรันงในความผนิดฐานยรักยอกทรรัพยข์ เมมมื่อศาลไตตสวนมยลฟต้ องแลต้ว
คดธีมธีมยล ศาลจขงประทรับรรับฟต้ อง ระหวตางพนิจารณาคดธี นายเกตงแถลงตตอศาลวตา เหป็นใจนายกรันง
รยต้สขกสงสาร ไมตตนิดใจจะเอาเรมมื่ องจดาเลย ..........การยรักยอกทรรัพยข์เปป็ นความผนิดทธีมื่ยอมความกรันไดต้
จขงเปป็ นคดธีความผนิดสต วนตรัว แมต้การแถลงตตอศาลของนายเกตงจะเปป็ นวนิธธีการโดยชอบ แตตถอต้ ยคดา
แถลงของนายเกตงไมตเขต้าลรักษณะการยอมความเปป็ นเพธียงขอความเหป็นใจแทนจดาเลยเทตานรันน จขง
ไมตตอต้ งดต้วย ม. 39 (2) .......ถต้อยคดาแถลงตตอศาลทธีมื่ถมอวตาชรัดแจต้งและเปป็ นการยอมความตาม ม.
39 (2) เชตน โจทกข์ไมตมธีความประสงคข์จะดดาเนนินคดธีตตอไปแลต้ว จดาเลยไดต้ชดใชต้คตาเสธี ยหายแกต
โจทกข์จนเปป็ นทธีมื่พอใจแลต้ว เปป็ นตต้น
3. หลรักกฎหมายทธีมื่นตาสนใจใน ม.39 (3)
(1) กรณธี การตาม ม.39 (3) หมายความวตา ถต้ามธีเหตบุแหตงคดธีตาม ม.37 และมธีการเปรธี ยบเทธียบ
ปรรับกรันไปแลต้ว คดธียอต มสนิน นสบุ ดลงตาม ม.39 (3)
(2) ตรัวอยตาง .....ก. กลตาวโทษดยหมนิมื่น ข. อยตางรต้ายแรง แลต้วหนธีเขต้าบต้านของตน ข. โกรธมากจขง
วนิมื่งไลตตามเขต้าไปในบต้าน ข. และไดต้ทบุบตธี ข. แตตไมตถขงกรับเปป็ นอรันตรายแกตกายและจนิตใจ
พนรักงานสอบสวนไดต้สอบสวนแลต้วเปรธี ยบเทธียบปรรับทรันงคยต ตตอมา ก. ไดต้ไปแจต้งความใหมตวาต
ข. กระทดาความผนิดฐานบบุกรบุ กโดยกดาลรังประทบุษรต้าย ข. แยต้งวตา พนรักงานสอบสวนไดต้เปรธี ยบ
เทธียบปรรับแลต้ว คดธีจขงระงรับ ถามวตาขต้อตตอสยต้ของ ข. ฟรังขขนนหรม อไมต ถต้าทตานเปป็ นศาลจะดดาเนนินคดธี
กรับ ข. หรม อไมต ............การทธีมื่ ข. บบุกรบุ กเขต้าไปในบต้านของ ก. นรันนเปป็ นความผนิดลหบุโทษทธีมื่ยอม
ความกรันไดต้ตาม ม.37 แตตการบบุกรบุ กโดยใชต้กาด ลรังประทบุษรต้ายนรันนเปป็ นความผนิดฉกรรจข์ ทธีมื่
กฎหมายกดาหนดฐานความผนิดไวต้โดยเฉพาะ ยอมความกรันไมตไดต้ การทธีมื่พนรักงานสอบสวน
เปรธี ยบเทธียบปรรับจขงไมตชอบดต้วยกฎหมาย ขต้อตตอสยต้ของ ข. ฟรังไมตขน ขน ......กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี
 45

ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ดรังนรันน ศาลจะตต้องไตตสวนมยลฟต้ องกตอน หากคดธีมธีมยล ศาลจะประทรับฟต้ องไวต้

พนิจารณาตตอไป
4. หลรักกฎหมายทธีมื่นตาสนใจใน ม.39 (4) หรม อกรณธี “การฟต้ องซดนา”
(1) การฟต้ องซดนา หมายความวตา เมมมื่อไดต้มธีการฟต้ องคดธีอาญาแกตจาด เลยคนใดตตอศาลจนมธีคาด
พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้ว ไมตวาต จะโดยคดาพนิพากษายกฟต้ องหรม อใหต้ลงโทษกป็ตาม สนิ ทธนิในการ
ฟต้ องคดธีอาญาแกตจาด เลยคนนรันนในความผนิดเรมมื่ องเดนิมยตอมเปป็ นอรันระงรับไป กลตาวคมอ จะฟต้ องซดนา
ในเรมมื่ องเดนิมนรันนอธีกไมตไดต้ ไมตวาต จะเปป็ นการฟต้ องโดยโจทกข์คนเดนิมหรม อตตางคนกรันกป็ตาม
(2) หลรักเกณฑข์ในการพนิจารณาลรักษณะการฟต้ องซดนา (จดากรัดสนิ ทธนิการฟต้ อง) ตต้องเขต้าหลรัก 3
ประการ คมอ
- เปป็ นการฟต้ องจดาเลยคนเดธียวกรัน
- เปป็ นการฟต้ องในขต้อกลตาวหาทธีมื่เปป็ นมยลคดธีเดธียวกรัน.......หมายความวตา เปป็ นการกระทดากรรม
เดธียว
ซขมื่งอาจกระทดาอรันเดธียวหรม อหลายอรันกป็ไดต้ ใหต้ดยทธีมื่เจตนาคมอ มธีเจตนาเดธียว และการกระทดานรันน
อาจจะมธีความผนิดบทเดธียวหรม อหลายบทกป็ไดต้
- เปป็ นการฟต้ องในคดธีทธีมื่มธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้ว .......หมายความวตา ศาลไดต้กาต้ วลตวง
เขต้าไป
พนิจารณาสาระสดาครัญแหตงคดธีแลต้ว ไมตวาต จะโดยคดาพนิพากษายกฟต้ องหรม อใหต้ลงโทษกป็ตาม
(3) ตรัวอยตาง .....ก. เอาไมต้ตธีถยก ข. และ ค. ศธีรษะแตกทรันงคยต ข. ฟต้ อง ก. ฐานทดารต้ายรต างกาย ศาล
พนิพากษาลงโทษ ก. คดธีถขงทธีมื่สบุดแลต้ว ตตอมา ค. ฟต้ อง ก.อธีกฐานทดารต้ายรต างกายเชตนกรัน ถามวตา ค.
ฟต้ องไดต้หรม อไมต ..........การทธีมื่ ก. เอาไมต้ตธีถยก ข. และ ค. จนศธีรษะแตกทรันงคยต เปป็ นการกระทดาความ
ผนิดในมยลคดธีเดธียวกรัน แตตมธีผเยต้ สธี ยหาย 2 คน เมมมื่อ ข. ฟต้ อง ก. ฐานทดารต้ายรต างกายและศาลไดต้มธีคาด
พนิพากษาถขงทธีมื่สบุด ถมอวตาคดธีระงรับไปเพราะมธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้ว ตาม ม.39 (4) ตตอมา
ค. ฟต้ อง ก. อธีกฐานทดารต้ายรต างกายเชตนกรัน กรณธี นน ธี ถมอเปป็ นการฟต้ องซดนา เพราะเปป็ นการฟต้ องจดาเลย
คนเดธียวกรัน ในมยลคดธีเดธียวกรัน ซขมื่งศาลพนิพากษาถขงทธีมื่สบุดแลต้ว (ศาลไดต้กลตาวลตวงเขต้าไปพนิจารณา
สาระสดาครัญแหตงคดธีแลต้ว) ดรังนรันน ค. ไมตมธีสนิทธนิฟต้อง ก. ไดต้อธีก
(4) ตรัวอยตาง .....ก.เอาไมต้ตธี ข. จนศธีรษะแตก และยรังเอาไมต้ไปตธี ค. จนศธีรษะแตกอธีกคน ข. ฟต้ อง
ก. ฐานทดารต้ายรต างกายและศาลไดต้พนิพากษาลงโทษ ก. คดธีถขงทธีมื่สบุดแลต้ว ตตอมา ค. ฟต้ อง ก. อธีกคน
ฐานทดารต้ายรต างกายเชตนกรัน ถามวตา ค. ฟต้ องไดต้หรม อไมต .............การทธีมื่ ก. เอาไมต้ตธี ข. จนศธีรษะ
แตก และยรังเอาไมต้ไปตธี ค. จนศธีรษะแตกอธีกคน เปป็ นการกระทดาความผนิดตตางกรรมกรัน ข. ฟต้ อง
ก. ฐานทดารต้ายรต างกายและศาลไดต้มธีคาด พนิพากษาถขงทธีมื่สบุด ถมอวตาคดธีระงรับไปเพราะมธีคาด พนิพากษา
 46

เสรป็ จเดป็ดขาดแลต้ว ตาม ม.39 (4) ตตอมา ค. ฟต้ อง ก. อธีกคนฐานทดารต้ายรต างกาย กรณธี นน ธี ไมตถมอ
เปป็ นการฟต้ องซดนา เพราะแมต้เปป็ นการฟต้ องจดาเลยคนเดธียวกรันกป็ตาม แตตเปป็ นการฟต้ องในอธีกคดธีหนขมื่ง
ไมตเกธีมื่ยวขต้องกรับคดธีแรก ดรังนรันน ค. จขงมธีสนิทธนิฟต้อง ก. ไดต้อธีก
(5) ตรัวอยตาง .....ก. ไดต้ไปกลตาวสบุ นทรพจนข์ในงานสโมสรงานหนขมื่ง ตตอมา ข. ไดต้ยนมมื่ ฟต้ อง ก.
ขต้อหาหมนิมื่นประมาท เพราะถต้อยคดาตอนหนขมื่งในสบุ นทรพจนข์ของ ก. คดธีนน ธี ศาลพนิพากษายกฟต้ อง
แลต้ว ตตอมา ข. ไดต้ยนมมื่ ฟต้ อง ก. อธีกครรันงในขต้อหาหมนิมื่นประมาทเชตนเดนิม แตตเปป็ นถต้อยคดาอธีกตอน
หนขมื่งในสบุ นทรพจนข์เดธียวกรัน ถามวตา ข. จะฟต้ องไดต้หรม อไมต ..........การทธีมื่ ข. ไดต้ฟต้อง ก. ฐานหมนิมื่น
ประมาทจากขต้อความทธีมื่ไปกลตาวสบุ นทรพจนข์ และศาลไดต้พนิพากษายกฟต้ อง ถมอวตาคดธีระงรับไป
เพราะมธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้ว ตาม ม.39 (4) เมมมื่อ ข. ยมนมื่ ฟต้ อง ก. อธีกครรันงฐานหมนิมื่น
ประมาท แตตเปป็ นคดาพยดอธีกประโยคหนขมื่งในการกลตาวสบุ นทรพจนข์เดธียวกรัน ดรังนรันน การฟต้ อง ก.
ขต้อหาหมนิมื่นประมาทดต้วยคดาพยดอธีกตอนหนขมื่ง ถมอวตาเปป็ นการฟต้ องซดนา เพราะเปป็ นการฟต้ องจดาเลย
คนเดธียวกรัน ในมยลคดธีเดธียวกรัน ซขมื่งศาลไดต้มธีคาด พนิพากษาถขงทธีมื่สบุดไปแลต้ว (ศาลไดต้กลตาวลตวง
เขต้าไปพนิจารณาสาระสดาครัญแหตงคดธีแลต้ว)
(6) ตรัวอยตาง .....พนรักงานอรัยการโจทกข์ฟต้อง ก. ขต้อหาลรักทรรัพยข์ โดยบรรยายฟต้ องวตา เมมมื่อวรันทธีมื่ 1
สนิ งหาคม 2548 เวลากลางคมนกตอนเทธีมื่ยง จดาเลยเขต้าไปบต้านผยเต้ สธี ยหาย เอาทธีวธี 20 นนินวไป เหตบุเกนิดทธีมื่
บต้ายเลขทธีมื่ 121/1 ต.ในเมมอง อ. เมมอง จ. นนทบบุรธี ขอใหต้ศาลพนิจารณาลงโทษจดาเลยในความผนิด
ฐานลรักทรรัพยข์ ศาลไดต้พนิจารณาเหป็นวตา ในคดาฟต้ องของพนรักงานอรัยการไมตมธีขอต้ ความระบบุวาต
จดาเลยกระทดาความผนิดโดยเจตนา ศาลจขงพนิพากษายกฟต้ อง เพราะในคดาฟต้ องของพนรักงาน
อรัยการนรันนไมตครบองคข์ประกอบของความผนิดอาญา พนรักงานอรัยการจขงเอาคดาฟต้ องนรันนไปแกต้
ใหมตวาต เมมมื่อวรันทธีมื่ 1 สนิ งหาคม 2548 เวลากลางคมนกตอนเทธีมื่ยง จดาเลยไดต้บงรั อาจเขต้าไปในบต้านผยต้
เสธี ยหาย แลต้วลรักเอาทธีวธี 20 นนินวของผยเต้ สธี ยหายไปโดยเจตนาทบุจรนิ ต เหตบุเกนิดทธีมื่บาต้ นเลขทธีมื่ 121/1 ต.
ในเมมอง อ. เมมอง จ. นนทบบุรธี ขอใหต้ศาลพนิจารณาลงโทษจดาเลยในความผนิดฐานลรักทรรัพยข์ ถาม
วตาถต้าทตานเปป็ นศาลจะรรับฟต้ องหรม อไมต ..........คดาฟต้ องใหมตของพนรักงานอรัยการนรันน เปป็ นการฟต้ อง
จดาเลยคนเดธียวกรัน ในคดธีเดธียวกรันคมอลรักทรรัพยข์ แตตในการพนิจารณาคดาฟต้ องแรกนรันน ศาลเหป็นวตา
คดาฟต้ องของพนรักงานอรัยการไมตครบองคข์ประกอบของการกระทดาความผนิดอาญา แสดงวตาศาล
ไดต้กาต้ วลตวงเขต้าไปในสาระสดาครัญแหตงคดธีแลต้ว ดรังนรันนคดาพนิพากษาของศาลยกฟต้ องไปแลต้วนรันน
ถมอวตามธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้วตาม ม.39 (4) ศาลยตอมไมตรรับคดาฟต้ องใหมตของพนรักงาน
อรัยการ เพราะเปป็ นการฟต้ องซดนา
(7) ตรัวอยตาง .....กรณธี ตามตรัวอยตาง (6) เปป็ นวตา เมมมื่อพนรักงานอรัยการยมนมื่ ฟต้ องแลต้ว ศาลพนิจารณา
แลต้วเหป็นวตา คดาฟต้ องของพนรักงานอรัยการอตานแลต้วไมตรยต้เรมมื่ อง จรับประเดป็นไมตถยกวตาฟต้ องขต้อหา
 47

อะไร ถต้าสต งสดาเนาคดาฟต้ องใหต้จาด เลย จดาเลยกป็ไมตสามารถจรับประเดป็นเปป็ นขต้อตตอสยต้ไดต้ ถมอเปป็ นการ

ฟต้ องเคลมอบคลบุม ศาลพนิจารณายกฟต้ อง พนรักงานอรัยการเอาคดาฟต้ องนรันนไปแกต้ใหมต และยมนมื่ ฟต้ อง
ใหมตอธีกครรันง ถามวตาถต้าทตานเปป็ นศาลจะรรับฟต้ องหรม อไมต ..........คดาฟต้ องใหมตของพนรักงานอรัยการ
นรันน เปป็ นการฟต้ องจดาเลยคนเดธียวกรัน ในคดธีเดธียวกรันคมอลรักทรรัพยข์ แตตในการพนิจารณาคดาฟต้ องแรก
นรันน ศาลเหป็นวตาคดาฟต้ องของพนรักงานอรัยการอตานแลต้วไมตรยต้เรมมื่ อง จรับประเดป็นไมตถยกวตาฟต้ องขต้อหา
อะไร แสดงวตาศาลยรังไมตไดต้กาต้ วลตวงเขต้าไปในสาระสดาครัญแหตงคดธี คดาพนิพากษาของศาลยกฟต้ อง
ไปแลต้วนรันน ไมตถมอวตามธีคาด พนิพากษาเสรป็ จเดป็ดขาดแลต้วตาม ม.39 (4) ดรังนรันนคดธียงรั ไมตระงรับ ศาล
ยตอมรรับคดาฟต้ องใหมตของพนรักงานอรัยการไดต้ ไมตถมอวตาฟต้ องซดนา

การฟต้ องคดธีแพตงทธีมื่เกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา
มาตรา 43 (อดานาจพนรักงานอรัยการฟต้ องคดธีแพตงเกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา) คดธีลกรั ทรรัพยข์ วนิมื่งราว ชนิง
ทรรัพยข์ ปลต้นทรรัพยข์ โจรสลรัด กรรโชก ฉต้อโกง ยรักยอก หรม อรรับของโจร ถต้าผยเต้ สธี ยหายมธีสนิทธนิทธีมื่จะ
เรธี ยกรต้องทรรัพยข์สนินหรม อราคาทธีมื่เขาสยญเสธี ยไปเนมมื่องจากการกระทดาผนิดคมน เมมมื่อพนรักงานอรัยการ
ยมนมื่ ฟต้ องคดธีอาญา กป็ใหต้เรธี ยกทรรัพยข์สนินหรม อราคาแทนผยเต้ สธี ยหายดต้วย
คดาอธนิบายมาตรา 43
1. ใหต้สรังเกตความแตกตตางระหวตาง ม.43 และ ม.47 กลตาวคมอ ม.43 เปป็ นกรณธี พนรักงานอรัยการ
ฟต้ องคดธีแพตงเกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา และเรธี ยกทรรัพยข์สนินหรม อราคาทรรัพยข์สนินแทนผยเต้ สธี ยหาย
........สต วน ม.47 เปป็ นอดานาจหรม อการวนินนิจฉรัยของศาลทธีมื่จะสรัมื่งใหต้จาด เลยใชต้ใชต้ราคาทรรัพยข์สนิน
หรม อคตาทดแทนแกตผเยต้ สธี ยหาย
2. พนรักงานอรัยการมธีอาด นาจฟต้ องคดธีแพตงเกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา ไดต้เฉพาะ 9 ประเภทเทตานรันน
คมอ ลรักทรรัพยข์ วนิงมื่ ราวทรรัพยข์ ชนิงทรรัพยข์ ปลต้นทรรัพยข์ โจรสลรัด กรรโชก ฉต้อโกง ยรักยอก และรรับ
ของโจร
3. พนรักงานอรัยการมธีอาด นาจฟต้ องไดต้เฉพาะคดธีทธีมื่ผเยต้ สธี ยหายมธีสนิทธนิเรธี ยกทรรัพยข์สนินหรม อราคา
ทรรัพยข์สนินทธีมื่ผเยต้ สธี ยหายตต้องสยญเสธี ยไป เนมมื่องจากการกระทดาความผนิดคดธีอาญา กลตาวคมอ เปป็ นการ
ฟต้ องแทนผยเต้ สธี ยหาย
4. อดานาจของพนรักงานอรัยการถยกจดากรัดเฉพาะเรธี ยกทรรัพยข์สนินและราคาทรรัพยข์สนินเทตานรันน ถต้า
เปป็ นคตาเสธี ยหายอมมื่นไมตมธีอาด นาจ ผยเต้ สธี ยหายตต้องดดาเนนินการเอง
5. จะตต้องใชต้สนิทธนิเรธี ยกทรรัพยข์สนินและราคาทรรัพยข์สนินไปพรต้อมกรับคดาฟต้ องคดธีอาญา
6. ตรัวอยตาง ..... ก. ซมนอรถจรักรยานยนตข์คนรั หนขมื่งราคา 50,000 บาท ตตอมาวรันหนขมื่งรถ
จรักรยานยนตข์ของ ก. ถยกคนรต้ายลรักเอาไป อธีก 10 วรันตตอมา ข. ไดต้มาตนิดตตอกรับ ก. บอกวตา ขอ
 48

เงนิน 5,000 บาท จะตนิดตตอเอารถจรักรยานยนตข์ของ ก. คมนมาใหต้ ก. อยากไดต้รถคมน จขงใหต้เงนินแกต

ข. ไป 5,000 บาท ปรากฏวตา ข. ถยกจรับ พนรักงานสอบสวนดดาเนนินคดธี ข. ฐานรรับของโจรและ
สต งสดานวนใหต้พนรักงานอรัยการ พนรักงานอรัยการสต งฟต้ องศาลขอใหต้พนิจารณาลงโทษ ข. ในความ
ผนิดฐานรรับของโจร และขอใหต้ศาลสรัมื่งใหต้ ข.คมนเงนิน 5,000 บาท ใหต้แกต ก. ดต้วย ศาลพนิจารณา
แลต้ว ข. มธีความผนิดฐานรรับของโจรจรนิ ง ถามวตาถต้าทตานเปป็ นศาลจะสรังมื่ ใหต้ ข. คมนเงนิน 5,000 บาท
ใหต้แกต ก. หรม อไมต ..........กรณธี นน ธี เปป็ นการฟต้ องคดธีแพตงทธีมื่เกธีมื่ยวเนมมื่องกรับคดธีอาญา ในความผนิดอาญา
9 ซขมื่งรวมถขงคดธีรรับของโจรดต้วย ซขมื่งพนรักงานอรัยการมธีอาด นาจยมนมื่ ฟต้ องคดธีอาญา และเรธี ยกเอา
ทรรัพยข์สนินหรม อราคาทรรัพยข์สนินคมนจาก ข. แทน ก.ไดต้ตาม ม.43 แตตเงนินจดานวน 5,000 บาท ไมตใชต
ราคาทรรัพยข์สนิน คมอรถจรักรยานยนตข์ ดรังนรันน ศาลไมตมธีอาด นาจสรัมื่งใหต้ ข. คมนเงนิน 5,000 บาท ใหต้แกต
ก. ไดต้ เพราะไมตตอต้ งดต้วย ม.43

การไตตสวนมยลฟต้ อง
มาตรา 162 (หลรักเกณฑข์การไตตสวนมยลฟต้ องกรณธี ราษฎรหรม ออรัยการเปป็ นโจทกข์) ถต้าฟต้ องไมตถยก
ตต้องตามกฎหมาย ใหต้ศาลจรัดการสรัมื่งตตอไปนธีน
(1) ในคดธีราษฎรเปป็ นโจทกข์ ใหต้ไตตสวนมยลฟต้ อง แตตถาต้ คดธีนน นรั พนรักงานอรัยการไดต้ฟต้องจดาเลยโดย
ขต้อหาอยตางเดธียวกรันดต้วยแลต้ว ใหต้จดรั การตามอนบุมาตรา (2)
(2) ในคดธีพนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์ ไมตจาด เปป็ นตต้องไตตสวนมยลฟต้ อง แตตถาต้ เหป็นสมควรจะสรัมื่งใหต้
ไตตสวนมยลฟต้ องกตอนกป็ไดต้
ในกรณธี ทธีมื่มธีการไตตสวนมยลฟต้ องดรังมื่ กลตาวแลต้ว ถต้าจดาเลยใหต้การรรับสารภาพใหต้ศาลประทรับฟต้ อง
ไวต้พนิจารณา

มาตรา 165 (วนิธธีการไตตสวนมยลฟต้ องของราษฎรหรม ออรัยการ) ในคดธีซมื่ ขงพนรักงานอรัยการเปป็ น

โจทกข์ ในวรันไตตสวนมยลฟต้ อง ใหต้จาด เลยมาหรม อคบุมตรัวมาศาล ใหต้ศาลสต งสดาเนาฟต้ องแกตจาด เลยราย
ตรัวไป เมมมื่อศาลเชมมื่อวตาเปป็ นจดาเลยจรนิ งแลต้ว ใหต้อตานและอธนิบายฟต้ องใหต้ฟรัง และถามวตาไดต้กระทดา
ผนิดจรนิ งหรม อไมต จะใหต้การตตอสยต้อยตางไรบต้าง คดาใหต้การของจดาเลยใหต้จดไวต้ ถต้าจดาเลยไมตยอม
ใหต้การ กป็ใหต้ศาลจดรายงานไวต้ และดดาเนนินการตตอไป
จดาเลยไมตมธีอาด นาจนดาพยานมาสม บในชรันนไตตสวนมยลฟต้ อง แตตทน งรั นธีน ไมตเปป็ นการตรัดสนิ ทธนิในการทธีมื่
จดาเลยจะมธีทนายมาชตวยเหลมอ
ในคดธีราษฎรเปป็ นโจทกข์ ศาลมธีอาด นาจไตตสวนมยลฟต้ องลรับหลรังจดาเลย ใหต้ศาลสต งสดาเนาฟต้ องแกต
จดาเลยรายตรัวไป กรับแจต้งวรันนรัดไตตสวนใหต้จาด เลยทราบ จดาเลยจะมาฟรังการไตตสวนมยลฟต้ อง โดย
 49

ตรันงทนายใหต้ซกรั คต้านพยานโจทกข์กไป็ ดต้ หต้ามมนิใหต้ศาลถามคดาใหต้การจดาเลย และกตอนทธีมื่ศาล

ประทรับฟต้ องมนิใหต้ถมอวตาจดาเลยอยยใต นฐานะเชตนนรันน
คดาอธนิบายมาตรา 162 และ 165
1. หลรักเกณฑข์การไตตสวนมยลฟต้ อง ตาม ม.162 และวนิธธีการไตตสวนมยลฟต้ อง ตาม ม.165 ตต้อง
พนิจารณาพรต้อมกรัน โดยแยกพนิจารณาเปป็ น 2 กรณธี คมอ
(1) กรณธี ราษฎรเปป็ นโจทกข์ (2) กรณธี พนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์
2. กรณธี พนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์ ..........ตต้องพนิจารณา ม.162 (2) ประกอบ ม.165 วรรค 1
และวรรค 2
(1) หลรักเกณฑข์การไตตสวนมยลฟต้ องในกรณธี พนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์ ตาม ม.162 (2) ไดต้แกต
- ไมตจาด เปป็ นตต้องไตตสวนมยลฟต้ องกตอน เพราะเปป็ นคดธีทธีมื่พนรักงานอรัยการไดต้ทาด การสอบสวนแลต้ว
กตอนการยมนมื่ ฟต้ องคดธี ตาม ม.120
- แตตมธีขอต้ ยกเวต้นวตา ศาลอาจเหป็นสมควรสรัมื่งใหต้มธีการไตตสวนมยลฟต้ องกตอนกป็ไดต้ เพมมื่อใหต้ไดต้ความ
แนตชดรั วตาคดธีนน นรั มธีมยลพอทธีมื่จะประทรับฟต้ องไวต้พนิจารณา
(2) วนิธธีพนิจารณาการไตตสวนมยลฟต้ องในกรณธี พนรักงานอรัยการเปป็ นโจทกข์ ตาม ม.165 ว.1 และ
ม.165 ว.2
- ผยถต้ ยกฟต้ องอยยใต นฐานะเปป็ นจดาเลยแลต้ว แมต้ศาลจะยรังไมตประทรับฟต้ องกป็ตาม
- การไตตสวนมยลฟต้ องตต้องกระทดาตตอหนต้าจดาเลย
- จดาเลยมธีสนิทธนิตตอสยต้คดธีทบุกประการ
- จดาเลยจะนดาพยานเขต้ามาสม บไมตไดต้ แตตแตตงตรันงทนายไดต้
3. กรณธี ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ..........ตต้องพนิจารณา ม.162 (1) ประกอบ ม.165 วรรค 3
(1) หลรักเกณฑข์การไตตสวนมยลฟต้ องในกรณธี ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ตาม ม.162 (1) ไดต้แกต
- ศาลจะตต้องทดาการไตตสวนมยลฟต้ องกตอนเสมอ เพมมื่อใหต้แนตใจวตาคดธีดงรั กลตาวมธีมยลพอทธีมื่จะ
ประทรับ
ฟต้ องรรับไวต้พนิจารณาตตอไปไดต้
- แตตมธีขอต้ ยกเวต้นวตา ถต้าคดธีนน นรั พนรักงานอรัยการไดต้ฟต้องจดาเลยในขต้อหาเดธียวกรัน กป็ไมตจาด เปป็ นตต้อง
ไตตสวนมยลฟต้ องอธีก แตตถาต้ ศาลเหป็นสมควรจะสรังมื่ ใหต้ไตตสวนมยลฟต้ องกตอนกป็ไดต้
(2) วนิธธีพนิจารณาการไตตสวนมยลฟต้ องในกรณธี ราษฎรเปป็ นโจทกข์ ตาม ม.165 ว.3
- ตราบใดทธีมื่ศาลยรังไมตประทรับฟต้ อง จดาเลยยรังมนิไดต้อยยใต นฐานะจดาเลย ตาม ม.2 (3) ..........จดาเลย
หมายความถขง บบุคคลซขมื่งถยกศาลฟต้ องแลต้วโดยขต้อหาวตาไดต้กระทดาความผนิด
- เมมมื่อยรังไมตอยยใต นฐานะจดาเลย จะมธีการจรับ ขรัง หรม อเรธี ยกประกรันเกธีมื่ยวกรับจดาเลยไมตไดต้
 50

- จดาเลยจะมาศาลหรม อไมตมาศาลกป็ไดต้ แตตแตตงตรันงทนายซรักคต้านไดต้

- ศาลมธีอาด นาจไตตสวนมยลฟต้ องลรับหลรังจดาเลยกป็ไดต้ เพราะเปป็ นเรมมื่ องระหวตางศาลกรับโจทกข์
- จดาเลยจะนดาพยานเขต้ามาสม บไมตไดต้ แตตสตงเอกสารประกอบการซรักคต้านไดต้
- ไมตใหต้ศาลซรักถามคดาใหต้การจดาเลย
- เมมมื่อศาลสรังมื่ แลต้ว จดาเลยจะอบุทธรณข์ไมตไดต้
(3) การสต งเอกสารประกอบการซรักคต้าน เปป็ นการทดาลายนดนาหนรักพยานฝต ายโจทกข์
(4) ตรัวอยตาง .....นายฮะราษฎรเปป็ นโจทกข์ฟต้องนายเฮงเปป็ นจดาเลยในความผนิดฐานลรักทรรัพยข์ ศาล
สรัมื่งไตตสวนมยลฟต้ อง และในวรันไตตสวนมยลฟต้ อง โจทกข์และจดาเลยมาศาลทรันงคยต กตอนทธีมื่ศาลจะเรนิมื่ ม
ไตตสวนมยลฟต้ อง นายเฮงจดาเลยกป็ลบุกขขนนแถลงตตอศาลวตา ขต้าพเจต้านายเฮงขอรรับสารภาพตาม
คดาฟต้ องของโจทกข์ทบุกประการ เมมมื่อศาลไดต้ฟรังดรังนรันนกป็ประทรับรรับฟต้ องไวต้พนิจารณา ถามวตาศาล
ดดาเนนินการโดยชอบดต้วยกฎหมายหรม อไมต .........กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ทธีมื่ราษฎรเปป็ นโจทกข์ฟต้อง จขง
เปป็ นกรณธี ทธีมื่ศาลจะตต้องไตตสวนมยลฟต้ องกตอนเสมอตาม ม.162 (1) เมมมื่อศาลสรัมื่งไตตสวนมยลฟต้ อง
จดาเลยจะมาศาลหรม อไมตมาศาลกป็ไดต้เปป็ นสนิ ทธนิของจดาเลยตาม ม.165 ว.2 แตตปรากฏวตา จดาเลยมา
ศาลในวรันนรัดไตตสวนมยลฟต้ อง และไดต้แถลงตตอศาลขอรรับสารภาพตามคดาฟต้ องของโจทกข์ทบุก
ประการ ศาลจขงไดต้ประทรับรรับฟต้ องไวต้พนิจารณาตาม ม.162 ว.2 ดรังนรันน ศาลดดาเนนินการโดยชอบ
ดต้วยกฎหมายแลต้ว
(5) ตรัวอยตาง .....ในคดธีอาญาคดธีหนขมื่ง ราษฎรเปป็ นโจทกข์ฟต้องจดาเลย ศาลสรัมื่งใหต้ไตตสวนมยลฟต้ อง
เมมมื่อไตตสวนมยลฟต้ องเสรป็ จแลต้ว ศาลมธีคาด สรัมื่งวตาฟต้ องของโจทกข์เคลมอบคลบุม จขงพนิพากษายกฟต้ อง
โจทกข์ยนมมื่ อบุทธรณข์ ศาลอบุทธรณข์พนิจารณาแลต้วเหป็นวตา ฟต้ องของโจทกข์ไมตเคลมอบคลบุม ใหต้ศาลชรันน
ตต้นพนิจารณาคดธีไปตามรย ปความตตอไป ถามวตาจดาเลยฎธีกาครัดคต้านคดาพนิพากษาศาลอบุทธรณข์ไดต้
หรม อไมต .............กรณธี นน ธี เปป็ นกรณธี ทธีมื่ราษฎรเปป็ นโจทกข์ฟต้อง ซขมื่งในขรันนไตตสวนมยลฟต้ อง ศาลชรันนตต้น
พนิพากษายกฟต้ อง เพราะคดาฟต้ องของโจทกข์เคลมอบคลบุม โจทกข์จขงอบุทธรณข์ ศาลอบุทธรณข์มธีคาด
พนิพากษาวตา ใหต้ศาลชรันนตต้นพนิจารณาคดธีไปตามรย ปความ แสดงวตาศาลชรันนตต้นยรังไมตไดต้ประทรับ
ฟต้ องรรับไวต้พนิจารณา จดาเลยจขงฎธีกาไมตไดต้เพราะยรังไมตตกอยยใต นฐานะจดาเลยตาม ม.2 (3) ประกอบ
ม.165 ว.3

ควรรายละเอธียดดยมาตรา 192 ซขมื่งมธีทน งรั หมด 6 วรรค จากเอกสารการสอนเลตม 2 หนตวย 14

ตรันงแตตหนต้า 419 – 429 (สอบไลต 1 / 48 ออก ม.192 ว.1 และ ว.2 …สอบซตอมอาจจะออก ม.192
ว.1 และ ว.3 กป็ไดต้ หรม อวรรคอมมื่นกป็ไดต้)