Professional Documents
Culture Documents
10 - وحدات قياس الكميات
10 - وحدات قياس الكميات
اﻝوﺤدات اﻷﺴﺎﺴﻴﺔ
دﻋوﻨﺎ ﻨراﺠﻊ ﺒﻌض اﻝوﺤدات اﻝﺘﻲ ﻜﻨت ﺒﺎﻝﻔﻌل ﻤﺄﻝوﻓﺔ ﺠدا ﺤﻴث أن اﻝﻤراﺠﻌﺔ ﻀرورﻴﺔ ﺒﺎﻝﻜﺎد:
اﻝرﻤز اﻝوﺤدة اﻝرﻤز اﻝوﺤدة اﻝرﻤز اﻝوﺤدة
' دﻗﻴﻘﺔ ﻓﻲ اﻝزاوﻴﺔ h اﻝﺴﺎﻋﺔ m ﻤﺘر
" اﻝﺜﺎﻨﻴﺔ ﻓﻲ اﻝزاوﻴﺔ d اﻝﻴوم mm ﻤﻠﻠﻴﻤﺘر
Cal اﻝﺴﻌرات اﻝﺤ اررﻴﺔ kg اﻝﻜﻴﻠوﺠرام cm ﺴﻨﺘﻴﻤﺘر
A أﻤﺒﻴر g اﻝﺠرام km ﻜﻴﻠوﻤﺘر
V ﻓوﻝت t اﻝطن
ّ µ اﻝﻤﻴﻜرو
Ω أوم o درﺠ ـ ـ ــﺔ ﻓ ـ ـ ــﻲ اﻝزاوﻴـ ـ ـ ــﺔ أو )ﻤﻠﻴـ ـ ـ ـ ـ ــون ﻤﺘـ ـ ـ ـ ـ ــر(
درﺠﺔ اﻝﺤ اررة s اﻝﺜﺎﻨﻴﺔ
min اﻝدﻗﻴﻘﺔ
اﻝوﺤدات اﻷﺨرى اﻝﺘﻲ ﺘﺴﺘﺨدﻤﻬﺎ ﺒﺸﻜل ﻤﺘﻜرر ﻫﻲ ﻤﺠﻤوﻋﺎت ﻤن اﻝوﺤدات اﻷﺴﺎﺴﻴﺔ .وﺘﺴﻤﻰ اﻝﻤﺠﻤوﻋﺎت "اﻝوﺤدات
اﻝﻤﺸﺘﻘﺔ".
اﻝوﺤدات اﻝﻤﺸﺘﻘﺔ
اﻝﻤﺴﺎﺤﺔ وﺤدة اﻝﻤﺴﺎﺤﺔ ﻫﻲ ﻤرﺒﻊ طوﻝﻪ ١ﻤﺘر .رﻤزﻫـﺎ ﻫـو م) ٢ﻤﺘـر × ﻤﺘـر(.
ﻓ ــﻲ اﻝﻤ ــﺴﺘطﻴل اﻝ ــذي ﻴظﻬ ــر ﻋﻠ ــﻰ اﻝﻴ ــﺴﺎر ،ﻜ ــم ﻋـ ـدد اﻝوﺤ ــدات ﻫﻨ ــﺎك؟
اﻝﺠواب ﻫو واﻀﺢ .٢=١×٢ﻨﻘول ﻤﺴﺎﺤﺔ ﻫذا اﻝﻤﺴﺘطﻴل ﻫﻲ ٢م.٢
٣
وﺤــدة اﻝﺤﺠــم ﻫــﻲ اﻝﻤﻜﻌــب اﻝــذي ﻴﺒﻠــﻎ طوﻝــﻪ ١ﻤﺘــر .رﻤزﻫــﺎ ﻫــو م
اﻝﺤﺠم
)ﻤﺘر × ﻤﺘر × ﻤﺘر( .وﺤدات أﺨرى ﻤن ﺤﺠم ﻫﻲ ﺴم) ٣أو ﺴم ﻤﻜﻌب(
و اﻝﻠﺘر ،ﻝﺘر = ١٠٠٠ﺴم.(٣
إذا ﻜﺎن اﻝﺠﺴم ﻴدور ٣٠٠٠ﻤـرة ﻓـﻲ ﺜﻼﺜـﺔ دﻗـﺎﺌق ،ﻨﻘـول أن ﻤﺘوﺴـط
اﻝﺴرﻋﺔ اﻝدوراﻨﻴﺔ
اﻝــﺴرﻋﺔ ﻝﺘﻠــك ﺜــﻼث دﻗــﺎﺌق ﻫــو ١٠٠٠ﻝﻔــﺔ ﻓــﻲ اﻝدﻗﻴﻘــﺔ اﻝواﺤــدة ،أو ﻝﻔﺘ ـرة
ﻗﺼﻴرة ١٠٠٠ ،ﻝﻔﺔ ﻓﻲ اﻝدﻗﻴﻘﺔ .وﺘـﺴﺘﺨدم ﻫـذﻩ اﻝوﺤـدة ﻋﻠـﻰ ﻨطـﺎق واﺴـﻊ
اﻝﻤﻘدرة ١٧٥٠ﻝﻔﺔ ﻓﻲ اﻝدﻗﻴﻘﺔ". ﻤﺤرك ّ ﻓﻲ ﺸﻜل ﻤﺜل "ﺴرﻋﺔ اﻝ ّ
اﻝـﺴرﻋﺔ اﻝزاوﻴـﺔ ﺘــﺸﺒﻪ اﻝـﺴرﻋﺔ اﻝدوراﻨﻴــﺔ وﻝﻜــن وﺤــدﺘﻬﺎ ﻫــﻲ درﺠــﺔ ﻓــﻲ
اﻝﺜﺎﻨﻴﺔ اﻝواﺤدة.
-١-
ﺴرﻋﺔ اﻹﻨطﻼق إذا ﻗطﻌـت ﺴــﻴﺎرة ﻤــﺴﺎﻓﺔ ١٠٠ﻜﻴﻠــوﻤﺘر ﻓــﻲ ﺴــﺎﻋﺘﻴن ،وﻤﻌــدل اﻝﺤرﻜــﺔ
ﻫ ــو ١٠٠ﻜ ــم /ﺴ ــﺎﻋﺘﻴن أو ٥٠ﻜ ــم /ﺴ ــﺎﻋﺔ .ﻜ ــم /ﺴ ــﺎﻋﺔ ﻫ ــﻲ وﺤ ــدة
اﻝﺴرﻋﺔ.
وﺤدة اﻝزﻤن ﻗـد ﺘﻜـون اﻝﺜﺎﻨﻴـﺔ ،ووﺤـدة اﻝﻤـﺴﺎﻓﺔ )اﻝطـول( ﻗـد ﺘﻜـون ﻤﺘـر
ﻝﻠﺘﻌﺒﻴر ﻋن اﻝﺴرﻋﺔ ،ﻤﺜل م /ث.
ﻴﻤﻜــن اﻝﺘﻌﺒﻴــر ﻋــن ﻤﻌــدل اﻝﺘــدﻓق ﻋﻠــﻰ أﻨــﻪ اﻝﻜﺜﻴــر ﻤــن اﻝﻤﺘــر اﻝﻤﻜﻌــب
اﻝﺘدﻓق
)اﻝﺤﺠــم( ﻓــﻲ اﻝدﻗﻴﻘــﺔ )اﻝــزﻤن( ،أو اﻝﻜﺜﻴــر ﻤــن ﻝﺘــر ﻓــﻲ اﻝﺜﺎﻨﻴــﺔ اﻝواﺤــدة.
اﻝرﻤوز ﻫﻲ )م / ٣د( و )ل /ث(.
ﻤﻌدل ﺘدﻓق اﻝطرد ﻤن ﻤﻀﺨﺔ ﺼﻐﻴرة ﻤﺜل اﻝﻤﻀﺨﺔ اﻝﺘرﺴﻴﺔ ﻋـﺎدة ﻤـﺎ
ﻴﻜون )ل /ث( .وﻴﻤﻜن اﻝﺘﻌﺒﻴـر ﻋـن ﻤﻌـدل اﻝﺘـدﻓق ﺒـﺎﻝﻜﺜﻴر ﻤـن اﻷطﻨـﺎن
أو ﻜﻴﻠــوﻏرام ﻓــﻲ اﻝدﻗﻴﻘــﺔ أو اﻝﺜﺎﻨﻴــﺔ ،ﻋﻠــﻰ اﻝــرﻏم ﻤــن أن ﻫــذﻩ اﻝوﺤــدة ﻫــﻲ
أﻗل ﺸﻴوﻋﺎ.
اﻝ ــﻀﻐط ﻫ ــو ﻗ ــوة اﻝﻤ ــؤﺜرة ﻋﻤودﻴـ ـﺎ ﻋﻠ ــﻰ وﺤ ــدة اﻝﻤ ــﺴﺎﺤﺎت ،واﻝﺘ ــﻲ ﻗ ــد
اﻝﻀﻐط ﺘﻜـون ﺴــم ٢أو اﻷﻗـل ﺸــﻴوﻋﺎ ،ﻤـم .٢وﺤــدة اﻝﻘـوة ﻫــﻲ اﻝﻜﻴﻠـوﺠرام ،إذا ﻜﺎﻨـت
ﻤـ ــﺴﺎﺤﺔ ﺴـ ــطﺢ اﻝﻤﻜ ـ ـﺒس ١٠ﺴـ ــم ،٢ﻋﻠـ ــﻰ ﺴـ ــﺒﻴل اﻝﻤﺜـ ــﺎل ،ﻴﺘﻌـ ـ ّـرض ﻝﻘـ ــوة
ﻤﻘــدرﻫﺎ ٣٠٠ﻜﺠــم ﻤــن اﻝﺠﻬــﺔ اﻷﻤﺎﻤﻴ ـﺔ ﻝــذراع اﻝﻤﻜــﺒس ،ﻓﻤــﺎ ﻫــو ﻀــﻐط
اﻝزﻴــت اﻝﻤ ــؤﺜر ﻋﻠ ــﻰ اﻝﻤﻜــﺒس؟ اﻝﻘ ــوة اﻝﻤ ــؤﺜرة ٣٠٠ﻜﺠــم ﺒواﺴ ــطﺔ اﻝزﻴ ــت
ﻋﻠﻰ اﻝﻤﻜﺒس ٣٠٠ :ﻜﺠم ١٠ /ﺴـم ٣٠ = ٢ﻜﺠـم /ﺴـم ،٢وﻫـو ﻀـﻐط
اﻝزﻴت ﻓﻲ ﻫذا اﻝﻤﺜﺎل.
وﺤدات اﻝﻀﻐط اﻷﺨرى ﻫـﻲ ﻤـم زﺌﺒـق )ارﺘﻔـﺎع ﻋﻤـود اﻝزﺌﺒـق ﻓـﻲ ﻤـم(
وﻤــم ﻤــﺎء )ارﺘﻔــﺎع ﻋﻤــود اﻝﻤــﺎء ﻓــﻲ ﻤــم( .وﺘــﺴﺘﺨدم ﻫــذﻩ ﻝﻘﻴــﺎس اﻝــﻀﻐوط
اﻝﻤطﻠﻘـﺔ ،إذا ﺼــﺎدﻓت ﻤﺜــل ﻫــذﻩ اﻝﺘﻌﺒﻴــر ﺒﺎﺴــم "ﻀــﻐط دﻓــﻊ ﻤــن ٣٠٠ﻤـم
زﺌﺒق" ،ﺘذﻜر أن ﻫذا اﻝﻀﻐط إﺸـﺎرة إﻝـﻰ واﺤـد ﻤطﻠـق ،اﻝـذي ﻴـﺴﺎوي ﻗﻴﻤـﺔ
اﻝﻀﻐط اﻝﺠوي ﺒﺎﻹﻀﺎﻓﺔ إﻝﻰ اﻝﻀﻐط اﻝﻤﺸﺎر إﻝﻴﻪ ﺒواﺴطﺔ ﻋـداد ﻋـﺎدي.
ﻴرﺠﻰ اﻝرﺠوع إﻝﻰ TA10-31Eﻝﻤزﻴد ﻤن اﻝﺘﻔﺎﺼﻴل.
ﻋــزم اﻝــدوران ﻫــو ﺠﻬــد دوران .اﻝﻨظــر ﻓــﻲ ذراع اﻝﻜرﻨــك طوﻝــﻪ ١ﻤﺘــر،
اﻝﻌزم
إذا ﺘم ﺴـﺤب رأس اﻝـذراع ﺒﻘـوة ٢٠ﻜﺠـم .ﻓـﺈن ﺠﻬـد اﻝـدوران اﻝﻤـؤﺜر ﻋﻠـﻰ
اﻝﻌﻤــود ﻫ ــو ٢٠ﻜﺠــم .م ) ٢٠ﻜﺠ ــم × ١م( .ﻫــذﻩ اﻝوﺤ ــدة ،ﻜﺠ ــم .م،
وﺘــﺴﺘﺨدم ﻋــﺎدة ﻓــﻲ ﺘﺤدﻴــد ﻗــﻴم ﻋــزم اﻝــدوران ﻤﺜــل رﺒــط اﻝﻤــﺴﺎﻤﻴر ﺒواﺴــطﺔ
ﻤﻔﺘﺎح اﻝﻌزم.
-٢-
اﻝﺸﻐل واﻝﻘدرة ﺘﺤرﻜ ــﻪ ﻤ ــﺴﺎﻓﺔ ﺜﺎﺒﺘ ــﺔ ،ﻨﻘ ــول "اﻝ ــﺸﻐل"
ﻋﻨ ــدﻤﺎ ﺘ ــؤﺜر ﻗ ــوة ﻋﻠ ــﻰ ﺠ ــﺴمّ ،
اﻝﻤﺒذول ﻋﻠـﻰ اﻝﺠـﺴم .ﻝﻨﻔﺘـرض أﻨـك أﺜـرت ﺒﻘـوة ٧٥ﻜﺠـم ﻋﻠـﻰ ﺠـﺴم ﻤـن
أﺠل ﺘﺤرﻴﻜﻪ ٕواذا ﺘﺤرﻜﻪ ﻤﺴﺎﻓﺔ ﻤﺘر واﺤد ،ﻓﺈن اﻝﺸﻐل اﻝذي ﻗﻤت ﺒﻪ ﻫـو
٧٥ﻜﺠم × ١ﻤﺘر = ٧٥ﻜﺠم .م.
اﻝﻘدرة ﻫﻲ ﻤﻌدل اﻝزﻤن ﺒﺎﻝﻨﺴﺒﺔ ﻝﻠﺸﻐل اﻝﻤﺒـذول .اﻝـﺸﻐل ٧٥ﻜﺠـم .م
ﻜل ﺜﺎﻨﻴﺔ ﻴﺴﻤﻰ ﺤﺼﺎن ﻤﺘري ،ﻴﻜﺘب ،PSوﻫو ﻤﺎ ﻴﻌﺎدل ﺘﻘرﻴﺒﺎ ﺤﺼﺎن
ﻤﻴﻜﺎﻨﻴﻜﻲ .HP
اﻝﺘﻴﺎر اﻝﻜﻬرﺒﺎﺌﻲ واﻝطﺎﻗﺔ اﻝﻜﻬرﺒﺎﺌﻴﺔ وﺤدة اﻝﺘﻴﺎر اﻝﻜﻬرﺒﺎﺌﻲ ﻫو اﻷﻤﺒﻴر ،اﻝذي ﻫو رﻤـز .Aإذا ﻜـﺎن اﻝﺘﻴـﺎر
١٠أﻤﺒﻴــر ﻴﺘــدﻓق ﻤــن اﻝﺒطﺎرﻴــﺔ ﻝﻤــدة ٢٠ﺴــﺎﻋﺔ ﻤﺘواﺼــﻠﺔ ،إذن اﻝﻜﻬرﺒــﺎء
اﻝﻤﻨﻘوﻝ ـ ــﺔ ٢٠٠أﻤﺒﻴ ـ ــر ﺴ ـ ــﺎﻋﺔ) .ارﺠ ـ ــﻊ إﻝ ـ ــﻰ TA13-51Eﻝﻤزﻴ ـ ــد ﻤ ـ ــن
اﻝﺘﻔﺎﺼﻴل(.
اﻝطﺎﻗﺔ اﻝﻜﻬرﺒﺎﺌﻴﺔ ﻫﻲ ﻤﻌدل اﻝﻜﻬرﺒﺎء ﻝﻠـﺸﻐل اﻝﻤﺒـذول وﻴﻌﺒـر ﻋﻨـﻪ ﻤـن
ﺨﻼل ﻀرب اﻝﺘﻴﺎر ﻓﻲ اﻝﺠﻬد ،اﻝوﺤدة اﻝﻨﺎﺘﺠﺔ ﺘﺴﻤﻰ اﻝوات .W
ﻝﻠﻔﻬم ﻤﻌﺎﻨﻲ اﻝﺠﻬد ،اﻝﺘﻴﺎر واﻝﻤﻘﺎوﻤﺔ ،اﻝرﺠوع إﻝﻰ .TA13-01E
-٣-