Konu : İş Hazırlama Atölyesinde Sac

Şekillendirme

Hazırlayan : Sinan ASLAN

Süre : 4,5 Saat

Amaç : Hidromek İş hazırlama atölyesinde

kullanılmakta olan saç şekillendirme makinalarının
tanıtılması, genel büküm teknikleri ve mantığının
anlatılması

Konular ……………………..

1. Hidromek Bükme Makine Parkı

2. Abkant Tezgahlar
3. Silindir Bükmeler
4. Pres
5. Doğrultma Presleri
 1. Hidromek Bükme Makine Parkı

ABKANT

1. Durma 40320
2. Durma 40320
3. Durma 40320
4. Durma 60600
5. Durma 701250

SİLİNDİR BÜKME

1. Durmazlar 2025
2. Durmazlar 1315
3. Durmazlar 1518
4. Durmazlar 1215
 1. Hidromek Bükme Makine Parkı

H PRES

1. ÖZDEMİR MAKİNE
600TON
 1. Hidromek Bükme Makine Parkı

KALIP PRESİ

1. SARIGÖZ PRES

DOĞRULTMA PRESİ

1. HİDROLİKSAN 100Ton
2. HİDROLİKSAN 100Ton
 ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

ABKANT PRESLER
Abkant presler sac imalatında kullanılan pres makineleridir. Saca
belli açılarda, şekil vermek için kullanılır. Genel olarak statik ve
dinamik rijitliği sağlanmış, mono blok, kaynaklı gövdeye sahiptirler.
İnce ve kalın sacların hassas büküm işlerine elverişlidir. Paralelliğe
yardımcı olan mukavemetli dengeleme mili ile kesim işlemi daha
düzgün yapılır.3 fonksiyonlu çalışma sistemine sahiptirler. istenen
pozisyonda durdurma, pres seçiminde kıvrılacak malzeme
uzunluğu, kalınlığı, malzeme bilgisi (paslanmaz, alüminyum, normal
sac, ST vs.) önemlidir
 ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

Havada Büküm: V=4-5xs

Bu tür büküm şeklinde, üç önemli nokta bulunmaktadır. Bu noktalar alt
kalıbın iki köşesi ve üst kalıbın bükücü ucudur. Alt ve üst kalıplar bu operasyonda birbirleri
ile temas etmezler. İşlem ise şöyle gerçekleşir;

Önce alt kalıp üzerinden uygun “ V “ kanalı seçildikten sonra üst bıçak hareket ettirilir ve
istenilen değer ( örneğin ; 30° , 60° , 75° , ...... ) elde edilene kadar bükme işlemine devam
edilir. Bu işlemde malzemenin gerilme değeri göz önüne alınmalıdır.

Seçilen “ V “ kanalı seçimi yapılırken dikkate alınması gereken değerler:

3 mm. ‘ ye kadar saclar için, 6–8 x s
3 mm. ‘ nin üzerindeki saclar için, 8–12 x s
s: Bükülecek sac kalınlığıdır.

Örnek: 3 mm. kalınlığındaki sac için gerekli kanal genişliği 25 mm , en dar

kıvırabileceğimiz sacın eni ise 18 mm. ‘ dir. Oluşabilecek iç radyüs 4,2 mm. gerekli olan
güç bir metre için 21 ton ‘ dur.

Havadaki bükümlerde malzemenin eski formuna dönme eğiliminden dolayı aşağıdaki

tolerans değerlerini göz önünde bulundurmak gerekir.

•Ucu sivri bıçak ile bükümlerde ± 2°

•Standart bıçak ile bükümlerde ± 3°
•Geniş ağızlı bıçak ile bükümlerde ±5°

Havada bükümlerde, malzeme sertliğinin toplam boyda farklı değerlerde olmasından

kaynaklanan derece farklılıkları oluşmaktadır.
 ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

V
r = 0.16xV

V=4-5xs

Bu tür bükmedeki avantajlarımız; malzemenin eski formuna dönme eğilimini en

aza indirgediğimizden dolayı meydana gelebilecek derece farklılığı minimumdadır.

Dezavantajlarımız ise, yüksek tonaj kullanım ihtiyacı ve yüksek kalıp maliyetidir.

Bükülecek sacdaki radyüs , “ V “ kanal açıklığına bağlı olup, sac kalınlığı ve

boyutları ile ilgili değildir.

Bu koşullar altında, radyüs “ V “ kanalının radyüsünden küçüktür

.
ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

BÜKME TONAJI HESAPLAMA:

ÖRNEK……..

Uzunluk: 2500 mm
Sac kalınlığı: 2 mm
Sacın sertliği: 45 daN/mm²

Gerekli Olan Bükme Kuvvetini hesaplayalım

1,42  L  Rm  s 2
F (Ton)
1000  V
F: Bükme kuvveti
L: Boy (mm)
Rm: Malzemenin kopma gerilmesi ( daN/mm² )
V: Kanal genişliği
s: Sac kalınlığı

1,42x2500x45x4/16000=40 Ton luk bir basınca ihtiyacımız vardır

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

1. Eğer apkant presimiz kapasitesinin dışında kullanılırsa, kalıp ve sacda
zedelenme olabilir.
2. Çekme dayanımı 40 kg/mm² üzerinde saclar büküldüğünde pratik olarak
hesaplanan değerin % 10 ilave etmek gerekir. Gelebilecek çatlamalar bir
miktarda olsa önlenmiş olur.
3. Daha sert saclarda bu değer 10 – 12 x s olarak alınır ve dolayısıyla sacın
sertliğinden meydana gelebilecek çatlamalar bir miktarda olsa önlenmiş olur.
ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

SAC KALINLIĞINA BAĞLI OLARAK KANAL GENİŞLİĞİ

Sac Kalınlığı ( s ) 0,5 – 2,5 3,0 – 8,0 9,0 – 10,0 12,0 ve üstü

Kanal Genişliği ( V ) 6xs 8xs 8-10 x s 8-12 x s

AÇIYA GÖRE MİNİMUM ETEK TABLOSU

Açı ( α ) 165 ° 135 ° 120 ° 90 ° 60 ° 45 ° 30 °

Etek Boyu ( b ) 0,51 x V 0,55 x V 0,58 x V 0,71 x V 1xV 1,31 x V 1,94 x V

 ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME V

GERİ YAYLANMA ETKİSİ  +

y
Aşağıdaki tablo Y strok değerleri, büküm açısı ile
geri yaylanma ilişkisini tariflemektedir. Sacdaki
geri yaylanmayı önlemek amacıyla α açısı kadar
fazla bükülmelidir..

α
V (mm)
1° 1.5 ° 2° 2.5 ° 3° 3.5 ° 4° 4.5 ° 5°
6 0.031 0.046 0.061 0.076 0.09 0.106 0.121 0.136 0.151
8 0.041 0.061 0.081 0.101 0.121 0.141 0.161 0.181 0.201
9.5 0.048 0.072 0.096 0.12 0.144 0.168 0.192 0.215 0.239
10 0.051 0.076 0.101 0.127 0.152 0.177 0.202 0.226 0.251
12 0.061 0.091 0.122 0.152 0.182 0.212 0.242 0.272 0.301
13 0.066 0.1 0.132 0.165 0.197 0.230 0.262 0.294 0.327
15 0.076 0.114 0.152 0.19 0.228 0.265 0.302 0.34 0.377
16 0.081 0.122 0.162 0.203 0.243 0.283 0.323 0.362 0.402
19 0.097 0.145 0.193 0.241 0.288 0.336 0.383 0.43 0.477
20 0.11 0.152 0.203 0.253 0.304 0.354 0.403 0.453 0.502
24 0.122 0.183 0.244 0.304 0.364 0.424 0.484 0.544 0.603
25 0.127 0.19 0.254 0.317 0.379 0.442 0.504 0.566 0.628
30 0.153 0.23 0.305 0.380 0.455 0.53 0.605 0.679 0.754
32 0.163 0.244 0.325 0.405 0.486 0.566 0.645 0.725 0.804
35 0.178 0.267 0.355 0.443 0.53 0.619 0.706 0.793 0.849
38 0.194 0.299 0.386 0.481 0.577 0.672 0.766 0.861 0.955
40 0.204 0.305 0.406 0.507 0.607 0.707 0.807 0.906 1.005
50 0.255 0.381 0.508 0.633 0.759 0.884 1.01 1.132 1.256
52 0.265 0.4 0.53 0.66 0.789 0.919 1.05 1.178 1.306
55 0.28 0.42 0.56 0.7 0.835 0.972 1.109 1.246 1.382
60 0.306 0.46 0.61 0.76 0.911 1.06 1.21 1.36 1.51
63 0.321 0.48 0.64 0.8 0.96 1.11 1.27 1.43 1.58
70 0.357 0.54 0.71 0.89 1.06 1.24 1.41 1.59 1.76
76 0.387 0.58 0.77 0.96 1.15 1.34 1.53 1.72 1.91
80 0.41 0.61 0.81 1.01 1.21 1.42 1.61 1.81 2.01
100 0.509 0.76 1.0 1.27 1.52 1.77 2.02 2.26 2.51
α = Geri yaylanma açısı

125 0.637 0.95 1.27 1.58 1.9 2.21 2.52 2.83 3.14
160 0.815 1.22 1.62 2.03 2.43 2.83 3.23 3.62 4.02
200 1.02 1.52 2.03 2.53 3.03 3.53 4.03 4.53 5.02
β = Büküm açısı

250 1.27 1.9 2.53 3.17 3.8 4.42 5.04 5.66 6.28
320 1.63 2.4 3.25 4.1 4.9 5.7 6.45 7.25 8.04
400 2.03 3 4.01 5.1 6.1 7.1 8.1 9.1 10
500 2.55 3.8 5.01 6.4 7.6 8.8 10.1 11.3 12.6
630 3.2 4.8 6.4 8 9.6 11 12.7 14.3 15.8
 ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME

HİDROMEK BÜKÜM ATÖLYESİNDE BULUNAN

KALIP VE RADÜSLER

ABKANT Max Bük m/ton KALIPLAR (V)

DURMA 40320 320 24 27 30 50 60
DURMA 40320 320 40 60 80 130
DURMA 40320 320 64 80 96 120
DURMA 60600 600 170 120 96 80 64
DURMA 701250 1250 63 107 151 195 239 238 333 393
AMADA HFBO 100 100 16 20 30

ABKANT Max Bük m/ton RADÜSLER ®

DURMA 40320 320 8 12,5 40 60
DURMA 40320 320 8 40
DURMA 40320 320 8 2,5 20 30 40
DURMA 60600 600 12,5 20 30 40 91 95 120
DURMA 701250 1250 30 50
AMADA HFBO 100 100 30 50
ABKANT TEZGAHLARDA BÜKME
SİLİNDİR TEZGAHLARDA BÜKME
Z
Y
● Günümüzde kullanımı en kolay, en hızlı, en iyi neticeli silindirik X P

bükümler 4 merdaneli makinalarda yapılır. Çok geniş kullanım Fig.1

alanı olan bu makinalar özetle demir çelik fabrikalarında, uçak

Z
sanayinde, gemi sanayinde, otomotiv sanayinde, imalat Y
X
sanayinde, inşaat sektöründe, enerji sektöründe, alüminyum P
Fig.2
sanayinde hızlı ve masrafsız olması sebebiyle
tercih edilmektedir.
● Prensipte, alt ve üst merdane arasında sıkıştırılan sac, yan X
Z
Y
merdanelerin yukarı hareketi ve merdanelerin çevrilmesiyle P

bükülür. Fig.3

● Üst merdane ile aynı eksende konumlandırılmış alt merdanenin

sacı en uç noktasından sıkarak mükemmel ön büküm yapar. Bu Z
X
sayede sacın uç kısımlarında kalan düzlükler minimize edilmiş P
Y

olur. Fig.4

● Alt merdanenin sağında ve solunda birbirinden bağımsız iki

eksen üzerinde konumlandırılmış yan merdaneler saca en ideal ön Z
bükümün verilmesini sağlar. X Y
P
● Çift merdane arasında sıkıştırma sayesinde kontrol altına alınan Fig.5

sacın kayarak düşme riski ortadan kalkar, yere paralel

yürütüldüğünden çalışma yüksekliği seviyesinde makine yere
gömülebilir. Z
Y
Besleme yönünün karşısındaki yan merdanenin orta konuma X P

alınarak sacın dayatılması sayesinde büküm yönündeki sac Fig.6

paralelliği sağlanır.
● CNC uygulamalar için en uygunu alt ve üst merdane arasında
Z
sürekli kontrol altında tutulan sacın bir uçtan diğer ucuna kadar Y

bükümü boyunca istenen formun verilebilmesidir. CNC 4 X P

Fig.7
merdaneli silindir makinalarında bükümü zor olan polisentrik ve
elips gibi bükümler rahatlıkla yapılabilir.
● 3 merdaneli asimetrik makinalarda olduğu gibi ön büküm
Z
sonrası sacın çıkartılmasına, döndürülmesine yada yeniden Y
paralelliğinin sağlanmasına ihtiyaç duyulmadan sacın her iki X P
Fig.8
ucuna da mükemmel ön bükümler yapılır. 3 merdaneli asimetrik
makinalara nazaran %50 daha hızlı ve verimlidir.
● Özetle 4 merdaneli silindir makinalarının kolay kullanımı
sayesinde operatör marifetlerine bağımlı kalmadan daha hassas, N
X Y
daha hızlı, daha çok adetlerde ve daha güvenli silindirik bükümler Z
yapılır. Fig.9
 SİLİNDİR TEZGAHLARDA BÜKME

1. Durmazlar 2025 Ø430x3500x2025

2. Durmazlar 1315 Ø300x3100x1325
3. Durmazlar 1518 Ø350x3100x1518
4. Durmazlar 1215 Ø300x3100x1215

Ø430x3500x2025 Açılımı :
Top Çapı 450mm
makine eni 3500mm
Max 2000 mm boyun 25 mm sac bükebilir
SİLİNDİR TEZGAHLARDA BÜKME

CNC PANELİ

NC PANELİ

1. Büküm Başlancıcında Etek bırakılmalıdrı min 20 mm

2. En düşük basılabilecek radüs 150 mm dir
 PRES

1. ÖZDEMİR MAKİNE
600TON
Hassas profilleri elde
edebilmemiz için kalıplarınızın da
çok iyi olması gerekir. Burada
havada bükmenin aksine yüksek
miktarda tonaj kullanımına ihtiyaç
vardır.

Kalıpla Büküm: Bu tür bükümde

ise, üst kalıp kanalın sonuna
dayanana kadar hareket ederek
presleme işlemi yapar. Buradaki
avantajımız;
1 – Presin tam tonaj gücünün
kullanılmasına ihtiyaç duyulması,
2 – Uygun kalınlıktaki sacları
bükme olanağı,
3 – Muhtelif derecedeki
bükümlerin aynı üst bıçak ile
gerçekleştirilebilmesi
PRES

1. SARIGÖZ PRES
 DOĞRULTMA PRESİ

1. HİDROLİKSAN 100Ton
2. HİDROLİKSAN 100Ton

Kullanım Alanları
1. Malzeme Doğrultmalarda
2. Pim Burç Çakmalarda