Εσριπίδη Ελένη Γενική Θεώρηζη Πάροδος ζη.

192-436

ΠΑΡΟΔΟ΢

Σν ιπξηθό κέξνο ηεο ηξαγσδίαο απνηειείηαη από ηελ πάξνδν θαη ηα ζηάζηκα, όια άζκαηα ηνπ ρνξνύ πνπ παξεκβάιινληαη ζηα επεηζόδηα.
Πάξνδνο: α. ε είζνδνο ηνπ ρνξνύ ζηελ νξρήζηξα από ηε δεμηά πάξνδν κε ηε ζπλνδεία απιεηή. Ο ρνξόο κπαίλεη κε κέησπν 3 θαη βάζνο 5 άηνκα θαη ρσξίδεηαη ζε δπν εκηρόξηα ησλ επηά αηόκσλ,
κε επδηάθξηηε ηε ζέζε ηνπ Κνξπθαίνπ. β.ην πξώην ηξαγνύδη) πνπ ηξαγνπδά ν ρνξόο όηαλ κπαίλεη ζηελ νξρήζηξα. Σηελ πεξίπησζε απηή πάξνδν απνηειεί ν θνκκόο, δειαδή ην ζξελεηηθό
ηξαγύδη πνπ ηξαγνπδηέηαη από έλαλ ήξσα (εδώ ηελ Διέλε) θαη ην Χνξό, γη’ απηό θαη ιέγεηαη ακνηβαίν. Ο θνκκόο πξνέξρεηαη από ην ξήκα θόπησ (= ρηππώ), από ηα ρηππήκαηα ζην ζηήζνο πνπ
ζπλήζσο ζπλόδεπαλ ην ζξήλν. Ωο πξνο ηε δνκή ηνπ ν θνκκόο απνηειείηαη από ζηξνθέο ( εθηεινύληαη από ην έλα εκηρόξην, πνπ ζηξέθεηαη πξνο ηα δεμηά), αληηζηξνθέο (εθηεινύληαη από ην
άιιν εκηρόξην κε αλάδξνκε θίλεζε ) θαη επσδό ( ην θιείζηκν ηνπ άζκαηνο, πνπ εθηειείηαη από όιν ην ρνξό ρσξίο θίλεζε ή από ηνλ ήξσα). Με απηόλ ηνλ ηξόπν ηα ζπλαηζζήκαηα πεξλνύλ από
ηνλ έλαλ ζηνπο πνιινύο, εληείλνληαη.
Πξνσδόο (εηζαγσγή ζην ζξήλν) - Κνκκόο ζη. 192-288 Γηαινγηθή ζθελή ζη. 289-371
ΟΦΙ΢: Ζ Διέλε, ζπγθινληζκέλε από όζα είπε ν Τεύθξνο, κόλε πιένλ ζηε ζθελή, αξρίδεη ην ΟΦΙ΢: Ο Χνξόο ζηακαηά ηώξα ηηο ρνξεπηηθέο θηλήζεηο ηνπ θνκκνύ θαη παξακέλεη αθίλεηνο. Σε
ζξήλν. Με ηελ πξνσδό κάο πξνεηνηκάδεη γηα ην κνηξνιόη πνπ ζα αθνινπζήζεη. Σηελ α΄ζηξνθή επδηάθξηηε ζέζε ε Κνξπθαία ηνπ Χνξνύ καδί κε ηελ Διέλε ζπδεηνύλ κε δπλαηή θσλή θαη
θιαίεη, βνγγά, πςώλεη ηα ρέξηα από απειπηζία, γνλαηίδεη θαη ρηππά ην ζηήζνο από πόλν. Σην έληνλεο θηλήζεηο ησλ ρεξηώλ. Ζ Κνξπθαία πξνζπαζεί λα παξεγνξήζεη ηελ Διέλε, πνπ αθόκα
άθνπζκά ηεο εκθαλίδεηαη ν ρνξόο: 15 γπλαίθεο ληπκέλεο κε καύξα, θησρηθά ξνύρα θαη θιαίεη. Καζώο ηεο πξνηείλεη λα αθήζεη ην άζπιν (κλήκα), ε εξώηεζε «πνύ ζεο λα θηάζεηο;»
καληήιεο πνπ κάιινλ έθεξαλ θάπνην δηαθξηηό γλώξηζκα ηεο ειιεληθήο ηνπο θαηαγσγήο (π.ρ. είλαη κηα θξαπγή ηεο Διέλεο πνπ θαλεξώλεη έληνλε αλαζηάησζε θαη αγσλία ηνπ αλζξώπνπ πνπ
καίαλδξνο), εηζέξρνληαη ζηελ νξρήζηξα αξγά, ζεκλά θαη ηειεηνπξγηθά, κε θηλήζεηο πνπ θηλδπλεύεη λα πέζεη ζηα ρέξηα ηνπ Θενθιύκελνπ.
εθθξάδνπλ ζξήλν, ρσξίο λα είλαη ππεξβνιηθέο. Σθελνζεηηθνί δείθηεο: ζη. 210-215( ν Χνξόο ΠΛΟΚΗ : Η Ειέλε γηα άιιε κηα θνξά αλαθέξεηαη ζηελ θαθή ηεο κνίξα θαη ηε κπζνινγηθή
βξηζθόηαλ θάπνπ θνληά εθηειώληαο εξγαζίεο ζηελ ππεξεζία ηνπ Θενθιύκελνπ) , 224-225(ε εθδνρή ηεο γέλλεζήο ηεο από έλα αβγό. Ζ αλαθνξά ζηελ παξάμελε γέλλεζή ηεο γηα θάπνηνπο
Διέλε καο πιεξνθνξεί όηη πξόθεηηαη γηα Διιελίδεο ζθιάβεο) έρεη πνιηηηθέο πξνεθηάζεηο θαη ζπλδέεηαηκε ηελ παξάμελε πξνζσπηθόηεηα ηνπ Αιθηβηάδε, ν
ΠΛΟΚΗ : Σν πξώην κέξνο ηεο παξόδνπ, δειαδή ν θνκκόο, επαλαιακβάλεη όζα νπνίνο πξσηνζηαηνύζε ζηελ πνιηηηθή δσή ηεο Αζήλαο εθείλνλ ηνλ θαηξό. Παξαπνλείηαη γηα ηα
αθνύγνληαη ζηνλ Πξόινγν θαη από ηελ άπνςε απηή δε ζεσξείηαη απαξαίηεηνο, γηαηί αίηηα ησλ ζπκθνξώλ ηεο (Ήξα – νκνξθηά), γηα ηηο άδηθεο θαηεγνξίεο εηο βάξνο ηεο θαη γηα ηελ
επηβξαδύλεη ηελ εμέιημε. Όκσο: α) ε έληνλε ζπλαηζζεκαηηθή θόξηηζε πνπ πξνθύπηεη από αηρκαισζία ηεο από έλα βάξβαξν βαζηιηά. Παξάιιεια, ληώζεη ελνρέο γηα ηνπο ζαλάηνπο ηε
ην ζξήλν θαη β) ε ζπκκεηνρή ηνπ Υνξνύ ζην ζξήλν (ακνηβαίν), ε νπνία αλαθπθιώλεη ην δπζηπρία πνπ έρεη πξνθαιέζεη αθνύζηα, κε κπνξώληαο λα απνδείμεη ηελ αζσόηεηά ηεο,
δξάκα ηεο εξσΐδαο θαη ηε θηάλεη ζε έζραηα ζεκεία πόλνπ πξντδεάδνπλ γηα όζα θαηαδηθαζκέλε δσληαλή λεθξή γηα ηελ παηξίδα ηεο. Ζ ππόζρεζε ηνπ Δξκή όηη ζα γπξίζεη ν
ζπληαξαθηηθά ζα ζπκβνύλ αξγόηεξα. Μελέιανο θαη ζα ηελ πάξεη ζηε Σπάξηε δείρλεη απξαγκαηνπνίεηε. Μπξνζηά ζην δίιεκκα ελόο
΢ηελ πξνσδό ε Διέλε πξνεηνηκάδεη ην ζεαηή όηη ζα μεζπάζεη ζε ζξήλν γηα όζα άθνπζε. ΢ηελ αλεπηζύκεηνπ γάκνπ θαη ηνπ ζαλάηνπ επηιέγεη ην δεύηεξν (εξστθή αληίιεςε).
α΄ ζηξνθή αλαθέξεηαη ζε ζεόηεηεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην ζάλαην θαη ηνλ Κάησ Κόζκν, όπσο Ο Υνξόο ζην θξίζηκν απηό ζεκείν θξαηά ηελ ςπρξαηκία ηνπ. Σν δηαινγηθό κέξνο ηεο
νη Σεηξήλεο θαη ε Πεξζεθόλε, ε ηζηνξία ηεο νπνίαο έρεη πνιιά θνηλά ζεκεία κε ηα πάζε ηεο Παξόδνπ ζαθώο πξνσζεί ηελ εμέιημε ηεο δξάζεο, αθνύ ε Κνξπθαία πξνηείλεη ζηελ Διέλε
Διέλεο (απήρζελ από ηνλ Πινύησλα θαη αλαγθάζηεθε λα ηνλ παληξεπηεί, όπσο ν Πάξεο λα αθήζεη ην κλήκα θαη ην ζξήλν ηεο θαη λα ξσηήζνπλ από θνηλνύ ηε κάληηζζα Θενλόε γηα ηελ
απήγαγε ηελ (πιαζηή) Διέλε θαη ηελ νδήγεζε ζηελ Τξνία). Καιεί ηηο Σεηξήλεο, γλσζηέο γηα ηα αιήζεηα ησλ όζσλ είπε ν Τεύθξνο. Ζ πξαθηηθή ηδέα ηνπ Χνξνύ ζα κπνξνύζε λα είλαη ηεο
ζξήλνπο ηνπο όηαλ έραζαλ ηε θίιε ηνπο πεξζεθόλε λα έξζνπλ θαη λα κνηξνινγήζνπλ ηώξα γηα Διέλεο, όκσο θαίλεηαη όηη ε ζύγρπζή ηεο είλαη ηέηνηα πνπ δελ κπνξνύζε λα ζθεθηεί ηίπνηα. Με
ην Μελέιαν πνπ ράζεθε. εκθαλή ην δεζκό ηεο εξσΐδα κε ην Χνξό (« Ξέξσ…θαιέο κνπ»), ν Χνξόο πξνζπαζεί λα
΢ηελ α΄ αληηζηξνθή ν Χνξόο κπαίλεη απνξεκέλνο από ην κνηξνιόη, ην νπνίν παξνκνηάδεη κε πξνιάβεη κηα ελδερόκελε απηνθηνλία ηεο Διέλεο, ελώ απνκαθξύλεηαη από ηε ζπλαηζζεκαηηθή
θξαπγή Νύκθεο (λεξάηδαο) πνπ ηελ θαηαδηώθεη εξσηηθά ν ζεόο Πάλαο ζηα βνπλά (ε θόξηηζε ηνπ ζξήλνπ θαη κε ηε ινγηθή πηα ζπκβνπιεύεη ηελ Διέλε. Ζ απνκάθξπλζε ηεο Διέλεο
παξνκνίσζε βέβαηα δελ είλαη ηπραία, αθνύ θαη ε Διέλε πηέδεηαη από ην Θενθιύκελν λα ηνλ θαη ηνπ Χνξνύ από ηε ζθελή εμππεξεηεί ηελ εκθάληζε ηνπ Μελέιανπ πνπ γηα ηελ ώξα δελ
παληξεπηεί) θαη κε ηνλ ηξόπν απηό αθήλεη ην πεξηζώξην ζηελ εξσΐδα λα εμεγήζεη λα ηελ αηηία πξέπεη λα γίλεη αληηιεπηή από θαλέλαλ.
ηνπ ζξήλνπ. ΗΘΟ΢ ΕΛΕΝΗ΢: απόηνκεο ζπλαηζζεκαηηθέο κεηαπηώζεηο, πόλνο, ελνρέο γηα πξάμεηο πνπ δελ
΢ηε β΄ ζηξνθή ε πξνζθώλεζε ηνπ Χνξνύ από ηελ Διέλε θάλεη γλσζηή ηελ ηαπηόηεηα ησλ έθαλε, ζύρπζε ηνπ λνπ, ηάζεηο απηνθηνλίαο απνθνξηίδνληαη ιίγν κε ηελ πξόηαζε ηνπ Χνξνύ,
γπλαηθώλ απηώλ ζην ζεαηή: λεαξέο Διιελίδεο πνπ πηάζηεθαλ αηρκάισηεο κεηά ηελ θαηάιεςε πνπ κνηάδεη ζαλ κηα ηειεπηαία πνιύ αρλή ειπίδα όηη ίζσο θάηη αιιάμεη.
ειιεληθνύ πινίνπ από βαξβάξνπο. Από ην ζεκείν απηό θαη κεηά ε Διέλε μεζπά ζε θιάκαηα, ΗΘΟ΢ ΥΟΡΟΤ: επαίζζεηνο, εηιηθξηλήο, ζπκπνλά ηελ Διέλε, ηνλίδεη ηε ζεκαζία ηεο ηηκήο
αλαδηπιώλνληαο ιέμεηο (ήξζε…ήξζε), όηαλ ζπκάηαη ηε κεηέξα ηεο, Λήδα, ην Μέλέιαν, ηνπο θαη ηεο αμηνπξέπεηαο. Δλδηαθέξεηαη πξαγκαηηθά γηα ηελ Διέλε θαη κε ηε θσλή ηεο ινγηθήο ηελ
δπν αδειθνύο ηεο πνπ όινη ηνπο θακάξσλαλ γηα ηηο άξηζηεο αζιεηηθέο ηνπο επηδόζεηο ζηελ ηξαβά ηελ ηειεπηαία ζηηγκή από ηελ ηδέα ηνπ ζαλάηνπ, θάηη πνπ απνηειεί θαίξηα παξέκβαζε

Επιμέλεια: Ση. Σηαθοσλοπούλοσ, θιλόλογος

Εσριπίδη Ελένη Γενική Θεώρηζη
ππγκαρία (Πνιπδεύθεο) θαη ζηελ ηππηθή (Κάζηνξαο) θαη ηώξα όινη ράζεθαλ εμαηηίαο ηεο.
΢ηε β΄ αληηζηξνθή ν Χνξόο επαλαιακβάλεη κηα κηα ηηο αλαθνξέο ηνπ ζξήλνπ ηεο Διέλεο,
δείρλνληαο όηη ηαπηίδεηαη απόιπηα ζπλαηζζεκαηηθά καδί ηεο θαη εληείλνληαο ην ζξήλν ηεο.
Θεσξεί όηη ε Μνίξα (Τύρε) δε ζηάζεθε επλντθή γηα ηελ εξσΐδα, ήδε από ηε ζηηγκή πνπ
γελλήζεθε (από ην Γία θαη ηε Λήδα θη όρη από ηνλ Τπλδάξεσ, όπσο είρε αλαθέξεη ε Διέλε ζηνλ
Πξόινγν).
΢ηελ επσδό ε Διέλε, θάλεη ιόγν γηα ην θαξάβη πνπ έθεξε ηνλ Πάξε ζηε Σπάξηε, ςάρλνληαο
έηζη ηελ αξρή ησλ ζπκθνξώλ ηεο κε έλαλ πνηεηηθό -θαη όρη νξζνινγηζηηθό- ηξόπν, όπσο
ηαηξηάδεη ζε ιπξηθό άζκα. Καηαιήγεη πσο γηα όια θηαίεη ε νκνξθηά ηεο, ηελ νπνία ζεσξεί
θαηάξα γηα εθείλε, αιιά θαη γηα όινπο ηνπο Έιιελεο θαη ηνπο Τξώεο. Όια, όπσο ιέεη, έγηλα
ηειείσο μαθληθά, όηαλ ν Δξκήο ηελ άξπαμε –όπσο ν Πινύησλαο ηελ Πεξζεθόλε- θαη ηελ πήγε
ζηελ Αίγππην, έξκαην ηεο κνίξαο θαη ησλ ζεώλ, πνπ κε ην όλνκά ηεο έζπξε ζην ζάλαην θαη ηελ
θαηαζηξνθή δπν νιόθιεξνπο ιανύο θαη ρξόληα ηώξα ηηκσξείηαη γηα όζα έγηλαλ γηα εθείλε
ρσξίο εθείλε. ( < ζηίρνο από ηξαγνύδη ηνπ Β. Παπαθσλζηαληίλνπ ζε κνπζηθή Γ. Ενπγαλέιε:
«…θνβάκαη όι’ απηά πνπ ζα γίλνπλ γηα κέλα, ρσξίο εκέλα…»)
ΗΘΟ΢ ΕΛΕΝΗ΢: νδύλε, απόγλσζε, ζξήλνο θαη βαζύο πόλνο γηα ηελ νηθνγέλεηά ηεο πνπ
ράζεθε θαη καδί κε απηήλ νη ειπίδεο ηεο λα μαλαβξεί κηα κέξα όζα έραζε. Τύςεηο θαη ελνρέο ηε
βαξαίλνπλ, παξόιν πνπ δελ επζύλεηαη γηα όζα έγηλαλ, παξάπνλν γηα ηελ αδηθία εηο βάξνο ηεο.
Τν παξειζόλ ηεο είλαη θαηάκαπξν, ην ίδην ζθνηεηλό δηαγξάθεηαη θαη ην κέιινλ ηεο. Μεηέσξε
αλ άκεζα ζε απηά ηα δπν ε Διέλε, κε έλα ηεξάζηην ζπλαηζζεκαηηθό βάξνο έηνηκν λα ηε
δηαιύζεη.
ΗΘΟ΢ ΥΟΡΟΤ: επαίζζεηεο γπλαίθεο πνπ έρνπλ βαζαληζηεί, πνπ βηώλνπλ ηνλ θαεκό ηεο
μεληηηάο θαη ηε λνζηαιγία ηεο παηξίδαο (θνηλά ζεκεία ηνπ Χνξνύ κε ηελ Διέλε), ζπκπάζρνπλ
κε ηελ Διέλε, ηεο ζπκπαξαζηέθνληαη άκεζα, απζόξκεηα θαη ηεο δίλνπλ θνπξάγην. Με ην
ηξαγνύδη ηνπο θαηαδηθάδνπλ ηελ αδηθία εηο βάξνο ηεο Διέλεο θαη ηνλίδνπλ ηελ αμία ηεο ηηκήο.
Γηαθξίλνληαη γηα ηελ επγέλεηα ηνπ ραξαθηήξα θαη ηελ αλζξσπηά κε ηελ νπνία ηπιίγνπλ ηελ
Διέλε. Ο πνηεηήο επέιεμε σο Χνξό Διιελίδεο γπλαίθεο όρη κόλν γηαηί ζπκπάζρνπλ απόιπηα
καδί ηεο- αιιά θαη γηαηί, αλ νη γπλαίθεο ήηαλ Αηγύπηηεο, δύζθνια ζα θξαηνύζαλ κπζηηθό ην
ζρέδην απόδξαζεο ηεο Διέλεο θαη ηνπ Μελέιανπ αξγόηεξα
ΣΡΑΓΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗ΢ ΕΛΕΝΗ΢: ε ηξαγηθόηεηά ηεο εληείλεηαη από:
α) ηε ζύγθξνπζή ηεο κε ππέξηεξεο δπλάκεηο (Θενί, Τύρε)
β) ηηο ελνρέο ηεο γηα ην ζάλαην ησλ ζπγγελώλ ηεο θαη ηνλ αθαληζκό ησλ Τξώσλ
γ) ηηο νιέζξηεο ζπλέπεηεο ηνπ πνιέκνπ ζε ληθεηέο θαη εηηεκέλνπο
δ) ηελ επηζπκία ηεο λα μαλαθεξδίζεη ηε ρακέλε ηεο επηπρία, πξάγκα αδύλαην
ΔΙΑΝΟΙΑ (ηδενινγηθά ζηνηρεία)
α) Ο ηξαγηθόο ήξσαο δείρλεη ηελ ηξσηή πιεπξά ηνπ: απηά πνπ ηνλ πνλνύλ, πνπ ηνλ θάλνπλ λα
θιαίεη θαη λα ιπγίδεη κπξνζηά ζηνπο ζεαηέο, λα κνηξάδεηαη κε απηνύο ζπλαηζζήκαηα θη
εθηνλώλνληαο ηελ πίεζε πνπ βηώλεη
β) είλαη
γ) ε κνηξαζκέλε ιύπε είλαη κηζή ιύπε, ζη. 244-263
δ) ε κνίξα ειέγρεη ηηο δσέο όισλ ησλ αλζξώπσλ, ζη. 245
ε) ην λόζηηκνλ ήκαξ ( ε γιπθηά κέξα ηεο επηζηξνθήο ζηελ παηξίδα) είλαη ην όλεηξν θάζε
μεληηεκέλνπ Έιιελα, ζη. 256
Πάροδος ζη. 192-436
ζηελ εμέιημε ηεο ππόζεζεο θαη ηε ζηάζε ηεο Διέλεο απέλαληη ζηα πξάγκαηα.
ΣΡΑΓΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗ΢ ΕΛΕΝΗ΢: Ζ ηξαγηθόηεηά ηεο εληείλεηαη από ηα εμήο ζεκεία:
α) ε νκνξθηά ηεο από δώξν έγηλε θαηάξα γηα ηελ ίδηα θαη άιινπο πνιινύο
β) έλαο νιέζξηνο πόιεκνο έγηλε εμαηηίαο ηνπ εηδώινπ ηεο, όκσο ηηο ζπλέπεηεο πθίζηαη εθείλε θαη
νη δηθνί ηεο άλζξσπνη
γ) δελ κπνξεί λα απνδείμεη ηελ αιήζεηα
ΔΙΑΝΟΙΑ (ηδενινγηθά ζηνηρεία)
α) ε δσή ηνπ αλζξώπνπ είλαη γεκάηε ζπκθνξέο θαη ειάρηζηε ραξά, ζη. 289-290, ζα πξέπεη
ινηπόλ κε ζνθία λα ππνκέλεη θαξηεξηθά θαη λα ειπίδεη
β) ε νκνξθηά θέξλεη δπζηπρία, ζη. 298-303
γ) είλαη νδπλεξό λα θαηεγνξείζαη άδηθα, ζη. 306-309
δ) νη Έιιελεο είλαη αλώηεξνη ζηα ήζε από ηνπο βαξβάξνπο (μέλνπο), ζη. 310-311
ε) ζηνπο βαξβάξνπο όινη είλαη δνύινη ζηνλ έλα θαη κνλαδηθό αθέληε, ζη. 313
ζη) Αμαρηίαι γονέων παιδεύοσζι ηέκνα, ζη. 320-1
δ) πξνηηκόηεξνο ν σξαίνο ζάλαηνο από ηελ άζρεκε δσή, ζη. 338
ε) είλαη εμεπηειηζκόο γηα κηα γπλαίθα λα παληξεύεηαη κε ην δόξη θάπνηνλ πνπ δελ αγαπά, ζη.
335-337
ζ) ην θαίλεζζαη ζε αληίζεζε κε ην είλαη, ζη. 349
ΛΕΞΙ΢ (εθθξαζηηθά ζηνηρεία)
α) ξεηνξηθέο εξσηήζεηο: ζη. 291, 332
β) ζηηρνκπζία: ζη. 348-357
γ) παξνκνηώζεηο: ζη. 298
δ) κεηαθνξέο, ζη. 315 (ε άγθπξα πνπ κνπ βάζηαγε ηηο ειπίδεο), ζη. 323 ( πνπ ζπκθνξέο κε
δώλνπλ), ζη. 343 (έρσ ηόζν βαζηά ζηε δπζηπρία βνπιηάμεη), ζη. 352 (θόβνο βαξύο θη αζήθσηνο
κε δώλεη)
ε) αληηζέζεηο: ζη. 302-3 ( θαιό…θαθό), ζη. 306-7 (ρσξίο λα θηαίσ κε θαθνινγνύλ), ζη. 312
(ιεύηεξε…ζθιάβα), ζη. 319 (άδηθα…κα βαξαίλεη εκέ ην θξίκα), ζη. 324 ( είκαη
δσληαλή…λεθξή ινγηέκαη)
ζη) αλαδίπισζε: ζη. 410-11 (δπζηπρίεο πάλσ ζηηο δπζηπρίεο), ζη. 412 (ζξήλνπο πάλσ ζηνπο
ζξήλνπο)
δ) εηθόλεο: ζη. 314-316 (από ηε λαπηηθή δσή κε κεηαθνξηθή έθθξαζε)
ε) επρέο-θαηάξεο: ζη. 298-303
Ο ΘΕΑΣΗ΢: έρνληαο κπεη ζην θιίκα ηνπ ζξήλνπ, ε αγσλία ηνπ θνξπθώλεηαη πιένλ από ηηο
αληηδξάζεηο ηεο Διέλεο, πνπ δείρλνπλ όηη ζα ζέζεη ηέξκα ζηε δσή ηεο. Μόλε ζαλίδα ειπίδαο ε
θσλή ηνπ Χνξνύ πνπ απνθνξηίδεη πξνζσξηλά ηελ ηεηακέλε αηκόζθαηξα. Βιέπνληαο ηελ Διέλε
θαη ην Χνξό λα απνκαθξύλνληαη πίζσ από ηηο πόξηεο ηνπ παιαηηνύ, νη ζεαηέο εύρνληαη λα
κπνξνύζαλ θη εθείλνη λα κπνπλ ζην παιάηη θαη λα είλαη θαιά ηα λέα πνπ ζα αθνύζνπλ από ηε
Θενλόε. Τη ζα ηνπο πεη, άξαγε; Τη εμειίμεηο ζα ζεκαηνδνηήζεη ε πξνθεηεία ηεο;
Επιμέλεια: Ση. Σηαθοσλοπούλοσ, θιλόλογος
Εσριπίδη Ελένη Γενική Θεώρηζη Πάροδος ζη. 192-436
ζη) ε νκνξθηά πνιιέο θνξέο πξνθαιεί δπζηπρία θαη ζπκθνξέο, ζη. 271
δ) κεγάιε αμία είρε γηα ηνπο αξραίνπο Έιιελεο ην όλνκα θαη ε ηηκή θάπνηνπ, ζη. 257-9
ΛΕΞΙ΢ (εθθξαζηηθά ζηνηρεία)
α) επαλαιήςεηο: ζη. 208 (πηθξό, πηθξό), ζη. 226-7 (ήξζε..ήξζε)
β) αζύλδεην ζρήκα: ζη. 195, ζη. 197-8
γ) ξεηνξηθέο εξσηήζεηο: ζη. 251-2
δ) παξνκνηώζεηο: ζη. 217, ζη. 218-223
ε) αληηζέζεηο: ζη. 273( ε δνινπιόθα Κύπξηδα) – ζη. 277 ( ε Ήξα ε ζεβαζηή)
ζη) εηθόλεο: ζη. 210-4, ζη. 279-281
δ) κεηαθνξέο: ζη. 193 (αζήθσην πόλν), ζη. 199 ( δπγηάδνληαο ζξήλνπο),
ζη. 286-7 ( η’ όλνκά κνπ ιεξώλεη ε θήκε)
Ο ΘΕΑΣΗ΢: ν ζηόρνο ηνπ πνηεηή είλαη λα ζπκκεηάζρεη ν ζεαηήο ζην δξάκα ηνπ ηξαγηθνύ
ήξσα, λα γίλεη θνηλσλόο ηνπ αδηεμόδνπ ηνπ, λα ζπκπνλέζεη θαη λα ζπκπνξεπζεί κε ηα
ζπλαηζζήκαηα ηνπ ήξσα. Ο ζηόρνο απηόο ζην ελ ιόγσ έξγν είλαη δύζθνινο, αθνύ ν πνηεηήο
θαιείηαη λα άξεη (δηαιύζεη) ηελ θαθή εηθόλα πνπ ζίγνπξα όινη νη ζεαηέο είραλ γηα ηελ Διέλε
πξηλ κπνπλ ζην ζέαηξν θαη λα ηνπο πείζεη όηη εδώ βιέπνπλ ηελ αιεζηλή Διέλε, κηα άιιε,
«θαηλή» Διέλε, πνπ έξρεηαη ζε πιήξε αληίζεζε κε εθείλε πνπ ήμεξαλ. Κη αλ ινηπόλ ν ζεαηήο
δελ πείζηεθε κε όζα είπε ε Ειέλε ζηνλ πξόινγό ηεο, θη αλ αθόκα ζηέθεηαη ζθεπηηθόο θαη
δύζπηζηνο απέλαληη ζηελ ειηθξίλεηα θαη ηελ αζσόηεηά ηεο, κε ηνλ θνκκό θάζε ηέηνηνο
ζθεπηηθηζκόο θαη ακθηβνιία εμαθαλίδνληαη. Τώξα ν ζεαηήο ηαξάδεηαη από ην ζξήλν ηεο
εξσΐδαο θαη ηνπ ρνξνύ, από ηνλ απόιπην πόλν ηεο θη αξρίδεη λα ληώζεη ηνλ «έιεν θαη ην θόβν»
γηα ηε δσή ηεο. Θα αληέμεη ε Διέλε όζα ηεο ζπκβαίλνπλ ή ζα ιπγίζεη ζην βάξνο ηνπο;

Επιμέλεια: Ση. Σηαθοσλοπούλοσ, θιλόλογος