HISTORIA DA LINGUA: ATA O SÉCULO VIII

Linguas romances: son aquelas que derivan do latín vulgar (galego, portugués, castelán, catalán, francés, provenzal italiano, romanés,).

FORMACIÓN Orixe do galego: procede do latín vulgar traído polos colonizadores romanos nos séculos II e I a. C. ó noroeste da Península Ibérica.

DO GALEGO

A distancia do territorio con respecto a Roma.

Os diferentes momentos de colonización e o grao de penetración.
Causas da aparición de direrentes linguas romances: O nivel de instrución dos axentes da latinización ( lexionarios, funcionarios, etc.).
Os estratos lingüísticos coas súas linguas e culturas.

Influencia dunha lingua nativa sobre outra implatada no mesmo territorio( linguas faladas en Galicia antes da romanización que
SUBSTRATO desaparecen coa implantación do latín, deixando pegadas no mesmo.

ESTRATOS ADSTRATO  Recíproca influencia entre linguas veciñas ou que conviven nun mesmo territorio.

SUPERESTRATO Influencia exercida sobre una lingua autóctona por unha lingua invasora. Influxo das linguas xermánicas ou árabes sobre o latín
vulgar de Galicia entre os século e V e IX.

CRONOLOXÍA Séculos anteriores á chegada da cultura e da lingua latina.

PERÍODO Pobos ágrafos mesturados entre si

PRERROMANO CARACTERIZACIÓN DOS POBOS PRERROMANOS Carentes de unidade lingüística, cultural e política
Enfrontados entre si
 DEFINICIÓN: conxunto de pegadas que deixaron as linguas prerromanas no latín.

PRECELTAS

SUBSTRATO TIPOS Topónimos e léxico común referido á vida cotiá.

PERÍODO
PRERROMANO ● raíz CARR-:,CARRASCA ( arbusto).
● raíz MOR-: AMORODO
● sufixo –ASC-, USC-: TARASCA, LEDUSCO.
CELTAS ● sufixo –EGO: GALEGO, LABREGO…
● topónimos rematados en –OBRE, -ABRE,-EBRE: LAXOBRE, ALCABRE, CECEBRE
● palabras: BALSA, BARRO, CIGARRA, LAXE ( pedra grande e lisa), PARRA, BEIZO, BERCE,
BILLA, BURATO,CROIO…

DEFINICIÓN: proceso histórico de asimilación e incorporación dos pobos ibéricos ao mundo cultural romano.

ROMANIZACIÓN
INICIO: chegada das lexións romanas, durante a segunda Guerra Púnica ( séculos III – II a. C.) ata a caída do Imperio Romano ( século V).

● Non simultáneo senón gradual

PROCESO ● Parte da Baetica onde se falaba un latín máis culto e arcaizante.
● Século I a. C.  oposición das tribos autóctonas ao pobo invasor.
● 29 d. C. os indíxenas aspiran a converterse en cidadáns romanos.
● Século III, o latín vulgar imponse como lingua oficial en todo o territorio galego.
● Decadencia do Imperio  Romania pobos de cultura latina.

DO LATÍN VULGAR Ruptura administrativa, cultural e lingüística pola presión dos pobos xermánicos sobre as fronteiras.
AO GALEGO-POR- O latín evoluciona  dialectos  linguas románicas  o galego- portugués medieval.
TUGUÉS As linguas peninsulares ( agás o vasco) nacen entre os séculos V e IX.
 número de invasores escaso
Influxo relativo debido a: nivel cultural inferior ao dos pobos romanizados
X organización administrativa inferior á romana.
Debemos ao superestrato xermánico os seguintes elementos:
E
R ● Antropónimos: Alberte, Gonzalo, Afonso, Luís, Elvira, Fernanda…
● Topónimos
M
-AR: Gondomar, … - MIL: Samil, …
Á - ENDE: Marcosende, … - MONDE, MUNDI: Taramundi…
N PEGADAS - RIZ: Guitiriz, Sabarís… - UFE, -ULFE: Gondufe..
- XIL: Faxilde
I
- OUTROS: Suevos, A Gudiña…
C
O ● Léxico común da guerra, costumes, etc.:, espía, roupa, sopa, escuma, xabón, roubar, …
● De orixe sueva: laverca ( alondra).
SUPRESTRATOS

Precipitou o proceso de diferenciación do latín vulgar.

PROCESO O romance galego esténdese cara ó sur coa Reconquista,  galego- portugués.

A ● Aporte léxico moi enriquecedor dado o seu avance na arte, agricultura, técnica e ciencia
● Palabras chegdas directamente do árabe e chegadas por medio das linguas veciñas.
● AGRICULTURA E GANDERÍA: cenoria, arroz, alforxa, aceite, algodón, limón…
PEGADAS ● CONSTRUCIÓN: alicerce albanel…
● ADMINISTRACIÓN: alcalde, alcaide, alférez…
ÁRABE

● CIENCIA:cifra, algoritmo,álxebra,
● OUTROS: xinete, regueifa tambor, alfombra…
● TOPÓNIMOS: A Mezquita, Sada…