Kranthi Dharmi Sahitya - 21st Century Bright Future

=∞Ç¨HÍÅ∞x ¿„ Ñ~°} - Ju =ÚYº ã¨∂K«#
„HÍOu ^èŒs‡ ™êÇ≤Ï`«º=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú QÍOz# D Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=∂Å

„HÍOu^Œs≈ „Ñ¨*Ï˝Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~°‡PKå~°º QÍi^•fi~å 1989
#∞O_ç 1 990 =∞^è Œ º HÍÅ=ÚÖ’ `« = ∞ =∞Ç¨  „Ñ¨ Ü « ∂ }=Ú#‰õ Ω XHõ
ãÖ=`«û~°=Ú =ÚO^Œ∞ XHõ „Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚQÍ ã¨$lOK«|_ç#q. W~°"≥· z#fl
z#fl Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞QÍ =Ù#fl D ™êÇ≤Ï`«º=Ú QÆ∞iOz =∞# P~å^èŒº
Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ (ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~°‡PKå~°ºQÍ~°∞) WÖÏ
q=iOKå~°∞ – '' Wq <å qKå~°„HÍOu Ü≥ÚHõ¯ c[=ÚÅ∞. Wq H˘kÌQÍ
J~Ú<å ã¨ˆ~ qã¨ÎiOÑ¨|_ç`Õ =∞#∞+¨µºÅ∞#∞ ‰õΩkÑ≤"Õ™êÎ~Ú. ãÖÑ¨Ó~°‚
qâ◊fi=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨@=Ú (MAP) <Õ =∂iÛ"Õ™êÎ~Ú——. x*ÏxH˜ D
Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=ÚÅÖ’ ˆH=Å=Ú PÖ’K«#ÖË HÍ^Œ∞ XHõ =∞Ç¨„HÍOu Ü≥ÚHõ¯ *ÏfiÅ
ÖËHõ =∞O@ =Ù#flk. Ü«ÚQÆÑï=~°Î# kâ◊ x~åúiOÑ¨|_çOk.
Ü«ÚQÆ|∞∞+≤ `«=∞ rq`«=∞O`å, rqOKÕ Hõà◊ #∞O_ç xQÆ∂_è» P^è•ºu‡Hõ
q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨=∂[x~å‡}=Ú #∞O_ç "≥·*Ï˝xHõ–P^è•ºu‡Hõ«
„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# ã¨=∞„QÆ ™êÇ≤Ï`«º=Ú U^Œ~Ú`Õ ~åã¨∂Î =KåÛ~À ^•xx "≥Ú`«Î=Ú
„`åã¨∞Ö’ XHõ õ`«ÔH¯_»Ö’ ÃÑ\ì̃ Ô~O_»= "≥·Ñ¨Ù ã¨∂„`«„áêÜ«∞=ÚQÍ „"åÜ«∞|_ç#
D Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=ÚÅ#∞ ÃÑ_ç`Õ gx |~°∞"Õ Z‰õΩ¯=. D J=¸Åº ™êÇ≤Ï`åºxfl
Z=Ô~·<å ÖÏÉèí=Ú=^Œ∞Ì, #+ì̈=Ú =^Œ∞Ì (NO PROFIT-NO LOSS) Ñ¨ûúŒ #
JK«∞ÛQÆ∞kÌ =ºH˜Î=ºH˜ÎH© JO^Œ*ËÜ«∞=∞<Õ xˆ~Ìâ◊=Ú QÍÜ«∞„fÑï"å~ü Ü≥ÚHõ¯
Jkèëêª`« Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ WKåÛ~°∞. g\˜x Z=Ô~·<å
„Ñ¨K«∞~°} KÕÜ«∞=K«∞Û, Z=iÔH·<å ÑÖK«=K«∞Û. g\˜x ZO`« Z‰õΩ¯==∞Ok
=º‰õΩÎÅ‰õΩ U áê~î°‰õΩ_»∞, Ñï[#∞_»∞ JO^Œ*ËÜ«∞QÆÅ_À J`«#∞ JO`« Z‰õΩ¯=
Ñ¨Ù}Ïºxfl á⁄O^ŒQÆÅ_»∞.
Global Head Quarters : GAYATRI TEERTH
Shanntikunj, Haridwar, Pin- 249411
Phones: (0133)2460866, 2461955, 2460309
Phones: (0133) 2460866 E-mail : shail@del2vsnl.net.in
website : www.gayatripariwar.org, www.awgp.org
=∞Ç¨Ñ¨Ó~å‚Ç¨ïu Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=∂Å – 1
21 = â◊`åaÌ - L[˚ fiÅ Éèíq+¨º`«∞Î - 1
Ñ
„ ^¨ =
Œä ∞ ÉèÏQÆ=Ú
Ç≤ÏOn =¸Å~°K#« :
"Õ^Œ=¸iÎ, `«áÈx+¨ª, Ü«ÚQÆ„^Œ+¨ì
ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~‡° PKå~°º
J#∞"å^Œ=Ú ó
_®II =∂Ô~à◊§ N~å=∞Hõ$+¨‚
Z"£∞.Zãπã≤, Ñ≤ÃÇÏKü._ç.
=Ú„^Œ}
QÍÜ«∞„u KÕ`«<å ˆHO„^Œ=Ú
Jtfix Ç¨Ï∫ãπ ^ŒQÆæ~°, ÃÇÏKü.Ñ≤.~À_£, =¸™ê¿Ñ\ò,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500018.
á¶È<£û : 040–23700722, 32986922, 09392506888
E-mail : hyderabad.ap.in@awgp.org, info@aswini.com
q+¨Ü∞« ã¨∂zHõ FO Éèí∂~°∞ƒù=ó ã¨fió `«`«ûq`«∞~°fiˆ~}ºO
Éèí~Àæ^Õ=ã¨º nè=∞Ç≤Ï kèÜ≥∂ Ü≥∂ #ó „Ñ¨KÀ^ŒÜ«∂`ü.
1. JÜ≥∂=∞Ü«∞O (HÕHõ~=Î° ºq=¸_è`» )« Ö’ Ñ¨_"» ãÕ ∞¨ #Î fl Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ 1
2. HõzÛ`«OQÍ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ q™ÈÊù@Hõ~"° ∞≥ #ÿ "Õ
3. ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl [#ãÖYº - ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞ã¨ºÅ∞
3
5
21 = â◊`åaÌ – L[˚ fiÅ Éèíq+¨º`«∞Î – 1
4. Jxfl"≥·Ñ¨ÙÖÏ JâßOu, LkfiQÆfl`«, "åº^èŒ∞Å∞ 7 Éèí∂q∞Hõ
5. "åã¨qÎ Hõ`« - ^•xx JkèQqÆ ∞OK«_» "≥∞ÖÏ? 9
6. ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú KÕÜ∞« QÆey`Õ Ñï=~°#Î ãÖÉè=í "Õ∞ 10 QÆ`« H˘kÌ ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ Éè∫uHõ"å^Œ=Ú =∞iÜ«Ú
7. ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú - ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú 12 "≥*· Ï˝xHõ Hˆ „∆ `åÅÖ’x J™ê^è•~°} „Ñ¨QuÆ =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ
8. ã¨∞xÜ≥∂[#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨=º"≥∞#ÿ Ñï}u 14 Ñ¨Å∞ ã¨∞Y™ê^è<Œ åÅ#∞, ãÖÑüxÎ JO^Œ*ãË O≤ k. g\˜x
9. Ñïëê¯~°=Ú WÖÏ ‰õÄ_» ãÖÉè=í "≥∞Ü ÿ Ú« O_Õk!! 16
10. x~åâ◊Ö’ PâßH˜~}° ÏÅ∞ 18 ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ K«∂Ñ≤Oz# L`åûÇ¨Ï=Ú =Å# g\˜x
11. H„ Ü
˜ ∞« =∂i`Õ Ñ„ u¨ H„ Ü
˜ ∞« =∂~°∞`«∞Ok 20 J"åOKè«hÜ«∞s`«∞ÅÖ’ =ÙÑ¨Ü≥∂yOK«_»=Ú [iyOk.
12. f„==ÚQÍ =∂~°∞`«∞#fl Ñ¨~ÀHõ[∆ QÆ`∞« Î Ñ„ "¨ åÇ¨Å∞ 22 `«^•fi~å U~°Ê_ç# qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_Õ
13. ãÖ`«∞Å# - xÜ«∞O`« Ü≥ÚHõ¯ =º=ã¨Ö÷ ’ XHõ ÉèÏQÆ=Ú 25
14. 21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèíq+¨º`«∞Î 28 =∂~°æ=Ú Hõ#∞HÀ¯ÖËHõáÈ`Õ ã¨~°fi<åâ◊#=Ú `«Ñ¨Ê^Œ∞.
15. J^Œ$â◊º [QÆ`∞« #Î ∞O_ç ã¨H„ Ü˜ ∞« Ñï=~°<Î å `«~O° QÍÅ∞ 30 D ã¨$+≤Hì ˜ XHõ xÜ«∞O`« =Ù<åfl_»∞. PÜ«∞# `«# ã¨=∞ã¨Î
16. "åºÑ¨HÑõ i¨ =~°#Î =ÚÅ`À ‰õÄ_ç# ãÖkèHÍÅ=Ú 31 H“â◊Å=Ú#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOz D Ñ¨$käfix =∞iÜ«Ú ^•xx
17. Ü«ÚQÆÑi¨ =~°<Î å HÍÅ=Ú W^Õ ZO^Œ∞‰õΩ? 34
18. JO`«óã¨∞Êù~°} – Éèíq+¨º*Ï˝#=Ú 38 K«H¯õ QÍ fiÛk^Œ\ Ì ÏxH˜ =∞x+≤x `«Ü∂« ~°∞KÕâß_»∞.
19. "≥*· Ï˝xHõ Pqëê¯~°=ÚÅ∞‰õÄ_» JO`«óã¨∞Êù~}° `À [iy#"Õ 42 PÜ«∞# D ãÖ~°K«# <åâ◊#=∞ø`«∂=ÙO>Ë K«∂ã¨∂Î
20 21 = â◊`å|Ì=Ú - ^•xÃÑ· Éèqí +¨º"Õ`ÅÎ« Jaèá„ êÜ«∞=Ú 47
21. ^è~Œ ‡° Q„ OÆ ^ä•ÅÖ’ =i‚OÑ¨|_ç# Éèqí +¨º`«¯^ä<Œ åÅ∞ 56
T~°∞HÀÖË_∞» . P xÜ«∞O`« D<å\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ K«∂ã≤
22. L[˚fiÅ Éèqí +¨ºãÖ~°K#« H˘~°‰Ωõ ãÖHõeÊ`« Ñ„ Ü ¨ ∞« `åflÅ∞ 60 ã¨~fi° <åâ◊#=Ú HÍ‰õΩO_® =∞éÅ ãÖ`«∞Å# U~°Ê~°K\ « ÏxH˜
23. qKå~°H„ ÍOuÜ≥ÚHõ¯ z#fl #=¸<å! 66 ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅ x~°Ü ‚ ∞« =Ú fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
24. á„ ê=∂}˜H`õ O« `„ =« Ú Ü≥ÚHõ¯ qHÍã¨=Ú 77
21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î - 1 21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î – 1 1
1989 #∞O_ç 2000 ãÖ=`«û~°=Ú =~°‰Ωõ Ü«ÚQÆãO¨ kè 1. JÜ≥∂=∞Ü«∞O ( HÕHõ~=Î° º q=¸_è`» « ) Ö’

HÍÅ=ÚQÍ QÆ∞iÎOK«|_çOk. Éèíq+¨º"Õ`«ÎÅ∞, k=º^Œ$+≤ì Ñ¨_»"Õã¨∞Î#fl Ñïã≤÷`«∞Å∞
QÆÅ"å~°O^Œ~∞° nxx JOwHõiã¨∞<Î åfl~°∞. 20= â◊`å|Ì=ÚÖ’ q*Ï˝#=Ú (science), Éè∫uHõ"å^Œ=Ú
D J=kèÖ’ PÖ’K«<åâ◊HÎ̃ QÆey#, ÉèÏ=ãÖ"Õ^#Œ Å∞ (materialism) Ñ¨ ~ åHÍ+¨ ª ‰ õ Ω KÕ ~ ° ∞ ‰õ Ω <åfl~Ú. g\˜ = Å# ã¨ ∞ Y
Hõey#, „ÑüÉèÏ=O`«∞ ÅO^Œ~∂° Ju J~°∞^Œ∞QÍ ÅaèOKÕ ™ê^èŒ#=ÚÅ‰õΩ „H˘`«Î ^•fi~åÅ∞ `≥~°∞K«∞HÀ=_»"Õ∞HÍHõ, Éè∫uHõ
D Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊=Ú#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK« ∞H˘#∞@‰õΩ `«Ü∂« ~Ô · Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ J~°=÷ Ú KÕã∞¨ H˘x, "å\˜x LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩ<Õ |∞kú
Ñ¨ÓiÎ `«`«Ê~°`«`À `«=∞`«=∞ =O`«∞ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞ ‰õÄ_® qHõã≤OzOk. HÍh g\˜ ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú =Å# D
Ü«ÚQÆÑÙ¨ ÃÑ· ~Ô O_»∞ K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ*Ü Ë Ú
« @‰õΩ
KÕÜ«Ú@‰õΩ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ „âıÜ≥∂™œÉèÏQÆº=ÚÅ∞
|^Œ∞Å∞ „H˘`«Î„H˘`«Î „Ñ¨=∂^•Å#∞, ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, qÑ¨`«∞ÎÅ#∞
á⁄O^ŒQÆÅ~°∞. `≥zÛÃÑ_»∞`«∞<åfl~Ú. `«Ü∂« ~°∞KÕã#≤ ™ê=∂„yx(L`åÊ^Œ#Å#∞)
------- Jq∞‡ ™⁄=Ú‡KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ Pi÷H=õ Åã¨"å^ŒÑ~¨ O° Ñ¨~° =Ù`«Ê#fl
"≥∞ÿ#k. Ü«Ú^Œú=ÚÅ∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOÑ¨|_®¤~Ú. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë
Z‰õΩ¯=QÍ `«Ü∂« ~Ô #· L`åÊ^Œ#Å∞ JO^Œ∞Ö’ Y~°Û=Ù`å~ÚHõ^•!
Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ Ñï„â◊=∞Å∞ xi‡OK«|_®¤~Ú. JO^Œ∞=Å¡ ‰õΩ\©~Ñ° i¨ „â◊=∞
ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç rqOKÕ"å~°∞ „|`«∞‰õΩ`≥~∞° =Ù HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. Ñ¨x
=ºHÎ̃`«fi x~å‡} =∂ã¨Ñ¨„uHõ ÅaèOK«Hõ <Õ_∞» KåÖÏ=∞Ok JuÃÑ^ŒÌ ãÖYºÖ’ x~°∞^ÀºQÆ∞Å∞QÍ
ãÖII K«O^• : ~°∂. 90/– Å∞ 3 ãÖIIÅ‰õΩ : ~°∂ 250/–Å∞
10ãÖIIÅ‰õΩ : ~°∂. 750/–Å∞ Pr=# K«O^•: ~°∂. 1800/–Å∞ =Ù<åfl~°∞. Ñïã≤÷`«∞Å∞ ~ÀA~ÀA‰õΩ ^•i„^Œºˆ~Y HõO>Ë „HÕkH˜
Ñ¨ÓiÎ q=~°=ÚÅ‰õΩ kQÆ*Ï~°∞`«∞<åfl~Ú. H˘O`«=∞Ok ^èŒ#=O`«∞Å =^ŒÌ ^èŒ#=Ú
QÍÜ«∞u
„ =∂`« =∞Ok~°=Ú =∞iÜ«Ú ^è•º#ˆHO„^=
Œ Ú UHõ„u`«=∞ø`ÀOk!
Jtfix Ç¨Ï∫ãπ ^ŒQ~æÆ ,° ÃÇÏKü.Ñ≤.~À_£, =¸™ê¿Ñ\ò, ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£–500018. "åÇ¨Ï#=ÚÅ∞, Hõ~å‡QÍ~åÅ =Å# x~°O`«~=° Ú "≥^[Œ Å¡|_Õ
á¶È<£û : 040–23700722, 32986922, 09392506888 q+¨ " åÜ« Ú =ÙÅ∞ "åÜ« Ú =∞O_» Å =Ú#∞ q+¨ Ñ ¨ Ó i`« = Ú
E-mail : hyderabad.ap.in@awgp.org, info@aswini.com
21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î - 1 2 21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î – 1 3
KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. "å\˜Ö’ LÑ¨Ü∂≥ yOK«|_Õ Yx*ÏÅ∞, WO^è<Œ åÅ∞ ~°Hõ∆} á⁄~° ÖËHõáÈ=_»O=Å# J`«ºkèHõ=ÚQÍ Ñ¨$käfig∞^Œ
ZO`« "ÕQÆOQÍ =∞O_çOK«|_»∞`«∞<åflÜ«∞O>Ë† „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x KÕ~∞° @KÕ`« q<åâ◊#=Ú‰õÄ_» ãÖÉèqí OK«=K«∞Û.
Yx[ÉèÏO_®~°=Ú WOH˘Hõ 100 ãÖ=`«û~åÅ=~°‰Ωõ LO@∞O^•? „H˘`«ÎQÍ J}∞â◊H˜Î =$kúK≥O^Œ_»O=Å# „Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ#
LO_»^•? J<Õ J#∞=∂<åÅ∞ =ºHõÎ=∞ø`«∞<åfl~Ú. ^è•`«∞ qH˜~°}=ÚÅ∞ "å`å=~°}OÖ’ "åºÑ≤OK«∞>ÜÕ∞QÍHõ `«^•fi~å
~°™êÜ«∞xHõ ãÖÑ¨^Å Œ ∞ Ñ¨$käfi#∞O_ç „`«qfi "≥eH˜fÜ«Ú@ =Å# U~°Ê_ç# '|∂_ç^—Œ #∞ ZHõ¯_» qãïO˚ Kåe? J<Õ „Ñ¨âfl◊ L`«Ê#fl
P ãÖÑ¨^ŒÅ H˘é`« U~°Ê_»∞`ÀOk. nx=Å# Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ¯ =∞ø`«∞#flk. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë Wk ZHõ¯_»∞O>Ë JHõ¯_» „Ñ¨=∂^ŒH~õ °
=∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚ ™ê=∞~°÷ºO `«yæ Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ¯ L`åÊ^Œ#ÅÃÑ· Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ U~°Ê~°∞ã¨∞OÎ k.
P^è•~°Ñ¨_Õ J<ÕHõ „áê}∞ÅÃÑ· ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ==Ú Ñ¨_»∞`«∞#flk.
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl Ñ¨@} ì ÏÅ, Hõ~å‡QÍ~åÅ Ü≥ÚHõ¯ =º~°Ñ÷ ^¨ •~°=÷ ÚÅ∞ 2. HõzÛ`«OQÍ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ q™ÈÊù@Hõ~"° ∞≥ #ÿ "Õ
[ÖÏâ◊Ü∂« ÅÖ’ HõÅ=_»O`ÀP h~°∞ „`åQÆ\ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ @ » O "≥·*Ï˝xHõ ã¨=∞$kú, ^•x ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆOÜ≥ÚHõ¯ Hõ^äŒ Wk.
ÖË^Œ∞. QÍe Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞, h~°∞ „`åQÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ WO^Œ ∞ Ö’ ã¨ ∞ Y„Ñ¨ ^ Œ " ≥ ∞ ÿ # JOâ◊ = ÚÅ∞ `« ‰ õ Ω ¯=QÍ#∞,
â◊s~°=ÚÖ’H˜ =∞O^Œq+¨=ÚÅ∞ (™È¡áê~Ú[<£) „Ñ¨"tÕ ã¨∞<Î åflÜ«∂ ^Œ∞óY„Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ JOâ◊=ÚÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ#∞ L<åfl~Ú. D „Hõ=∞=Ú
J<Õ ÉèÜ í ∞« =Ú x~°O`«~=° Ú LO@∞#flk. Ñï„â◊=∞Å∞, "åÇ¨Ï<åÅ WOHÍ H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ=Ù#flk. x[=Ú K≥áêÊÅO>Ë ~ÀA~ÀA‰õΩ
^•fi~å q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞#fl „Ñ¨^∂Œ +¨}O „w<£ÇÏ¨ ∫ãπ ZÃÑ¶Hì± (green- Z‰õΩ¯=QÍ qã¨Îiã¨∞Î#flk. WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ [iy# #+¨ì=ÚÅ#∞,
house effect) =Å# JO`« i Hõ ∆ O Ö’ LëÈ‚ „ QÆ ` « Z‰õ Ω ¯=QÍ `«^•fi~å U~°Ê_ç# ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ ZÖÏ ã¨=iOK«∞HÀ"åÖ’ `≥eÜ«∞_»O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flk. nx=Å¡ =∞OK«∞„áêO`åÅÖ’x =∞OK«∞ Hõiy ÖË^Œ∞. ~åÉ’ÜÕ∞~ÀAÅÖ’ Wq WOHÍ KåÖÏ Z‰õΩ¯= =$kú
ã¨=Ú„^Œ=∞@ì=Ú ÃÑiy, ÉèÜ í ∞« OHõ~° „Ñ¨=∂^Œ=ÚÖÁKÕÛ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ K≥Ok#Ñ¨C_»∞ Z@∞=O\˜ ^Œ∞~°æu U~°Ê_»∞`«∞O^ÀHõ^•? H˘Åk
U~°Ê_»∞`«∞<åfl~Ú. "å`å=~°}OÖ’x q+¨Ñ¨Ói`« "åÜ«Ú=ÙÅ HÍÅOÖ’ Jaè=$kú K≥Ok# D "≥*· Ï˝xHõ ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú =Å#
qëêHõ`Î « XuÎ_xç ã¨ÇÏ≤ OK«ÖxË ã≤u÷ Ö’ „|Ç¨‡O_»H~˜ }
° =ÚÅ#∞O_ç U~°Ê_ç# Ñïã≤÷`«∞Å#∞ K«∂¿ãÎ ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅÖ’ KåÖÏ
Ñ¨$käfix Hõ=K«=Ú =Öˇ ~°HO∆˜ KÕ F*’<£á⁄~° ziyáÈ`«∞#flk. W^Õ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ<Õ "≥*· Ï˝xHõ Jaè=$kú =Å# HõeQˆ =∞ixfl J#~°=÷ ÚÅ
„Hõ=∞=Ú H˘#™êy`Õ, U ã¨∂~°ºH˜~°}=ÚÅ =Å# Ñ¨$käfig∞^Œ QÆ∞iOz JOK«<å "ÕÜ∞« =K«∞Û#∞.
r=#qHÍã¨„Hõ=∞=Ú Jaè=$kú K≥OkO^À, P ã¨∂~°ºH˜~} ° =ÚÖË,
"≥*· Ï˝xHõ PÖ’K«<å ã¨~o° (^Œ~≈° #=Ú) „Ñ¨`º« Hõ"∆ å^Œ=Ú g∞^Œ „Ñ¨=$`«∞ÎÅ∞ =∞x+≤H˜ ã¨Ç¨Ï[O Jx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
P^è•~°Ñ_¨ ç =ÙO@∞Ok. Wk `«`fiÎ« ^Œ~≈° #=Ú (Philosophy)#∞ ‰õÄ_» Ü«∞ø=#¿ãfiKåÛùKå~°O (sexual fereedom) ‰õÄ_»^∞Œ Jx J#ÖË=Ú.
„Ñ¨ÉÏè q`«=Ú KÕãO≤ k. nxfl|\ì̃ Éè∫uHõOQÍ, „Ñ¨`º« HõO∆ QÍ =Ù#fl q*Ï˝#=Ú, Éè∫uHõ"å^Œ=Ú Ü≥ÚHõ¯ „H˘`«„Î H˘`«Î áÈHõ_Å
» ∞ "å\˜
^•xˆH qÅ∞= W=fi|_»∞`«∞#flk. „Ñ¨`º« Hõ=∆ ÚQÍ á⁄O^Õ ÖÏÉèÏxˆH P^è•~°=Úg∞^Œ `å`å¯eHõ ÖÏÉèí=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ WO„^Œ*ÏÅ
„áê=ÚYº`« W=fi|_»∞`«∞#flk. `«`«Êùe`«OQÍ Ñ¨~ÀHõ∆=ÚÜ≥ÚHõ¯ K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ JO^Œ*¿Ë ã <Õ\˜ P^è∞Œ xHõ`,« hu =∞iÜ«Ú
JO‰õΩâ◊=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«#Ñ¨C_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞, ^è~Œ ‡° =Ú =∞iÜ«Ú ã¨^•Kå~°=ÚÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ K≥iÑ≤"Õã¨∂Î =ºH˜Îx ¿ãfiKåÛùKåiQÍ
^•x`Àáê@∞ Hõeã≤=ÙO_Õ ãÖÜ«∞=∞, ã¨^•Kå~°, Ñ¨Ù}º - =∂~°∞ÛK«∞#flk.
Ñ¨~=° ∂~å÷Å‰õΩ qÅ∞= LO_»^∞Œ . áê\ÕK«=eû#"å\˜x =∞iÜ«Ú 3. ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl [#ãÖYº - ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl
áê\ÕK«‰õÄ_»x"å\˜x JO^èŒqâßfiã¨=ÚÅ∞ Jx K≥Ñ≤Ê "å\˜x ã¨=∞ã¨ºÅ∞
=ke"ÕÜ∞« =∞x ZO^Œ∞‰õΩ <˘H˜¯K≥áêÊ~°O>Ë Wq =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ HÍ=ÚHõ`« „áêHõ$uHõ =∞<ÀÖÏ¡ã=¨ Ú HõÅ∞QÆ*¿Ë ãkQÍ =∂„`«"∞Õ
ã¨fiã¨∞MÏxH˜ J_»∞`¤ Q« ∞Æ Å∞`å~Ú Hõ#∞Hõ. Ñ¨ÓiÎQÍ J#∞Éèqí OKåe QÆ∞iÎOK«_»=Ú =Å# ^•xx qK«ÛÅq_çQÍ Wëêì#∞™ê~°=Ú
J<Õ ã≤^•úO`«=Ú Uq∞ K≥|∞`«∞O^ŒO>Ë - ZO`« Z‰õΩ¯= ÖÏÉè=í Ú PK«iOK«=K«∞Û J<Õ ÉèÏ=# U~°Ê_»∞`«∞#flk. Ñ¶e¨ `«OQÍ ¿ãfiK«Ûù
á⁄O^ŒQeÆ y`Õ JO`« á⁄O^Œ\ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe. nxH˘~°‰Ωõ U Ü«∞ø=<åKå~°O`À ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl [#ãÖYº J<Õ ã¨=∞ã¨º
P^Œ~≈° =ÚÅ#∞, ã≤^•úO`«=ÚÅ#∞ J_»∞~¤ åx=fi‰õÄ_»^∞Œ . ãÖÑ¨Ó~°‚ U~°Ê_çOk. QÆ~ƒ° xù ~À^è=Œ ÚÅ‰õΩ, „Éè∂í }Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ „áÈ`åûÇ¨Ï=Ú
ã¨∞YO J#∞Éèqí OK«_®xH˜, gÖˇ#· O`« Z‰õΩ¯= ÖÏÉèOí á⁄O^Œ\ÏxH˜ ÅaèOz<å, [#ãÖYº WOHÍ "ÕQÆOQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ=Ù#flk.
U P^Œ~å≈Å#∞, ã≤^•úO`åÅ#∞ áê\ÕK«=eû# J=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ ãÖÑ¨Ó~°‚Ñ¨$käfig∞^Œ K«„Hõ=_ô¤=Öˇ [#ãÖYº =$kú J=Ù`«∞#flk.
J<Õ^Õ ~¸ „Ñ¨`º« Hõ"∆ å^Œ=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã≤^•úO`«=Ú. D PÖ’K«<å XHõ\#˜ ∞O_ç <åÅ∞QÆ∞, <åÅ∞QÆ∞ #∞O_ç Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞, Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞#∞O_ç
ã¨~°oÜÕ∞ Ñ¨â◊√Ñ¨‰õ∆ΩÅ =^èŒ#∞ XHõ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „Ñ¨„H˜Ü«∞QÍ J~° " ≥ · < åÅ∞QÆ ∞ WÖÏ D ã¨ O Yº ZO`« ‰ õ Ω áÈ`« ∞ O^À
„áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞#Î flk. J#º„áê}∞Å g∞^Œ K«∂¿Ñ Dq^è"Œ ∞≥ #ÿ x~°Ü Ì ∞« `« TÇ≤ÏOK«Ö=Ë Ú. 3,000 ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ@ Hˆ =Å=Ú 30 HÀ@¡
=Å# `≥y# P#Hõ@ì =Öˇ =∞#∞+¨µºÅg∞^Œ‰Äõ _» J^Õ „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞ =∞Ok =º‰õΩÎÅ∞O_Õ „Ñ¨ÑÖK« [<åÉèÏ WÑ¨C_»∞ 1000 HÀ@¡‰õΩ
K«∂Ñ≤OK«‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ U P^è•~°O LOK«^Œ∞. Ñ¨â◊√ KÕ~∞° ‰õΩ#flk. ~åÉ’ÜÕ∞ 20 ãÖ=`«û~åÅÖ’ D ãÖYº ~Ô \Õì ÃÑ·
PÇ¨~°=Ú, x"åã¨=ÚÅ ã¨=∞¿ãº HÍHõ, z=~°‰Ωõ ~°ÇÏ¨ ^•ig∞^Œ g\˜`Àáê@∞ WOHÀ J#~°=÷ Ú‰õÄ_® HõÅ∞ã¨∞#Î flk. ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl
#_»=_»"∞Õ Hõ+=ì̈ Ú HÍ=K«∞Û. Ñ¨@ì}ÏÅ∞, "å\˜Ö’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl [#ãÖYº, ^•x^•fi~å
Ñ¨$käfiH˜ ã‘q∞`«ãÖYºÖ’x „áê}∞Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ áÈ+¨} ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl K≥`,Î« =Úé˜H=˜ Å# #QÆ~O° Ü≥ÚHõ¯ "å`å=~°}=Ú
x=fiQÆeˆQ ™ê=∞~°÷º=Ú L#flk. Wk JãÖMÏºHõ „áê}∞Å‰õΩ #~°H`õ ∞« Åº=∞ø`«∞#flk.
áÈ+¨} x=fiÖË^∞Œ . ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl [#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú JÑ¨C_Õ J<ÕHõ 4. Jxfl"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ JâßOu, LkfiQÆfl`«, "åº^è∞Œ Å∞
ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ HõÅ∞QÆ*Ë™ÈÎOk. PÇ¨~° L`åÊ^Œ#‰õΩ Éèí∂q∞
ãïáÈ=_»OÖË^∞Œ . x=ã≤OK«_®xH˜ J<ÕHõ JO`«ã∞¨ Å Î Éè=í O`«∞Å∞ HÀÖÏÇ¨ÏÅ=Ú, „Ñ¨^Œ∂+¨}, =Úé˜H˜, ~ÀQÍÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞
`«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞=eû=ã¨∞Î#flk. MÏ^•º#fl=ÚÅ L`«ÊuÎÜÕ∞QÍHõ, qÑ¨`∞« Å Î `À =ºHÎ̃ ~ÀA~ÀA‰õΩ `«# r=hâ◊HxÎ̃ HÀÖ’Ê`«∞<åfl_»∞.
W`«~° J<ÕHõ HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ Éè∂í q∞ KåÖÏ Z‰õΩ¯= Ñï=∂}OÖ’ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ J`«xx Ñ‘eÛÑ≤Ñ≤Ê*Ëã¨∞Î<åfl~Ú.
HÍ=eû=ã¨∞Î#flk. J_»=ÙÅ#∞ qã¨Î$`«=ÚQÍ #é˜H˜"Õã¨∞Î<åfl~°∞. |ÅÇ‘Ï#`«Å=Å¡ L`«ÊuÎ S# JO^ŒqHÍ~°=ÚÅ#∞ ^•K«∞H˘#∞@‰õΩ
J_»=ÙÅ#∞ ãÖ~°HO∆˜ K«\ÏxH˜ <åºÜ«∞ãÖ|O^èŒ ~°H} ∆õ =Ù<åfl Éè∂í q∞ ÃÑ·ÃÑ· "≥∞é∞QÆ∞Å∞ k^Œ∞HÌ ˘#∞@ÜÕ∞ UÔHH· õ =∂~°=æ ∞x ÉèÏqã¨∞<Î åfl_»∞.
Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~°=Ú "å\˜x U^Àq^èŒOQÍ LÅ¡OÑ¶≤∞OKÕ@@∞¡ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ qHõ$`«∞Å#∞ ^•K«∞H˘#∞@‰õΩ, ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl
KÕã∞¨ #Î flk. J_»=ÙÅ∞ #é˜H"˜ Ü Õ ∞« |_»∞`«∞<åfl~Ú. `«^•Ìfi~å "åÜ«Ú â◊$OQÍ~° ™ê^è<Œ åÖÜ≥ÚHõ¯ `«∞á¶ê#∞ =∞x+≤x qÖÏã¨=O`«∞xQÍ#∞,
„Ñ¨^∂Œ +¨} x"åiOK«QeÆ Qˆ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ `«Q∞Æ `æ ∞« <åfl~Ú. Éè∂í q∞Ö’ |^ŒHú ãõ ∞¨ x÷ QÍ#∞, JÑ¨=ºÜ«∞=Ú KÕ¿ã"å_çQÍ#∞, JÇ¨ÏOHÍiQÍ#∞
K≥@∞ì "Õà§◊ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨@∞ìã_¨ Å
» _»=Ú =Å# „Ñ¨f ãÖ=`«û~°O =~°^Œ =∂iÛ XHõ q#∂`«fl ã¨=∞ã¨º#∞ ã¨$+≤ãì ∞¨ #Î flk.
=zÛ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ Éè∂í q∞HÀ`« [iy Z_®~°∞Å∞ U~°Ê_»∞`«∞<åfl~Ú. ÃÑ·ÃÑ· "≥∞é∞QÆ∞Å P=~°}=ÚÅ#∞ `˘ÅyOz K«∂_»QeÆ y`Õ
#^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ö’`«∞ `«Q_æÆ =» Ú =Å# [Åã¨=∞ã¨º U~°Ê_»∞`ÀOk. Wxfl â◊`å|Ì=ÚÅÖ’ =∞x+≤ á⁄Ok#^•xHõO>Ë KåÖÏ Z‰õΩ¯=
QÆ$Ç¨ÏŸÑ¨H~õ }
° =ÚÅ∞, WÅ∞¡ =∞iÜ«Ú WO^è#Œ =ÚÅ H˘~°‰Ωõ ‰õÄ_» áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞#Î flk. ™œHõ~åºÅ∞ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ
Hõ>Å ìˇ ∞ ÅaèOK«@OÖË^∞Œ . J_»=ÙÅ#∞ #é˜H"˜ Ü Õ ∞« _»O =Å# =KÕÛ ÃÑiQÍ~Ú, ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
J<ÕHõ „Ñ¨=∂^•Å∞ `≥eã≤<å x"åã¨=Ú H˘~°‰Ωõ , MÏ^•º#flO H˘~°‰Ωõ , HÍh g\˜H˜ |^Œ∞Å∞QÍ r=hâ◊H˜Î #∞Oz q#„=∞`«, ã¨[˚#`«
~°ÇÏ¨ ^•~°∞Å, áê~îâ° ßÅÅ, P#Hõ@Å ì x~å‡}=Ú H˘~°‰Ωõ Éè∂í q∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ =∂#gÜ«∞ qÅ∞=Å =~°‰Ωõ Jxfl 'JÑ¨ÇÏ¨ ~°}—‰õΩ QÆ∞Ô~·
HÍ"åe. W=hfl [#ãÖYº ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ Ü≥ÚHõ¯ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂ÖË. H©}
∆ ã˜ ∞¨ Î<åfl~Ú.
<Õ_»∞ =∂#=Ù_»∞ XHõ 'â◊‡âß#ã¨Î|ú`«— =∞^èŒº ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞, âßâ◊fi`« qÅ∞=Å#∞ u~°ã¯¨ iOzOk. ~Ô O_çO\˜Ö’ Uk HÍ~°}"≥∞<ÿ å
W`«~∞° Å#∞ ÉèÜ í ∞« ÃÑ_»∞`«∞, „¿Ñ`« Ñ≤âßKåÅ =Öˇ rqã¨∞<Î åfl_»∞. Jk zO`å[#Hõ"∞Õ .
D<å_» ∞ „Ñ¨ u "˘Hõ ¯ ~° ∞ ã¨ = ∞$kú x ÃÑOK« ∞ HÀ=_®xH˜ 5. "åãÎ̈qHõ`« - ^•xx JkèQqÆ ∞OK«_» "≥∞ÖÏ?
"åº‰õΩÅÑ¨_∞» `«∞<åfl~°∞. HÍh ^•xH˘~°‰Ωõ Ü≥∂QÆº`«, „áê=∂}˜H`õ ,«
Ñ¨Ù~°∞ëê~°Ñ÷ ~¨ åÜ«∞}`«Å∞ J#∞ Ü≥∂QÆº`«Å∞ J=ã¨~=° ∞ø`å~Ú. ã¨=∞ãÎ̈ qâ◊fi=ÚÖ’x ã¨QÆO=∞Ok „ÑüÉèÏjÅ∞~°∞ Ü«Ú^ŒúO
J~Ú`Õ Jq ÖË‰Ωõ O_® Ö’‰õΩÅ∞ LuÎ<Õ WO\˜^QŒ ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Ûx H˘~°‰Ωõ J=ã¨~=° ∞ÜÕ∞º J<ÕHõ Ñ¨#∞ÅÖ’ U^À"˘Hõ ~°HOõ QÍ x=∞QÆfl"≥∞ÿ
`˘O^Œ ~ ° ` ˘O^Œ ~ ° Q Í U"Õ " À á⁄O^•Åx J#∞‰õ Ω O\Ï~° ∞ . Ü«Ú<åfl~°∞. ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ =∞iÜ«Ú ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ Éè=í #=ÚÅ∞ D
J@∞=O@Ñ¨C_»∞ J<åKå~°=Ú `«ÑÊ¨ WOH˘Hõ =∂~°"æ ∞Õ HõxÑ≤OK«^∞Œ . „Ñ¨Ü∂≥ [#OHÀã¨"∞Õ LÑ¨Ü∂≥ yOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. ÃÑ^ŒÅ Ì PÖ’K«#
D~ÀAÖ’¡ „Ñ¨QuÆ ¿Ñ~°∞g∞^Œ ^è#Œ =O`«∞Å"åfiÅ<Õ HÀiHõ PHÍâ◊=Ú =∞iÜ«Ú "åi ™ê=∞~°÷º=ÚÅ∞ nxQÆ∞iOz ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ
#O@∞`ÀOk. nx Ñï}uQÍ `«$+¨‰‚ Äõ _» PHÍâ◊=Ú #O@∞`ÀOk. PÖ’zOK«_»OÖ’<Õ xÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. Dq^èŒ"≥∞ÿ#
ãÖÑ¨Ó~°‚`«O„`«=ÚÜ≥ÚHõ¯ LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú Ü«Ú^Œú=Ú H˘~°ˆH
W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hãõ u÷≤ Ü≥ÚHõ¯ Ñï}u XHõ¯>Ë – =∞x+≤
qxÜ≥∂yOK«|_ç`Õ Ñ¨~°=∂}∞ PÜ«Ú^è•Å∞ Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ¯
J<ÕHÍ<ÕHõ ^Œ∞~°∞} æ ÏÅ LK«∞ÛÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO\Ï_»∞. Ñ¨~ã° Ê¨ ~° qâßfiã¨,
=∞Ç¨q<åâ◊#=Ú#‰õΩ HõzÛ`«OQÍ HÍ~°}=∞ø`å~Ú. JÑ¨C_»∞
¿ãflÇ¨Ï, ã¨^•ƒù==ÚÅ∞ áÈQ˘@∞ìHÀ=_»=Ú =Å# =ºH˜Î #=Ùfi`«∂,
Ñ¨$käfig∞^Œ r=#=Ú J<Õ^Õ q∞QÆÅ^Œ∞. XHõ"Õà◊ Ü«Ú^Œú=Ú
#qfiã¨∂Î ã¨^•ƒù=#, ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆ=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# rq`«=Ú#∞
[~°∞QÆHáõ È`Õ WOH˘Hõ „Ñ¨=∂^Œ=Ú á⁄OzÜ«ÚO@∞Ok. J^Õq∞
rqOK«QÅ Æ _»∞ J<Õk ãÖ^ÕÇ¨ ã¨Ê^Œ"∞Õ .
@O>Ë `«Ü«∂~°∞KÕã≤# Ü«Ú^Œú™ê=∞„yx Uq∞ KÕÜ«∂e? P
<Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ J~°=÷ Ú KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚH˘~°‰Ωõ LÑ¨Ü∂≥ yOK«|_ç# [#â◊HÎ̃, ^è#Œ â◊HÎ̃ =∞iÜ«Ú
1. Jã¨Î=ºã¨Î`« =∞iÜ«Ú kâß~°Ç≤Ï`« Ñïã≤÷`«∞Å#∞O_ç ™ê^èŒ<åâ◊H˜Îx XHõ „H˘`«Î q^è•#=Ú#∞ J=ÅOaOz, D<å_»∞
|Ü«∞@Ñ¨_ç „Ñ¨QÆujÅ ™ê^èŒ<å™ê=∂„yg∞^Œ Ñ¨@∞ì JkèHõOQÍ JãÖÉè=í =∞xÑ≤OKÕ #∂`«#kâ◊ W=fi_»=Ú H˘~°‰Ωõ Uq∞ KÕÜ∂« e?
ãÖáêkOK«∞H˘<åfl_»∞ ÖË^• <Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ JxflO\˜HOõ >Ë ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ k =„Hõ|∞kú,
2. ÅaèOz# ™ê^èŒ<å™ê=∞„QÆ∞Å ¿Ñ~°∞ g∞^Œ =$kúK≥Ok# ãÖH©~‚° ™êfi~°z
÷ O`«#`À xO_ç# Jã¨=Î ºã¨"Î ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û, |^ŒHú Oõ `À
Ju=Ù`åûÇ¨Ï=Ú, JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚQÍ =∂i rq`«=ÚÜ≥ÚHõ¯ ‰õÄ_ç# qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# J<åKå~° ã¨fiÉèÏ==Ú. |Ü«∞@‰õΩ
^Õ=`«Å, ™ê^è∞Œ =ÙÅ =Úã¨∞QÆ∞"Õã∞¨ ‰õΩx u~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨Ê\˜H˜ =∞x+≤ =ºH˜Î ZHõ¯_çHÀ KÕ~∞° HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ™ê^è•~°} Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ‰õÄ_»
ÃÑ· HÍ~°}=ÚÅ =Å# „¿Ñ`«Ñ≤âßK«™ê÷~ÚH˜ kQÆ*Ï~å_»∞. <Õ\˜ W@∞=O\˜ =ºH˜Î W`«~∞° Å#∞ Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Å#∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞Å∞
[#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú âßs~°Hõ ^Œ$+≤`ì À K«∂¿ãÎ ~ÀQÆ„QÆã"Î̈ ∞≥ ,ÿ ÖËq∞`À KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
‰õÄ_ç# Jã¨Ç¨Ï#=Ú, ÉÏ^èŒ`À, P"Õ^Œ#`À xO_çÜ«Ú#flk.
QÆ`« =¸_»∞ â◊`å|Ì=ÚÅHÍÅ=Ú Éè∫uHõ „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅˆH
g\xflO\˜x ZÖÏ x"åiOK«QÆÅ=Ú? WÖÏO\˜ Ñïã≤÷`«∞Å∞
Ñïq∞`«"∞≥ #ÿ #∂† ^•xx P`«‡*ÏQÆ$uHÍÅ=Ú J<åe. â◊HxÎ˜ ZHõ¯_»
=Ù#flÑ¨ C _» ∞ ~åÉ’ÜÕ ∞ ~ÀAÅÖ’ Uq∞ KÕ Ü « ∞ QÆ Å =Ú?
PÖ’zOK«QeÆ Qˆ „Ñ¨f=ºH˜Î D PÖ’K«#Å`˘ HÕHõ~=Î° ºq=¸_è∞» „Ñ¨Ü∂≥ yOz<å Jk `«# Ñ¨xx KÕã∞¨ OÎ k. KÕãO≤ k‰õÄ_». Éè∫uHõ
Å=_»=Ú ™ê=∂#º"Õ∞. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ Uq∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^À „Ñ¨QuÆ kâ◊Ö’<Õ ^•xfl LÑ¨Ü∂≥ yOz#Ñ¨C_»∞ P kâ◊Ö’<Õ J<ÕHõ
TÇ≤ÏOK«Ö‰Ë Ωõ O_® L<åfl=Ú. J<Õfi+¨}Å∞ [iy „Ñ¨`«ºHõ∆"å^Œ=ÚÜ≥ÚHõ¯ áê`«=¸ã¨Ö’<Õ
|∞kú"å^Œ=Ú#‰õΩ „H˘`«Î ~°∂Ñ¨=Ú#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤Ok. „H˘`«Î
6. ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú KÕÜ∞« QÆey`Õ Ñï=~°#Î ã¨∂Êùi`Î À #∂`«#`«fi=Ú Pq~°ƒqù Oz#Ñ¨C_»∞ ^•x Ñï}Ï=∂Å∞
ãÖÉèí="Õ∞
‰õÄ_» J™ê^è•~°}OQÍ LO\Ï~Ú. „Ñ¨QuÆ ¿Ñ~°∞g∞^Œ qã¨$Î uK≥Ok
=∂#=Ù_»∞ J#O`«â‰◊ Ωõ Å Î Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏO_®~°=Ú. "å\˜Ö’ Ju
„H˘`«Î ~°∂Ñ¨=Ú ãÖ`«iOK«∞‰õΩ#fl Éè∫uHõ"å^Œ=Ú =∞iÜ«Ú
ã¨ fi ÅÊ"≥ ∞ ÿ # JOâ◊ = Ú â◊ s ~å=ã¨ ~ ° = ÚÅ‰õ Ω qxÜ≥ ∂ yOK«
„Ñ¨`«ºHõ∆"å^Œ=Ú „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x =ºH˜Î =ºH˜Îx „Ñ¨ÉèÏq`«=Ú
|_»∞`«∞Ok. q∞ye# â◊HÎ̃ „Ñ¨ã∞¨ ÑÎ̈, =¸iÛù`ã« u÷≤ Ö’<Õ LO@∞Ok.
KÕ â ß~Ú. "≥ · * Ï˝ x Hõ Pqëê¯~° = ÚÅ∞ J<Õ H õ ã¨ ∞ Y™ê^è Œ # Å
LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOK« ∞ H˘#Hõ á È`Õ Ñ¨ ^ Œ ∞ <≥ · # Ñ¨ i Hõ ~ ° = ÚÅ∞‰õ Ä _»
ÉèOí _®~°=Ú#∞ ÃÑOKå~Ú. `≥eq`Õ@Å ¿Ñ~°∞g∞^Œ ZO`« Z‰õΩ¯=
„`« ∞ Ñ¨ C Ñ¨ _ » ` å~Ú. „Ñ¨ u Éè í Ü ≥ Ú Hõ ¯ JOQÆ „ Ñ¨ ` « º OQÆ = ÚÅ#∞
q+¨Ü∂« ÅQÆ∞iOz *Ï˝#=Ú ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<åfl~°O>Ë Jk Z=i<≥<· å
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞H˘#HõáÈ`Õ =∞x+≤‰Äõ _» QÍ#∞ÔQ^Œ∞=Ì Öˇ U^Àq^èOŒ QÍ
JÇ¨ÏOHÍiQÍ =∂~°Û=K«∞Û. JÖÏ [iyOk‰õÄ_». qaè#fl q+¨Ü∂« Å
„|`«∞‰õΩ#∞ "≥à§◊ n™êÎ_∞» . HÍh ZÑ¨C_≥`· Õ J`«xÖ’x L`åûÇ¨Ï=Ú
QÆ∂iÛ ~°H~õ H° ÍÅ *Ï˝#=Ú ãÖáêkOK«∞H˘#∞@ Jaè#O^ŒhÜ«∞"≥∞#ÿ
ÃÑÅ∞¡|∞‰õΩ`«∞O^À JÑ¨C_»∞ `«`«Ê~°`«, ÅHõ∆ºâ◊√kú, ã¨∂ÊùiÎ,
HÍ~°º"Õ∞. Z=~°∞ nxH˘~°‰õΩ L`åûÇ¨Ï=Ú, Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú
Ö’`«∞ÅÖ’H˜ kQÆQeÆ Qˆ ™ê=∞~°º÷ =Ú, ãÖáêkOKåÅ<Õ HÀiHõ `«=∞
K«∂Ñ≤OKå~À „Ñ¨QuÆ jÅ∞~°∞ J<Õ H©i‰Î Äõ _» "åiH˜ ÅaèOzOk.
K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ K«∂Ñ≤OK«QÅ Æ ∞QÆ∞`å~Ú. ^•x`À ZHõ¯_À=Ù#fl
7. ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú - ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú ÖËHõáÈ=Ù@=Å# "å\˜ ã¨^Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú [~°∞QÆHõáÈQÍ, "å\˜
q+¨Ü«∞=Ú WHõ¯_ç`À PQÆ^Œ∞. WO`«HõO>Ë ÃÑ^ŒÌ ~°∂áêxfl ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆO =Å# <Õ_∞» Jxfl kâ◊ÅÖ’ „Ñ¨=∂^•Å "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞
^èiŒ Oz =∞# =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k. J^Õq∞@O>Ë â◊HÎ˜ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¶∞¨ hÉè∂í `«=∞ø`«∞<åfl~Ú.
ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ, ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚÅÖ’ U^À XHõ\˜ Z#∞flH˘#∞@. <Õ\˜ "≥*· Ï˝xHõ LÑ¨Å|∞úÅ∞, âßã¨‰Ωõ Å, ^è#Œ =O`«∞ÅÜ≥ÚHõ¯
™êfi~°=÷ Ú, =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨ÙÖËHáõ È=Ù@ J<Õ "å\˜ ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú ÖÏÉèÏÅ‰õΩ=∂„`«"∞Õ Ñïq∞`«"∞≥ ÿ =ÙO_ç=ÙO_»Háõ È`Õ ™ê^è•~°}[#∞Å
ZÑ¨C_»∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^À JÑ¨C_»∞ - ZO`« Z‰õΩ¯= ãÖÉè=í "≥∞`ÿ Õ ™ê÷~Úx, ZHõ¯_»∞flOKÀ, WOÔHHõ¯_çHÀ fã¨∞H˘x"≥o§=ÙO_Õq.
JO`« ‰õÄ_»Éˇ@∞ì‰õΩx, ZO`« Z‰õΩ¯= WO„kÜ«∞ã¨∞MÏÅ∞ ZÑ¨ C _≥ · ` Õ Ü« ∞ O„`åÅ∞ =∞x+≤ Ü ≥ Ú Hõ ¯ „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅÖ’
á⁄O^ŒQÅ Æ "≥∂ JO`« á⁄O^•e J<Õ XˆH ÅHõº∆ =Ú LO@∞Ok. ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»@=Ú "≥Ú^ŒÖˇ\ÏìÜ≥∂, "å\˜x WOHÍ z#flz#fl
`˘O^Œ~á° ê@∞ QÆÅ"å~°∞, z#flÑ≤ÅÅ ¡ =∞#ã¨`Î fi« =Ú QÆÅ"å~°∞ W^Õ Ñï=∂}=ÚÖ’ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ `«‰Ωõ ¯= ^è~Œ ‰° Ωõ JOkã¨∞<Î åfl~°∞.
KÕ™êÎ~°∞. g~°∞ á⁄Ok# ™ê^èŒ<å™ê=∂„yx ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞=Ú`À `«‰Ωõ ¯= „â◊=∞`À, `«‰Ωõ ¯= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍ=eû#q ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩx
ã¨„`«ÊÜ≥∂[#=ÚÅ H˘~°‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ ã≤÷uÖ’ LO_»~°∞. rqOK«_=» Ú ™ê^èºŒ "≥∞#ÿ Ñ¨C_»∞ q∞ye# HÍÖÏxfl, HõàÏH“â◊ÖÏÅ
|OQÍ~°∞„QÆ∞_»∞¤ WKÕÛ ÉÏ`«∞Ü≥ÚHõ¯ á⁄@ì peÛ Jxfl „QÆ∞_»¡#∞ Jaè = $kú H ˜ , =º‰õ Ω Î Å #∞ Ü≥ ∞ ‰õ Ω ¯= ã¨ ∞ Ü≥ ∂ QÆ ∞ ºÅ∞QÍ
XˆH~ÀA á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ `˘O^Œ~á° ê@∞ ã¨fiÉèÏ==Ú QÆÅ =ºH˜Î `«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú@‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘<Õ"å~°∞. nx=Å#
KÕã#≤ „Ñ¨Ü∞« `åflÖË g~°∂ KÕ™êÎ~∞° . JxflKÀ@¡ P#O^Œ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# "å`å=~°}=Ú U~°Ê_Õk.
U =ã¨∞=Î Ù<≥<· å ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú KÕÜ∞« QÆey`Õ =∞#‰õΩHÍh, Ñ¨xÖË‰Ωõ O_® Z=fi~°∂ LO_Õ"å~°∞HÍ^Œ∞. JO`ÕHÍHõ Z=fiiH© =ºH˜`Î fi«
W`«~∞° Å‰õΩQÍx =∞Ozx KÕ‰Äõ ~°Û=K«∞Û. HÍh P =ã¨∞=Î ÙÜ≥ÚHõ¯ qHÍ™êxH˜ =∞iÜ« Ú ã¨ = ∂[=ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ ã¨ ~ ° fi `Àaè = $kú H ˜
^Œ ∞ ~° ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ O =Å# XHõ Jyæ Ñ ¨ Ù Å¡ ` À Ti#O`« \ ˜ x ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_\ » ÏxH˜ ã¨=∞Ü«∞=Ú ÅaèOK«∞@ ÖË^∞Œ J<Õ =∂@
`«Q∞Æ ÅÃÑ@ìQeÆ Qˆ J#~°=÷ Ú [~°∞QÆ=K«∞Û. „Ñ¨QuÆ jÅ =∞#∞‰õΩ<Õ D qxÑ≤OKÕkHÍ^Œ∞. ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú ^Œ∞~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ"∞Õ Hõ^•! nx=Å#
â◊ ` å|∞Ì Å Ö’ =∞#=Ú KåÖÏ á⁄Ok<å, =ÚO^Œ ∞ K« ∂ Ñ¨ Ù J=∞$`«O‰õÄ_» q+¨=ÚQÍ =∂~°∞`«∞#flk.
8. ã¨∞xÜ≥∂[#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨=º"≥∞#ÿ Ñï}u H˘~°‰õΩ =ÙÑ¨Ü≥∂yOK«|_»∞`«∞#fl D â◊H˜Î ã¨$[# HÍ~åºÅ‰õΩ

ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ Ñ¨@} ì ÏÅ#∞ xi‡Oz "å\˜x qãÎ̈$`«Ñ~¨ K ° \« ÏxH˜ LÑ¨ Ü ≥ ∂ QÆ Ñ ¨ _ ç XHõ J^Œ ∞ ƒù ` « , J™ê^è • ~° } Ñ¶ ¨ e `« = Ú#∞
LÑ¨Ü≥∂yOz# `≥eq`Õ@Å#∞ „QÍ=∂Å"≥·Ñ¨Ù =∞o§Oz=ÙO_ç á⁄O^ŒQÆey=ÙO_Õ"å~°=Ú.
=ÙO>Ë Dáê\˜H˜ JxflKÀ\Ï¡ z#flz#fl ™êfi=ÅOc =∞iÜ«Ú q^Œ º (tHõ ∆ ) Ü≥ Ú Hõ ¯ „Ñ¨ Ü ≥ ∂ [#=Ú XHõ QÆ ∞ =∂™êÎ ÖË H õ
Ñ¨Ù+≤ÊOz, Ñ¨Åq¡ Oz, qHõãO≤ z# z#flz#fl Ñ¨\} ì ÏÅ∞ HõxÑ≤Oz L#fl`åkèHÍiÜ≥∂ JQÆ∞@HÍHõ ã¨=∂[=º=ã¨÷ =∞iÜ«Ú [#-
=ÙO_ç=ÙO_Õq. ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@ì}ÏÅÖ’x ã¨÷ÖÏÉèÏ==Ú, q+¨Ü«ÚHõÎ rq`«=ÚÜ≥ÚHõ¯ "åº=Ç¨iHõ ã¨=∞ã¨ºÅ ã¨=∂^è•#=Ú H˘~°‰Ωõ
"å`å=~°}=Ú =∞iÜ«Ú J<ÕH~õ H° ÍÅ qHõ$`«∞Å#∞ Éèií OKåeû# LÑ¨Ü≥∂yOK«|_Õk. JÑ¨C_»∞ JO^Œ~°∂ tH˜∆`«∞Öˇ· ã¨Éèíº,
J=ã¨~°=Ú =zÛ=ÙO_ÕkQÍ^Œ∞ =∞iÜ«Ú z#fl „QÍ=∂Å#∞O_ç ã¨∞ãÖ™ê¯~°=O`«∞Öˇ· LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ `«=∞ ™ê=∞~°÷º=Ú#∞
ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@} ì ÏÅ‰õΩ „ÑüÉèí =Åã¨"o≥ §áÈ=Ù@=Å# Jq D<å\˜ ã¨~fi° „`å qHÍã¨=Ú =∞iÜ«Ú LÖÏ¡ã=¨ Ú#∞ ÃÑOá⁄OkOKÕO^Œ∞‰õΩ
^ŒÜ∞« hÜ«∞"≥∞#ÿ ã≤u÷ Ö’ LO_»=eû# J=ã¨~=° Ú =KÕÛkQÍ^Œ∞. LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ"å~°∞. tH˜`∆ ∞« _≥#· „Ñ¨f=ºHÎ̃H˜ W^Œ~Ì ∞° JtH˜`∆ ∞« Å#∞
=ºH˜ÎQÆ`« ÖËHõ ™ê~°fi[h# ˆH∆„`åÅÖ’ [iˆQ Ü«Ú^•úÅ#∞, - tH˜∆`«∞Å∞QÍ KÕã≤#Ñ¨C_Õ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨^Œqx á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å~°<Õ
XˆHq^èŒ=ÚQÍ `«Ñ¨C Jx „Ñ¨Hõ\Õz=ÙO_Õ"å~°∞. z#flz#fl xÜ« ∞ =∞=Ú LO_ç = ÙO>Ë D<å\˜ x~° H õ ∆ ~ åã¨ º `« ZÑ¨ C _À
Ñ¨ O KåÜ« ∞ fÅ ÖÏQÆ JO`« „ ~å„+‘ ì Ü « ∞ Ñ¨ O KåÜ« ∞ fÅ∞‰õ Ä _» Ñï+¨¯iOK«|_ç=ÙO_Õk. q^•ºÅÜ«∂Å`Àáê@∞, áêi„âßq∞Hõ
q"å^Œ=ÚÅ #xflO\˜h Ñï+¨¯iã¨∂Î =ÙO_ç=ÙO_Õq. PÜ«Ú^è•Å∞ ∆ (I.T.I) `«ÑÊ¨ xãïQÍ *’_çOÑ¨|_ç=ÙO>Ë x~°∞^ÀºQÆã=¨ ∞ã¨º,
tHõ}
ã¨fiÅÊÑï=∂}=ÚÖ’ ~°Hõ∆HõÉèí@∞Å ^ŒQÆæ~° ÖËHõ JO`«„~å„+‘ìÜ«∞ ¿Ñ^ŒiHõ=Ú HõxÑ≤OKÕqQÍ=Ù.
Ñ¨ O KåÜ« ∞ fÅ =^Œ Ì < Õ =ÙO_Õ q . JÑ¨ C _» ∞ Ü« Ú ^Œ ú ™ ê=∞„y „Ñ¨ K « ∞ ~° } =∞iÜ« Ú K« Å #z„`« = ÚÅ∞ - D Ô ~ O_» ∞
`«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ « @‰õΩ qxÜ≥∂yOK«|_»∞`«∞#fl <Õ\˜ qâßÅ ^è#Œ â◊HÎ˜ Ñï„â◊=∞Å∞ „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∞=Ú#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«=Ú KÕÜÚ « @Ö’ KåÖÏ
=∞iÜ«Ú [#â◊HxÎ˜ P kâ◊Ö’ LÑ¨Ü∂≥ yOKåeû# J=ã¨~=° Ú ÃÑ^Œ Ì áê„`« =Ç≤ Ï ™êÎ ~ Ú. q*Ï˝ # =ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ D Ô ~ O_» ∞
=ÙO_ÕkHÍ^Œ∞. J^Õ [#â◊HÎ̃ =∞iÜ«Ú ^è#Œ â◊HxÎ̃ - tH∆ÍãÖ=~°#ú , LÑ¨Å|∞úÅ`Àáê@∞ g\˜H˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ JOwHõ$`«"≥∞ÿ#
Ñï„â◊=∞Å ãÖKåÅ#, K≥@∞¡ <å@∞@ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ PÖ’K«<åq^è•<åxfl =∂„`«"∞Õ =Ú„kOKåe ÖËHõ z„fHõiOKåe
LÑ¨Ü∂≥ QÆH~õ "° ∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å‰õΩ qxÜ≥∂yOz#@¡~Ú`Õ, Ü«Ú^•úÅ J<Õ J#∞âßã¨#=Ú *’_çOÑ¨|_ç=ÙO>Ë =ºH˜Ü Î Ú ≥ Hõ¯ ã¨~fi° `À=Úv
tHõ}
∆ Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~=° Ú <≥~"° iÕ =ÙO_Õk. [#™ê^è•~°}=Ú#‰õΩ =∞`«∞ÑÎ ^¨ •~°=÷ ÚÅ∞, ^Œ∞~°fiºã¨#=ÚÅ Ñ¨@¡ K«∂ã‘K∂« _»#@∞¡
q+¨ Ü « ∞ Ñ¨ i *Ï˝ # =Ú`Àáê@∞ ã¨ ∞ ã¨ O ™ê¯~° = O`« ∞ Å∞QÍ =ÙO@∞<åfl=Ú. Hõ # ∞Hõ < Õ =∞#∞+¨ µ ºÅ∞ g\˜ H ˜
`«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ « @Ö’ ã¨ÑÅ
¨¶ `« ÅaèOz=ÙO_Õk. JÅ"å@∞Ñ¨ _ » ∞ `« ∞ <åfl~° ∞ . "å\˜ „Ñ¨ u áê^Œ < Õ x¿+kè O z,
LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"åix ^ŒO_çOz=ÙO>Ë, D<å_»∞ '<≥=∞‡kQÍ
9. Ñïëê¯~°=Ú WÖÏ ‰õÄ_» ãÖÉè=í "≥∞Ü
ÿ Ú« O_Õk!! P`« ‡ Ç¨ Ï `« º — KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω <Õ L`åûÇ¨ Ï =O`« ∞ Å∞ `« ˆ Q æ " å~° ∞ !!
`≥eq`Õ@ Å∞#fl"å~°∞‰õÄ_® XHõq^èŒOQÍ "≥·*Ï˝x‰õΩÖË. =ºã¨ # =ÚÅ‰õ Ω ÉÏxã¨ H Íx =º‰õ Ω Î Å ∞ âßsiHõ , =∂#ã≤ H õ
âßã¨#`«O„`«=Ú, ã¨=∂[=ÚÖ’x qaè#fl „H˜Ü∂« HõÖÏáêÅ∞ "åi ã¨ O `« ∞ Å#=Ú Hõ Å "åÔ ~ · Jxflq^è Œ = ÚÖˇ · # xO^Œ Å ∞,
xˆ ~ Ì â ◊ = ÚÅ∞ =∞iÜ« Ú XuÎ _ ç =Å¡ < Õ [~° ∞ QÆ ∞ `å~Ú. J==∂<åÅ#∞O_ç ~° H ˜ ∆ O Ñ¨ | _Õ " å~° ∞ . J<Õ H õ ~ ° H ÍÖˇ · #
ã¨=∂[=ÚÖ’x K≥_»∞JÅ"å@¡#∞, =ºH˜ÎQÆ`« J<åKå~åÅ#∞ ^Œ∞~°fiºã¨#=ÚÅ‰õΩ K≥Ok# sui"åAÅ∞ ™ê=∂#ºrq`«=ÚÖ’
x~ÀkèOKÕ HõOK≥QÆ#∞Hõ g~°∞ U~åÊ@∞ KÕã≤=ÙO>Ë Ñ¨`«<åxH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ HõeûáÈÜ«∂~Ú. HÍ=ÚHõ`#« ∞ ÃÑOKÕ ^Œ∞„+¨Ê=$`«∞Å Î ∞ <Õ\˜
^•if¿ã â◊ H ˜ Î x =∞o§Oz ^•xx ã¨ „ `« Ê Ü≥ ∂ [<åÅH˜ á¶êº+¨<£Ö’x XHõ ÉèÏQÆ=ÚQÍ =∂~å~Ú. ~°Hõ~°HÍÅ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞,
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞H˘<Õ"å~°∞. JÑ¨~å^è•Å∞, J<åKå~åÅ∞ HõO\˜H‰˜ Äõ _» â◊$OQÍ~°™ê=∞„QÆ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q ã¨=∂[=ÚÖ’ „Ñü+¨ª‰õΩ
HõxÑ≤OKÕqHÍ^Œ∞. JO^ŒiH© XHõ ã¨Q@ Æ ∞ <åQÆi‰õΩ_ç rq`«q^è•#=Ú zÇ¨Ïfl=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOK«|_»∞K«∞#flq. #QÆÅ¿ãHõ~°}Ö’ ZO`À
J=ÅOaOÑ¨*¿Ë ã "≥ã∞¨ Å∞ÉÏ@∞ HõÅ∞QÆ*Ü Ë ∞« QÆey`Õ qã¨$Î uK≥Ok# _»|∞ƒ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆ=∞ø`«∞#flk. Jaè=$kúKO≥ k# '|∞kú"å^Œ=Ú—
c^ŒiHõ=Ú J<Õ =∂>Ë qxÑ≤OKÕkQÍ^Œ∞. JO^Œ~∂° XˆH~°HOõ QÍ D JÑ¨=ºÜ«∞=ÚÅ#∞ x~ÀkèOz ^•x=Å¡ =KÕÛ #ëêìÅ#∞
q=iOK«QÆeæ`Õ =∞#Å#∞ ^Œi„^Œ∞Å∞QÍ, JqhuÑ¨~°∞Å∞QÍ
(UHõ`)« =∞iÜ«Ú XˆHq^èOŒ QÍ(ã¨=∂#`«) r=#=Ú rqOKÕ"å~°∞.
=∂~°Û_®xH˜ =ÚYº HÍ~°}"≥∞ÿ# P_»O|~°"≥∞ÿ# ÃÑo§à◊√§
JÑ¨C_»∞ ã¨=∂[=ÚÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ "≥·+¨=∂ºÅ∞ =ÙO_ÕqHÍ^Œ∞. Dq^è=Œ ÚQÍ ÃÑK«Ûie¡=ÙO_ÕqHÍ=Ù.
JO^Œ~∂° ã¨=∂#™ê÷~ÚÖ’ =ÙO_ç, JO^Œ~∂° "åiH˜ `«y# suÖ’
ÃÑ·H˜ ZHõ¯_»=Ú ZÑ¨C_≥·<å <≥=∞‡kQÍ<Õ ãÖÉèí==Ú. HÍh
Z^ŒQ\ Æ ÏxH˜ gÅ∞ Hõey=ÙO_Õk. JÑ¨C_»∞ D â◊`å|∞ÌÅÖ’ [iy#
Ñ¨_»^ŒÅ∞Û‰õΩO>Ë Hõ∆}ÏÅÖ’ KåÖÏ „HÕkH˜ Ñ¨_çáÈ=K«∞Û.
É∫kúHõ, "≥·*Ï˝xHõ „Ñ¨QÆux JO^Œ~°∂ H˘xÜ«∂_Õ"å~°∞. "å\˜ QÆ u Oz#~ÀAÅÖ’ ~Ú^Õ [iyOk. K« ` « ∞ ~° ` « ¿Ñ~° ∞ g∞^Œ
ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú =Å¡ Ñ¨$käfi Ü≥ÚHõ¯ Hõ}-Hõ}=Ú ^è#Œ º"≥∞áÿ ÈÜÕ∞k. =¸~°`ö åfixfl ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl=Ú. nxH˜ „Ñ¨=∂} "Õ∞q∞@O>Ë 'ÃÑ·#
Ñ¨\Ï~°=Ú Ö’# ÖÁ\Ï~°OQÍ— =Ù#fl <Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞. zO`«, =Å¡<Õ ™ê^èŒº"≥∞ÿ<å~Ú. J<ÕHõ=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞ Hõeû XˆH™êi
LkfiQÆfl`«, JâßOu, ãÖâ◊Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# Ñïã≤÷`«∞Å∞ Ö’Ñ¨ÖÏ, |~°∞=Ù#∞ `Àã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ "åi ãÖÜ«ÚHõâÎ H◊ Î˜ =∞iÜ«Ú <À\˜#∞O_ç
|Ü«∞\Ï JO`«\Ï qãïÎ Oz =Ù<åfl~Ú. Z=fiiH© âßOu ÖË^∞Œ , XˆH™êi "≥Å∞=_ç# 'ÃÇ·ÏÖˇ™ê— J<Õ L`åûÇ¨Ï=Ú#∞ ÃÑOKÕ
Z=fiiH˜ ã¨ O `« $ Ñ≤ Î ÖË ^ Œ ∞ . qÑ¨ s `« " ≥ ∞ ÿ # "≥ · É è í = =Ú<åfl Ç¨ïOHÍ~°=Ú ÅHõº∆ „áêÑ≤xÎ HõÅ∞QÆ*™Ë êÎ~Ú.
âßOuÖËHáõ È=_®xH˜ HÍ~°}=Ú =∂#ã≤Hõ ^Œi„^Œ`Ü « ∞Õ . Ô~O_»= „Ñ¨ÑÖK«Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ F_çáÈ`«∞#fl „a@<£"åã¨∞Å
10. x~åâ◊Ö’ PâßH˜~}° ÏÅ∞ =∞<À|ÖÏxfl ÃÑOK«\ÏxH˜ „a\©+π „Ñ¨^•è x ã¨~qü #¬<ì £ K«iÛÖò 'q-
Ñ¶~¨ ü -qHõiì — J<Õ x<å^•xfl JO^Œ*âË ß_»∞. J#QÍ â◊„`«∞=Ù ZO`«
<Õ\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’x H˘xflO\˜ QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞ WHõ¯_» |Åâße J~Ú<å QÔ eKÕk =∞#"Õ∞! D ãÖHˆ `« ã¨∂„`«=Ú ZO`«
K«iÛOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç# ^Õq∞@O>Ë „Ñ¨ K å~° = Ú á⁄OkO^Œ O >Ë Wk ã¨ ∞ xtÛ`« qâßfiã¨ = Ú,
Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ ã¨=iOK«∞‰õΩ<Õ kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü∂« ã¨, Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ ÚÅ∞ q[Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨fHõQÍ =∂i#k. D 'Ç¨ïOHÍ~°=Ú—
[iy=ÙO>Ë ÉÏ=ÙO_Õk. W@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ x~åâßÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Ñï=~°#Î #∞ fã¨∞‰õΩ=zÛOk. Ü«Ú^ŒÑú Ù¨ `åH˜_`ç À
=∞#óã≤÷u U~°Ê_»∞@ ã¨Ç¨Ï["Õ∞! HÍh x~åâß =∂#ã≤Hõã≤÷u |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# Ü«¸~°Ñπ ÖËz xÅ|_çOk. Ç≤Ï~À+≤=∂ ^≥|ƒ‰õΩ
ã¨fiÜ«∞OQÍ XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ñ¨=∂^Œ=Ú. nx`À =∞<À|ÅO HÀÖ’Ê~Ú ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿ# [áê<£ ã¨$*<å`«‡Hõ „Ñ¨Ü«∞`åflÅÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ
L`åûÇ¨ÏOÖ’ J=~À^è•Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. =∞<À|Å=Ú `«Q‰æÆ Ωõ O_® K«∂ã¨∞H˘x D<å\˜ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÜ≥ÚHõ¯
ã¨$[<å`«‡Hõ „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ Jã¨Å∞ [~°∞QÆÖ^Ë ∞Œ Jx J#ÖË=Ú. Pi÷H~õ O° QÍxfl âßã≤ã∞¨ #Î flk. Ü«ÚQÍ#∞™ê~°=Ú =∞#∞+¨µºÅ Ü≥ÚHõ¯
=~°=Î ∂<åxfl ãïkkÌ, Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ L[˚fiÅOQÍ =∂~°Û_®xH˜ KÕ¿ã #=∞‡HÍÅÖ’ `«y# =∂~°∞ÊÅ∞ fã¨∞‰õΩ~åQÆey`Õ, "å\˜x
„Ñ¨Ü∞« `åflÅÖ’ tkèÅ`« L#flÑ¨Ê\˜H,˜ ÖË^∞Œ Jx J#ÖË=Ú. qÑ¨s`« áê\˜ O K« \ ÏxH˜ `« y # "å`å=~° } =Ú#∞ xi‡OK« Q Æ e y`Õ
Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ #Å∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ =Ù<åfl L`åûÇ¨Ï=Ú "≥∞O_»∞QÆ=ÙO>Ë P#O^Œ ^ •Ü« ∞ Hõ " ≥ ∞ ÿ # Éè í q +¨ º `« ∞ Î # ∞, L[˚ fi ÅÑ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å#∞
„Ñ¨ u ‰õ Ä Å Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’‰õ Ä _» Pâ◊ Û ~° º Ñ¨ _ Õ Ñ¶ ¨ e `åÅ#∞ xi‡OK«_=» Ú HõzÛ`«OQÍ ãÖÉè=í =∞ø`«∞Ok. D „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú <Õ\˜
á⁄O^Œ Q Æ Å =Ú. DlÑπ ì Ö ’x Ñ≤ ~ ° q ∞_» ∞ ¡ , Ñ¨ < å=∂HÍÅ∞=, „Ñ¨"åÇ¨Ïkâ◊#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `«Å„¡ HÕ^Œ∞Å∞QÍ KÕ¿ã Éèwí ~°^Œä „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú.
ã¨ ∂ Ü« ∞ *ò H ÍÅ∞=, K≥ · < åÜ≥ Ú Hõ ¯ qâßÅ"≥ ∞ ÿ # QÀ_» Ö ÏO\˜ HÍh JãÖÉè=í =Ú HÍ^Œ∞. HõzÛ`«OQÍ ãÖÉè=í "Õ∞!!
„Ñ¨|Å„Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ PâßÑ¨Ói`« L`åûÇ¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç# ™êÇ¨Ïã¨=Ú
11. H„ Ü
˜ ∞« =∂i`Õ Ñ„ u¨ H„ Ü
˜ ∞« =∂~°∞`«∞Ok (KÕÜ«∞=eû#q) =∞iÜ«Ú =~°˚hÜ«∞=Ú(KÕÜ«∞‰õÄ_»xq)Å#∞
„H˜ Ü « ∞ ‰õ Ω „Ñ¨ u „H˜ Ü « ∞ XHõ ã¨ ∞ xtÛ`« `« ^ ä Œ º =Ú. Ñï`«ºlOz J<åKå~°=ÚÅ#∞, J}˜z"ÕÜ∞« ^Œy# Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞
QÆ_Ü ç ∂« ~°=ÚÜ≥ÚHõ¯ Ö’ÅHõ=Ú XHõ z=iH˜ "≥àÏ§Hõ uiy =∞~°Å áê\˜ O K« _ » O =Å# ã¨ Ç ¨ Ï [OQÍ<Õ Hõ e Ü« Ú QÆ Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å∞
~Ô O_»= "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =ã¨∞OÎ k. XHõ kâ◊Ö’ KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ, JuQÍ U~° Ê _» ` å~Ú. W@∞=O\˜ Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’ Jxfl~° H ÍÅ
=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à§ı "å~°∞ H˘O`« ã¨=∞Ü«∞=Ú `«~åfi`« Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ ç ™ê^è<Œ å™ê=∞„QÆ∞Å∞<åfl =∞#∞+¨µºÅ∞ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∂, ÉèÜ
í ∞« ÃÑ_»∞`«∂,
=∞m§ Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ùã≤u÷ ~å"åÅx `«ÑO≤ K«_=» Ú K«∂ã¨∂<Î =Õ Ù<åfl=Ú. D~°¬º, Jã¨∂Ü«∞Å`À ~°QÆ∞Å∞`«∞#fl-~°yeã¨∞Î#fl JâßOu=∞Ü«∞
q+¨Ñ^¨ •~°=÷ ÚÅ∞ u#flÑ¨C_»∞ "åO`«∞Å∞, q~ÀK«<åÅ∞ J=_»"∞Õ QÍHõ rq`åÅ∞ rq™êÎ~∞° . D~ÀAÅÖ’ WÖÏO\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÖË =Ù<åfl~Ú.
„áê}ÏáêÜ«∞ã≤u÷ ‰õÄ_» ãÖÉèqí ã¨∞OÎ k. „HÀkè`« =ºHÎ̃ `«# Ñ¨#∞Å q*Ï˝#=Ú =ºHÎ̃x J#O`«âH◊ ãÎ̃ O¨ Ñ¨#∞flxQÍ KÕãO≤ k. qHõã™≤ ÈÎ#fl
=Å# W`«~∞° Å Ñ¨Q‰Æ Ωõ QÆ∞i J=Ù`å_»∞. ^Œ∞~°fiºã¨<åÅ∞ HõÅ"å_»∞ |∞kú " ≥ · É è í = =Ú J<Õ H õ q+¨ Ü « ∂ Å#∞ QÆ ∞ iOz J=QÍÇ¨ Ï #
`«# P~ÀQÍºxfl, ã¨∞Y=ÚÅ#∞, =∞~åº^Œ#∞ =¸_çO\˜x U~°Ê~°zOk. qÖÏã¨™ê^èŒ<åÅH˜ Ö’@∞ÖË^Œ∞. K«∞@∂ì~å =Ù#fl
áÈQ˘@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. Z‰õΩ¯=QÍ _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"å~°∞ ÖËq∞x JÅOHõ~} ° ™ê=∂„yxK«∂¿ãÎ ã¨fi~°=æ ÚÖ’ =Ù<åfl=∂ J<Õ „Éè=í ∞
J#∞Éèqí OKåeû=ã¨∞OÎ k. K≥_∞» Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"å_»∞ WÇ¨ÏÑ¨~åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Wq KåÅ∞ J#∞‰õΩO>Ë, QÆ`« â◊`å|∞ÌÅÖ’
Ô~O\˜h áÈQ˘@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. nxH˜ q~°∞^Œú=ÚQÍ Hõ+¨ìÑ¨_Õ"å~°∞, J™ê^è•~°} „Ñ¨QuÆ ™êkèOKå=Ú Jx J#∞HÀ=K«∞Û. HÍh ÃÑ·#
„Hõ=∞tHõ∆}`À "≥∞eˆQ"å~°∞ ~å„uO|=à◊√§ Ñ¨ÓiÎ `«`«Ê~°`«`À =Ù#fl P=~°}#∞ fã≤K∂« ¿ãÎ Ö’Ñ¨Å ^Œ∞~°Oæ ^èÑŒ Ó¨ i`« qëê}∞=ÙÅ∞,
=∞#ã¨∞û#∞ ÃÑ\˜ì Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞, "åi Jcè+¨ì =Ù^ÕÌâ◊º=ÚÅ#∞ r"å}∞=ÙÅ∞`«Ñ¨Ê Uq∞ HõxÑ≤OK«=Ù. WO`«\˜ ã≤QÆ∞æÑ¨_»=eû#
á⁄O^Œ∞@Ö’ Ñ¨ÓiÎ ã¨ÑÅ ¨¶ `«#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. q+¨Ü∞« =Ú tëêìKå~°=ÚÅ#∞ Ñï`«ºlOK«∞@ =Å# U~°Ê_çOk.
q*Ï˝#=Ú, ^è~Œ ‡° =Ú HõÅã≤ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã=≤ ÙO>Ë D<å\˜ "≥*· Ï˝xHõ
â◊ ‰ õ Ω Î Å ã¨ ^ Œ ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ = Ú [iˆ Q ~ÀAÅÖ’ ™ê^è • ~° }
LÑ¨Å|∞úÅ∞ =ºH˜HÎ ,˜ ã¨=∂*ÏxH˜ ZO`À ã¨∞YâßO`«∞Å`À ‰õÄ_ç#
Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’ ‰õ Ä _» =∞#∞+¨ µ ºÅ∞ âßO`« = ÚQÍ =ÙO_ç
Ñ¨Ù<å^Œ∞Å#∞ xi‡Oz =ÙO_Õq. ã¨`«ºÜ«ÚQÆ=Ú HõO>Ë Q˘Ñ¨Ê
ã¨ ∞ YâßO`« ∞ Å∞ xO_ç # "å`å=~° } =ÚÖ’ rqOKÕ " å~° ∞ .
Ñïã≤÷`«∞Å∞ =ÙO_Õq. HÍh ^Ò~åƒùQÆº"Õ∞q∞@O>Ë D<å_» ∞
JÅ∞ÃÑ~°∞QÆHõ K«i„`«HÍ~°∞Å∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ =i‚OKÕ ã¨`«ºÜ«ÚQÆO
ã¨ ^ Œ ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ = Ú, ^Œ ∞ ~° ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ = Ú#‰õ Ω =∞^è Œ º =ÙO_Õ
J@∞=O\˜ HÍÅ"Õ ∞ ! nxH˜ q~° ∞ ^Œ ú = ÚQÍ =∞~åº^Œ Å #∞
J_»∞¤ˆ~Y K≥iyáÈ~ÚOk.
12. f„==ÚQÍ =∂~°∞`«∞#fl Ñ¨~ÀHõ[∆ QÆ`∞« Î Ñ„ "¨ åÇ¨Å∞ ZO`« QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ =Ù<åflÜ«∞O>Ë XHõ ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°=Ú
=∞x+≤ U"≥∞ÿ<å KÕÜ«∞=K«∞ÛHÍh "å\˜ „Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞O_ç "≥`∞« ‰õΩ`«∂=ÙO>Ë Ñ¨k „H˘`«Î qÑ¨`∞« Å
Î ∞ „Ñ¨KO« _»~∂° Ñ¨=Ú ^èiŒ Oz
`« Ñ ≤ Ê OK« ∞ HÀÖË _ » ∞ . ^Œ ∞ ~° ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ O Ü≥ Ú Hõ ¯ Ñ¨ i }Ï=∂Å∞ =ÚO^Œ∞H˘ã¨∞<Î åfl~Ú. ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ |^Œ∞Å∞ ãÖÑ¶∞¨ ~°} ¬ Ë
Hõ+Hì̈ ~õ "° ∞≥ #ÿ qQÍ, ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ qQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. D~ÀAÅÖ’ ã¨fiÉèÏ==ÚQÍ =∞iÜ«Ú JÅ"å@∞QÍ "åºÑ≤K Î O≥ ^Œ∞`ÀOk.
J^Õ [~° ∞ QÆ ∞ `ÀOk. ã¨ O Ñ¨ # ∞flÅ∞-ÖË x "åi =∞^è Œ º XHõ W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ ã¨∂Hõ;"å`å=~°}=Ú ‰õÄ_»
j`«ÅÜ«Ú^Œ=ú Ú [~°∞QÆ∞`ÀOk. ã¨[#˚ `«#∞ L¿ÑHÕ∆ KÕ sui"åAÅ q+¨ÑÓ¨ i`«=∞=Ù`ÀOk. `«##∞ |ÖÏ`«¯iOz#"åiH˜ `«y# tHõ∆
"åºÑ≤ Î - ¿ãflÇ¨ Ï =Ú, ™œ[#º=Ú, ã¨ ^ •ƒù = #Å#∞ Ñ¨ Ó iÎ Q Í "≥ Ü « ∞ º_®xH˜ , „Ñ¨ f HÍ~° = Ú f~° ∞ ÛHÀ=\ÏxH˜ „Ñ¨ H õ $ u
K≥iÑ≤"ãÕ ∞¨ #Î flk. Z`«∞Å Î ‰õΩ ÃÑ·Z`«∞Å Î ∞ "Õ¿ã Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ W~°∞‰õΩ¯x ã¨ = ∂Ü« ∞ `« Î = ∞=Ù`ÀOk. ~åÉ’ÜÕ ∞ ~ÀAÅÖ’ ^Œ ∞ iƒù H õ ∆ = Ú
=∂#=Ù_» ∞ ã¨ O `Àëêxfl, LÖÏ¡ ™ êxfl, ã¨ Ç ¨ Ï Ü≥ ∂ QÍxfl `åO_»qã¨∞ÎOk. Hõ~°∞=Ù, HÍ@HÍÅ∞, =~°^ŒÅ∞, Éèí∂HõOáêÅ∞,
áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. W`«~∞° Å#∞ Ñ‘_Oç K«∞@ =∞iÜ«Ú JÇ¨ÏOHÍ~° ~°H~õ H° ÍÅ ~ÀQÍÅ∞ g\˜ ã¨∂K«HÍÖË. `«e¡ =Öˇ áÈ+¨}, ~°Hõ∆}
„Ñ¨^~Œ ≈° # HõO>Ë ~ÚOH˘Hõ\˜ Z=fiiH© `«@_ì =» ÚÖË^∞Œ . W@∞=O\˜ W=fi=eû# „Ñ¨Hõ$u WÑ¨C_»∞, K«OÑ¨_®xH˜, Kå=_®xH˜‰õÄ_»
Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Ö’¡ =º‰õ Ω Î Å =∞#óã≤ ÷ u qHõ $ `« = ∞QÆ ∞ @ =∞iÜ« Ú ã¨=∂Ü«∞`«Î=∞ø`ÀOk. J}∞PÜ«Ú^è•Å∞, =∞$`«∞ºH˜~°}ÏÅ∞,
ã¨=∂[=Ú Ü≥ÚHõ¯ J^èŒóÑ¨`«#=Ú ã¨Ç¨Ï["Õ∞. WHõ qâ◊fi[h# qëêHõÎ"≥∞ÿ# ~°™êÜ«∞<åÅ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú=Å# Ñ¨$käfi xã¨Î|ú
ãÖ`«∞Å#=Ú ZÖÏ ™ê^èŒº=Ú? "å`å=~°} HÍÅ∞+¨º=Ú, Ñ≤O_»~°∂ÑÖÖ’ =ÙO@∞O^•? ÖËHõ Jã¨Å∞ LO_»^•? J<Õ
JÇ¨ Ï OHÍ~° = Ú, J<åKå~° = Ú `« = ∞`« = ∞ q^è • <åÅ^•fi~å ãÖ^ÕÇ¨ÏO HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. Jxflkâ◊Å#∞O_ç Hõ=Ú‡‰õΩ=ã¨∞Î#fl
`« = ∞Ü≥ Ú Hõ ¯ ^Œ ∞ ~° ∞ Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÍÅ =Å¡ =∞Ç¨  q<åâ◊ # =Ú =∞Ç¨q<åâ◊H~õ ° "Õ∞Ñ¶∂¨ Å∞ =∞Ç¨„Ñ¨àÜ ◊ ∂« xfl ã¨$+≤Oì K«É’=_»=Ú
[~°∞QÆÉ’`ÀOk Jx ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl~Ú. Éè∂í q∞Ö’ ÅaèOKÕ J#O`« ÖË^∞Œ Hõ^• Jx JxÑ≤™ÈÎOk. D ÉèÜ í ∞« OHõ~° „Ñ¨"åÇ¨Å=Å¡ D
ã¨ O Ñ¨ ^ Œ # ∞ qK« Û Åq_ç Q Í Ñ≤ O _» ∞ H˘#∞@(Éè í ∂ ^ÀÇ¨ Ï #=Ú), JO^Œ"∞≥ #ÿ „QÆÇÏ¨ =Ú ^è∂Œ oHõ}ÏÅ∞QÍ =∂i J#O`« PHÍâ◊OÖ’
J^Œ∞Ñ¨ÙÖËx [<åÉèÏ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, J#∞z`«"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î#, "≥^[Œ Å¡|_Õ „Ñ¨=∂^Œ=Ú ‰õÄ_» á⁄Oz=Ù#flk. Éè∂í q∞ Jã≤`Î fi« "Õ∞
„Ñü"˘Hõ¯iÖ’#∂ x~åâ◊#∞, Jqâßfiã¨=Ú#∞, ÉèÜ í ∞« =Ú`À ‰õÄ_ç# ã¨=∂Ñ¨Î=∞=Ù`«∞Ok.
Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å#∞ U~° Ê ~° ∞ ã¨ ∞ Î < åfl~Ú. ~åÉ’ÜÕ ∞ ~ÀAÅ∞ ™ê^è•~°}=ÚQÍ Ñ¨$käfi ã≤÷~°=ÚQÍ =Ù#fl@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
JO^èHŒ Í~°=∞Ü«∞OQÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. =~°=Î ∂#Ñïã≤`÷ ∞« Å∞‰õÄ_» ~ÀAÅ∞ Dq^èŒ"≥∞ÿ# J#∞Éèí==Ú`À<Õ QÆ_çzáÈ`å~Ú. HÍh
ã¨∂Hõ;^Œ$+≤ì HõÅ"åiH˜ Ñ¨$käfi `«# JHõ=∆ Úg∞^Œ XHõ ÉÁOQÆ~=° Ú ÅHõ∆}ÏÅhfl D<å_»∞ =∞#=ÚO^Õ L<åfl~ÚHõ^•! ~åÉ’ÜÕ∞
ÖÏQÆ u~°Q_Æ O» `Àáê@∞, ã¨∂~°∞ºx K«∞@∂ì XHõ Ñ¨H∆˜ =Öˇ ZQÆ∞~°∞`«∂ ~ÀAÅÖ’ Wq ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú `«ÑÊ¨ `«Q=æÆ Ù Jx JxÑ≤ã∞¨ #Î flk.
Ñï„Éèqí ∞™ÈÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞. Wk Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ =∞# Éè∫uHõ
WO„kÜ«∂Å‰õΩ J#∞Éè∂í uÖ’H˜ ~åx q+¨Ü∞« "≥∞<ÿ å ã¨`º« q∞^Õ. 13. ãÖ`«∞Å#O-xÜ«∞O`«ÜÚ≥ Hõ¯ =º=ã¨Ö÷ ’ XHõ ÉèÏQÆ=Ú
J^Õ q ^è Œ O QÍ XHõ ã¨ Q Æ @ ∞=ºH˜ Î H ˜ JO`å ã¨ = º=ÚQÍ<Õ WÖÏO\˜ Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’ ‰õ Ä _» XHõ q+¨ Ü « ∞ =Ú
=∂=¸Å∞QÍ<Õ =Ù#fl@∞¡ Hõ x Ñ≤ O z<å ÅHõ ∆ } ÏÅ#∞ QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe. D ã¨$+≤Hì ˜ XHõ xÜ«∞O`« =Ù<åfl_»∞. J`«#∞ ã¨=∞ã¨Î
QÆ ∞ iÎ O K« Q Æ e ˆ Q "å~° ∞ D<å\˜ Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å∞ q™ÈÊù @ Hõ ã ≤ ÷ u x Hõ à ÏH“â◊ Å =ÚÅ#∞ UH© H õ $ `« = Ú KÕ ã ≤ D Ñ¨ $ kä fi x, ^•xfl
KÕ~°∞‰õΩ<åflÜ«∞x, =∞#=∞O^Œ~°=Ú XHõ JyflÑ¨~°fi`«=Úg∞^Œ âßã≤OK«∞@‰õΩ =∞x+≤x `«Ü«∂~°∞KÕâß_»∞. J`«#∞ Dq^èŒ"≥∞ÿ#
‰õÄ~˘Ûx L<åfl=∞x, ã¨g∞Ñ¨Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∞Ç¨q<åâ◊Hõ~° ã¨~fi° <åâ◊#=Ú#∞ K«∂ã¨∂=Î Ó~°∞HÀ_»∞. Ñ≤ÅÅ ¡ ‰õΩ XHõ Ç¨Ï^Œ∞=Ì ~°̂H
Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ~åÉ’`«∞<åflÜ«∞x QÆ∞iÎOK«QÅ Æ ~°∞. W+¨ ì " ≥ Ú zÛ#@∞¡ „Ñ¨ = iÎ O K« ∞ @‰õ Ω J#∞=∞u =ÙO@∞Ok.
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ Õ Ys^≥#· =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ Ñ≤ÅÅ ¡ ∞ áê_»∞KÕÜ∞« \ÏxH˜
qâı+A ¨ Å ˝ ∞, Éèqí +¨º"Õ`Å
Î« ∞ XˆH ÖÏQÆ 20 = â◊`å|ÌÑÙ¨ JO`«=Ú
„Ñ¨Ü∞« ufl¿ãÎ QÍ~å|=Ú KÕ¿ã `«e^¡ OŒ „_»∞ÖË ^ŒO_çOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_»
KåÖÏ ÉÏ^è • Hõ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å =∞^è Œ º =ÚQÆ ∞ ã¨ ∞ Î O ^Œ x
"≥#∞HÍ_»~°∞. Wëêì#∞™ê~°=Ú „Ñ¨=iÎOK«_®xH˜ ‰õÄ_» XHõ
ÃÇÏK«Ûiã¨∞<Î åfl~°∞. P ^Œ∞ã≤u÷ ~ˆ Ñ¨Ù, ZÅ∞¡O_çÅÖ’<Õ =∞#=ÚO^Œ∞‰õΩ Ç¨Ï^Œ∞=Ì ÙO@∞Ok. WOy`«*Ï˝#=Ú, =∞#=Ú J_»∞QÆ∞Å∞ "≥#∞Hõ‰Ωõ
~å=K«∞Û J<Õ TÇ¨Ï‰õÄ_» =Ù#flk. „Ñ¨QÆu ¿Ñ~°∞`À =∞#=Ú "ÕÜ«∂e Jx `≥Å∞Ñ¨Ù`ÀOk. J<åKå~°∞Å∞ qâ◊$OYÅ=ÚQÍ
ã¨~°fi<åâ◊#kâ◊H˜ "≥à◊√Î<åfl=Ú. W"åàı JO`å á⁄O^•e J<Õ „Ñ¨=iÎ¿ãÎ "åix HÍ~åQÍ~°=ÚÖ’ ÃÑ_»`å~°∞. JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ "åiH˜
PÖ’K«#`À Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ Ñ¨}OQÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl=Ú. Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ¯ =∞$`«∞º^ŒO_»# ‰õÄ_» qkè™êÎ~∞° . â◊s~°=ÚÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz# ~ÀQÍÅ#∞
Yx[ÉèÏO_®~åÅ∞ JO`«"∞≥ áÿ È`«∞<åfl~Ú. ÃÑ~°∞QÆ∞`À#fl [<åÉèÏ‰õΩ `«iq∞H˘@ì\ÏxH˜ r=hâ◊ H ˜ Î UHõ „ u`« " ≥ ∞ ÿ K≥Ü«∞º=eû#k
PÇ¨  ~° - qÇ¨  ~° = ÚÅˆ H HÍHõ #_» = \ÏxH˜ ‰õ Ä _» Ñ¨ $ kä fi KÕÜ∞« \ÏxH˜ ã¨#fl^Œ=ú ∞ø`«∞Ok. <Õ\˜ qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å‰õΩ‰õÄ_»
ãïáÈHõáÈ=K«∞Û. r=hâ◊H˜Î ÖËHõáÈ=_»=Ú =Å# =∞#∞+¨µºÅ∞ Wk =iÎã¨∞ÎOk. xÜ«∞O`« ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ ã¨~°fi<åâ◊#
DQÆÅ∞, ^À=∞Å∞ =Öˇ k‰õΩ¯ÖËx Kå=ÙKå==K«∞Û. ãÖÑ¨^Å Œ ∞, kâ◊"Ñ·≥ Ù¨ ‰õΩ "≥à’Î#fl QÆ∞_çÑ¤ ~¨ ∞° QÆ∞#∞ WHõ PÑ≤"Ü Õ ∞« ^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
W`«~° ã¨∞Y™ê^è<Œ åÅ∞ Zxfl L<åfl, ã¨^•ƒù=#Å∞, ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú =∞m§ HÍÅ„Ñ¨ " åÇ¨ Ï =Ú#∞ ã¨ O `« ∞ e`« ™ê÷ ~ ÚH˜
ÖËHáõ È=Ù@=Å# =∞#∞+¨µºÅ∞ „¿Ñ`«Ñâ≤ ßKåÅ =Öˇ rq™êÎ~∞° . D fã¨∞‰õΩ~å^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_»∞. âßã¨# ãÖKåÅ‰õΩÅ∞ `«y#@∞¡
„Ñ¨ = iÎ O K« H õ á È`Õ ~åRÑ¨ u âßã¨ # O qkè O Ñ¨ | _» ∞ `« ∞ Ok. „H˘`Î« qÅ∞=Å#∞, ÅH∆ÍºÅ#∞ ™ê÷ÑO≤ K«\ÏxH˜ `«y# K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞
JÜ≥∂QÆ∞ºÅ‰õΩ |^Œ∞Å∞ ã¨∞Ü≥∂QÆ∞ºÅ KÕuÖ’ âßã¨#=º=ã¨÷ K«∂Ñ≤OK«_®xH˜ x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩ<åfl~Ú (ÑÖK«g~°É„íè ^Œ ™ê^è#Œ ).
W=fi_®xH˜ W^Õ q ^è Œ " ≥ ∞ ÿ # =ÙK« Û ã¨ Î s Ü« ∞ xÜ« ∞ O„`« } =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨KO« _» Ñ¨Ù~∞° ëê~°Ñ÷ ~¨ åÜ«∞}`« =Å¡ ã¨=∞Ü«∞=Ú
J=∞Å∞KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. Ü≥ÚHõ¯ QÆu KåÖÏ "ÕQ=Æ Ú Ñ¨ÙOA‰õΩ#flk. ã¨$+≤ì Pk#∞O_ç [~°QxÆ
ÉèÜí ∞« =Ú HõeyOKÕ JO^èHŒ Í~°=Ú, ^•x=Å¡ =Ù`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º J<ÕHõ K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ QÆ`« H˘kÌ â◊`å|Ì=ÚÅÖ’ KåÖÏ
J=º=ã¨ ÷ Q Æ ∞ iOz JO^Œ i H˜ `≥ Å ∞ã¨ ∞ . JÖÏˆ Q =∞#=Ú qz„`«suÖ’ [iQÍ~Ú. Jk J"åOKèh« Ü«∞"≥∞<ÿ å HÍ=K«∞Û, K≥_<·≥ å
QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ=eû# q+¨Ü∞« =Ú WOH˘Hõ\˜ =Ù#flk. ã¨$+≤ì =º=ã¨÷ HÍ=K«∞Û. ã¨=∞Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ "ÕQ=Æ Ú ÃÑ~°∞QÆ∞@=Å# QÆO@‰õΩ
JO^èŒHÍ~°=Ú#∞ Z‰õΩ¯= HÍÅ=Ú ÉèíiOK«^Œ∞ J#flk ‰õÄ_® 3 "≥∞ÿà◊√§ =∂„`«"Õ∞ #_»∞=QÆeˆQ =ºH˜Î P 3 QÆO@ÅÖ’<Õ
^Œ$+≤Ö ì ’ LOK«∞HÀ^Œy# JOâ◊=Ú. ¢ÉÏÇ‘Ï‡=ÚÇ¨ï~°=Î Ú =ã¨∞OÎ k. q=∂<åÅÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ZHõ¯_≥H¯õ _çHÀ KÕ~∞° ‰õΩO@∞<åfl_»∞. =∞x+≤
HÀ_ç ‰õÄã¨∞OÎ k. `«∂~°∞ÊHõ#∞=∞ÅÖ’ L+¨óHÍO`«∞Å∞ „Ñ¨ãi¨ ™êÎ~Ú. Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨|Å Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ Ú Ü≥ÚHõ¯ "Õ_=ç Å¡ ã¨=∞Ü«∞„Ñ¨"åÇ¨ÏQÆu
Jq `«=∞ "≥Å∞`«∞~°∞`À ^Œâk◊ â◊Å#∞ xOÑ¨Ù`å~Ú. `«fii`«OQÍ KåÖÏ "ÕQ=Æ Ú Ñ¨ÙOA‰õΩ#flk. =∂#=Ù_»∞ =∞Oz KÕã<≤ å, K≥_∞»
„H˘`«Î Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞ qHõã™≤ êÎ~Ú. Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ KÕã<≤ å "ÕQOÆ QÍ KÕâß_»∞. D f„="ÕQ=Æ Ú =ÚO^Œ∞=ÚO^Œ∞ ‰õÄ_»
H˜ÅH˜ÖÏ~å"åÅ∞ KÕã∂¨ Î ZQÆ~_° =» Ú, QÔ O`«_=» Ú "≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å~Ú. H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. ã¨=iOKÕ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞‰õÄ_» JO`Õ "ÕQÆOQÍ
„ã¨+ì̈ =~°=Î ∂# HÍÅ„Ñ¨"åÇ¨Ï kâ◊ K«~=° ∞q<åâ◊ aO^Œ∞=Ù‰õΩ [~°∞QÆ∞`å~Ú. `«∞á¶ê#∞ U kâ◊H˜ u~°∞QÆ∞`«∞O^À J@∞"≥¿· Ñ `«#
KÕ~∞° H˘#Hõ=ÚO^Õ PÑ≤ Ñï=~°#Î Ü≥ÚHõ¯ „H˘`«Î "å`å=~°}=Ú „Ñ¨KO« _»`#« ∞ K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k.
xi‡OK«_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. nxQÆ∞iOz ã¨∂Hõ;^Œ$+≤ì „Ñ¨ u ^•xH© XHõ Ç¨ Ï ^Œ ∞ Ì =ÙO@∞Ok. ~å=}, Hõ O ã¨ ,
Hõ Å "å~° O ^Œ ~ ° ∂ Xˆ H q^è Œ O QÍ `≥ Å ∞Ñ¨ Ù `« ∞ <åfl~° ∞ . „H˘`« Î Ç≤Ï~°}ºHõâº◊ Ñ¨, =$`åÎã∞¨ ~°∞Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ ZO`« "ÕQ=Æ Ú`À
PÖ’K«<åq^è•#=Ú P~°OaèOK«|_»∞`ÀOk. ^Œ$+≤Hì À}=ÚÜ≥ÚHõ¯ ZkQÍ~À J^Õ "ÕQ=Æ Ú`À "åi JO`«=Ú‰õÄ_» [iyOk. h\˜Ö’
kâ◊ =∂~°∞`ÀOk. QÆuq^è∞Œ Å‰õΩ „H˘`«Î x~åú~} ° Å∞ "Õ¿ã „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ |∞_»QÆÅ∞ KåÖÏ "ÕQÆ=ÚQÍ U~°Ê_»`å~Ú. JO`Õ "ÕQÆ=Ú`À
U~°Ê_»∞`«∞<åfl~Ú. D =∂~°∞Ê "Õ∞^è•q=~°æ=ÚÖ’ JÑ¨C_Õ ZQÆ∞~°∞`«∂ `«=∞ ~°∂áêxfl‰õÄ_» HÀÖ’Ê`å~Ú. ÑÖ@ Ñ¨HÍfixH˘zÛ
"≥Ú^ŒÅ~ÚºOk. qã¨Î$`« "å`å=~°}Og∞^Œ xÜ«∞O„`«} KÕ¿ã HÀâßHõ ^•x ™ê÷#=ÚÖ’ „H˘`«ÎÑÖ@ "Õ™êÎ~°∞. [~°˚~° â◊s~åÅ∞
J^Œ$â◊ºâ◊‰õΩÎÅ∞ `«=∞`«=∞ HÍ~°ºˆH∆„`åÅÖ’ `«=∞^≥·# â‹·eÖ’ =∞~°}Õz „H˘`«Î [#‡#∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. tkèÅ Éèí=<åÅ
J"åOKèh« Ü«∞qkèq^è•<åÅ#∞ `«Å„HÕ^Œ∞Å∞ KÕã≤ "å\˜ ™ê÷#=ÚÖ’ ™ê÷ # =ÚÖ’ „H˘`« Î Éè í = <åÅ∞ ÖË ™ êÎ ~ Ú. W^Õ q ^è Œ O QÍ
J"åOKèh« Ü«∞`«Å "å`å=~°}=Ú ~ÚHõ ã¨=∂Ñ¨=Î Ú HÍ#∞#flk. qxÑ≤ã¨∂Î=ÙO>Ë Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù ãÖ`å#=Ú HõÅQÆÉ’`ÀOk J<Õ
^•x ™ê÷ # =ÚÖ’ x["≥ ∞ ÿ # „Ñ¨ Q Æ u jÅ`« =ã¨ ∞ Î O k. „Ñ¨ã¨#fl`«, ãÖ`À+¨=Ú ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
ÅOHÍ^ŒÇ¨Ï#=Ú`Àáê@∞, ~å=∞~å[º=Ú‰õÄ_» J=`«iOzOk. Ü«ÚQÆãÖkè =∞^èŒºHÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ D 12 ãÖ=`«û~åÅ∞
WÑ¨C_»∞ ‰õÄ_» J^Õ [~°∞QÆÉ’=Ù`«∞#flk. ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’x P@∞áÈ@∞Å =O\˜q. D Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ XHõ"Ñ·≥ Ù¨
14. W~°"X·≥ Hõ@= â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î J"åOKè«hÜ«∞`« F_çáÈ`«∞#fl E^Œi =Öˇ XHõ\˜H˜ Ô~\˜ìOÑ¨Ù
D P^è•~åÅ=Å# 21 = â◊`å|ÌO ã¨∞Y„Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @#Å Ñ¨ O ^≥ = Ú#∞ ÃÑOK« ∞ ‰õ Ω O@∂ `« # =O`« ∞ QÍ
HÍÅ=Ú. 20 = â◊`å|Ì=ÚÜ≥ÚHõ¯ LÑ¨Å|∞úÅ∞ `«‰Ωõ ¯=. qÑ¨`¯« ~° H˘OÑ¨=ÚOK«∞H˘#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« `«flÖ’Ñ¨=Ú LOK«∞HÀ^Œ∞. ~Ô O_»=
Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ U~°Ê_®¤~Ú. D Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ qÑ¨"¡ å`«‡Hõ "≥Ñ· Ù¨ ã¨$[<å`«‡Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ =∞iÜ«Ú „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ ‰õÄ_» `«#
"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê ~åÉ’`ÀOk. L^ŒÜ«∞=Ú, ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú Ñ¨ÓiÎ â◊H˜Îx =ÙÑ¨Ü≥∂yOz ÑÖ^≥=ÚÖ’ ÔQÅ=_®xH˜ f„=
ãÖkèHÍÖÏÅ∞ U~°Ê_ç#>Ë¡ D HÍÅO 20 = â◊`å|ÌO =∞iÜ«Ú 21 „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅÖ’ =Úxy=Ù<åfl~Ú.
= â◊`å|ÌOÜ≥ÚHõ¯ Ü«ÚQÆãO¨ kè. nxH˜‰Äõ _» XHõ HÍÖÏ=kè =Ù#flk. Ü«ÚQÆãÖkè Ü≥ÚHõ¯ ~¸ Kåi„`å`«‡Hõ HÍÅ=ÚÖ’ XHõ"≥·Ñ¨Ù
1989 #∞O_ç 2000 =~°‰Ωõ 12 ãÖ=`«û~åÅ∞ Ü«ÚQÆãO¨ kè ã¨$[#ãÖÉèÏ=#Å ^Œ$â◊º=∂#„Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ „Ñ¨É∞íè `«fi , Pi÷H,õ "≥·*Ï˝xHõ
Ü≥ÚHõ¯ =∞^èŒºHÍÅ=Ú. D HÍÅ=ÚÖ’ J<ÕHõ ã¨∂Hõ;, ã¨∂÷Å ˆH„∆ `åÅÖ’ [~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO>Ë WOH˘H"õ ·≥ ÑÙ¨ P^è•ºu‡Hõ â◊‰Ωõ ÎÅ∞ ‰õÄ_»
™ê÷~ÚÅÖ’ qÑ¨¡"å`«‡Hõ"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞ P~°OaèOK«|_®¤~Ú. `«Ñ¨ó„¿Ñ~°}Å‰õΩ ZO`« f„="≥∞ÿ# QÆuxã¨∞Î<åflÜ«∞O>Ë =∞m§
PiáÈ`«∞#fl nÑ¨=Ú Z‰õΩ¯= „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞Ok. Éèwí ~°^∞Œä _»∞, ^Œnz
è , Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞, qâßfiq∞„`«∞_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"åi
K«xáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ p=∞Å‰õΩ Ô~Hõ¯ÖÁ™êÎ~Ú. =∞~°}=Ú Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê qÑ¨¡"å`«‡Hõ „Ñ¨Ü«∞`åflÅhfl Ñ¨Ù#~å=$`«Î=∞QÆ∞@
Pã¨#fl"≥∞#ÿ Ñ¨C_»∞ âßfiã¨QuÆ f„==∞=Ù`«∞Ok. QÀKi« ã¨∞Î#flk.
Ñ¨QÅ
Æ ∞, ~å„u Hõe¿ã ãÖ^è•ºHÍÖÏÅ∞ J<ÕHõ z„`«qz„`åÅ#∞ Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ XHõ ÃÑ^ŒÌ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú D~ÀAÅÖ’<Õ
fã¨∞‰õΩx =™êÎ~Ú. „Ñ¨ã=¨ "Õ^#Œ Ñ¨_@
Õ Ñ¨C_»∞ ~Ô O_»∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°q~Àkè, HÍ~°ºHˆ „∆ `«=ÚÖ’ ky ~å=Úx ZÅ∞QÆ∞|O@∞¡, HÀ`«∞Å=Öˇ, Hõ$+¨µx‚
qz„`«=ÚÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ ÉÏ^è`Œ À ‰õÄ_ç# =¸Å∞QÆ∞Å∞ QÀÑ¨ÉÏÅ‰õΩÅ =Öˇ, |∞^Œ∞úx Ñï„"å[‰õΩÅ =Öˇ =∞iÜ«Ú
QÍOnèQÍi ã¨`åº„QÆÇï¨ Å =Öˇ XHõ Jaè#=áê„`«#∞ áÈ+≤Oz XHõ ~Ô O_»∞ ~Ô Hõ¯Å P^è•~°=ÚQÍ ZQÆ∞~°∞`«∞Ok. qÑ¨`∞« Å
Î #∞ x"åiOz
„H˘`«Î K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ #=x~å‡}Ïxfl QÍqã¨∞<Î åfl~Ú. W=hfl J^Œ$â◊º „Ñ¨QÆuˆH∆„`«=ÚÖ’ Z`«∞Î‰õΩ Z^ŒQÆ\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞=ÚO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« `åflÅ Ü≥ÚHõ¯ J#∞Hõ$u Jx J~°=÷ Ú KÕã∞¨ HÀ"åe. K˘K«∞Û‰õΩáÈ=\ÏxH˜ ã¨$*<å`«‡Hõ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞=∂„`«"Õ∞
ãïáÈ=Ù. Uq^èŒOQÍ ^Õ=`«Å ãÖÜ«ÚHõÎâ◊H˜Î ^Œ∞~åæ=`«~°}‰õΩ
15. J^Œ$â◊º [QÆ`∞« #Î ∞O_ç ã¨H„ Ü
˜ ∞« Ñï=~°<Î å `«~O° QÍÅ∞ HÍ~°}"≥∞ÿ#^À, |∞∞+¨µÅ ~°HõÎ=Ú`À xO_ç# ‰õΩO_» ã‘`å^Õqx
Hõ O \˜ H ˜ Hõ x Ñ≤ O KÕ ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ @#Å∞, „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅ∞ =Ù`«Ê#fl=Ú KÕãO≤ ^À J@∞=O\˜ „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞‰õÄ_» [~°QÍe. g\˜
J^Œ$â◊º[QÆ`∞« #Î ∞O_ç P~°OÉè=í ∞ø`å~Ú. „|uH˜ =ÙO_»\ÏxH˜ =ÓÑ≤i =∂^èŒº=∞=Ú ^•fi~å<Õ Jã¨∞~°^Œ=∞#, ÅOHÍ^ŒÇ¨Ï# =∞iÜ«Ú
fã¨∞H˘#∞@ KåÖÏ „Ñ¨^•è #=Ú. Wk J#fl=Ú, [Å=Ú HõO>Ë ~å=∞~å[º=Ú U~°Ê_»\ÏxH˜ HÍ=eû# J^Œ$â◊º Ñïã≤÷`«∞Å∞
Jkè H õ =∞Ç¨ Ï `« fi Ñ¨ Ó ~° ‚ " ≥ ∞ ÿ # k. PHÍâ◊ = ÚÖ’ J^Œ $ â◊ º =ÚQÍ U~°Ê_»`å~Ú.
=ÙO@∞Ok. |∞∞`« ∞ =ÙÅÖ’ =∂~° ∞ Ê „áê}∞Å Ü≥ Ú Hõ ¯ 16. "åºÑ¨HÑõ i¨ =~°#Î =ÚÅ`À ‰õÄ_ç# ãÖkèHÍÅ=Ú
„H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ#∞ J™ê^è•~°}=ÚQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«=Ú KÕã¨∞ÎOk.
=∞x+≤Ü≥ÚHõ¯ =∞Oz K≥_»∞ Ñ¨#∞Å∞ J^Œ$â◊º [QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ ã¨ $ ëêì º k#∞Op D<å\˜ = ~° ‰ õ Ω WHõ ã¨ ~ ° fi <åâ◊ # =Ú
"å`å=~°}Ïxfl „Ñ¨ÉÏè q`«=Ú KÕ™êÎ~Ú. JHõ¯_»#∞O_ç `«^#Œ ∞~°∂Ñ¨ J~ÚáÈ`«∞Ok J<Õ J<ÕHõ Ñïã≤÷`«∞Å∞ =KåÛ~Ú. HÍh JÖÏ
Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ U~°Ê~°∞K«∞H˘x ^Œ$â◊º[QÆ`∞« Ö Î ’H˜ kQÆ∞`å~Ú. g\˜ [~°QHÆ =õ ÚO^Õ =ÚOK«∞H˘ã¨∞#Î fl HÍ~°∞=∞|∞ƒefl K≥ÖÏ¡K^≥ ~Œ ∞° KÕ¿ã
„ÑüÑ¶¨Å"Õ∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨Hõ\©HõiOÑ¨|_»∞`«∞Ok. =º=ã¨÷ U~°Ê_ç, `«y# ™ê^è<Œ åÅ∞ Pq~°ƒqù OKå~Ú. =$„`åã¨∞~°,
D~ÀAÅÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^•xH˜ Ö’Hõ=º=Ç¨~°"∞Õ HÍ~°}=Ú HÍHõ ~å=}, HõOã¨, ^Œ∞~Àº^è#Œ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ Jã¨∞~°∞Å ^Œ∞~åQÆ`åÅ∞ "åi
J^Œ$â◊º[QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨K«O_»„Ñ¨"åÇ¨Å∞ ‰õÄ_» HÍ~°}=Ú. HÍÅ=ÚÖ’<Õ K«~=° ∂=ã¨#÷ ∞ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl~Ú. HÍh "≥∞e¡"∞≥ e¡QÍ
ã¨=∞ã¨º‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ „Ñ¨`«ºHõ∆™ê÷~ÚÖ’ =ÙO_ç f~åe. ZÖÏO\˜ Ñïã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_ç<å~Ú JO>Ë „Ñ¨à◊Ü«∂O`«Hõ
^•x`Àáê@∞ ™êfi`«O„`«º ãÖ„QÍ=∞~ÀAÅÖ’ =∞Ç¨Ïi¬ J~°qO^Œ, ã¨~°fi<åâ◊#=Ú [iyf~°∞`«∞Ok J<Õ Ñïã≤÷`«∞Å∞ #tOKå~Ú.
~°=∞}, Ñ¨=Ç¨sÉÏÉÏ,~å=∞Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∞Ç¨ÏOã¨ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ ^Õ"åã¨∞~°ãÖ„QÍ=∞=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ Hõ^äŒÅ∞ D HÀ=‰õΩ
U Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú#∞ K«∂Ñ≤OKå~À J^Õq^èŒ"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú K≥Ok#"Õ.
ã¨∂Hõ;Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ P^è•ºu‡Hõ LÑ¨Kå~åÅ ^•fi~å [~°QÍe. Ñ¨H∆˜
K«i„`«#∞ Ñïje¿ãÎ „Ñ¨f Ü«ÚQÆ=ÚÖ’, „Ñ¨fHÍÅ=ÚÖ’ D ãÖ=`«û~åÅÖ’¿Ñ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x 2/3 =O`«∞Å=∞Ok ^•x ^•fi~å
Ñï=~°#Î „Ñ¨„H˜Ü∞« x~°O`«~O° QÆujÅOQÍ =Ù#flk Jx `≥Å∞ã¨∞#Î flk. „Ñ¨ÉÏè q`«=∞Ü«∂º~°∞. "ÕÅ"ÕÅ ãÖ=`«û~åÅ „áêp# ã¨Éºíè `«Å∞,
D HÍÅ=ÚÖ’<Õ H˘xfl ^ŒâH◊ =õ ÚÅ „HÕ^Œ@ ã¨~fi° „`å ~å[`«O„`«=Ú PÖ’K«<åq^è•<åÅ∞ KåÖÏ =∞O^ŒQuÆ `À "åºÑ≤¿ãÎ, POˆQÜ ¡ Ú
« Å
"åºÑ≤OzÜ«Ú#flk. „Ñ¨[Å ã¨=∞~°#÷ ÅaèOz#O`«HÍÅ=Ú ~åAÅ ã¨Éèíº`« D<å_»∞ „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å "åºÑ≤OzOk. nxx|\˜ì
Jã≤`Î fi« O L#flk. „Ñ¨[ÅH˜ ~åK«iHõ =º=ã¨Ö ÷ ’ L#fl Ö’@∞¡ `≥eâßHõ n~°…HÍÅÑ¨Ù Ñï=~°Î<åK«„Hõ=Ú D<å_»∞ Ju f„=QÆu`À [iy
„Ñ¨*Ï`«O„`«=Ú Ü≥ÚHõ¯ P^è•~°=Ú Hõ} ∆ ÏÅÖ’ xi‡OK«|_ç#k. `« ‰ õ Ω ¯= HÍÅ=ÚÖ’<Õ „Ñ¨ K å~° = Ú á⁄O^Œ ∞ `åÜ« ∞ x
XHõÑC¨ _»∞ <ås*Ïu g∞^Œ J<ÕHõ „Ñü|O^èHŒ ÍÅ∞O_Õq. `≥~K ° å@∞# x~°∂Ñ≤OÑ¨|_»∞`«∞#flk.
LO_»@=Ú, Éèí~°Î K«xáÈ`Õ â◊==Ú`Àáê@∞ ã¨Ç¨ÏQÆ=∞#=Ú 500 ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ\˜ =ºH˜Î XHõ_»∞ D<å_»∞ =∞#
KÕÜ«∞=Åã≤ =KÕÛ =º^èŒ ÉèíiOK«=Åã≤=KÕÛk. HÍh D<å_»∞ =∞^èºŒ ‰õΩ =¿ãÎ =∞x+≤H˜ ikú, ã≤^∞Œ Å ú ∞ Ç¨ÏãÎ̈Q`Æ "« ∞≥ #ÿ XHõ #∂`«#
J@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ÖË=Ù. XHõ\,˜ ~Ô O_»∞ â◊`åÉÏÌÅ „HÕ^Œ\˜ „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’H˜ =KåÛ#x J#∞‰õΩO\Ï_»∞. q^Œ∞º`«∞Î #∞O_ç
=~°‰õΩ ÉÏxã¨`«fi=Ú, [g∞O^•s, ÉÏÅºq"åÇ¨Å∞, #~°|e, >ˇ b Hõ = ¸ºxˆ H +¨ < £ û , ÖË ã ¨ ~ ü , Hõ O Ñ¨ Ó º@~ü "≥ Ú ^Œ Å ~Ú#q
JO@~åx`«#=Ú, *Ïu"å^Œ=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ ‰õΩs`«∞Å∞ Ñ¨$käfig∞^Œ Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ =∂~°∞ÊÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~Ú. =∞x+≤
J=∞Å∞Ö’ LO_Õq. HÍh HÍÅ„Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú "å\˜#xflO\˜h Ü≥ Ú Hõ ¯ `≥ e q`Õ @ Å∞ Ñ¨ ~ åHÍ+¨ ª ‰ õ Ω KÕ ~ ° ∞ ‰õ Ω <åfl~Ú Jx
`«Å„HÕ^Œ∞Å∞KÕã≤ ã¨=iOz#k. ~å#∞#fl~ÀAÅÖ’ D QÆuK«„Hõ=Ú JxÑ≤ã∞¨ #Î flk. =∞x+≤ `«# ‰õΩâß„QÆ|∞kú =∞iÜ«Ú f„=QÆu =Å#
WOHÍ "ÕQ=Æ Ú Ñ¨ÙOAHÀÉ’`«∞#fl^Œx PtOK«@=Ú `«¿ÑÊg∞ HÍ^Œ∞. Ñ¶∞¨ @<åÑ¶∞¨ @# ã¨=∞~°∞_÷ <·≥ å_»∞. D "ÕQ=Æ Ú ~åÉ’ÜÕ∞~ÀAÅÖ’
Wk=~°‰õΩ HÍÅ=Ú HõO>Ë D<å_»∞ Ñ¨#∞Å∞ `«‰õΩ¯= ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Õ HÍh `«~∞° QÆ^∞Œ . Wk Jxfl Hˆ „∆ `åÅH˜ "åºÑ≤ã∞¨ OÎ k.
ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’<Õ ãÖÑ¨#fl=∞=Ù`«∞<åflÜ«∞<Õk ã¨`º« =Ú. Wk=~°‰Ωõ q*Ï˝#=Ú, |∞kú nx „Ñ¨ÉÏè =ˆH„∆ `«=ÚÖ’H˜ =™êÎ~Ú. =∂#=*Ïu
U „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅ#∞ Ñ¨ Ó iÎ KÕ Ü « ∞ \ÏxH˜ , "å\˜ x Ü≥ÚHõ¯ sui"åAÅ∞, QÆuq^èŒ∞ÅÖ’ J<ÕHõ qÑ¨¡"å`«‡Hõ"≥∞ÿ#
"åºÑ≤ O Ñ¨ K Õ Ü « ∞ \ÏxH˜ ã¨ Ç ¨ Ï „™ê|∞Ì Å ∞ Ñ¨ > Ë ì ^ À, WÑ¨ C _» q =∂~° ∞ ÊÅ∞ =K« ∞ Û@ÜÕ ∞ HÍHõ , JO`« "Õ Q Æ = ÚQÍ#∂ Jq
^ŒâßÉÏÌÅÖ’<Õ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞<åfl~Ú. „ÔH·ã¨Î==∞`«=Ú ZO`« PK«~} ° Ö’xH˜ =™êÎ~Ú. D Q˘Ñ¨Ê Ñï=~°#Î Å‰õΩ P^è•~°=Ú D
"ÕQ=Æ Ú`À „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å "åºÑ≤OzO^À JO^ŒiH© qk`«"∞Õ QÆ^•! ~ÀAÅÖ’<Õ xi‡OK«|_»∞`ÀOk. Ñ¨~ÀHõ^∆ $Œ +≤ì QÆÅ '=∞h+‘—Å∞ nxx
W^Õ ™ê=∞º"ån qKå~° ^ è • ~° ‰ õ Ω ‰õ Ä _® =iÎ ã ¨ ∞ Î O k. =O^Œ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. nxx|\ì̃ ~åÉ’ÜÕ∞ =∂~°∞ÊÅ#∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~°∞.
D=∞^èŒº J<ÕHõ=∞Ok Éèíq+¨º"Õ`«ÎÅ, J^Œ$â◊º„^Œ+¨ìÅ D ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’<Õ =~°=Î ∂#HÍÅ=Ú#∞ q*Ï˝#Ü«ÚQÆ=Ú,

^èŒ~°‡„QÆO^ä•ÅÖ’ Éèíq+¨º"å}∞Å∞, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞QÍ Ü«∂O„uHõÜ«ÚQÆ=Ú Jx JO@∂=ÙO\Ï~°∞. W^Õq^èŒ=ÚQÍ
=Ú„kOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~Ú. JxflO\˜Ö’#∂ ~åÉ’ÜÕ∞HÍÅ=Ú Ñ¨ O KåOQÍÅÖ’ J<Õ H Í<Õ H õ ã¨ O =`« û ~åÅ∞ Ü« Ú QÆ = ÚQÍ
Hõ+Hì¨ ÍÅ=∞x '#=Ü«ÚQÆãO¨ ÉèÏ=#Å‰õΩ— <åOk Jx K≥ÑÊ¨ |_ç#k. QÆ∞iÎOK«|_»`å~Ú. XHõ =∞`å#∞™ê~°=Ú Ü«ÚQÆ=Ú HÀ@¡
„ÔHã· =Î̈ =∞`«=ÚÖ’ 'Ãã"≥<£ >ÿ̌"∞£ û—, =Úã≤O¡ =∞`«=ÚÖ’x 'Ç≤Ï„r ã¨ O =`« û ~åÅ HÍÖÏxH˜ =iÎ ã ¨ ∞ Î O k. nx „Ñ¨ H Í~° = Ú
Ü≥ÚHõ¯ 14 = â◊`å|Ì=Ú— - ã¨∞=∂~°∞ 20 = â◊`å|Ì=Ú Ü≥ÚHõ¯ =∂#gÜ«∞ã¨Éºíè `« "≥Ú^ŒÖ·ˇ HÀ@¡HÀ@¡ ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_K ç å~Ú.
JO`« H ÍÖÏxH˜ ã¨ i J=Ù`å~Ú. <Õ \ ˜ H ÍÅ=ÚÖ’<Õ WÑ¨C_»∞#fl HõeÜ«ÚQÆ=Ú ã¨=∂Ñ¨Î=∞"åfiÅO>Ë WOHÍ ÅHõ∆Å
„Ñ¨H$õ u"≥+· =¨ ∂ºÅ∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl D ÉèÜ í ∞« OHõ~° ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_»"åe. HÍh ÅaèOz# ed`«„Ñ¨=∂}ÏÅ
‰õÄ_® Dâ◊fisÜ«∞ ^ŒO_»„Ñ¨„H˜Ü∞« QÍ J~°=÷ Ú KÕã∞¨ HÀ"åe. JO^Œ∞=Å¡ P^è•~°=ÚQÍ, K«i„`«HÍ~°∞Å∞, Ñ¨Ù~å`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ „Ñ¨HÍ~°=Ú
20, 21 = â◊`å|ÌÑÙ¨ ãÖkèHÍÅ=ÚÖ’ "å`å=~°}=Ú HõëêìÅ`À =∂#=Ùx qHÍã¨„Hõ=∞=Ú Z‰õΩ¯=HõO>Ë Z‰õΩ¯= 19 ÅHõ∆Å
xO_ç#@∞¡ HõxÑ≤¿ãÎ, Wk ã¨ÇÏ¨ ["Õ∞#x J~°=÷ Ú KÕã∞¨ HÀ"åe. D ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ\k˜ . P^è∞Œ xHõ, ™êOˆHuHõ Ñ¨^`úŒ ∞« Å ^•fi~å Wk
HÍÅ=ÚÖ’ JHõ ¯ _» H õ ¯ _® ã¨ $ [<å`« ‡ Hõ „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅ∞ x~°∂Ñ≤OK«|_»∞`«∞#flk.
QÆujÅ"≥∞#ÿ @∞¡ HõxÑ≤¿ãÎ =∞# Hõà√◊ § "≥∂ãÿOÑ¨|_»∞@ ÖË^hŒ , Jq HÍÅQÆ}#Ü≥ÚHõ¯ D qaè#fl qkèq^è•<åÅ∞ x*ÏxH˜ "å\˜x
Ü«ÚQÆãO¨ kèHÍÅ=ÚÖ’ [iˆQ ^èfiŒ Oã¨ =∞iÜ«Ú ã¨$[# J<Õ [O@ q=iOKÕ q^è • #OÖ’ #∞#fl Ö’@∞¡ . N=∞^•ƒù Q Æ = `« = Ú,
Ü≥ÚHõ¯ Jx"å~°º „Ñ¨„H˜Ü∞« Åx QÆ∞iÎOKåe. =∞Ç¨ÉèÏ~°`=« Ú, eOQÆÑÙ¨ ~å}=Ú =∞iÜ«Ú =∞#∞ã¨‡$u "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
17. Ü«ÚQÆÑi¨ =~°<Î å HÍÅ=Ú W^Õ ZO^Œ∞‰õΩ? „QÆO^ä•ÅÖ’ Ü«ÚQÍxfl ÖˇH˜¯OKÕ Ñ¨^Œúu Uq∞@O>Ë ã¨∂~°∞ºx
Ñï„Éè=í ∞} HÍÅ=Ú#∞ <åÅ∞QÆ∞ ÃÑ^ŒÌ YO_»=ÚÅ∞QÍ qÉèlí Oz
'Ü«ÚQÆ=Ú— J<Õ =∂@‰õΩ HÍÅ=Ú Jx J~°÷=Ú. P <åÅ∞QÆ∞ ^Õ=Ü«ÚQÆ=ÚÅ HõÅÊ# KÕÜ∞« |_ç#k. XHõ ^Õ=Ü«ÚQÆÑÙ¨
HÍÅYO_» = Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ „Ñ¨ = ÚY „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅ∞ ÖË H õ J=kè 4,32,000 ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. nx P^è•~°=ÚQÍ
qâı+`¨ Å
« #∞|\ì̃ "å\˜x Ü«ÚQÆ â◊|=Ì Ú`À HõeÑ≤ ãÖÉ’kèOK«∞@ ^è~Œ ‡° „QÆO^ä•ÅÖ’ q=iOÑ¨|_ç# HõeHÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∂Ñ≤Î <Õ\˜
™ê^è•~°}=ÚQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ |∞∞+≤ÜÚ « QÆ=Ú, HÍÖÏxH˜ ãïQÍ ãïáÈ`ÀOk.
™ê=∞O`«ÜÚ « QÆ=Ú, [#Ü«ÚQÆ=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú#q.
ã¨ Ç ¨ Ï [OQÍ<Õ ã¨ ∞ ã¨ Ê +¨ ì " ≥ ∞ ÿ # Öˇ H õ ¯ Å∞ ÖË H õ , Ñ¨ ~ ° ã ¨ Ê ~° =∂~°∞Û‰õΩO@∞Ok. D =∂~°∞Ê Ñ¨ÓiÎQÍ PO`«iHõ"∞≥ #ÿ k. Hõ#∞Hõ

q~À^è=Œ ÚQÍ=ÙO_Õ HÍÅQÆ}#=Å# KåÖÏ=∞Ok ÃÑ·# K≥ÑÊ≤ # D ã¨∂Å÷ ^Œ$+≤ì nxx QÆ=∞xOK«Ö^Ë ∞Œ . HÍh Wk q*Ï˝#ã¨=∞‡`«"∞Õ .
HÍÅQÆ } ##∞ #=∞‡ÖË H õ á È=K« ∞ Û#∞. JO^Œ ∞ =Å¡ WHõ ¯ _» HÍÅQÆ}#Ö’ 'Ñ¨<fl≥ O_»∞— J<Õ ãÖYº‰õΩ qâı+¨ „áê=ÚYº`«
'Ü«ÚQÆ=Ú— J<Õ Ñ¨^Œ=Ú qt+¨ìÅHõ∆}ÏÅ∞ QÆÅ HÍÅ=ÚQÍ L#flk. PHÍâ◊=ÚÖ’ ™œ~°=∞O_»ÖÏxfl Ñ¨<≥flO_»∞ ~åâ◊√Å∞QÍ,
K≥ Ñ ¨ Ê |_» ∞ `« ∞ #flk. Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[# PO^Àà◊# - D Ñ¨<≥flO_»∞ YO_®Å∞QÍ qÉèílOKå~°∞. ÑÖKåOQÆ=Ú =∞iÜ«Ú
ÉèÏ==Ú<Õ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ #Î flk. HÍÅ=Ú =∂~°É’`«∞#flk J<Õ ÉèÏ=# *’ºu+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ ÖˇH¯õ Å∞ nx g∞^Õ P^è•~°Ñ_¨ =ç ÙO\Ï~Ú.
WO^Œ∞Ö’ ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ `≥eÜ«∞=ã¨∞#Î flk. nxx J^èºŒ Ü«∞#=Ú KÕã≤ *’ºu+¨µ¯Å∞ ~åÉ’ÜÕ∞HÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯
KåÖÏ=∞Ok XÑ¨C‰õΩ<Õ^Õq∞@O>Ë 1989 = ãÖ=`«û~°=Ú ã¨fiÉèÏ==Ú =∞iÜ«Ú „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ#∞ QÆ∞iOz JOK«<å
#∞O_ç 2000 ã¨ O =`« û ~° = Ú =~° ‰ õ Ω L#fl D Ñ¨ < ≥ fl O_» ∞ "Õ™êÎ~∞° . áêO_»=ÙÅ Ñ¨<fl≥ O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ =#"åã¨=Ú JO^ŒiH©
ãÖ=`«û~åÅ∞ HõeÜ«ÚQÆã¨=∂Ñ≤ÎH˜, ã¨`«ºÜ«ÚQÆ „áê~°OÉèÏxH˜ `≥eã≤#^ÕQ^Æ •! `«Ñâ¨ Û◊ ~°ºÅ, „áêÜ«∞tÛ`«qÎ kèq^è•<åÅÜ≥ÚHõ¯ J<ÕHõ
ãÖkèHÍÅ=Ú. D HÍÅ=ÚÖ’<Õ =∂#gÜ«∞ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú`À „Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÍÅ∞‰õ Ä _® Ñ¨ < ≥ fl O_» ∞ ã¨ O =`« û ~åÅ J=kè Ü ≥ Ú Hõ ¯
‰õÄ_ç# qHÍã¨=Ú, „Ñ¨H$õ u „¿Ñ~°}`À [iˆQ q<åâ◊#=Ú D ~Ô O_»∞ =∂Ç¨`«‡º=Ú#∞, qt+¨`ì #« ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`å~Ú. nx P^è•~°=ÚQÍ
„Ñ¨„H˜Ü∞« Å∞ `«=∞ `«=∞ „Ñ¨ÉÏè "åxfl „Ñ¨f Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. D Ñ¨<fl≥ O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ (1989–2000) ãÖkèHÍÅ=Ú J<ÕHõ
Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅ HÍÅ=Ú =º=Ç¨~°=ÚÖ’ ‰õÄ_® XHõ =∂~°∞ÊÅ‰õΩ HÍ~°}=Ú JO>Ë nxx #=∞‡=K«∞Û.
Ü«ÚQÆ=ÚQÍ Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞=Å# D HÍÖÏxfl JO`« i Hõ ∆ "≥ · * Ï˝ x ‰õ Ω Å Jaè „ áêÜ« ∞ =Ú ##∞ã¨ i Oz
Ü«ÚQÆãO¨ kèHÍÅ=ÚQÍ QÆ∞iÎOK«@=ÚÖ’ `«ÑC¨ Ug∞ÖË^∞Œ . ã¨∂~°∞ºxÖ’ ™œ~°Hõà◊OHÍÅ∞QÍ ~°∂á⁄Ok, ÃÑiy K≥kiáÈÜÕ∞
„Ñ¨f Ñ¨<fl≥ O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ HÍÅ=ÚÖ’ XHõ #∂`«# Ñï=~°#Î =∞K«ÛÅ HÍÖÏ=kè ‰õÄ_® Ñ¨<fl≥ O_»∞ ãÖ=`«û~åÖË. "åi „Ñ¨HÍ~°=Ú
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞x+≤ÔH·<å, =$Hõ∆=#ã¨Ê`«∞ÅÔH·<å ÖËHõ D „Ñ¨f Ñ¨<fl≥ O_»= ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ ã¨∂~°∞ºxÖ’ XHõ ÉèÜ í ∞« OHõ~°
qâ◊fi„|Ç¨‡O_»=ÚÖ’<≥·<å D Ñ¨<≥flO_»∞ ãÖ=`«û~åÅÖ’ [iˆQ q™ÈÊù@# [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx HÍ~°}=ÚQÍ q^Œ∞º^ŒÜ∞« ™ê¯O`«
Ñï=~°#Î ã¨Ê+ì̈=ÚQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. =∞x+≤ â◊s~°=ÚÖ’ Ñ¨<fl≥ O_»∞ `«∞á¶ê#∞ÅÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞OÎ k. nx „Ñ¨ÉÏè ==Ú =Å# Ñ¨$käfiÃÑ·
ãÖ=`«û~åÅÖ’ „Ñü HÀtHõ(cell) `«##∞ `å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ [_» KÕ`#« =ÚÅxflO\˜Ö’ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ =∂~°∞ÊÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú.
#^Œ∞Å∞, ã¨=Ú„^•ÅÖ’ =~°^ŒÅ∞ =™êÎ~Ú. =$Hõ∆, =#ã¨Ê`«∞Å ZO`« ã¨`º« "≥∂ D JO`«óã¨∞Êù~} ° `À =KÕÛ *Ï˝#=Ú ‰õÄ_® JO`Õ
PO`«iHõ ãÖ~°K«# =∂~°∞`«∞Ok. [#ã¨=Ú^•Ü«∂Å =∞#ó ã¨`«º=Ú.
ã≤`÷ ∞« ÅÖ’ qãÎ̈$`«OQÍ JâßOu HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. YQÀà◊ "≥*· Ï˝x‰õΩÅ P~° O Éè í O Ö’ JyflÜ≥ Ú Hõ ¯ Pqëê¯~° = Ú‰õ Ä _» JO`« ó
„Ñ¨HÍ~°=Ú 1989–90 Å =∞^èŒºHÍÅ=ÚÖ’ HõxÑ≤Oz# Ju ã¨∞Êù~} ° Ü≥ÚHõ¯ =~°^•#"Õ∞! D ã¨∞Êù~} ° Hõey#=ºHÎ̃ 'Ñ¶∞¨ ~°} ¬ —#∞
f„=`«=∞ ™œ~°Hàõ O◊ Hõ=ÚÅ∞ QÆ`« 250 ãÖ=`«û~åÅÖ’ ZÑ¨C_»∂ LÑ¨Ü∂≥ yOz Jyflx HõxÃÑ\Ïì_∞» . ^•~°=Ú =_»∞‰õΩ@, ^•x`À
HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . "å+≤OQÆ<ì á£ Èã¨∞Ö
ì ’ =zÛ# D "å~°#Î ∞ QÆ∞iOz |@ìÅ∞ <ÕÜÚ « @ g@xflO\˜ *Ï˝#=Ú - =∞x+≤H˜ "≥Ú^Œ\’¡ JO`«ó
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ Ç≤ÏO^Œ∂™êÎ<£ >ÿ̌"∞£ û `«# PQÆ+µ¨ ì 29, 1988= „ÑüÖ’ ã¨∞Êù~} ° =Å#<Õ ãÖÉè=í "≥∞=ÿ ÙO@∞Ok. ÉèÏ+¨, eÑ≤, LKåÛ~°},
WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk ''D ™œ~°Hõà◊OHõ=ÚÅ „Ñ¨„H˜Ü«∞ =Å# ZO`« Jq*Ï˝`«=Ú Ü≥ÚHõ¯ J™ê^è•~°}=Ú, JÉèí∂`«Ñ¨Ó~°fi=Ú Jx
„Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# "Õ_ç |Ç≤Ï~°æ`«=∞ø`«∞O^ŒO>Ë, "å`å=~°}=ÚÖ’ ÉèÏqOK«|_Õ J<ÕHõ "≥*· Ï˝xHõ âßYÅ∞, Pqëê¯~åÅ â◊√ÉèÏ~°OÉè=í Ú
JãÖ`«∞Å# U~°Ê_»∞@ #∞Op =∂#ã≤Hõ qH∆ÀÉèÏÅ =~°‰õΩ JO`«óã¨∞Êù~°} P^è•~°OQÍ<Õ ãÖÉèí==∞~ÚºOk. XHõ™êi
qã¨Î$`«"≥∞ÿ# ˆH∆„`«=ÚÖ’ „Ñ¨ÉèÏ==Ú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. nxx|\˜ì P^è • ~° É è í ∂ `« " ≥ ∞ ÿ # ã≤ ^ •ú O `« = Ú ã¨ ∞ Êù i OKåHõ , ^•xH˜
"≥∞é∞QÆ∞Å∞k^Œ∞@ Ì , ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ =∂~°∞Û@ J<Õk ™ê^èºŒ =∞ø`«∞Ok.
~åÉ’ÜÕ ∞ ã¨ O =`« û ~åÅÖ’ J™ê^è • ~° } ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ @#Å∞
HÍh „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ #ÿ P^è•~°"∞Õ ÖË#Ñ¨C_»∞ J<åÜ«∂ãÖQÍ XHõ =ºH˜HÎ ˜
[~°∞QÆ=K«∞Û#x TÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞——. XHõ â◊HÜ Î˜ Ú
≥ Hõ¯ ~°ÇÏ¨ ã¨º=∞Ü«∞ xÜ«∞=∂Å∞ ã¨∞ÊùiOK«_®xH˜ JO`«ó
18. JO`«óã¨∞Êù~}° – Éèqí +¨º*Ï˝#=Ú ã¨∞Êù~}° ÜÕ∞ HÍ~°}=Ú.
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@, <Õ~°∞ÛH˘#∞@ J<Õ „Ñ¨„H˜Ü«∞ W`«~°∞Å 'WÖÏ›O—, 'Jáœ~°∞¿+Ü«∞=Ú— J<Õ â◊ÉÏÌÅ∞ ^è~Œ ‡° „QÆO^ä•ÅÖ’
™êxfl^èºŒ =ÚÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü«∂„`«Å∞, Ñ¨~º° @#Å∞ nxx â◊$uYO_»=ÚÖ’ K≥ÑÊ¨ |_®¤~Ú. D Ñ¨^=Œ ÚÅ J~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë
H˘O`« = ~° ‰ õ Ω Ñ¨ Ó iÎ K Õ ™ êÎ ~ Ú. J~Ú#Ñ¨ Ê \˜ H © =∞x+≤ =∞#â◊≈HÎ̃ Hõey# =º‰õΩÅ Î ^•fi~å Dâ◊fisÜ«∞ "å}˜ „Ñ¨H\ õ `˜ "« ∞≥ #ÿ k.
JO`«~åà◊=ÚÅÖ’ xÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# ~°Ç¨Ïã¨º=∞Ü«∞ â◊‰õΩÎÅ ^•fi~å D „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ "å~°∞ ÃÑ·QÆO|~°∞Öˇ·<å, ^Õ=^Œ∂`«Öˇ·<å ÖËHõ
JO`«óã¨∞Êù~}
° QÍ ÅaèOKÕ *Ï˝<åxfl x~°H¡ º∆õ =Ú KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . nxH˜ JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°÷º=Ú#∞ Hõey# ''=∞h+≤——Öˇ·<å, "åix
„Ñ¨`«ºHõ∆=ÚQÍ U P^è•~°=Ú HõxÑ≤OK«HõáÈ~Ú<å „Ñ¨f~ÀE =º‰õΩÎÅ∞QÍ HÍHõ XHõ „Ñ¨K«O_» PÖ’K«<å„Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯
k<å~°OÉèí=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ „Hõ=∞=ÚQÍ `«∂~°∞ÊHõ#∞=∞ÅÖ’ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ QÆ∞iÎOKåe. "åi^•fi~å Éèqí +¨º`«∞Ö Î ’ [~°QÉÆ ’ÜÕ∞
L^Œ~Ú™êÎ_∞» , ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú Ñ¨tÛ=∂„k# Jã¨qÎ ∞™êÎ_∞» J#flk ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ `≥Å∞Ñ¨É_®¤~Ú. „Ñü ^è~Œ ‡° =Ú, ã¨=Ú^•Ü«∂ÅÖ’#∞
W@∞=O\˜ 'WÖÏ›O—#∞ ~° Ç ¨ Ï ã¨ º =∞Ü« ∞ JO`« ó ã¨ ∞ Êù ~ ° } QÍ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ HÍÅ=Ú QÆ_z ç # H˘Ån W=hfl ãÖÉè=í =∞Ü«∂º~Ú.
QÆ∞iÎOKåe. U q^•fiOã¨∞Öˇ·`Õ HõOÑ¨Óº@~üx LÑ¨Ü≥∂yOz ÅaèOz#
Éèíq+¨º*Ï˝#=Ú, „áÈÃÑ¶ã‘, Ñ¨Ó~åfiÉèÏã¨=Ú D =~åæxH˜ ã¨=∂Kå~°=Ú#∞|\˜ì Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ QÆ∞iOz „"åâß~À, "å~°∞ „"åã≤#
ãÖ|OkèOz#q. K≥ÑÊ≤ #qK≥ÑÊ≤ #@∞¡ [iy`Õ Jq x~å^è•~°=Ú „Ñ¨HÍ~°=Ú <Õ\˜ D PÖ’K«#Å∞, x~åú~} ° Å∞ Éèqí +¨º`«∞Ö
Î ’ [iy`Õ
HÍ^Œx #=Ú‡`å=Ú. "å\˜ "≥#∞HÍ`«Å ã¨∞xtÛ`«"∞≥ #ÿ P^è•~°=Ú Pâ◊ Û ~° º áÈ=eû# J=ã¨ ~ ° " Õ ∞ g∞ÖË ^ Œ ∞ . nxH˜ HÍ~° } ÏÅ∞
HõzÛ`«OQÍ =ÙO_ç=ÙO@∞Ok. Éèíq+¨º`«¯^äŒ#=ÚÜ≥ÚHõ¯ D q=iã¨∂'Î =∞h+≤— ÜÕ∞=∞O\Ï_»O>Ë „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú ZÑ¨C_»∂ XˆHÖÏQÆ
P^è•~°=Ú U q^Œºg∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ <ç å ^•xx Pâ◊Û~°º[#Hõ=Ú, =ÙO_»^Œ∞. ^•xÖ’ HÍÅ=Ú#∞|\˜ì ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ =ã¨∂Î
J^Œ ∞ ƒù ` « = Ú ÖË H õ ^≥ · g „¿Ñ~° } QÍ<Õ QÆ ∞ iÎ ™ êÎ ~ ° ∞ . D<å_» ∞ =ÙO\Ï~Ú. QÍe XHõ™êi `«∞á¶ê#∞QÍ=∂i`Õ WOH˘Hõ™êi
"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞‰õÄ_» =~°Î=∂# Ñïã≤÷`«∞Å#∞ J^èŒºÜ«∞#=Ú KÕã≤ K«„Hõ"åHõ~∂° Ñ¨=Ú ^èiŒ OK«=K«∞Û. W@∞=O\˜ JOK«<åÅ#∞ ^Œ$+≤Ö ì ’
Éèqí +¨º`«∞Ö Î ’ [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞^•xx KåÖÏ=~°‰Ωõ TÇ≤ÏOK«=K«∞Û#x LOK«∞‰õΩx, QÆ∞O^ä~Œ ãü Oì¨ \ò, „Ñ¶\≤ *ò ÏÑ¶π HÍ„áê, Pefi<£\ÏÑ¶~¡¨ ü J<≥_ç
XÑ¨C‰õΩO@∞<åfl~°∞. D kâ◊Ö’ Éèqí +¨ºq*Ï˝#=Ú(Ñ¶Ó¨ ºK«~åÅr) ~°K«~Ú`«Å∞ "åi 'Hõq∞OQ∑ PÑ¶π k QÀÖò¤ U*ò—, 'k @iflOQ∑
J<Õ XHõ âßY‰õÄ_» Pq~°ƒqù Oz#k. Wk Éèqí +¨º"å}˜ `«O„`«O áê~ÚO\ò— =∞iÜ«Ú 'Ñ¶¨ÓºK«~üëêH±— J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅÖ’ 21 =
Ü≥ÚHõ¯ XHõ JOQÆOQÍ QÆ∞iÎOK«_=» ÚÖ’ Juâ◊Ü∂≥ H˜Î ÜÕ∞q∞ ÖË^∞Œ . â◊`å|ÌÑ¨Ù P~°OÉèí=Ú#∞ qã¨Î$`«Ñï=~°Î# HÍÅ=ÚQÍ =i‚ã¨∂Î
D ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x =¸~°#ú º ~°K~« Ú`«Å ~å#∞#fl HÍÅ=ÚÖ’ ã¨∞Yã¨=∞$^Œ∞Å ú ∞, âßOu ÃÑ~°∞QÆ∞`åÜ«∞<≥_ç
J<ÕHõ Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ "≥Å∞=_®¤~Ú. ÃÇÏKü.l. "≥Öûò Ü≥ÚHõ¯ '¿+Ñπ PÑ¶π JOK«<åÅ#∞ "≥Å_¡ K ç âÕ ß~°∞.
k käOQ∑û @∞ Hõ"∞£ —, '>ˇ"ÿ ∞£ q∞+¨<—£ † a.ZÑ¶.π ã≤¯#~üÜÚ ≥ Hõ¯ 'ÉÏÅ¤<£ D ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅ#∞, `«^äŒº=ÚÅ#∞,Éèíq+¨º"å}∞Å#∞
@∂—, '„ÉË"#£ ∂º =~°Ö—¤ò , '1984— "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. g\˜x K«kq`Õ `≥ e Ü« ∞ *Ë Ü « Ú @Ö’x UÔ H · H õ =Ù^Õ Ì â ◊ º =Ú ÜÕ ∞ =∞#QÍ,
~° K « ~ Ú`« ã¨ fi Ü« ∞ =ÚQÍ Éè í q +¨ º `« ∞ Î # ∞ K« ∂ z ^•xH˜ ~å#∞#flHÍÅ=Ú ÉèíÜ«∂#Hõ=Ú HÍ^Œh, Hõ+¨ì=ÚÅ`À xO_ç#k
Ñ¨ÙãÎ̈HÍHõ$uxKåÛ_® JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍ^Œh, ã¨∞Y=∞Ü«∞Éèqí +¨º`«hÎ , qâßfiã¨=Ú HõÅ∞QÆ*Ü Ë Ú
« @ÜÕ∞QÍHõ
'Ñ¶¨ÓºK«~åÅr— ÖËHõ Éèíq+¨ºq*Ï˝#=Ú WÑ¨C_»∞ Ñ¨ÓiÎQÍ <Õ\˜ =~°=Î ∂# ÉÏ^è•Hõ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ K«∂z TÇ≤ÏOz#suÖ’
q*Ï˝#ã¨=∞‡`«=Ú. XHõÑ¨C_»∞ "≥·~üÖˇãπ, "≥∞ÿ„HÀzÑπû, ~ÀÉ’, 21 = â◊`åaÌ =ÙO_»^∞Œ Jx `≥eÜ«∞*ËÜÚ « @. D Pâ◊ÜÚ ≥ Hõ¯
HõOÑ¨Óº@~ü, JO`«iHõ=∆ ÚÖ’ `ÕÅ∞@ -W`«~° „QÆÇ¨ Å‰õΩ ~åÔH@¡#∞ =¸ÖÏ^è•~°=Ú =∂#=ÙxÜ≥ÚHõ¯ JO`«óã¨∞Êù~} ° ÖËHõ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞
ÑÖÑ≤OK«∞@ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜x TÇ¨ÏÅ∞QÍ<Õ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. TÇ≤ÏOK«QÖ Æ _æˇ ç k=º™ê=∞~°º÷ =Ú. nxx U =ºH˜Î J~Ú<å `«#Ö’
*ÏQÆ$`«=Ú KÕã∞¨ H˘#QÆÅ_»∞. <Õ\˜ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ QÆ∞iOz =ºHõ=Î Ú Ñ¨_çOk? Jx PÖ’zã¨∂Î=ÙO>Ë Ñ¨$käfiÖ’ KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ
KÕÜ«∞|_≥_ç =Ù[˚fiÅ ãÖÉèÏ=#ÅÜ≥ÚHõ¯ P^è•~°=Ú ~ÚHõ¯_Õ QÆ∞~°∞`åfiHõ~°¬}â◊H˜Î =Ù#flkQÆ#∞Hõ Jk =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«#"≥·Ñ¨Ù
=Ù#flk. Ñ¨ ~ ÀHõ ∆ [ QÆ ` « ∞ Î Ö ’ [~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ #fl „H˜ Ü « ∂ Hõ Ö ÏáêÅ∞
PHõiO¬ K«∞‰õΩO@∞Ok J<Õ JO`«~Àƒ^èŒ HõeyOk.
qã¨ Î $ `« ™ ê÷ ~ ÚÖ’ KÕ Ü « ∞ |_» ∞ K« ∞ #fl „Ñ¨ Ü « ∞ `« fl =ÚÅ∞,
Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ ÚÅ∞, „Ñ¨`º« Hõ=∆ ÚQÍ ^Œ$QÀæK~« =° Ú HÍHõáÈ~Ú##∞ "å\˜ H˜â’~å=ã¨Ö÷ ’ #∞#fl *Ë"∞£ û"å\ò =∞~°∞QÆ∞`«∞#fl h\˜#∞O_ç =KÕÛ
Ñï}u HõzÛ`«OQÍ ã¨∞Y„Ñ¨^"Œ ∞Õ . ÉÏ+¨Ê=Ú =Å¡ y<≥flg∞^Œ ÃÑ\ì̃# =¸`« ÃÑ·H˜ „HÕkH˜ Hõ^∞Œ Å∞@
19. "≥*· Ï˝xHõ Pqëê¯~°=ÚÅ∞ ‰õÄ_» K«∂Kå_»∞. D ãÖÑ¶¨∞@# PÜ«∞# JO`«ó™ê=∞~°÷º=Ú#∞
JO`«óã¨∞Êù~}° `À [iy#"Õ x„^ŒÖÑË O≤ k. `«^•fi~å ÉÏ+¨Êâ◊HÜ Î˜ Ú
≥ Hõ¯ ã≤^•úO`«=Ú "≥Å∞=_ç J<ÕHõ
J<ÕHÍ<ÕHõ Pqëê¯~°=ÚÅÃÑ· ^Œ$+≤™ì êiOz#KÀ "≥*· Ï˝x‰õΩÅ ~Ô Å
· ∞|O_»#¡ ∞ #_»∞Ñ¨Ù@ÜÕ∞QÍHõ XHõ áêi„âßq∞Hõ qÑ¨"¡ åxH˜ c*ÏÅ∞
JO`«óHõ~} ° =ÚÖ’ g\˜ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ñ¨Ù~ˆ YÅ∞ XHõ Ñ¨_®¤~Ú.
JO`«~Àƒ^èŒ#QÍ "åiH˜ ã¨∞ÊùiOz#^Œx `≥eÜ«ÚK«∞#flk. ^•x „ÃÑ¶_»iH± ÔH‰õΩÖË, ÉˇOr<£ ãÖ~°K«#QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î
Ñ¨ i }u XHõ z#fl Pqëê¯~° = ÚQÍ ~° ∂ Ñ¨ Ù k^Œ ∞ Ì ‰ õ Ω #flk. ã¨fiáêfl=ã¨Ö ÷ ’H˜ "≥àÏ§_»∞. PÜ«∞# XHõ ã¨~Ê° =Ú ‰õΩO_»b PHõ$uÖ’
„Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ "åxÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞, KÕ~∞° ÊÅ ^•fi~å <Õ\˜ q*Ï˝#=Ú ‰õÄ~°∞Ûx=ÙO_ç `«# `ÀHõ#∞ `«<Õ Hõé∞ã¨∂Î#fl@∞¡ K«∂Kå_»∞.
~¸ „Ñ¨QuÆ jÅã≤u÷ H˜ KÕ~∞° ‰õΩ#flk. H˘xfl Pqëê¯~°=ÚÅ QÆ∞iOz `«H}∆õ =Ú "Õ∞ÖÁ¯x `å#∞ K«∂z# ^Œ$âßºxfl z„`«=ÚQÍ wKå_»∞.
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë Wk WOHÍ ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. Pâ◊Û~°º"Õ∞q∞@O>Ë +¨\’¯}ÏHõ$u QÆÅ ÉˇOr<£ =ÅÜ«∞=ÚQÍ
#∂º@<£ QÆ∞~°∞`åfiHõ~} ¬° ã≤^•úO`«=Ú#∞ `≥eÑ≤ q*Ï˝#[QÆ`∞« Ö
Î ’ ^•xx QÆ∞iÎOKå_»∞. P\’ìÖgË H˜ ‰õÄ_® #∂ºH˜Ü ¡ ∞« ãπ ™êflÜ«ÚãÖkè
XHõ qÑ¨¡==Ú#∞ fã¨∞H˘KåÛ_»x JO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞. XHõ~ÀA ˆHO„^ŒHõ=ÚÅ =∞^èŒº q^Œ∞º`«∞Î „Ñ¨=Ç≤ÏOK«_®xH˜ HÍ~°}"≥∞ÿ#
PÜ«∞# U^À PÖ’zã¨∂Î ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. XHõ Ü«∂Ñ≤Öò Ñ¨$käfiÃÑ· ~°ãã¨ g¨ ∞Hõ~}° ÏÅ Ü≥ÚHõ¯ JO`«~Àƒ^èŒ [iyOk. "å\˜x HÍy`«=Ú
Ñ¨_çOk. D ãÖÑ¶¨∞@# PÜ«∞# JO`«ó„Ñ¨[˝Ö’ ~°Hõ~°HÍÅ g∞^Œ ÃÑ@ìQÍ<Õ Zã≤>ˇÿÖò HÀe<£, HÀb<£Zã¨ìˆ~ãπ ÖÏO\˜ Ju
PÖ’K«#Å#∞ HõÅ∞QÆ*ãË O≤ k. D ÑÖ_»∞ Ñ¨$käfig∞^Œ ZO^Œ∞‰õΩ =ÚYº"≥∞ÿ# #∂º~ÀÔHq∞HõÖòûÜ≥ÚHõ¯ „áê~°OaèHõ Ñïâ’^èŒ#Å‰õΩ
ãÖ~°K#« Å P^è•~°=Ú ÅaèOz#k.
x*ÏxH˜ ^Õxx QÆ∞iOz "≥*· Ï˝x‰õΩÅ∞, =∞h+‘Å∞ x~°O`«~=° Ú „Ñ¨ u Hõ Å Ê#, „Ñ¨ u TÇ¨ Ï Hõ O ^Œ x ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ @#Å‰õ Ω
PÖ’zã¨∂=Î ÙO\Ï~À, Jq "åi JKÕ`#« =∞#ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ QÆ~ƒ° Où Ö’ ã¨∂Å ÷ [QÆ`∞« Ö Î ’ ~°∂Ñ¨ q∞K«∞Û@‰õΩ ^≥g· KÕ`#« `«fi=Ú ZÑ¨C_»∂
=ÚO^Õ ~°∂Ñ¨Ù^•Å∞Û‰õΩx=ÙO\Ï~Ú. H˘xfl JO`«~Àƒ^èÅ Œ ∞QÍ, H˘xfl =∂#gÜ« ∞ „Ñ¨ [ ˝ < Õ LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOK« ∞ ‰õ Ω O@∞O^Œ x K« i „`«
ã¨ fi Ñ¨ fl =ÚÅ∞QÍ, H˘xfl JO`« ó ã¨ ∞ Êù ~ ° } Å∞QÍ qHõ ã ≤ O z# `≥ Å ∞Ñ¨ Ù `ÀOk. ~å[huA˝ Å ‰õ Ω , ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ ã¨ O ã¨ ¯ ~° Î Å ‰õ Ω ,
KÕ`#« `«fi=ÚQÆÅ '=∞h+¨µ—Å =∂#ã¨=ÚÖ’ |Ç≤Ï~°`æ =« ∞ø`å~Ú. `«`«Îfi^Œ~°≈‰õΩÅ‰õΩ, „Ñ¨Hõ$u ~°Ç¨Ï™êº<Õfi+¨‰õΩÅ‰õΩ, ~°K«~Ú`«Å‰õΩ,
Jq Pqëê¯~° = ÚÅ∞QÍ ÖË H õ Ñ¨ Ó ~åfiÉè Ï ã¨ = ÚÅ∞QÍ ÖË H õ Hõ=ÙÅ‰õΩ, ãÖw`«A˝Å‰õΩ "åi Éèíq+¨ºHÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ nx
Éèqí +¨º^•fi}∞Å∞QÍ ~°∂Ñ¨Ù^•Å∞™êÎ~Ú. P^è•~°OQÍ<Õ „¿Ñ~°} Åaèã¨∞ÎOk. JãÖÉèí"åxfl ãÖÉèí==Ú
ÉˇOl=∞<£ „á¶êOH¡˜<£ J<Õ J"≥∞iHÍ "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ =~°¬=Ú KÕÜ«∞QÆeˆQ „¿Ñ~°}Ïâ◊H˜Î ^≥·gKÕ`«#`«fi=Ú#∞O_Õ [x‡ã¨∞ÎOk.
‰õΩ~°∞ã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ U~°Ê_ç# "≥∞é∞Ñ¨ÙÅ#∞ K«∂z D `«∞á¶ê#∞Ö’ DlÑ¨ÙÖ ì ’x Ñ≤~q° ∞_»∞,¡ K≥<· åÜ≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨ÊQÀ_», Ñ¨<å=∂-ã¨∂Ü«∞*ò
QÍeÑ¨@=Ú ZQÆ∞~°"¿Õ ãÎ U=∞ø`«∞O^À K«∂_®Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«_Qç Í HÍÅ∞=Å∞, `å*ò=∞Ç¨ÏÖò, áÈÖˇO_£Ö’ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ L#fl
#∞#fl ^•~åxH˜ `åà◊=ÚK≥q `«yeOz <ÕÅÃÑ·· ÃÑ\Ïì_∞» . P W#∞Ñ¨ Éèí∂q∞g∞^Œ ÑÖ@Å∞ ÑÖ_çOK«_»=Ú ÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê Ñ¨#∞Å∞
`åà◊ÑÙ¨ K≥q#∞O_ç q^Œ∞º`üã∞¨ ÊùeO¡ QÍÅ∞ U~°Ê_»@=Ú K«∂z#Ñ¨C_Õ ^≥g· „¿Ñ~°} =Å¡<Õ ãÖÉè=í =∞Ü«∂º~Ú. ã¨=∂[=Ú ã¨„Hõ=∞=ÚQÍ
qHõãO≤ z# PÜ«∞# KÕ`#« `«fi=ÚÖ’ Ñ≤_∞» QÆ∞Å #∞Oz Éè=í <åÅ#∞ #_»=_®xH˜ U~°Ê~°Û|_ç# =º=ã¨÷, áÈã¨ìÖò =º=ã¨÷, <À@¡#∞
~°HO∆˜ KÕ ÑïHõ~=° Ú `«_`ç ü q^Œ∞º`üKåÛùÅHõ=Ú( Öˇ\ · xò OQ∑ HõO_»H~¡õ )ü =Ú„kOK«∞@ W=hfl JO`«~„ü Ñ¨[˝ „¿Ñ~°}=Å¡<Õ [iy=ÙO\Ï~Ú.
Ü≥ÚHõ¯ Pqëê¯~°=Ú [iyáÈ~Ú#k. Wk '=∞h+‘— Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨ ~ ° „ |Ç¨ Ï ‡Ü≥ Ú Hõ ¯ kâßÉ’^è Œ "åiH˜ Åaè O z=ÙO@∞Ok.
*ÏQÆ$`«"∞≥ #ÿ Ñ¨Ó~åfiÉèÏã¨=Ú, JO`«~Àƒ^èŒ Ü≥ÚHõ¯ K«=∞`å¯~°=Ú. ÃÑ·QÆO|~°∞Å∞QÍ, ^≥·=^Œ∂`«Å∞QÍ =∞#=Ú H˘eKÕ"å~°O^Œ~°∞
U "≥*· Ï˝xHõ"`Õ Î« „â◊=∞ÔH<· å, Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ Ú#ÔH<· å Dq^è"Œ ∞≥ #ÿ „¿Ñ~°} 'WÅÇ¨"£∞— Ü≥ÚHõ¯ qÉè∂í `«∞Å∞ á⁄Ok#"åˆ~! qHõãO≤ z# "åi
ÅaèOK«∞@ ã¨ÇÏ¨ ["Õ∞! KÕ`#« `«fi=Ú Éèqí +¨º`«∞#Î ∞‰õÄ_» ^Œi≈OK«QÅ Æ ∞QÆ∞`«∞Ok.
P JO`«ó„¿Ñ~°},Ë qHõãO≤ z# KÕ`#« `«fi"Õ∞ <Õ_∞» Éèqí +¨º`«∞Î
QÆ∞iOz =∞#‰õΩ K≥ÑÊ¨ ^ŒÅK«∞‰õΩ#flk. <Õ\˜ qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’
Ô~O_»∞~°HÍÅ =ºuˆ~Hõ Éèíq+¨º`«¯^äŒ<åÅ∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. „Ñ¨ Ü « ∞ `åflÅhfl‰õ Ä _» nxH˘~° ‰ õ Ω qxÜ≥ ∂ yOK« Q Æ Ö Ïæ e .

1. ~å#∞#fl ãÖ=`«û~åÅ∞, 21 = â◊`å|ÌÑÙ¨ Ñ¨Ó~åfi~°=ú Ú, KåÖÏ ¿Ñ~°∞`≥K«∞ÛH˘#∞@‰õΩ =∞iÜ«Ú J=`å~° „Ñ¨„H˜Ü«∞`À Hõeû
„Ñ¨=∂^•Å∞, HõëêìÅ`À ‰õÄ_ç=ÙO@∞Ok. 2. D ã¨=∞Ü«∞=Ú L[˚fiÅ Ñ¨xKÕÜ«Ú@‰õΩ W^Õ ãïÜ≥ÿ∞# ã¨=∞Ü«∞=Ú.
Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ Ñ¨Ù<åk. gi „Ñ¨HÍ~°=Ú =∂#= „Ñ¨Ü∞« `åflÅ kâ◊ 20. W~°""·≥ ˘Hõ@= â◊`å|Ì=Ú -
=∂~°∞Û‰õΩO>Ë `«Ñ¨CÅ∞ ãïk^Œ∞Ì‰õΩO>Ë ~å#∞#fl qÑ¨`«∞ÎÅ<Õ ^•xÃÑ· Éèqí +¨º"Õ`ÅÎ« Jaèá„ êÜ«∞=Ú
HÍ~°∞"Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ `˘ÅyáÈ`å~Ú. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ZO`« ^Œ@ìOQÍ
Ü«ÚQÆÑï=~°Î# ã¨=∞Ü«∞=∂ã¨#fl"≥∞ÿ#^Œx „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x
Hõ=Ú‡‰õΩ<åfl, "å`å=~°}O ZO`« ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl
LK«ÛHÀ\˜ PÖ’K«<åjÅ∞~°∞, =∞h+¨µÅ∞, *’ºuifi^•fiOã¨∞Å∞,
f„= ~°≠O~°≠Ï=∂~°∞`«=Ú "å\˜x Hõ} ∆ ÏÅÖ’ K≥ÖÏ¡K^≥ ~Œ ∞° KÕã≤ Éèíq+¨º„^Œ+¨ìÅ∞ JO^Œ~°∂ UHõHõO~î°O`À K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. g~°O^Œi
"å`å=~°}Ïxfl PÇ¨¡^ŒHõ~°OQÍ =∂ˆ~Ûã¨∞ÎOk. W^Õ =∂#= „Ñ¨HÍ~°=Ú 1989 #∞O_ç 2000 ãÖ=`«û~°=Ú=~°‰õΩ L#fl
Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷xH˜ ‰õÄ_» =iÎã¨∞ÎOk. Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷xfl LÑ¨Ü≥∂yOz ã¨=∞Ü«∞=Ú Ü«ÚQÆãÖkèHÍÅ=Ú. D Éèíq+¨º^•fi}∞Åhfl‰õÄ_»
ZÖÏO\˜ Éèqí `«=º`«#~Ú<å J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ =∂~°∞ÛHÀQÆÅ=Ú. <åeæO\˜g∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç K≥ÑÊ¨ |_ç#q.
D<å_»∞ qâ◊fi=∂#=`« (=~°Ö¤ò Ç¨ïº=∂x\˜) =Ù#fl HÍÅ=Ú 1. k=º^Œ$+≤ì ãÖÑ¨#fl =ºH˜Î`«fi=ÚÅ JO`«óã¨∞Êù~°} g∞^Œ
Ñï=~°<Î åHÍÅ=Ú- =∂~°∞`«∞#fl HÍÅ=Ú. Ü«ÚQÆ Ñï=~°#Î =ÚÅ∞ P^è•~°Ñ_¨ #ç "å‰õΩ¯Å∞.
Wk=~°‰õΩ ‰õÄ_® KåÖÏ [iQÍ~Ú. g\˜x ''™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ 2. *’ºuifi*Ï˝#=Ú =∞iÜ«Ú Ñ¶e¨ `« *’ºu+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯
qHõãO≤ K«|_ç# KÕ`#« —— Jx ‰õÄ_® J#=K«∞Û#∞. J^Œ∞Ñ¨Ù`«ÑÊ≤ # ÖˇH¯õ Åg∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ #ç Éèqí +¨º"å}∞Å∞.
Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ ã¨=iOK«_®xH˜, „áê}K≥`· #« º=ÚQÆÅ „ÑüÉèÅ í #∞ 3. Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞, Y∞~å<£, Éˇ·aÖò, w`«, ~å=∂Ü«∞}=Ú,
‰õÄ_»Q\ Æ ì̃ Ü«ÚQÆ^~Œè ‡° =Ú áê\ÕK«_®xH˜ „¿Ñ~°}#∞ ~Úã¨∞OÎ k. N=∞^•ƒùQ=Æ `«=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^è~Œ ‡° „QÆO^ä=Œ ÚÅÖ’ =i‚OK«|_ç#
nx<Õ J=`å~° „ Ñ¨ " åÇ¨ Ï =Ú JO\Ï~° ∞ . D~ÀAÅÖ’ P Éèíq+¨º`«¯^äŒ#=ÚÅ∞.
=∞Ç¨HÍÅ∞xÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨|Å„¿Ñ~°}Å∞ Ü«ÚQÆÑï=~°Î#H˘~°‰õΩ 4. <Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å P^è•~°OQÍ "≥*· Ï˝xHõ LÑ¨H~õ }
° =ÚÅ ^•fi~å
#∂`« # Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å#∞ xi‡OK« _ » = Ú K« ∂ _» = K« ∞ Û#∞. q+¨Ü∞« ¿ãHõ~} ° KÕã≤ "å\˜x qâı+¡ O≤ z- "å\˜ P^è•~°=ÚQÍ qaè#fl
Éèqí +¨º "≥*· Ï˝x‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ≤ #k.
HÍ=eûO^Õq∞@O>Ë ã¨=∞Ü«∞=Ú#∞ QÆ∞iÎOz =∞# =ºH˜ÎQÆ`«
"≥Ú^Œ\˜„âı}˜Ö’ JfO„kÜ«∞™ê=∞~°÷º=Ú QÆÅ =º‰õΩÎÅ <À„™êì_=Õ ∞ãπ ó-

Éèíq+¨º`«¯^äŒ#=ÚÅ#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñïje¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ KåÖÏ k=º^Œ$+≤ì Hõey# Éèíq+¨º^ŒfiHõÎÅÖ’ Ju „áêp#"≥∞ÿ#k,
Z‰õΩ¯= âß`«=Ú HÍÖÏ#∞™ê~°=ÚQÍ "å~°∞ K≥ÑÊ≤ #>Ë¡ [iQÍ~Ú. „Ñ¨=ÚY"≥∞#ÿ k J~Ú# ¿Ñ~°∞ „á¶ê<£ûÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨ã^≤ úŒ zH˜`û« ‰õΩ_≥#·
x*ÏxH˜ k=º^Œ $ +≤ ì #∞Ñ¨ Ü ≥ ∂ yOz ~° Ç ¨ Ï ã¨ º =∞Ü« ∞ <À„™êì_Õ=∞ãπk. PÜ«∞# 1503 Ö’ [x‡OKå~°∞. 1559 Ö’
J^Œ$â◊º[QÆ`∞« ÖÎ ’H˜ `˘OyK«∂_»=K«∞Û. ^•xg∞^Œ Ñ¨_=ç Ù#fl `≥~#° ∞ K«xáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# 400 Éèíq+¨º`«¯^äŒ<åÅ ãÖHõÅ#
`«Ñ≤ÊOz K«∂_»=K«∞Û#∞. J^Œ$â◊º^Œs≈=º‰õΩÎÅ∞ D =∂@Å#∞ 'ÃãOK« ∞ sãπ — J<Õ Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ = ÚÖ’ J<Õ H õ YO_» = ÚÅ∞QÍ
XÑ¨C‰õΩO\Ï~°∞‰õÄ_»! g~°O^Œix Ü≥∂QÆ∞Å∞, |∞∞+¨µÅ∞ J#ÖË=Ú, „Ñ¨K∞« iOK«|_ç#k. 15 = â◊`å|Ì=Ú#∞O_ç 2037 =~°‰Ωõ [iˆQ
HÍh "åi k=º^Œ~≈° # ™ê=∞~°º÷ O=Å# g~°∞ =∞h+¨µÖË! ãÖÑ¶¨∞@#Å#∞ PÜ«∞# `«# Éèíq+¨º^•fi}∞ÅÖ’ K≥áêÊ~°∞.
WÖÏO\˜ '=∞h+¨µ—ÅÖ’ J„QÆQ} Æ ∞ºÖˇ#· "å~°∞ „á¶ê<£ûÜ≥ÚHõ¯ 'ÃãOK« ∞ sãπ — Ö’ =i‚ O K« | _ç # Jxfl Éè í q +¨ º `« ¯ ^ä Œ # =ÚÅ∞
„Ñ¨ã≤^Œú zH˜`«û‰õΩ_»∞ <À„™êì_Õ=∞ãπ =∞iÜ«Ú 'H©~À—QÍ „Ñ¨MÏºu HÍÅ„Hõ=∞=ÚÖ’ ã¨`«º"≥∞ÿ<å~Ú. "å\˜Ö’ =ÚYº"≥∞ÿ#q-
QÍOz# H“O\òÅ∞~Úã¨<,£ ã¨∞„Ñ¨ã^≤ úŒ [~°‡<£ ^•~°≈x‰õΩÅ∞ â’Ñ¨<£ „á¶ê<£ûÖ’x ~å[ºqÑ¨¡==Ú, <≥áÈeÜ«∞<£ =∞iÜ«Ú Ç≤Ï@¡~üÅ∞
Ç¨=~ü, WOQÍ¡O_»∞‰õΩ K≥Ok# =∞^Œ~+ü @ ≤ Ê<£, J"≥∞iHÍ‰õΩ K≥Ok# [x‡OK«Hõ=ÚO^Õ "åixQÆ∞iOz `≥eÑ≤#q. W@b =∞iÜ«Ú
Ñ¨~å=∞<Àq*Ï˝#"Õ`«Î N=∞u r<£_çHõû<£ =∞iÜ«Ú Z_»æ~üˆHã≤, „á¶ê<£û ãïÇ¨Ï^Œ∞Å
Ì ^Œy~æ ° XHõ ™ê=∂#º ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡Oz#
W[~å~ÚÖòH˜ K≥Ok# „á⁄ÃÑ¶ã~¨ ü Ç¨Ï~å~ü "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ Q˘Ñ¨Ê
Ñ≤Å¡"å_»∞, XHõ~ÀA# „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x Ju ÃÑ^ŒÌ xÜ«∞O`«
k=º^Œ$+≤ì QÆÅ"å~°∞. =~°Öò¤ "≥·_£ K«~üÛ PÑ¶π QÍ_£ J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞
ÃÑ¡~Ú<£„@∂^ä£ Ñ¨„uHõ ãÖáê^Œ‰Ωõ _≥#· Ç¨Ï~°ƒ~üì _»|∞¡º P~°‡„™êìOQ∑ J=Ù`å_»∞. HÍh rq`« =Ù`«Î~å~°úOÖ’ J`«xx 'ÃÇÏÖË<å— J<Õ
‰õÄ_» gi HÀ=‰õΩ K≥Ok#"åˆ~. ÉèÏ~°fÜ«∞ Q˘Ñ¨Ê qÉè∂í `«∞ÅÖ’ nfiÑÖÖ’ |OnQÍ =ÙOK«∞`å~°∞. JHõ¯_Õ =∞$`«∞º =`«xx
=∞iÜ«Ú k=º„^Œ+¨ìÅÖ’ =∞Ç¨Ïi¬ J~°qO^Œ∞Å"å~°∞, ™êfiq∞ =iã¨∞OÎ k. K«i„`«HÍ~°∞ÅH˜ <À„™êì_=Õ ∞ãπ W^ŒO`å ZÖÏ K≥áêÊ_À
q"ÕHÍ#O^Œ „Ñ¨=ÚY∞Å∞. W™ê¡"∞£ =∞`«OÖ’ „Ñ¨ã^≤ úŒ ÑÖ_ç`∞« Å∞ JÖÏˆQ [iyO^Œx `≥Å∞ã¨∞.
Ãã·Ü∞« ^£ ‰õΩ`«ƒQÍ~°∞‰õÄ_» D HÀ=Ö’ˆH =™êÎ~∞° . D ¿Ñ~°∞¡ `«=∞ 'ÃãOK«∞sãπ—Ö’ Ç≤Ï@¡~xü Ç≤Ïãì̈Å~ü ¿Ñ~°∞`À ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
k=º^Œ $ +≤ ì P^è • ~° O QÍ K« ∂ ã≤ # k K≥ Ñ ≤ Ê # '=∞h+¨ — - xÜ« ∞ O`« Q Í =i‚ O Kå_» ∞ . Ç≤ Ï @¡ ~ ü Ñ¨ Ù @ì _ ®xH˜ 350
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µÅÖ’ H˘kÌ=∞Okq. HÍÅ„Hõ=∞=ÚÖ’ "å~°∞ K≥ÑÊ≤ #q ãÖ=`«û~åÅ‰õΩ=ÚO^Õ <À„™êì_Õ=∞ãπ - PÜ«∞# JkèHÍ~°OÖ’H˜
KåÖÏ=~°‰Ωõ ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°=Ú ã¨`º« "≥∞<ÿ å~Ú.
~å=_»=Ú =∞iÜ«Ú PÜ«∞# Ñ¨~åÉè=í =ÚQÆ∞iOz "≥Ú`«=Î Ú K«i„`« J<Õ =∞Ç¨â◊HÎ̃ Pq~°ƒqù ã¨∞OÎ k. nxx HõeÜ«ÚQÆ Pã¨∞s„Ñ¨=$uÎ
„"åã≤ÃÑ\Ïì_∞» . [áê<£ g∞^Œ ÉÏO|∞Å ^•_ç, `«^•fi~å L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ü≥ÚHõ¯ K«~"° ∂≥ `«¯~°ã¬ u÷≤ J#=K«∞Û#∞ J<Õk XHõ\.˜ D~ÀAÅÖ’
„Ñ¨=∂^•Å∞, =∂#=ãÖÇ¨~°=Ú QÆ∞iOz `«# JO`«~ü^Œ$+≤ì „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú D Ü«∂O\©„HÔ +· ìπ KÕuÖ’<Õ =Ù#flk.
P^è•~°OQÍ PÜ«∞# ZÖÏ =i‚OKå~À J#fl^•xH˜ Ô~O_»= Wk 1999 =~°‰Ωõ =ÙO@∞Ok. D J=kèÖ’<Õ J#∞âßã¨<åÅ#∞,
„Ñ¨ÑÖK«Ü«Ú^Œú"Õ∞ ™êH˜∆. WO`ÕHÍ‰õΩO_® `«# Éèíq+¨º"å}˜Ö’ „áê=∂}˜ H õ ` « Å #∞ =∞iÜ« Ú "≥ · * Ï˝ x Hõ x~åú ~ ° } Å#∞
20 = â◊`å|Ì=ÚÜ≥ÚHõ¯ z=i Ô~O_»∞ ^Œâ◊HÍÅÖ’ Éè∫uHõ`«, ã¨=∞#fiÜ«∞Ñ¨~K ° Õ XHõ „H˘`«Î P^è•ºu‡Hõ KÕ`#« =Ù^Œ~ÚOz qÑ¨`∞« Å
Î ∞
|∞kú"å^Œ=Ú K«~"° ∂≥ `«¯~°#¬ ∞ KÕ~∞° H˘#∞@, "≥*· Ï˝xHõ̂H„∆ `«=ÚÖ’x [iˆQ J=HÍâßÅ#∞ `˘Åyã¨∞ÎOk, `«^•fi~å „H˘`«ÎÜ«ÚQÆ=Ú
Pqëê¯~°=ÚÅ∞, „Ñ¨H$õ ux ~Ô K«ÛQ˘@ì_O» =Å# =KÕÛ ^≥g· „Ñ¨HÀáêÅ Pq+¨¯iOÑ¨|_»∞`«∞Ok. nxH˜ PÜ«∞# 'U*ò PÑ¶π „@∂`ü— Jx
=~°#‚ , z=iH˜ Pã≤Ü∂« #∞O_ç =∂#=*Ïu =Ù[˚fiÅ Éèqí +¨ºx~åú~} ° ¿Ñ~°∞ÃÑ\Ïì~°∞.
H˘~°‰õΩ XHõ „Ñ¨K«O_»â◊H˜ÎÜ≥ÚHõ¯ „áê^Œ∞~åƒù==Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ `«# Éèíq+¨º^•fi}∞ÅÖ’ <À„™êì_Õ=∞ãπ ™êOã¨¯$uHõ^Œ$+≤ì`À
q+¨Ü«∂Å∞ K≥áêÊ_»∞. |∞kú"å^Œ=Ú Ñ¨~åHÍ+ª̈‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ, ã¨=∞$^Œú"≥∞ÿ# ÉèÏ~°`«^Õâ◊O XHõ =∞Ç¨â◊H˜ÎQÍ Pq~°ƒùqã¨∞ÎO^Œx
ÉèHí "Î̃ å^Œ=Ú „â◊^úŒ ãÖ=~°#ú Ü≥ÚHõ¯ XHõ ÃÑ^ŒÌ âßOu^•Ü«∞Hõ"∞≥ #ÿ `≥ÖÏÊ~°∞. PÜ«∞# nxH˜ =¸_»∞ "≥Ñ· Ù¨ ÖÏ ã¨=Ú„^Œ=Ú`À K«∞@ì|_ç,
`«~O° QÆ=Ú =ã¨∞OÎ k =∞iÜ«Ú Ü«ÚQÆÑi¨ =~°#Î [iyf~°∞`«∞Ok ^èŒ~°‡„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#, J`«ºO`« „áêp# ãÖã¨¯$uQÆÅ XHõ =∞Ç¨
Jx <À„™êì_=Õ ∞ãπ K≥áêÊ_»∞. nfiÑ¨=Ú #∞O_ç „Ñ¨Ñ~¨ K«=Ú#∞ ã¨~fi° <åâ◊#=Ú "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à§ı
'ÃãOK«∞sãπ— J<Õ <À„™êì_=Õ ∞ãπ Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x =∂~°=æ Ú#∞O_ç =∞o§Oz qHÍã¨=∂~°=æ Ú "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à§ı
50 =∞OkHõ O >Ë Z‰õ Ω ¯==∞Ok q^•fiOã¨ ∞ Å∞ Ö’`« ∞ QÍ XHõ PÖ’K«<å „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú Pq~°ƒqù ã¨∞OÎ ^Œx K≥áêÊ~°∞. '=∞h+¨µ—
J^èºŒ Ü«∞#=Ú KÕâß~°∞. giÖ’ XHõ~∞° 18 ãÖ=`«û~åÅ PH±ûÑ¶~¨ ¤ü ÅO^Œ~∂° D Éèqí +¨º^•fi}∞ÅÖ’ ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú XHõ qâ◊fi<Õ`Q« Í
q^•ºi÷ x 'SiHÍ—, PÜ« ∞ # Ç¨ Ï ã¨ Î e d`« Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ = Ú#∞, ÃÑ·H˜ =ã¨∞OÎ ^Œ#fl ÉèÏ"åxfl K≥ÑÙ¨ <Î åfl~°∞. "åi„Ñ¨HÍ~°=Ú ~åÉ’ÜÕ∞
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅÜ«∞=Ú#∞O_ç "≥eH˜fã≤Ok. J^èŒºÜ«∞#Hõ~°Î ÅO^Œ~°∂ HÍÅOÖ’ PÖ’K«#ÅÖ’ =∂~°∞Ê (qKå~°„HÍOu) #=Ü«ÚQÍxH˜
K≥¿ÑÊ^Õq∞@O>Ë - JO^Œ∞Ö’ „"åã≤#=hfl [iyáÈ~Ú#q, Ñ¨Ù<å^Œ∞Å#∞ U~°Ê~°∞ã¨∞OÎ k.
ã¨g∞Ñ¨Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ [~°∞QÆÉ’=ÙK«∞#flq Jx. "åi„Ñ¨HÍ~°=Ú
<À„™êì_=Õ ∞ãππ K≥ÑÊ≤ # 'ã¨`º« Ü«ÚQÆ=Ú— ~åHõ=ÚO^Œ∞ Ü«∂O\©„HÔ +· ìπ
=∞Ç¨Ïi¬ J~°qO^Œ∞Å∞ ó- ˆHO„^•Å∞QÍ qHõã≤™êÎ~Ú. qã¨Î$`«OQÍ ãÖ™ê¯~°tH∆ÍˆHO„^•Å∞

Éèqí +¨º^ŒfiHõÅ
Î ∞, „áêÃÑ¶\ûò k=º^Œ$+≤ãì O¨ Ñ¨#∞flÖˇ#· '=∞h+¨µ—Å `≥ ~ ° = |_» ` å~Ú. ã¨ O ã¨ ¯ $uÜ≥ Ú Hõ ¯ |Ç¨ ï à◊ „ Ñ¨ K å~° = Ú
„Ñ¨ H Í~° = Ú 2000 ã¨ O =`« û ~° = Ú#‰õ Ω =ÚO^Œ ∞ Hõ x Ñ≤ O KÕ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ãÖã¨¯$`«=Ú qâ◊fiÉèÏ+¨ J=Ù`«∞Ok. ~åÉ’ÜÕ∞
„Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ Ñïã≤÷`«∞Å#∞ K«∂z x~åâ◊Ñ¨_»=eû# Ñ¨xÖË^Œ∞. Ü« Ú QÆ = Ú UHõ ` « , ã¨ = ∞`« Å Ü« Ú QÆ = Ú. D P^è • ºu‡Hõ
=∞Ç¨ Ï i¬ J~° q O^Œ ∞ Å "åi „Ñ¨ H Í~° = Ú qâ◊ $ OYÅ`« `« # ™ê=∞º"å^Œ=Ú#‰õΩ HÍ~°º~°∂Ñ¨=Ú x=fi_®xH˜ J<ÕHõ=∞Ok
Ç¨Ï^Œ∞^Ì •\˜#Ñ¨C_»∞ P`«‡|ÅãÖÑ¨#fl=º‰õΩÅ Î Ö’ 'Ju=∂#ã¨K`Õ #« — #=Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Q˘ÑÊ¨ áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~∞° . "åˆ~ ãÖã¨¯$ux Ñï~°HO∆˜ z,
J=`«iã¨∞ÎOk. Dq^èŒ"≥∞ÿ# P`«‡|ÅãÖÑ¨#fl=º‰õΩÎÅÖ’ ky# L^ŒúiOz #=Ü«ÚQÆ =∞<Õ HõÅÊ#‰õΩ ™êHÍ~°~°∂Ñ¨=ÚxzÛ
™ê=¸Ç≤ÏHõ Ju=∂#ã¨KÕ`«##∞ J=`å~°„Ñ¨„H˜Ü«∞ JO\Ï~°∞. K«∂Ñ≤™êÎ~∞° .——
WÑ¨C_»∞ =∞Ç¨HÍÅ∞xÜ≥ÚHõ¯ Ü«ÚQÆ„Ñ¨`åº=~°Î# - J=`å~° „Ñ¨„H˜Ü∞« , k=º„^Œ+ì¨ „á⁄ÃÑ¶ã~¨ ü Ç¨Ï~å~ü ó-
=ºHÎ̃QÍ ~å^Œ∞. J^˘Hõ PÖ’K«<åâ◊HÎ̃QÍ J=`«iã¨∞ÎOk. ^•x<Õ x+¨¯à◊OHõ k=º„^Œ+¨ì „á⁄ÃÑ¶ã¨~ü Ç¨Ï~å~üx „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x LK«ÛHÀ\˜
„Ñ¨*Ï˝=`å~°=Ú JO\Ï~°∞. Wk =ºH˜ÎÜ≥ÚHõ¯ PÖ’K«<åã¨~°ox k=º„^Œ+¨ìÅÖ’ XHõiQÍ ÑïQÆ}˜™êÎ~°∞. W„*ÏÜ≥∞ÖòÖ’x XHõ
=∂iÛ"Õ ¿ ã „Ñ¨ " åÇ¨ Ï OQÍ [#‡f¿ãã¨ ∞ ‰õ Ω #flk =∞iÜ« Ú ^è~Œ ‡° x+¨µÖ
ª #·ˇ Ü«¸^Œ∞Å Ñï"å~°=ÚÖ’ PÜ«∞# [x‡OKå~°∞.
|∞^•ú=`å~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ L`«Î~å~°ú=ÚQÍ QÆ`« â◊`åaÌ #∞O_ç PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê# Éèíq+¨º`«¯^äŒ<åÅhfl Ü«∞^ä•ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
ã¨„H˜Ü∞« =ÚQÍ =Ù#flk. ã¨`º« =∞=Ù`«∞<åfl~Ú. ~åÉ’ÜÕ∞ =∂~°∞ÊÅQÆ∞iOz K≥ÑÓ¨ Î PÜ«∞#
™êfig∞ q"ÕHÍ#O^Œ ó- WÖÏ J<åfl~° ∞ . ''Éè Ï ~° ` « ^ Õ â ◊ = Ú XHõ q~å\ò â ◊ H ˜ Î Q Í
1897 ãÖ=`«û~° „áêO`«=ÚÖ’ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ∞Å"å~°∞ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞#fl^Œx <å‰õΩ ã¨Ê+ì̈=ÚQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk. WHõ¯_» XHõ
=∞„^•ã¨∞Ö’ =Ù#flÑ¨C_»∞ XHõ „Ñ¨=K«#=Ú#∞ K≥áêÊ~°∞. Wk ãÖã¨÷ ^è~Œ ‡° `«O„`«=Ú#∞ =∂^èºŒ =∞=ÚQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx qKå~°„HÍOu
q"ÕHÍ#O^Œ∞Å "åV‡Ü«∞=ÚÖ’ 'ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÜ≥ÚHõ¯ Éèqí +¨º`«∞Î H˘~°‰Ωõ XHõ qâ◊fi"åºÑ¨H"õ ∞≥ #ÿ "å`å=~°}=Ú#∞ xi‡ã¨∞OÎ k. 2000
— J<Õ ¿Ñ~°∞`À =Ú„kOÑ¨|_ç#k. JO^Œ∞Ö’ ™êfiq∞ WÖÏ K≥áêÊ~°∞. ã¨ O =`« û ~° = Ú <å\˜ H ˜ z#flÃÑ^Œ Ì â◊ ‰ õ Ω Î Å hfl Hõ Å ã≤
'' =∞Ok~åÅ∞, =ºH˜Î=ºH˜ÎH© x`«ºrq`«OÖ’ PK«iOK«QÆÖËæ UHÍHÍ~° " ≥ ∞ ÿ á È`å~Ú. JÑ¨ C _» ∞ Éè Ï ëê|O^è Œ # =ÚHÍh,
"åº=Ç¨  iHõ , P^è • ºu‡Hõ ã ¨ ∂ „`åÅ #O^Œ * Ë ¿ ã [#*ÏQÆ $ u ™êO„Ñ¨^•~ÚHõ`H« Íh, Hˆ „∆ fÜ«∞qÉè[í #Å ãÖH©~`‚° « QÍx =ÙO_»^∞Œ .
JO^Œ~∂° HõÅã≤"∞≥ Åã≤ =Ù#flk ÑÖK«∞‰õΩx uO\Ï~°∞.——
r<£_Hç ûõ <£ ó- Jã¨=∞Ü«∞ =∞$`«∞º=Ù =∞iÜ«Ú ~°ëêº<Õ`« Hõ$âıÛ"£Ü≥ÚHõ¯

'"≥∞ÿ Öˇ·Ñ¶π JO_£ „á⁄ÃÑ¶ã‘ãπ—, 'Z yÑ¶πì PÑ¶π „á⁄ÃÑ¶ã‘ãπ— =∞iÜ«Ú Ñ¨`#« =ÚQÆ∞iOz ‰õÄ_» P"≥∞ =ÚO^Õ K≥ÑÊ≤ Ok.
' k HÍÖò @∞ k QÀ¡i— J<Õ Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÅ ~°K~« Ú`« N=∞u r<£_Hç ûõ <£ 20 = â◊`å|Ì=ÚÜ≥ÚHõ¯ z=i 12 ãÖ=`«û~°=ÚÅQÆ∞iOz
`«# 14 = U@#∞O_ç Éèíq+¨º„^Œ+¨ìQÍ ¿Ñ~°∞á⁄OkOk. XHõ P"≥∞ Éèqí +¨º"å}˜ Uq∞@O>Ë 'J"≥∞iHÍ QÆ$Ç¨Ï Ü«Ú^Œ=ú Ú`Àáê@∞
„H˜+Ö
ì¨ Éò ÏÖò =∂^èºŒ =∞OQÍ P"≥∞^•fi~å W=fi|_ç# Éèqí +¨º`«¯^ä<Œ åÅ∞ =∞^è Œ º Ñ¨ Ó ~° fi ˆ H ∆ „ `« = ÚÖ’ Ü« Ú ^Œ ú = ÚÖ’ z‰õ Ω ¯‰õ Ω O@∞Ok.
#∂\˜ H ˜ # ∂é∞áêà◊ √ § ã¨ ` « º =∞=Ù`« ∂ =KåÛ~Ú. P"≥ ∞ Ü«¸~ÀÑ≤Ü«∞<£ ã¨Éèíº`« Éè’QÆ"å^Œ=Ú =∞iÜ«Ú Ü«Ú^Œúhux
~ÚÑ¨C_»∞‰õÄ_® J"≥∞iHÍÖ’ ã¨„H˜Ü∞« =ÚQÍ =Ù#flk. 1945 Ö’ q_çz, z=iH˜ ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÖã¨¯$uÜ≥ÚHõ¯ r=#qÅ∞=Å#∞
J"≥∞iHÍÜ≥ÚHõ¯ JÑ¨Ê\˜ ~åRÑü „á¶êOH˜<¡ £ ~°∂*ò"Ö ≥ ìò Ü≥ÚHõ¯ J#∞ãïOK«H`õ Ñ« Ê¨ ^Œ∞. 20 = â◊`å|ÌÑÙ¨ „ÑüÉèÏjÅ∞Ô~#· "≥*· Ï˝x‰õΩÅ∞
=∞$`«∞º=Ù#∞QÆ∞iOz J<ÕHõ ãÖ=`«û~åÅ=ÚO^Õ P"≥∞ `≥eÑ≤Ok. XˆH "ÕkHõ g∞^Œ UHõ„u`«"∞≥ ÿ qâ◊fi=∂#=`«‰Ωõ „H˘`«Î Pqëê¯~°=ÚÅ∞
J^Õ q ^è Œ O QÍ 1953 Ö’ ™êì e <£ Ü≥ Ú Hõ ¯ =∞$`« ∞ º=Ù "åi JO^Œ * Ë ™ êÎ ~ ° ∞ . <Õ \ ˜ q^Œ ∞ º`« ∞ Î Ü ≥ Ú Hõ ¯ ã¨ O Hõ @ =Ú#‰õ Ω
=Ù`«~Î åkèHÍ~°∞ÅQÆ∞iOz ‰õÄ_» P"≥∞ =ÚO^Õ K≥ÑÊ≤ Ok. `«~åfi`« „Ñ¨`åº=∂flÜ«∂Å∞ qiqQÍ Hõ#∞HÀ¯|_»`å~Ú. q^•º~°OQÆ=ÚÖ’
Jk ã¨`«º=∞x `≥eã≤#k. ãÖÜ«ÚHõÎ~åRãÖÑ¶¨∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ P=¸ÖÏ„QÆ = Ú =∂~° ∞ ÊÅ∞ =™êÎ ~ Ú. Ñ≤ Å ¡ Å ‰õ Ω „áêp#
(Ü«Ú.Z<£.X) [#~°Öò Ãã„Hõ@i _≥H±¿ÇÏ=∞~ü+‘Öòì 1961Ö’ XHõ QÆ∞~°∞‰õΩÖÏÅ=Öˇ ãÖ™ê¯~°âßÅÖ’ ã¨∞ãÖ™ê¯~åÅ tHõ∆}
q=∂# ^Œ∞~°…@#Ö’ K«xáÈ`å~°∞ Jx H˘xfl <≥ÅÅ‰õΩ =ÚO^Õ W=fi|_»∞`«∞Ok. P"≥∞ „Ñ¨HÍ~°=Ú JÑ¨C_»∞ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯
P"≥∞ K≥ÑÊ≤ Ok, JÖÏˆQ [iyOk ‰õÄ_®. =∞ã≤ Î + ¨ ¯ qHÍã¨ = Ú =∞iÜ« Ú JfO„kÜ« ∞ ™ê=∞~° ÷ º =ÚÅ∞
1960Ö’ J"≥∞iHÍ ~åRÑü *Ï<£ ZÑ¶π ÔH#fl_ô ZxflHõÅ∞ ZO`«=~°‰õΩ qHõã≤™êÎ~Ú JO>Ë "å~°∞ XHõiH˘Hõ~°∞ `«=∞
ÔQÅ=QÍ<Õ #=O|~ü 1963 Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»="å~°OÖ’ >ˇHÍûãπ PÖ’K«#Å#∞ ãÖ„¿Ñ+¨} KÕã∞¨ ‰õΩx ÖËHõ ÑÖK«∞‰õΩx Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú
„áêO`«=ÚÖ’ PÜ«∞# Ç¨Ï`«º KÕÜ∞« |_»`å_»∞ Jx K≥ÑÊ≤ # <å\˜Hˆ ãÖÑ¨~¯° =ÚÖ’ LO_»QÅ Æ ∞QÆ∞`å~°∞. qâ◊fi=∞O`å XˆH ã¨∂„`«=Ú`À
P"≥∞ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«\Ï „Ñ¨ãk≤ K ú O≥ kOk. Ç¨Ï`«ºH˜ =ÚO^Œ∞‰õÄ_» |OkèOÑ¨|_»∞`«∞Ok.
~åRÑü Éè=í <åxH˜ D"≥∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ ÑÖÑ≤Ok. 21 = â◊`å|Ì=Ú r<£_Hç ûõ <£ K≥ÑÊ≤ # L[˚fiÅ ãÖÉèÏ=#Å`À
HÍh [~°∞QÆÉ’=Ù ãÖÑ¶∞¨ @# PQÆÖ^Ë ∞Œ . [=Ç¨Ï~üÖÏÖò <≥„Ç¨˙Ü≥ÚHõ¯ xO_ç=Ù#flk. 2000 ãÖ=`«û~°=Ú=~°‰Ωõ hu, JhuÅ =∞^èºŒ
ãÖÑ¶¨∞~°¬} =ÙO@∞Ok. HÍh z=~°‰õΩ huH˜, ã¨„`«Ê=$`«∞ÎÅˆH
q[Ü«∞=Ú Åaèã∞¨ OÎ k. 2020 <å\˜H˜ Ñ¨$käfig∞^Œ ã¨fi~°=æ ÚÜ≥ÚHõ¯ W=hfl 20 = â◊`å|Ì=Ú Ü≥ÚHõ¯ JO`«=Ú, 21 = â◊`å|Ì=Ú
HõÅÊ# ™êHÍ~°~°∂Ñ¨=Ú ^•Å∞ã¨∞ÎOk. JÑ¨Ê\˜H˜ HÍÅ∞+¨ºO Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OÉè=í Ú ~Ô O_»∞ Ü«ÚQÍÅãÖkè =Öˇ U~°Ê_ç ~å#∞#fl
=ÙO_» ^ Œ ∞ , ~ÀQÆ = Ú Å∞O_» = Ù, PHõ e Kå=ÙÅ∞ =ÙO_» = Ù. Ü«ÚQÆ=Ú =∂#=*ÏuH˜ L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞QÎ Í ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞#fl
zH˜`åûq*Ï˝#ˆH∆„`«=ÚÖ’ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# qÑ¨¡==Ú =ã¨∞ÎOk. q+¨Ü∞« =ÚÖ’ UHÍaè„áêÜ«∞=Ú`À =Ù<åfl~Ú. D ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’
„Ñ¨HÍâ◊QÆu HõO>Ë "ÕQÆ=ÚQÍ #_çKÕ "åÜ«ÚÜ«∂<åÅ^•fi~å qaè#fl ^è~Œ ‡° „QÆO^ä•Å∞ ~¸q^èOŒ QÍ K≥ÑÙ¨ <Î åfl~Ú.
JO`«iHõ∆Ü«∂„`«Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. 2020 <å\˜H˜ ãÖÑ¨Ó~°‚
N=∞^•ƒùQ=Æ `=« Ú ó- HõeÜ«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ JO`«=Ú ^ŒQ~æÆ Ö° ’<Õ
=∂#=*Ïu „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞ XˆH qâ◊fiã¨`åÎ Jnè#=ÚÖ’
=Ù#flk . D HÍÅ=Ú Ü« Ú QÆ ã ¨ O kè HÍÅ=Ú. JO`Õ H ÍHõ
[~°Q_Æ =» Ú K«∂™êÎ=Ú.
ÉèÏQÆ=`«=ÚÜ≥ÚHõ¯ ^•fi^Œâã◊ ¯¨ O^è=Œ ÚÜ≥ÚHõ¯ ~Ô O_»=, =¸_»=
`« # „Ñ¨ ã ≤ ^ Œ ú ~° K « # '"≥ ∞ ÿ Öˇ · Ñ ¶ π JO_£ „á⁄ÃÑ¶ ã ‘ ã π — 8=
J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ HõeÜ«ÚQÆ=Ú, ^•x=ÚO^Œ∞, ^•x`«~åfi`«
J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ r<£_Hç ûõ <£ WÖÏ „"åã≤Ok. '21 = â◊`åaÌ <ås
HÍÅ=ÚÅ ÅHõ∆}ÏÅ#∞ q™êÎ~°=ÚQÍ =i‚OKå~°∞. Uq^èŒOQÍ
„Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ k. „ã‘Å Î ∞ qaè#flˆH„∆ `åÅÖ’ <Õ`$« `«fi=Ú =Ç≤Ï™êÎ~∞° .—
qâ◊fiâßOu ™ê÷Ñ#¨ kâ◊Ö’ ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú Ü≥ÚHõ¯ áê„`«#∞ P"≥∞ =∞^èºŒ Ü«ÚQÆ=Ú `«~åfi`« J„â◊^úŒ ÃÑiy, ãÖ™ê¯~°â¥◊ #º`« U~°Ê_ç
qâı+=¨ ÚQÍ K≥áêÊ~°∞. ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú `«# P^è•ºu‡Hõ qÅ∞=Å∞ PKå~°qKå~åÅ∞ ZÖÏ „Éè+í µ¨ Ñì \ ¨ ÏìÜ∂≥ "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∂ÅÖ’
=∞iÜ«Ú qKå~°„HÍOu =∂^èŒº=∞=Ú`À ã¨=∞ã¨Î qâ◊fi=ÚÖ’ =i‚OK«|_®¤~Ú. 2 = J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ HõeHÍÖÏxfl qâı¡+≤ã¨∂Î
ã¨=∞`å"å^Œâßã¨#=Ú#∞ P~°Oaèã∞¨ OÎ k. P"≥∞ Éèqí +¨º`«¯^ä#Œ O â◊ √ Hõ = ∞Ç¨ Ï i¬ „H˘`« Î „ H˘`« Î ~ÀQÍÅ∞ Pq~° ƒ ù q OK« ∞ @,
„Ñ¨HÍ~°=Ú ~åÉ’ÜÕ∞~ÀAÅÖ’ S.Ñ≤.U. (I.P.A.) Ü≥ÚHõ¯ ™êO„Ñ¨^•Ü«∞"å^Œ=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞@, =º‰õΩÎÅ =∞^èŒº Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú
HÍ~åºÅÜ«∞=Ú ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÖ’ ™ê÷ÑO≤ K«|_»∞`«∞Ok. Jã¨ÇÏ¨ #=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞@ D HÍÅ=ÚÜ≥ÚHõ¯ =ÚYºÅHõ} ∆ ÏÅ∞QÍ
`≥eáê~°∞. D<å_»∞ =∞# =∞O^Œ~=° Ú W=hfl K«∂ã¨∞<Î åfl=ÚHõ^•!
21. ^èŒ~°‡„QÆO^ä•ÅÖ’ =i‚OÑ¨|_ç# Éèíq+¨º`«¯^äŒ<åÅ∞ ã¨`«ºÜ«ÚQÆ=Ú QÆ∞iOz `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ HõeÜ«ÚQÍO`«=ÚÖ’
^è Œ ~ ° ‡ „QÆ O ^ä • Å#∞ Jáœ~° ∞ ¿+Ü« ∂ Å∞ JO\Ï~° ∞ . g\˜ x x+¨¯à◊OHõã¨`åÎÜ≥ÚHõ¯ J=`«~°} =Å¡ ã¨^•ƒù=#Å∞, ™êuÎfiHõ`«
Dâ◊fisÜ«∞"å}˜QÍ H˘Å∞™êÎ~∞° . k=º„^Œ+Å ì̈ ∞, Éèqí +¨º^ŒfiHõÅ
Î =Öˇ ã¨~fi° ^• Jaè=$kú K≥O^Œ∞`å~Ú Jx `≥eáê_»∞.
g\˜Ö’‰õÄ_» ~å#∞#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚQÆ∞iOz KåÖÏ K≥ÑÊ¨ |_ç=Ù#flk.
"åb‡H˜ ~å=∂Ü« ∞ }=Ú ó- Ü« Ú ^Œ ú H ÍO_» Ö ’ 95 = =∞^èºŒ HÍÅOÖ’ [~°∞QÆ∞`åÜ«∞x K≥áêÊ~°∞. D Éèqí +¨º`«¯^ä<Œ åÅÖ’
â’¡Hõ=Ú#∞O_ç 160 = â’¡Hõ=Ú =~°‰õΩ ã¨`«ºÜ«ÚQÍ=`«~°} 21 = â◊`å|ÌÑÙ¨ z=iÖ’ ã¨fi~°Ü ‚ Ú
« QÆ™ê÷Ñ#¨ ‰õÄ_» [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx
ã¨∞xtÛ`«=∞x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ PHÍÅ=ÚÖ’ Ö’‰õΩÅ =º=Ç¨~°=Ú, K≥ÑÊ¨ |_ç=Ù#flk. <À„™êì_=Õ ∞ãπ Ü≥ÚHõ¯ Éèqí +¨º^•fi}∞Å`À Wq
^Œ$+≤Hì À}=Ú, Ñïã≤`÷ ∞« ÅQÆ∞iOz =i‚OÑ¨|_ç=Ù#flk. Ñ¨ÓiÎQÍ UH©Éqíè ™êÎ~Ú.
Ç¨ Ï i=Oâ◊ Ñ ¨ Ù ~å}=Ú ó- WO^Œ ∞ Éè í q +¨ º Ñ¨ ~ ° fi =ÚÖ’ W™ê¡O^è~Œ ‡° =Ú ó D ^è~Œ ‡° =ÚÖ’‰õÄ_» 14 = â◊`å|Ì=Ú J`«ºO`«
HõeÜ«ÚQÆ=Ú#‰õΩ=ÚO^Œ∞ ãÖkèHÍÖO ã¨=∂Ñ¨=Î ∞QÆ∞@‰õΩ D Hõ+Hì̈ ÍÅ=ÚQÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. Wq‰õÄ_» <Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÆ
HÍÖ"Õ∞ ãÔ̈~#· ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. ãïáÈ`å~Ú. 'Y∞~å<£ ™ê~°=Ú— J#∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ q<ÀÉÏ
=∞Ç¨ÉèÏ~°`=« Ú ó =∞Ç¨ÉèÏ~°`=« ÚÜ≥ÚHõ¯ =#Ñ¨~fi° =ÚÖ’ XHõ '„Ñ¨àÜ ◊ ∞« =Ú `«~åfi`« Ñ¨$käfig∞^Œ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ Ñ¨QÖ Æ Ë =ÙO@∞O^Œx,
Ü«ÚQÆ=Ú ã¨=∂Ñ¨Î"≥∞ÿ Ô~O_»=k „áê~°OaèOK«|_Õ=ÚO^Œ∞ ~å„uÑ¨Ó@ pHõ@∞¡ P=iOK«=x— „"å™êÎ~°∞. gi„Ñ¨HÍ~°=Ú D
„Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’ J<ÕHõ~°HÍÅ L`åÊ`åÅ∞ [~°∞QÆ∞`åÜ«∞x k=º„Ñ¨HÍâ◊=Ú`À qâßfi`«‡‰õΩ J^Œ∞ƒù`â« ßOu Åaèã∞¨ OÎ k.
K≥Ñ¨Ê|_ç#k. K«O„^Œ∞_»∞, ã¨∂~°∞º_»∞, |$Ç¨Ïã¨Êu, Ñ¨Ù+¨ºg∞ 'W™ê¡O Éèqí +¨ºH© Pâß— J<Õ Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÖ’ Nã¨Ü∞« º^£‰Ωõ Öò
#Hõ„∆ `«=ÚÖ’ XˆH ~åtÖ’ Hõeã≤#Ñ¨C_»∞ ã¨`º« Ü«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞. ' 21 = â◊`å|ÌÑÙ¨ „áê~°OÉèOí Ö’ q*Ï˝#=Ú -
â◊√ÉèÏ~°OÉè=í Ú [iy ã¨∞Y^Œ Éèqí +¨º`«∞Î ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok. ^èŒ~°‡=ÚÅ =∞^èŒº J^Œ∞ƒù`« ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
FÅ∞¤ >ˇã≤ì"≥∞O\òÖ’ ó- _ÕxÜ«∞Öò =∞iÜ«Ú 'Ô~=ÖË+¨<£— _®II HÔ ~ˆ· Öò „"åã≤# 'J*Ï˝`=« ∂#=Ù_»∞— QÆ∞iOz L@OH˜ã∂¨ Î ~å#∞#fl
J^è • ºÜ« ∞ =ÚÅÖ’ 20 = â◊ ` å|Ì Ñ ¨ Ù ã¨ = ∂Ñ≤ Î # ∞O_ç HÍÅ=ÚÖ’ q^•º„Ñ¨}ÏoHõ Ñ¨ÓiÎQÍ =∂iáÈ`«∞O^Œh ÉèÏ=
#∂`«#Ü«ÚQÆ=Ú =ã¨∞OÎ ^Œh ^•x=ÚO^Œ∞ „áêHõ$uHõ qÑ¨`∞« Å Î ∞ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# q^Œº U~°Ê_»∞`«∞O^Œh K≥áêÊ~°∞. D tHõ∆}=Å#
=∞iÜ«Ú =∂#=ÙÅ =∞^èºŒ J=QÍÇ¨Ï<å~åÇ≤Ï`«º=Ú K«~"° ∂≥ `«¯~°H¬ ˜ P^è•ºu‡Hõ "å`å=~°}=Ú U~°Ê_ç „H˘`«Î =∂#=*ÏuQÍ Ñ¨$käfiÃÑ·#
KÕ ~ ° ∞ ‰õ Ω O@∞Ok Jx K≥ Ñ ¨ Ê |_ç = Ù#flk. 'Ãã"≥ < £ > ˇ ÿ " £ ∞ û—Ö’ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ „áê^Œ∞~åƒù==Ú [iy `«^•fi~å ã¨~fi° „`å UHõ`«
=i‚OK«|_ç# D Éèqí +¨º`«¯^ä<Œ åÅ#∞ qâı+A ¨ Ö
˝ #·ˇ Ñ¨Ù~å`«`fiÎ« "Õ`Å Î« ∞ =∞iÜ«Ú ã¨=∞`«Å ~å[º=Ú ™ê÷ÑO≤ K«|_»∞`«∞Ok.
=∞iÜ«Ú Ç≤Ï„|∂ÉèÏëê qâß~°^Œ∞Öˇ·# _®II qeÜ«∞O PÖò„Éˇ·\ò Dq^èŒOQÍ k=º^Œ$+≤ì QÆÅ =∞Ç¨=∂#=ÙÖËHÍHõ, qaè#fl
=∞iÜ«Ú *Ë"∞£ û„QÍO@∞Å∞ qâı+¡ O≤ z Wq ãïQÍ 1980 - 2000 ^è~Œ ‡° „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞‰õÄ_® XˆH `«^•ä ºxfl ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú. J^Õq∞@O>Ë
#=Ü«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ J~°∞}À^ŒÜ«∞ ã¨=∞Ü«∞=∂ã¨#fl"≥∞ÿ#k. áê@∞ J^Œ$â◊ºãÖHõÅÊ=Ú, ™êÇ¨Ïã¨=Ú, =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À‰õÄ_ç#

WÑ¨ C _» ∞ ã¨ = ∞Ü« ∞ „Ñ¨ " åÇ¨  xH˜ J#∞QÆ ∞ }ºOQÍ =ºH˜ Î `« # ‰õΩâ◊Å`« ‰õÄ_» Hõeû=ÙO_®e. W^Õ ~¸~ÀAÅÜ≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`.«
PÖ’K«#Å#∞ =∂~°∞ÛHÀ"åe. ÖËHõáÈ`Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ KÕ`«#ã¨`åÎ Uq^èŒ"≥∞ÿ# PÅã¨º=Ú J™ê^è•~°}"≥∞ÿ# J_»¤O‰õΩÅ∞ ÖË‰õΩO_®
Ü≥ÚHõ¯ ^ŒO_»=º=ã¨÷ J`«xx ^•iÖ’H˜ `≥K∞« ÛHÀQÆÅ^Œ∞. Jk JÖÏ qâ◊fi"åºÑ¨ÎOQÍ ãÖÑ¶¨∞~°¬}`À‰õÄ_ç# Ñï=~°Î# D Ô~O_ç\˜
KÕã¨∞ÎOk‰õÄ_®. P^è•~°OQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
HÍÅ=Ú „Ñ¨KO« _»"∞≥ #ÿ "ÕQÍxfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩ#flk. "ÕÖÏk
22. L[˚fiÅ Éèqí +¨º ãÖ~°K#« H˘~°‰Ωõ ãÖ=`«û~åÅÖ’ [~°∞QÆ#@∞=O\˜ Ñ¨#∞Å∞ D<å_»∞ H˘xfl
ãÖHõeÊ`« Ñ„ Ü¨ ∞« `åflÅ∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’<Õ [iyáÈ`«∞<åfl~Ú. =O^Œ ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ@ =Ù#fl
=ºHÎ̃ D~ÀA "å`å=~°}Ïxfl JÑ¨Ê\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Å`À áÈeÛK«∂¿ãÎ
J"åOKèh« Ü«∞`«Å#∞ `˘ÅyOz, "åOzè`« qHÍã¨=ÚH˘~°‰Ωõ XHõ J^Œ∞ƒù`«Ö’HÍxH˜ =KåÛ<å? Jx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. Wk
~å[huHõ , Pi÷ H õ , ™ê=∂lHõ ã¨ O ã¨ ÷ Å „Ñ¨ Ü « ∞ `« fl =Ú Ü«ÚQÆÑi¨ =~°#Î QÆuÖ’ J™ê^è•~°} "ÕQ=Æ Ú =zÛ#k J#fl^•xH˜
[iyf~°=eû#^Õ! HÍh XHõ q+¨Ü«∞=Ú =∞iÛáÈQÆ∂_»^Œ∞. „Ñ¨fHõ. ~åÉ’ÜÕ∞~ÀAÅÖ’ D „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú WOHÍ Z‰õΩ¯= "ÕQ=Æ Ú
W@∞=O\˜ „Ñ¨Ü∞« `åflÅÖ’ J^Œ$â◊º[QÆ`∞« Ü Î Ú
≥ Hõ¯ áê„`«‰Äõ _® KåÖÏ Ñ¨ÙOA‰õΩx „HÕ^Œ\˜ â◊`å|∞ÌÅÖ’ =zÛ# =∂~°∞ÊÅHõO>Ë ~å#∞#fl
=∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ k. h\˜ „Ñ¨"åÇ¨ÏO`Àáê@∞ zxflzxfl Ñ¨ÙÅ¡Å∞ 21 = â◊`åaÌÖ’ WOHÍ Z‰õΩ¯= K«=∞`å¯~åÅ∞ J™ê^è•~°}suÖ’
`«^Œ#∞QÆ∞}ºOQÍ „Ñ¨=Ç≤Ï™êÎ~Ú. QÍe"å@O`À #_çKÕ"å~°∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ D W~°""·≥ ˘Hõ@= â◊`åaÌÖ’ Ñ¨`#« =Ú
`«‰Ωõ ¯=â◊HÎ̃ #∞Ñ¨Ü∂≥ yOz f„=QÆux á⁄O^ŒQÅ Æ ~°∞. WO^Œ∞=Å¡<Õ kâ◊QÍ ™êyáÈ`«∞#fl „Ñ¨"åÇ¨ÏO Py, L[˚fiÅÉèqí +¨º x~å‡}HÍ~°º=Ú
=∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°H‚ Í~°º=ÚÅ â◊√ÉèÏ~°OÉè=í Ú ^≥g· P"åÇ¨Ï#`Àáê@∞ f„="ÕQ=Æ Ú`À [~°∞QÆ∞`«∞Ok Jx „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∞=Ú U~°Ê_ç#k.
J^Œ$â◊ºâ◊‰Ωõ ÅÎ ™êH˜Q∆ Í KÕÜ∞« |_»`å~Ú. Wk =∞Ç¨HÍÅ∞x „¿Ñ~°}- Dâ◊fi~ˆ K«Ûù -HÍÅ=ÚÜ≥ÚHõ¯ HÀiHõ.
D~ÀAÅÖ’ „Ñ¨QuÆ ¿Ñ~°∞g∞^Œ ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ KÕÜ∞« |_»∞`«∞#fl nx<Õ Ü«ÚQÆ^~Œè ‡° =ÚÜ≥ÚHõ¯ áêOK«[#ºâ◊OMÏ~å==Ú J#=K«∞Û.
J<Õ H õ J"åOKè « h Ü« ∞ `« Å , ^Œ ∞ „+¨ Ê =$`« ∞ Î Å x~° ∂ ‡Å# nx`À „Ñ¨KO« _»"∞≥ #ÿ =∂#gÜ«∞ Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ Ú ÃÑÅ∞¡|∞‰õΩ`«∞Ok.
[~°∞QÆ=eû=Ù#flk. "å\˜|^Œ∞Å∞ ã¨„`«Ê=$`«∞ÎÅ ãÖ™ê÷Ñ¨#‰õÄ_» QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ=eû#k q+¨Ü∞« =Ú Uq∞@O>Ë - nx "≥#∞HÍ`«Å
[~°QÍe. D ~Ô O_»∞ Q˘Ñ¨Ê =∂~°∞ÊÅ‰õΩ „Ñ¨`º« Hõ∆ Ñ¨Ù~°∞ëê~°=÷ Ú`À xÜ«∞O`« Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# „¿Ñ~°} =∞iÜ«Ú ã¨∞xtÛ`«
„Ñ¨}ÏoHõ Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ k. =∂#=Ù_»∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ JÅ∞Ê_»∞, HÍh J`«ºO`« =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# HÍ~°º„Ñ¨}ÏoHõ âßOu‰õΩO*ò-
Dâ◊fiˆ~K«Ûù#∞ áê\Õz#Ñ¨C_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, JOQÆ^Œ∞_»∞, Ç¨Ïi^•fi~ü #∞O_ç „Ñ¨H\ õ `˜ =« ∞ø`«∞O_»QÍ K«∂_»=K«∞Û. D~ÀAÅÖ’<Õ
#Å∞_»∞, hÅ∞_»∞ =∞iÜ«Ú cè=∂~°∞˚#∞Å∞ ÖÏO\˜ áê„`«Å∞ P~°OaèOÑ¨|_ç# Ü«ÚQÆãO¨ kè =∞Ç¨Ñ¨Ù~°âÛ◊ ~°} =∞<Õ XHõ J^Œ∞ƒù`«
x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î ã¨~fi° „`å Pâ◊Û~°º[#Hõ"∞≥ #ÿ ™êÑ¶Å ¨ º=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞`«∂ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú QÆ=∞xOK«^yŒ #k. nxx Wk=~°‰Ωõ Z#fl_»∂ [~°∞QÆx
Hõ x Ñ≤ ™ êÎ _ » ∞ . w`åHÍ~° ∞ _» ∞ J~° ∞ ˚ # ∞x`À WÖÏ K≥ á êÊ_» ∞ . ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê^èŒ<å „Ñ¨Ü≥∂QÆ =∞#=K«∞Û. XHõ qâßÅ"≥∞ÿ#
'H“~° = ã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú#∞ xÜ« ∞ u ZÑ¨ C _À K« O ¿Ñã≤ O k. ™ê=¸Ç≤ÏHõ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú^•fi~å =∂„`«"∞Õ =Ù`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º â◊HÎ˜ D
~å[ºã¨ ∞ Y=Ú, JHõ ∆ Ü « ∞ Ü« ∞ â◊ ã ¨ ∞ û á⁄O^Œ \ ÏxH˜ ZO^Œ ∞ ‰õ Ω `«Ñâ¨ Û◊ ~°º ™ê^è#Œ =Å¡ „Ñ¨H\ õ `˜ =« ∞ø`«∞Ok. aè#fl aè#fl ˆH∆¢`åÅÖ’
"≥#∞HÍ_»∞K«∞<åfl=Ù? ã¨^Œ=HÍâ◊=Ú ÅaèOz#Ñ¨C_»∞ ^•xx =ºH˜ÎÜ≥ÚHõ¯ „â◊=∞ =∞iÜ«Ú ™ê=¸Ç≤ÏHõ =∞<À|Å=ÚÜ≥ÚHõ¯
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<Õ `≥eq`Õ@Å<≥O^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«=Ù? Pâ◊ Û ~° º [#Hõ ° Ñ¨ i }Ï=∂Å‰õ Ω J<Õ H õ „Ñ¨ = ∂}ÏÅ∞<åfl~Ú.
W@∞=O\˜ „Ñ¨K«O_»„¿Ñ~°}Å∞ J<Õ‰õΩÅ‰õΩ Åaè™êÎ~Ú. g~°∞ P^è•ºu‡HõˆH∆„`«=ÚÖ’ nx L^•Ç¨Ï~°} âßOu‰õΩO*ò #∞O_ç
JO`«óã¨∞Êù~} ° P^è•~°OQÍ J™ê^è•~°} ¢Ñ¨Ö’Éè=í ÚÅxzÛ‰õÄ_® x~°fiÇ≤ÏOÑ¨|_»∞`«∞#fl Ü«ÚQÆãO¨ kè =∞Ç¨Ñ¨Ù~°âÛ◊ ~°}. Ü«ÚQÆãO¨ kè
Z=fi~°∂ KÕÜ«∞\ÏxH˜ XÑ¨CHÀx Ñ¨#∞Å#∞ Juã¨Ç¨Ï[OQÍ Ü≥ÚHõ¯ D 12 ãÖ=`«û~åÅÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 24 ÅHõÅ ∆ =∞Ok WHõ¯_»
KÕ¿ã™êÎ~°∞. ÖËHõ WHõ¯_ç#∞O_ç ãÖHõÅÊ=Ú fã≤H˘x `«=∞ `«=∞ ™ê÷<åÅÖ’
D 12 ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_K ç Ö
Õ ’Ñ¨Å L[˚fiÅÉèqí +¨º`«∞Î J<Õ Ñ¨Ù~°âÛ◊ ~°} „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ HÍ~åºxfi`«=Ú KÕ™êÎ~∞° .
PHÍâ◊=Ú #∞O_ç, =i¬OK«∞K«∞#fl "Õ∞Ñ¶¨∞=∂eHõÅ ã¨=¸Ç¨ÏO „H˘`«ÎQÍ ™ê÷Ñ≤OK«|_»∞`«∞#fl „Ñ¨*Ï˝=∞O_»ÖÏÅ ™êáêÎÇ≤ÏHõ
JO^Œix Pâ◊Û~°ºÑ¨~K ° Õ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞, =#~°∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ~Ú. ã¨`û« OQÆ=ÚÅ∞ D Ü«ÚQÆ™ê^è#Œ `À *’_çOÑ¨|_ç# „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞QÍ
D<å_»∞ „âı+¨ª„ÑüÉèÏâßeÜ≥ÿ∞# =ºH˜ÎÜ≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞ûÖ’ XHõ QÆ∞iÎOKåe.
P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ U~°Ê_»∞`«∞#fl âßOu‰õΩO*ò#∞ Ü«ÚQÆKÕ`«#Ü≥ÚHõ¯ QÆOQÀ„u J#=K«∞Û.
L`åûÇ¨xfl K«∂z ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# =∂@ Ü≥ÚHõ¯ ã¨`«º=Ú#∞ ã¨∂~°∞º_»∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ `«∂~°∞Êkâ◊ "≥·Ñ¨Ù |Ü«∞Å∞^Õi
QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞^•xx `ÕeHõQÍ =ÓÇ≤ÏOK«=K«∞Û. JK«Û\˜#∞O_ç =ÚO^Œ∞=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à√◊ `«∂ ã¨=∞ãÎ̈ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜
D ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÜ≥ÚHõ¯ =¸Å=¸ÅÅ#∞O_ç "≥Å∞QÆ∞ #Ok™êÎ_∞» . QÆOQÀ„u#∞O_ç „áê~°OÉè"í ∞≥ #ÿ ^è•~° ÉˇOQÍÅ∞
`«=∞^≥#· â‹e· Ö’ Pq~°ƒqù ã¨∂#Î fl ã¨$[<å`«‡Hõ `«~O° QÍÅ`Àáê@∞ KÕ~°∞‰õΩ<ÕãïH˜ ã¨Ç¨Ï„ã¨^è•~°Å∞QÍ Ñï}u K≥O^Œ∞`«∞Ok. D
Ü«ÚQÆ™ê^è#Œ Ü≥ÚHõ¯ â◊√ÉèÏ~°OÉè=í Ú âßOu‰õΩO*ò #∞O_ç "≥Ú^ŒÖ·ˇ QÆ = ∞xOK« ∞ H˘#∞@ =∞Oz Ñ¨ O @ Ñ¨ O _» ∞ @Hõ = ã¨ ~ ° = Ú.
^•x q™êÎ~°=Ú ^Õâ◊=ÚÜ≥ÚHõ¯ =¸Å=¸ÅÅ‰õΩ =∞iÜ«Ú =~å¬HÍÅ=Ú, =ãÖ`« |∞∞`«∞=ÙÅ‰õΩ J™ê^è•~°} ^Œ$â◊º=ÚÅ#∞
„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÜ≥ÚHõ¯ „Ñü„áêO`åxH˜ qãÎ̈iOK«_=» Ú K«∂_»=K«∞Û. =Ù`«Ê#fl=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ `«=∞`«=∞ HÍÖÏ=^èŒ∞ Å∞<åfl~Ú. D
nx „Ñ¨ÉÏè ==Ú Ü«ÚQÆÑi¨ =~°#Î Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨$+ª̈É∂íè q∞Ö’ POtHõ |∞∞`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ qâı+¨`«Å∞ Jxfl HÍÖÏÅÖ’ K«∂_»ÖË=Ú.
™ê÷~ÚÖ’ J™ê^è•~°} áê„`« =Ç≤ÏOK«_=» ÚQÍ K«∂_»|_»∞`«∞Ok. âßx\’iÜ« ∞ =ÚÅ∞ `« y # QÍe, h~° ∞ =ÙO_Õ ã¨ ÷ Å =Ú,
QÀ=~° ú # Ñ¨ ~ ° fi `åxfl ÖË Ñ ¨ @ =∞<Õ Q˘Ñ¨ Ê Ñ¨ x x J<Õ H õ = ∞Ok "å`å=~° } =ÚÖ’<Õ xi‡OÑ¨ | _» ` å~Ú. „|Ç¨  ‡O_» = Ú#∞
QÀÑ¨ÉÏÅ‰õΩÅ∞ `«=∞ Hõé]Å ã¨Ç¨Ü«∞O`À ZÖÏ KÕÜ«∞QÆÖÏæ~À J^èºŒ Ü«∞#=Ú KÕÜÚ « @‰õΩ HÀ}Ï~ü¯Ö’x ã¨∂~°º^Õ"åÅÜ«∞=Ú
JÖÏO\˜ XHõ ™ê=¸Ç≤ÏHõ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÜ≥ÚHõ¯ J=HÍâ◊=Ú D =O\˜ ã¨÷Å=Ú KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Z#∞flHÀ|_ç#k. JHõ¯_çH˜
™ê^è#Œ =Å¡ ã¨$*<å`«‡Hõ „H˜Ü∂« HõÖÏáêÅ "≥Å∞¡=QÍ =∞# =ÚO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x "≥*· Ï˝x‰õΩÅO^Œ~∂° ã¨∂~°º„QÆÇÏ¨ }=ÚÅQÆ∞iOz
J<ÕH"õ Ñ·≥ Ù¨ Å#∞O_ç =™êÎ~Ú. J<Õfi+≤OK«∞@‰õΩ, Ñ¨sH˜∆OK«∞@‰õΩ =ã¨∂Î=ÙO\Ï~°∞. W^Õq^èŒOQÍ
WÖÏO\˜ HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ LÑ¨ÜÚ« HõÎ"∞≥ #ÿ ™ê÷#=Ú "≥uH˜ „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x J<ÕHõ ã¨÷ÖÏÅ∞ "å\˜ qt+¨ì`«=Å¡ „Ñ¨ã≤kú
âßOu‰õΩO*ò xi‡OÑ¨|_ç#k. QÆOQÆ X_ç, Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÜ≥ÚHõ¯ QÍOKå~Ú. `«Ñã¨ ∞¨ û KÕÜÚ « @‰õΩ J<åkQÍ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞Hˆ „∆ `«=Ú
KèåÜ«∞, ã¨ÑÎ¨ |∞∞+¨µÅ `«áÈÉè∂í q∞, k=ºKÕ`#« Å ™êxfl^èºŒ =Ú, LÑ¨ÜÚ « HõãÎ Å
÷¨ =ÚQÍ QÆ∞iÎOK«|_ç#k. âßOu‰õΩO*ò xi‡OK«|_ç#
JYO_»nÑ¨=Ú, x`«ºÜ«∞[˝=Ú, x~°O`«~=° Ú #_çK_≥ ç ã¨Å
÷ =Ú‰õÄ_» J<ÕHõ ã¨∂Hõ;Ñ¨sHõÅ ∆ `«~åfi`« Z#∞flHÀ|_ç#k.
™ê^è#Œ ÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨∞=~å‚=HÍâ◊=ÚÅ∞ XˆH™êi, XˆH ã¨Å÷ =ÚÖ’
âßOu‰õΩO*òÖ’ `«ÑÊ¨ WOÔHHõ¯_® HõxÑ≤OK«=Ù. WHõ¯_»‰õΩ =zÛ# „Ñü"˘Hõ¯~°∞ `«=∞`«=∞ áê„`«`« =∞iÜ«Ú
J=ã¨~=° ÚÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}º=ÚQÍ â◊HÎ̃, ™êÇ¨Ïã¨=Ú, „Ñ¨HÍâ◊=Ú, „¿Ñ~°}
ã¨÷Å=Ú-HÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ x~°‚Ü«∞=Ú XHõ J™ê^è•~°} á⁄Ok uiy"≥à`◊ å~°∞.
=∞Ç¨Ï`«º=Ú#∞ HõeyÜ«ÚO\Ï~Ú. =∞Ç¨ÉèÏ~°`«=Ú H˘~°‰õΩ
‰õΩ~°∞Hˆ „∆ `«=Ú Z#∞flH˘#|_ç#k. Éè∞í ™ê=Öò Ü≥ÚHõ¯ J~°\Ñ˜ à¨ √◊ §, D P^è•~°=ÚÅ`À XHõ J^Œ$â◊º „¿Ñ~°}Ü≥ÚHõ¯ ãÖHˆ `«Og∞^Œ
ÅHÀflÜ≥ÚHõ¯ *Ï=∞HÍÜ«∞Å∞, <åQÆÑÓ¨ ~ü Hõ=∞ÖÏÅ∞, "≥∞ãÿ ∂¨ ~üÜÚ ≥ Hõ¯ âßOu‰õΩO*ò KÕ`#« Ü≥ÚHõ¯ L^Œ=æ ∞ˆHO„^Œ=ÚQÍ xi‡OK«|_ç#k.
K«O^Œ#=Ú „Ñ¨ã^≤ =úŒ Ú. ZHõ¯_»Ñ_¨ `ç Õ JHõ¯_» g\˜x ÑÖ_çOK«QeÆ <æ å nxx Ü«ÚQÆKÕ`«#Ü≥ÚHõ¯ QÆOQÀ„uQÍ QÆ∞iÎOz ^•xÜ≥ÚHõ¯
P ™ê÷~Ú ~å^Œ∞. q`«Î<åÅ∞ <å>Ë@Ñ¨C_»∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#∞ qâ◊fiqãÎ̈~} ° „Ñ¨„H˜Ü∞« „H˜Ü∂« xfi`«=∞QÆ∞K«∞#flk.
k=ºKÕ`«# Ö’HõHõàÏº}=ÚH˘~°‰õΩ J`«º=ã¨~° =º=ã¨÷#∞ J`«ºO`« =Ù`åûÇ¨ÏO`À #=x~å‡} Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ L`åûÇ¨ÏÑ¨Ói`«

U~°Ê~°z#Ñ¨C_»∞ ™ê=∂#º ™ê=∞~°º÷ =Ú QÆÅ =º‰õΩÅ Î ^•fi~å‰õÄ_» =∂#ã≤Hãõ u÷≤ Ö’ J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ∞« =K«∞Û. =∞iÜ«Ú
J™ê^è•~°} HÍ~°º=ÚÅ∞ [~°∞QÆ∞@‰QÆ=∞x™êÎ=Ú. Ü«ÚQÆK`Õ #« `«=∞ ãÖHõÖÏÊÅ‰õΩ ^Õ=`«Å =~°^•<åÅ∞ ‰õÄ_» *’_çOÑ¨|_ç
Hõ#∞QÆ∞}º=ÚQÍ ã¨ O Hõ e Ê`« „Ñ¨ Ü « ∞ `åflÅ∞ KÕ¿ã =º‰õΩÎÅ‰õΩ =ÙO_»@O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. J~°∞˚#∞xH˜ ~°^äŒ™ê~°käQÍ ‰õÄ_»
â◊ H ˜ Î ™ ê=∞~° ÷ º =ÚÅ J^Œ $ â◊ º ^è • ~° Å ∞ "å@O`« @ "Õ ^≥g· â◊HÜ Î˜ ∞Õ =Ù#flk. D q+¨Ü∞« =Ú#∞ =∞#=Ú QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.
*’_çOÑ¨É_»`å~Ú. „QÆ^ŒÌ-L_»∞`«, HÀ`«∞Å∞-ZÅ∞QÆ∞|O@∞¡ âßOu‰õΩO*ò ã¨∂„`«ãÖKåÅ‰õΩÅ∞ ‰õÄ_» Ñ¨~ÀHõ∆ã¨`åÎÜ≥ÚHõ¯
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"åxH˜ W^Õq^èŒ=ÚQÍ [iyOk. QÀÑ¨ÉÏÅ‰õΩÅ∞, „ÑüxkèQÍ `å#∞ á⁄Ok# ãÖˆH`«=ÚÅ P^è•~°OQÍ<Õ ~¸
áêO_»=ÙÅ∞ ‰õÄ_» W@∞=O\˜ „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú`À<Õ *’_çOÑ¨|_®¤~∞° . =#~°∞Åhfl ‰õÄ_»É\ ˇ Ïì~∞° .
|∞^Œ∞úxÜ≥ÚHõ¯ Ñï„"å[‰õΩÅ#∞O_ç QÍOnèQÍi ã¨`åº„QÆÇ¨ïÅ Éè=í ºÉè=í #=Ú xi‡OK«^Å Œ K«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ =ÚO^Œ∞ Ju z#fl
=~°‰õΩ ~¸ ã≤^•úO`«=Ú =iÎã¨∞ÎOk. "åi ™ê=∞~° ÷ º =ÚÅ∞ Ñï=∂}=ÚÖ’ ^•x #=¸<å XHõ\˜ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
™ê=∂#º"≥∞ÿ#q, HÍh "åi x+¨ªÅ∞ J™ê=∂#º"≥∞ÿ#q. x+ª̈ `å*ò=∞Ç¨ÏÖò "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜ z#fl #=¸<åÅ∞ g^èŒ∞ÅÖ’
P^è • ~° O QÍ k=ºKÕ ` « # `« fi =Ú "åix `« # =∂^è Œ º =∞OQÍ q„Hõ~Úã¨∞<Î åfl~°∞. ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ P#Hõ@Å ì ∞, ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ „áê*ˇ‰Ωõ Å
¡ ∞, Ñ¨Å∞
U~°Ê~°K«∞H˘x Ö’HõHõàÏº}=ÚH˘~°‰õΩ J™ê^è•~°} Ñ¨#∞Å#∞ JO`«ã∞¨ Å Î Éè=í #=ÚÅ∞ xi‡OKÕ=ÚO^Œ∞ "åã¨∞tÎ eÊ (Pi¯>ˇH)ì±
KÕ ~ Úã¨ ∞ Î O k. âßOu‰õ Ω O*ò ‰ õ Ω ‰õ Ä _® W@∞=O\˜ =ÚO^Œ∞ #=¸<åÅ <Õ~°Ê~°K«∞‰õΩx P`«~åfi`« aè#flaè#fl
„âıÜ∞« ™œÉèÏQÆº=ÚÅ∞ ÅaèOKå~Ú. K«~} ° ÏÅÖ’ ^•xH˜ ™êHÍ~° ~°∂Ñ¨q∞™êÎ_∞» . âßOu‰õΩO*ò 21 =
â◊`å|Ì=ÚÖ’ ~å#∞#fl L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ „Ñ¨fHõQÍ `«##∞
23. qKå~°H„ ÍOuÜ≥ÚHõ¯ z#fl #=¸<å! `å#∞ XHõ z#fl #=¸<åQÍ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ JO^Œ*ãË ∞¨ ‰õΩO@∞#flk.
x*ÏxH˜ „â◊^Œú, `«`«Ê~°`« =∞iÜ«Ú „áê=∂}˜Hõ`«`Àáê@∞ D #=¸<å, Ü«ÚQÆ=Ú#‰õΩ HÍÖÏ#∞QÆ∞}º=ÚQÍ `«y#
LK« Û ã¨ Î s Ü« ∞ L^Õ Ì â ◊ º =ÚÅH˘~° ‰ õ Ω D<å_» ∞ KÕ Ü « ∞ |_Õ U J=ã¨~åÅ#∞ JO^Œ*Ü Ë ∞« _®xH˜ Ü«ÚQÆ=∞h+≤ ^•fi~å KÕ~ÚOK«|_Õ
™ê=∂#º™ê÷~Ú „Ñ¨Ü«∞`åflxÔH·<å J™ê^è•~°} ™êÑ¶¨Åº=Ú =¸_»∞ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ#∞ Jx"å~°º=ÚQÍ
Åaèã∞¨ OÎ k. âßOu‰õΩO*ò D ã¨∂„`å<Õfl LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩO@∞#flk. á⁄O^Œ∞Ñ¨~°Kå=Ú.
D `«^ºŒä =Ú #OwHõiOKÕ „ÑüÉèí HõÅ J<ÕH=õ ∞Ok =º‰õΩÅ Î ∞
1. Ü« Ú QÆ K Õ ` « # #∞ [#=∂#ã¨ JO`« ~ åàÏÅÖ’H˜ x+¨ Ê `« ∞ Î Å `À =Ù#fl #=¸<å âßOu‰õ Ω O*ò ~° ∂ Ñ¨ O Ö’

fã¨∞‰õΩ"≥à§◊ QÆeQˆ =∞Ç¨„Ñ¨[Q˝ ∞Æ iOz# ~°K#« Å∞. (ÖËYh) xi‡OK«|_ç#k. nxx K«∂z J~°=÷ Ú KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë Éèqí +¨º`«∞Î
2. [#=∂#™êxfl ‰õΩkÑ≤"ãÕ ∂¨ Î `«Å„¡ HÕ^Œ∞Å∞QÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂#Î fl ZÖÏ =∂~°∞`«∞Ok J#fl^•xfl QÆ∞iOz XHõ ã¨=º"≥∞#ÿ J=QÍÇ¨Ï#
<Õ\˜ PÖ’K«<å„ã¨=Oux ãïQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë¿ã ™ê=∞~°÷ºOQÆÅ KÕã¨∞HÀQÆÅ∞æ`å~°∞. #∂`«#â◊`å|Ì"≥∞ÖÏ xi‡OK«|_»∞`«∞O^À
Ñï+¨¯iOÑ¨|_ç# "å‰õΩ¯. (Ñï=∂i˚`«"å}˜) `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
3. `«=∞ „ÑüÉèí#∞, „ÑŸ~°`«#∞ =∞iÜ«Ú „áê=∂}˜Hõ`«#∞ Jxfl "≥Ñ· Ù¨ ÖÏ HõÅÜ«∞E¿ãÎ, ã¨ÇÏ¨ [=ÚQÍ ™ê=∂#º[#∞Å‰õΩ
J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å x~°∂Ñ≤OK«QÖ Æ æË ã¨=∞„QÆ J„QÆ^∂Œ `«Å Ñï"å~°=Ú#∞ "å_»∞HõÖ’#∞#fl ^•xx J#∞HõiOK«_»=Ú ã¨∞ÅÉèí=Ú Jx
`«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ « >. (Ñ¨Ù~À^è•"ÀO HÍ ÑïHõ~ü) `≥ Å ∞ã¨ ∞ Î O k. Jq |∞kú ã ¨ O QÆ ` « = Ú HÍHõ á È~Ú<å,
ZÑ¨C_»∂ ÃÑ·# K≥ÑÊ¨ |_ç# =¸_»∞ 'Ü«ÚQÆ„HÍO`«∞Å∞— `«=∞ ã¨ = ∞Ü« ∂ #∞‰õ Ä Å"≥ ∞ ÿ # q HÍHõ á È~Ú<å, LÑ¨ Ü ≥ ∂ QÆ Ñ ¨ _ Õ q
ã¨=∞~°÷=O`«"≥∞ÿ# áê„`«#∞ áÈ+≤™êÎ~Ú. Jhu, J<åKå~åÅ#∞ HÍHõáÈ~Ú<å „Ñ¨[Å∞ "å\˜x Ñ¨@∞ìH˘x „"ÕàÏ§_»∞`«∂=ÙO\Ï~°∞.
P^Œ~≈° "å^Œ „Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚQÍ Ñï=~°#Î KÕÜ∞« QÆÖæË Q˘Ñ¨Ê HÍÜ«∞HõÅÊ=Ú #∂`« # qkè q ^è • <åÅ∞ ZO`« K≥ Ñ ≤ Ê <å Jq J`« º O`«
D =¸_»∞ J"≥∂Ñ¶∞¨ â◊‰Ωõ Å Î ^•fi~å<Õ ãÖÑ¨#fl=∞ø`«∞Ok. LÑ¨Ü∂≥ QÆH~õ =° ÚÖˇ#· Ñ¨Ê\˜H© "åiH˜ „q∞OQÆ∞_»∞Ñ¨_^» ∞Œ . KÕ^∞Œ QÍ L#fl
B+¨^=Œè Ú ~ÀQÍxfl `«yãæ ∞¨ OÎ ^Œx `≥eã≤<å ^•xx ¿ãqã¨∞#Î flÑ¨C_»∞
<Õ\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ Wk ãÖÉè=í "Õ∞<å? ã¨ÇÏ¨ [OQÍ<Õ nxx
=ÚY=Ú#∞ qHÍ~°=ÚQÍ ÃÑ_»`å~°∞Hõ^•! Y^ŒÌ~°∞ =„™êÎÅ∞
qâ◊fiã≤OÑ¨Ö=Ë Ú. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë D<å_»∞ P^Œ~≈° =ÚÅ∞ Hˆ =Å=Ú
^èiŒ OK«_=» Ú "≥#∞HõQÅ Æ `«`fiÎ« *Ï˝#=Ú „Ñ¨[Å‰õΩ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’
K≥ ¿ ÑÊq, q<Õ q QÍ =∂„`« " Õ ∞ q∞yeáÈÜ« ∂ ~Ú. ^•xfl
xez=Ù#flO`« = ~° ‰ õ Ω ^•xx "å_®~° ∞ . WÑ¨ C _» ∞ ^•xÑ¨ @ ¡
x`« º rq`« = ÚÖ’ PK« i OK« = K« ∞ Û J<Õ qâßfiã¨ = Ú
L^•ã‘#"≥Y · iÜÕ∞ L#flk QÆ^•!
‰õ Ω ^Œ ~ ° @ OÖË ^ Œ ∞ . JO^Œ ∞ =Å¡ D =∞Ç¨  „Ñ¨ Ü ≥ ∂ [#=Ú#∞
Ñ¨ Ó iÎ K Õ Ü « Ú @H˘~° ‰ õ Ω =∞iÜ« Ú XHõ qâßÅÑ¨ i Hõ ~ ° = Ú#∞ qKå~° ¢ HÍOu- áê`« PÖ’K« < åã¨ ~ ° o H˜ ã¨ fi ã≤ Î K≥ Ñ ≤ Ê
xi‡OK«∞@H˘~°‰Ωõ , „Ñ¨*Ï˝JaèÜ∂« <£ÜÚ ≥ Hõ¯ ~°∂Ñ¨Ù~ˆ YÅ∞, "å\˜x LÑ¨ Ü ≥ ∂ QÆ H õ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # „H˘`« Î PÖ’K« < åq^è • #=ÚÅ#∞
"åº=Ç¨iHõ „H˜Ü∂« #fiÜ«∞=Ú ZÖÏ KÕÜ∞« =KÀÛ `≥Å∞Ñ¨Ù@‰õΩ XHõ J=ÅOaOK«O_ç Jx K≥áÈÎOk. HÍh „áêp#Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ ã¨=∞i÷ã∂¨ Î
qâ◊fiã¨hÜ«∞"≥∞ÿ# z#fl, P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# =∞iÜ«Ú HÍ=eû# =∞# Ñ¨Ó~°fiAÅ#∞ J#∞ãïã¨∞<Î åfl=∞x "ÕÖÏk J~°~÷ Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ
`«~°¯=ÚÅ∞ W=fi|_»∞`«∞<åfl~Ú. J@∞=O@Ñ¨C_»∞ J`«ºO`«
ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# =∞iÜ«Ú J`«ºO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# D ™êÇ≤Ï`åº<Õfl „Ñ¨K∞« iOKÕ"å~°∞ =Ú„k™êÎ~∞° . D Ö’HÀÑ¨Ü∂≥ QÆH~õ "° ∞≥ #ÿ
„Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ „Ñ¨[ÅO^Œi ^•fi~å XÑ≤ÊOK«|_®ÅO>Ë H˘xfl ÃÑ^Œ"Ì #·≥ , ™êÇ≤Ï`«º=Ú#∞ „Ñ¨K∞« iOK«∞@ - =∞iÜ«Ú =ºH˜=Î ºH˜HÎ © ^•xx
Hõiî#"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ#∞ ~åÉ’ÜÕ∞~ÀAÅÖ’ KÕÜ«∞=Åã≤ KÒHõ Q Í ‰õ Ä _® JO^Œ * Ë Ü « Ú @ J=ã¨ ~ ° = Ú. JO`Õ H ÍHõ
=ÙO@∞Ok. q^•º=O`«∞_≥·# „Ñ¨f=ºH˜ÎKÕ`« ™êÇ≤Ï`åºxfl |Å=O`«=ÚQÍ
D ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’ ~°K«#Å∞, LÑ¨<åºã¨=ÚÅ∞, tHõ∆}Ï K«kqOKÕ =º=ã¨#÷ ∞‰õÄ_® ™ê÷ÑO≤ K«=Åã≤ÜÚ « #flk.
`«~°QÆ`«∞Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@ x`«ºrq`«=ÚÖ’ D #∂`«# ™ê^è Œ # =ÚÅ∞ ÖË x Ñ¨ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’ ÃÑ^Œ Ì „ Ñ¨ Ü « ∞ `åflÅ‰õ Ω
PÖ’K«#Å#∞ PK«~} ° Ö’ÃÑ@∞ì@`Àáê@∞ J`«ºO`« =ÚYº"≥∞#ÿ k =#~°∞Å#∞ UHõ„u`«=Ú KÕã∞¨ HÀÖË=Ú. Ü«∂zOz J~°ã÷ O¨ „QÆÇÏ¨ =Ú
Uq∞@O>Ë D P^Œ~°≈"ån „Ñüáê^Œ#Å#∞ Z=Ô~·`Õ K≥Ñ≤ÊOk KÕÜ«∞@=ÚHõO>Ë - ã¨∂„`«ãÖKåÅ‰õΩÅ∞ ''J=ã¨~å<Õfl —— `«#
PK«iã¨∞Î<åfl~À "åˆ~ K≥áêÊe. Z=i „áê=∂}˜Hõ`«, „ÑŸ~°`«Å HÍà◊§g∞^Õ xÅ|_ç „Ñ¨[ÅÖ’H˜ "≥à◊§QÆeˆQ@@∞¡ KÕÜ«∞@=Ú
QÆ∞iOz =∞#=Ú "ÕÖˇuÎ K«∂Ñ≤OK«ÖË"≥∂ "åˆ~ K≥áêÊe. D =∞Ozk Jx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ „Ñ¨[Å =ÚO^Œ∞ nxx
=#~° ∞ ÅxflO\˜ h UHõ „ u`« = Ú KÕ ã ≤ # Ñ¨ C _Õ qKå~° „ HÍOu ÃÑ@ìQeÆ Qˆ ™ê÷~Ú‰õÄ_® ã¨ÇÏ¨ [=ÚQÍ<Õ ã¨g∞HÕ∆ Ñ¨|_»∞`«∞Ok.
QÆuK«„Hõ=Ú =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ QÆÅ^Œ∞. Ju z#fl ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖ’ WÑ¨Ê\˜#∞O_ô 50 ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ@ D „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú
"≥∞e¡"≥∞e¡QÍ<≥·<å ã¨ˆ~! <åtOz 'Ç≤ÏOn JYO_»*’ºu— „Ñ¨K∞« ~°} "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì=Ú. D
Ü«ÚQÆ„HÍOu H˘~°‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ „ÉèÏO`«∞Åg∞^Œ Jxfl =∂ã¨Ñ¨„uHõ Ü≥ÚHõ¯ „¿Ñ~°} x~°O`«~°=Ú <å‰õΩ ^Œ∞~°æ=∞
kâ◊Å#∞Op ^≥|ƒH˘>Ëì „Ñüáê^Œ#Å∞ „Ñ¨ã∞¨ `Î =« Ú KÕÜÚ « @ÜÕ∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ˆH∆„`«=ÚÅ#∞O_ç ÅaèOK«∞@ÜÕ∞ HÍHõ <å zO`«#,
HÍHõ , "å\˜ ™ê÷ # =ÚÖ’ ™ê÷ Ñ ≤ O K« = Åã≤ # q"Õ H õ Ñ ¨ Ó i`« KÕ`#« Å #=h`«=Ú ‰õÄ_®. "≥Ú^Œ\’¡ 500 „Ñ¨`∞« Å∞ =∂„`«"∞Õ
PÖ’K«#Å‰õΩ, `«~°¯, `«^äŒº, „Ñ¨=∂} L^•Ç¨Ï~°}Å`Àáê@∞ JK«∞Û"Õâß=Ú. ã¨fiÜ«∞O¿ã=‰õΩÅ =Öˇ WO\˜-WO\˜H˜ "≥o§ ÑÖKÕ
ÉèÏ=ãÖ"Õ^Œ#Å#∞ ã¨$+¨ì=ÚQÍ `≥e¿Ñ â‹·eÖ’ „Ñ¨ÉèÏ==Ú „Hõ=∞=Ú U~°Ê~°∞K«∞‰õΩ<åfl=Ú. WÑ¨C_»∞ 500 Ô~@∞¡ J#QÍ
K« ∂ Ñ≤ O K« Q Æ e ˆ Q ~° K « # Å∞ KÕ Ü « ∞ =Åã≤ Ü « Ú #flk. "å\˜ x ~Ô O_»∞#fl~°ÅHõÅ ∆ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ãÖYºÖ’ =Ú„kOÑ¨|_»∞`«∞#flk.
„Ñ¨K«∞iOK«∞@‰õΩ q∞+¨#s™ê÷~ÚÖ’ XHõ =º=ã¨÷#∞ ‰õÄ_® „Hõ=∞„Hõ=∞=ÚQÍ D ãÖYº ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ U„Ñ≤Ü∞« Öò, 1989 <å\˜H˜
xi‡OK«=Åã≤=ÙO@∞Ok. ™ê=∂#ºOQÍ „Ñ¨[Å∞ `ÕeÔH·#, JYO_»*’ºu K«O^•^•~°∞Å ãÖYº 3 ÅHõ∆ÅH˜ KÕ~°∞‰õΩOk.
=∞<À~° O [Hõ " ≥ ∞ ÿ # ™êÇ≤ Ï `åº<Õ fl K« ^ Œ ∞ =Ù`å~° ∞ . J@∞=O\˜ P^è•ºu‡Hõ `«`fiÎ« ^Œ~≈° #=Ú Ü≥ÚHõ¯ q*Ï˝#ã¨=∞‡`« „Ñüáê^Œ#,
q*Ï˝#=Ú#‰õΩ #∂`«# kâ◊xKÕÛ ã¨=∞#fiÜ«∂`«‡Hõ `«^ºŒä =Ú`À áê~î‰° Ωõ Å∞ K«^∞Œ =Ù`«∞<åfl~°∞. Dq^è=Œ ÚQÍ Jxfl Ñ¨„uHõÅ∞ HõeÑ≤
‰õÄ_ç# "åº™êÅãÖHõÅ#=Ú, =ºH˜Ö Î ’ ^•y=Ù#fl J#O`«â‰◊ Ωõ ÅÎ ∞ 50 ÅHõÅ ∆ =∞Ok áê~î‰° Ωõ Å PÖ’K«<å KÕ`#« `«fi=Ú#∞ „Ñü <≥ÖÏ
=∞iÜ«Ú "å\˜x qHõãO≤ Ñ¨KÜ Õ ∞« \ÏxH˜ qq^è™Œ ê^è#Œ Å QÆ∞iOz ‰õΩkÑ≤"Õã¨∞Î<åfl~Ú.
q=iOKÕ D Ñ¨„uHõ Ü≥ÚHõ¯ ~°K#« , ãÖáê^ŒH`õ fi« =Ú Ç¨Ïi^•fi~ü Uq^èŒ"≥∞ÿ# „Ñ¨Hõ@#Å∞ fã¨∞HÀ‰õΩO_® Z=fiih _»|∞ƒ
#∞O_Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. „Ñ¨K«∞~°} =∂„`«=Ú =∞^äŒ∞~°#∞O_ç Ü«∂zOK«‰Ωõ O_® Hˆ =Å=Ú `«# Ü≥ÚHõ¯ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ Õ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞
[~°∞QÆ∞`«∞#flk. Z=~°∞ nxx K«kq<å J`«xx D ~°K<« åâ‹e· =∞iÜ« Ú áê~î ° ‰ õ Ω Å Ü≥ Ú Hõ ¯ ã¨ Ç ¨ Ï Ü≥ ∂ QÆ = Ú-ã¨ ^ •ƒù = #Å
„Ñ¨ É è Ï q`« = Ú KÕ Ü « Ú @ÜÕ ∞ HÍHõ HÍÖÏ#∞QÆ ∞ }º"≥ ∞ ÿ # P^è•~°=Ú`À K«O^•^•~°∞Å ãÖYº ÃÑiyOk. ˆH=Å=Ú
xQÆ∂_è„» Ñüáê^Œ#Å‰õΩ #∂`«# „¿Ñ~°}xã¨∞OÎ k. HÍy`«=Ú, =Ú„kOK«∞@ =∞iÜ«Ú `«áêÖÏ Y~°∞ÛÅ∞ (Postal
27 ãÖ=`«û~åÅ „HÕ^Œ@ Ô~O_»= Ñ¨„uHõ Ü«ÚQÆx~å‡} Charges) Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°"∞ Õ D „Ñ¨K∞« ~°}Å g∞^Œ fã¨∞‰õΩx ÖÏÉè=í Ú
Ü≥ ∂ [# ¿Ñ~° ∞ `À „áê~° O aè O K« | _ç # k. JYO_» * ’ºuÖ’ =^Œ∞Ì – #+¨=ì Ú =^Œ∞Ì (No Profit -No Loss) „Ñ¨„H˜Ü∞« QÍ JYO_»*’ºu
K≥ÑÊ¨ |_ç# q+¨Ü∂« Å∞ D Ñ¨„uHõ ÑïkèÖ’H˜ ~å=Ù. ‰õΩ@∞O|, Ñ¨„uHõ‰Ωõ ™êÅ∞ K«O^• 60 ~°∂áêÜ«∞Å∞ (64¿ÑrÅ∞), Ü«ÚQÆâH◊ Î̃
™ê=∂lHõ x~å‡}=Ú H˘é‰õΩ W=fi|_Õ „Ñüáê^Œ#Å, „Ñ¨™ê~° QÆ∞[~åf 40 ~°∂áêÜ«∞Å∞(52¿ÑrÅ∞), Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[#
„Ñ¨Kå~°=Ú D Ñ¨„uHõ KÕ™ÈÎOk. K«∂ã¨∂Î K«∂ã¨∂Î Wk ‰õÄ_® 70 Ç≤ÏOn ãÖ=`«û~°KO« ^• 30 ~°∂áêÜ«∞Å∞ (36 ¿ÑrÅ∞) x~°O`«~O°
"ÕÅ „Ñ¨`∞« Å∞ =Ú„kOÑ¨|_»∞`«∞#flq. QÆ∞[~åf, =∞~åsî, XiÜ«∂, „Ñ¨K«∞iOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. „Ñ¨Hõ@#Å∞ ã‘fiHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞ J<Õ
`«q∞à◊=Ú, `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Å =Ú„^Œ}Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ^ŒãÌ O¨ YºÖ’ ã¨ O Hõ Ö ÏÊxfl x~° O `« ~ ° = Ú QÆ ∞ ~° ∞ Î O K« ∞ ‰õ Ω O@∂ Ô ~ \˜ ì O Ñ¨ Ù
áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ JO^Œ*Ü Ë ∞« |_»∞`«∞#flq. g\˜Ö’ ''Ü«ÚQÆâH◊ —Î̃ — J<Õ L`åûÇ¨Ï=Ú`À áê~î‰° Ωõ Å#∞ D Ñ¨„uHõÅ∞ KÕ~∞° ‰õΩO@∞<åfl~Ú.
¿Ñ~° ∞ `À QÆ ∞ [~åfÖ’ „Ñ¨ K « ∞ iOÑ¨ | _» ∞ `« ∞ #fl Ñ¨ „ uHõ ‰ õ Ω Q˘Ñ¨Ê „ÑüÉèHí Å
õ "åi`À, ÃÑ^Œ™Ì ê^è<Œ åÅ`À qâßÅˆH„∆ `«=ÚÖ’
XHõ\#˜ fl~°ÅHõÅ ∆ HõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok áê~î‰° Ωõ Å∞<åfl~°∞. QÆ∞~°∞=Úv, Ñ¨ x KÕ ¿ ãÎ qKå~° „ HÍOuÜ≥ Ú Hõ ¯ "≥ Ú ^Œ \ ˜ K « ~ ° } =Ú(ÖË Y x)
ÉˇOQÍb, WOw¡+µ¨ Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÅ∞ „Ñ¨K∞« iOÑ¨|_ç<å ãïÜ≥∞ÿ # =º=ã¨÷ ™êkèOK«∞@ U q^èOŒ QÍ#∂ JãÖÉè=í =Ú HÍ^Œ∞ J#fl^•xH˜ Wk
ÖËHõáÈ=Ù@ =Å# "å\˜x Ñ¨Ùã¨ÎHÍHÍ~°=ÚQÍ JÑ¨C_»Ñ¨C_»∂ L^•Ç¨Ï~°}. XHõ =ºHÎ̃ `«# ãÖÑ¨Ó~°‚ ã¨=∞~°Ê} ^•fi~å WO`«
„Ñ¨K∞« iã¨∞<Î åfl=Ú. Dq^è=Œ ÚQÍ Ñ¨„uHõÅ „Ñ¨K∞« ~°} ãÖYº 4-5 KÕÜ∞« QÆey#Ñ¨C_»∞ W@∞=O\˜ J<Õ‰Ωõ Å „â◊=∞, ™ê^è#Œ , ZO`« ÃÑ^ŒÌ
ÅHõÅ∆ =∞^èºŒ LO@∞#flk. „Ñ¨f Ñ¨„uHõ#∞ Hõhã¨=Ú Ñ¨k=∞Ok „Ñ¨ÉèÏ==Ú K«∂Ñ≤OK«QÆÅ^À, ZO`« Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê ã¨Ñ¶¨Å`«Å#∞
á⁄O^ŒQÆÅ^À ^•x QÆ∞iOz TÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ Z=fiiH© Hõ+¨ì=Ú Hõ=¸ºx+¨µì „Ñ¨Kå~°‰Ωõ Å∞ `«=∞ ™êÇ≤Ï`«º=Ú#∞ ™ê^è•~°}=ÚQÍ
HÍ‰õÄ_»^Œ∞. Dq^è=Œ ÚQÍ<Õ qãïÎ OÑ¨*™Ë êÎ~∞° .
™êÇ≤Ï`«ºˆH∆„`«=ÚÖ’ ã≤÷~°qÅ∞=Å#∞ „ÑüáêkOK«QÆeˆQ D ÑÖ‰õΩÎÅ∞ „"å¿ã ~°K«~Ú`« ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Ñ¨„uHõÅ∞,
Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ J=ã¨~°=Ú KåÖÏ =Ù#flk. âßOu‰õΩO*ò ^•fi~å Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê „HÍOux ÖË=nÜ«∞QÆÅ"À HõàÏ§~å
=∞iÜ«Ú Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[# ^•fi~å ã¨∞=∂~°∞ 2500 HõO>Ë K«∂Kå_»∞. XHõ "åºÑ¨HHõ̂ „∆ `«=ÚÖ’x =º‰õΩÅ Î ∞ Q˘Ñ¨ÊQ˘Ñ¨Ê Ñ¨#∞Å∞
Z‰õΩ¯= Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÅ∞ Ü«ÚQÆ™êÇ≤Ï`«º=ÚQÍ =Ú„kOÑ¨|_®¤~Ú. KÕÜ«∞\ÏxH˜ „¿Ñ~°}xzÛ qaè#fl ÉèÏ+¨ÅÖ’ qaè#fl„Ñ¨^ÕâßÅ
W=hfl =ºH˜ Î , ‰õ Ω @∞O|, ã¨ = ∂[=Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ aè # fl-aè # fl PÖ’K« # Å#∞ =∞kä O z ã¨ O =~° ú # KÕ Ü « Ú @H˘é‰õ Ω D
ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ Ñïëê¯~°=Ú K«∂Ñ≤ã∂¨ Î „"åÜ«∞|_®¤~Ú. ^Õâ=◊ Ú Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÅ ^•fi~å<Õ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ ã¨∂K«#Å∞, HÍ~åºK«~} °
Ü≥ÚHõ¯ qaè#fl ÉèÏ+¨ÅÖ’ Wq J#∞=kOK«|_®¤~Ú. Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÅ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ JO^Œ*Ü Ë ∞« |_»∞`«∞#flq. Dq^è=Œ ÚQÍ<Õ qãÎ̈$`«"∞≥ #ÿ
Ü≥ÚHõ¯ =¸Åºx~åú~} ° Ö’ XˆH hu J=ÅOaOK«|_»∞`«∞#flk. =∂~°∞ÊÅ‰õΩ P^è•~°=Ú Åaèã∞¨ OÎ k.
ÖÏÉè=í Ú =^Œ∞Ì – #+¨=ì Ú =^Œ∞Ì (No Profit -No Loss) c^Œ Ü«ÚQÆÑi¨ =~°#Î ‰õΩ ~Ô O_»= =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú - "å}˜
^Õâ=◊ ÚÅÖ’ - ‰õΩ„QÍ=∂ÅÖ’ L#fl áê~î‰° Ωõ _»∞ Ys^≥#· Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÅ ÖË ^ • "å‰õ Ω ¯#∞ LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOK« ∞ @. ã¨ ` « û OQÆ = ÚÅ∞,
ÖÏÉèí=Ú á⁄O^ŒÖË_»∞. Ü«ÚQÆ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨Kå~°=Ú#‰õΩ XˆH „Ñ¨=K«#=ÚÅ∞, ™ê=¸Ç≤ÏHõ K«~Û° Å∞, ã¨ÉÅ íè ∞, PÖ’K«#Å∞ WzÛ
P^è•~°=Ú Uq∞@O>Ë Z=~°∞ K«kq<å "å~°∞ ^•xx W`«~∞° ÅKÕ`« Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=\ÏÅ∞, ã¨=∂"Õâ◊=ÚÅ∞, ta~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q D
K« k qOKå~° ∞ - =∞iÜ« Ú ^•xx H˘#∞‰õ Ω ¯<Õ O ^Œ ∞ ‰õ Ω HÀ=Ö’ˆH =™êÎ~Ú. âßOu‰õΩO*òÖ’ KåÖÏ HÍÅ=Ú#∞O_ç
L`åûÇ¨ÏÑïKå~°∞. ''ãÖpÑ¨Ùã¨HÎ ÍÅÜ«∞=Ú#∞—— Éè∞í [=ÚÅ g∞^Œ
ã¨ O =`« û ~° = ÚÖ’ XH˘¯Hõ ¯ <≥ Å áê@∞ [iˆ Q Ü« Ú QÆ t eÊ
"Õã∞¨ H˘x áê~î‰° Ωõ Å∞ `«=∞‰õΩ `≥eã≤# „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ‰õΩ "≥à√◊ <Î åfl~°∞.
ta~°=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú 9, 9 ~ÀAÅáê@∞ [iˆQ ãÖr=hq^Œº
W`«~°∞Å‰õΩ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ xzÛ K«kqOz =∞m§ uiy "≥#H˜¯
fã¨ ∞ ‰õ Ω O\Ï~° ∞ . Z=Ô ~ · < å L`åûÇ¨ Ï =Ú K« ∂ Ñ≤ ¿ ãÎ "å\˜ x Ü≥ÚHõ¯ „ÑüÉèÏãÖ=~°ú#ta~°=ÚÅ∞ #_»∞ã¨∂Î=Ù#flq. g\˜Ö’
J=Ú‡`å~°∞ ‰õÄ_®! D HÍ~°º„Hõ=∞=Ú qâ◊√^Œú ¿ã"åÉèÏ=#`À WÑ¨ Ê \˜ H ˜ 5 ÅHõ ∆ Å Hõ O >Ë Z‰õ Ω ¯==∞Ok =º‰õ Ω Î Å ∞
KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ Z=iH© JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ=Ú(Hõg∞+¨<)£ áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ<åfl~°∞. XHõ <≥Åáê@∞ [iˆQ Ü«ÚQÆteÊta~°=ÚÖ’
W=fi@=Ú ÖÏO\˜ `«Å<˘Ñ¨CÅ∞O_»=Ù. „ÔHã· =Î¨ q∞+¨#sÅ∞ =∞iÜ«Ú „Ñ¨Kå~°‰Ωõ _çQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« QÆeQˆ Ü≥∂QÆº`« JO^Œ*Ü Ë ∞« |_»∞`«∞Ok.
`Õ e Ô H · # ã¨ O w`« = Ú#∞, ã¨ ∞ ÅÉè í = ÚQÍ <Õ ~ ° ∞ Û‰õ Ω <Õ #_» Ñ ¨ | _» ∞ `å~Ú. g\˜ Ö ’ áêÅ∞Ñ¨ O K« ∞ ‰õ Ω <Õ " åi ã¨ O Mº
ã¨ O w`« " å~Ú^Œ º =ÚÅ∞, Hõ ^ ä Œ Å ∞, „Ñ¨ = K« < åÅ∞, Slides, ™ê^è•~°}=ÚQÍ 500 #∞O_ç 1000 =∞^èŒº LO@∞Ok. D
Projecter, Video "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜ ^•fi~å P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõ~ÅÎ° ∞‰õÄ_® `«=∞`«=∞ Hˆ „∆ `åÅÖ’ „Ñ¨Kå~°‰Ωõ Å∞QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~∞° .
„H˜Ü∂« HõÖÏáêÅ#∞ q=iOK«∞@, QÀ_»Åg∞^Œ P^Œ~≈° "åHõº=ÚÅ∞ 24. á„ ê=∂}˜H`õ O« `„ =« Ú Ü≥ÚHõ¯ qHÍã¨=Ú
„"åÜ«Ú@, ã≤ìHõ¯~üû ÑÖzÃÑ@∞ì@, nÑ¨Ü«∞[˝=ÚÅ ^•fi~å
ã¨fiÅÊ=ºÜ«∞=Ú`À ÃÑ^ŒÌ =∞iÜ«Ú „Ñ¨ÉÏè =âßb HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ tHõ‰∆ Ωõ Å‰õΩ „Ñ¨tHõ}
∆ W=fi\ÏxH˜ L#fl`« =ºH˜`Î fi« =Ú`Àáê@∞
qkè=º=ã¨÷Å#∞, Ñ¨~°OÑ¨~°Å#∞ U~°Ê~°∞K«∞@ <Õ~°Ê|_»∞`«∞Ok. „¿Ñ~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# "å`å=~°}=Ú‰õÄ_® HÍ"åe. Wq Ô~O_»∂
âßOu‰õΩO*òÖ’ Åaè™êÎ~Ú. âßOu‰õΩO*òÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 500 =∞Ok
ta~°=ÚÅÖ’ áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ<Õ"åiH˜ x"åã¨=Ú, Éè’[#=Ú,
=º‰õΩÅ Î ∞ ã≤~÷ x° "åã¨=Ú LO@∞<åfl~°∞. WO^Œ∞Ö’ KåÖÏ=∞Ok
tHõ∆}, J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º LÑ¨Hõ~°}=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜H˜
„QÍ_»∞ºÜÕ∞\ò, áÈã¨∞ì„QÍ_»∞ºÜÕ∞\ò ™ê÷~Ú =º‰õΩÎÅ∞. ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ
ã¨=Úz`« =º=ã¨÷ WHõ¯_» =Ù#flk. `«=∞ JÉèÏºã¨=Ú =∞iÜ«Ú L^ÀºQÍÅ#∞ =^Œ∞Å∞H˘x ã¨∂„`«ãÖKåÅ‰õΩx L^•Ç¨Ï~°}QÍ
„Ñ¨tHõ} ∆ P^è•~°=ÚQÍ D „Ñ¨Kå~°‰Ωõ Å∞ ZHõ¯_»‰Ωõ "≥à`◊ Õ JHõ¯_» fã¨∞‰õΩx Ü«ÚQÆã¨$[#teÊ ãÖ|Okè`« ¿ã"åHÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ
„Ñ¨*Ï ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ#∞ „á⁄QÆ∞KÕã≤ "åix LÖÏ¡ã¨Ñ¨~°K«_»=Ú ã¨ = ∞iÊ`« Éè Ï ==Ú`À =KåÛ~° ∞ . â◊ s ~° x ~° fi Ç¨ Ï } H˘~° ‰ õ Ω
^•fi~å Ö’HõHàõ Ïº}=Ú =∞iÜ«Ú [#*ÏQÆ~} ° J<Õ L^ÕâÌ ßºxfl „ÉÏÇ¨Ï‡}Àz`« ™ê^è<Œ å ™ê=∂„y`À QÆ_∞» Ñ¨Ù‰õΩO@∂ L`åûÇ¨Ï=ÚQÍ
<≥~°"Õ~°∞™êÎ~°∞. U q+¨Ü«∞=Ú#∞ "åiH˜ J~°÷=∞ÜÕ∞º@@∞¡ 12 QÆ O @Å∞ Ñ¨ x KÕ ™ êÎ ~ ° ∞ . giÖ’ KåÖÏ=∞Ok `« = ∞
K≥ á êÊÅ#∞‰õ Ω O\Ï~À ^•xx `Õ e Ô H · # ã¨ O w`« = Ú ^•fi~å ™⁄O`«Y~°∞ÛÅ`À<Õ `«=∞ J=ã¨~åÅ#∞ QÆ_∞» Ñ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞. g~°∞
K≥ÑÓ¨ =Î ÙO\Ï~°∞. "ÕÅãÖYºÖ’ „Ñ¨[Å∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ q#\ÏxH˜ P„â◊=∞=Ú #∞O_ç Ug∞ PtOK«~°∞, fã¨∞HÀ~°∞. Wk XHõ
=™êÎ~∞° . „Ñ¨f ãÖ=`«û~°=Ú ã¨∞=∂~°∞ 3,500 =∞Ok „Ñ¨Kå~°‰Ωõ Å∞ JÑ¨Ó~°fi"≥∞#ÿ , J~°∞^≥#· Q˘Ñ¨Ê L^•Ç¨Ï~°}.
D ta~°=ÚÅ Ñ¨ûúŒ ^•fi~å „Ñ¨tHõ} ∆ á⁄O^Œ∞`å~°∞. Ñ¨xKÕÜ∞« QÆeQˆ ÉèÏ=<åjÅ∞Ô~#· HÍ~°ºHõ~Å Î° Ü≥ÚHõ¯ JÉèÏ==Ú
ã¨=∞Ü«∞=Ú JO`«QÍ ÖËx"å~°∞ 9 ~ÀAÅ ta~°=ÚÅÖ’ ã¨~fi° „`å L#flk. HÍh âßOu‰õΩO*òH˜ g~°∞ J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ<Õ
r=#™ê^è#Œ Ü≥ÚHõ¯ ãÖr=hq^Œº *Ï˝#=Ú#∞ á⁄Ok `«=∞ =∞#ó Åaè ã ¨ ∂ Î =ã¨ ∂ Î = Ù<åfl~° ∞ . Z"£ ∞ ._ç , Z"£ ∞ .Zãπ , Z"£ ∞ .>ˇ H ± ,
ã≤u÷ x qHõãO≤ Ñ¨*ãË ∞¨ H˘#∞@‰õΩ =™êÎ~∞° . "åiH˜ ta~°=ÚÅ∞ "Õ~∞° QÍ a.S.Z"£∞.Zãπ, Z"£∞.Zãπã,≤ Ñ≤ÃÇÏKü._ç, ZÖò.ZÖò.Z"£∞ (M.D, M.S,
M.TECH, B.I.M.S, M.Sc,Phd ,L.L.M) ™ê÷ ~ ÚQÆ Å J<Õ H õ = ∞Ok =ÙO@∞Ok. Jk XHõ ^Œ∞„+¨Ê=$uÎx =keÃÑ\ì̃, XHõ ã¨„`«Ê=$uÎx
HÍ~°ºHõ~Å Î° ∞<åfl~°∞. âßOu‰õΩO*ò ãÖKåÅ‰õΩx =ºHÎ̃`åfixfl Z=Ô~`· Õ JÅ=~°K∞« H˘#∞@. Dq^èOŒ QÍ "ÕÖÏk ÅHõÖ ∆ Ïk=∞Ok =º‰õΩÅ Î ∞
^Œ Q Æ æ ~ ° # ∞O_ç Jxfl~° H õ = ÚÅ∞QÍ Ñ¨ s H˜ ∆ O z K« ∂ âß~À "åi K≥_∞» #∞ =ke, =∞Ozx „QÆÇÏ≤ OKå~°∞.
=∞#ã¨∞ûÅÖ’ W@∞=O\˜ "å`å=~°}=ÚÖ’ rqOz W@∞=O\˜ q∞+¨<`£ À „Ñ¨ÉÏè q`«"∞≥ #ÿ =º‰õΩÅÎ ∞ ~ÀAH˜ Hõhã¨=Ú XHõ QÆO@
HÍ~° º „Ñ¨ } ÏoHõ áê\˜ O z ^è Œ # ∞ºÅ=∞"åfiÅxÑ≤ ã ¨ ∞ Î O k. D ã¨=∞Ü«∞=Ú, J~°~ú ∂° áê~Ú JOâ◊^•#=Ú W™êÎ~∞° . "åi ™ê÷xHõ
HÍ~°ºHõ~°ÎÅ ^•fi~å xi‡OK«|_ç# "å`å=~°}=Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ ^ Õ â ßÅÖ’ ã¨ „ `« Ê =$uÎ ã¨ O =~° ú # =ÚH˘~° ‰ õ Ω x~° O `« ~ ° = Ú
„Ñ¨ É è Ï ==Ú`À ta~åxH˜ =zÛ#"åà◊ √ § rq`« = ÚÅÖ’ JOâ◊ ^ •#=Ú WKÕ Û „=`« = Ú fã≤ H ˘#=Åã≤ = ÙO@∞Ok.
HÍÜ«∞HõÅÊ=Ú ÖÏO\˜ ã≤u÷ á⁄Ok uiy"≥àÏÎ~∞° . „ÑüÉè,í „ÑŸ~°`« ZO`À=∞Ok `«=∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ã¨QÆO ‰õΩ@∞OÉÏxH˜-ã¨QÆO
=∞iÜ«Ú „áê=∂}˜H`õ « Ü≥ÚHõ¯ w@∞éÏ~Ú ^•fi~å Ñ¨sHÕ∆ Ñ¨|_ç#, ã¨=∂[¿ã=H˜ Wã¨∞<Î åfl~°∞. D HÀ=‰õΩK≥Ok# "å#„Ñ¨ã∞¨ Å ÷ #∞ ‰õÄ_®
Ñ¨ÓiÎ ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞‰õΩ#fl „ÑüÉèíÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞ D q∞+¨<£ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌãÖYºÖ’ `«Ü«∂~°∞KÕã≤Ok. WO^Œ∞Ö’
ãÖã¨÷ Ü≥ÚHõ¯ "≥<fl≥ =ÚHõ. Ü«∂Éèâ·ˇ ß`«=Ú HõO>Ë Z‰õΩ¯==∞Ok =∞Ç≤Ïà◊Å∞ =Ù<åfl~°∞. =∞Ç≤ÏàÏ
„QÍ=∞„QÍ=∞=ÚÖ’ #=Ü«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ *Ï˝#*’ºux *ÏQÆ $ u ã¨ O^Õ â ßxflKÕ Û "å~° ∂ =Ù<åfl~° ∞ . D U~åÊ@∞ =Å¡
"≥eyOKÕO^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ \ÏxH˜ #Å∞æ~∞° áê_»QeÆ Qˆ "å~°∞, XHõ =Hõ,Î ã¨=∂[OÜ≥ÚHõ¯ „ÑüˆH∆„`«=ÚÖ’ "Õ`«#=Ú fã≤HÀ‰õΩO_®
Dq^èOŒ QÍ S^Œ∞QÆ∞~°∞ HõÅã≤ XHõ =∞O_»eQÍ U~°Ê_ç x~°O`«~=° Ú J#∞Éè=í =Ú =Ù#fl HÍ~°ºHõ~Å Î° ∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ãÖYºÖ’ U~°Ê_»`å~°x
HÍ~°ºˆH∆„`«=ÚÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂=ÙO\Ï~°∞. giH˘~°‰õΩ "åÇ¨Ï# Ptã¨∞<Î åfl=Ú.
™œHõ~º° =Ú‰õÄ_® L#flk. ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 15 =O^ŒÅ XHõÑC¨ _»∞ ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÖ’x =∞h+¨µÅ∞ - Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ∞
ã¨"Õ∞‡à◊<åÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. g\˜Ö’ nÑ¨Ü«∞[˝=ÚÖË HÍHõ ãÖÑ¨Ó~°‚ qâßfixH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° #=Ú KÕÜ∞« \ÏxH˜ ã¨=∞~°∞Å ÷ ∞. WO`«
"åi¬HÀ`«û"åÅ∞ ‰õÄ_® =ÙO\Ï~Ú. g\˜H˘~°‰Ωõ „Ñ¨*Ï˝ãO¨ ™ê÷<£ J<Õ ÃÑ^ŒÌ ãÖYºÖ’ Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ∞ "å#„Ñ¨ã¨÷Ñ¨~°OÑ¨~°^•fi~å<Õ
¿Ñ~°∞`À Éè=í <åÅ∞‰õÄ_® xi‡OK«|_ç=Ù#flq. ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ Wq `«Ü«∂~°ÜÕ∞º"å~°∞. `«=∞ ÉÏ^èŒº`«Å#∞ `«yæOK«∞H˘x ÖË^•
ã¨∞=∂~°∞ 3000 Å HõO>Ë Z‰õΩ¯= L#flq. q∞QÆ`å J<ÕHõ Ñ¨ÓiÎKãÕ ∞¨ ‰õΩx Ñ¨ÓiÎ ã¨=∞Ü«∂xfl ÖËHõ H˘O`« HÍÖÏxfl "≥zÛOz
™ê÷<åÅÖ’ ã¨„H˜Ü∞« HÍ~°ºHõ~Å Î° ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ âßYÅ∞‰õÄ_» =Ù#flq. "å~° ∞ Ö’Hõ H õ à Ïº} ™ê^è Œ # KÕ ¿ ã"å~° ∞ . ^Õ = =∂#=ÙÅx
D HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ áêÖÁæ#∞@‰õΩ XHõ ^ŒH˜∆} W=fi=Åã≤ `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã D Ñ¨~O° Ñ¨~° =∞éÅ *ÏQÆ$`«=∞"åfie.
21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î - 1 80 21 = â◊`åaÌ - L[˚fiÅ Éèqí +¨º`«∞Î – 1
âßOu‰õΩO*òÖ’ Pi÷Hõ ™êfi=ÅO|# H˘~°‰Ωõ ‰õΩ\©~Ñ° i¨ „â◊=∞ Ü≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`Å« #∞ Ñ¨ÓiÎKãÕ ≤ #=ã¨$[# Ü≥ÚHõ¯ P^è•~°tÅ
„Ñ¨tHõ} ∆ ‰õΩ qâı+¨ =º=ã¨÷ =Ù#flk. ^•x^•fi~å =∞Ç≤Ïà◊Å∞ `å=Ú ™ê÷Ñ≤OK«∞@‰õΩ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# J_»∞QÆ∞Å∞ "≥Ü«∞ºO_ç.
ã¨ O áêkOz#^•x`À ã¨ O Ñ¨ Ó ~° ‚ Ñ ¨ i "å~åxH˜ ZO`«
dfddfddfd
ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Q» Å Æ ~°O>Ë, ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ XHõ =ºH˜Î x~°O`«~=° Ú
ã¨=∂[x~å‡} HÍ~åºÅÖ’ x=∞QÆfl"≥∞=ÿ ÙO_»=K«∞Û. ÃÑ· ÑÖ‰õΩÅ Î Ö’
‰õ Ω ¡ Ñ ¨ Î O QÍ J<Õ ‰ õ Ω Å‰õ Ω „¿Ñ~° } WzÛ# q^è • #=ÚÅ∞
q=iOÑ¨|_ç#q.
ãÖ`ü q<ÀÉÏ U=∞<Õ"å~°O>Ë 'U^≥<· å XHõ ãÖã¨÷ qÅ∞=,
„Ñ¨[Å∞ ^•x „H˜Ü∂« HõÖÏáêÅ‰õΩ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°=Ú Wã¨∞#Î flO`«=~°‰Ωõ
=∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. „Ñ¨[Å ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú PyáÈ~ÚO^ŒO>Ë
JHõ¯_» Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ ÉèÏ=#Ö’ ÖËHõ „â◊=∞jÅ`«Ö’ ZHõ¯_À Ö’@∞
=Ù#flk Jx J~° ÷ = Ú.— J@∞=O\Ñ¨ C _» ∞ P ã¨ O ã¨ ÷ x
=¸ã≤"ÕÜ«∞_»"Õ∞ =∞Ozk. âßOu‰õΩO*ò "≥Ú^Œ\˜ #∞O_ç D
w@∞éÏ~Ú g∞^Õ xÅ|_ç = Ù#flk. WHõ ¯ _» [~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ #fl
QÆuq^è∞Œ Å#∞ JOK«<å"Õã≤ W@∞=O\˜ ãÖã¨‰÷ Ωõ U^≥<· å W"åfiÅx
JxÑ≤ O z J_» ‰ õ Ω ¯O_®<Õ ¿ãfiK« Û ù Q Í WzÛ# J#∞^•<åÅ
P^è•~°OQÍ<Õ WO`«=~°‰õΩ âßOu‰õΩO*ò „Ñ¨QÆu ™êkèOz#k.
WHõ=ÚO^Œ∞‰õÄ_» D P^è•~°OQÍ<Õ Wk ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
z#fl #=¸<å J~Ú<å âßOu‰õΩO*ò QÆ∞iOz WHõ¯_»
ZO^Œ∞‰õΩ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl=∞O>Ë „Ñü ˆH∆„`«=ÚÖ’H˜ „ÑüÉèí HõÅ"å~°∞
`å=Ú KÕÜ∞« QÆeˆQ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°~‚ ÚOK«∞H˘x Ü«ÚQÆã$¨ [#
=∞Ç¨Ñ¨Ó~å‚Ç¨ïu Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=∂Å – 1 „HÍOu^èŒs‡ ™êÇ≤Ï`«º=Ú Ü≥ÚHõ¯ 20 Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞
21 = â◊ ` åaÌ - L[˚ fiÅ Éè í q +¨ º `« ∞ Î – 1 1.W~°"≥·XHõ@= â◊`åa Ì– L[˚fiÅÉèíq+¨º`ü – 1 (WH©¯ã‘fiã¨n |<å"£∞ L[˚fiÅÉèíq+πº–ÉèÏQ∑1)
„Ñ¨^äŒ=∞ ÉèÏQÆ=Ú 2.W~°"≥·XHõ@= â◊`åaÌ – L[˚fiÅÉèíq+¨º`ü – 2 (WH©¯ã‘fiã¨n |<å"£∞ L[˚fiÅÉèíq+πº–ÉèÏQ∑2)
3.Ü«ÚˆQK«Ûù – „ÑüÉèÏ Ñïëê¯~°=Ú – 1 (Ü«ÚQ∑ H© =∂OQ∑ „ÑüÉèÏÑïëê¯~ü–ÉèÏQ∑1)
„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ} : 2000 „Ñ¨`«∞Å∞ 4.Ü«ÚˆQK«Ûù – „ÑüÉèÏ Ñïëê¯~°=Ú – 2 (Ü«ÚQ∑ H© =∂OQ∑ „ÑüÉèÏÑïëê¯~ü–ÉèÏQ∑2)
2008 – LQÍk
5.ã¨`«ºÜ«ÚQÆ Ñ¨Ù#~åQÆ=∞#=Ú (ã¨`üÜ«ÚQ∑ H© "åÑ¨ã‘)
6.Ñï=~°Î# Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê Hõ∆}=ÚÅ∞ (Ñï=~°Î<£ ˆH =∞Ç¨<£ Hõ∆}ü)
=¸Åº=Ú : 10/-
7.r=#™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ ã¨fii‚=∞ã¨∂„`«=ÚÅ∞ (r=<£ ™ê^èŒ<åˆH ã¨fii‚"£∞ ã¨∂„`ü)
8. „ÑüÉèíÅ H˘~°‰õΩ =∞Ç¨HÍÅ∞x PÇ¨fi#=Ú (=∞Ç¨HÍÖò HÍ „ÑüÉèÏ"ÀO HÍ P=∞O„`«}ü)
JHõ~∆ ‰° Äõ ~°∞Ê : N=∞u ÅH˜;QÀáêÖò,
9. „Ñ¨*Ï˝=`å~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ q™êÎ~°„Ñ¨„H˜Ü«∞ („Ñ¨*Ï˝=`å~ü H© q™êÎ~ü „Ñ¨„H˜Ü«∂)
10. #=ã¨$[#=Ú H˘~°‰õΩ =∞Ç¨HÍÅ∞x U~åÊ@∞¡ (#=ã¨$[<£ ˆH xq∞`üÎ =∞Ç¨HÍÖò H© `≥·Ü«∂s)
11. <Õ\˜ ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ éËÑ¨\˜ ã¨=∂^è•#=Ú (ã¨=∞™êºÜÕ∞ P*ò H© ã¨=∂^è•<£ HõÖò H©)
„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞ : Ç≤ÏOn: Ü«ÚQÆx~å‡}Ü≥∂[#, QÍÜ«∞„f `«áÈÉè∂í q∞, =∞^äŒ∞~° 12. =∞#óã≤÷u =∂i`Õ Ñïã≤÷`«∞Å∞ =∂~°`å~Ú (=∞#óã≤÷u |^ŒÖË `À Ñïã≤÷u |^ŒÖË)
13. „ÑŸ~°„Ñ¨[˝ – „ã¨+¨ì Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨~°=∞ J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú („ã¨ëêì HÍ Ñ¨~°"£∞ „Ñ¨™ê^£ „ÑŸ~ü „Ñ¨*Ï˝)
14. P^Œºâ◊H˜Î QÍÜ«∞„f Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞~°÷™ê^èŒ# (P^Œºâ◊H˜Î QÍÜ«∞„f H© ã¨=∞~ü÷ ™ê^èŒ<å)
15. tˆH∆ HÍ^Œ∞ q^Œº ‰õÄ_® (tH∆Í Ç‘Ï #Ç‘Ï q^•º cè)
=Ú„^Œ} =∞iÜ«Ú „Ñ¨`«∞Å‰õΩ :
16. ãÖr=h q^Œº Ü≥ÚHõ¯ qã¨Î~°} (ãÖr=h q^•º HÍ q™êÎ~ü)
QÍÜ«∞„u KÕ`«<å ˆHO„^Œ=Ú 17. ÉèÏ=ãÖ"Õ^Œ#Å QÆOQÀ„u (ÉèÏ"£ ãÖ"Õ^Œ<åFO H© QÆOQÀ„f)
Jtfix Ç¨Ï∫ãπ ^ŒQÆæ~°, ÃÇÏKü.Ñ≤.~À_£, =¸™ê¿Ñ\ò, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500018.
18. =∞Ç≤ÏàÏ *ÏQÆ$u JaèÜ«∂#=Ú (=∞Ç≤ÏàÏ *ÏQÆ$u JaèÜ«∂<£)
á¶È<£û : 040–23700722, 32986922, 09392506888
E-mail : hyderabad.ap.in@awgp.org, info@aswini.com 19. r=# ^Õ=`å ™ê^èŒ# – P~å^èŒ# (r=<£ ^Õ=`å H© ™ê^èŒ<å – P~å^èŒ<å)
20. ã¨=∞Ü«∞^•#"Õ∞ Ü«ÚQÆ^èŒ~°‡=Ú (ã¨=∞Ü«∞^•<£ Ç‘Ï Ü«ÚQ∑ ^èŒ~ü‡)

Kranthi Dharmi Sahitya - 21st Century Bright Future

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kranthi Dharmi Sahitya - 21st Century Bright Future

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

=∞Ç¨HÍÅ∞x ¿„ Ñ~°} - Ju =ÚYº ã¨∂K«#

„HÍOu ^èŒs‡ ™êÇ≤Ï`«º=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨ã≤kú QÍOz# D Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=∂Å

1989 #∞O_ç 2000 ã¨O=`«û~°=Ú =~°‰Ωõ Ü«ÚQÆãO¨ kè 1. JÜ≥∂=∞Ü«∞O ( H˜OHõ~=Î° º q=¸_è`» « ) Ö’

8. ã¨∞xÜ≥∂[#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨=º"≥∞#ÿ Ñ¨i}u H˘~°‰õΩ =ÙÑ¨Ü≥∂yOK«|_»∞`«∞#ﬂ D â◊H˜Î ã¨$[# HÍ~åºÅ‰õΩ

D=∞^èŒº J<ÕHõ=∞Ok Éèíq+¨º"Õ`«ÎÅ, J^Œ$â◊º„^Œ+¨ìÅ D ã¨O^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’<Õ =~°=Î ∂#HÍÅ=Ú#∞ q*Ï˝#Ü«ÚQÆ=Ú,

ã¨ Ç ¨ Ï [OQÍ<Õ ã¨ ∞ ã¨ Ê +¨ ì " ≥ ∞ ÿ # Öˇ H õ ¯ Å∞ ÖË H õ , Ñ¨ ~ ° ã ¨ Ê ~° =∂~°∞Û‰õΩO@∞Ok. D =∂~°∞Ê Ñ¨ÓiÎQÍ PO`«iHõ"∞≥ #ÿ k. Hõ#∞Hõ

Ô~O_»∞~°HÍÅ =ºuˆ~Hõ Éèíq+¨º`«¯^äŒ<åÅ∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. „Ñ¨ Ü « ∞ `åflÅhfl‰õ Ä _» nxH˘~° ‰ õ Ω qxÜ≥ ∂ yOK« Q Æ Ö Ïæ e .

"≥Ú^Œ\˜„âı}˜Ö’ JfO„kÜ«∞™ê=∞~°÷º=Ú QÆÅ =º‰õΩÎÅ <À„™êì_=Õ ∞ãπ ó-

=∞Ç¨Ïi¬ J~°qO^Œ∞Å∞ ó- ˆHO„^•Å∞QÍ qHõã≤™êÎ~Ú. qã¨Î$`«OQÍ ã¨O™ê¯~°tH∆ÍˆHO„^•Å∞

r<£_Hç ûõ <£ ó- Jã¨=∞Ü«∞ =∞$`«∞º=Ù =∞iÜ«Ú ~°ëêº<Õ`« Hõ$âıÛ"£Ü≥ÚHõ¯

#=Ü«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ J~°∞}À^ŒÜ«∞ ã¨=∞Ü«∞=∂ã¨#ﬂ"≥∞ÿ#k. áê@∞ J^Œ$â◊ºã¨OHõÅÊ=Ú, ™êÇ¨Ïã¨=Ú, =ÚO^Œ∞K«∂Ñ¨Ù`À‰õÄ_ç#

k=ºKÕ`«# Ö’HõHõàÏº}=ÚH˘~°‰õΩ J`«º=ã¨~° =º=ã¨÷#∞ J`«ºO`« =Ù`åûÇ¨ÏO`À #=x~å‡} Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ L`åûÇ¨ÏÑ¨Ói`«

1. Ü« Ú QÆ K Õ ` « # #∞ [#=∂#ã¨ JO`« ~ åàÏÅÖ’H˜ x+¨ Ê `« ∞ Î Å `À =Ù#ﬂ #=¸<å âßOu‰õ Ω O*ò ~° ∂ Ñ¨ O Ö’

You might also like