METODOLOGJIA E HULUMTIMEVE

Ligjërata 3
Prof. Dr. Malush Mjaku

1
 PERKUFIZIMI I SHKENCES DHE
LIDHSHMERIA ME HULUMTIMIN

Përmbajtja:
 Përkufizimi i shkencës
 Kërkimi dhe shkenca
 Dija
 Klasifikimi dhe tipet e dijes
2
SHKENCA

Shkenca është akumulimi i organizuar i dijes

sistematike, të besueshme, me qëllimin të
shpjegimit/parashikimit inteligjent.
(ëilliams, 1984)

3
 SHKENCA…

 Shkenca është kërkim sistematik – jo diçka

që nuk ndryshon.
 Hulumtimi dhe shkenca janë të varur
reciprokisht,
 Përmes hulumtimit shkenca zgjerohet dhe
testohet vlefshmëria e saj.
4
 FUNKSIONI THEMELOR I SHKENCËS
 Mbizotërimi i njeriut në proceset:
 Jetësore,
 Krijuese,
 Manaxhuese,
 Shkenca është e pranishme çdokund, por me
intensitete të ndryshme.
 Sipas Felisite Lamennais shkenca “shërben
vetëm të na pasqyrojë sa është e madhe
mosdija jonë”.
5
 Shkenca krijon sjellje të reja dhe rregulla .
 Rregullat janë të nevojshme në jetën e
njeriut.
 Shuck Yeager theksonte: “rregullat janë
krijuar për njerëzit që nuk kanë vullnet t’i
krijojnë rregullat e veta”.
 Për këtë arsye shkenca gjendet në
funksionin të të gjithë atyre që kanë
nevojë për dije. 6
 KARAKTERISTIKAT E SHKENCËS
 Tërësi unike (në të gjithë lëmenjtë dhe fushat),
 Harmonizimi i teorisë dhe praktikës,
 Kreativiteti (efikasitet, cilësi e shkenctarit),
 Ligji i zhvillimit të përshpejtuar (shtimi i numrit
të shkenctarëve)
 Karakteri dinamik shkencor (shkenca shpie në
përparim të njerëzimit),
7
 Organizimi dinjitoz i ekipeve shkencore,
 Shkenca komponentë e kulturës (siç ndikon
kultura zhvillimin e shkencës, shkenca
ndikon kulturën),
 Shkenca është arti.
 Sipas Rajbergut: kur shkenca e arrinë
kulminacionin bëhet art, e arti është
shkencë.
8
 DALLIMI NË MES PUNËS SHKENCORE
DHE PUNËS PROFESIONALE
 Eshtë vështirë të bëhet një dallim i lehtë i punës
shkencore dhe profesionale.
 Përkundër ngjashmërive, dallimet ekzistojne në:
 strukturë dhe
 vlerë.
 Puna profesioniste bazohet në përvojë dhe
rutinë.
 Thomas Jefferson theksonte se “Dija e fituar
nga përvoja është po aq e rëndësishme sa 9

arsimi formal dhe trajnimi”.

Puna profesionale nuk mund ta ketë
rëndësinë pa qasje shkencore.
Puna shkencore duhet të përmbajë diçka
të:
 Re,
 Origjinale,
 Autentike
 Shumë serioze.
Puna profesionale me se shpeshti është
interpretim i vlerave shkencore. 10
DIJA
(SI NE E “DIME” ATE QE DIME?)

 Dija pozitive dhe Normative

(Johnson, 1986)
 Dija private dhe publike

(Larrabee, 1964)

11
 DIJA POZITIVE DHE NORMATIVE

Pozitive – Dija mbi gjërat që janë të

vrojtueshme dhe të matshme.

Normative – Dija përceptive, që nuk

është e observueshme dhe matshme.

12
 DIJA PUBLIKE DHE AJO PRIVATE
(NJE MENYRE TJETER E KLASIFIKIMIT TE DIJES)

 Dije publike - Dija e besueshme dhe

që mund të përhapet publikisht.
 Dija private – Dija që ne dimë vetë
por që nuk mund tu demonstrohet të
tjerëve. P.sh., besimet fetare.

13
RRUGET E FITIMIT TE DIJES

 Shqisat,
 Eksperienca,
 Intuita dhe
 Matja

14
SHQISAT
Dija e fituar permes:
 Shikimit,
 Dëgjimit,
 Prekjes,
 Shijes dhe
 Nuhatjes
15
EXPERIENCA
 Dija e fituar dhe e akumuluar nga
eksperienca,
 Eshtë një formë e paorganizuar e të
mësuarit.

16
INTUITA
 Eshte dije private, mund te jete e
rendeshme, por nuk mund te
konsiderohet e besueshme.

17
MATJA
Dije e marre permes hulumtimit dhe
matjeve sasiore,
 Konsidorehet dije faktike dhe e
besueshme.

18
KABLIL GIBRAN THE PROPBET PER DIJEN

“Shfrytëzimi i dijes së paktë, ka vlerë me

të madhe se sa dija e pa shfrytëzuar sa
do e madhe që të jetë ajo”.

19
DIJA NË EKONOMI, INXHINIERI…….
 Është një term që i referohet një
ekonomie, inxhinierie… të bazuar
në dije, e fokusuar në prodhimin
dhe menaxhimin e dijes.

20
 DALLIMI MES NJË EKONOMIE TË DIJES DHE
NJË EKONOMI TË BAZUAR NË DIJE

 Ne një ekonomi te dijes, dija është një

produkt i asaj ekonomie,
 Ne një ekonomi të bazuar në dije, dija
është një mjet per te bere ekonomi.

21
 MENAXHIMI I DIJES

 Menaxhimi i dijes nenkupton aspektin:

 Kulturor,
 Organizativ,
 Procedural,
 Metodik, etj.
 Menaxhimi i dijes rritë aftësinë e një
organizate:
 Produktivitetin,
 Cilësine 22

 Fitimet.
MENAXHERI MODERN I DIJES
 Fokusohet për të "bërë gjënë e duhur"
në vend të "të bërit të gjërave të drejta“.

 Mundeson:
 Krijimin e shkathtesive te reja
 Krijimin e mundësive të reja,
 Aftësi për të mbledhur informacione
 Aftesi per të shpërndarë dije.
23