You are on page 1of 5

Nas: Kolosse 4: 1 – 6

MANGOLU DI BAGASAN PARSAORAN NA DENGGAN I!


Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo
Aha do parbue ni haporseaonta naung mananda jala manghaporseai Jesus di
ngolunta. Nda tung gabe dos manang sarupa hita parangenta dohot pangahataionta
sian jolma na so manghaporseai manang na so manjanghon Jesus dope di bagasan
ngoluna. Manghaporseai Jesus Kristus di parngoluan on, ndada holan manghaporseai
taringot hadirionNa, alai marudut do taringot tu parsaoranta tu Ibana jala sian
parsaoranta rap dohot Ibana (ima Jesus Kristus) diajari do hita taringot parsaoranta di
humaliangta. Songon dia parsaoranta dohot Jesus tarida do i sian parsaoranta di
humaliang. Parsaoran dohot Jesus Kristus, ima parsaoran na patubuhon hiras ni roha,
las ni roha, dame, holong, lambok, serep jala marlambas ni roha na boi diida
donganta marhite parangenta dohot hatanta. Ingkon jumolo do denggan parsaoranta
tu Jesus Kristus asa denggan ma parsaoranta tu humaliang. Songon turpuk epistelta
sadari on ima pangajarion manang poda ni si Paulus tu halak Kristen na mian di huta
Kolosse taringot parsaoran ni ngolu nasida sama nasida dohot nasida tu
humaliangnasida be (naung Kristen dohot na so Kristen dope) nang pe marasing
be status sosial na masa. Asa lam tu ampit jala lam tu antusna hita mangalapati
turpuk jamita on, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk.

Hatorangan ni Turpuk
Luat Kolosse ima sada luat ginomgoman ni harajaon ni Rom. Molo sisaonari
luat Kolosse on digoari ma Turki hirahira 15 km mardompakhon purba di rura Likus
sian Laodikia. Mansai torop jala ragam do angka pangajarion na masa di inganan i na
boi mambahen ganggu haporseaon ni angka halak Kristen taringot Jesus Kristus,
dohot barita na uli songon na niajarhon si Paulus tu nasida marhite si Epafras (ida
Kolose 1: 7, 8), ima dongan ni si Paulus laho pasahathon barita na uli dohot surat ni si
Paulus songon na tarsurat nuaeng di turpuk jamita on. Uju na sahat surat on tu huria
na di Kolosse, molo si Paulus tarihot do ibana (tarrante) ala ni barita na uli na
binoanna i. tutu do ndang sude jolma na olo manjanghon barita na uli mian di
ngoluna. Di bege si Paulus do angka ragam na masa di luat Kolosse on sian si Epafras
on. Ragam do barita na dibege ibana. Adong do i taringot na angka parpoda haliluon
(pengajar sesat) isarana angka kaum gnostik dohot boha do parsaoran na masa di
luat i tarlumobi halak Kristen sama halak Kristen dohot di angka na asing. Tarlumobi
taringot status sosial na masa di luat i ima taringot induk (tuan/ majikan)
maradophon angka anak somang (naposona, pembantu, budak, pekerja). Umbege na
masa i, disurathon si Paulus ma suratna on songon sada jamita manang poda dohot
pangajarion tu halak Kristen di luat Kolosse asa boi nasida marparange na denggan di
parngoluannasida be nang pe sai adong halak na so manjanghon na denggan i.
Ayat 1
Hata induk dohot anak somang manang tuan dohot hatoban ima dua hata na
marasing be statusparngoluanna. Hata tuan (Yunani: kurios): ima sahalak na adong
huasona marhite hepengna, pangkatna manang parbinotoanna tu halak na
mangharinghothon ngolu, ulaon, manang parbinotoan sian dirina. Molo hata anak
somang manang hatoban (Yunani: doulos): ima sahalak na mansai mangharinghothon
ngolu, ulaon manang parbinotoan sian halak na boi mangalehon saluhutna i, na
didokna tuan manang induk. Molo induk adong do hak-na laho marsilomolomo tu
anak somangna ala ampuna ni induk do anak somangna, jala anak somang ingkon
adong do haundukhon na polin laho mangoloi indukna i nang pe ingkon na hansit
pambahenan ni indukna i. sai dijaga anak somang i do boha do carana asa boi sonang
roha ni indukna i, jala unang sanga muruk indukna i tu ibana asa unang dibolonghon
indukna i ibana. Ido umbahen sai adong do begeonta barita na adong
tuan menyiksa anak somangna, jala adong muse do na mate ala ni pambahenan ni
indukna i. mauliate ma di Tuhanta dohot di pamarenta naung mambahen sada aturan
manang uhum laho menjamin ngolu ni anak somang. Ise do induk dohot anak somang
na didokna dison? Induk na dison ima saluhut induk na adong anak somang di jolona,
tarlumobi diri ni si Filemon. Filemon ima halak na sangap sian luat Kolosse, jala torop
do angka anak somang na mian di bagasna. Molo udut dijaha turpuk jamita on adong
do digorahon si Paulus ima si Tikikus dohot si Onesimus, ima anak somang ni si
Filemon na lintun mamboan arta ni si Filemon. Onesimus tartangkup ma di luat Rom,
jala rap tarhurung dohot si Paulus. Di na rap tarhurung i nasida, dibege jala
ditangihon si Onesimus ma pangajarion ni si Paulus na patubuhon hamubaon ni roha
di si Onesimus (na so haposan hian gabe haposan jala haholongan ala ni hamubaon ni
rohana) (ida Filemon 1: 10 – 11).
“lehon hamu ma na tigor jala na tama tu angka anak somang”, ima sosososo ni
si Paulus asa ganup induk ingkon do mamparateatehon jala mangulahon na denggan
di ragam habasaon tu angka anak somangna. Maralo do sosososo ni si Paulus on
tu sistem parhatobanon manang ha-anaksomang-on na masa uju i. tuan na olo
mamparmuati rohana mida sala ni anak somangna. Onesimus, sahalak anak somang
ni si Filemon naung mangulahon na jat di si Filemon. Nuaeng ditangkup jala dipenjara
do si Onesimus. Pajumpang dohot si Paulus di penjara; mandapot pangajarion sian si
Paulus taringot barita hangoluan; marhamubaon ma roha ni si Onesimus; disuru si
Paulus do mulak muse si Onesimus asa mulak ma tu si Filemon, jala diparhatopot ma
sude hasalaonna i asa marparmuati roha ni si Filemon di ibana. Ayat 1 on ndang na
mandok gabe dos ngolu ni anak somang dohot tuanna, jala gabe bebas situtu anak
somang mangulahon lomo ni rohana sandiri nang pe maralo tu tuanna. Alai naeng ma
nian masa parsaoran na denggan, na olo rap mamparateatehon angka na denggan di
tuanna nang songon i di anak somangna. “adong do Tuhan nang di hamu di banua
ginjang” hata on paingothon angka tuan i asa marningot adong do Tuhan, na
marhuaso jala na so hasuhaton huasoNa. Molo di hata indonesia adong do hata na
mandok: di atas langit masih ada langit na mandok asa serep ma di ngolu on ala
adong do na umtimbo sian hita si nuaeng nang di ari na naeng ro. Tuhan na tongtong
manarihon angka na ringkot di ngolunta, na mambasabasahon tu hita angka ragam
na denggan.
Ayat 2 – 4
Di ayat 2 – 4 on disosohon si Paulus do angka induk rap dohot anak somangna
martangiang. Na marlapatan ndada holan di parsaorannasida i na naeng
dipadenggan, alai dohot do parsaorannasida tu Tuhan i marhite tangiang. Parsaoran
na denggan di Tuhan i do dasor ni parsaoran na denggan di humaliangna.
Manongtong ma Martangiang (Gorik: proseuche), dungo (Gorik: gregoreo) dohot
mauliate (Gorik: eucharistia), ima 3 ulaon partondion (spiritual act) ni halak na porsea
laho mangadopi ragam angka na masa di parngoluonna.
1. Martangiang (proseuche), ima ulaon olo mamungkap hadirionna laho
pajumpang dohot Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus. Di na mangungkap
hadirionna i, di bagasan hatongamon jala roha na hormat manghatai dohot
Jahowa, Debata na Sun Badia i. Mamuji hadirion-Na dohot manghamauliateon
saluhut angka basabasa naung nilehon tu ngolunta; marudut ma laho
manghatahon aha do na ringkot dihatahon sian roha na polin dohot na ias.
Disi ma jolma i taruli hagogoon, dohot pangajarion na sian Debata marhite
angka sangkap ni Jahowa na masa di parngoluonna.
2. Dungo (gregoreo), ima sada haradeon ni jolma naung martangiang mangadopi
angka panosak ngolu on. Ndang olo ibana talu, mandele manang mandate
molo pe songgop sitaonon i. margogo do ibana manimbangi angka ragam
pangajarion dohot poda jala margogo mangalo angka ragam parpoda haliluon
na mambahen ngoluna mandao sian Tuhan i.
3. Mauliate (eucharistia), ima manghalashon jala manghasabamhon manang aha
na adong di ibana. Dipangke ma denggan jala dijamothon ma saluhut angka
pasupasu jala basabasa naung dijalona sian Tuhan i. ndang masa ungutungut
manang panaritaon di jolma na olo manghamauliateon na di ibana, alai
baliksa do na jumpang: ima ngolu na gok semangat, tongtong mangulahon na
denggan i, jala olo mangurupi angka na hurangan marhite sian na adong i.
Manongtong na marlapatan do i jugulhon, terus menerus tiada henti, Songon naung
dipatorang di ginjang taringot na masa di luat Kolosse na torop angka parpoda
haliluon dohot pangajari na boi mambahen ganggu angka na porsea i di
haporseaonna dohot di Barita na uli naung dibegenasida, laos ragam angka na
hinahansit naung diadopi angka apostel dohot parbarita na uli laho mambaritahon
Barita na uli. Songon na masa tu si Paulus na tarhurung ibana hinorhon ni
hasatiaonna mambaritahon barita na uli, ima barita hangoluan na sian Jesus Kristus.
Manongtong ma angka na porsea marsitangiangan di ganup dongan halak na porsea
na marlapatan rap marsigogoihon asa tung patar saluhutna angka hahomion ni
Jahowa marhite Jesus Kristus songon naung dibaritahon angka apostel i.
Ayat 5 – 6
Nang pe ragam angka na masa di paralanan ni ngolu on alai unang ma sanga
sega parsaoranta tu Jahowa Debata nang songon i parsaoranta tu donganta jolma.
Nang pe torop na manjahati hita ala ni hatigoran dohot di hasintongan sai unang
sumurut haringgasonta laho mangulahon dia do na nihalomohon ni Jahowa.
Marpantas ni roha marparange, manimbangi ragam angka na masa di parngoluan on.
Unang salah manimbangi na boi mambahen hita tu pandelean dohot ragam parange
na so hinalomohon ni Jahowa. “parhaseang hamu ma tingki”, ima laho mamangke
tingki na parsatongkinan on mangulahon angka ragam basabasa dohot na denggan.
Molo idaonta do Efesus 5: 16 dohot di Kolose 4: 5 on dipodai manang dipopai si
Paulus do asa ganup na porsea i mamparhaseang tingki (waktu, kesempatan hidup)
laho mangulahon na denggan di bagasan parsaoran na denggan. Mangulahon na
denggan dison ndada songon pangantusion na deba na mangalapati ulaon na
denggan gabe sada pahala (tabungan, tiket masuk) panobusion di dosa jala laho tu
Surgo. Alai mangulahon na denggan di turpuk jamita on ima hataridaan hita angka
naung ditobus jala naung gabe na porsea ingkon tama do mangulahon na denggan,
jala hataridaan na denggan do parsaoranta tu Jahowa Debatanta i.
Mandok hata pe unang ma gabe ramos. Mandok hata pe ingkon lambok
songon na siniraan na marlapatan sude hata na dihatahon naeng ma gabe hata na
marimpola, hata tarpasupasu, hata hatuaon, na di bagasna ndang adong gasip dohot
hata parmusumusuon, hata pargapgap, manang hata pamolamola. Asa sude na
mambege hata i dapotan tua manang dapoatan pasupasu. Molo pe adong jolma na
so manghalomohon i botoonta ma alus na patut tusi.
Hahonaan ni Turpuk
Adong do 3 poin na mansai ringkot diputik marhite turpuk jamita on:
1. Mangaradoti hatigoran jala mangulahon na denggan. Ganup jolma naung
mandok dirina gabe halak Kristen ingon do mangaradoti hatigoran jala mangulahon
na denggan. Mangaradoti hatigoran marlapan do i mangaradoti angka aturan dohot
uhum ni Jahowa hombar tu ganup ulaonna be. Mangaradoti hatigoran jala
mangulahon na denggan ima hataridaan ni holongta di angka tu Jahowa dohot tu
humaliangna isarana: ripena, ianakhonna, angka na mian di bagasna, di huta, di
balian manang di ganup inganan manang didia pe hita maringanan. Di parngoluan on
ndang sude jolma gabe induk jala ndang sude na gabe anak somang. Molo induk pe
hita (uluan di sada inganan parkarejoan, manager, supervisor, presiden, gubernur,
bupati, camat, lurah, kepala desa, mandor) unang ma marsilomolomo hita songon na
umhebat manang umgogo hita sian Tuhan i maradophon angka anak somangta
(bawahan, manang pegawainta, manang parkarejonta). Rap ma mamingkiri dohot
patupahon na denggan ma songon na uli parsaoran i. jala angka anak somang pe tung
na so jadi marnalemba mangulahon ulaonna songon naung niaturhon indukna jala
ndang angka anak somang mandemo indukna ala na denggan do na binahen ni
indukna i tu ibana.
2. Unang mansadi jala unang sumurut hita laho martangiang, jala tongtong ma
dungo mardongan roha mauliate. 3 ulaon i (tangiang, dungo, mauliate) ima ulaon
partondion na mansai ringkot diulahon halak na porsea i asa marbisuk jala dapotan
roha na pantas na boi gabe gogo, bisuk, pangantusion dohot parbinotoan taringot
angka sangkap manang dalan ni Jahowa na masa di pardalanan ni ngolunta be. Jala
sian i dapotan semangat, hiras ni roha dohot las ni roha mandalani ragam na masa di
ngolunta. Ndang adong jumpang parungutunguton, pandelean dohot mandate. Tulus
do ibana mangulahon ulaonna na denggan i mardongan panghirimon di hahomion ni
Jahowa na naeng sipataronNa di tingki na lehetna i.
3. Itaparhaseang ma tingki na denggan on laho pasangaphon Jahowa marhite
parualaon dohot hata na denggan. Mamparhaseang tingki ima mamangke tingkinta
tu angka ulaon dohot panghataion na denggan. Dilehon Debata do hita tingki
parasian sisaonari ndada laho mangulahon ragam ulaon hageduhon dohot hajahaton.
Alai itapangke ma tingki on laho gabe pasupasu tu angka humaliangta. Sai dihasiholi
jolma ma hadirionta na mamboan tua dohot las ni roha. Nang hata na haruar sian
pamangan pe angka hata hatuaon, hata na marimpola jala hata pangajarion tu na
denggan. Mamparhaseang tingki laho pasangaphon Goar ni Jahowa Debata ma
ngolunta na jempek on asa tanda hita angka naung taruli di haluaon dohot di
panobusion di bagasan Jesus Kristus. Amen.

You might also like