ZAŠTITA OD POŽARA I EKSPLOZIVNIH MATERIJA

Požar može nastati kao posljedica nepažnje, neispravnih

elektrićnih instalacija ili nestručnog rukovnja sa električnim
aparatima.pod požaram se podrazumjeva nekontrolisano gorenje
koje može ugroziti ljudske živote i nanjeti materijalnu štetu. Požari
se razlikuju prema mjestu nastanka, vrsti materijala koji gori,
obimu, fazi razvoja, itd. Prema mjestu nastajanja dijele se na
unutrašnje i spoljašnje požare. Prema vrsti gorive materije po
evropskoj klasifikaciji požari se svrstavaju u pet klasa: A, B, C, D i
F.
Klasa A
U klasu A se svrstavaju požari čvrstih materijala koji sagorijevaju
plamenom i žarom, npr. drvo, papir i slični materijali. Požari klase
A se najčešće gase vodom.

Klasa B
U klasu B se svrstavaju požari zapaljivih tečnosti, koje se ne
miješaju sa vodom, npr. derivati nafte, rastvarači, boje, lakovi,
masti, itd. Za gašenje se koristi prah, ugljik dioksid ili pjena.

Klasa C
U klasu C spadaju požari gorivih gasova, npr. metan, propan,
butan, acetilen, itd. Za gašenje se najčešće koristi prah.

Klasa D
U klasu D spadaju požari lakih metala, npr. aluminijum,
magnezijum i njihove legure. Za gašenje se koriste samo suva
sredstva (prah, suvi kvarcni pijesak, strugotina sivog ljeva).

Klasa F
U klasu F spadaju požari biljnih i životinjskih ulja i masnoća.

Po evropskoj normi EN2, ranije je bila predviđena i klasa požara

E. Trebala je vrijediti za požare u električnim instalacijama slabe
struje (do 1.000 volti). Međutim, ta norma je odbačena, tako da se
vatrogasni aparati mogu koristiti kod instalacija slabe struje, sve
dok se poštuje najmanja propisana sigurnosna udaljenost
navedena na vatrogasnom aparatu.
 U slučaju požara treba
poynavati mjera za zaštitu od požara
- ukoliko vam se požar dogodi u toku noći, a ne posedujete
alarm za slučaj opasnosti, izažite na prozor kuće ili hodnik
zgrade i vičite "Požar" kako biste probudili komšije i ukućane
- treba zadržati smirenost,a zatim pronaći najbolji način za
izlaz iz prostorije koja je zahvaćena požarom
- poželjno je puzati po podu kako bi što manja količina dima
ušla u pluća(dim se diže zbog svoje toplote u visinu ,a
vazduh ostaje u nižim slojevima)
- ako ne možete da pužete po podu prekrijte usta i nos
nekom tkaninom
- prilikom napuštanja prostorije obavezno zatvorite sve
prozore i vrata(zbog protoka svežeg vazduha požar će se
širiti mnogo brže )
- ako se nalazite u stanu nikada ne koristite lift tokom požara,
jer se tada oslobađa gust dim, pun otrovnih isparenja.
Ulaskom u lift idete u sigurnu smrt od gušenja
- dužni ste pomoći prilikom evakuacije osoba koje to ne mogu
izvršiti
- kada napustite prostoriju koja je zahvaćena požarom
pozovite vatrogasce(123) i hitnu pomoć(124)
Nikako ne pokušavajte ugasiti požar sami ili vodom jer će u
suprotnom doći do rasta požara ili ako je požar nastao kao
posljedica neispravnih električnih instalacija izlažete se opasnosti
os strujnog udara Ne gasite vodom požar izazvan benzinom ili
uljem, jer ove opasne materije plutaju po površini vode i mogu
izazvati dodatno širenje požara.Vatrogasci će se pobrinuti za
požar ia hitna služba će pružiti prvu pomoc unesrećenima.
Kako bi se smanjio rizik od požara ugrađuju se automatizirani
sistemi za dojavu i samostalno gašenje požara. Kod javnih
institucija, zgrada,.

Vatrogasnala vozila su posebna vrsta vozila čija je osnovna

funkcija gašenja požara
Navalno vozilo prvo izla zi na intervenciju jer je opremljeno
opremom za gašenje svih vrsta požara. Posadu u pravilu čini 6
ljudi: vodič, vozač, navalna i vodna grupa.

Obavezno je posjedovanje aprata za gašenja požara ili zidnog

hidranta u svakoj kući, prostorija,...

ZA VRIJEME IZLASKA U PRIRODU BUDITE

PAŽLJIVI KAKO NE BISTE IZAZVALI POŽAR!!!!!
Mnogi materijali i objekti (poput konzerve) mogu eksplodirati ali
ne spadaju u eksplozivne materije. Plinska boca je eksplozivna
kao i recimo benzin ali ipak ne spadaju eksplozive u užem
smislu(Eksplozija kod hemijskih eksploziva je rezultat hemijske
reakcije prilikom koje se oslobađa znatna količina energije i to u
obliku toplotne energije). Osnovna razlika eksploziva od ostalih
zapaljivih materija je u tome sto se kiseonik potreban za
sagorevanje nalazi u molekulima u vidu nitro ili hidratne, hloridne
ili perhloridne grupe, pri čemu treba znati da prisustvo internih
gasova smanjuje broj kalorija oslobođenih pri eksploziji.
Prema poreklu toplote koja se oslobađa eksplozivi se dele na:

-eksplozive sa endotermnim molekulima

-eksplozive sa egzotermnim molekulima
Eksplozivi se prema načinu dejstva dela na:
-primarne
-sekundarne
Eksplozivi i baruti imaju veoma dugu istoriju i našli su primjenu u
raznim oblastima ljudske djelatnosti, prije svega kao oružje,
zatim u privredi (rudarstvu,kamenolomima i sl.), kao gorivo u
raketnim motorima,...
U Kini su se već u 8. i 9. vijeku upotrebljavale su smjese slične
crnomu barutu. Prvi istorijski zapis o upotrebi baruta u Kini potiče
iz 1232. godine, a u Evropi tek u 14. Vijeku .Sve do 19. vijeka
barut je bio jedini poznati eksploziv. Razvojem hemije započinje
novo doba u proizvodnji eksploziva; pojavljuju se mnogobrojne
vrste eksploziva koje svojim svojstvima nadmašuju crni barut.

Oko 1830. godine pripravljena je praskava živa, 1847. godine C.

F. Schonbein pripravio je celulozni nitrat, od kojega je 1869.
godine počeo proizvoditi bezdimni barut. A. Sobrero napravio je
1846. godine glicerol-trinitrat (nitroglicerin), a 1863. godine
upotrijebio ga je Alfred Nobel za pripremu dinamita. Od glicerol-
trinitrata i celuloznoga nitrata (kolodijskoga pamuka) Nobel je
proizveo praskavu želatinu, još jači eksploziv od dinamita.

Od ostalih eksplozivnih materija i smeša treba pomenuti

eksplozivne naprave na bazi smeše goriva i vazduha. To su
takozvane aerosolne eksplozivne smese. Prve aerosolne
avionske bombe proizvedene su 1960. godine. Osnovni princip u
funkcionisanju ove vrste bombi je rasprašivanje lako isparljivih
ugljovodonika ili metalnih prahova u vazduhu, pri čemu nastaje
eksplozivna smeša u vidu oblaka.. Posle odabranog upozorenja,
koje omogućava mešanje goriva i vazduha, smeša se pali i
nastaje velika eksplozija. Kao goriva u aerosolnim bombama
koriste se razna jedinjenja koja sa vazduhom u odredjenim
koncetracijama grade eksplozivnu smešu. Treba jos
pomenuti i takozvane pirotehnicke smeše, koje predstavljaju
smešu eksplozivnih jedinjenja i oksidanata. Pirotehničke smeše
reaguju egzoterno tako što proizvode specifične efekte: dim,
plamen, udarni talas, svetlost, gasove, zvuk ili toplotu. Prema
nameni ili zeljenim efektima koje proizvode, pirotehnicke smese
mogu da budupripalne, inicijalne, osvetljavajuce, dimne, zapaljive
i sa zvucnim signalima. Za dobijanje obojenih svetlosnih efekata
dodaju se razni aditivi.

Radila:Bojana Bogičević