1

TRAUMATOLOGIJA

-IMOBILIZACIJA VRATNE KIČME

-PROCENA STANJA SVESTI
-OBEZBEĐIVANJE PROHODNOSTI DISAJNOG PUTA
-PROCENA DISANJA
-PROCENA PULSA
-PROCENA BOJE I VLAŽNOSTI I TEMPERATURE KOŽE
-EVIDENTIRANJE VIDLJIVIH OBILNIH KRVARENJA
-TRAUMA PREGLEDI OD GLAVE DO PETE

POVREDE: OGULJOTINE, KRVNI PODLIVI, NAGNJEČENJA, PROBOJ, RASCEP, PRELOM,

IŠČAŠENJE, NAGNJEČENJA, RANE.
MEHANIČKE
HEMIJSKE
BIOLOŠKE

PRELOMI: traumatski , spontani

zatvoreni,otvoreni
direktni,indirektni

-bolnost,otok,deformitet,patološka pokretljivost,gubitak funkcije,pucketanja

POVREDE ZGLOBOVA
-UBOJ, UGANUĆE, IŠČAŠENJE

POVREDE GLAVE

POVREDE KIČMENOG STUBA

-saobraćajka, padovi sa visine, sport,hladno i vatreno oružje, nestručno ukazivanje hitne pomoći
 2

i nestručan transport.

POVREDE TORAKSA
-bol se pojačava pri disanju i kašlju, iskašljavanje krvi, otežano disanje, cijanoza. TRANSPORT U
POLUSEDEĆEM POLOŽAJU
-penetrantne
-nepenetrantne

POVREDE ABDOMENA I KARLICE

- savijene noge u kukovima i kolenima, ne reponirati prolabirane organe, ne vaditi strano telo iz
rane

TRANSPORT

-NA LEĐIMA- povreda kičme i nogu

-POLUSEDEĆI -45% -povrede grudnog koša i svesni sa povredom glave
-POLUSEDEĆI SA SAVIJENIM KOLENIMA-povrede trbuha
-SJEDEĆI -OTEŽANO DISANJE
-TRENDELENBURGOV POLOŽAJ
-AUTOTRANSFUZIONI -PODIGNUTE NOGE

PREVIJANJE

-OBJASNITI POVREĐENOM ŠTA RADITE

-PROVERA CIRKULACIJE POSLE POSTAVLJANJA ZAVOJA (otok, modrilo, bolno stezanje, kasnije
bledilo, hladnoća,trnjenje, nemogućnost pokretanja zahvaćenih prstiju -VIŠE STEGNUTO)
-KOD PREVIJANJA PREGIBA -ZGLOB SE POSTAVI U PRIRODNI POLOŽAJ-POLUSAVIJENI, UKOLIKO
POVREDA TO DOPUŠTA

IMOBILIZACIJA

-PRELOMI
-POVREDE ZGLOBOVA
-VELIKE POVREDE MEKIH TKIVA EKSTREMITETA
 3

-PENETRANTNE POVREDE BLIZU VEĆIH KR.SUDOVA I NERAVA

-RANE NA EKSTREMITETIMA KOJE JAČE KRVARAE
-VELIKE OPEKOTINE I SMRZOTINE

SREDSTVA

-UDLAGE ILI ŠINE (KRAMEROVA,THOMASOVA)

-PRIRUČNA SREDSTVA
-TROUGLE MARAME,ZAVOJI
-KRAGNE

PRAVILA ZA IMOBILIZACIJU

-KADA GOD POSTOJI NEDOUMICA-IMOBILIZIRATI

-NE POMERATI POVREĐENE DELOVE PRE IMOBILIZACIJE
-EKSTREMITETE IMOBILIZIRATI U ZATEČENOM POLOŽAJU
-NE POKUŠAVATI REPOZICIJU
-UVEK IMOBILIZIRATI DVA SUSEDNA ZGLOBA(iznad i ispod povrede)
-KOD OTVORENIH RANA PRVO SE STAVLJA STERILNA GAZA I ZAVOJ PA TEK UDLAGA NA
SUPROTNU STRANU OD RANE
-PROVERITI POKRETLJIVOST PRSTIJU

DEJSTVO TEMPERATURE

NORMALNA TEMPERATURA JE 36-37 C.SUBFEBRILNA JE 37-38C,VISOKO FEBRILNA IZNAD 39C

REGULIŠE JE CENTAR ZA TERMOREGULACIJU KOJI SE NALAZI U SREDNJEM MOZGU-

HIPOTALAMUSU.TEMPERATURA SE MOŽE MJERITI ISPOD PAZUHA,U PREPONSKOM PREVOJU,U
USNOJ DUPLJI,REKTALNO I U UHU.

SUNČANICA

-OŠTEĆENJE MOZGA I MOŽDANICA POD DIREKTNIM DEJSTVOM SUNČEVIH ZRAKA NA GLAVU I

VRAT
 4

LATENTNI PERIOD OD 6-12 SATI-POSTEPEN RAZVOJ EDEMA MOZGA

(ošamućenost,glavobolja,muka,povraćanje)

PRVA POMOĆ- PACIJENTA SMESTITI U RASHLAĐEN PROSTOR

-SKINUTI SUVIŠNU ODJEĆU
-STAVITI HLADNE OBLOGE NA GLAVU I ČELO
-HLADNI NAPITCI

TOPLOTNI UDAR

-OŠTEĆENJE TJELA USLED POJAČANOG STVARANJA ILI USLED SMANJENOG ODAVANJA

TOPLOTE(vojnici na maršu,radnici na visokim pećima i kotlovnicama)
TOPLOTNOM UDARU DOPRINOSE : VLAŽNOST VAZDUHA IZNAD 85%
NAPOR,ODEĆA,ALKOHOL,GOJAZNOST,SEDATIVI,DIURETICI,ISCRPLJENOST---------------

NEMA ZNOJENJA

KOLAPS,GRČEVI,POREMEĆAJ VIDA,NEMIR,SUVA KOŽA,TEMP.REC.VEĆA OD 42

PP -ISTO KAO KOD SUNČANICE + HLADNE KUPKE ZA CELO TELO ,MAHANJE PEŠKIROM ILI
VENTILATOR

UJED ZMIJE

LOKALNO DVE RANICE,CRVENILO,OTOK,BOL,TRNJENJE

OPŠTI ZNACI: MUKA,POVRAĆANJE,BLEDILO,PARALIZA MIŠIĆA,ŠOK
IMOBILIZIRATI I BLAGO PODIĆI EKSTREMITET
NE STAVLJATI POVESKU,NE STAVLJATI LED,NE VRŠITI INCIZIJU RANE I ISISAVANJE SADRŽAJA
HITAN TRANSPORT
 5

DEKUBITUS

POVRŠINSKA ILI DUBOKA RANA KOJA NASTAJE USLED NEDOVOLJNE CIRKULACIJE KRVI,IZAZVANA
DUGOTRAJNIM PRITISKOM.PLIK ,NABORANA KOŽA NA STRAŽNJICI
CRVENILO--OPREZ
KOŽA PRITISNUTA IZMEĐU KOSTI I TVRDE PODLOGE
1.STADIJUM--CRVENILO BEZ OZLEDE KOŽE
2.ST-KOŽNI PLIK,OGULJOTINA,POVRŠINSKO OŠTEĆENJE KOŽE
3.ST.OTVORENA DUBLJA RANA,VIDE SE MIŠIĆI,TETIVE I LIGAMENTI
4.ST.OŠTEĆENE STRUKTURE SVE DO KOSTI

MESTA UGROŽENA DEKUBITUSOM:PETE,TRTICA,LAKAT,PLEĆKA,POTILJAK

PREVENTIVNE MJERE:ALKOHOLOM MASIRATI POTENCIJALNA MESTA,OKRETATI PACIJENTA SVAKA
DVA SATA,DA U KREVETU NEMA MRVICA HLEBA,DA SE ČARŠPAVI NE NABIRAJU
ANTIDEKUBITUS MADRAC,POSEBNI JASTUCI