Што е ЕЕС и кои елементи го сочинуваат ЕЕС?

– ЕЕС е сложено
множество на постројки, конструкции, опрема и уреди за
произвотство, пренос, дистрибуција и потрошувачка на ел. енергија.
Делови од ЕЕС се водовите и трансформаторите за пренос и
дистрибуција на ел енергија.
Наведи ги стандардните номинални напони на мрежи со напон над
1000 V? – 3kV, 6kV, 10kV, 20 kV, 35kV, 60kV, 110kV, 220kV, 380kV.
Нацртај ги симболите за означување на елементите од ЕЕС во
еднополните шеми: ,
,
, ,
Кои се основните параметри на елементите од ЕЕС, а кои параметрите
на работните режими на ЕЕС? – Параметри на елементите се:
активните отпорности и спроводности, реактивните отпорности и
спроводности, пресеците на спроводниците од поедините водови,
номиналните моќности, коефициентите на трансформација на ТР и др.
Параметри на работните режими се : фреквенцијата, напоните во
поедините јазли, струите и моќностите низ елементите од мрежата,
факторот на моќност и др.
Што се компензациони уреди, зошто се користат и какви видови
постојат? – Постојат две групи: во 1 група спаѓаат синхрони
компензатори, синхрони мотори и попречно вклучени кондензаторски
батерии, и служата за компензација на реактивна моќност што ја
бараат потрошувачите и елементите од мрежата. во 2 група спаѓаат:
сериски вклучени кондензаторски батерии и попречно вклучени
придушници, и служата за компензација на реактивните компоненти
на водовите.
Што е потребно за да се формира математички модел на еден елемент
од ЕЕС? – Потребно е да се познаваат: а)- неговите еелектрични и
погонски параметри како што се активна и реактивна отпорност R и X и
активната и реактивната спроводност G и B; б)- соодветна
10
еквивалентна заменска шема на елементот ; в)- релациите кои ги
поврзуваат електричнте погонски елементи и параметрите н режимот
на работа.
Со кои равенки се пресметува единечната индуктивна отпорност х на
надземен вод со фазни спроводници поставени во темињата на
триаголник со страни D12, D13, D23? – x=ωL (Ω). ω=2πf- кружна
фреквенција, L=2*10-4ln(Dm/rm). Dm = D12 * D13 * D23 - средно геометриско
3

растојание меѓу спроводниците.

Кога и зошто се препорачува изведување на транспозиција на фазните
спроводници на водовите ? – Бидеќи распоредот на фазните
спроводници на главата на столбот, најчесто е такво да растојанието
помеѓу нив е различно, а заради тоа ииндуктивностите на фазните
спроводницисе различни, се врши транспозиција. Со транспозицијата
се врши рамноправен третман на позицијата на секоја фаза во трасата
на водот.
Што претставува појавата на корона, на кој начин се манифестира и
како се пресметува критичниот напон на корона? – Ако јачината на ел.
поле на површината на спроводникот ја надмине диелектричната
цврстина на воздухот, тогаш во околината на спроводникот се јавува
комулативна јонизација на воздухот. Оваа појава се нарекува корона и
се манифестира со карактеристични зуење и виолетова светлина околу
спроводниците. Ukor= 3 21,2*mr*mv*δ*rp *ln(Dm/rm).
Од кои капацитети е составен погонскиот капацитет на надземните
водови? – доземни капацитети Cz, - меѓуфазни капацитети Cm.

Категоризирај ги водовите
според нивната должина и напонско ниво? – кратки водови (должина
помала од 80 км, напони не поголеми од 35 кV), -средно долги водови
10
( должина од 80 до 250 км, напони од 110 kV и повеќе), - долги водови
( должина над 250 км напон од 400kV)
Нацртај заменски шеми на водови со номинален напон од 400 kV и
110kV и на истите означи ги параметрите на водовите и на работниот
режим.

Нацртај заменска шема на трифазен,

двонамотен
трансформатор со спрега Yd5. од кои
обиди се пресметуваат
подолжните, а од кои попречните параметри на трансформаторот? –
Подолжните се пресметуваат преку обидот на куса врска а попречните
преку обид на празен од.

Нацртај еквивалентна шема на трифазен тринамотен трансформатор.

Кои ознаки стојат на надписната
плочка на трансформаторот? На
натписната плоча стојат: -Sn
номинална моќност. – Un1, Un2, Un3-
номинален примарен, секундарен и терциерен напон – загуби на
активна моќност во режим на празен од, - струја на празен од, - загуби
на активна моќност во режим на куса врска, - напони на куса врска %.
Кога и каде се користат трифазните
автотрансформатори, предности и недостатоци? – Овие
трансформатори се користат за поврзување на мрежи
со блиски номинални напони Пр: 110 и 220 kV, 220 и
380 kV, 110 и 380 кV. Предности се: од економски аспект
е поповолно да се поврзат две мрежи преку авто
10
трансформатор чии номинални напони не се разликуваат повеќе од 50
%. За изработка на еден авто трансформатор потребно е помала
количина бакар и железо, а од таму е и помалиот габарит и цена.
Недостаток е што авто трансформаторите можата да се користата само
во мрежи со директно заземјена неутрална точка.
Објасни со кои модели се претставуваат потрошувачите во ЕЕС?
напиши ги општите равенки на ZIP моделот? – Константна импенданса
Zp,независна од напонот (односно адмитанс а Yp= 1/Zp) за b1=b2=c1=c2=0
при a1≠0 и a2≠0. – Константна струја Ip, независна од напонот за a1= a2=
c1=c2 при b1≠0 , b2≠0. – Константна моќност P и Q, независни од
напонот за a1= a2= b1= b2 при c1≠0, c2≠0. – Комбинација при ненулти
коефициенти. Pp= a1U2+ b1U+C1, Qp= a2U2+ b2U+C2
Параметрите U1, I1 Z1 Y1 од напонско ниво 1 сведи ги на напонско ниво 2
ако преносниот однос помеѓу мрежите е Tn=Un1/Un2? - U1(2)=Tn*U1,
I1(2)=I1/Tn, Z1(2)=Tn2*Z1, Y1(2)=Y1/Tn2.
Колку и кои базни големини се потребни за сведување на параметрите
при едно напонско ниво во перјунит вредности? – Потребни се 5 и тоа:
базна моќност, базен напон, базна струја, базна импенданција и базна
адмитанција.
Kои базни големини најчесто се усвојуваат, а кои произлегуваат од
нив? – Вообичаено се избираат базната моќност SB и базниот напон UB
а останатите базни големини се пресметуваат според равенките: IB=SB/
2 2
3 *UB, ZB=UB/ 3 *IB=UB *SB, YB=1/ZB=SB/UB .

Кои услови треба да ги исполнуваат базните напони и базните

моќности на две мрежи од ЕЕС поврзани со преносен однос Тn=Un1/Un2?
- UB1/ UB2=Un1/Un2
Која е функцијата на 2 намотните а која на 3 намотните енергетски
трансформатори? – 2 намотните трансформатори служат за
покачување или снижување на напонот (те. струјата) и имаат примарна
и секундарна намотка, додека тринамотните покрај примарна и
секундарна намотка имаат и терциерна намотка и се употребуваат за
снижување на напонот во трансформаторските станици.
10
Со каков облик можат да бидат мрежите во ЕЕС? – Можат да бидат:
отворени, отворени со зголемена доверливост, затворени и сложено
затворени.
фактори на активна отпорност на водовит од алу-чел?
a) вредноста на ρ зависи од чистотата на материјалот и од начинот на
обработката.
б) заради појава на скин ефект кога низ спроводниците тече
наизменична струја отпорноста се зголемува.
в) активната отпорност зависи од температурата на спров-одниците.
ρθ=ρ20[1+α(θ-20*)]
г) спроводниците на надземните водови се изработени во вид на
јажиња составени од поголем број на жици, бидеќи жиците се
спирално намотани во јажето должината на жиците е 2 до 3 %
поголема од должината на јажето.
д) Кај алу-чел јажиња поради усукувањето на АL жиците околу Ce јадро
се појавуваат загуби на хистерезис и вртложни струи. ѓ) заради
издолжување помеѓу два столба должината на јажето во еден распон е
поголемо од самиот распон. r≈30.5/A
Што е критичен напон на корона какосе пресметува и на кој начин се
намалува? линискиот напон на водот при кој ќе дојде до појава на
корона се нарекува критичен напон на корона Ukor= 3 21,2*mr* mv*δ*rp
*ln(Dm/rm). за да се елиминира потребно е Upog<Ukor, а нај ефикасен
начин за зголемување на Ukor е со зголемување на радиусот на фазниот
спроводник.
Кои се најчести математички анализи што се вршат за ЕЕС? 1) Текови на
моќност. 2) куси врски. 3) координација на заштитните уреди. 4)
стабилност. 5) стартување на моторот. 6) анализа на хармоници. 7)
транзиентни појави. 8) доверливост. 9) пропусна моќ на водовите. 10)
заземјување. 25.
наведи ги правилата за формирање на матрица на адмитанција Ybus? 1)
дијагоналниот елемент на матрицата на адмитанции кој одговара на
10
одреден јазол се формира со сумирање на адмитанциите на сите
елементи поврзани за тој јазол. 2) вондијагоналниот елемент на
матрицата на адмитанции кој кореспондира на два јазли на системот
се формира од негативната вредност на подолжната адмитанција на
елементот помеѓу тие два јазли.
26. Што е куса врска? оштетувањата кои доведуваат до електричен спој
помеѓу деловите кои во нормални околности се наоѓаат на различни
потенцијали се нарекуваат куса врска. – причини за појава се
пренапони во мрежата (можат да бидат внатрешни, се јавуваат како
последица на разни комутации во мрежата), и атмосверски се јавуваат
при удар на гром во електричната мрежа или во нејзина близина.
можи да настани и поради механички повреди на елеметите од
мрежат.
Нацртај ги симболите за означување на елементите од ЕЕС во
еднополните семи?

Наведи ги основните параметри на елементите на ЕЕС и параметрите

на работните резими: - параметрите на на ЕЕС се: активните
отпорности и спроводности, реактивните отпорности и спроводности
на елементите, пресеците на спроводниците од поедините водови,
номиналните моќности, коефициентот на трансформација на
енергетските трансформатори и др. - Параметри на режим на работа
се: фреквенција, напонот во поеднинте јазли, струите и моќностите
низ елементите во мрежата, факторот на моќност cosφ и Δp.

10
Од кои фактори зависи подолжната активна отпорност на водот со
Al/Ce јажиња? 1) вредноста на специфичниот отпор ρ зависи од
чистината на материјалот и од начинот на технолошка обработка. 2)
заради појава на скин ефект доаѓа до течење на струја на
површинските слоеви и се зголемува отпорноста. поради тоа доаѓа до
неефеективно искористување на проводникот бидеќи густината на
струјата е поголема на надворешните слоеви. 3) активната отпорност
зависи од температурата на површината ρ0=ρ20[1+α(Θ-200)]. 4)од самата
изработка на јажињата, бидрќи жиците од кои се направени се усукани
и се подолги за 2-3 % од должината на јажето. 5) загубите од
хистерезис и виорни струи кај алуминиум челичните јажиња заради
усукување на алуминиумските жици околу челичното јадро.
Што се подразбира под поимот анализа на текови на моќност во ЕЕС?
се подразбираат алгоритмите и методите за одредување на напоните,
струите, активните и реактивните моќности како и факторот на моќност
на сите елементи на ЕЕС при одреден стационарен работен режим.
добиените резултати од овој тип на анализа овозможува добро
планирање на ЕЕС.
кои параметри треба да бидат познати за еден јазол, за да тој биде
потполно дефиниран? треба да бидат познати следните параметри:
модул и фазен став на напонот и инјектираната активна и реактивна
моќност. ако за некој јазол се специфицираат по две големини со кои
се диктира одреден работен режим, вредностите на другите две
непознати големини се пресметуваат со решавање на матеметички
модел на стационарен режим во воспоставен баланс на моќноста.
кои типови на јазли се дефинираат при решавање на на проблеми на
текови на моќност? – ΘV – за него се познати модулот и фазнио став на
напонот, а се непознати инјектираната активна и реактивна моќност. –
PQ – овај јазол можи да биди и потрошувачки и генераторски. за нив
се познати инјектираната P и Q моќност. непознати големини се
модулот и фазниот став на напонот. – PU или PV јазли за кој се познати
10
инјектираната активна моќност и ефективната вредност на напонот.
непознати големини се Θ и Q.

во кој форма можат да бидат прикажани билансните равенки на

моќност на ЕЕС? - можат да бидат прикажани во три форми: 1- во
правоаголни координати Pk=DKΣ(GkiDe-BkiFe)+FkΣ(GkiFe+BkiDe) Qk=FkΣ(GkiDe-
BkiFe)-DkΣ(GkiFe+BkiDe). 2- во поларни координати: Pk=VkΣYkiVkicos(Qk-Qi-δki)
Qk=VkΣYkiVkisin(Qk-Qi-δki). 3- во хибридна формула; ако U се усвои во
поларни координати, а адмитанциите во во правоаголни координати
се добиваат таканаречени хибридни формули.
Pk=VkΣVki(GkicosΘki+BkisinΘki) Qk=VkΣVki(GkisinΘki+BkicosΘki), Θки=Θк-Θi.
со кои равенки се решаваат системите на равенки на баланс на
моќност? – се решаваат со помош на следниве методи: 1- гаусова
интерполација. 2- гаус зајделова интерполација. 3- њутон рафсонова
метода.
Што се подразбира под поимот куса врска, а што под поимот
пресметување на куса врска? - Оштетувањата кои доведуваат до
електричен спој помеѓу деловите кои во нормални околности се
наоѓаат на различни потенцијали се нарекуваат куси врски. –
познавањето на состојбата на мрежата за време на траењето на куса
врска е неопходно од повеќе причини, а самата аналитичка постапка
со која се определува оваа состојба се нарекува пресметка на куса
врска.

кои видови на куси врски постојат и во

колкав % се јавуваат?
1- еднофазна куса врска65%:

10
 2- двофазна куса врска со и без земја 10 % и 20 %

3-

трифазна куса врска 5%

Наведи ги штетните последици од кусите врски? - воглавно

последиците се штетни за изворите на електрична енергија во
елементите од мрежата и за потрошувачите. последиците воглавно
потекнуваат од зголеменат вредност на струјата која врши термичко и
динамичко напрегање на елементите од ЕЕС, а исто така настанува и
поради намалување на напонот. ваквата особина на струјата доведува
до оштетување на разни електрични делови.

со која равенка се опишува струјата на куса врска? образлози ги

нејзините делови? i(t)=√2Ip(t) cos ωt – ia(t). Ip(t)- e ефективна вредност на
наизменичната компонента која се менува во текот на времето. Ip(t)=(I"-
I')e-t/Td"+(I'-I)e-t/Td'+I. I" – суптранзиентна. I'- транзиентна. I- трајна струја
на куса врска.
10
колку и кои периоди на куси врски постојат? – постојат три периоди на
куси врски тие се: а) субтранзиентен период [0,1 – 0,2]s. b)транзиентен
период [неколку секунди]. v) траен период.

Наведи ги дозволените упростувања при анализа на режимот на куса

врска во мрежите со висок напон? -

10